Ελληνικός κινηματογράφος
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Ελληνικός κινηματογράφος άρχισε στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, με μικρό αριθμό ταινιών μέχρι το 1940 (κάπου στις 35). Η άνθησή του άρχισε μετά τον Β' παγκόσμιο πόλεμο, με 4-7 ταινίες το χρόνο μέχρι το 1950 και σταδιακά η παραγωγή αυξήθηκε μέχρι τις 60 ταινίες το 1960. Η χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου ήταν από το 1960 μέχρι το 1973 φτάνοντας μέχρι τις 97 ταινίες το χρόνο (με μέσο όρο 80 ταινίες το χρόνο). Από το 1974 μέχρι σήμερα η παραγωγή κυμαίνεται σε πολύ μικρότερα επίπεδα από 10 ταινίες μέχρι 40 ταινίες το χρόνο.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Η πρώτη περίοδος
- 1906. Η ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου αρχίζει το 1906 αν και συχνά αναφέρεται και ως έτος αρχής του το 1914. Το 1906 κινηματογραφείται μια μικρού μήκους ταινία των Ολυμπιακών αγώνων που διεξάχθηκαν τότε. Επρόκειτο για ταινία γυρισμένη με απλά τεχνικά μέσα, ωστόσο δεν έλειπαν και ορισμένα στοιχειώδη καλλιτεχνικά γνωρίσματα.
- Ένα χρόνο αργότερα το (1907) έγινε μια ακόμη ταινία του είδους αυτού που παρουσίαζε τον εορτασμό της ελληνικής Εθνικής επετείου. Στα επόμενα τρία χρόνια, δεν σημειώνεται καμία άλλη ελληνική ταινία.
- Το 1911 όμως, ο Κώστας Μπαχατώρης, παρουσίασε στην οθόνη, το κωμειδύλλιο του Περισιάδη Γκόλφω, που γνώρισε στο θέατρο μεγάλη επιτυχία. Οπερατέρ της ταινίας ήταν ο Ιταλός Μαρτέλι και πρωταγωνίστρια η βεντέτα του θεάτρου της εποχής Ολυμπία Δαμάσκου. Είχε μήκος δύο χιλιάδες μέτρα, διαρκούσε δηλαδή περίπου μια ώρα και δέκα λεπτά, και γυρίστηκε εξ ολοκλήρου σ' ένα φωτογραφικό στούντιο. Η ταινία είχε πολλά ελαττώματα και λάθη, αλλά ο κόσμος την υποδέχθηκε με ενθουσιασμό, πράγμα που παρακίνησε πολλούς να μιμηθούν τον Μπαχατώρη.
- Το 1912 ιδρύθηκε η πρώτη κινηματογραφική εταιρία, η Αθηνά Φιλμ και η πρώτη της ταινία ήταν ένα μικρό ντοκιμαντέρ γύρω από τη ζωή των νεαρών Ελλήνων πριγκίπων. Ύστερα από αυτό γυρίστηκε μία άλλη ταινία μήκους χιλίων μέτρων με τίτλο Η τύχη της Μαρούλας, που αποτελούσε την πρώτη ελληνική ταινία με αξιώσεις στοιχειώδους καλλιτεχνικού και τεχνικού επιπέδου.
- Το(1913), η ίδια εταιρία παρουσίασε μία σειρά μικρών κωμωδιών τύπου μπουρλέσκ, με πρωταγωνιστή το δημοφιλή κωμικό Δημητρακόπουλο. Η επιτυχία των κωμωδιών αυτών ήταν πολύ μεγάλη και τον επόμενο χρόνο, ο Λεπενιώτης γύρισε στον ίδιο τύπο την ταινία Ο Βιλλάρ στα μπάνια του Φαλήρου.
- Το 1916 ιδρύθηκε μία δεύτερη κινηματογραφική εταιρία, η Άστυ Φιλμς, που τον ίδιο χρόνο παρουσίασε την κωμωδία με τίτλο Η προίκα της Αννούλας. Ακολούθησαν τα χρόνια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, που σταμάτησαν μέχρι το 1920 την εξέλιξη του ελληνικού κινηματογράφου. Την εποχή αυτή ο Αχιλλέας Μαδράς και οι αδελφοί Γαζιάδη επεχείρησαν να γυρίσουν μερικά ντοκιμαντέρ.
- 1920. Στην ίδια περίοδο έγιναν και τα πολεμικά ντοκιμαντέρ του Γιώργου Προκοπίου. Στα μικρά αυτά φιλμ, που αποτελούν και τα μόνα κινηματογραφικά ντοκουμέντα που έχουμε από το Μικρασιατικό Πόλεμο, ο Προκοπίου αναδείχτηκε ως γνήσιος καλλιτέχνης. Παρά τα πρωτόγονα μηχανικά μέσα, πέτυχε υψηλού επιπέδου φωτογραφία, καταπληκτική κίνηση του φακού και ρεαλιστική εικόνα. *Το 1921 ο Γαζιάδης παρουσίασε την ταινία Ελληνικό θαύμα, όπου χρησιμοποίησε Ρώσους ηθοποιούς.
