Biescas

De Biquipedia

Iste articlo ye sobre a billa tensina de Biescas. Ta o lugar ribagorzano se beiga Biescras de Bardaxí.

Biescas

Bandera de Biescas Escudo d'armas de Biescas
Bista de Biescas
Bista de Biescas
Comunidat autonoma Aragón
Probinzia  Uesca
Redolada Alto Galligo
Codigo postal 22630
Latitut
Lonchitut
{{Coor dd| lon=-0.318|lat=42.633}}
Superfizie 189,1 km²
Altaria 875 m.
Distanzia 72 km enta Uesca
Poblazión 1240 ab.
Chentilizio biesquense /
pelaire
Ríos Galligo
Pachina web {{{web}}}
Situazión de Biescas en Aragón
Biescas

Biescas ye una billa de ra probinzia de Uesca situata á 875m denzima de ro ran de ro mar en a Tierra de Biescas en o Perineu aragonés. A billa ye dibidida por o río Galligo en dos bicos: San Pietro e O Salbador que á ra suya begata se dibide en A Peña e ro Bico Baxo. En cada un de ros dos bicos b'ha una ilesia que leba o nome de ro bico conserbando a de O Salbador un abside romanico. A poblazión ye de bels 1240 abitants.

Contenius

[editar] Localidaz de ro monezipio

Güé forman parte de ro monezipio de Biescas muitas localidaz que d'antes más abioron o suyo propio ayuntamiento. O monezipio de Biescas ye dibidito en tres cuatro partes á on se troban os lugars e lugarons que o forman:

Tamién forman parte de ro monezipio as localidaz d'Ainielle, Barbenuta, Bergusa, Casbas, Espierre, Susín e Xabierre-Cuarnas este zaguer en Sarrablo

D'antes más o termín monezipal yera dibidito en dica seis conzellos diferents:

  • Gabín
  • Piedrafita (Búbal e Saqués)
  • Olibán (Susín, Orós Baxo, Orós Alto e Casbas)
  • Escuer
  • Aso de Sobremón (Yosa e Betés de Sobremón)
  • Barbenuta (Espierre, Ainielle e Bergusa)

[editar] Istoria

B'ha restas de ra ocupazión umana en os territorios de l'autual monezipio de Biescas dende os tiempos preistoricos como puet beyer-se en o dolmen neolitico de Santielena u a posible autibidat umana arredol de ro ibón de Piedrafita.

Os primers abitants estables estioron pueblos zeltas e ibers. En os tiempos de ros romans ya se sape que i pasaba ra calzata romana que'n puyaba dende Sabiniacum dica ro balniario de Pandicosa. Más tarde mientres de ro periodo musulmán Biescas pendeba de ra ziudat de Wasqa.

Con a reconquiesta cristiana, entre ros años 918 e 920, o territorio estió repoblato e ro conte Sancho Galíndez II establió ro monesterio de Sant Andrés de ro Zerzito en l'año 950, construyito por grupos de mozarabes que i plegoron dende Uesca.

Bi abioron numerosas embasions mientres de ro sieglo XVI en a bal por parti de biarneses luterans, dirichitos por Antonio Pérez, secretaire de ro rei Felipe I que eba fuyito ta Biarn, e apoyatos por Enrique IV de Franzia. O 9 de frebero de 1592, dezaga de ro inzendio de ra billa por os exerzitos franzeses, acayezió una batalla en Senegüé, en a Tierra de Biescas, en a cuala ros embasors estioron redotatos por tropas i plegatas dende Chaca. Dende allora o puesto de ra batalla se diz barranco d'os Luterans.

En a Guerra Zebil a billa estió prauticament destruyita igual que atros lugars de ra redolada como Orós u Gabín.

[editar] Nombre

O toponimo Biescas senifica probablement dos lugars, formato por o prefixo latín "bi-" e o sustantibo d'orichen prerromán "eska-oska" que senifica lugar. Istoricament os dos bicos d'a billa, A Peña e O Salbador, han estato deseparatos uno de l'atro por o río e os abitants d'un canto e de l'atro eban de pagar un impuesto ta cruzar o Galligo por l'unico puent que esistiba.

[editar] Feria d'Agüerro

Churra Tensina. Raza de güella de ra Bal de Tena
Churra Tensina. Raza de güella de ra Bal de Tena

Totas as añatas se zelebra en Biescas á metat d'otubre a Feria d'Agüerro. Tradizionalment yera una feria ganadera, pero autualment se reyalizan antimás de presets de bistiar, benda de produtos artesanals, esposizions de micolochía e autuazions mosicals.

[editar] Fiestas

  • De ro 14 á ro 18 d'agosto, fiestas patronals en onor a San Roque e Santa Elena
  • O 13 de chunio, en onor á San Antón de Padua se reyaliza una romería á l'armita de Santielena.

[editar] Esporte


Lugars d'o monezipio de Biescas
Ainielle | Aso de Sobremont | Barbenuta | Bergusa | Betés de Sobremont | Biescas | Búbal | Casbas | Escuer Alto | Escuer Baxo | Espierre | Gabín | Olibán | Orós Alto | Orós Baxo | Piedrafita de Tena | Polituara | Saqués | Susín | Xabierre-Cuarnas | Yosa de Sobremont


Monezipios d'a redolada Alto Galligo
Biescas | Candarenas | Oz de Tena | Pandicosa | Samianigo | Sallén de Galligo | Yebra de Basa | Yesero