Η Αγία Γραφή-Μετάφραση Νέου Κόσμου
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
H Μετάφραση Νέου Κόσμου είναι μια σύγχρονη μεταφράση της Αγίας Γραφής. Εκδίδεται από τους Χριστιανούς Μάρτυρες του Ιεχωβά.
To πλήρες όνομα της μετάφρασης αυτής είναι Η Αγία Γραφή—Μετάφραση Νέου Κόσμου και συντομογραφείται ως ΜΝΚ ή, διεθνώς, NW. Έχει μεταφραστεί σε 57 γλώσσες και έχουν κυκλοφορήσει περισσότερα από 134 εκατομμύρια αντίτυπα.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ιστορικό της Μετάφρασης
Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, αναγνωρίζοντας το πολύτιμο έργο πολλών ετερόδοξών τους λογίων, χρησιμοποιούν στα έντυπα και στη μελέτη τους δεκάδες αναγνωρισμένες μεταφράσεις από όλο το φάσμα του χριστιανικού κόσμου, και μάλιστα κάποιες από αυτές τις εξέδωσαν και τις προώθησαν μέσω της Εταιρίας Σκοπιά[1]. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, οι περισσότεροι Μάρτυρες του Ιεχωβά γαλουχήθηκαν πνευματικά κυρίως με τη Νεοελληνική Μετάφραση (περ. 1850) του αρχιμανδρίτη Νεoφύτου Βάμβα, αλλά και με την Καινή Διαθήκη των Τεσσάρων Καθηγητών (1967) της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Εντούτοις, επειδή έχει σημειωθεί πρόοδος στην ανεύρεση παλαιών χειρογράφων που βελτιώνουν την εικόνα για το γνήσιο κείμενο της Γραφής, επειδή έχει αυξηθεί η κατανόηση γύρω από τις βιβλικές γλώσσες και επειδή, όπως είναι φυσιολογικό, οι σύγχρονες γλώσσες συνεχίζουν να εξελίσσονται, η μετάφραση της Βίβλου δεν παύει να αποτελεί ανάγκη. Επιπρόσθετα, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά θεώρησαν ότι οι υπάρχουσες μεταφράσεις της Βίβλου, σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό, είναι επηρεασμένες από τις θρησκευτικές παραδόσεις όπως αυτές διαμορφώθηκαν αρκετά μετά την ολοκλήρωση της συγγραφής της Αγίας Γραφής. Το πιο χαρακτηριστικό έρεισμα αυτής της θεώρησης είναι το ότι οι περισσότερες μεταφράσεις δεν αναφέρουν καθόλου το προσωπικό όνομα του Θεού, δηλαδή Ιεχωβά ή Γιαχβέ, το οποίο τεκμηριωμένα απαντά περίπου 7.000 φορές στα αρχαία κείμενα της Γραφής. Όλοι αυτοί οι λόγοι ώθησαν τον τότε πρόεδρο της Εταιρίας Σκοπιά Νάθαν Νορ να αναθέσει σε μια επιτροπή την εκπόνηση μιας νέας μετάφρασης της Αγίας Γραφής.
Πρώτα άρχισαν οι εργασίες για τη μετάφραση των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών (Καινή Διαθήκη) στα Αγγλικά, οι οποίες διήρκησαν από τον Δεκέμβριο του 1947 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1949. Η μετάφραση αυτή εκδόθηκε το 1950, ενώ ταυτόχρονα είχαν αρχίσει οι εργασίες για την απόδοση των Εβραϊκών Γραφών (Παλαιά Διαθήκη) στα Αγγλικά. Αυτές αρχικά κυκλοφόρησαν τμηματικά, αλλά το 1960 παρουσιάστηκε η μονότομη έκδοση όλου του έργου.
