Пелин
от Уикипедия, свободната енциклопедия
- За село Пелин в Област Кърджали вижте Пелин (село).
Пелин | ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Класификация | ||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||
Видове: | ||||||||||||||||||
Пелин (Artemisia) е голям и разнообразен род двусемеделни растения с около 180 вида, принадлежащ към семейството на маргаритката, Сложноцветни (Asteraceae). Включва издържливи треви и полухрасти, известни с етеричните си масла. Те растат в областите с умерен климат в Северното полукълбо, обикновено в сухи и полусухи хабитати. Папратовидните листа на много видове са покрити с бели власинки.
Родът съдържа много добре известни видове като див пелин, тарос (естрагон) и божо дръвче (катриника). Ароматните листа на много видове са лечебни, някои се изпозлват за подправка, а други са важни пасищни култури. Всички типове пелин имат изключително горчив вкус.
Обикновения пелин (Artemisia absinthium), съдържащ туйон, се използва за приготвяне на абсент. Въпреки че е използван в абсента, рафинираният пелин е невротоксин.
Някои пелини са градински декоративни растения, като тези, които са с по-дребни листа, се използват за подстригани бордюри. Всички пелини са най-издържливите в свободно-отводняваща се пясъчна почва, ненаторени и напълно изложени на слънце.
Някои видове пелин се изпозлват за храна от ларвите на няколко вида Lepidoptera.
[редактиране] Употреба
Обикновеният пелин е използван за отблъскване на бълхи и молци, както и за овкусяване на бира и вино. Аперитивът „вермут“ (от немското „Wermut“ — пелин) е вино, овкусено с ароматични билки, но първоначално с пелин. Използва се в медицината като тонизиращо, стомашно, антипиретично и и противоглистно средство. Произлиза от Европа и Сибир, а сега е широко разпространено и в САЩ.
Artemisia arborescens L. (дървесен пелин, или шиба на арабски) е много горчива билка, произлизаща от Близкия Изток, която се използва за чай, обикновено с мента. Може би има някакви халюциногенни свойства.
Поради горчивината на всички части на растенията, те са използвани от дойките за отбиване на кърмачетата. „Горчив като пелин“ е често употребяван израз. Шекспир също споменава пелина в Хамлет.
[редактиране] Културни асоциации
Пелинът (апсинтос в гръцкия текст) е „името на звездата“ в Откровение на свети Йоан (8:11) (каи то онома ту астерос легетаи хо Аспинтос) за която Йоан Богослов има видение, че е хвърлена от ангела и пада във водата, правейки я непоносимо горчива. Освен в Откровението на Йоан, в Библията има още осем други споменавания, което говори, че пелинът е бил често срещан в района и че неприятният му вкус е бил познат под формата на напитка, използвана за определени нужди.
Някои автори мислят, че Чернобил се превежда като „пелин“ в горния смисъл на „Апсинтос“ от Артемисия абсинтум (обикновен пелин). Всъщност верният превод е „див пелин“ (Artemisia vulgaris), понякога наричан „обикновен пелин“. (Виж Чернобил#Топонимия.)
В руската култура поради факта, че различните видове пелин се използват често като лечебни растения и техният горчив вкус се свързва с лечебните им въздействия, пелинът се разглежда като символ на „горчивата истина“, която трябва да бъде приета от заблудения (често самозаблудил се) човек. Този символ е придобил особена острота в съвременната руска поезия, в която често се среща темата за загубата на илюзорни вярвания в различни идеологии.
[редактиране] Видове
- Artemisia abrotanum (божо дръвче, катриника)
- Artemisia absinthium (обикновен пелин)
- Artemisia adamsii
- Artemisia afra
- Artemisia alaskana
- Artemisia alba
- Artemisia alcockii
- Artemisia aleutica
- Artemisia amoena
- Artemisia annua (едногодишен пелин)
- Artemisia araxina
- Artemisia arbuscula
- Artemisia arctica
- Artemisia arctisibirica
- Artemisia arenaria
- Artemisia arenicola
- Artemisia argentea
- Artemisia argyi
- Artemisia argyrophylla
- Artemisia armeniaca
- Artemisia aromatica
- Artemisia aschurbajewii
- Artemisia australis
- Artemisia austriaca
- Artemisia avarica
- Artemisia badhysi
- Artemisia balchanorum
- Artemisia baldshuanica
- Artemisia bargusinensis
- Artemisia bejdemaniae
- Artemisia biennis
- Artemisia bigelovii
- Artemisia borealis
- Artemisia borotalensis
- Artemisia bottnica
- Artemisia caespitosa
- Artemisia californica
- Artemisia camelorum
- Artemisia campestris
- Artemisia cana
- Artemisia canadensis
- Artemisia capillaris
- Artemisia carruthii
- Artemisia caucasica
- Artemisia chamaemelifolia
- Artemisia cina
- Artemisia ciniformis
- Artemisia coarctata
- Artemisia commutata
- Artemisia compacta
- Artemisia cuspidata
- Artemisia czukavinae
- Artemisia daghestanica
- Artemisia demissa
- Artemisia depauperata
- Artemisia deserti
- Artemisia desertorum
- Artemisia diffusa
- Artemisia dimoana
- Artemisia dolosa
- Artemisia douglasiana
