Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Γρηγόριος Ε΄ διετέλεσε τρεις φορές Οικουμενικός Πατριάρχης. Θεωρείται εθνομάρτυρας και είναι άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η μνήμη του οποίου τιμάται στις 10 Απριλίου.
Γεννήθηκε το 1746 στη Δημητσάνα από φτωχούς γονείς. Το κοσμικό όνομά του ήταν Γεώργιος Αγγελόπουλος. Μετά τις βασικές σπουδές στο χωριό του, το 1756 πήγε στην Αθήνα για δύο χρόνια. Ένας θείος του, ο οποίος ήταν νεωκόρος σε ναό στη Σμύρνη, τον βοήθησε να σπουδάσει στο Γυμνάσιο της πόλης για πέντε χρόνια. Από την παιδική του ηλικία είχε σχέση με τη Μονή Φιλοσόφου της Αρκαδίας, μέσω της οποίας ενισχύθηκε ο έμφυτος ασκητισμός του. Έτσι, εκάρη μοναχός στις Στροφάδες και πήρε το όνομα Γρηγόριος. Αφού σπούδασε θεολογία και φιλοσοφία στην Πατμιάδα Σχολή, επέστρεψε στη Σμύρνη, όπου χειροτονήθηκε διάκονος από τον Μητροπολίτη Προκόπιο, του οποίου έγινε και αρχιδιάκονος. Γρήγορα χειροτονήθηκε ιερέας και κατόπιν έγινε πρωτοσύγγελος.
Το 1785 ο Προκόπιος εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης, οπότε ο Γρηγόριος χειροτονήθηκε επίσκοπος και τον διαδέχθηκε στη Μητρόπολη Σμύρνης. Από αυτή τη θέση ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα, η οποία τον έκανε ευρύτερα γνωστό. Έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στο κήρυγμα και την κοινωνική δράση, ασχολούμενος ιδίως με την παιδεία του ποιμνίου του.
Τον Μάιο του 1797, μετά το θάνατο του Προκοπίου, ο Γρηγόριος εξελέγη διάδοχός του ως Γρηγόριος Ε΄. Η πατριαρχία του συνέπεσε με μια δύσκολη περίοδο και δεν ήταν καθόλου ανέφελη. Το 1798 εκθρονίστηκε και εξορίστηκε, οπότε αποσύρθηκε στη Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους. Στις 23 Σεπτεμβρίου 1806 επανεξελέγη Πατριάρχης, αλλά το 1810 εκθρονίστηκε και πάλι, εξορίστηκε στην Πρίγκηπο και κατόπιν κατέφυγε εκ νέου στο Άγιο Όρος. Στις 15 Δεκεμβρίου 1818 εξελέγη για τρίτη φορά Πατριάρχης και επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη τον Ιανουάριο του 1819.
Κατά τη διάρκεια της τρίτης αυτής πατριαρχίας του ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821, έναντι της οποίας η στάση του δεν ικανοποίησε το Σουλτάνο. Μετά τη λειτουργία του Πάσχα (10 Απριλίου 1821) συνελήφθη, κηρύχθηκε έκπτωτος και φυλακίστηκε. Το απόγευμα της ίδιας μέρας απαγχονίστηκε στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου, όπου παρέμεινε κρεμασμένος για τρεις ημέρες, εξεφτελιζόμενος από τον όχλο. Κατόπιν, μια ομάδα Εβραίων αγόρασαν το πτώμα του, το περιέφεραν στους δρόμους και το έριξαν στον Κεράτιο κόλπο. Ένας Κεφαλονίτης πλοίαρχος, ονόματι Νικόλαος Σκλάβος, βρήκε το σκήνωμα και το μετέφερε στην Οδησσό, όπου και ετάφη στον ελληνικό ναό της Αγίας Τριάδος.
Η κεντρική πύλη του Πατριαρχείου, όπου απαγχονίστηκε ο Γρηγόριος Ε΄, παραμένει κλειστή και σφραγισμένη μέχρι και σήμερα, σε ένδειξη τιμής. Στο Πατριαρχείο εισέρχεται κανείς από τότε μόνο από τις πλάγιες πύλες.
[Επεξεργασία] Έργο
Ο Γρηγόριος Ε΄ ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για θέματα παιδείας. Μετέφρασε και εξέδωσε τους «Περὶ Ἱερωσύνης λόγους» του Ιερού Χρυσοστόμου. Επίσης εξέδωσε στο πατριαρχικό τυπογραφείο τα «Ἠθικὰ» του Μεγάλου Βασιλείου, εξήγηση των ομιλιών του στη Εξαήμερο και άλλα έργα, όλα σε γλώσσα απλουστευμένη, προκειμένου να γίνεται κατανοητή.
