Τρίκαλα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Τρίκαλα


Γεωγραφικό Διαμέρισμα Θεσσαλίας
Περιφέρεια Κεντρικής Ελλάδας
Νομός Τρικάλων
Αρ. δημ. διαμερισμάτων 1
Επίσημος πληθυσμός 51862 2001
Ταχυδρομικός κώδικας 42100
Τηλεφωνικός κωδικός 24310
Δήμαρχος Μιχάλης Ταμήλος
Δικτυακός τόπος http://www.trikalacity.gr/
Το Κουρσούμ Τζαμί
Το Κουρσούμ Τζαμί

Τα Τρίκαλα είναι πόλη της Δυτικής Θεσσαλίας, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού Τρικάλων, που συνορεύει ανατολικά με το νομό Λάρισας, νότια με το νομό Καρδίτσας, νοτιοδυτικά με το νομό Άρτας, βορειοδυτικά με το νομό Ιωαννίνων και βόρεια με το νομό Γρεβενών.

Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, στην απογραφή του 2001 το Δ.δ. Τρικκαίων είχε 51.862 κατοίκους, ενώ η πόλη των Τρικάλων 48.686 κατοίκους.

Πολλά είναι τα αξιοθέατα που μπορεί κανείς να επισκεφτεί στα Τρίκαλα και την ευρύτερη περιοχή. Η κεντρική γέφυρα της πόλης κατασκευασμένη το 1886, το Φρούριο με το ρολόι του ,η παλιά συνοικία της πόλης ακριβώς κάτω από το Φρούριο, ο ζωολογικός κήπος στο λόφο του προφήτη Ηλία, το Κουρσούμ Τζαμί, το Λαογραφικό Μουσείο, η Δημοτική Πινακοθήκη, το Μουσείο Κατσικογιάννη, το Κέντρο Λαϊκής Μουσικής όπου φυλάσσονται προσωπικά ενθυμήματα των Τρικαλινών βάρδων της λαϊκής μουσικής Τσιτσάνη, Καλδάρα, Βίρβου, η Δημοτική βιβλιοθήκη κ.α.

Στην πόλη εδώ και μερικά χρόνια λειτουργεί και Πανεπιστημιακή σχολή. Πρόκειται για το Τμήμα Φυσική Αγωγής και Αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ), το οποίο άρχισε τη λειτουργία του ως αυτόνομο τμήμα (υπαγόμενο πάντα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) μέσα στη δεκαετία του '90. Η αθλητική παράδοση της πόλης άλλωστε μετρά πολλά χρόνια. Τρικαλινός είναι ο παγκόσμιος πρωταθλητής του άλματος επί κοντώ Χρ. Παπανικολάου, η παγκόσμια πρωταθλήτρια του ακοντισμού Σοφία Σακοράφα, ο ολυμπιονίκης μας στην ποδηλασία Δημήτρης Γεωργαλής, ο σημερινός 200άρης Περικλής Ιακωβάκης και άλλοι. Από το ΤΕΦΑΑ έχουνε αποφοιτήσει πλέον οι πρώτες σειρές γυμναστών.


Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Γεωγραφία και κλίμα

Το Φρούριο
Το Φρούριο

Η πόλη των Τρικάλων βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νομού, κοντά στο νομό Καρδίτσας ενώ απέχει 22 χιλ. από την Καλαμπάκα με τα γνωστά Μετέωρα. Χτισμένη σε πεδινή περιοχή, γύρω απο το λόφο του Προφήτη Ηλία, πάνω στον οποίο βρίσκεται το φρούριο της πόλης, διασχίζεται από τον Ληθαίο, έναν παραπόταμο του Πηνειού, που πηγάζει απο τα Αντιχάσια Όρη και εκβάλλει στον Πηνειό στα νότια της πόλης. Ο δήμος Τρικκαίων συνορεύει ανατολικά με τους δήμους Εστιαιωτίδας και Πελινναίων, νότια με τους δήμους Μεγάλων Καλυβίων και Γόμφων, δυτικά με τους δήμους Πιαλείων και Φαλωρείας και βόρεια με τους δήμους Παραληθαίων και Παληοκάστρου.

Το κλίμα των Τρικάλων είναι ηπειρωτικό, με γενικά λίγες χιονοπτώσεις το χειμώνα (αν και δεν αποκλείονται εξαιρέσεις, όπως η έντονη χιονόπτωση του 1987 ή οι χαμηλότατες θερμοκρασίες του 2002) και πολύ ζεστό καλοκαίρι, όταν η θερμοκρασία ενδέχεται να φτάνει ή και να ξεπερνά τους 40 βαθμούς Κελσίου υπό σκιά.