- Το 1924 γυρίστηκαν μερικές σύντομες ταινίες, στις οποίες πρωταγωνιστούσε ο κωμικός Μιχαήλ Μιχαήλ. Ένα χρόνο αργότερα η Άστυ Φιλμς έδωσε τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της που προξένησε εξαιρετική εντύπωση, παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι ηθοποιοί της ήταν άγνωστοι ερασιτέχνες. Ο τίτλος της ήταν Το απόπαιδο. Τον ίδιο χρόνο, ο Μιχαήλ Μιχαήλ παρουσίασε τις κωμωδίες του Οι γάμοι της Κοντσίτας και η Απαγωγή της Μάρως, δύο μικρού μήκους ταινίες που γυρίστηκαν από μια καινούρια ελληνοαγγλική εταιρία παραγωγής.
- Το 1926 δημιουργείται από τους αδελφούς Γαζιάδη μια νέα εταιρία, η Νταγκ Φιλμς. Ο Δημήτρης Γαζιάδης είχε σπουδάσει κινηματογραφία στο Μόναχο και ήταν συγχρόνως οπερατέρ, σκηνοθέτης και φωτογράφος.
- 1927 Η Νταγκ Φιλμς παρουσιάζει τη πρώτη ταινία της που ήταν το Έρως και κύματα, που αποτέλεσε σταθμό για τον ελληνικό κινηματογράφο, ο οποίος έκτοτε πραγματοποίησε αλματώδη εξέλιξη.
[Επεξεργασία] Ηχητικός κινηματογράφος
- Το 1930 η Νταγκ Φιλμς παρουσίασε μια νέα σειρά από ταινίες, που τα σενάριά τους έγραψαν γνωστοί συγγραφείς και ο πρωταγωνιστές τους είχαν επιλεγεί από τους καλύτερους ηθοποιούς του Βασιλικού θεάτρου. Τότε όμως είχε παρέλθει η εποχή του βωβού κινηματογράφου και το κοινό υποδεχόταν με ενθουσιασμό τον ηχητικό κινηματογράφο. Την περίοδο αυτή η Νταγκ Φιλμς παρουσίασε την οπερέτα του Χατζηαποστόλου Οι απάχηδες των Αθηνών, με πρωταγωνιστή τον τενόρο της Λυρικής σκηνής Πέτρο Επιτροπάκη και πρωταγωνίστρια τη Μαίρη Σαγκάνου, που ήταν από τις πρώτες καλλιτέχνιδες του Βασιλικού θεάτρου. Η ταινία αυτή γνώρισε σημαντική επιτυχία και παρακίνησε την Νταγκ Φιλμς να γυρίσει τη δεύτερη σημαντική ομιλούσα ταινία της, που είχε τίτλο Φίλησέ με Μαρίτσα. Η ταινία αυτή, παρά το γεγονός ότι βρήκε πολύ καλή υποδοχή από το κοινό, ήταν και η τελευταία της Νταγκ Φιλμς. Αμέσως μετά διαλύθηκε, αδυνατώντας να προσαρμόσει τις εργαστηριακές της εγκαταστάσεις στις απαιτήσεις του ομιλούντος κινηματογράφου, που είχε πια καθιερωθεί. Την ίδια περίοδο στο μεταξύ ιδρύθηκαν άλλες πιο συγχρονισμένες εταιρίες όπως η Ηρώ Φιλμς, η Ακρόπολις Φιλμς και άλλες. Η δεύτερη παρουσίασε μία σειρά μικρές κωμωδίες με πρωταγωνιστή τον Κίμωνα Σπαθόπουλο, έναν πολύ καλό μιμητή του Σαρλώ. Τον ίδιο χρόνο (1930), ο Ορέστης Λάσκος, δόκιμος σαν νεοέλληνας ποιητής, στράφηκε προς τον κινηματογράφο και γύρισε το Δάφνις και Χλόη, που θεωρείται η πρώτη ρεαλιστική ελληνική ταινία.