Εκτός των θεμάτων Παιδείας, ασχολήθηκε με τη στέγαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και διαρρύθμισε τον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου. Παρά το βραχυχρόνιο της πατριαρχίας του, εξέδωσε πλήθος τόμων, σιγγιλίων, εγκυκλίων και επιστολών, μέσα από τις οποίες διαφαίνεται η σταθερή του προσήλωση στους εκκλησιαστικούς κανόνες και την παράδοση. Υπήρξε ο ίδιος πρότυπο ήθους προς τους κληρικούς και το λαό, επέδειξε χρηστή οικονομική διαχείριση επιλύοντας πολλά προβλήματα, αλλά πήρε και αποφάσεις που τακτοποιούσαν χρονίζοντα κοινωνικής φύσεως θέματα, όπως αυτά των αρραβώνων και της προίκας, των γάμων και διαζυγίων, και άλλα.
[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις
Βιογραφικό από το site του Οικουμενικού Πατριαρχείου
![]() |
---|
Απόστολος Ανδρέας | Στάχυς | Ονήσιμος | Πολύκαρπος Α΄ | Πλούταρχος| Σεδεκίων | Διογένης | Ελευθέριος | Φήλιξ | Πολύκαρπος Β΄ | Αθηνόδωρος | Ευζώιος | Λαυρέντιος | Αλύπιος | Περτίναξ | Ολυμπιανός | Μάρκος Α΄ | Φιλάδελφος | Κυριακός Α΄ | Καστίνος | Ευγένιος Α΄ | Τίτος | Δομέτιος | Ρουφίνος | Πρόβος | Μητροφάνης Α΄ | Αλέξανδρος | Παύλος Α΄ | Ευσέβιος | Μακεδόνιος Α΄ | Ευδόξιος | Ευάγριος | Δημόφιλος | Γρηγόριος Ναζιανζηνός | Μάξιμος Α΄ | Νεκτάριος | Ιωάννης Α΄ Χρυσόστομος | Αρσάκιος | Αττικός | Σισίνιος Α΄ | Νεστόριος | Μαξιμιλιανός | Πρόκλος | Φλαβιανός | Ανατόλιος | Γεννάδιος Α΄ | Ακάκιος | Φραβίτας | Ευφήμιος | Μακεδόνιος Β΄ | Τιμόθεος Α΄ | Ιωάννης Β΄ | Επιφάνιος | Άνθιμος Α΄ | Μηνάς | Ευτύχιος | Ιωάννης Γ΄ | Ιωάννης Δ΄ | Κυριακός | Θωμάς Α΄ | Σέργιος Α΄ | Πύρρος| Παύλος Β΄ | Πέτρος | Θωμάς Β΄ | Ιωάννης Ε΄ | Κωνσταντίνος Α΄ | Θεόδωρος Α΄ | Γεώργιος Α΄ | Παύλος Γ΄ | Καλλίνικος Α΄ | Κύρος | Ιωάννης ΣΤ΄ | Γερμανός Α΄ | Αναστάσιος | Κωνσταντίνος Β΄ | Νικήτας Α΄ | Παύλος Δ΄ | Ταράσιος | Νικηφόρος Α΄ | Θεόδοτος Α΄ | Αντώνιος Α΄ | Ιωάννης Ζ΄ | Μεθόδιος Α΄ | Ιγνάτιος | Φώτιος Α΄ | Στέφανος Α΄ | Αντώνιος Β΄ | Νικόλαος Α΄ | Ευθύμιος Α΄ | Στέφανος Β΄ | Τρύφων | Θεοφύλακτος | Πολύευκτος | Βασίλειος Α΄ | Αντώνιος Γ΄ | Νικόλαος Β΄ | Σισίνιος Β΄ | Σέργιος Β΄ | Ευστάθιος | Αλέξιος | Μιχαήλ Α΄ | Κωνσταντίνος Γ΄ | Ιωάννης Η΄ | Κοσμάς Α΄ | Ευστράτιος | Νικόλαος Γ΄ | Ιωάννης Θ΄ | Λέων | Μιχαήλ Β΄ | Κοσμάς Β΄ | Νικόλαος