Οικογένεια Μαυρογένη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το εικόσημο του οίκου των Μαυρογένη
Το εικόσημο του οίκου των Μαυρογένη

Οικογένεια Μαυρογένη

Πλούσια Φαναριώτικη οικογένεια. Η οικογένεια άκμασε στην Πάρο, στην Μύκονο, στην Κρήτη αλλά πολλά μέλη της, με σπουδαιότερο τον Νικόλαο Μαυρογένη, εγκαταστάθηκαν στην Κωνσταντινούπολη και συγκεκριμένα στο Φανάρι.

Για την απότερη καταγωγή της οικογένειας Μαυρογένη οι απόψεις είναι διφορούμενες. Η πρώτη εκδοχή εμφανίζει τους Μαυρογένηδες ως πριγκιπική οικογένεια του Βυζαντίου που μετά την άλωση της Πόλης, έφυγαν και εγκαταστάθηκαν στην Εύβοια. Η δεύτερη άποψη και πιο επικρατέστερη είναι ότι η οικογένεια Μαυρογένη κατάγεται από τον γνωστό Βενετό στρατηγό Μοροζίνι του οποίου οι απόγονοι μετά τον θάνατο του διασκορπίστηκαν στον Ελλαδικό χώρο.

Μετά την κατάκτηση της Καρύστου από τους Τούρκους, οι Μαυρογένηδες φοβούμενοι την εκδίκηση των Τούρκων λόγω της συγγένειας τους με τον Μοροζίνι καταφεύγουν στις Κυκλάδες. Το 1715 δύο αδέρφια, ο Πέτρος και ο Στέφανος, αγοράζουν μεγάλες εκτάσεις στην Πάρο και ανοικοδομούν την εκκλησία του νησιού. Ο Στέφανος έφυγε για την Κωνσταντινούπολη και χρημάτισε δραγουμάνος του στόλου ενώ ο Πέτρος παρέμεινε στην Πάρο, στην οποία διετέλεσε πρόκριτος. Στη συνέχεια η οικογένεια επεκτάθηκε στην Μύκονο, της οποίας κατείχε τα 3/4 της γής. Η ακμή της οικογένειας κορυφώθηκε με τον διορισμό του Νικόλαου Μαυρογένη ως πρίγκιπα της Βλαχίας αφού πριν είχε διατελέσει δραγουμάνος του στόλου. Την εξέχουσα πορεία της οικογένειας την συνέχισαν και άλλα μέλη της όπως ο Στέφανος Μαυρογένης, ανηψιός του Νικολάου, ο οποίος διετέλεσε Μέγας Λογοθέτης της Εκκλησίας. Αλλά και μετά την επανάσταση του 1821 μέλη της οικογενείας διακρίθηκαν στον κοινωνικό βίο του Οθωμανικού και Ελληνικού κράτους. Τέτοιοι ήταν οι:Αλέξανδρος και Σπυρίδων Μαυρογένης κ.α. Στην Ελληνική επανάσταση η οικογένεια Μαυρογένη δοξάστηκε για άλλη μια φορά χάρις την προσφορά της Μαντούς Μαυρογένους, η οποία διέθεσε όλη την περιουσία της για τον αγώνα. Στην ελεύθερη Ελλάδα πολλά μέλη της οικογενείας διετέλεσαν αντιστράτηγοι, δήμαρχοι, βουλευτές κ.α.

Η οικογένεια Μαυρογένη συνδέθηκε συγγενικά με τις οικογένειες: Σούτσου, Μουρούζη, Μάνου, Νέγρη, Μάτσα, Καντακουζηνού, Σκαναβή, Σκορδύλη, Κονδύλη, Καΐρη, Καμπάνη, Κριεζή, Καρατζά, Μεταξά κ.α.

Πολλά μέλη της οικογένειας Μαυρογένη πραγματοποίησαν μία σειρά δωρεών στην Μύκονο, στην Βλαχία, στην Κωνσταντινούπολη, στην Πάρο αλλα και σε διάφορα άλλα μέρη. Τα συντριβάνια του Νικόλαου Μαυρογένη, με ημερομηνία κατασκευής 1777, κοσμούν μέχρι και σήμερα τους δρόμους της Παροικιάς της Πάρου. Επίσης πλακόστρωσε τα γραφικά δρομάκια του χωριού, δώρισε ένα καφενείο στον δήμο, ένα χαμάμ κ.α. Επίσης για πολλά χρόνια η εκκλησία της Εκατονταπυλιανής ήταν υπο την προστασία της οικογένειας Μαυρογένη, η οποία όχι μόνο την είχε ανακατασκευάσει αλλα την συντηρούσε με δικά της έξοδα. Στην πόλη του Βουκουρεστίου η οικογένεια Μαυρογένη άφησε το στίγμα της χάρις τη δωρεά ενός νοσοκομείου απο τον Νικόλαο Μαυρογένη το οποίο φέρει το όνομα του. Δικό του ευεργέτημα είναι και ο ιερός ναός Ζωοδόχου Πηγής στο Βουκουρέστι. Φυσικά κανείς δεν μπορεί να λησμονήσει την προσφορά της Μαντούς Μαυρογένους η οποία πρόσφερε κυριολεκτικά όλη της την περιουσία για τον ιερό σκοπό της ανεξαρτησίας.