- Artemisia dracunculus (тарос, естрагон)
- Artemisia dubia
- Artemisia dubjanskyana
- Artemisia dumosa
- Artemisia elongata
- Artemisia eremophila
- Artemisia feddei
- Artemisia fedtschenkoana
- Artemisia ferganensis
- Artemisia filifolia
- Artemisia flava
- Artemisia franserioides
- Artemisia freyniana
- Artemisia frigida
- Artemisia fulvella
- Artemisia furcata
- Artemisia galinae
- Artemisia glabella
- Artemisia glacialis
- Artemisia glanduligera
- Artemisia glauca
- Artemisia glaucina
- Artemisia globosa
- Artemisia globularia
- Artemisia glomerata
- Artemisia gmelinii
- Artemisia gnaphalodes
- Artemisia gorjaevii
- Artemisia gracilescens
- Artemisia gurganica
- Artemisia gypsacea
- Artemisia halodendron
- Artemisia halophila
- Artemisia heptapotamica
- Artemisia hippolyti
- Artemisia hololeuca
- Artemisia hulteniana
- Artemisia incana
- Artemisia insulana
- Artemisia insularis
- Artemisia integrifolia
- Artemisia issykkulensis
- Artemisia jacutica
- Artemisia japonica
- Artemisia juncea
- Artemisia karatavica
- Artemisia karavajevii
- Artemisia kaschgarica
- Artemisia kauaiensis
- Artemisia keiskeana
- Artemisia kelleri
- Artemisia kemrudica
- Artemisia knorringiana
- Artemisia kochiiformis
- Artemisia koidzumii
- Artemisia kopetdaghensis
- Artemisia korovinii
- Artemisia korshinskyi
- Artemisia krushiana
- Artemisia kulbadica
- Artemisia kuschakewiczii
- Artemisia laciniata
- Artemisia laciniatiformis
- Artimisia lactiflora
- Artemisia lagocephala
- Artemisia lagopus
- Artemisia latifolia
- Artemisia ledebouriana
- Artemisia lehmanniana
- Artemisia leontopodioides
- Artemisia lessingiana
- Artemisia leucodes
- Artemisia leucophylla
- Artemisia leucotricha
- Artemisia lindleyana
- Artemisia lipskyi
- Artemisia littoricola
- Artemisia longifolia
- Artemisia ludoviciana
- Artemisia macilenta
- Artemisia macrantha
- Artemisia macrobotrys
- Artemisia macrocephala
- Artemisia macrorhiza
- Artemisia maracandica
- Artemisia maritima (морски пелин)
- Artemisia marschalliana
- Artemisia martjanovii
- Artemisia mauiensis
- Artemisia maximovicziana
- Artemisia medioxima
- Artemisia messerschmidtiana
- Artemisia michauxiana
- Artemisia mogoltavica
- Artemisia mongolica
- Artemisia mongolorum
- Artemisia montana
- Artemisia mucronulata
- Artemisia multisecta
- Artemisia namanganica
- Artemisia nesiotica
- Artemisia nigricans
- Artemisia norvegica
- Artemisia nova
- Artemisia obscura
- Artemisia obtusiloba
- Artemisia oelandica
- Artemisia olchonensis
- Artemisia oliveriana
- Artemisia opulenta
- Artemisia packardiae
- Artemisia pallasiana
- Artemisia palmeri
- Artemisia palustris
- Artemisia pannosa
- Artemisia papposa
- Artemisia parryi
- Artemisia pattersonii
- Artemisia pectinata
- Artemisia pedatifida
- Artemisia pedemontana
- Artemisia persica
- Artemisia pewzowii
- Artemisia phaeolepis
- Artemisia polysticha
- Artemisia pontica (понтийски пелин)
- Artemisia porrecta
- Artemisia porteri
- Artemisia prasina
- Artemisia proceriformis
- Artemisia prolixa
- Artemisia punctigera
- Artemisia purshiana
- Artemisia pycnocephala
- Artemisia pycnorhiza
- Artemisia pygmaea
- Artemisia quinqueloba
- Artemisia remotiloba
- Artemisia rhodantha
- Artemisia rigida
- Artemisia rothrockii
- Artemisia rubripes
- Artemisia rupestris
- Artemisia rutifolia
- Artemisia saissanica
- Artemisia saitoana
- Artemisia salsoloides
- Artemisia samoiedorum
- Artemisia santolina
- Artemisia santolinifolia
- Artemisia santonica
- Artemisia saposhnikovii
- Artemisia schischkinii
- Artemisia schmidtiana
- Artemisia schrenkiana
- Artemisia scoparia
- Artemisia scopiformis
- Artemisia scopulorum
- Artemisia scotina
- Artemisia senjavinensis
- Artemisia selengensis
- Artemisia semiarida
- Artemisia senjavinensis
- Artemisia sericea
- Artemisia serotina
- Artemisia serrata
- Artemisia spinescens
- Artemisia sieversiana
- Artemisia skorniakowii
- Artemisia sogdiana
- Artemisia songarica
- Artemisia spicigera
- Artemisia splendens
- Artemisia stelleriana
- Artemisia stenocephala
- Artemisia stenophylla
- Artemisia stolonifera
- Artemisia subarctica
- Artemisia subchrysolepis
- Artemisia sublessingiana
- Artemisia subsalsa
- Artemisia subviscosa
- Artemisia succulenta
- Artemisia suksdorfii
- Artemisia sylvatica
- Artemisia szowitziana
- Artemisia tanacetifolia
- Artemisia taurica
- Artemisia tenuisecta
- Artemisia terrae-albae
- Artemisia tianschanica
- Artemisia tilesii
- Artemisia tomentella
- Artemisia tournefortiana
- Artemisia transbaicalensis
- Artemisia transiliensis
- Artemisia trautvetteriana
- Artemisia tridentata
- Artemisia triniana
- Artemisia tripartita
- Artemisia turanica
- Artemisia turcomanica
- Artemisia umbelliformis
- Artemisia unalaskensis
- Artemisia vachanica
- Artemisia valida
- Artemisia verlotiorum
- Artemisia viridis
- Artemisia vulgaris (див пелин)