Artes liberals

De Biquipedia

Ista pachina ha menester d'una rebisión por un correutor ta amillorar a suya ortografía, a suya gramatica u o suyo bocabulario.
As siete artes liberals - Imachen d'o Hortus deliciarum de Herrad von Landsberg (siglo XII)
As siete artes liberals - Imachen d'o Hortus deliciarum de Herrad von Landsberg (siglo XII)

O conzeuto d'arte liberal, eredato de l'antigüedat clasica, fa referenzia á lo suyo cultibo por "omes libres" en oposizión á las "artes serbils". O termino artes liberals (en latín artes liberales) designaba os estudeos que teneban como propósito ofrexer conoximientos chenerals e destrezas inteleutuals debant que destrezas profesionals u ocupazionals espezializatas.

As siete artes liberals que s'amostraban en l'antigüedat comprendeban dos grupos d'estudeos: o trivium e o quadrivium. Yeran istas (acompañatas d'a suya materia prenzipal en latín):

  • a gramatica, lingua "a luenga";
  • a dialeutica, tropus "as figuras";
  • a retorica, ratio "a rayón";
  • l'aritmetica, numerus "os números";
  • a cheometría, angulus "os ángulos";
  • l'astronomía, astra "os astros";
  • a mosica, tonus "os cantos".

Mientres a Edat Meya, as artes liberals conformaban a parte zentral d'o currículo d'as unibersidaz. Alcuino, consellero inteleutual de Carlomagno, as adoptó como base d'a reforma escolar plebata á cabo mientres o periodo d'o Renazimiento carolinchio. En as tiorías educatibas meyebals o quadrivium seguaba o treballo preparatorio d'o trivium. Anque l'esquema de trivium e quadrivium se conoxe á begatas como "educazión clasica", se corresponde fundamentalment con un desembolique meyebal que plega á los siglos XII e XIII.

O ámbito e alcanxe d'as artes liberals eboluzionó en a begata. Inizialment se refereba á l'educazión d'as elites en os clasicos. Boezio, o "zaguero romano, o primer escolastico", en un precuro casi desesperato de transmitir á los nuebos dueños d'Italia a zibilizazión clasica, permanexe en o reino d'os ostrogotos t'intentar amostrar-li os rudimentos d'o quadrivium. D'o siglo VI en adelant, o sistema meyebal d'estudeos academicos se corresponderá con o esquema doble d'os contenitos d'o trivium e quadrivium pero con l'aparizión d'as umanidaz e d'a zenzia en l'epoca d'a Ilustrazión, o senificato d'"artes liberals" s'estiende dica abarcar ambas. Aún s'escluyen d'as artes liberals ocupazions espezificas como l'agricultura, os negozios, l'incheniería, a pedagochía, a medezina u a farmazia.

En a Edat Contemporánea, o conzeuto, emplegato más estensament como profesions liberals comprende o exerzizio profesional que requiere formazión unibersitaria, fundamentalment o dreito e l'medezina.

Contenius

[editar] O trivium

O trivium, (lat. "tres bías u caminos") agrupaba as disziplinas literarias (relazionatas con l'elocuenzia). A máxima latina Gram. loquitur, Dia. vera docet, Rhet. verba colorat resume os contenitos e amostranzas de cadaguna d'ellas:

  • Gramatica, a zenzia de l'uso correuto d'a luenga, ayuda á charrar;
  • Dialeutica, a zenzia d'o pensamiento correuto, ayuda á buscar a berdat;
  • Retorica, a zenzia de l'espresión, amostra á "coloreyar" as parolas;

[editar] O quadrivium

O quadrivium (lat. "cuatro caminos"), agrupaba as disziplinas zientificas relazionatas con as matematicas. A máxima latina rezaba Ar. numerat, Geo ponderat, As. colit astra Mus. canit. Eran éstas:

  • aritmetica, amostra á fer números;
  • cheometría, amostra á calcular;
  • astronomía, amostra á cultibar o estudeo d'os astros;
  • musica, amostra á produxir notas.

[editar] Referenzias bibliograficas

  • (en) Charles Blaich, Anne Bost, Ed Chan, e Richard Lynch (2004) Defining Liberal Arts Education. Center of Inquiry in the Liberal Arts.
  • (es) Ricardo da Costa. "Las definiciones de las siete artes liberales y mecánicas en la obra de Ramon Llull", Revista Anales del Seminario de Historia de la Filosofía. Madrid: Publicaciones Universidad Complutense de Madrid (UCM), vol. 23 (2006), p. 131-164 (ISSN 0211-2337)
  • (en) Sister Miriam Joseph (2002) The Triviuum: The Liberal Arts of Logic, Grammar, and Rhetoric. Paul Dry Books.
  • (en) Brand Blanshard (1973) The Uses of a Liberal Education: And Other Talks to Students. Open Court.

[editar] Enlazes esternos