Merc'h
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Ar merc'hed (pe maouezed) eo ar rann eus gouenn an dud a c'hall dougen bugale, hag a zo brasoc'h o niver eget hini ar rann all, ar wazed (pe ar baotred), war an douar.
Taolenn |
[kemmañ] Ar ger merc'h
[kemmañ] Merc'h ha mab
Ur verc'h zo ur bugel, heñvel he reizh ouzh hini he mamm, pa'z eo heñvel reizh ar mab ouzh hini an tad.
Komz a reer eus ur verc'h plac'h yaouank pa gomzer eus ur verc'h en he oad krenn.
[kemmañ] Merc'h ha plac'h
Ur verc'h zo ur plac'h, hag alies ur plac'h yaouank. Merc'h ha plac'h zo heñvelster alies. Da neuze int enebet o-daou ouzh ar ger paotr.
- Komzet e vez eus paotred yaouank ha merc'hed yaouank.
- Ar ger plac'h ne vije ket anezhañ e brezhoneg Gwened.
- Ne vez ket lavaret merc'h he c'hof, pa vez lavaret plac'h he c'hof (enebet ouzh paotr e gof).
[kemmañ] Merc'hed ha maouezed
Ur ster strizh pe ledan a vez roet d'ar ger merc'h.
- Merc'h ha maouez n'int ket heñvelster pa gomzer eus o oad :
- Kenster koulskoude eo merc'hed ha maouezed, en ur ster kevredigezhel politikel.
- Komzet e vez eus gwirioù ar merc'hed kentoc'h eget eus gwirioù ar maouezed koulskoude.
- Pa gomzer eus tud e komzer eus
[kemmañ] Liester
Merc'hed eo al liester boas; koulskoude e reer ivez gant merc'hedoù, evel er c'hrennlavar: Blev gwenn ha lunedoù ne blijont ket d'ar merc'hedoù (hervez Gregor Rostren). A-wechoù e talvez merc'hedoù kement ha "merc'hed a vuhez fall".
[kemmañ] Ger dismegañsiñ
Merc'h n'eo ket ur ger dismegañsus en unander, met el liester e c'hall bezañ (tre evel filles e galleg, ha diwar levezon ar yezh-se moarvat). Anat eo en dro-lavar mont da welet ar merc'hed brav (pe ar merc'hed fall).
[kemmañ] Korfadurezh
Ar par eo ar paotr, pe ar gwaz, ar barez eo ar verc'h, pe ar vaouez.
- Bihanoc'h e vez ar merc'hed eget ar baotred peurvuiañ, ha n'eo ket ken kreñv o c'higennoù. Dre-se e vezont skañvoc'h.
- Nebeutoc'h a vlev zo war o dremm hag o c'horf.
- Uheloc'h eo mouezh ar merc'hed eget hini ar baotred.
- D'ar verc'h ez eus daou gromozom XX, d'ar paotr daou gromozom XY. Disheñvel eo hormonoù ar verc'h diouzh re ar paotr. Progesteronoù hag oestrogenoù eo hormonoù ar vaouez.
- Disheñvel eo benvegad engehentiñ ar verc'h diouzh hini ar paotr, evel evit ar bevien all.
- D'an oad kaezour e teu disheñvelderioù all: ment ar bronnoù, ledander an divlez.
[kemmañ] Benvegad engehentiñ ar merc'hed
E benvegad ar genel emañ:
- ar forz (ferzier el liester), ennañ ar muzelloù-traoñ, an ellig, hag ar c'han-troazhañ (gwelout ivez troazhañ)
- ar gouhin, a zo benveg ar parañ,
- ar mammog, a zo un organ a ziwall ar grouell, ha war un dro ur gigenn a labour da vountañ ar bugel nevez e-maez korf e vamm da vare ar gwilioud
- ar vielloù, a ra hormonoù, ha gametoù (anvet vioù) a ya da veskañ gant gametoù paotred (sper) a-benn engehentañ...
- 1 = Patrom:Je trompilhoù Fallopia
- 2 = Patrom:JePatrom:Gu ar c'hwezhigell
- 3 = Patrom:Je l'os bârryi
- 4 = Patrom:Je al lec'h-G
- 5 = Patrom:Gu lé qui-qui
- 6 = Patrom:Je ar c'han-troazhañ
- 7 = Patrom:Je lé marpât, lé minnahouët / Patrom:Gu la partie
- 8 = vielloù
- 10 = Patrom:Je la bielle / Patrom:Gu ar mammog
- 12 = lé cèrvix
- 13 = Patrom:Gu lé pertu
- 14 = Patrom:Je lé bas d'sé, lé pèrtu / Patrom:Gu lé pertu tchu
[kemmañ] Ar merc'hed er gevredigezh
Abaoe ar ragistor ez eo bet lakaet ar merc'hed, evel ar baotred, en ul lec'h resis er gevredigezh.
E kevredigezhioù chaseourien eo ar merc'hed a zastume al louzeier ha frouezh tra ma oa labour ar baotred degas kig, ma kred hiriv da lod eo gant ar merc'hed eo deuet al labour-douar.
[kemmañ] Anvioù all
[kemmañ] Gerioù deveret
-
- merc'heg, heñvelster gant merc'h-kaer, gouhez
- merc'h-vihan
- merc'hodenn, heñvelster gant mergodenn, ha gant bapa, poupenn, poupig, poupinell
- merc'heta, heñvelster gant plac'heta, enebet ouzh paotreta, gwelet paotr
- merc'hetaer
- merc'hetaerez (gwelout lesbianelezh)
hag ivez
-
- lezverc'h, gwelet lez;
- unverc'h
- adverc'hañ
[kemmañ] Gerioù enebet
- mab
- paotr
[kemmañ] Anvioù gwregel
[kemmañ] An dibenn ez
Diwar un anv-verb e vez aes sevel anvioù-kadarn a denn d'ar merc'hed.
- Gant an dibenn ez (pe erez kentoc'h er skouerioù-mañ) e saver gerioù evel :
- kanañ, kanerez
- butuner, butunerez
- kleñvel, klañvourez
Gant an dibenn ez-se e saver ivez gerioù evel
- barzhez, krennardez, marc'hadourez, medisinez, hag ivez anvioù loened gwregel (kiez, kazhez)
[kemmañ] An dibenn enn
Gant an dibenn enn e saver anvioù all:
- kozhenn, krennardenn, liboudenn, loukezenn...

[kemmañ] Pennadoù all
- lesbianelezh
- leanez
- c'hoar
[kemmañ] Da lenn
- Olympe de Gouges Déclaration des droits de la femme et de la citoyenne
- Jean-Jacques Rousseau, Sophie ou La Femme
- Voltaire, Femmes, soyez soumises à vos maris
- Diderot, Sur les femmes
- Goethe, Les Bonnes Femmes
- John Stuart Mill, De l'assujettissement des femmes
- Simone de Beauvoir, Le Deuxième Sexe
[kemmañ] Skoazell ...
... da sevel ar pennad zo bet digant:
- Geriadurioù brezhonek
- Levrioù Jules Gros.