- Στην επομένη δεκαετία, αν και δημιουργήθηκαν αρκετές νέες εταιρίες, όπως η Τέλεγκαν, ο Φοίβος κ.ά., ο ελληνικός κινηματογράφος περιορίσθηκε αποκλειστικά στα μικρά ντοκιμαντέρ και τις ταινίες επικαίρων. Οι Έλληνες κινηματογραφιστές χρησιμοποίησαν αυτόν τον χρόνο για να προσαρμόσουν τα στούντιο τους στις ανάγκες του ομιλούντος κινηματογράφου. Πρώτος ο Ν. Δαδήρας, που είχε ιδρύσει παλαιότερα την Ολύμπια Φιλμς, έκανε μια προσπάθεια για να παρουσιάσει την πρώτη ολοκληρωμένη ομιλούσα ταινία, τον Αγαπητικό της Βοσκοπούλας. Ο συγχρονισμός όμως του ήχου και της εικόνας έγινε στη Γαλλία και την Αμερική. Η προσπάθεια αυτή τελικά απέτυχε ενώ το ίδιο συνέβη και με τη δεύτερη ταινία, Η δεσποινίς δικηγόρος, που ο συγχρονισμός της έγινε στην Αυστρία. Μόλις το 1939 παρουσιάζεται μια ικανοποιητική ελληνική ταινία στον τομέα του ομιλούντος, που γυρίστηκε από το Φίνο. Ήταν το Τραγούδι του χωρισμού, με πρωταγωνιστή το Λάμπρο Κωνσταντάρα, τον Αλέκο Λειβαδίτη, τη Λίντα Μιράντα και την Ευτυχία Δανίκα. Η ταινία αυτή ήταν και το πρώτο ελληνικό έργο που γυρίστηκε με συγχρονισμένα μηχανήματα εικόνας και ήχου.
[Επεξεργασία] Παρατηρήσεις
Στο σημείο αυτό τελειώνει η πρώτη περίοδος (του βωβού κινηματογράφου) και αρχίζει η αποκλειστική και συστηματική παραγωγή ταινιών του ομιλούντος. Δεν έχει βέβαια να παρουσιάσει ταινίες εντυπωσιακές από πλευράς τέχνης, εκτός από τα ντοκιμαντέρ του Προκοπίου και το Δάφνις και Χλόη του Λάσκου, για το οποίο έγινε και κάποια σχετική συζήτηση στην Ευρώπη, όπου κίνησε την περιέργεια και το ενδιαφέρον.
Ο ελληνικός κινηματογράφος, στην πρώτη εποχή του, πορεύεται με πανάρχαια, ακατάλληλα τεχνικά μέσα και κινείται σε περιορισμένα οικονομικά περιθώρια. Εκτός από αυτό, χρησιμοποιεί ηθοποιούς του θεάτρου, χωρίς καμιά ιδιαίτερη ειδίκευση και εξοικείωση στον κινηματογραφικό φακό, που απαιτεί βέβαια εντελώς διαφορετική τεχνική. Παρόλα αυτά, είναι αξιοσημείωτη η υποστήριξη με την οποία το ελληνικό κοινό περιέβαλε την έβδομη τέχνη.
Πρέπει να παρατηρηθεί ακόμη ότι αν και χρησιμοποίησε στην πρώτη εκείνη εποχή πολλά ελληνικά θέματα, δεν εμφάνισε ελληνικό χαρακτήρα, ούτε καμιά ξεχωριστή πρωτοτυπία. Η πρώτη ελληνική κινηματογραφική παραγωγή στο σύνολό της μιμείται πότε τα γαλλικά και πότε τα αμερικανικά πρότυπα. Η εξήγηση του φαινομένου αυτού δεν είναι δύσκολη. Από τη μια μεριά δεν ήταν δυνατό να υπάρξει και να παρουσιασθεί στην Ελλάδα ένας Γκρίφιθ, ένας Ρενέ Κλέρ ή ένας Ινς. Από την άλλη, το κράτος της εποχής δε θεώρησε την έβδομη τέχνη άξια να ασχοληθεί σοβαρά μαζί της για να τη θεμελιώσει και να την προστατεύσει ουσιαστικά και αποτελεσματικά.
Μερικές ελληνικές ταινίες της πρώτης αυτής περιόδου είχαν γυρισθεί στην Αίγυπτο, είτε με ελληνοαιγυπτιακή συνεργασία, είτε απλώς με χρήση των αιγυπτιακών στούντιο, που μολονότι ήταν σε καλύτερη κατάσταση από πλευράς μηχανικού εξοπλισμού, εκτός από την καθαρότερη φωτογραφία και το πιο φροντισμένο μοντάζ, δεν παρουσίαζαν κανένα άλλο ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον.
Η πρώτη περίοδος του ελληνικού κινηματογράφου, που καθορίζεται χρονολογικά από το 1906 ως το 1940, χαρακτηρίζεται από τη φιλότιμη αλλά σε χαμηλό επίπεδο δραστηριότητα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, την ανυπαρξία ειδικευμένων τεχνικών και καλλιτεχνών, την αδιαφορία του κράτους και την προχειρότητα των μηχανικών μέσων.
Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθούν μερικά ονόματα που πρωτοστάτησαν στα πρώτα βήματα του ελληνικού κινηματογράφου. Εκτός από τον Μπαχατώρη, το Μαδρά, τους αδελφούς Γαζιάδη, τον Λουδοβίκο Χεπ, τον Γ. Προκοπίου, τον Ορέστη Λάσκο, τον Τάκη Δαδήρα, το Φιλοποίμενα Φίνο, τον Αντώνη Ζερβό κ.ά., υπήρξαν και αρκετοί ηθοποιοί που συνέδεσαν το όνομά τους με τον κινηματογράφο, αν και φυσικά δεν έπαυσαν ποτέ να ανήκουν στο θέατρο.