Έκτοτε η εργασία στράφηκε προς μια νέα κατεύθυνση, τη διάδοση της μετάφρασης σε γλώσσες πέραν της Αγγλικής. Οι υπόλοιπες, όμως, μεταφράσεις ήταν αδύνατο να γίνουν απευθείας από τα αρχαία κείμενα, αλλά αντιθέτως επρόκειτο να βασιστούν στην πρότυπη αγγλική μετάφραση. Ωστόσο, προς αποφυγή των αναμενόμενων προβλημάτων που φέρνει η «μετάφραση της μετάφρασης», έγινε μέριμνα προκειμένου οι μεταφραστές των άλλων γλωσσών να εφοδιαστούν με κατάλληλα εργαλεία που θα τους επέτρεπαν να συμβουλεύονται τα αρχαία κείμενα, ώστε να κάνουν προσαρμογές σύμφωνα με τις ανάγκες και τις δυνατότητες των δικών τους γλωσσών. Αυτή η τακτική ακολουθήθηκε και στη νεοελληνική έκδοση της ΜΝΚ, η οποία κυκλοφόρησε ολόκληρη το 1997.
Ταυτόχρονα με αυτό το έργο έγιναν ορισμένες αναθεωρήσεις στην αγγλική ΜΝΚ, με τελευταία αυτή του 1984, αναθεωρήσεις οι οποίες λήφθηκαν υπόψη στις μετέπειτα εκδόσεις σε άλλες γλώσσες. Επίσης, το 1969 και το 1985 κυκλοφόρησαν οι Χριστιανικές Γραφές (Καινή Διαθήκη) σε διάστιχη έκδοση (παραβολή αρχαίου κειμένου με κατά λέξη μετάφραση) για τους πιο απαιτητικούς μελετητές.
Τέλος, στο πλαίσιο της προσπάθειας να γίνει διαθέσιμη σε ανθρώπους με προβλήματα ανάγνωσης, η MNK κυκλοφόρησε σε τετράτομη έκδοση με πολύ μεγάλα γράμματα, σε γραφή Μπράιγ (για τυφλούς), σε κασέτες και CD. Για τους χρήστες των ηλεκτρονικών υπολογιστών κυκλοφόρησε αρχικά σε δισκέτες και πρόσφατα σε CD-ROM και στο ίντερνετ στα Αγγλικά.
[Επεξεργασία] Πηγές της Μετάφρασης
Οι πηγές όσον αφορά τις Εβραϊκές Γραφές (Παλαιά Διαθήκη)
|
Οι πηγές όσον αφορά τις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές (Καινή Διαθήκη)
|
Όπως φαίνεται και στους πίνακες, οι Εβραϊκές Γραφές έχουν μεταφραστεί με βάση το επεξεργασμένο εβραϊκό κείμενο Biblia Hebraica (Μπίμπλια Χεμπράικα) του Ρούντολφ Κίτελ (7η, 8η και 9η έκδοση), ενώ οι Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές με βάση το κριτικό κείμενο The New Testament in the Original Greek (Η Καινή Διαθήκη στην Πρωτότυπη Ελληνική) από τους Γουέστκοτ (B.F. Westcott) και Χορτ (F.J.A. Hort), άλλα έχουν ληφθεί υπ' όψιν και άλλα αξιόπιστα κείμενα. Ως εκ τούτου, στις υποσημειώσεις της μετάφρασης παρουσιάζονται οι σπουδαιότερες από τις διαφορές που εμφανίζονται στα αρχαία και στα κριτικά κείμενα.
[Επεξεργασία] Τεχνοτροπία της Μετάφρασης
Η ΜΝΚ έχει ως κύριο στόχο της την ακρίβεια και την πληρότητα της μετάδοσης του νοήματος των αρχαίων εβραϊκών, αραμαϊκών και ελληνικών κειμένων της Αγίας Γραφής, ακόμη και αν αυτό απαιτεί να θυσιαστεί η γλαφυρότητα ή η ροή της απόδοσης.
Προς την επίτευξη αυτού του στόχου έχουν ακολουθηθεί οι εξής τακτικές:
1) Αποφυγή στη μετάφραση απαρχαιωμένων ή εξεζητημένων λέξεων και σχημάτων λόγου, αλλά χρήση λεξιλογίου που είναι κατανοητό από αναγνώστες βασικής εκπαίδευσης. Είναι πολλοί αυτοί που έχουν θεωρήσει κατάλληλο να αποδοθεί η Γραφή με αρχαιότροπο ύφος γραφής, με τη σκέψη ότι κάτι τέτοιο προσδίδει κύρος στο ιερό κείμενο. Οι μεταφραστές της ΜΝΚ έλαβαν, όμως, υπόψη τους ότι τα πρωτότυπα κείμενα της Γραφής είναι στην καθομιλουμένη της εποχής τους, προφανώς για να είναι κατανοητά από όσο το δυνατόν περισσότερους αναγνώστες. [2] Οι ίδιες αρχές πρέπει να διέπουν και τη μετάφραση της Γραφής.
