Πολωνική γλώσσα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Polski
Πολωνική γλώσσα
Ομιλείται σε: Πολωνία (38 εκατομμύρια), επίσης τουλάχιστον 12 εκατομμύρια ομιλητές ως δεύτερη γλώσσα στις ΗΠΑ, Λιθουανία, όπως και σε Λευκορωσία, Γαλλία, Γερμανία, Ουκρανία και άλλες χώρες
Oμιλητές: 50 εκατομμύρια
Κατάταξη: 27
Ταξινόμηση: Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες
  Σλαβικές γλώσσες
   Δυτικές Σλαβικές γλώσσες
    Λεχιτικές
     Πολωνική γλώσσα
Kατάσταση
Επίσημη γλώσσα: Πολωνία
Ρυθμιστής: Πολωνικό Γλωσσικό Συμβούλιο
Κώδικες γλώσσας
ISO 639-1 pl
ISO 639-2 pol
ISO 639-3 pol
SIL PQL


Τα πολωνικά (polski, język polski, polszczyzna) είναι η επίσημη γλώσσα της Πολωνίας. Τα Πολωνικά είναι ο βασικός εκπρόσωπος του Λεχιτικού κλάδου των Δυτικών Σλαβικών γλώσσων. Έχουν την καταγωγή τους στις περιοχές της σημερινής Πολωνίας από διάφορες τοπικές Δυτικές Σλαβικές διαλέκτους.

Δια μέσου της ιστορίας, τα Πολωνικά έχουν λάβει καθεστως κοινής γλώσσας (λίνγκουα φράνκα) σε μεγάλες περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, κυρίως λόγω της πολιτικής, επιστημονικής, πολιτιστικής και στρατιωτικής επόδρασης της Πολωνο-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας. Αν και πλεόν δεν είναι τόσο δημοφιλή εξαιτίας κυρίως της επίδρασης της Ρωσικής γλώσσας, μερικές φορές ομιλείται ακόμα ή τουλάχιστον είναι κατανοητή στις δυτικές συνοριακές περιοχές με την Ουκρανία, τη Λευκορωσία και τη Λιθουανία ως δεύτερη γλώσσα.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Ιστορία

Τα πολωνικά έχουν επηρεαστεί από την επαφή τους με ξένες γλώσσες (κυρίως τις Λατινική γλώσσα, Τσεχική γλώσσα, Γαλλική γλώσσα, Γερμανική γλώσσα, Ιταλική γλώσσα, Παλαιά Λευκορωσική γλώσσα και Ρωσική γλώσσα, ενώ πρόσφατα έχει υποστεί εικονικό βομβαρδισμό από Αγγλικά, ιδιαίτερα Αμερικανικά Αγγλικά γλωσσικά στοιχεία).

Από το 1945, ως αποτέλεσμα της μαζικής εκπαίδευσης και των μαζικών μεταναστεύσεων τα πρότυπα Πολωνικά έχουν γίνει πολύ περισσότερο ομογενή, αν και τοπικές διάλεκτοι ανθίστανται, ιδιαίτερα στις νότιες και νοτιο-δυτικές λοφώδεις περιοχές που συνορεύουν με της Δημοκρατίες της Τσεχίας και της Σλοβακίας. Στις δυτικές και βόρειες περιοχές, η παλαιότερη γενιά μιλεί μια διάλεκτο Πολωνικών χαρακτηριστική των παλαιότερων ανατολικών επαρχιών.

[Επεξεργασία] Ταξινόμηση

Η Πολωνική γλώσσα είναι η πιο ευρέως ομιλουμένη από την υποκατηγορία των Λεχιτικών γλωσσών των Σλαβικών γλωσσών που περιλαμβάνει τα Κασουβιανά (την μόνη επιζώσα διάλεκτο της Πομερανικής γλώσσας) και της εκλιπούσας Πολαβικής γλώσσας. Οι τρείς γλώσσες μαζί με τα Άνω και Κάτω Σορβικά, τα Τσεχικά και τα Σλοβακικά, ανήκουν στον Δυτικό κλάδο των Σλαβικών γλωσσών.

