Θεοδόσιος Ζυγομαλάς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Θεοδόσιος Ζυγομαλάς (1544 - 1607) ήταν λόγιος, φιλόλογος, κωδικογράφος και αξιωματούχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Γεννήθηκε στο Ναύπλιο από γνωστή οικογένεια της Αργολίδας, το αρχικό επώνυμο της οποίας ήταν φαίνεται Σαγομαλάς. Μαθήτευσε κοντά στον πατέρα του Ιωάννη Ζυγομαλά. Το 1555 η οικογένεια μετακόμισε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο πατέρας ασκούσε ήδη καθήκοντα λαϊκού αξιωματούχου και ρήτορα στο Πατριαρχείο, διδάσκοντας ταυτόχρονα τα ελληνικά και αντιγράφοντας κατά παραγγελία χειρόγραφα. Το 1564 ο εικοσάχρονος Θεοδόσιος μαρτυρείται ως νοτάριος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και κωδικογράφος (γραφέας χειρογράφων βιβλίων), ενώ ήδη το 1574 έχει προαχθεί σε πρωτονοτάριο της Μεγάλης Εκκλησίας. Τέλος στα μέσα του 1591 ανέρχεται στο αξίωμα του δικαιοφύλακα.

Είναι γνωστός χάρη στην μακρόχρονη αλληλογραφία και φιλία του με τον Γερμανό φιλόλογο Μαρτίνο Κρούσιο (Martinus Crusius), καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Τυβίγγης (Τübingen). Ο τελευταίος σημείωνε στο αναλυτικό του ημερολόγιο για μια εικοσιπενταετία, όλες τις πληροφορίες που του έστελνε ο Θεοδόσιος και πολλές από αυτές δημοσίευσε στα βιβλία του, κυρίως στο "Turcograeciae libri octo" (1584). Χάρις σε αυτές τις πληροφορίες του Θεοδοσίου και στα δημοσιεύματα του Κρουσίου, αρχίζει να αναπτύσσεται την εποχή εκείνη το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων για τους Έλληνες, χαρακτηρίζοντάς τους για πρώτη φορά απογόνους των αρχαίων Ελλήνων και των Βυζαντινών. Πρόκειται για το πνευματικό και ιδεολογικό ρεύμα που θα εξελιχθεί υπό το όνομα "Φιλελληνισμός". Οι πληροφορίες αυτές αποτελούν, επίσης, χρησιμότατη πηγή για τους σημερινούς ιστορικούς.

Προς χάριν του Κρουσίου, ο Θεοδόσιος μετέφερε στην δημώδη γλώσσα της εποχής αρκετά κείμενα, που έτσι έκαναν γνωστό και το ομιλούμενο ιδίωμα στους συγχρόνους τους. Η χρησιμότητα των κειμένων αυτών είναι πολύτιμη στους φιλόλογους και τους γλωσσολόγους. Φιλίες ανέπτυξε ο Θεοδόσιος και με άλλους ουμανιστές, όπως τον Johannes Leunclavius ή Löwenklau, τον Stefan Gerlach, τον Philippe du Fresne-Canaye, τον Georgius Dousa, τον Andrea Taranowski κ.ά. Η συμμετοχή του στην ανταλλαγή θεολογικών θέσεων και προτάσεων μεταξύ του πατριάρχη Ιερεμία Β' του Τρανού και των λουθηρανών θεολόγων της Τυβίγγης φαίνεται περιορισμένη και πάντως όχι αποφασιστική.

Χάθηκε μάλλον στην επιδημία πανώλης που έπληξε την Κωνσταντινούπολη το 1607. Η πολυάριθμη οικογένειά του μετακόμισε σε διάφορα μέρη. Απόγονοί του μαρτυρούνται έως τον 19ο αιώνα στην Χίο, και σήμερα σε διάφορα μέρη του κόσμου.

[Επεξεργασία] Εργογραφία

  • "Πολιτική Ιστορία Κωνσταντινουπόλεως από το 1391 έως το 1578"
  • Μακρά επιστολή προς τον Crusius με χρονολογία 7 Απριλίου 1581
  • "Θεματοεπιστολαί" στα αρχαία και τα δημώδη ελληνικά (και τα τρία αυτά έργα εκτυπώθηκαν από τον Crusius)
  • Παράφραση σε δημώδη γλώσσα του βυζαντινού μυθιστορήματος "Στεφανίτης και Ιχνηλάτης" (παραμένει ανέκδοτη)
  • Παράφραση, ωσαύτως, της βυζαντινής νομικής συλλογής "Synopsis minor" ή "Μικρή σύνοψη" (με πολλές ενδιαφέρουσες πρωτότυπες προσθήκες)
  • Παράφραση της "Εξαβίβλου" του Κωνσταντίνου Αρμενόπουλου (παραμένει ανέκδοτη)
  • Κατάλογος οφφικίων της Μεγάλης Εκκλησίας
  • Κατάλογοι δημοσίων και ιδιωτικών βιβλιοθηκών της Κωνσταντινούπολης,
  • Πολυάριθμες επιστολές προς διαφόρους παραλήπτες (μέρος των οποίων έχει εκδοθεί)
  • Σύντομο Περιηγητικό του Αιγαίου πελάγους
  • Περιγραφή του Όρους Σινά
  • Περιγραφή του Αγίου Όρους (τα δύο τελευταία με αυτοσχέδιους χάρτες).

[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία

  • S. Perentidis, Théodose Zygomalas et sa Paraphrase de la Synopsis minor, Αθήνα, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, 1994- ISBN 9602320915


[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Άλλες γλώσσες