Romanekadur
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Implijet e vez an termen romanekadur e yezhoniezh evit komz eus an doareoù da implijout al lizherenneg latin evit ober dre skrid gant yezhoù na raent ket gant al lizherenneg-se dre voaz pe dre dreuzlizherenniñ pe dre dreuzskrivañ.
Da skouer, ar sistem pinyin implijet evit skrivañ gant lizherennoù latin ar sinaeg skrivet dre voaz gant sinalunioù.
Taolenn |
[kemmañ] Sistemoù romanekadur evit yezhoù resis
[kemmañ] Arabeg
Sellit ouzh ar pennad pennañ-mañ: Treuzlizherennadur arabek
Setu un nebeud sistemoù implijet evit romanekaat al lizherenneg arabek implijet eveit skrivet, etre meur a yezh all, an arabeg, an ourdoueg hag ar perseg:
- Deutsche Morgenländische Gesellschaft (1936): [1] Bet degemeret gant Emvod Etreboadel Studierion ar Reteroniezh e Roma. Talvezout a reas da diazez evit ar sistem implijet gant ar geriadur bras e levezon Dictionary of Modern Written Arabic ("Geriadur an arabeg skrivet a-vremañ") gant Hans Wehr.
- BS 4280 (1968): Diorroet gant Ensavadur reolata Breizh-Veur [2]
- SATTS (1970s): Diorroet gant arme SUA
- UNGEGN (1972): [3]
- DIN-31635 (1982): Diorroet gant Ensavadur reolata Alamagn (Deutsches Institut für Normung)
- ISO 233 (1984). Treuzlizherennadur.
- Qalam (1985): A system that focuses upon preserving the spelling, rather than the pronunciation, and uses mixed case [4]
- ISO 233-2(1993). Treuzlizherennadur eeunaet.
- Buckwalter Transliteration (1990s): Diorroet evit Xerox gant Tim Buckwalter [5]; ne vez ket implijet sinoù diakritek [6]
- ALA-LC (1997): [7]
- Lizherenneg arabaek evit ar chat
[kemmañ] Hebraeg
- ANSI Z39.25 (1975):
- UNGEGN (1977): [8]
- ISO 259 (1984): Treuzlizherennadur.
- ISO 259-2 (1994): Treuzlizherennadur eeunaet.
- ISO/DIS 259-3: Treuzskrivadur fonemek.
- ALA-LC: [9]
[kemmañ] Skriturioù bramiek
Sellit ivez ouzh ar pennad pennañ-mañ: Devanagari.
Setu un nebeud sistemoù implijet evit romanekaat an abugidaoù diorroet diwar al lizherenneg vramiek implijet evit skrivañ meur a yezh komzet en India hag e gevred Azia a-bezh:
- ISO 15919 (2001): Ur sistem treuzlizherenniñ unvan bet degemeret en ISO 15919. Ober a ra gant sinoù diakritek. Gwelit ivez Treuzlisherenniñ skriturioù indek: penaos implijout ISO 15919. Heñvel-poch eo rann ar sañskriteg ouzh ar sistem akademek IAST (International Alphabet of Sanskrit Transliteration; "Lizherenneg etrebroadel evit treuzlizherenniñ ar sañskriteg") hag ivez ouzh ar sistem implijet gant Levraoueg kendalc'h ar Stadoù-Unanet, ALA-LC: [10]
- Romanekadur levraoueg vroadel Kolkata, sañset da vezañ implijet evit romanekaat an holl skriturioù bramiek, astennet diwar IAST
- Harvard-Kyoto: implijet e vez gant ar sistem-mañ lizherennoù doubl ha pennlizherennoù a-benn gallout chom hep implijout sinoù diakritek.
- ITRANS: ur sistem romanekaat oc'h implijout ASCII 7-bit krouet gant Avinash Chopde implijet-stank gwezhall war Usenet.
- ASTHA: "Lizherenneg evit treuzskrivañ ar sañskriteg evit HTML" (Alphabet of Sanskrit Transliteration for HTML) krouet en Arc'hantina ha savet diwar ASCII 7-bit ivez [11]
- ISCII (1988)
[kemmañ] Sinaeg
Sellit ouzh ar pennadoù pennañ-mañ: Sinalun ha Pinyin
Diazet e vez romanekaat ar yezhoù sinaek, dreist-holl pa ranker derc'hel kont eus ar ar politikerezh.
Savet ez eus bet meur a sistem a-hed an amzer, en o zouez ar re bennañ-mañ:
[kemmañ] mandarineg unvan
- ALA-LC: Gwechall e oa heñvel ouzh sistem Wade-Giles [12] met deuet da vezañ tost-kenañ ouzh ar Hanyu Pinyin abaoe 2000 [13]
- EFEO. Diorroet gant Skol C'hall ar Reter-Pellañ (École française d'Extrême-Orient) en XIXvet kantved hag implijet e Frañs dreist-holl.
- Latinxua Sinwenz (1926): Ne veze ket merket an tonennoù. Implijet e evze dreist-holl gant an Unaniezh Soviedel ha gant Xinjiang er bloavezhioù 1930. Diazez ar pinyin an hini e oa.
