Чарнігаўскае княства
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
ЧАРНІГАЎСКАЕ КНЯСТВА, адна з найбольш буйных і моцных зямель Русі ў XI ст., галоўны ўдзел Чарнігаўскай зямлі ў XII-XIV ст. Сталіца - Чарнігаў.
Значныя гарады: Ноўгарад-Северскі, Старадуб, Бранск, Пуціўль, Курск, Любеч, Глухаў, Слуцк, Клецк, Чачэрск і Гомель.
Як асобная адміністрацыйная адзінка, княства выдзялілася ўжо ў X ст., але кіравалася кіеўскімі ваяводамі. Пачаткова ўтворана на землях севяранскага засялення (пераважна), на левым беразе Дняпра у басейне рэк Дзясна і Сейм, пазней пашырылася на землі радзімічаў, вяцічаў і дрыгавічаў. У 1024-1036, пасля падзелу Русі паміж Яраславам і Мсціславам Уладзіміравічамі, ператворана ў асобны ўдзел, які ўлучаў усю левабярэжную Русь, у т.л. Мурамска-Разанскую зямлю, Смаленск, Пераяслаў і Тмутаракань. У 1036-1054 ў валоданні Яраслава, пасля яго смерці перайшло ва ўдзел да яго сына Святаслава, хоць і ў значна паменшаным памеры. Пасля смерці Святаслава некаторы час было ў валоданні розных князёў, у т.л. Уладзіміра Манамаха.
Пастановай Любецкага з’езду (1097) перайшло ў валоданне сыноў Святаслава – Алега і Даніла, далей была ў валаданні іх нашчадкаў - Ольгавічаў. З гэтага ж часу пачынаецца драбленне Ч.з. на ўдзелы. Напачатку выдзяліліся ўласна Чарнігаўскае княства як галоўны ўдзел і Ноўгарад-Северскае і Мурамска-Разанскае княствы, якія ў сваю чаргу драбіліся далей.
У 1345—1346 вял. кн. літоўскі Альгерд далучыў Ч.к. і іншыя ўдзелы Чарнігаўскай зямлі да ВКЛ, пасадзіў у розных удзелах сваіх сыноў ці іншых асоб.
[рэдагаваць] Літаратура
- Kuczyński S.М. Ziemie Czernihowsko-Siewierskie pod rzadami Litwy. Warsz., 1936;
- Зайцев А.К. Черниговское княжество // Древнерусские княжества X-XIII вв. М., 1975.