Arzhur III a Vreizh

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Image:32px-Labour_zo.png Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali e pajenn ar gaozeadenn.


Istor Breizh
Bretoned kentañ
-5000 kent JK
Arvorig
Marevezh galian
Vvet kantved kt JK - -56
Marevezh roman
-56 - IVe kantved
Marevezh poblañ Arvorig
ha savidigezh Breizh
IVe - IXvet kantved
Rouaned
845 - 913
845 - 851 Nevenoe
851 - 857 Erispoe
857 - 874 Salaun
874 - 876 Gurwant / Paskwezhen
876 - 888 Yezekael
888 - 907 Alan I
908? - 913? Gourmaelon
Reuziad norman
913? - 931
Rögnvaldr
Felecanus
Inconus
931 - 937 Gwilherm I
Marevezh an Duged
937 - 1532
Tiegezh Naoned
937 - 952 Alan al Louarn
952 - 958 Drogon
958 - 981 Hoel I
981 - 988 Gereg
Tiegezh Roazhon
970 - 992 Konan I
992 - 1008 Jafrez I
1008 - 1040 Alan III
1040 - 1066 Konan II
Tiegezh Kernev
1066 - 1084 Hoel II
1084 - 1112 Alan IV Fergant
1112 - 1148 Konan III
Tiegezh Pentevr
1148 - 1166 Konan IV
1166 - 1187 Konstanza
Plantajened
1169 - 1186 Jafrez II
1187 - 1203 Arzhur I
Tiegezh Thouars
1203 - 1221 Alis Breizh
Tiegezh Dreux
1213 - 1237 Pêr I
1221 - 1286 Yann I
1286 - 1305 Yann II
1305 - 1312 Arzhur II
1312 - 1341 Yann III
Tiegezh Bleaz-Pentevr
1341 - 1364 Charlez Bleaz
Tiegezh Monforzh
1364 - 1399 Yann IV
1399 - 1442 Yann V
1442 - 1450 Frañsez I
1450 - 1457 Pêr II
1457 - 1458 Arzhur III
1458 - 1488 Frañsez II
1488 - 1514 Anna Vreizh
1514 - 1524 Klaoda Vreizh
1524 - 1532 Frañsez III
Marevezh ar Breujoù
1532 - 1789
Gouarn war-eeun Pariz
1789 - 1974
Rannvroeladur
René Pleven 1974-1976
André Colin 1976-1978
Raymond Marcellin 1978-1986
Yvon Bourges 1986-1998
Josilin a Roc’han 1998-2004
Jean-Yves an Drian 2004-


Un pennaotrou hag en deus bet ur roll pennañ en istor Bro-C'hall koulz hag en istor Breizh eo bet Arzhur III a Vreizh, kont Richmond, konestabl ar roue gall Charlez VII. Lesanvet eo bet ar Justisour. Ganet e oa bet e 1393 e Sarzhav ha marvet e 1458 e Naoned. Mab e oa da Yann IV, dug Breizh ha Janed a Navarra. Goude bezañ bet e servij ar roueed saoz ha gall, hag ur milour eus ar re varrekañ, e teuas da vezañ dug Breizh e 1457, met ne fellas ket dezañ plegañ e-keñver al lid a wazoniezh a ginnigas e doare an homaj simpl. Un den a Stad hag a Justiz barrek-tre e servij Bro-C'hall eo bet.


[kemmañ] Buhez

Pa oas bugel ez eas da chom e-kichen e eontr, dug Bourgogn hag gant priñsed gall all. Prizoniet en Azincourt (1415), dieubet e voe goude asantet da labourat evit ar roue saoz Herri V a oa mestr war ar rouantelezh gall (dimezet e oa da verc'h ar roue Charlez VI. E 1425, an Daofin, Charlez, hag eñ o ren pastellioù-bro bihan e Bro-C'hall, a ginnigas da Arzhur mont e penn e lu. Klask a ree Charlez resev ur skoazell milourel digant dug Breizh Yann V, hemañ breur Arzhur. Breur-gaer da dug Bourgogn a oa mignon d'ar Saozon, e oa Arzhur ivez. Koulskoude e savas enebourien d'ar c'honestabl ha ne c'helle ket ober e gefridi ken e veze trec'het lu Charlez VII ingal gant ar Saozon. E 1428 e yeas e guzh Arzhur da harpañ Janed Ark hag e vo trec'h d'o nerzhioù e Patay e 1429. E 1434 e asantas Charlez VII reiñ e garg da Arzhur endro. Adaozañ a reas al lu en ur urzhiañ ma vo krouget ar breizherien. E 1436 e adkemeras Pariz.

Ur roll pennañ e yeas gantañ e politikerezh Bro-C'hall pa renas e diplomatiezh ha e tistagas Bourgogn eus e emglev gant ar rouantelezh saoz. E 1450 e vo trec'h Arzhur war ar Saozon en Formigny ken e oent skarzhet eus Normandi kuit.

Galvet e voe da gemer an dugelezh e karg e 1457, goude marv e niz Pêr II, met fellout a reas dezhañ chom konestabl war un dro. Mervel a reas re abred e 1458 pa vage soñjoù bras, evel mont da argadiñ Bro-Saoz pe mont da vrezeliñ evit ar Groaz.


[kemmañ] E lignez

Teir gwech e voe dimezet Arzhur, nemet ne c'hanas bugel ebet er briedelezh. Ur verc'h bastardez en doa, Jacqueline, a vo anavezet gantañ e 1443. War e lerc'h e voe anvet e niz Frañsez II, kont Étampes, da zug Breizh.

Sede anvioù e deir gwreg:

  • 1. D'an 10 a viz Here 1423 e timezas e Dijon da Varc'harid a Vourgogn (marvet e 1441), merc'h da Jean, dug Bourgogn, hag intañvez an daofin Louis, dug Guyenne.
  • 2. D'an 29 a viz 1442 e timezas e Nérac da Jeanne d'Albret (marvet e 1444), merc'h da Charlez II, kont Dreux.
  • 3. D'an 2 a viz Gouhere 1445 e timezas da g-Catherine de Saint Pol (marvet e 1492), merc'h da Bêr I, kont St-Pol.