Αναθεώρηση Πεποιθήσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Οι πεποιθήσεις ενός ορθολογικού υποκειμένου δεν είναι στατικές, αλλά αλλάζουν με το πέρασμα του χρόνου, αφού νέα πληροφόρηση προστίθεται. Αναθεώρηση πεποιθήσεων είναι η διαδικασία αλλαγής πεποιθήσεων με στόχο να κάνουμε αισθητή την παρουσία των νέων πληροφοριών. Ως ορθολογικά υποκείμενα έχουμε ένα πλέγμα πεποιθήσεων, μέσω του οποίου δημιουργούμε μια ιεράρχηση των αξιών μας. Η αλλαγή πεποιθήσεων επέρχεται από τη στιγμή που θα αλλάξουμε αυτή την ιεραρχία πεποιθήσεων, από τη στιγμή δηλαδή που θα επέμβουμε στην ιεράρχηση των επιθυμιών. Παρατηρείται τότε μια αλλαγή συμπεριφοράς, μια ορθολογική ανασυγκρότηση του συνόλου των πεποιθήσεων. Λέγοντας ορθολογική εννοούμε αλλάζοντας τις επιθυμίες έτσι ώστε να ταιριάζουν με τις αλλαγές των πεποιθήσεων.
Ένας φυσικός προβληματισμός της επιστημολογίας είναι να προτείνει μια θεώρηση δικαιολογημένης αναθεώρησης πεποιθήσεων. Υπάρχουν δύο δρόμοι που μπορεί να ακολουθήσει κανείς σε μια τέτοια περίπτωση. Η "αξιωματική" θεώρηση, η οποία προτείνει αφηρημένες γενικές αρχές που νοηματικά επενεργούν πάνω στη διαδικασία και αξιωματικοποιούν την αναθεώρηση πεποιθήσεων. Ο δεύτερος δρόμος είναι η "παραγωγική" θεώρηση, η οποία προσπαθεί να αντλήσει μια θεωρία αναθεώρησης πεποιθήσεων από μια πιο εποικοδομητική επιστημολογική θεωρία (Pollock και Gillies, 2000, σ.1).
Η πιο δημοφιλής και ευρέως διαδεδομένη αξιωματική θεώρηση είναι η AGM (από τα αρχικά των συγγραφέων) θεώρηση, η οποία είναι κατασκεύασμα των Alchourrón, C. E., P. Gärdenfors, και D. Makinson (1985) και αναπτύχθηκε περαιτέρω από τον P. Gärdenfors (1988, 1992) και τους Alchourrón και Makinson (1982, 1985).
Θα δούμε ότι τέτοιου είδους θεωρήσεις προχωρούν σε ένα πολύ μεγάλο επίπεδο αφαίρεσης, αγνοώντας όψεις γνωσιακής ορθολογικότητας, χωρίς την οποία είναι αδύνατο να δημιουργήσουμε πραγματικές αρχές ορθολογικής αναθεώρησης πεποιθήσεων. Μια θεωρία αναθεώρησης πεποιθήσεων οφείλει να καθοδηγείται από μια πιο εποικοδομητική επιστημολογία. (ο.π., σ.2).
Η θεωρία αναθεώρησης πεποιθήσεων δημιουργήθηκε κατ' αρχήν για να απαντήσει στο ερώτημα πως οι άνθρωποι αλλάζουν γνώμη, ακολουθώντας μια μακρά παράδοση φιλοσοφικού έργου στη θεωρία της αλλαγής πεποιθήσεων. Κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες η πρωταρχική αξιωματική θεώρηση έχει συζητηθεί, ανασκευαστεί και δεχτεί εκτενέστατη κριτική. Άλλα πιο ρεαλιστικά, και πιο εύκολα υπολογιστικά μοντέλα αναθεώρησης πεποιθήσεων έχουν προταθεί. Κανονιστικές θεωρίες αναθεώρησης, οι οποίες υποστηρίζονται από φιλοσόφους και Λογικούς (που μελετάνε το ερώτημα του πως θα έπρεπε οι άνθρωποι να αλλάζουν γνώμες), βαδίζουν παράλληλα με πιο περιγραφικές θεωρήσεις που δημιουργήθηκαν από γνωσιακούς ψυχολόγους και κοινωνικούς επιστήμονες (οι οποίοι θέλουν να ξέρουν πως οι άνθρωποι στη πραγματικότητα λειτουργούν). Ως αποτέλεσμα, η αναθεώρηση πεποιθήσεων έχει γίνει μια από τις πιο ενεργές περιοχές έρευνας, με τη συμβολή μεταξύ γνωσιακής επιστήμης, λογικής, φιλοσοφίας και της τεχνητής νοημοσύνης.
Μια κανονιστική θεώρηση μας λεει για το πώς οι άνθρωποι θα έπρεπε να σκέπτονται, ενώ αντιθέτως μια περιγραφική θεώρηση μας λεει πως πραγματικά σκέπτονται. Υπάρχουν προσεγγίσεις που είτε προσπαθούν να πετύχουν το ένα από τα δύο είτε και ακόμα να συνδυάσουν αυτές τις δυο διαφορετικές όψεις του ιδίου νομίσματος. Στην πραγματικότητα περιγραφικές και κανονιστικές θεωρήσεις συνδέονται στενά. Για ένα πράγμα είναι δύσκολο να καταλήξουμε σε πειστικές κανονιστικές αρχές εκτός αν λάβουμε υπόψιν μας πως στην πραγματικότητα οι άνθρωποι σκέπτονται, κάτι το οποίο ανήκει στη δικαιοδοσία μιας περιγραφικής θεώρησης. Από την άλλη φαίνεται ότι κάθε περιγραφική θεώρηση πρέπει να συνεπάγεται ένα συγκεκριμένο είδος εξιδανίκευσης, και η εξιδανίκευση είναι κανονιστική ως ένα βαθμό.
Εντούτοις, τα βασικά προβλήματα της αναθεώρησης πεποιθήσεων παραμένουν άλυτα- και ο βασικός λόγος που γίνεται αυτό είναι η έλλειψη ενότητας (ενοποίησης) μεταξύ της "τυπικής" πλευράς και της "γνωσιακής" πλευράς του προβλήματος. Ως αποτέλεσμα πολλά ερωτήματα είναι ακόμα αναπάντητα. Ένα τέτοιο ερώτημα για παράδειγμα είναι εάν η αξιωματική θεώρηση είναι αρκετά εκφραστική για να συλλάβει όλα τα σχετικά γνωσιακά θέματα της αναθεώρησης πεποιθήσεων. Επίσης ποια είναι η ακριβής σχέση μεταξύ αναθεώρησης πεποιθήσεων και πληροφοριακής αναβάθμισης; πως επηρεάζεται η αναθεώρηση πεποιθήσεων από την επικοινωνία, και πιο γενικά από την κοινωνική αλληλεπίδραση; Για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα, η μελέτη της αναθεώρησης πεποιθήσεων πρέπει να προσανατολιστεί σε έναν πιο ενοποιημένο σκελετό, φέροντας μαζί διαφορετικές προσεγγίσεις από διαφορετικούς τομείς γνώσης
[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Belief Revision - Stanford Encyclopedia of Philosophy.