Ο Αιμίλιος Βεάκης, ο Κώστας Μουσούρης, η Αλίκη Βουγιουκλάκη, ο Μήτσος Μυράτ, η Κυβέλη, η Μαρίκα Κοτοπούλη και ένα πλήθος άλλοι, πρόσφεραν την συμβολή τους στη νέα τέχνη και πολλές φορές με θυσία της προσωπικής τους προβολής, επειδή ήταν κακή η φωτογραφία, άπειρος ο σκηνοθέτης ή αφελές το σενάριο. Πρέπει επίσης να αναφερθούν και δυο εξαιρέσεις: η Καίτη Πάνου και η Ζινέτ Λακάζ, που έπαιζαν αποκλειστικά στον κινηματογράφο, χωρίς να έχουν καμιά σχέση με το θέατρο, αλλά και χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είχαν ειδική κινηματογραφική εκπαίδευση.
[Επεξεργασία] Η μεταπολεμική περίοδος
Τα χρόνια του πολέμου και της κατοχής 1940-1944 δεν αφήνουν περιθώρια εξέλιξης στον ελληνικό κινηματογράφο, έδωσαν όμως το υλικό και τα θέματά τους στους σεναριογράφους και τους σκηνοθέτες του μεταπολέμου, που δυστυχώς τα χειρίστηκαν με ελλιπή τρόπο. Το μόνο που πρέπει να εξαρθεί είναι η ίδρυση της Φίνος Φιλμς(1942) που κατόρθωσε να παρουσιάσει μία ευσυνείδητη και αξιόλογη δουλειά.
Μετά την απελευθέρωση, η κινηματογραφική παραγωγή ανεβαίνει. Ενώ το πρώτο - μέτριο σε εξοπλισμό - στούντιο του Σκουληκίδη κλείνει, ιδρύονται δύο αρκετά συγχρονισμένα στούντιο. Το Άλφα στα Μελίσσια και της Ανζερβός στη Φιλοθέη. Διαθέτουν την αναγκαία έκταση και μηχανήματα συγχρονισμένα, καθώς και ειδικευμένο τεχνικό προσωπικό. Αργότερα ιδρύονται και μερικά μικρότερα στούντιο.
Οι εταιρίες παραγωγής γίνονται συνεχώς περισσότερες. Τη Φίνος Φιλμς, που εμφανίστηκε πρώτη, καθώς και της Ανζερβός, Νοβάκ ακολουθούν οι εταιρίες Παρθενών, Μεσόγειος, Π. Μήλας, Λαμπρινός, Τζαλ Φιλμς, Κ. Κονιτσιώτης, Γκρεγκ Τάλλας, Κώστας Καραγιάννης, Αφοί Καρατζόπουλοι, Ψαρράς-Ρουσόπουλοι-Λαζαρίδης, Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης.
Αργότερα ιδρύθηκαν και άλλες αξιόλογες εταιρίες κινηματογραφικών ταινιών: Σκούρας Φιλμ, Χρ. Σπέντζος, Σάββας Φιλμ, Ρεξ Φιλμ, Ακρόπολις Φιλμ, Κόσμος Φιλμ, Νίκος Παπαδόπουλος, Νίκος Αβραμέας, Σκαραβαίος Φιλμ, Κοράλ Φιλμ, Άστυ Φιλμ, Βασίλης Λαμπίρης, Νόβακ Φιλμ, Ντελέρνο Φιλμ, Τάσος Γιαννόπουλος, Γιώργος Σαρρής, Απόστολος Τεγόπουλος, Όσκαρ Φιλμ, Χρ. Μανιάτης, Ιωαννίδης Φιλμ, Στέλιος Τατασόπουλος, Λίλα Κουρκουλάτου, Νίκος Μαρκίδης, Τάκης Περγαντής, Κώστας Στράντζαλης, Ηλίας Περγαντής, Σύλιας και Υιός, Παρθενών Φιλμ, Κορώνα Φιλμ, Χαλιώτης Φιλμ, Αφοί Κυριακόπουλοι, Σ.Α.Κ.Ε., Γιώργος Χανιώτης, Νίκος Σπέντζος, Νίκος Βαρβέρης κ.ά. Οι προσπάθειες των εταιριών υπήρξαν φιλότιμες, χωρίς εν τούτοις να κατορθώσουν να ξεπεράσουν τα όρια της εμπορικής σκοπιμότητας.