2) Την κυριολεκτικότερη δυνατή απόδοση του κειμένου. Αυτό περιλαμβάνει δύο σκέλη. Το πρώτο σκέλος αφορά στη συνεπή χρήση μίας ξεχωριστής απόδοσης (όσο το επιτρέπει το λεξιλογικό εύρος της γλώσσας) για κάθε κύριο όρο του πρωτότυπου κειμένου της Γραφής. Έτσι, στη ΜΝΚ ο αναγνώστης μπορεί να αντιληφθεί τη διαφορά του πρωτότυπου κειμένου ανάμεσα στον «τάφο», τον «λάκκο», το «μνήμα», το «μνημείο», τον «Άδη», τη «Γέεννα» και τον «Τάρταρο»—κάτι που σε πολλές μεταφράσεις είναι αδύνατο. Το δεύτερο σκέλος αφορά στις φραστικές δομές του πρωτότυπου κειμένου, για τις οποίες γίνεται προσπάθεια, όπου αυτό είναι εφικτό, να διατηρηθούν στη μετάφραση, παρά να αποδοθούν με μια ριζική ανασύνταξη.
3) Περιφραστικές αποδόσεις όταν αυτό απαιτείται για την πλήρη απόδοση της σημασίας είτε μεμονωμένων λέξεων είτε φράσεων. Πολλές λέξεις του βιβλικού κειμένου έχουν τόσο πλούσια ή ειδική σημασία, που είναι αδύνατο να αποδοθούν με μία και μόνο σύγχρονη λέξη, και σε τέτοιες περιπτώσεις οι μεταφραστές της ΜΝΚ αναζήτησαν τη λύση στην περίφραση. Λόγου χάρη, οι Εβραίοι διαθέτουν αρκετά πλούσιο λεξιλόγιο σε σχέση με τα λιοντάρια. Έτσι, η ΜΝΚ δείχνει στο εδάφιο Κριτές 14:5 ότι αυτό που επιτέθηκε στον Σαμψών δεν ήταν «λιονταράκι» ή «σκύμνος», αλλά «νεαρό χαιτοφόρο λιοντάρι» (εβρ. «κεφίρ»), δηλαδή ένα νεαρό ζώο πλήρως ανεπτυγμένο. Χρήσιμες θεωρήθηκαν πολλές φορές οι περιφραστικές αποδόσεις των ρημάτων του αρχαίου κειμένου, επειδή οι χρόνοι των Εβραϊκών και των αρχαίων Ελληνικών διαφέρουν από τους χρόνους πολλών σύγχρονων γλωσσών. Έτσι, διαβάζουμε στο εδάφιο Γένεση 2:2 ότι ο Θεός «άρχισε να αναπαύεται» την έβδομη ημέρα, η οποία έχει διάρκεια χιλιάδων ετών, και στο εδάφιο Εβραίους 11:17 ότι ο Αβραάμ δεν προσέφερε αλλά «αποπειράθηκε να προσφέρει» τον Ισαάκ ως θυσία. [3]
4) Ελεύθερες αποδόσεις όταν η κατά λέξη απόδοση μπορεί να εμποδίσει την κατανόηση ή και να παροδηγήσει τους αναγνώστες. Μια τέτοια περίπτωση απαντά στη φράση «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι». (Ματθαίος 5:3) Η λέξη «πτωχός» στα αρχαία Ελληνικά κατά βάση σημαίνει τον απολύτως ενδεή και, κατ’ επέκταση, τον ζητιάνο, δηλαδή το άτομο που αναγνωρίζει ότι εξαρτάται από τους άλλους για την επιβίωσή του. Λαμβάνοντας υπόψη τον δεύτερο ορισμό, καθώς και το συγκείμενο του εδαφίου, στο οποίο ενθαρρύνεται η έρευνα και όχι η άγνοια, η φράση αποδίδεται κυριολεκτικά σε υποσημείωση της ΜΝΚ ως: «Ευτυχισμένοι είναι οι ζητιάνοι ως προς το πνεύμα», ενώ στο κυρίως σώμα της μετάφρασης υπάρχει η απόδοση: «Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που έχουν συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης».

