Biescas
De Biquipedia
- Iste articlo ye sobre a billa tensina de Biescas. Ta o lugar ribagorzano se beiga Biescras de Bardaxí.
Biescas |
|||
---|---|---|---|
|
|||
![]() Bista de Biescas |
|||
Comunidat autonoma | ![]() |
||
Probinzia | ![]() |
||
Redolada | Alto Galligo | ||
Codigo postal | 22630 | ||
Latitut Lonchitut |
{{Coor dd| lon=-0.318|lat=42.633}} | ||
Superfizie | 189,1 km² | ||
Altaria | 875 m. | ||
Distanzia | 72 km enta Uesca | ||
Poblazión | 1240 ab. | ||
Chentilizio | biesquense / pelaire |
||
Ríos | Galligo | ||
Pachina web | {{{web}}} | ||
Biescas ye una billa de ra probinzia de Uesca situata á 875m denzima de ro ran de ro mar en a Tierra de Biescas en o Perineu aragonés. A billa ye dibidida por o río Galligo en dos bicos: San Pietro e O Salbador que á ra suya begata se dibide en A Peña e ro Bico Baxo. En cada un de ros dos bicos b'ha una ilesia que leba o nome de ro bico conserbando a de O Salbador un abside romanico. A poblazión ye de bels 1240 abitants.
Contenius |
[editar] Localidaz de ro monezipio
Güé forman parte de ro monezipio de Biescas muitas localidaz que d'antes más abioron o suyo propio ayuntamiento. O monezipio de Biescas ye dibidito en tres cuatro partes á on se troban os lugars e lugarons que o forman:
- A Tierra de Biescas, formata por os lugars d'Orós Alto, Orós Baxo, Olibán, Escuer Alto, Escuer Baxo e Biescas.
- O Sobremón, formato por Aso de Sobremón, Betés de Sobremón e Yosa de Sobremón.
- A Bal de Tena, á on se troban Bubal, Piedrafita de Tena, Polituara e Saqués
- A Bal de Gabín, á on se troba Gabín.
Tamién forman parte de ro monezipio as localidaz d'Ainielle, Barbenuta, Bergusa, Casbas, Espierre, Susín e Xabierre-Cuarnas este zaguer en Sarrablo
D'antes más o termín monezipal yera dibidito en dica seis conzellos diferents:
- Gabín
- Piedrafita (Búbal e Saqués)
- Olibán (Susín, Orós Baxo, Orós Alto e Casbas)
- Escuer
- Aso de Sobremón (Yosa e Betés de Sobremón)
- Barbenuta (Espierre, Ainielle e Bergusa)
[editar] Istoria
B'ha restas de ra ocupazión umana en os territorios de l'autual monezipio de Biescas dende os tiempos preistoricos como puet beyer-se en o dolmen neolitico de Santielena u a posible autibidat umana arredol de ro ibón de Piedrafita.
Os primers abitants estables estioron pueblos zeltas e ibers. En os tiempos de ros romans ya se sape que i pasaba ra calzata romana que'n puyaba dende Sabiniacum dica ro balniario de Pandicosa. Más tarde mientres de ro periodo musulmán Biescas pendeba de ra ziudat de Wasqa.
Con a reconquiesta cristiana, entre ros años 918 e 920, o territorio estió repoblato e ro conte Sancho Galíndez II establió ro monesterio de Sant Andrés de ro Zerzito en l'año 950, construyito por grupos de mozarabes que i plegoron dende Uesca.
Bi abioron numerosas embasions mientres de ro sieglo XVI en a bal por parti de biarneses luterans, dirichitos por Antonio Pérez, secretaire de ro rei Felipe I que eba fuyito ta Biarn, e apoyatos por Enrique IV de Franzia. O 9 de frebero de 1592, dezaga de ro inzendio de ra billa por os exerzitos franzeses, acayezió una batalla en Senegüé, en a Tierra de Biescas, en a cuala ros embasors estioron redotatos por tropas i plegatas dende Chaca. Dende allora o puesto de ra batalla se diz barranco d'os Luterans.
En a Guerra Zebil a billa estió prauticament destruyita igual que atros lugars de ra redolada como Orós u Gabín.
[editar] Nombre
O toponimo Biescas senifica probablement dos lugars, formato por o prefixo latín "bi-" e o sustantibo d'orichen prerromán "eska-oska" que senifica lugar. Istoricament os dos bicos d'a billa, A Peña e O Salbador, han estato deseparatos uno de l'atro por o río e os abitants d'un canto e de l'atro eban de pagar un impuesto ta cruzar o Galligo por l'unico puent que esistiba.
[editar] Feria d'Agüerro
Totas as añatas se zelebra en Biescas á metat d'otubre a Feria d'Agüerro. Tradizionalment yera una feria ganadera, pero autualment se reyalizan antimás de presets de bistiar, benda de produtos artesanals, esposizions de micolochía e autuazions mosicals.
[editar] Fiestas
- De ro 14 á ro 18 d'agosto, fiestas patronals en onor a San Roque e Santa Elena
- O 13 de chunio, en onor á San Antón de Padua se reyaliza una romería á l'armita de Santielena.
[editar] Esporte
Lugars d'o monezipio de Biescas | |
---|---|
Ainielle | Aso de Sobremont | Barbenuta | Bergusa | Betés de Sobremont | Biescas | Búbal | Casbas | Escuer Alto | Escuer Baxo | Espierre | Gabín | Olibán | Orós Alto | Orós Baxo | Piedrafita de Tena | Polituara | Saqués | Susín | Xabierre-Cuarnas | Yosa de Sobremont |
Monezipios d'a redolada Alto Galligo | |
---|---|
Biescas | Candarenas | Oz de Tena | Pandicosa | Samianigo | Sallén de Galligo | Yebra de Basa | Yesero |