Corona d'Aragón
De Biquipedia
- Iste articlo trata sobre a Corona d'Aragón. Ta atros emplegos se beiga Aragón (desambigazión).
|
|||||
|
|||||
Capital | Zaragoza | ||||
Idioma ofizial | Catalán-balenziano, aragonés, castellán, napolitano, latín, siziliano, oczitán e grieco | ||||
Relichión | Catolica | ||||
Gubierno | Monarquía | ||||
Rei | |||||
• 1164 - 1196 | Alfonso II | ||||
• 1700 - 1746 | Felipe IV | ||||
Istoria | |||||
• Establito | 1164 | ||||
• Desaparixión | 1707 | ||||
Superfizie | |||||
• 1443 | 250.000 km2 | ||||
Poblazión | |||||
• 1443 est. | 300.000 | ||||
Densidat | 1,2/km² |
A Corona d'Aragón abracaba á lo conchunto d'ombres y territorios que estieron chusmesos á la churisdizión d'o rei d'Aragón, de 1134 a 1714. O nome s'aplica istoricamén dende a unión dinastica d'os reis d'Aragón y os contes de Barzelona. Dimpués, por conquistas de nuebos territorios, ista corona encluyirba atros dominios: Reino de Mallorca, Reino de Balenzia, Reino de Sizilia, Reino de Corzega, Reino de Zerdeña, Reino de Napols, Ducato d'Atenas, Ducato de Neopatria y atros.
A numerazión d'os monarcas baria, en funzión d'o territorio á lo que se fa referenzia: asinas, Pietro IV d'Aragón, ye Pietro III de Barzelona.
Contenius |
[editar] A formazión d'a Corona d'Aragón
A Corona tien o suyo orichen en a unión dinastica entre o Reino d'Aragón y o condato de Barzelona, en o matrimonio entre Peironella d'Aragón y Remón Berenguer IV de Barzelona que se fazió en Balbastro.
[editar] Luengas
I eba muita dibersidat linguistica. En cada territorio y cada sieglo as luengas yeran unas u atras (arabe, aragonés, basco, catalán, grieco, oczitán, sardo, luengas d'Italia). As luengas bernaclas podeban tener bel emplego ofizial u escrito, pero o latín yera a luenga que teneba más prestichio. Á nibel más cheneral, en puestos como canzillería reyal en o sieglo XIV presonaches como Bernat Metge escribiban en latín, catalán e aragonés.
En as relazions epistolars con soberans d'atros países s'emplegaban diferens luengas:
- l'idioma diplomatico yera o latín, y en él s'escribiba á totas as corz, en espezial á las d'Anglaterra, Franzia, e á las d'Italia. Con os infidels se preszinde d'o latín.
- O Papa rezibe, á más bella misiba en catalán.
- Con o rei de Franzia tamién se corresponde en franzés.
- Con os de Castiella e Portugal en aragonés, que os escribans tienden a castellanizar á posta (una espezie de castellán intenzional con fuerte radiz aragonesa).
- L'aragonés s'emplega tamién con os monarcas de Granada e Marruecos.
- Con o Soldán de Babilonia (O Cairo) e o rei d'Armeña se prefiere o catalán.
[editar] Beyer tamién
[editar] Enrastres esternos
Corona d'Aragón | ![]() |
---|---|
Aragón | Cataluña | Balenzia | Mallorca | Nápols | Sezilia | Zerdeña | Atenas | Neopatria | Siñorío de Montpeller |