[Επεξεργασία] Ιστορία

Χαρακτηριστικό αναπαλαιωμένο κτίριο στο Βαρούσι (παλιά πόλη)
Χαρακτηριστικό αναπαλαιωμένο κτίριο στο Βαρούσι (παλιά πόλη)

Η παλαιότερα διαπιστωμένη ζωή στο νομό ανάγεται 49.000 π.Χ. στο σπήλαιο της Θεόπετρας. Ερχόμενοι πιο κοντά στην πόλη των Τρικάλων και σε περιοχές γύρω από αυτή, ανακαλύφθηκαν Νεολιθικοί οικισμοί της 6ης χιλιετίας π.Χ. (Μεγάλο Κεφαλόβρυσο, Σάρκος και αλλού).

Στη θέση της σημερινής πόλης βρισκόταν στην αρχαιότητα η πόλη Τρίκκα ή Τρίκκη, που αναφέρεται από τον Όμηρο. Σύμφωνα με την μυθολογία, η πόλη πήρε το όνομά της από τη νύμφη Τρίκκη, κόρη του Πηνειού ποταμού, ή κατ' άλλους του ποταμού Ασωπού. Η ονομασία Τρίκαλα εμφανίζεται τον 11ο αιώνα στην Άννα Κομνηνή και στον αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης Ευστάθιο.Πιθανόν το νέο όνομα προήλθε από εξέλιξη του αρχαίου ονόματος. Τα Τρίκαλα από την αρχαιότητα θεωρούνταν η πατρίδα του περίφημου γιατρού Ασκληπιού και έδρα του διασημότερου Ασκληπιείου.

Από τις αρχαιολογικές έρευνες διαπιστώθηκε ότι η Τρίκκη ιδρύθηκε περίπου στα μέσα της 3ης χιλιετηρίδας π.χ. Υπήρξε πρωτεύουσα βασιλείου στη μυκηναϊκή εποχή και της Εστιαιώτιδος στους ιστορικούς χρόνους. Όπως αναφέρει ο όμηρος η Τρίκκη έλαβε μέρος στον τρωικό πόλεμο με αρχηγούς του στρατού της τους γιους του Ασκληπιού Μαχαωνα και Ποδαλειριο οι οποίοι ήταν επίσης εξέχοντες γιατροί. Στα κλασσικά και ελληνιστικά χρόνια η Τρίκκη ανήκε διοικητικά στην τετραρχία Εστιαιώτιδα και μετά τους περσικούς πολέμους προσχώρησε στη θεσσαλική νομισματική ένωση με κέντρο τη Λάρισα. Το 343 π.χ. κατελήφθη από το βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο Β ενώ το 168 π.χ. την κατέλαβαν οι Ρωμαίοι.

Στα πρώτα βυζαντινά χρόνια η πόλη παρήκμασε και αργότερα λεηλατήθηκε πολλές φορές κατά τις επιδρομές των Γότθων (396μ.χ.), των Σλάβων (577μ.χ.), των Βούλγαρων (976-1025), των Νορμανδών (1081), των Καταλανών (1309-1311) και άλλων. Στο β μισό του 14ου αιώνα οι Σέρβοι ηγεμόνες που εξουσίαζαν την περιοχή έκαναν τα Τρίκαλα για ένα διάστημα έδρα τους.Το 1395 τα Τρίκαλα περνούν στην κυριαρχία των Τούρκων. Ο άγγλος περιηγητής Holland που πέρασε από τα Τρίκαλα το 1812 γράφει ότι η πόλη είχε 2000 σπίτια και 10-12.000 κατοίκους. Από αυτούς οι ελληνικές οικογένειες έφταναν τις 600-700 ενώ υπήρχαν 10 χριστιανικές εκκλησίες 7 τζαμιά 2 εβραϊκές συναγωγές και 2 μικρά σεράγια. Υπήρχαν ακόμη στα Τρίκαλα αρκετοί έλληνες γιατροί που είχαν σπουδάσει στην Ευρώπη. Σε όλη σχεδόν τη διάρκεια της τουρκοκρατίας λειτούργησε στα Τρίκαλα αξιόλογη σχολή όπου δίδαξαν σπουδαίοι δάσκαλοι.

Η πόλη ελευθερώθηκε στις 13 Απριλίου του 1897. Ύστερα από τον ελληνοτουρκικό πόλεμο περιήλθε και πάλι στην κατοχή των Τούρκων για να ελευθερωθεί οριστικά στις 6 Μαΐου 1898.

