A Buerda

De Biquipedia

A Buerda

A Ilesia de San Sebastián d'A Buerda. Nao romanica e campanar d'o sieglo XVI
A Ilesia de San Sebastián d'A Buerda. Nao romanica e campanar d'o sieglo XVI
Comunidat autonoma Aragón
Probinzia  Uesca
Redolada Sobrarbe
Codigo postal 22360
Latitut
Lonchitut
{{Coor dd| lon=0.14|lat=42.46}}
Superfizie 17,8 km²
Altaria 569 m.
Distanzia 118 km enta Uesca
Poblazión 174 ab.
Chentilizio {{{chentilizio}}}
Ríos Zinca
Pachina web {{{web}}}
Situazión de A Buerda en Aragón
A Buerda

A Buerda (Labuerda en castellán) ye un monezipio e termín monezipal en a redolada de Sobrarbe, en a Probinzia de Uesca.

Zirclato d'os monts d'Escalona per o norte, a Sierra de San Bisorio á ponient, con o río Zinca fendo ra pper o sud con termino de l'Aínsa-Sobrarbe, chira-se á 4 quilometros enta o norte d'ixa localidat e constiutuye o més chicolón termín monezipal d'o Sobrarbe zentral, dimpués de Palo.

O termín monezipal ye constituito d'o lugar d'A Buerda, nuclio més gran e seo de l'achuntamiento, sito en a balle e plegato t'a Zinca, d'on que ye plausible d'eixir-ne ta una carretera que fa bía ent'o lugar de San Bizién d'a Buerda. Iste segundo nuclio ye asientato á tocar d'a Sierra de San Bisorio e tién una important ilesia e conxunto eclesiastico datato d'a segunda metat d'o sieglo XII, parti constitutiba d'o singular periodo, istorica e arquiteutonicament, d'o romanico altaragonés.

La terzena finca que forma parti d'o monezipio d'A buerda ye o nuclio de Fontanal. Autualment en estato d'abandonamiento, gosaba á ser integrato per una bibienda e una capiella, a más d'os edifizios agricolas consecuents á ra suya calidat d'isolamiento á meyas bías d'a Sarra de San Bisorio e d'os monts d'Escalona, en un paso natural enta Muro de Bellós e ro mugant monezipio de Puertolas.

[editar] Demografía

  • Á l'añada de 1900: 418 abitánz.
  • Á l'añada de 1950: 327 abitánz.
  • Á l'añada de 1978: 191 abitánz.
  • Á l'añada de 2005: 174 abitánz.


[editar] Economía

L'economía d'os roldes d'A Buerda yera tradizionalment ligata á l'agricultura á ro nuclio baxo, con regallos á pleganzas d'o río (Ribera d'A Buerda), e secans en as planas ziercundants, estando á ros nuclios de San Bizién e Fontanal superada en importanzia per a rematería güellera e bacuna. Zaguerament ista desposizión d'os seutors economicos s'ha feto cambeata ta un enforzimiento d'o seutor d'os serbizios.

[editar] Istoria

No en son guaires os datos que se'n tienen d'o lugar d'A Buerda dinantes que no s'alzase a torre d'a ilesia suya, mas que a ilesia bi yera probablement en o puesto á on que güei troba-se-be tota a localidat, per suposizions, podeba estar uno templo antigo en o zentro d'una extensión agricola perque es campos que embolican o nuclio (A Ribera d'A Buerda) son bels d'os més extensos que se troban d'astí ent'a Tierra Plana, con a exzepzión d'as tierras de Meyano, embediatas per mutos lugars d'o Sobrarbe.

Se crei que o nome d'o lugar ye benito d'una eboluzión (talment castellanizadora) d'a parola Borda, perque como diz de boca de mutos pobladors d'ixas bals, as casas d'A Buerda fincaban á tiempos antigos en bel puesto d'os monts d'a redolada, bez que en os campez de Troteras (á meyo camín ta l'Aínsa), Coseñor (camín ta Escalona) u A Plana.


Imachen d'a ilesia d'A Buerda con a Peña Montañesa entazaga, dend'a carretera Autonomica A-138 de l'Aínsa ta Bielsa/Franzia
Imachen d'a ilesia d'A Buerda con a Peña Montañesa entazaga, dend'a carretera Autonomica A-138 de l'Aínsa ta Bielsa/Franzia


Lugars d'o monezipio d'A Buerda
A Buerda | Fontanal | San Bizién d'a Buerda


Monezipios d'a redolada Sobrarbe
Abizanda | L'Aínsa-Sobrarbe | A Espuña | Barcabo | Bielsa | Boltaña | Broto | A Buerda | Chistén | Fanlo | Fiscal | A Fueba | Palo | Plan | Puertolas | O Pueyo d'Araguás | Tella-Sin | San Chuan de Plan | Torla
En atras luengas