[Επεξεργασία] Γεωγραφική κατανομή

Τα Πολωνικά ομιλούνται βασικά στην Πολωνία. Μάλιστα, η Πολωνία είναι μία από τις πιο ομογενείς Ευρωπαϊκές χώρες ως προς την μητρική γλώσσα, αφού περίπου το 97% των Πολωνών κατοίκων δηλώνουν την Πολωνική ως τη μητρική τους γλώσσα. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο οι πρώην Πολωνικές περιοχές που προσαρτήθηκαν από τη Σοβιετική Ένωση κατείχαν μεγάλο ποσό Πολωνικού πληθυσμού που δεν ήταν πρόθυμος ή δεν είχε τη δυνατότητα να μεταναστεύσει στην μετα το 1945 Πολωνία και ακόμα και σήμερα Πολωνικής εθνικότητας κάτοικοι στη Λιθουανία, την Λευκορωσία και την Ουκρανία αποτελούν μεγάλες μειονότητες. Στη Λιθουανία το 9% του πληθυσμού δήλωσαν την Πολωνική ως τη μητρική τους γλώσσα. Είναι κατά πολύ η πιο εκτεταμένα χρησιμοποιούμενη μειονοτική γλώσσα στην περιφέρεια του Βίλνιους (Vilniaus Apskritis) (26% του πληθυσμού σύμφωνα με την απογραφή του 2001), αλλά είναι επίσης παρούσα και σε άλλες περιφέρειες. Στην Ουκρανία, τα πολωνικά χρησιμοποιούνται περισσότερο στις περιοχές του Lwów και Łuck. Η δυτική Λευκορωσία έχει μια σημαντική Πολωνική μειονότητα, ιδιαίτερα στις περιοχές του Brześć και του Grodno.

Υπάρχει επίσης σημαντικός αριθμός Πολωνόφωνων ομιλητών στην Αυστραλία, Αυστρία, Αζερμπαϊτζάν, Βραζιλία, Καναδά, Τσεχία, Εσθονία, Φινλανδία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ισραήλ, Καζακστάν, Λετονία, Νέα Ζηλανδία, Ρουμανία, Ρωσία, Σλοβακία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.

Στις ΗΠΑ ο αριθμός των ανθρώπων με Πολωνική καταγωγή είναι πάνω από 9 εκατομμύρια, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς δεν χρησιμοποιούν Πολωνικά στις καθημερινές επικοινωνίες.

Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Απογραφή του 2000, 667.414 Αμερικανοί άνω των 5 χρονών δήλωσαν πως μιλούν Πολωνικά στο σπίτι, γεγονός που τους καθιστά περίπου το 1,4% των ανθρώπων που μιλάνε γλώσσες πέρα από τα Αγγλικά ή το 0,25% του πλυθυσμού των ΗΠΑ.

[Επεξεργασία] Λεξικό

Ενικός:
ja - εγώ
ty - εσύ
on - αυτός
ona - αυτή
ono - αυτό

Πληθυντικός: my - εμείς
wy - εσείς
oni - αυτοί (μόνο για άντρες)
one - αυτοί (για γυναίκες, παιδιά ή πράγματα)


kot - γάτα
pies - σκύλος
krowa - αγελάδα
świnia - γουρούνι
mucha - μύγα
osa - σφήκα
pszczoła - μέλισσα

drzewo - δέντρο
kwiat - λουλούδι

Grecja - Ελλάδα
Irlandia - Ιρλανδία
Wielka Brytania - Μεγάλη Βρετανία
Niemcy - Γερμανία
Japonia - Ιαπωνία
Stany Zjednoczone Ameryki - Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Francja - Γαλλία
Hiszpania - Ισπανία
Wenezuela - Βενεζουέλα

Polska - Πολωνία
Polak - Πολωνός/ή
polski - Πολωνικό

Some sentences in Polish:

Konstantynopolitańczykowianeczkówna - μια νεαρή, ελεύθερη, γυναίκα κάτοικος της Κωνσταντινούπολης (η μεγαλύτερη Πολωνική λέξη)

Koczt poczt w Tczewie - the coast of the posts in Tczew

W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie - the beetle sings in grass in Szczebrzeszyn

Być albo nie być; oto jest pytanie - to be or not to be; that is a question

Please translate it into Greek

[Επεξεργασία] Flexion in Polish

- Być (to be) Jechać (to drive) Pisać (to write)
εγώ (ja) jestem (ja) jadę (ja) piszę
εσύ (ty) jesteś (ty) jedziesz (ty) piszesz
αυτός/αυτή/αυτό on/ona/ono jest on/ona/ono jedzie on/ona/ono pisze
εμείς (my) jesteśmy (my) jedziemy (my) piszemy
εσείς (wy) jesteście (wy) jedziecie (wy) piszecie
αυτοί (oni/one) są (oni/one) jadą (oni/one) piszą

[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις

Επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Αγγλική | Βουλγαρική | Γαλλική | Γερμανική | Δανεζική | Ελληνική | Εσθονική | Ιρλανδική | Ισπανική
Ιταλική | Λεττονική | Λιθουανική | Μαλτεζική | Ολλανδική | Ουγγρική | Πολωνική
Πορτογαλική | Ρουμανική | Σλοβακική | Σλοβενική | Σουηδική | Τσεχική | Φινλανδική
Πηγή: Επίσημη σελίδα ΕΕ