Sobrepuerto

De Biquipedia

O Sobrepuerto ye una redolada situata en o Perineu aragonés, entre o Sobrarbe y l'Alto Galligo. Forman parti d'o Sobrepuerto os lugars d'Ainielle en o monezipio de Biescas; Basarán, Escartín y Otal, en o de Broto y Cortiellas, Sasa y Ziellas en o de Yebra de Basa. S'encluyen as pardinas de Fenés, Niablas y A Isuala.

Asobén gosan encluyir-sen tamién Bergua y Ayerbe de Broto por razons más que más culturals, anque en reyalidá no i son en o Sobrepuerto.

As altarias ban dende os 1000 m d'o barranco d'Otal ta os 2028 m de Manchoya. O lugar más alto ye Otal con 1465 m y o más baxo Sasa con 1230. Isto fa que o tempero sia prou duro, se dize que en o Sobrepuerto bi ha nueu meses d'ibierno y tres d'infierno.

Bi ha dos cuencas idrograficas, o barranco d'Olibán que desemboca en o río Galligo y o barranco d'Otal que lo fa en l'Ara.

[editar] Bechetazión

En a compleganza alta d'o barranco d'Oliban y a cabezera d'o barranco d'Otal se i troban fabars. Atras espezies abituals son os pinos, abez, triámols, caxicos y buxos.

[editar] A espoblazión en o Sobrepuerto

Anque a redolada yera abitata ya dende o sieglo XI y plegó á aber más de mil presonas, güé en diya y ya dende o sieglo pasato toz os lugars d'o Sobrepuerto son albandonatos. A espoblazión d'a redolada empezó dezaga d'a Guerra Zebil. As prenzipals causas d'o prenzipio l'albandono d'os lugars estioron a esferra feita por a mesma guerra, o fren yera establito en o río Galligo y a industrializazión d'a redolada. Antimás cuasi toz os lugars yeran mal comunicatos y a suya industria yera autarquica y alazetata en o treballo d'os tions.

Manimenos a mayor perda d'abitans estió mientres os años 60, cuan muitos d'os lugars estioron crompatos por o Patrimonio Forestal d'o Estado. Os emigrans prenzipalmén se tresladoron ta Samianigo que prenzipiaba a esbandir-se como nuclio industrial y ta Cataluña, Zaragoza, Uesca y Monzón.