Στανός Θεσσαλονίκης
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Στανός είναι το τρίτο σε πληθυσμό δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Αρναίας και το δεύτερο χωριό στην Ελλάδα σε οικογένειες πολυτέκνων. Συνορεύει βόρεια με το νομό Θεσσαλονίκης, τα χωριά Μελισσουργό και Νέα Μάδυτο, νότια με την Αρναία, δυτικά με τη Μαραθούσα και ανατολικά με τη Βαρβάρα. Έχει 515 μ. υψόμετρο, πολύ καλό κλίμα και 859 κατοίκους. Η απόσταση από την Αρναία είναι 8 χιλιόμετρα.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Πολιτισμική Κληρονομιά
[Επεξεργασία] Το πανηγύρι της Αγίας Χάιδως'
Η Αγία Χάιδω, είναι νεομάρτυρας, που γεννήθηκε και έζησε στα χρόνια της τουρκοκρατίας στο Στανό. Η μνήμη της γιορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Σεπτεμβρίου. Στολίδι στο χωριό μας είναι η εκκλησία, που κτίστηκε τα τελευταία χρόνια προς τιμήν της Αγίας, με πρωτοβουλία του εφημέριού μας Χαλκιά Νικολάου και τη συνδρομή των Στανιωτών. Την παραμονή της γιορτής τελείται πανηγυρικός εσπερινός, ενώ ανήμερα της γιορτής πανηγυρική Θ. Λειτουργία και λιτάνευση της εικόνας, με τη συμμετοχή του Μητροπολίτη μας κ.κ. Νικόδημου και πολλών ιερωμένων. Αμέσως μετά, στο χώρο της εκκλησίας της Αγίας Χάιδως, γίνεται το παραδοσιακό «κουρμπάνι» με δωρεάν φαγητό για όλους. Παράλληλα ο Πολιτιστικός Σύλλογος,για μια εβδομάδα περίπου, διοργανώνει διάφορες εκδηλώσεις, με τοπικές παραδοσιακές ορχήστρες , γνωστά συγκροτήματα με ελληνικά και ξένα τραγούδια και παρουσίαση θεατρικών παραστάσεων και κινηματογράφου.
[Επεξεργασία] 'Γουρουνοχαρά - 26 Δεκεμβρίου'
Από παλιά οι περισσότερες οικογένειες συνήθιζαν να εκτρέφουν ένα γουρούνι, το οποίο έσφαζαν τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων. Γύρω από κάθε γουρούνι συγκεντρώνονταν συγγενείς και φίλοι , έψηναν και γλεντούσαν. Με το κρέας που περίσσευε, έφτιαχναν λουκάνικα, τσιγαρίδες ( κομμάτια χοιρινού με λίπος, τσιγαρισμένα), πλευραμές ( πλευρά χοιρινού στο αλάτι) και παστό (κομμάτια λίπους στο αλάτι). Επειδή τα τελευταία χρόνια το έθιμο αυτό τείνει να χαθεί (κάποιες οικογένειες το κρατούν ακόμα και σήμερα), ο Σύλλογος "ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΣΤΑΝΟΥ" εδώ και έξι χρόνια αναβιώνει αυτό το έθιμο στην πλατεία του χωριού. Μόλις σχολάσει η εκκλησία, σφάζονται τα γουρούνια, τεμαχίζονται και αρχίζει το ψήσιμο. Στην αρχή σερβίρονται ντόπιο τσίπουρο και λουκάνικα, στη συνέχεια χοιρινό με κρασί, ενώ σε μεγάλα καζάνια ετοιμάζονται τσιγαρίδες και πατσάς. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάζονται παραδοσιακοί χοροί από τα χορευτικά τμήματα του Συλλόγου και παίζουν παραδοσιακές ορχήστρες. Τα ψητά και το κρασί είναι άφθονα και δωρεάν. Το έθιμο αυτό έχει γίνει γνωστό και στα γύρω χωριά και έτσι η προσέλευση του κόσμου είναι αρκετά μεγάλη.
[Επεξεργασία] 'Καθαρή Δευτέρα'
Κάθε χρόνο αυτή τη μέρα, μαζεύεται όλο το χωριό στην τοποθεσία "στου Κυριάκου του τσιαΪρ", ένα ύψωμα στην άκρη του χωριού και γίνεται διαγωνισμός χαρταετού.
Τα κριτήρια του διαγωνισμού είναι: ο χαρταετός να είναι χειροποίητος, να έχει καλή εμφάνιση και, να πετά ψηλά για αρκετή ώρα. Το έπαθλο του νικητή είναι χρηματικό. Στη διάρκεια του διαγωνισμού, προσφέρονται νηστίσιμα εδέσματα (φασουλάδα), λαγάνες, χαλβάς και ντόπιο τσίπουρο.