[Επεξεργασία] Δείτε επίσης


Μετάφραση από το δίτομο βιβλίο του BLANCARD (σελ 703 – 707 Β τόμος έκδοση 1909)


ΟΙ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗΣ

Αρχηγός και οργανωτής της εξέγερσης της Κρήτης το 1858. Αρχηγός εξεγέρσεων από το 1866 στο 1878.

Ο πατέρας της ιατρικής επιστήμης θεωρούσε το γαλάζιο της Κρήτης σαν παράγοντα βελτίωσης της υγείας των ανθρώπων. Αυτό είναι τελικά που κάνει αίσθηση στον παρατηρητή που φτάνει στην Κρήτη, όπου τον βεβαιώνουμε ότι δεν υπάρχει ούτε ένα άγριο θηρίο και ότι όλα τα απαραίτητα είδη βρίσκονται σε αφθονία. ‘‘Η Κρήτη λέει ο Ομηρος είναι μια μεγάλη γη στη μέση μιας απέραντης θάλασσας. Είναι όμορφη εύφορη, περιτριγυρισμένη από κύματα και έχει 90 πόλεις και αναρίθμητους ανθρώπους.’’ Ο κόμης Μarcellus έγραφε με ενθουσιασμό, το 1820, στο βιβλίο του ‘Οι αναμνήσεις της Ανατολής’ για την Κρήτη ότι είναι η κοιτίδα του παραμυθιού , το ιερό νησί. Ολοι οι θεοί είναι λίγο πολύ Κρητικής προέλευσης. Από ψηλά στις επάλξεις του Ηρακλείου (Candie) έβλεπα το βουνό στο οποίο μεγάλωσε ο Δίας , πιο κάτω στις όχθες του ποταμού υπάρχουν και καταπράσινα πλατάνια που δανείζουν τη σκιά τους στην όμορφη Ευρώπη. Μακριά φαίνονται τα βράχια από όπου ξεπήδησε η νύμφη Δίκτυννα για να ξεφύγει από τους διώκτες του σοφού νομοθέτη Μίνωα και το ακρωτήρι του Απτέρου όπου οι μούσες νίκησαν τις σειρήνες στο τραγούδι. Το συμπέρασμα που βγαίνει από όλα αυτά είναι ότι αυτή η χώρα, κοιτίδα του Ελληνικού πολιτισμού πρέπει να είναι περήφανη για την ένδοξη αρχαιότητα της και για ότι η φύση της είναι από τις πιο όμορφες και μέσα από την αφάνταστη γονιμότητά της έδωσε στην ανθρωπότητα τον τόσο ευφυή μύθο της θρησκείας στους λαούς της αρχαίας Ελλάδας. Η Κρήτη ήταν ανέκαθεν αντικείμενο ζηλοφθονίας των ξένων. Η φύση της προσφέρει ένα μεγαλόπρεπο συμπόσιο, στο οποίο όπως θα έλεγε ο Kamortine, θα ήθελαν όλοι οι Θεοί του Ολύμπου να μείνουν, γιατί λοιπόν οι θνητοί που τους προσέλκυαν όλες οι χάρες αυτού του εξαίσιου τόπου να μην ακολουθήσουν το παράδειγμα που τους έδωσαν οι αθάνατοι; Μένουμε έκπληκτοι που αυτό το υπέροχο νησί είναι τόσο καταπράσινο και ζωντανό, που διατήρησε μέχρι σήμερα αυτή την απαλή ηδονή, τα χαμόγελα και τα χάδια της που έδωσε απλόχερα στην παγανιστική αρχαιότητα. Η αρχαία ιστορία της Κρήτης είναι πάρα πολύ γνωστή, όπως και η τοπογραφία της και δεν χρειάζεται να τα ξαναπούμε τώρα. Αλλωστε το θέμα μας δεν την περιλαμβάνει. Πολλοί συγγραφείς το έχουν κάνει αυτό μέχρι τις μέρες μας όπως ο Ομηρος, ο Βιργίλιος, ο Αριστοτέλης, ο Παυσανίας, ο Ηρόδοτος και ο Στράβων, για διαφορετικές εποχές και με αρκετές λεπτομέρειες που μας επιτρέπουν να ακολουθήσουμε τις περιπέτειες του Κρητικού λαού, αν όχι από την αρχή της ύπαρξής του, πάντως