Στήλη των Καμινίων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Στήλη των Καμινίων αποτελεί το πρώτο γραπτό κείμενο της πελασγικής περιόδου της Λήμνου. Βρέθηκε εντοιχισμένη στην εκκλησία του Αγίου Αλεξάνδρου στα Καμίνια το 1886 και δημοσιεύθηκε το ίδιο έτος στο Δελτίο της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών. Μετά 15 χρόνια βρέθηκε στη Αίγυπτο από όπου την αγόρασαν οι Αργύρης Μοσχίδης και Βασίλειος Αποστολίδης.

Η Στήλη είναι ορθογώνια από κίτρινο πωρόλιθο με διαστάσεις 0.95 x 0.40 x 0.14 μέτρα και πάνω της είναι χαραγμένο το κεφάλι ενός πολεμιστή που κρατάει υψωμένη λόγχη. Τριγύρω της είναι χαραγμένες βουστροφηδόν δύο επιγραφές. Η μία βρίσκεται γύρω από το κεφάλι του πολεμιστή και η άλλη στην πλάγια στενή πλευρά της.

Είναι γραμμένη στο δυτικό ελληνικό αλφάβητο (χαλκιδικό). Ο Ι. Θωμόπουλος στο βιβλίο "Πελασγικά" χρονολογεί την πρώτη επιγραφή πριν το 510 π.Χ. οπότε συνέβη η Αθηναϊκή κατάκτηση της Λήμνου, ενώ τη δεύτερη την τοποθετεί χρονικά μετά το 510 π.Χ. Η γλώσσα του κειμένου δεν έχει επιβεβαιωθεί.

Στην Οδύσσεια αναφέρεται ότι οι Λήμνιοι δε μιλούσαν Ελληνικά (θ 293-294):

οὐ γὰρ ἔθ' Ἥφαιστος μεταδήμιος, ἀλλά που ἤδη
οἴχεται ἐς Λῆμνον μετὰ Σίντιας ἀγριοφώνους.

(γιατί ο Ήφαιστος δεν είναι πια εδώ, αλλά πάει στη Λήμνο με τους Σίντιους που μιλούν βαρβαρικά)

Η επιγραφή περιέχει 198 χαρακτήρες που σχηματίζουν 33 ως 40 λέξεις, οι οποίες χωρίζονται μεταξύ τους με μία ως τρεις τελείες. Το κείμενο αποτελείται από τρία μέρη, δύο κάθετα και ένα οριζόντιο. Ορισμένοι ακαδημαϊκοί υποθέτουν ότι τα Λημνιακά και τα Ετρουσκικά συνδέονται γενετικά ή τουλάχιστον μορφολογικά. Στην πραγματικότητα, η γλώσσα της επιγραφής στη στήλη παρουσιάζει μορφολογική και νοηματική ομοιότητα με την Ετρουσκική. Μια φράση που είναι ερμηνεύσιμη είναι η αFιζ σιαλχFιζ (B.3), που θυμίζει το ετρουσκικό avils maχs śealχisc ("και ηλικίας εξήντα πέντε ετών").

Το κείμενο:

πρόσθιο μέρος:
A.1. hολαιεζ:ναφοθ:ζιαζι
A.2. μαραζ:μαF
A.3. σιαλχFειζ:αFιζ
A.4. εFισθο:ζεροναιθ
A.5. ζιFαι
A.6. ακερ:ταFαρζιο
A.7. αναλασιαλ:ζεροναι:μοριναιλ
πλάι:
B.1. hολαιεζιφοκιασιαλε:ζεροναιθ:εFισθο:τοFερονα
B.2. ρομ:hαραλιο:ζιFαι:επτεζιο:αραι:τιζ:φοκε
B.3. ζιFαι:αFιζ:σιαλχFιζ:μαραζμ:αFιζ:αομαι

    [...] η στήλη του πολεμιστή που ανακαλύφθηκε το 1885 μοιάζει με εκείνη της Αβέλε Φελούσκε (Avele Feluske) της Βετουλόνια (Vetulonia) στην Ετρουρία [...]. Όχι μόνο δείχνει την κεφαλή σε προφίλ, αλλά επίσης φέρει δύο επιγραφές σε ένα αλφάβητο που μοιάζει με εκείνο των φρυγικών επιγραφών του έβδομου Π.Κ.Ε. αιώνα. Η γλώσσα φέρει μερικές αναλογίες με τις γλώσσες της Μ. Ασίας, αλλά οι φιλόλογοι συμφωνούν γενικώς ότι ως προς τη μορφολογία και το λεξιλόγιό της παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με την Ετρουσκική. Από μόνη της η επιγραφή θα μπορούσε να θεωρηθεί ως επιτάφιος ενός ξένου που θάφτηκε στη Λήμνο. Αλλά πρόσφατα βρέθηκαν και άλλες σύντομες επιγραφές σε αγγεία, που δείχνουν ότι αυτή ήταν στην πραγματικότητα η ομιλούμενη γλώσσα στο νησί, πριν από την κατάκτησή του από τον αθηναίο Μιλτιάδη (περ. 500 Π.Κ.Ε.). Έχουμε, συνεπώς, ένα πολύ σημαντικό έγγραφο, που μας στρέφει και προς τη Μ. Ασία και προς την Ετρουρία, και προέρχεται από το το νησί όπου ο Θουκυδίδης τοποθέτησε τους Τυρρηνούς. Αν και η στήλη δεν παρέχει σαφή απόδειξη ότι η λημνιακή και η ετρουσκική γλώσσα ήταν ίδιες, ή ακόμα και διάλεκτοι της ίδιας γλώσσας, παρέχει μια πολύτιμη διασύνδεση για εκείνους που δέχονται την υπόθεση της ανατολικής προέλευσης και προτείνει την υπόθεση ότι κάποιοι Ετρούσκοι από τη Μικρά Ασία μπορεί εγκαταστάθηκαν σε αυτό το αιγαιακό νησί, αντί να συνεχίσουν την πορεία τους προς τη Δύση.    


[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις

Άλλες γλώσσες