Η θητεία στην Ελλάδα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μέχρι το 2004, η Ελλάδα είχε νομοθετήσει υποχρεωτική θητεία 12 μηνών, για όλους τους άνδρες άνω των 18 ετών. Ωστόσο, κινείται προς την ανάπτυξη ενός πλήρως επαγγελματικού στρατού, με στόχο την πλήρη κατάργηση της θητείας. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας έχει αναγγείλει τη σταδιακή μείωση στους 6 μήνες το 2008 και πιθανολογείται ότι μπορεί και να καταργηθεί τελείως. Παρόλο που γίνονται δεκτές αιτήσεις γυναικών που θέλουν να υπηρετήσουν, δεν είναι υποχρεωτικό. Η κίνηση αυτή δημιουργεί αντιρρήσεις από τους κύκλους που αντιτίθενται στην υποχρεωτική στράτευση, γιατί ενώ το Άρθρο 2 του Ελληνικού Συντάγματος καθιστά υπόχρεους όλους τους Έλληνες πολίτες να υπερασπιστούν την Ελλάδα, το καθήκον αυτό εναποτίθεται εξ ολοκλήρου στον ανδρικό πληθυσμό.

Νεοσύλλεκτος σμηνίτης ενώ σημαδεύει στο πεδίο βολής της 124 ΠΒΕ στην Τρίπολη με το G3A3 όπλο του.
Νεοσύλλεκτος σμηνίτης ενώ σημαδεύει στο πεδίο βολής της 124 ΠΒΕ στην Τρίπολη με το G3A3 όπλο του.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Ιστορία της υποχρεωτικής στράτευσης στην Ελλάδα

Η θητεία στην Ελλάδα ξεκινάει στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο πρώτος ελληνικός επαγγελματικός στρατός απαρτιζόταν από Γάλλους μισθοφόρους, εξ ου και η Γαλλική στολή της Σχολής Ευελπίδων.


[Επεξεργασία] Δυστυχήματα στις Ένοπλες Δυνάμεις

Κύριο άρθρο: Θάνατοι στρατεύσιμων κατά τη διάρκεια της θητείας τους

Κατά το χρονικό διάστημα 1991-2006, σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της εκπλήρωσης των στρατιωτικών τους υποχρεώσεων πάνω από 150 μόνιμοι αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και οπλίτες σε λιγότερα από δέκα δυστυχήματα (οι σχετικές πηγές βρίσκονται στο κύριο αρθρο).

[Επεξεργασία] Αντιμετώπιση της θητείας

Η πλειοψηφία των νέων της χώρας, παρουσιάζεται και υπηρετεί την στρατιωτική θητεία κανονικά. Η εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας εκλαμβάνεται από την κοινωνία ως μια πράξη ωφέλιμη για το σύνολο της χώρας [εκκρεμεί παραπομπή]. Ο δε στρατιώτης, μετά την απόλυση του από το στράτευμα γίνεται πιο εύκολα δεκτός στο κοινωνικό σύνολο [εκκρεμεί παραπομπή]. Οι φράσεις όπως "καλός πολίτης" που δίνονται ως ευχές στους προσφάτως απολυμένους, αναγνωρίζουν την προσφορά τους έναντι της πολιτείας. Παλαιότερα, όταν η στρατιωτική υπηρεσία ήταν αποκλειστικά ανδρική υπόθεση, ένας νέος θεωρούνταν άνδρας μετά την θητεία του ενώ πριν καλούνταν έφηβος. Επίσης, οι πλειοψηφία των εργοδοτών προσλαμβάνουν πιο εύκολα υπαλλήλους που έχουν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις, ιδιαίτερα αν πρόκειται για μόνιμη θέση εργασίας [εκκρεμεί παραπομπή], ενώ η εκπλήρωση των στρατιωτικών υποχρεώσεων ή απαλλαγή από αυτές αποτελεί προϋπόθεση για διορισμό στο δημόσιο τομέα [εκκρεμεί παραπομπή].