από μια πολύ μακρινή ημερομηνία. Σύμφωνα με τη μυθολογία και με τους θρύλους η Κρήτη είχε αρχικά καταληφθεί από τους θεούς που κατέβηκαν και μετά από λαούς που έμεναν στα παράλια της Μεσογείου και που σιγά σιγά κατέλαβαν αυτό το ευκατάστατο νησί. Αρχικά στο νησί υπήρχαν οι Ετεοκρήτες και οι Κυδώνιοι που θεωρούνται και αυτόχθονες, αργότερα κατέλαβαν το νησί οι Πελασγοί , οι Φρύγιοι συμπατριώτες του διάσημου Αισώπου, οι Φοίνικες, οι Αιγύπτιοι, ο βασιλιάς Μίνωας του οποίου το όνομα επικρατεί σε όλη την ιστορία του νησιού. Στη συνέχεια οι Δωριείς, οι Ρωμαίοι (190 π.χ), οι Σαρακηνοί, οι Γενουάτες, οι Ενετοί και τελικά οι Τούρκοι (1645 μ.Χ.). Σ’ αυτό το βιβλίο, η ιστορία τους δε μας απασχολεί παρά μόνο από την κυριαρχία αυτού του τελευταίου λαού. Αυτή η περίοδος αν δεν ήταν η πιο σκοτεινή από όλες σίγουρα ήταν η πιο ολέθρια, αφού οι Τούρκοι την κράτησαν μακριά από την πρόοδο στην οποία οδηγούσε με μεγάλα βήματα ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός. Το παραδοσιακό όνομα «Κρήτη» τροποποιήθηκε από τους Τούρκους σε «Kirit» . Ο πληθυσμός της εκτιμάται σε περίπου 300.000 κατοίκους που μιλάνε Ελληνικά. Σ’ αυτό το νησί βρέθηκε ένας κλάδος από Μαυρογένη που έχει κοινή προέλευση με άλλους κλάδους αυτής της οικογένειας. Σύμφωνα με τον ιστορικό Κούμα δυο αδέρφια ο Πέτρος και ο Στέφανος ήταν Πελοποννήσιοι που ξενιτεύτηκαν το 1715 και σύμφωνα με τη μαρτυρία του εκατονταετή Αποστόλου Μαυρογένη υπήρχαν και άλλα αδέλφια ακολούθησαν την έξοδο. Ενας Μαυρογένης του οποίου αγνοούσε το μικρό όνομα ήταν προύχοντας στη μικρή πόλη Βαμβακού της Λακωνίας και είχε πέντε παιδιά το Νικόλα, τον Πέτρο, τον Στέφανο, το Γιάννη και τον Εμμανουήλ. Ο πρωτότοκος ο Νικόλας έμεινε στην αρχή στη Βαμβακού και μετά υπηρέτησε στον Ενετικό στρατό και έγινε πρόξενος της Βενετίας στην Πάρο το 1725. Και οι άλλοι αδελφοί εγκατέλειψαν διαδοχικά τον τόπο τους. Ο Πέτρος πήγε επίσης στην Πάρο, ο Στέφανος στην Κωνσταντινούπολη, ο Γιάννης στη Μύκονο και τελικά ο Εμμανουήλ στην Κρήτη. Αυτός ο τελευταίος εγκαταστάθηκε αρχικά στα Χανιά και λίγο αργότερα σε μια περιοχή που του ανήκε περίπου μια ώρα απόσταση από τα Χανιά, ανάμεσα στα Περβόλια και το Δαράτσο όπου έφτιαξε μια συνοικία και την ονόμασε Βαμβακόπουλο σε ανάμνηση του χωριού προέλευσής του της Βαμβακού Λακωνίας. Τα ερείπια αυτής της συνοικίας υπάρχουν ακόμα και σήμερα μαζί με ένα γιγάντιο πλάτανο και ονομάζονται ακόμα και σήμερα το Βαμβακόπουλο του Μαυρογένη. Αργότερα ο Μαυρογένης άφησε το Βαμβακόπουλο και ανέβηκε στους Λάκκους όπου παντρεύτηκε σε αυτόν το μικρό οικισμό την κόρη του αρχηγού Μάντακα από την οποία απέκτησε τρεις γιους : το Γιάννη, τον Αντώνη και το Σταμάτη. Αυτός ο τελευταίος παντρεύτηκε τη συμπατριώτισσά του Ελένη