Mayos

De Biquipedia

Os Mayos son una fiesta tradizional zelebrata l'1 de mayo en amplas zonas d'o zentro y norte d'a Peninsula Iberica.

A maya u lo mayo ye un tronco u palo alto (árbol de mayo) que s'alza en a plaza u puesto publico en o mes de mayo y con s'achuntaban os mozos y mozas pa dibertir-sen con bailes y fiestas. Os chobens competiban por puyar por l'árbol dica plegar ta la parte d'alto on eban d'agafar a bandera, mientres as mesachas los animaban dende abaxo bailando u candando arredol l'árbol.

En Castiella os cantos d'esta zelebrazión se dedicaban á la birchen María, pero dimpués s'aprobeitoron pa rondar á las mozas casaderas, á las autoridaz y á los funzionarios rezién plegatos á lo lugar. Una orquestina gosaba acomapañar á os rondadors. A moza rondata u maya yera obligata á imbitar á lo mozo á una güena brenda. Á los d'a orquestina lis se daba una garnacha.

A palabra maya eboluzionó en castellán ta maja, con atro sennificato y que s'aplicó á la palabra majo, castellanismo almeso en aragonés.

L'antropologo Caro Baroja la considera d'orichen zelta y diz comenta que se zelebra en Galizia, a Meseta y a parte d'Aragón on bibioron os zeltibers. En atros países on estioron os zeltas esisten fiestas parexitas o mesmo día como o Beltaine (fuego de Bel) en Irlanda.

N'Aragón se zelebra en lugars d'a probinzia de Zaragoza, como Morara de Xalón, y lugars d'a probinzia de Tergüel como Fridas d'Albarrazín, Griegos y Guadalabiar.

En Castellón y Balenzia se zelebra, á más de Castellón capital, en bels lugars de l'interior,(Zinctorres, Serra d'en Galcerán, Argelita, Herbers, Vallat, Borriana, La Foya y Chuliella), beluns d'os cualos se repobloron con aragoneses como Borriana u Chuliella.

En atras luengas