Παρόλα αυτά, σήμερα αρκετοί είναι οι νέοι που προσπαθούν να αποφύγουν τη στράτευση επειδή θεωρούν την θητεία χάσιμο χρόνου και χρημάτων, καθόσον μετά την υπηρεσία στα Κέντρα Εκπαίδευσης, η Εκπαίδευση Β' και Γ' Κύκλου είναι συχνά μη ουσιαστική. Η συγκεκριμένη αυτή μερίδα θεωρεί τη στράτευση "αναγκαίο κακό" υπηρετεί όμως επειδή είναι υποχρεωτική, και εδώ φαίνεται η αναγκαιότητα της υποχρέωσης.

Τον Δεκέμβριο του 2006 αποκαλύφθηκε ένα σκάνδαλο παράνομων απαλλαγών από την στρατιωτική θητεία που συντάραξε την Ελληνική κοινή γνώμη. Εικάζεται ότι γόνοι πλουσίων οικογενειών, διάσημοι καλλιτέχνες και αθλητές κατάφεραν να αποφύγουν την εκπλήρωση των στρατιωτικών καθηκόντων τους πληρώνοντας μεγάλα χρηματικά ποσά σε διεφθαρμένους στρατιωτικούς. Με αυτόν τον τρόπο εξασφάλιζαν απαλλαγή, π.χ. ως άτομα με κινητικά προβλήματα τη στιγμή που ήταν εν ενεργεία αθλητές. Σύμφωνα με την 6/2006 απόφαση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, τα ονόματα των εμπλεκόμενων δεν δόθηκαν στην δημοσιότητα.

[Επεξεργασία] Οικονομικές επιπτώσεις στους στρατεύσιμους

Οι κληρωτοί δεν λαμβάνουν ιατρική ασφάλιση κατά τη διάρκεια της θητείας τους, ούτε ο χρόνος της θητείας συνυπολογίζεται στα χρόνια εργασίας τους που θεμελιώνουν το συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Λαμβάνουν, όμως, πλήρη ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη από τα κατά τόπους στρατιωτικά νοσοκομεία, εφ' όσον αυτά υπάρχουν στον τόπο που υπηρετούν, αλλιώς μεταφερονται στην Αθήνα ή σε δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα της περιοχής. Η οικονομική αποζημίωση του κληρωτού είναι συμβολική (9 ευρώ το μήνα για τους οπλίτες, σμηνίτες και κληρωτούς, 11 ευρώ για τους στρατεύσιμους υπαξιωματικούς), ενώ δεν επιτρέπεται στους στρατεύσιμους να έχουν άλλη εργασία. Οι δόκιμοι αξιωματικοί και των τριών σωμάτων λαμβάνουν 600 ευρώ το μήνα από την ορκωμοσία μέχρι την ονομασία τους σε ανθυπολοχαγούς. Ο μισθός και των δύο κατηγοριών στρατευσίμων, αντικειμενικά, δεν αρκεί για να καλύψει τα έξοδα των κληρωτών [εκκρεμεί παραπομπή], ιδιαίτερα όταν ένας κληρωτός υπηρετεί μακριά από τον τόπο διαμονής του.

[Επεξεργασία] Εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία και αντιρρησίες συνείδησης

Κύριο άρθρο: Αντιρρησίες συνείδησης στην Ελλάδα

Το 1997, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε νόμο που επέτρεπε την εναλλακτική και άοπλη κοινωνική υπηρεσία για τους αντιρρησίες συνείδησης[1]. Το 2001, με την ανανέωση του Ελληνικού Συντάγματος αναγνώρισε το δικαίωμα στην συνειδητή αντίρρηση στράτευσης. Μέχρι το 2004, οι εναλλακτικές της στράτευσης μορφές κοινωνικής υπηρεσίας έχουν διπλή διάρκεια από την κανονική στρατιωτική θητεία, πλην ένα μήνα. Η διπλάσια διάρκεια θητείας έχει προκαλέσει την αντίδραση μη κυβερνητικών οργανισμών σύμφωνα με τις οποίες η εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία στην Ελλάδα έχει «τιμωρητικό χαρακτήρα» και δεν αποτελεί αντίστοιχο της στρατιωτικής θητείας ως προσφορά σε κάποιο κοινωνικό φορέα[2].