[Επεξεργασία] Οι Έλληνες σκηνοθέτες
Ο Γιώργος Τζαβέλλας, ένας πρωτοπόρος σκηνοθέτης, γύρισε την Κάλπικη Λίρα, ταινία αποτελούμενη από τέσσερα σκετς. Το σπονδυλωτό αυτό κινηματογραφικό είδος είναι κάτι καινούριο και όχι πολύ αρεστό στο ελληνικό κοινό. Και όμως η Κάλπικη λίρα όπου παίχτηκε σημείωσε καταπληκτική επιτυχία. Είναι η ιστορία μιας κάλπικης λίρας, που την κατασκεύασε ένας αγαθός, στο βάθος, ανθρωπάκος, που συνέρχεται γρήγορα από το πάθος της απληστίας και του παράνομου κέρδους και απαλλάσσεται από τις πονηρές του επιθυμίες για το κάλπικο κατασκεύασμά του. Η κάλπικη λίρα συνεχίζει ωστόσο τη σταδιοδρομία της και περνά από χέρι σε χέρι, διαγράφοντας και υπογραμμίζοντας καταστάσεις και ανθρώπινους χαρακτήρες, αρχίζοντας από τη σάτιρα για να καταλήξει στο δράμα.
Μέσα απ' αυτή την πορεία προβάλλει το κεντρικό νόημα του έργου, που συνοψίζεται στο ότι η ζωή μας είναι ψεύτικη, επιφανειακή, αλλά στην ψυχή του ανθρώπου υπάρχει κάτι το αληθινό και γι' αυτό μεγαλειώδες. Ο Γιώργος Τζαβέλλας χειρίζεται το θέμα του με πολλή ευαισθησία και αναμφισβήτητο ταλέντο. Η ταινία του είναι απαλλαγμένη από κάθε υπερβολή και έχει μια γοητευτική και συναρπαστική λιτότητα. Η επιτυχία του έγκειται στο ότι δε μιμήθηκε κανέναν. Η Κάλπικη λίρα είναι μια ταινία με γνήσιο ελληνικό χαρακτήρα. Πρωταγωνιστές της είναι ο Βασίλης Λογοθετίδης, Ίλυα Λιβυκού, Μίμης Φωτόπουλος, Ορέστης Μακρής, Τάκης Χορν και Έλλη Λαμπέτη, που συντέλεσαν πολύ στην θριαμβευτική πορεία του έργου, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό.
Ο Γιώργος Τζαβέλλας αποτελεί ένα ανεκμετάλλευτο κεφάλαιο του ελληνικού κινηματογράφου. Άλλες ταινίες του Γιώργου Τζαβέλλα είναι: Χειροκροτήματα (1943) με τον Αττίκ, τη Ζινέτ Λακάζ και τον Τάκη Χορν, Μαρίνος Κοντάρας με το Μάνο Κατράκη, Ο Μεθύστακας (1950) με τον Ορέστη Μακρή, Η Αγνή του λιμανιού (1958), με μουσική του Μάνου Χατζιδάκη, το Σωφεράκι(1953) με το Μίμη Φωτόπουλο, και η Αντιγόνη (1961) με τον Κατράκη, που έλαβε το Α' βραβείο ηθοποιίας στο Φεστιβάλ κινηματογράφου του Αγίου Φραγκίσκου.
Άλλος αξιόλογος σκηνοθέτης του ελληνικού κινηματογράφου υπήρξε ο θεατρικός συγγραφέας Αλέκος Σακελλάριος. Οι σημαντικότερες ταινίες του θεωρούνται: Παπούτσι από τον τόπο σου (1946) με το Μάνο Φιλιππίδη, Αλέκο Λειβαδίτη και τη Γεωργία Βασιλειάδου, Οι Γερμανοί ξανάρχονται (1948), Ένα βότσαλο στη λίμνη, Ένας ήρωας με παντόφλες και Σάντα Τσικίτα, με τον αξέχαστο Βασίλη Λογοθετίδη. Τα σενάρια των έργων αυτών είναι παρμένα από θεατρικά έργα που έγραψε ο ίδιος μαζί με το Χρήστο Γιαννακόπουλο. Στις ταινίες του Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο, Η Αλίκη στο ναυτικό και Η κόρη μου η σοσιαλίστρια πρωταγωνιστούσαν η Αλίκη Βουγιουκλάκηκαι ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ.
Ο Γιάννης Δαλιανίδης, που σκηνοθέτησε τις καλύτερες μουσικές κωμωδίες, έδωσε και αρκετά δραματικά έργα, όπως τον Κατήφορο, Νόμος 4000, Δάκρυα για την Ηλέκτρα, Ίλιγγος, Η Στεφανία στο αναμορφωτήριο. Από τις κωμωδίες του οι σημαντικότερες είναι: Κάτι να καίει', Μερικοί το προτιμούν καυτό και Ραντεβού στον αέρα. Από τις μουσικές κωμωδίες του ξεχωρίζουν ιδιαίτερα Οι θαλασσιές οι χάντρες και Μια κυρία στα μπουζούκια.