Τα χαρακτηριστικά της ΜΝΚ μπορεί να κάνουν έναν καινούργιο αναγνώστη να μη διαβάζει σε μερικά σημεία την Αγία Γραφή το ίδιο ευχάριστα όπως θα συνέβαινε με άλλες μεταφράσεις που πληρούν τα σύγχρονα λογοτεχνικά πρότυπα, όπως π.χ. συμβαίνει στην Ελλάδα με τη Νέα Μετάφραση της Βίβλου της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας. Ωστόσο, η ΜΝΚ προσπαθεί να διευκολύνει τους αναγνώστες της να εξοικειωθούν με τον τρόπο που οι βιβλικοί συγγραφείς χρησιμοποιούσαν τις λέξεις, και να επιτρέψει την επικοινωνία του αναγνώστη με το αρχαίο κείμενο. Κατ' αυτόν τον τρόπο, οι αναγνώστες που δεν γνωρίζουν τις αρχαίες γλώσσες δεν εγκλωβίζονται στην κατανόηση που είχε ο μεταφραστής για το αρχαίο κείμενο, τουλαχιστον στον βαθμό που αυτό θα συνέβαινε με μια λογοτεχνική μεταφράση της Βίβλου.
[Επεξεργασία] Χαρακτηριστικά των Εκδόσεων της Μετάφρασης
Στην τελευταία έκδοση της ΜΝΚ υπάρχουν 125.000 παραπομπές που επιτρέπουν τη διασταύρωση και κατανόηση πολλών εδαφίων. Επιπλέον, στις κεφαλίδες των σελίδων υπάρχουν τίτλοι που βοηθούν τους αναγνώστες να εντοπίζουν το σημείο της Γραφής όπου βρίσκονται. Στο τέλος υπάρχει παράρτημα το οποίο τεκμηριώνει μερικές από τις μεταφραστικές επιλογές της ΜΝΚ, επίσης συντετμημένο ταμείο λέξεων, ένας κατάλογος από θρησκευτικά θέματα με αντίστοιχες βιβλικές παραπομπές και, τέλος, μερικοί χάρτες. Στις εκδόσεις της ΜΝΚ με το αρχαίο ελληνικό κείμενο (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures [Διάστιχη Μετάφραση της Βασιλείας των Ελληνικών Γραφών]) καθώς και σε αυτή με τις υποσημειώσεις το παράρτημα είναι πιο εκτεταμένο.
Η έκδοση με τις 11.000 περίπου υποσημειώσεις παρέχει πληροφορίες για εναλλακτικές εκδοχές μετάφρασης. Επίσης, οι υποσημειώσεις αναφέρουν τις κατά λέξη αποδόσεις του αρχαίου κειμένου όταν στο κυρίως σώμα της μετάφρασης υπάρχει ελεύθερη απόδοση, επισημαίνουν ενδιαφέρουσες γλωσσικές πληροφορίες για το αρχαίο κείμενο και, τέλος, παρουσιάζουν συγκρίσεις ανάμεσα στα αρχαία κείμενα, ιδίως στις περιπτώσεις που υπάρχουν αμφιβολίες για τη γνησιότητα μιας λέξης ή φράσης του κριτικού κειμένου. Παραδείγματος χάρη, παρ’ όλο που η μετάφραση των Εβραϊκών Γραφών στηρίζεται στο εβραϊκό κριτικό κείμενο, με τις υποσημειώσεις μπορεί κάποιος να πληροφορηθεί για σημαντικές διαφορές αυτού του κειμένου με τη Μετάφραση των Εβδομήκοντα.