Οι εκτελούντες εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία εργάζονται σε δημόσια ιδρύματα, και όπως και οι κανονικοί στρατιώτες δεν υπηρετούν πάντα κοντά στον τόπο κατοικίας τους. Το κράτος προμηθεύει στους εκτελούντες εναλλακτική υπηρεσία 210 ευρώ για τα έξοδα διαμονής που θεωρεί απολύτως στοιχειώδη. Οι υπηρετούντες εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία απασχολούνται μόνο κατά τις ώρες λειτουργίας των υπηρεσιών στις οποίες έχουν διατεθεί, σε αντίθεση με τους λοιπούς στρατεύσιμους που απασχολούνται ολόκληρο το 24ωρο με ολιγόωρες άδειες εξόδου. Με τον τρόπο αυτό αντισταθμίζεται η μεγαλύτερη χρονικά διάρκεια της εναλλακτικής κοινωνικής υπηρεσίας.

Παρά την ύπαρξη εναλλακτικής θητείας υπάρχουν ακόμη αντιρρησίες συνείδησης που αρνούνται και αυτήν (ολικοί αρνητές στράτευσης). Τον Μάρτιο του 2005 η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών κάλεσε την Ελλάδα να βελτιώσει την κατάσταση τους, με βάση τις υποδείξεις της Διεθνούς Αμνηστίας[3].

[Επεξεργασία] Ανυπότακτοι εσωτερικού και εξωτερικού

Ανυπότακτοι ονομάζονται αυτοί που δεν παρουσιάζονται για την εκπλήρωση των στρατιωτικών τους υποχρεώσεων, διακρίνονται δε σε ανυπότακτους Εξωτερικού και Εσωτερικού, ανάλογα με τον τόπο μόνιμης διαμονής τους.

Μέχρι το 2002, οι Έλληνες πολίτες που δεν είχαν ολοκληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις και ζούσαν στο εξωτερικό δεν είχαν το δικαίωμα να αποκτήσουν διαβατήριο όταν το πρώτο τους διαβατήριο είχε λήξει μια φορά. Τη χρονιά αυτή το ελληνικό κοινοβούλιο ψήφισε ένα νόμο που παραχωρεί το δικαίωμα σε όλους τους Έλληνες πολίτες να αποκτούν διαβατήριο ανεξάρτητα από την στρατολογική τους κατάσταση. Το 2004, το Κοινοβούλιο παραχώρησε αμνηστία στους ανυπότακτους Εξωτερικού, πάνω από 30 ημέρες σε ένα μόνο ημερολογιακό έτος, επιτρέποντάς τους να επισκεφτούν την Ελλάδα κατά το διάστημα αυτό.

Οι ανυπότακτοι Εσωτερικού, δηλαδή άτομα που ζουν στην Ελλάδα, απαγορεύεται να βγουν από τη χώρα, χωρίς όμως να γίνεται κανένας ουσιαστικός έλεγχος από την πλευρά των δημόσιων υπηρεσιών. Με βάση νεώτερη νομοθεσία [εκκρεμεί παραπομπή] επιτρέπεται να αποκτήσουν διαβατήριο κάνοντας μια υπεύθυνη δήλωση για το ότι είναι ανυπότακτοι εξωτερικού.

[Επεξεργασία] Εθνοφρουρά

Το 1998, το Ελληνικό Κοινοβούλιο ψήφισε τον νόμο 2641 ο οποίος υποχρεώνει Έλληνες και Ελληνίδες ανάμεσα στα 18 και 60 να καταταχθούν στην Εθνική Φρουρά. Η φρουρά προβλέπεται να ανταποκρίνεται σε εχθρικές ενέργειες, να συμμετέχει στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και κάθε είδους επείγοντος περιστατικού. Ωστόσο, ο νόμος δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ.

[Επεξεργασία] Δείτε επίσης

[Επεξεργασία] Υποσημειώσεις

  1. ^  Βλέπε την Κωδικοποίηση διατάξεων νόμων στρατολογικής φύσης στον ιστότοπο των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών.
  2. ^  Στον χαρακτηριζόμενο ως «τιμωρητικό χαρακτήρα» της σημερινής εναλλακτικής κοινωνικής υπηρεσίας έχουν αναφερθεί κατ' επανάληψη οργανισμοί που ασχολούνται με το θέμα αυτό, όπως η Διεθνής Αμνηστία [4][5] και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ελσίνκι [6].
  3. ^  Εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 4 Απριλίου 2006 [7].

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Άλλες γλώσσες