Δ΄ | Θεόδοτος Β΄ | Νεόφυτος Α΄ | Κωνσταντίνος Δ΄ | Λουκάς | Μιχαήλ Γ΄ | Χαρίτων | Θεοδόσιος Α΄ | Βασίλειος Β΄ | Νικήτας Β΄ | Λεόντιος | Δοσίθεος | Γεώργιος Β΄ | Ιωάννης Ι΄ | Μιχαήλ Δ΄ | Θεόδωρος Β΄ | Μάξιμος Β΄ | Μανουήλ Α΄ | Γερμανός Β΄ | Μεθόδιος Β΄ | Μανουήλ Β΄ | Αρσένιος | Νικηφόρος Β΄ | Γερμανός Γ΄ | Ιωσήφ Α΄ | Ιωάννης ΙΑ΄ | Γρηγόριος Β΄ | Αθανάσιος Α΄ | Ιωάννης ΙΒ΄ | Νήφων Α΄ | Ιωάννης ΙΓ΄ | Γεράσιμος Α΄ | Ησαΐας | Ιωάννης ΙΔ΄ | Ισίδωρος Α΄ | Κάλλιστος Α΄ | Φιλόθεος | Μακάριος | Νείλος | Αντώνιος Δ΄ | Κάλλιστος Β΄ | Ματθαίος Α΄ | Ευθύμιος Β΄ | Ιωσήφ Β΄ | Μητροφάνης Β΄ | Γρηγόριος Γ΄ | Αθανάσιος Β΄ | Ισίδωρος Κιέβου | Γεννάδιος Β΄ | Ισίδωρος Β΄ | Σωφρόνιος Α΄ | Ιωάσαφ Α΄ | Μάρκος Β΄ | Συμεών Α΄ | Διονύσιος Α΄ | Ραφαήλ Α΄ | Μάξιμος Γ΄ | Νήφων Β΄ | Μάξιμος Δ΄ | Ιωακείμ Α΄ | Παχώμιος Α΄ | Θεόληπτος Α΄ | Ιερεμίας Α΄ | Διονύσιος Β΄ | Ιωαννίκιος Α΄ | Ιωάσαφ Β΄ | Μητροφάνης Γ΄ | Ιερεμίας Β΄ | Παχώμιος Β΄ | Θεόληπτος Β΄ | Ματθαίος Β΄ | Γαβριήλ Α΄ | Θεοφάνης Α΄ | Μελέτιος Α΄ | Νεόφυτος Β΄ | Ραφαήλ Β΄ | Κύριλλος Α΄ | Τιμόθεος Β΄ | Γρηγόριος Δ΄ | Ανθιμος Β΄ | Κύριλλος Β΄ | Αθανάσιος Γ΄ | Νεόφυτος Γ΄ | Παρθένιος Α΄ | Παρθένιος Β΄ | Ιωαννίκιος Β΄ | Κύριλλος Γ΄ | Παΐσιος Α΄ | Παρθένιος Γ΄ | Γαβριήλ Β΄ | Παρθένιος Δ΄ | Διονύσιος Γ΄ | Κλήμης | Μεθόδιος Γ΄ | Διονύσιος Δ΄ | Γεράσιμος Β΄ | Αθανάσιος Δ΄ | Ιάκωβος | Καλλίνικος Β΄ | Νεόφυτος Δ΄ | Γαβριήλ Γ΄ | Νεόφυτος Ε΄ | Κυπριανός Α΄ | Αθανάσιος Ε΄ | Κύριλλος Δ΄ | Κυπριανός Α΄ | Κοσμάς Γ΄ | Ιερεμίας Γ΄ | Καλλίνικος Γ΄ | Παΐσιος Β΄ | Σεραφείμ Α΄ | Νεόφυτος ΣΤ΄ | Κύριλλος Ε΄ | Καλλίνικος Δ΄ | Σεραφείμ Β΄ | Ιωαννίκιος Γ΄ | Σαμουήλ Α΄ | Μελέτιος Β΄ | Θεοδόσιος Β΄ | Σωφρόνιος Β΄ | Γαβριήλ Δ΄ | Προκόπιος | Νεόφυτος Ζ΄ | Γεράσιμος Γ΄ | Γρηγόριος Ε΄ | Καλλίνικος Ε΄ | Ιερεμίας Δ΄ | Κύριλλος ΣΤ΄ | Ευγένιος Β΄ | Άνθιμος Γ΄ | Χρύσανθος Α΄ | Αγαθάγγελος | Κωνστάντιος Α΄ | Κωνστάντιος Β΄ | Γρηγόριος ΣΤ΄ | Άνθιμος Δ΄ | Άνθιμος Ε΄ | Γερμανός Δ΄ | Μελέτιος Γ΄ | Άνθιμος ΣΤ΄ | Κύριλλος Ζ΄ | Ιωακείμ Β΄ | Σωφρόνιος Γ΄ | Ιωακείμ Γ΄ | Ιωακείμ Δ΄ | Διονύσιος Ε΄ | Νεόφυτος Η΄ | Άνθιμος Ζ΄ | Κωνσταντίνος Ε΄ | Γερμανός Ε΄ | Μελέτιος Δ΄ | Γρηγόριος Ζ΄ | Κωνσταντίνος ΣΤ΄ | Βασίλειος Γ΄ | Φώτιος Β΄ | Βενιαμίν | Μάξιμος Ε΄ | Αθηναγόρας | Δημήτριος | Βαρθολομαίος |