- Lessing-Othmer: Implijet en Alamagn dreist-holl.
- Romanekadur kartenn bostel Sina (1906): Sistem kozh bet diorroet evit romanekaat chomlec'hioù e sinaeg
- Wade-Giles (1912): Treuzlizherennadur. Implijet-stank adal an XIXvet kantved ha hiziv c'hoazh gant studierion zo e broioù ar C'hornôg.
- Romanekadur Yale (1942): Krouet gant ar Stadoù-Unanet evit ar brezelioù hag implijet war-lerc'h gant an dorn-levrioù bras o levenez bet embannet gant Yale.
- Romanekadur Legge: Bet krouet gant ar misioner a Vro-Skos James Legge.
[kemmañ] Republik Poblel Sina
- Hanyu Pinyin (1958): implijet ez ofisiel gant R.P. Sina evit romanekaat ar mandarineg, dreist-holl evit kelenn da dud a gomz yezhoù all penaos distagañ ar mandarineg unvan. Implijet e vez ivez e Singapoura ha zoken e lec'hioù zo eus Taiwan ha degemeret eo bet evel an doare implijetañ dre ar bed holl da romanekaat gerioù hag anvioù sinaek.
- ISO 7098 (1991): Tost-tre da Hanyu Pinyin.
[kemmañ] Taiwan
- Gwoyeu Romatzyh: (1926): Implijet e Sina betek trec'h ar gomunourion e 1949. War-lerc'h e oa bet implijet dreist-holl e Taiwan betek ma oa bet kemeret e blas gant MPS II (Mandarin Phonetic Symbols).
- Mandarin Phonetic Symbols II (1984): Implijet dreist-holl e Taiwan. Disheñvel eo diouzh MPS I, kevatal da Zhuyin. Staliet e oa bet Tongyong Pinyin en e blas ha chomet e oa bet a-sav d'e implijout.
- Tongyong Pinyin ("Sonskritur hollek") (2000): Implijet dreist-holl e Taiwan. Tost-kenañ d'ar pinyin. Evit an diforc'hioù etre an daou sistem sellit amañ.
[kemmañ] Kantoneg unvan
- Barnett-Chao
- Romanekadur Guangdong evit ar c'hantoneg (1960)
- Romanekadur gouarnamant Hong Kong evit ar c'hantoneg
- Jyutping
- Meyer-Wempe
- Sidney Lau
- Romanekadur Yale evit ar c'hantoneg (1942)
[kemmañ] Min nan
- Pe̍h-oē-jī (POJ), gwezhall e oa hennezh ar sistem ofisiel de facto implijet gant Iliz Presbiterek Taiwan adal an XIXvet kantved. Diazezet e oa war un treuzskrivadur kazi fonemel.
- Romanekadur Guangdong (1960), implijet evit skrivañ rannyezh Teochow.
[kemmañ] Min Dong
- Romanekadur BUC
[kemmañ] Japaneg
Sellit ivez ouzh ar pennadoù pennañ-mañ: Hiragana, Katakana, Kanji ha Rōmaji.
Setu ar sistemoù romanekadur muiañ-implijet:
- Romanekadur Hepburn (1867): Treuzskrivadur.
- Nihon-shiki (1885): Treuzlizherennadur. Bet degemeret evel ISO 3602 Strict e 1989.
- Kunrei-shiki (1937): Treuzlizherennadur. Bet degemeret ivez evel ISO 3602.
- JSL (1987)
- ALA-LC: Heñvel ouzh sistem Hepburn.[14]
- Wāpuro rōmaji: Treuzlizherennadur. Kentoc'h ur sammad boazioù-implij evit ur sistem en e-unan.
[kemmañ] Koreaneg
Sellit ivez ouzh ar pennadoù pennañ-mañ: Hanja ha Hangeul.
Alies a-walc'h e vez romanekaet ar c'horeaneg en un doare ad hoc daoust ha ma'z eus bet diorroet meur a sistem unvan:
- Romanekadur McCune-Reischauer (MR; 1937?), ar sistem treuzlizherenniñ kentañ bet degemeret en un doare ledan. Implijet e oa bet ez ofisiel ar sistem-mañ, adwelet anezhañ un tamm, e Su Korea etre 1984 ha 2000. Implijet e evz gant ar sistem-mañ un nebeud sinoù diaktritek, en o zouez ar breve hag an daouboent. Ne vez ket doujet en un doare ingal d'ar reolennoù reizhskrivañ orin peurliesañ.
- Ar sistem ALA-LC[15] implijet gant Kevredigezh levraouegoù ar Stadoù-Unanet (ALA) ha Levraoueg kendalc'h ar Stadoù-Unanet (LC) a zo anezhañ ur sistem diorroet diwar hini McCune-Reischauer.
Diorroet ez eus bet war-lerc'h sistemoù all a-benn renkañ kudennoù gant ar sistem MR:
- Romanekadur Yale evit ar c'horeaneg (1942): ar sistem romanekadur unvan muiañ-implijet gant ar yezhonourion/ezed.