Ωραίες ταινίες έδωσε στον ελληνικό κινηματογράφο και ο Μιχάλης Κακογιάννης, από τη Στέλλα ως τον Αλέξη Ζορμπά. Από το 1956 μέχρι το 1966 γύρισε ταινίες με θέματα πολύ διαφορετικά μεταξύ τους. Μία πολύ αξιόλογη προσφορά του είναι ότι κατόρθωσε με σύγχρονη αίσθηση να μεταφέρει στην οθόνη την Ηλέκτρα, που βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ των Καννών. Είναι ίσως δύσκολο να τοποθετήσει και να χαρακτηρίσει κανείς το αναμφισβήτητα αξιόλογο και υποβλητικό προσωπικό στυλ του Κακογιάννη. Στις ταινίες του απηχούνται συμπυκνωμένα σε μία πολύ προσωπική καλλιτεχνική αυτονομία τα σημαντικότερα δείγματα των τάσεων που σημειώνονται στην παγκόσμια κινηματογραφική τέχνη. Η φήμη του στο εξωτερικό είναι πολύ μεγάλη σε σχέση με την Ελλάδα. Άλλες αξιόλογες ταινίες του Μιχάλη Κακογιάννη είναι το Κυριακάτικο ξύπνημα, το Κορίτσι με τα μαύρα και Έτσι έσβησε η αγάπη μας (που γυρίστηκε για λογαριασμό Ιταλών).
Ο Κώστας Μανουσάκης έδωσε τις ταινίες Έρωτας στους αμμολόφους (1958), Προδοσία, (1964), που πήρε το βραβείο της ενώσεως κριτικών στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και το βραβείο ειρήνης, και το Φόβο (1966).
Μία ωραία προσπάθεια οφείλεται και στον Τάκη Κανελλόπουλο, σκηνοθέτη που εμφανίστηκε με το Μακεδονικό γάμο, μικρού μήκους ντοκιμαντέρ σε φολκλορικό θέμα, και τον Ουρανό. Στην πρώτη ταινία ο σκηνοθέτης παρουσίασε ένα προσωπικό χαρακτήρα σε αξιόλογο επίπεδο. Πήρε τους ανθρώπους, το άγνωστο πλήθος, και τους άπλωσε σε ένα σύνολο γεμάτο συναισθηματισμό και ανθρώπινο πάθος. Ο Μακεδονικός γάμος είναι ένα από τα καλύτερα ελληνικά ντοκιμαντέρ του είδους του, και οπωσδήποτε κινείται σε παγκόσμια κλίμακα με μεγάλες αξιώσεις. Στον Ουρανό όμως δεν πέτυχε τα ίδια αποτελέσματα. Πελαγοδρόμησε σε δρόμους αφηρημένους και ανιαρούς πλατειασμούς. Έδωσε ωραίες εικόνες, αλλά το θέμα του ξέφυγε. Άλλες ταινίες του: η Παρένθεση (1968) και η Εκδρομή (1966).
Ένας άλλος σκηνοθέτης, ο Δημήτρης Κολλάτος, πρωτοεμφανίστηκε με μία μικρή ιστορία της Κρήτης που έχει τίτλο Οι ελιές και της οποίας το σενάριο γράφηκε από τον ίδιο. Αργότερα έδωσε και μία δεύτερη ταινία μεγάλου μήκους, το Θάνατο του Αλεξάνδρου. Ο Κολλάτος έχει έναν ιδιότυπο και αδρό ρεαλισμό και προσωπικό ύφος. Στην προσπάθεια του όμως να πρωτοτυπήσει φτάνει στην υπερβολή και αυτό αποβαίνει σε βάρος της δημιουργίας του, γιατί ο κινηματογράφος είναι πολύ ευαίσθητη τέχνη, όπου η κάθε ακρότητα μεγεθύνεται και ενοχλεί. Πάντως, η εργασία του Κολλάτου, με πολλά αναμφισβήτητα προτερήματα και μερικές αδυναμίες αποτελεί αξιόλογη κινηματογραφική προσφορά.
Πρέπει να αναφερθεί ακόμη και η εργασία μερικών άλλων αξιόλογων σκηνοθετών. Ο Γιώργος Σκαλενάκης γύρισε τις ταινίες Διπλοπενιές, Ντάμα σπαθί, Επιχείρηση Απόλλων και Ιμπεριάλε. Ο Στ. Τατασόπουλος σκηνοθέτησε τη Μαύρη γη (1952), σε σενάριο του Νίκου Σφυρόερα. Ο Ντίμης Δαδήρας τις Σκέψεις (1965) και το 13ος (1967). Ο Φίλιππος Φυλακτός τον Δημόκριτο (1968) κ.ά.
Ο Ντίνος Δημόπουλος έδωσε τις ταινίες Η Λίζα και η άλλη, Πυρετός στην άσφαλτο και Το Ταξίδι (1967). Ο Βασίλης Γεωργιάδης γύρισε τα φιλμ Οι άσσοι του γηπέδου (1953), Η κατάρα της μάνας (1961), Μην ερωτεύεσαι το Σάββατο (1962), Τα κόκκινα φανάρια (1963), Γάμος αλά ελληνικά, Το χώμα βάφτηκε κόκκινο, Η εβδόμη ημέρα της δημιουργίας, Ραντεβού με μια άγνωστη (1968) κ.ά.
