Pierre Louis Moreau de Maupertuis
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Pierre Louis Moreau de Maupertuis (7 a viz Gouere 1698, Sant-Maloù — 27 a viz Gouere 1759, Basel) a oa matematikour, astronomour ha bevoniour.
Gantañ e voe lavariet pennreolenn an aktadur bihanañ.
D'e ugent vloaz ez eas d'an arme ma teuas da vezañ letanant en ur rejimant marc'hegerezh ha studiañ a reas ar matematik war e amzer vak. Goude se e tilezas an arme hag e teuas da vezañ ezel eus akademiezh ar skiantoù e 1723. E 1728 e reas ur veaj betek Londrez hag eno e voe dilennet kenseurt eus ar Gevredidezh Roueel (Royal Society). E 1736 e voe e penn an ergerzhadeg kaset gant Loeiz XV e Laponia evit muzuliañ hirder ur derez eus ar meridian, ha goude e zistro e teuas da vezañ ezel eus holl gevredigezhioù skiantel Europa pe dost.
E 1740 ez eas Maupertuis da Verlin war c'houlenn Frederik II a Brus ha kemer e reas perzh e emgann Mollwitz ma voe prizoniet gant an Aostrianed. Goude bezañ dibrizoniet ez eas en-dro da Verlin, ha da Bariz da c'houde e-lec'h ma voe degemeret en en akademiezh c'hall. Goude bezañ bet o chom ur pennad e su Frañs evit prederiañ e yec'hed a oa war ziskar e varvas e Basel. En abeg d'e benn kalet e voe tabut etre eñ ha Samuel Koenig ha Voltaire pergen.
[kemmañ] Levrioù
Setu amañ e labourioù pennañ:
- Sur la figure de la terre (Pariz, 1738)
- Discours sur la parallaxe de la Lune (Pariz, 1741)
- Discours sur la figure des astres (Pariz, 1742)
- Éléments de la géographie (Pariz, 1742)
- Lettre sur la comète de 1742 (Pariz, 1742)
- Astronomie nautique (Pariz, 1745 ha 1746)
- Vénus physique (Pariz, 1745)
- Essai de cosmologie (Amsterdam, 1750).
Embannet oa bet e Oberennoù e 1752 e Dresden hag e 1756 e Lyon.