- Romanekadur koreanek adwelet (Revised Romanaisation" pe RR; 2000): Tost a-walc'h d'ar sistem MR met hep sinoù diakritek. Talvezout a ra kement evit treuzskrivañ hag evit treuzlizherenniñ. Implijet e vez ar sistem-mañ ez ofisiel e Su Korea adalek 2000.
- ISO/TR 11941 (1996): Daou sistem disheñvel kenstrollet dindan an hevelep anv: unnan evit RDP Korea hag egile evit Su Korea. Diorroet diwar sistem Yale dre vras. Amañ e vez keñveriet an daou sistem: [16]
- Romanekadur Lukoff Sistem diorroet etre 1945 ha 1947 evit e dorn-levrioù Spoken Korean [17]
- Joseon Gwahagwon (조선민주주의인민공화국 과학원)
[kemmañ] Taieg
Sellit ouzh ar pennad pennañ-mañ: lizherenneg taiek
Setu un nebeud sistemoù implijet evit romanekaat al lizherenneg taiek:
- Sistem roueel hollek evit treuzskrivañ an taieg:
- ALA-LC: [18]
- ISO 11940 (1998): Treuzlizherennadur
[kemmañ] Kirillek
Implijet ken evit al lizherenneg kirillek hag ar re c'hlagolitek ha hengirillek.
[kemmañ] Belaruseg
- Romanekadur BGN/PCGN evit ar belaruseg, 1979 (Burev ar Stadoù-Unanet evit an anvioù douaroniel ha Poellgor pad evit anvioù douaroniel evit implijoù ofisiel e Breizh-Veur)
- Treuzlizherennadur skiantel evit ar yezhoniezh
- ALA-LC romanization, 1997 (Kevredigezh levraouegoù Stadoù-Unanet ha Levraoueg kendalc'h ar Stadoù-Unanet): [19]
- ISO 9:1995
- Doare-treuzlizherenniñ anvioù douaroniel belarusek dre implijout lizherennoù al lizherenneg latin, 2000
[kemmañ] Bulgareg
Streamlined System ("Sistem peureeunaet") eo anv sistem ofisiel romanekadur Bulgaria bet kinniget gant L.L. Ivanov ha degemeret ez ofisiel gant Kengor anvioù-lec'h Bulgaria d'an 2 a viz Meurzh 1995 ha neuze degemeret ez ofisiel gant ar gouarnamant da vat e miz C'hwevrer 2000.
Er Stadoù-Unanet hag e Breizh-Veur avat e kendalc'her da implijout c'hoazh gant Burev ar Stadoù-Unanet evit anvioù douaroniel (BGN) ha gant Poellgor pad evit anvioù douaroniel evit implijoù ofisiel e Breizh-Veur (PCGN) ar Sistem BGN/PCGN bet diorroet gante e 1952 evit romanekaat ar bulgareg.
[kemmañ] Ruseg
N'eus sistem unvan ebet evit romanekaat ar ruseg ha dre ma vez lakaet da glotaat an treuzskrivadennoù gant reolennoù reizhskrivañ pep yezh e vez kavet meur a stumm evit pep anv rusek divoutin, da skouer: Чайкoвский > Tchaykovsky, Tchajkovskij, Tchaikowski, Tschaikowski, Czajkowski, Čajkovskij, Čajkovski, Chajkovskij, Çaykovski, Chaykovsky, Chaykovskiy, Chaikovski, Tshaikovski, Tšaikovski, h.a.
Setu un nebeud sistemoù e-touez ar re implijetañ:
- BGN/PCGN (1947): Sistem treuzlizherennadur implijet gant Burev ar Stadoù-Unanet evit anvioù douaroniel ha Poellgor pad evit anvioù douaroniel evit implijoù ofisiel e Breizh-Veur). [20]
- GOST 16876-71 (1971): Sistem treuzlizherenniñ soviedel manet dizimplij. Lakaet en e blas GOST 7.79, kevatal da ISO 9.
- ABU: Sistem romanekadur evit an anvioù-lec'h (1987): diazezet war GOST 16876-71.
- ISO 9 (1995): Sistem treuzlizherennadur diorroet gant ISO.
- ALA-LC (1997): [21]
- Streamlined system Sistem eeunaet evit treuzlizherenniñ ar ruseg.
[kemmañ] Ukraineg
Setu un nebeud sistemoù implijet evit romanekaat an ukraineg:
- ALA-LC: (PDF).
- ISO 9
- Treuzlizherennadur Broadel Ukraina: (JPEG, en ukraineg).
- Sistem broadel Ukraina ha sistem BGN/PCGN, e Bodad-labour sistemoù romanekadur ABU: (PDF).
- Pemp sistem lakaet keñver-ouzh-keñver: (PDF).
[kemmañ] Gresianeg
Sellit ouzh ar pennadoù pennañ-mañ: Treuzlizherennadur gresianek ha Brezhonekaat anvioù divoutin gresianek.
[kemmañ] Gwelit ivez
- Treuzlizherennadur
- Treuzskrivadur