Merc'h

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor



Ar merc'hed (pe maouezed) eo ar rann eus gouenn an dud a c'hall dougen bugale, hag a zo brasoc'h o niver eget hini ar rann all, ar wazed (pe ar baotred), war an douar.

Merc'hed liesseurt
Merc'hed liesseurt



Taolenn

[kemmañ] Ar ger merc'h

[kemmañ] Merc'h ha mab

Ur verc'h zo ur bugel, heñvel he reizh ouzh hini he mamm, pa'z eo heñvel reizh ar mab ouzh hini an tad.

Komz a reer eus ur verc'h plac'h yaouank pa gomzer eus ur verc'h en he oad krenn.

[kemmañ] Merc'h ha plac'h

Ur verc'h zo ur plac'h, hag alies ur plac'h yaouank. Merc'h ha plac'h zo heñvelster alies. Da neuze int enebet o-daou ouzh ar ger paotr.

  • Komzet e vez eus paotred yaouank ha merc'hed yaouank.
  • Ar ger plac'h ne vije ket anezhañ e brezhoneg Gwened.
  • Ne vez ket lavaret merc'h he c'hof, pa vez lavaret plac'h he c'hof (enebet ouzh paotr e gof).

[kemmañ] Merc'hed ha maouezed

Ur ster strizh pe ledan a vez roet d'ar ger merc'h.

  • Merc'h ha maouez n'int ket heñvelster pa gomzer eus o oad :
    • ur verc'h zo ur plac'h yaouank n'he deus ket bet bugel ebet, pe n'he deus ket darempred gant paotr ebet, (pe gwaz ebet);
    • ur vaouez zo ur plac'h deuet kozh a-walc'h da gaout bugale, pe unan hag he deus bet darempred gant ur paotr.
  • Kenster koulskoude eo merc'hed ha maouezed, en ur ster kevredigezhel politikel.
  • Komzet e vez eus gwirioù ar merc'hed kentoc'h eget eus gwirioù ar maouezed koulskoude.
  • Pa gomzer eus tud e komzer eus

[kemmañ] Liester

Merc'hed eo al liester boas; koulskoude e reer ivez gant merc'hedoù, evel er c'hrennlavar: Blev gwenn ha lunedoù ne blijont ket d'ar merc'hedoù (hervez Gregor Rostren). A-wechoù e talvez merc'hedoù kement ha "merc'hed a vuhez fall".

[kemmañ] Ger dismegañsiñ

Merc'h n'eo ket ur ger dismegañsus en unander, met el liester e c'hall bezañ (tre evel filles e galleg, ha diwar levezon ar yezh-se moarvat). Anat eo en dro-lavar mont da welet ar merc'hed brav (pe ar merc'hed fall).

[kemmañ] Korfadurezh

Ar par eo ar paotr, pe ar gwaz, ar barez eo ar verc'h, pe ar vaouez.

  • Bihanoc'h e vez ar merc'hed eget ar baotred peurvuiañ, ha n'eo ket ken kreñv o c'higennoù. Dre-se e vezont skañvoc'h.
  • Nebeutoc'h a vlev zo war o dremm hag o c'horf.
  • Uheloc'h eo mouezh ar merc'hed eget hini ar baotred.
  • D'ar verc'h ez eus daou gromozom XX, d'ar paotr daou gromozom XY. Disheñvel eo hormonoù ar verc'h diouzh re ar paotr. Progesteronoù hag oestrogenoù eo hormonoù ar vaouez.
  • Disheñvel eo benvegad engehentiñ ar verc'h diouzh hini ar paotr, evel evit ar bevien all.
  • D'an oad kaezour e teu disheñvelderioù all: ment ar bronnoù, ledander an divlez.

