Ομοιοκαταληξία
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ορισμός
Είναι το χαρακτηριστικό δύο ή περισσότερων στίχων μιας στροφής να τελειώνουν με ομόηχες λέξεις ή συλλαβές. Άρχισε να χρησιμοποιείται στην ποίηση κατά τούς Αλεξανδρινούς χρόνους.Όπως πολλοί από τους σύγχρονους ποιητές και οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν ομοιοκαταληξίες στα ποιήματα τους, και επιπλέον το θεωρούσαν άσχημο, είχαν όμως μέτρο.
Η ομοιοκαταληξία λέγεται ακόμη και ρίμα και στην καθαρεύουσα την έλεγαν «ομοιοτέλευτον». Που τελειώνει δηλαδή κατά όμοιο τρόπο.
[Επεξεργασία] Ποικιλία
Υπάρχουν διάφορα ήδη ομοιοκαταληξίας:
Όταν ο ήχος είναι ίδιος μόνο στο τελευταίο τονισμένο φωνήεν:
διψώ –στεγνό
Όταν περιλαμβάνει την τελευταία συλλαβή:
κοιτά -μετά
Όταν εκτείνεται και σε τμήμα της προηγούμενης συλλαβής:
δάση -χάσει
Όταν περιλαμβάνει δυο συλλαβές:
κεράσι - κοράσι
Όταν εκτείνεται και σε τμήμα της προ -προηγούμενης συλλαβής:
κύματα - σχήματα
Όταν περιλαμβάνει τρείς ολόκληρες συλλαβές:
σονέτα - χρύσωνέ τα
Λόγω του ότι η ομοιοκαταληξία είναι φωνητικό φαινόμενο, η ορθογραφία έχει μηδενική σημασία.
Επιπλέον διάκριση της ομοιοκαταληξίας γίνεται ανάλογα με τον τόνο τής λέξεως πού ομοιοκαταληκτεί και διακρίνεται σε:
Οξύτονη : καρπό -νερό.
παροξύτονη : κλάμα -γράμμα.
Προπαροξύτονη : Ηπειρώτισσα -ρώτησα.
Άλλη διάκριση γίνεται σύμφωνα με τα ζεύγη ομοιοκαταληξίας των στίχων:
Ομοιοκαταληξία πλεχτή: Πρώτος με Τρίτο στίχο και Δεύτερος με Τέταρτο στίχο
Ομοιοκαταληξία ζευγαρωτή: Πρώτος με Δεύτερο στίχο και Τρίτος με Τέταρτο στίχο
Μπορούν όμως να υπάρξουν και άλλα είδη ομοιοκαταληξίας (σταυρωτή, ζευγαροπλεκτή κ.λ.π.)
[Επεξεργασία] Συνήχηση
Εκτός από την ομοιοκαταληξία στο τέλος τού στίχου, γίνεται η ρίμα να χρησιμοποιείται στον ίδιο στίχο και τότε ονομάζεται συνήχηση:
[Επεξεργασία] Πηγές