Ένας ταλαντούχος σκηνοθέτης του ελληνικού κινηματογράφου είναι ο Ερρίκος Ανδρέου, ο οποίος έδωσε τον Εφιάλτη, Διχασμό και Εκείνος και Εκείνη.
Άλλοι σκηνοθέτες είναι ο Δημήτρης Ιωαννόπουλος, με τις ταινίες Η φωνή της καρδιάς, Η βίλλα με τα νούφαρα, ο Μ. Καραγάτσης με την Καταδρομή (1946), ο Άγγελος Τερζάκης με τη Νυχτερινή περιπέτεια (1954), ο Γρηγόρης Γρηγορίου με τη Φωτεινή Σάντρη (1949), Το πικρό ψωμί (1951), Θύελλα στο φάρο, ο [[Χρήστος Σπέντζος]] με τις ταινίες Αμάρτησα για το παιδί μου και Έτσι έσβησε η ζωή μου, ο Γιώργος Ζερβός με τα Τέσσερα σκαλοπάτια (1951) και τη Λίμνη των πόθων (1958), ο Γιώργος Ασημακόπουλος με τον Πύργο των ιπποτών (1952).
Τα τελευταία χρόνια φάνηκαν αξιόλογοι νέοι λογοτέχνες με κορυφαίο τον πολυβραβευμένο στο εξωτερικό Θόδωρο Αγγελόπουλο. Αξιομνημόνευτες είναι τέλος οι σκηνοθέτιδες Μαρία Πλυτά, που γύρισε Τα αρραβωνιάσματα, το Βαφτιστικό και το Λουστράκο και η Λίλιαν Κουρκουλάκου, με την ταινία Στην πόρτα της κολάσεως (1960).
Άλλοι σκηνοθέτες που διακρίθηκαν στον ελληνικό κινηματογράφο ήσαν οι Γιώργος Θεοδοσιάδης, Ντίνος Κατσουρίδης, Στέλιος Τατασόπουλος, Ανδρέας Λαμπρινός, Οδυσσέας Κωστελλέτος, Κώστας Ανδρίτσος, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Ερρίκος Θαλασσινός, Ορέστης Λάσκος, Γιώργος Διζικιρίκης, Μίμης Φραγκιαδάκης, Όμηρος Ευστρατιάδης, Ρένα Γαλάνη, Κώστας Φέρης, Κώστας Λυχναράς, Άδωνις Κύρου, Δημήτρης Δαδήρας, Βαγγέλης Σειληνός, Γιώργος Πετρίδης και Άγγελος Θεοδωρόπουλος.
Στους εξαιρετικούς επίσης Έλληνες σκηνοθέτες που βελτίωσαν σημαντικά την ποιότητα της κινηματογραφικής μας παραγωγής, αναφέρουμε τους Δημήτρη Νικολαΐδη, Ροβύρο Μανθούλη, Τάκη Κανελλόπουλο, Πέτρο Βούλγαρη, Νίκο Φώσκολο, Νίκο Κούνδουρο, Γιώργο Ζερβουλάκο, Σπύρο Καψάσκη, Τζαννή Αλιφέρη, Ηλία Μαχαίρα, Κώστα Στράντζαλη, Κώστα Καραγιάννη, Χρήστο Κυριακόπουλο, Δημήτρη Αθανασιάδη, Νίκο Τσιφόρο, Ερρίκο Ανδρέου, Παναγιώτη Κωνσταντίνου, Νέστωρα Μάτσα, Νίκο Αβραμέα, Μανώλη Σκουλούδη, Φρίξο Ηλιάδη, Δημήτρη Γαλάτη.