[Επεξεργασία] Κριτική για τη Μετάφραση Νέου Κόσμου
Στα πενήντα και πλέον χρόνια της κυκλοφορίας της, η ΜΝΚ έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών αντιλογιών επειδή σε ορισμένα εδάφια ακολουθεί διαφορετικό τρόπο απόδοσης σε σχέση με άλλες, ευρείας κυκλοφορίας μεταφράσεις, ιδίως σε χωρία που σχετίζονται με το δόγμα της Τριάδας. [4] Άλλα θέματα αφορούν στην καταλληλότητα της ομάδας που έκανε τη μετάφραση ή στο κατά πόσον η μετάφραση αποτελεί προσπάθεια εξυπηρέτησης των δογμάτων των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Η αντιλογία για αυτά και για άλλα ζητήματα έχει απασχολήσει ακαδημαϊκούς, θεολόγους και λογίους των βιβλικών γλωσσών, ορισμένοι από τους οποίους έχουν επαινέσει θερμά τη ΜΝΚ, ενώ άλλοι την έχουν κατακρίνει με σθένος.[5] Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά υποστηρίζουν ότι σε τέτοια σημεία οι αποδόσεις της ΜΝΚ είναι διαφορετικές αλλά όχι λανθασμένες.[6]
[Επεξεργασία] Υποσημειώσεις
- ↑ Η Εταιρία Σκοπιά έχει τυπώσει την King James Version (Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου), το Emphatic Diaglott (Εμφατικό Διάγλωσσο), την American Standard Version (Αμερικανική Στερεότυπη Μετάφραση) και πιο πρόσφατα την The Bible in Living English (Η Βίβλος στη Ζωντανή Αγγλική).
- ↑ Σε αντίθεση με πολλούς λογίους και φιλοσόφους εκείνης της εποχής, οι συγγραφείς των Χριστιανικών Γραφών επέλεξαν την Αλεξανδρινή Κοινή, την τότε διεθνή γλώσσα, για το ιερό κείμενο και όχι την Κλασική Ελληνική.
- ↑ Στο εδάφιο Γένεση 2:2 το ρήμα «σαμπάθ» (αναπαύομαι) είναι σε χρόνο καλ μη τετελεσμένο, ενώ στο εδάφιο Εβραίους 11:17 το ρήμα «προσφέρω» εμφανίζεται δύο φορές, πρώτα σε παρακείμενο και ύστερα σε αποπειρατικό παρατατικό. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι γενικά η χρήση περιφραστικών αποδόσεων των ρημάτων στην αγγλική ΜΝΚ ήταν απολύτως ζωτική, καθότι στην υποτακτική και προστακτική των Αγγλικών δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ στιγμιαίων και εξακολουθητικών χρόνων.
- ↑ Δυο χαρακτηριστικές περιπτώσεις: * το εδάφιο της Καινής Διαθήκης "προσδεχόμενοι τὴν μακαρίαν ἐλπίδα καὶ ἐπιφάνειαν τῆς δόξης τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ"(Προς Τίτον 2:13): σε άλλες μεταφράσεις αποδίδεται ως "του μεγάλου Θεού και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού" και στη ΜΝΚ η απόδοση της φράσης είναι "του Θεού και του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού", που θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως διαχωρισμός Θεού και Ιησού. - :* το εδάφιο της Καινής Διαθήκης "πρὸς δὲ τὸν υἱόν· ὁ θρόνος σου ὁ Θεός εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος·" (Προς Εβραίους 1:8, Κριτικό Κείμενο): σε άλλες μεταφράσεις αποδίδεται "[ο Θεός λέει στον Υιό] η βασιλεία σου, Θεέ, είναι αιώνια" (ΜΠΚ) και στη ΜΝΚ αποδίδεται ως "[ο Θεός λέει στον Υιό] ο θρόνος σου είναι ο Θεός", ερμηνεύοντας το "ὁ Θεός" όχι ως κλητική προσφώνηση (ο Χριστός είναι δηλαδή ο Θεός), αλλά ως υποκείμενο (Θεός και Χριστός είναι διαφορετικά πρόσωπα).