[kemmañ] Benvegad engehentiñ ar merc'hed

E benvegad ar genel emañ:

  • ar forz (ferzier el liester), ennañ ar muzelloù-traoñ, an ellig, hag ar c'han-troazhañ (gwelout ivez troazhañ)
  • ar gouhin, a zo benveg ar parañ,
  • ar mammog, a zo un organ a ziwall ar grouell, ha war un dro ur gigenn a labour da vountañ ar bugel nevez e-maez korf e vamm da vare ar gwilioud
  • ar vielloù, a ra hormonoù, ha gametoù (anvet vioù) a ya da veskañ gant gametoù paotred (sper) a-benn engehentañ...
Organoù ar genel gant ar merc'hed
Organoù ar genel gant ar merc'hed
  • 1 = Patrom:Je trompilhoù Fallopia
  • 2 = Patrom:JePatrom:Gu ar c'hwezhigell
  • 3 = Patrom:Je l'os bârryi
  • 4 = Patrom:Je al lec'h-G
  • 5 = Patrom:Gu lé qui-qui
  • 6 = Patrom:Je ar c'han-troazhañ
  • 7 = Patrom:Je lé marpât, lé minnahouët / Patrom:Gu la partie
  • 8 = vielloù
  • 10 = Patrom:Je la bielle / Patrom:Gu ar mammog
  • 12 = lé cèrvix
  • 13 = Patrom:Gu lé pertu
  • 14 = Patrom:Je lé bas d'sé, lé pèrtu / Patrom:Gu lé pertu tchu

[kemmañ] Ar merc'hed er gevredigezh

Abaoe ar ragistor ez eo bet lakaet ar merc'hed, evel ar baotred, en ul lec'h resis er gevredigezh.

E kevredigezhioù chaseourien eo ar merc'hed a zastume al louzeier ha frouezh tra ma oa labour ar baotred degas kig, ma kred hiriv da lod eo gant ar merc'hed eo deuet al labour-douar.


A Bengali or Bangladeshi woman weaving. Textile work has historically been considered a female occupation in some cultures.
A Bengali or Bangladeshi woman weaving. Textile work has historically been considered a female occupation in some cultures.

[kemmañ] Anvioù all


Arouez ar blanedenn Gwener a vez graet ganti da ziskouez ar reizh a zo benel (tud pe loened)
Arouez ar blanedenn Gwener a vez graet ganti da ziskouez ar reizh a zo benel (tud pe loened)

[kemmañ] Gerioù deveret

    • merc'heg, heñvelster gant merc'h-kaer, gouhez
    • merc'h-vihan
    • merc'hodenn, heñvelster gant mergodenn, ha gant bapa, poupenn, poupig, poupinell
    • merc'heta, heñvelster gant plac'heta, enebet ouzh paotreta, gwelet paotr
    • merc'hetaer
    • merc'hetaerez (gwelout lesbianelezh)

hag ivez

    • lezverc'h, gwelet lez;
    • unverc'h
    • adverc'hañ

[kemmañ] Gerioù enebet

[kemmañ] Anvioù gwregel

[kemmañ] An dibenn ez

Diwar un anv-verb e vez aes sevel anvioù-kadarn a denn d'ar merc'hed.

  • Gant an dibenn ez (pe erez kentoc'h er skouerioù-mañ) e saver gerioù evel :
    • kanañ, kanerez
    • butuner, butunerez
    • kleñvel, klañvourez

Gant an dibenn ez-se e saver ivez gerioù evel

  • barzhez, krennardez, marc'hadourez, medisinez, hag ivez anvioù loened gwregel (kiez, kazhez)

[kemmañ] An dibenn enn

Gant an dibenn enn e saver anvioù all:

  • kozhenn, krennardenn, liboudenn, loukezenn...
Painting by William Adolphe Bouguereau- Kibellerez
Painting by William Adolphe Bouguereau- Kibellerez


Luc'hskeudenn eus ur verc'h noazh er bloavezhioù 1920
Luc'hskeudenn eus ur verc'h noazh er bloavezhioù 1920

[kemmañ] Pennadoù all

[kemmañ] Da lenn

[kemmañ] Skoazell ...

... da sevel ar pennad zo bet digant:

  • Geriadurioù brezhonek
  • Levrioù Jules Gros.