Τα Τρίκαλα έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε όλες τις ιστορικές φάσεις, όπως προκύπτει και από το παρακάτω ιστορικό διάγραμμα. Το διάγραμμα αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από μια αναδρομή στην ιστορία της πόλης και της περιοχής, ξεκινώντας από τον 5ο αιώνα π.Χ. και φτάνοντας μέχρι και λίγο μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

- Τα ΤΡΙΚΑΛΑ, η προομηρική ΤΡΙΚΚΗ, είναι η γενέτειρα του Ασκληπιού (1247 π.Χ.). - Τα παιδιά του Ασκληπιού, οι επίσης γιατροί Μαχάων και Ποδαλείριος ήταν ανάμεσα στους Έλληνες που επιστράτευσαν κατά της Τροίας (Ιλιάδα Β'729). - Από τον κάδο του Ποδαλείριου ο οποίος έμεινε στην Κω μετά την πτώση της Τροίας, προέρχεται ο ΜΕΓΑΣ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ (17ος απόγονος του Ασκληπιού). Στα Τρίκαλα υπήρξε και λειτούργησε το "επιφανέστερο και αρχαιότατον Ασκληπιείον της Τρίκκης" (Στράβων) 5ος Αιώνας π.Χ. Οι Τρικκαίοι (Τρικαλινοί) συνεννοούνται με τους υπόλοιπους Έλληνες για την απόκρουση των Περσών. 422 π.Χ. Οι Τρικκαίοι συμμαχούν με τους Αθηναίους και παρακωλύουν το Βασιλέα της Σπάρτης Βρασίδα να βαδίσει εναντίον της Μακεδονίας και της Θράκης. 352 π.Χ. Οι Τρικκαίοι συνακολουθούν τον Φίλιππο και αργότερα τον Μεγάλο Αλέξανδρο στις διάφορες εκστρατείες. 343 π.Χ. Ο Φίλιππος ο Β' εισέρχεται στα Τρίκαλα 290 π.Χ. Η Τρίκκη περιέρχεται στην εξουσία του Δημητρίου του Πολιορκιτή, διαδόχου του Μεγάλου Αλεξάνδρου. 285 π.Χ. Ο Βασιλέας της Ηπείρου Πύρρος εμφανίζεται στα Τρίκαλα. 148 π.Χ. Ολόκληρη σχεδόν η Θεσσαλία υποτάσσεται στους Ρωμαίους. 45 π.Χ. Ο Ιούλιος Καίσαρας βρίσκεται στα Τρίκαλα. Τα Τρίκαλα δέχτηκαν τον Χριστιανισμό από τα πρώτα του χρόνια. Ο επίσκοπος Τρίκκης Λιόδωρος άσκησε σ' αυτό σημαντική επίδραση. Ο ίδιος επίσκοπος συμμετείχε και στην Α' Οικουμενική σύνοδο (325 μ.Χ.). 447 μ.Χ. Η Τρίκκη λεηλατείται από τους Ούννους. 530 μ.Χ. Ενισχύεται το Φρούριο των Τρικάλων από τον Ιουστινιανό. 976-1025 μ.Χ. Οι Βούλγαροι υπό την ηγεμόνα Σαμουήλ κατακλύζουν και καταστρέφουν τα Τρίκαλα. 12ος Αιώνας Η Τρίκκη για πρώτη φορά αναφέρεται ως Τρίκαλα από την Άννα Κομνηνή. 1420 μ.Χ. Τα Τρίκαλα καταλαμβάνονται από τους Τούρκους. 1601 μ.Χ. Ο Επίσκοπος Τρίκκης Διονύσιος ο Φιλόσοφος υψώνει το λάβαρο της επανάστασης στο Φρούριο των Τρικάλων. 1770 μ.Χ. 3.000 Τρικαλινοί σφάχτηκαν στην Λάρισα από τους Τούρκους, ενεχόμενοι στα Ορλωφικά. 1808 μ.Χ. Ο Παπαθύμιος Βλαχάβας ξεσηκώνει το λαό της Θεσσαλίας και υψώνει το λάβαρο της επανάστασης στην Πίνδο και τα Χάσια. 1821 μ.Χ Οι Τρικαλινοί με τους οπλαρχηγούς τους Στουρνάρη, Χριστόδουλο Χατζηπέτρο, Γρ. Λιακατά κα. συμμετέχουν στον απελευθερωτικό αγώνα. 1854 μ.Χ. Οι Θεσσαλοί επαναστατούν ανεπιτυχώς. 1878 μ.Χ. Εκρήγνυται η Θεσσαλική επανάσταση. 1881 μ.Χ. Τα Τρίκαλα ενσωματώνονται στο Βασίλειο της Ελλάδας. 1941-1944 μ.Χ. Τα Τρίκαλα τελούν υπό Ιταλογερμανική κατοχή και απελευθερώνονται στις 18/10/1944

[Επεξεργασία] Διοικητική διαίρεση

Δείτε επίσης: Διοικητική διαίρεση δήμου Τρικκαίων.

[Επεξεργασία] Σύνδεσμοι

Αρχαιολογικός χώρος όπου πιθανολογείται η ύπαρξη Ασκληπιείου
Αρχαιολογικός χώρος όπου πιθανολογείται η ύπαρξη Ασκληπιείου