- ↑ Χαρακτηριστικές ενστάσεις: Είναι ξεκάθαρο ότι οι δογματικές τους πεποιθήσεις επηρέασαν τις φραστικές διατυπώσεις, αλλά το έργο τους δεν είναι παράλογο ούτε αποτελεί ψευδοϊστορική απάτη". Gilmour MacLean στο "Andover Newton Quarterly, The Use and Abuse of the Book of Revelation," Σεπτέμβριος 1966. "Πολύ πιο ολέθρια σε αυτόν τον ίδιο στίχο (Ιω 1,1) είναι η απόδοση [της αγγλικής ΜΝΚ], "and the Word was a God" [και ο Λόγος ήταν (ένας) θεός] (...) μια τέτοια απόδοση είναι ένα τρομερό λάθος στη μετάφραση". "The Jehovah's Witnesses and Jesus Christ," Theology Today, Απρίλιος 1953, σελ. 75.
- ↑ Για παράδειγμα, σε σχέση με τα επίμαχα εδάφια που μεταφράζει διαφορετικά η ΜΝΚ, ο David Jason BeDuhn είπε συγκρίνοντάς τη με τις οχτώ πιο διαδεδομένες αγγλικές μεταφράσεις της Βίβλου: «Η ΜΝΚ αποδεικνύεται η πιο ακριβής από τις μεταφράσεις που συγκρίθηκαν… Είναι αξιόλογα καλή μετάφραση». Μάλιστα τη διάστιχη ΜΝΚ την έχει αποκαλέσει ως την «καλύτερη διάστιχη μετάφραση που υπάρχει». (βλ. κάτω το βιβλίο του) Παρομοίως, ο Edgar J. Goodspeed έγραψε σε επιστολή του (8/11/1950) για τη Μετάφραση Νέου Κόσμου των Χριστιανικών Γραφών: «Είμαι πολύ ευχαριστημένος με την ελεύθερη, ειλικρινή και ζωντανή μετάφραση. Μπορώ να διαβεβαιώσω ότι αποκαλύπτει ένα τεράστιο πεδίο σοβαρής και εμπεριστατωμένης μάθησης».
[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία
- Όλη η Γραφή είναι Θεόπνευστη και Ωφέλιμη, 1992, β΄ μέρος, κεφ. 5-8.
- New World Translation of the Holy Scriptures with References, 1984, Εισαγωγή και Παράρτημα.
- New World Translation of the Christian Greek Scriptures, 1950, Εισαγωγή και Παράρτημα.
- Kingdom Interlinear of the Greek Scriptures, 1985, Εισαγωγή και Παράρτημα.
- Περιοδικό Η Σκοπιά, 1950, σελ. 389-97· 1967, σελ. 346-8· 1969, σελ. 688-96· 1974, σελ. 361-3· 1985, 1/11, σελ. 27-30· 1991, 1/3, σελ. 26-30.
[Επεξεργασία] Βλέπε επίσης
[Επεξεργασία] Επιπρόσθετη Ύλη
[Επεξεργασία] Ύλη που Ασκεί Κριτική
- Countess, Robert H.: Jehovah's Witnesses' New Testament: A Critical Analysis, [ISBN 0875522106]
[Επεξεργασία] Ουδέτερη Ύλη
- BeDuhn, Jason: Truth in Translation - Accuracy and Bias in English Translations of the New Testament, [ISBN 0761825568]
[Επεξεργασία] Ύλη που Υποστηρίζει
- Stafford, Greg: Jehovah's Witnesses Defended. [ISBN 0965981479]
- Furuli, Rolf: The Role of Theology and Bias in Bible Translation: With a special look at the New World Translation of Jehovah's Witnesses, 1999. [ISBN 0965981495]
- Byatt, Anthony and Flemings, Hal (editors): ‘Your Word is Truth’, Essays in Celebration of the 50th Anniversary of the New World Translation of the Holy Scriptures (1950, 1953), 2004. [ISBN 0950621269]
[Επεξεργασία] Επιπλέον ανάγνωση
- Η Αγία Γραφή-Μετάφραση Νέου Κόσμου: Ηλεκτρονική έκδοση της Μετάφρασης Νέου Κόσμου στην επίσημη ιστοσελίδα των Μαρτύρων του Ιεχωβά, στα Αγγλικά.
- Σύγκριση της απόδοσης Βιβλικών εδαφιών σε διάφορες αγγλικές μεταφράσεις.
- The NWT Defended Online: Ιστοσελίδα που υπερασπίζεται την Μετάφραση Νέου Κόσμου.
- Άρθρο που ασκεί κριτική στην Μετάφραση Νέου Κόσμου, στα Αγγλικά.