Πρασοπούλου με την οποία έκανε τον Εμμανουήλ, το Γιάννη, τον Αντώνη, το Δημήτρη και το Στυλιανό. Από αυτά τα παιδιά ο μεγαλύτερος ο Μανόλης έγινε ο διάσημος καπετάν Μανόλης αρχηγός της Κρητικής εξέγερσης του 1858, η οποία φέρει και το όνομά του. Το νησί της Κρήτης είναι ένα από τα μέρη του κόσμου στο οποίο έγιναν οι περισσότερες επαναστάσεις. Αυτές οι επαναστάσεις είχαν μεγάλη άνθιση λόγω του γεγονότος ότι ο πληθυσμός που έμενε στην Κρήτη προσπαθούσε να αποτινάξει το δεσμό που του επέβαλαν διάφορα έθνη. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, όσο μιλούσε το Κρητικό αίμα, τόσο ο αταβισμός (η κληρονομική προδιάθεση) έπαιρνε το πάνω χέρι. Στην Κρήτη ο άντρας είναι στρατιώτης έλεγε ο Αριστοτέλης που ζει μέσα σε μια ομοιόμορφη πειθαρχία μέσα σε μια κοινότητα πλήρη από τροφή, κινδύνους και απολαύσεις, πάντα έτοιμος να σηκωθεί και να αγωνιστεί. Οι εξεγέρσεις γινόντουσαν τόσο συχνά που οι Κρητικοί το θεωρούσαν άχρηστο να κρατάνε χρονικό λογαριασμό. Επίσης δεν υπήρχε καμιά τακτική χρονολογία κόντρα στους κατακτητές, παρά μόνο ένας τρόπος πολύ δικός τους και πολύ ιδιαίτερος για την τοποθέτησή τους στην ιστορία. Εκεί κάθε επανάσταση φέρει το όνομα του κύριου πρωτεργάτη. Ετσι η εξέγερση του 1858 είναι γνωστή σαν του Μαυρογένη και η προηγούμενη σαν του Χαιρέτη και του Βασιλογιώργη. Η περίοδος των επαναστάσεων ουσιαστικά ξεκίνησε το 1207 από τον κόμη του Maillot ο οποίος αφού κυρίευσε το Ηράκλειο στο όνομα των Γενοβέζων, κατάφερε να το σκάσει με τις γαλέρες του. Η δημοκρατία της Βενετίας σε όλο το διάστημα που κράτησε την κατοχή στην Κρήτη, πιο πολύ από 400 έτη (1204 - 1669), είχε καταστείλει περισσότερες από δεκατέσσερις επαναστάσεις, επαναστάσεις που δικαιολογούν να παρεμβάλω στο βιβλίο μου τον πατριωτισμό των Κρητών , τα ονόματα αυτών που παρότρυναν τις επαναστάσεις και μεταξύ άλλων ο Σκορδύλης ο Σεβαστός και ο Μελισσινος (1217), οι Γεώργιος και Θεόδωρος Χορτάτζης (1242) ο Αλέξης Καλλέργης (1247 - 1264) κλπ. κ.λπ. η οικογένεια των Καλλέργηδων προκάλεσε μόνη αυτή μισή δωδεκάδα των εξεγέρσεων. Αλλά όπως δεν πρέπει να αφεθούμε να παρασυρθούμε έξω από τα περιορισμένα όρια του έργου αυτού, για να καταλάβομε στους σημερινούς χρόνους την αιτία της εξέγερσης που διηύθυνε ο Εμμ. Μαυρογένης πρέπει να ξέρομε τις περιστάσεις που υπήρχαν αμέσως και προηγούμενα: Αυτή η εξέγερση, η επανάσταση του Μαυρογένη όπως ονομάστηκε στην Κρήτη το θέρος του 1858 έγινε σαν αντιπερισπασμός και υπάρχουν διάφορες διηγήσεις και λεπτομέρειες με κατά βάθος το ίδιο συμπέρασμα. Η εξέγερση οφείλεται στους εκβιασμούς και την έλλειψη καλόπιστης αντιμετώπισης των Κρητικών μέσα στο νησί αλλά και γενικά των ανθρώπων που ζούσαν σε άλλα μέρη που υπήρχε ακόμη η οθωμανική διοίκηση.