[Επεξεργασία] Εκκλησίες
[Επεξεργασία] 'Η εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου'
Η εκκλησία των Εισοδίων της Παναγιάς είναι πολύ παλιά, κτισμένη πριν από 200 χρόνια. Στην αρχή ήταν μικρή. Με την Τουρκοκρατία ήρθαν από τις περιοχές του Σαμαριού, του Άγναντου και της Αγ. Παρασκευής (του Καλόγερου) οι κάτοικοι αυτών των συνοικισμών και μεγάλωσε ο πληθυσμός του Στανού. Χρειάστηκε τότε να μεγαλώσουν την εκκλησία, όπως είναι τώρα. Την έχτισαν με φαρδύ πέτρινο τοίχο, για να είναι αντοχής και να μένει εσωτερικά ζεστή το χειμώνα και δροσερή το καλοκαίρι.
Πριν μπούμε μέσα στην εκκλησία, βρεθήκαμε στο Νάρθηκα. Εκεί προσκυνήσαμε τις εικόνες και μας εξήγησε ο παπάς μας ότι στο χώρο αυτό έμειναν τα παλιά χρόνια εκείνοι που διδάσκονταν τη χριστιανική πίστη, δηλαδή οι κατηχούμενοι, για να γίνουν χριστιανοί.
Προχωρήσαμε μέσα στον κυρίως χώρο της εκκλησίας, που λέγεται «κυρίως Ναός». Μας εντυπωσίασαν οι μεταλλικοί πολυέλαιοι, τα μανουάλια, οι επίχρυσες μεγάλες κανδήλες και οι πολλές ωραίες και παλιές εικόνες στο τέμπλο, που χωρίζει το Ιερό. Προσκυνήσαμε το Σταυρό, που ήταν στο κέντρο του ναού στολισμένος με λουλούδια. Δεξιά υψωνόταν ο Δεσποτικός θρόνος και αριστερά ο άμβωνας. Τα ξύλινα στασίδια μάς έφεραν στο νου τις γενιές των ανθρώπων, που στηριζόμενοι σ' αυτά, προσεύχονταν στο Χριστό, στην Παναγία και στους Αγίους μας.
[Επεξεργασία] 'Η εκκλησία της Αγίας Χάιδως'
Μαζί με τους δασκάλους μας και τον παπά μας την επισκεφτήκαμε και χαρήκαμε πολύ, όταν μάθαμε ότι την έκτισαν οι γονείς μας, ξεκινώντας σαν όνειρο, όταν αυτοί ήταν μαθητές των Κατηχητικών Σχολείων. Το όνειρό τους έγινε πραγματικότητα κι έτσι χτίστηκε η εκκλησία και κάτω απ' αυτήν έγινε μεγάλη αίθουσα για πολλές χρήσεις.
Εκεί γίνονται κατηχητικά μαθήματα για όλες τις ηλικίες, μαθήματα ζωγραφικής και αγιογραφίας, ξυλογλυπτικής, βυζαντινής μουσικής, εκδηλώσεις θρησκευτικές και πολιτιστικές ( ομιλίες, γιορτές, θεατρικές παραστάσεις κ.ά.)
Ο κύκλος όλων αυτών των εκδηλώσεων αρχίζει πανηγυρικά με το πανηγύρι της Αγ. Χάιδως την 1η Σεπτεμβρίου αρχή της Ινδίκτου (εκκλησιαστικής χρονιάς).
Επάνω από την αίθουσα υψώνεται ο ναός της Αγίας μας. Και λέμε της Αγίας μας, γιατί η Αγ. Χάιδω είναι Στανιώτισσα. Έζησε στα χρόνια που ετοιμαζόταν η πατρίδα μας να κάνει επανάσταση και να διώξει τους Τούρκους. Είχε αγία και γενναία καρδιά.
Αντιστεκόταν στον κατακτητή Τούρκο. Γι΄ αυτό και οι Τούρκοι την οδήγησαν σε μαρτύρια. Και εμείς την τιμούμε σαν ηρωίδα και αγία και την πανηγυρίζουμε. Μόνο που, όπως μας είπε ο παπάς, χρειάζονται πολλά χρήματα για να τελειοποιηθεί η εκκλησία της και να γίνουν τα εγκαίνιά της.
Γεμάτοι απ' όλα αυτά που ακούσαμε και είδαμε, φύγαμε με τις καλύτερες εντυπώσεις για τις εκκλησίες μας, ευχαριστώντας τον παπα- Νικόλα. Δώσαμε την υπόσχεση να συνεχίσουμε κι εμείς τον αγώνα και το όνειρο των γονιών μας για την τελειοποίηση της Αγ. Χάιδως, αλλά και να συντηρούμε την παραδοσιακή μας εκκλησία, που αποτελεί ένα πολύτιμο ιερό μνημείο για το χωριό μας.