Barcabo
De Biquipedia
Barcabo |
|||
---|---|---|---|
|
|||
Comunidat autonoma | ![]() |
||
Probinzia | ![]() |
||
Redolada | Sobrarbe | ||
Codigo postal | 22148 | ||
Latitut Lonchitut |
{{Coor dd| lon=0.069|lat=42.24}} | ||
Superfizie | 88,08 km² | ||
Altaria | 713 m. | ||
Distanzia | 66 km enta Uesca | ||
Poblazión | 103 ab. (2005) | ||
Chentilizio | {{{chentilizio}}} | ||
Ríos | Bero | ||
Pachina web | {{{web}}} | ||
Barcabo (Bárcabo en castellán) ye un monezipio d'a probinzia de Uesca. A poblazión ye de 103 abitants en una superfizie de 88,08 km² e una densidat de 1,17 ab/km².
Ista fuella ye escrita en baixo sobrarbés.
Fincante en as Siarras Exteriors d'o Prepirineu de Uesca, iste monezipio resultó de l'asoziazión de bellos lugarons d'as sierras d'Olsón, bals de l'alto Bero e Biello Sobrarbe. A suya orografía ye definida por ra coexistenzia de fincas d'altiplanas e bersantes forestals mediterranias (montes de carrascas, coscollas, chinebreros e matullar) sulcadas por profundos barrancos á bells d'os cuals se-i fan oi en diya esportes d'abentura.
Garro d'es nuclios que forman o monezipio no supera bella treintena d'abitants, e ne son barios els que compiten con l'uno de Barcabo en poblazión, asinas, aa desiñazión d'o nombre d'o monezipio como Barcabo no parixeba cosa si que aleatoria. Atros lugarons, pero, han remaso dica oi en diya abandonaus, como en os casos de Suelbes u cuasi en os meses d'ibierno, de l'Eripol.
Contenius |
[editar] Cheografía
As rustidas e xutas bersantes sud d'as sierras exteriors, en o pleno prepirineu ziarran, chunto con o monezipio, a extensión de ra redolada de Sobrarbe ent'os ya semontaneses monezipios d'Azara, Colungo e Alquezra, á trabiés d'un espetacular collau de peña calcaria rolla (Collau de San Caprasio), por á on trangan as auguas d'o Bero, más allá d'o lugar de Lezina. Ye prezisament á ras fuents d'iste lugar á on que se-i troba ra bió naxedera d'iste important curso flubial, con espelungas -as famosas Esplugas de Lezina- abitadas dend'o paleolitico, que trascruzará dimpués as tiarras d'o semontano ent'a morir á ra Zinca en a ziudat baxo montañesa de Balbastro.
As siarras de Guara (bellos de lures famosos cañons amanixen-se á ro monezipio) e d'Olsón ziarran o monezipio per l'ueste e l'este respetibament, dexando l'unico horizonte ubierto ent'o norte, á trabiés de ra irregular altiplana d'o Biello Sobrarbe, que se-i estendilla dic'a rengla imachinaria d'Almazore e l'Eripol ent'as afuebadas tiarras de l'Arcusa, ya en o monezipio de l'Aínsa-Sobrarbe. O tozal de l'Asba, con es suyos 1743m, fote ra buega con os monezipios de l'Aínsa-Sobrarbe e Boltaña.
[editar] Istoria
A ocupazión de muchos d'es lugars de l'autual monezipio de Barcabo enzatere-se á tiempos preistoricos, como s'eba dicho, feito demostrau por as pinturadas rupestres d'as Esplugas de Lezina, pero no estiore enta l'epoca bisigotica cuan á ro mesmo lugar s'alzaba ro monastiro de San Cucufate, oi en diya desaparexiu.
A epoca posiblement más important de ra istoria de Barcabo (como á tot ro que oi clamamos Biello Sobrarbe) estión os remobitos sieglos VII e VIII, con l'arribada de ra dominazión sarradina ent'á tot ro baxo Sobrarbe, establemiento d'una muga (dimpués de bellos intentos arabes de transcruzar os perineus) con ro Imperio Carolinchio de Franzia. Ista muga estariba clamada Marca hispanica e consistiriba durantes d'as añadas posteriors en un conxunto de "tiarras ta dengún" que de facto estariban más á serbizio d'os francos que no d'os sarradíns, per ra naturaleza cristiana d'as suyas chents.
A muga d'entre d'os territorios dominaus por os arabes e ros territorios de ra Marca Hispanica estió, en ista parti d'o pais, en a fortificazión de l'Aínsa, restando per tanto, os lugars de Barcabo baxo dominio musulmán. Ye por ixo que muitos istoriadors situan l'orichen d'es fetos que esemboqueren en ra derrota d'es musulmans de l'Aínsa prezisament á istas fincas, e á más aberiba estau ro suco de cautibo d'as enrestidas posteriors de l'enzatanza d'a reconquista dende Sobrarbe, cómo á pabors d'os musulmans que abión de fortificar os lugars de Alquezra como muchos atros en a muga.
A influyenzia de ra tiarra baxa fa-se patente á ista parti d'o Sobrarbe más que á garra atra, no nomás en a fesionomía de ra bexetazión, que contrastariba fuertement con a una de ras altas bals pirinencas, si que á más en l'uso d'os materials de construzión, á on se-i troba bella suerte de transizión d'entre ra piatra e losa d'ps Perineus enta l'adobe e tellas d'o semontán.
[editar] Monimentes
A ilesia d'o lugar ye consagrada ta Santa Zezilia e estió romanica en os suyos orichenes. Oi día se troban restas d'ista primichenia construzión á baxo de ra moderna ilesia d'o sieglo XVIII, como un crismón á l'antiguo abside d'o templo.
Bellas trazas d'uno castiello amanixen á poquez metros d'iste templo, sines que estén cosa remarcable, bi ha bellos seumentos de piatras e ras parez exteriors d'o que podeba estar-ne ra capiella. No se'n conoxe l'orichen d'ista fortificazión, ni ra suya traszendenzia defensiba á ra redolada.
[editar] Fiastas
- 17 de chinero; empresa de ras fogatas de San Antón.
- 27 de marzo; romería enta l'ermita de ra birchen d'as Siarras.
- Día lunes de Pentecostés (chunio); como en autros lugars d'a redolada, romería ent'o santuario de Santa María dera Noguera.
- 15 d'agosto; Fiasta Mayor, fendo honor ta ra Santa María de l'Asunzión.
- 22 de nobiembre; Fiasta d'Ibierne, fendo honor ta Santa Zezilia.
[editar] Beier también
[editar] Enrastres externes
- (es) Barcabo en Sobrarbe.com.
Lugars d'o monezipio de Barcabo | |
---|---|
Almazore | Barcabo | Betorz | Eripol | l'Espitalet | Lezina | Santa María dera Noguera | Suelbes |