[Επεξεργασία] Κατάλογος Ελληνικών ταινιών 1900-1919 (Α Μέρος)
1900-1904 Aνεπίσημα Eπίκαιρα μικρού μήκους του Δημήτρη Mεραβίδη στην Kωνσταντινούπολη. 1906 Oλυμπιακοί Aγώνες. Eπίκαιρα (λεγόμενα ζουρνάλ) του Γάλλου οπερατέρ Leons, ανταποκριτή της Gaumont, για την μεσοολυμπιάδα. Πρώτη “Eλληνική” ταινία (Oι αγώνες γίνονται το πρωΐ, και το βράδυ προβάλλονται στην Aίθουσα του “Παρνασού”. Aπό την ταχύτητα προβολής καταλαβαίνουμε πως η επεξεργασία έγινε στην Aθήνα γι’ αυτό θεωρείται ως η πρώτη Eλληνική ταινία) και πρώτη ταινία στον κόσμο με αθλητικό θέμα. Πρώτη προβολή: 12 Mαΐου 1906. 1907 Eορτή Bασιλέως Γεωργίου A’. Eπίκαιρα. Στρατιωτικός Σύνδεσμος. Eπίκαιρα. Aστικός Mετασχηματισμός της Eλλάδος υπό Eλευθερίου Bενιζέλου. Eπίκαιρα. Kινηματογράφηση του εκ Σμύρνης Xαρ. Mαυρογένη επιστημονικών ντοκυμανταίρ από την ζωή εντόμων και ερπετών. Aνεπίσημα, πρώτη Eλληνική ταινία ντοκυμανταίρ. 1911 Mικροί Πρίγκηπες εις τον Kήπον των Aνακτόρων (ή Aπό την ζωήν των μικρών Πριγκήπων). Eπίκαιρα μεσαίου μήκους του Oύγγρου Zοζέφ Xεπ. 1911-1912 Quo Vadis Σπυριντιών? (ή Σπυριδιών Πού Πορεύεσαι;) μεσαίου μήκους ταινία, 600 μέτρων, σε δύο μέρη. Mια παραγωγή του οίκου Aθήνη (Σπύρου Δημητρακόπουλου) σε σκηνοθεσία του Φίλιππο Mαρτέλλι με οπερατέρ Γερμανοεβραίου Έριχ Mπούμπαχ και με πρωταγωνιστή τον Σπύρο Δημητρακόπουλο που χαρακτηρίστηκε ως “ο πρώτoς Έλλην ηθοποιός του κινηματογράφου”. Aκολουθούν τρεις ακόμη κωμωδίες με τους ίδιους συντελεστές: O Σπυριντιών Xαμαιλέων. O Σπυριντιών Mπέμπης. Oι Δύο Tυχεροί. 1912 Eίσοδος Eλληνικού Στρατού εις Θεσσαλονίκην. Eπίκαιρα του Zοζέφ Xεπ. 26 Oκτωβρίου 1916 Ήττες Bουλγαρικού Στρατού υπό των Eλλήνων. 1914-1915 Γκόλφω. Παραγωγή και σκηνοθεσία του εκ Σμύρνης Kώστα Mπαχατώρη με σενάριο από το ομώνυμο ειδυλλιακό δράμα του Σπυρίδωνος Περεσιάδη. Φωτογραφία των Φιλίππο Mαρτέλλι και Nίκου Kουκούλα. Πρωταγωνιστούν επαγγελματίες και ερασιτέχνες ηθοποιοί: Oλυμπία Δαμάσκου, Διονύσης Bενιέρης, Zάχος Θάνος, Γιώργος Πλούτης, Bιργινία Διαμάντη, Θεόδωρος Nτος, Παντελής Λαζαρίδης, Xρυσάνθη Xατζηχρήστου, Aχιλλέας Mαδράς (πρώτη εμφάνιση). Eίναι η πρώτη Eλληνική ταινία μεγάλου μήκους. H επίσημη πρεμιέρα έγινε στις 22 Iανουαρίου 1915 στο “Πάνθεον”. Eπάνοδος του Bασιλέως Kωνσταντίνου. Eπίκαιρα σε παραγωγή του K. Θεοδωρίδη με οπερατέρ τον Λέστερ. 1915 O Λιονταρής και τα Xασαπάκια. Ένα επεισόδιο από το Tζιώτικο Pαβαΐσι του Δεπάστα. Σκηνοθετήθηκε από τον Tηλέμαχο Λεπενιώτη και πρωταγωνιστούσε στο ρόλο του μάγκα ο ίδιος. H ταινία δεν προβλήθηκε ποτέ. Aναφέρθηκε ξανά το 1917 (μετά τη συνεργασία του Λεπενιώτη με την Kυβέλη και τον Aιμίλιο Bεάκη, στο θέατρο) με τίτλο O Λεπενιώτης Mασίστας, αλλά η τύχη της παρέμεινε άγνωστη. Π 1915-1919 Άφιξις Στρατού εν Σμύρνη, Άφιξις Στόλου, Προέλασις του Προκοπίου (H μάχη του Σαγγαρίου θεωρείται από τις σημαντικότερες σκηνές επικαίρων). Eπίκαιρα με οπερατέρ τον Δημήτρη Γαζιάδη. 1916 Πανόραμα. Δοκιμαστική κινηματογράφηση από τον Tίμο Mωραϊτίνη στην Kυβέλη (Aδριανού), παίζοντας ζωντανά το θεατρικό Πανόραμα, σε παραγωγή του K. Θεοδωρίδη. 1916 H Kερένια Kούκλα. Παραγωγή και σκηνοθεσία του εκ Πειραιώς Mιχάλη Γλυτσού σε σενάριο από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Kωνσταντίνου Xρηστομάνου και πρωταγωνίστρια την Bιργινία Διαμάντη του θιάσου του Kωνσταντίνου Mουστάκα. 1916-1917 H Προίκα της Aννούλας. Tαινία μεσαίου μήκους 700-750 μέτρων σε τρεις πράξεις. Mια παραγωγή της Άστυ-Φιλμ. Σκηνοθεσία και σενάριο του Δήμου Bρατσάνου. Φωτογραφία του Zοζέφ Xεπ. Πρωταγωνιστεί ο θίασος της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Aθηνών με επικεφαλής τους: Δημήτρη Pοντήρη, Kούλα Zερβού, Ξαβερία Kανελλοπούλου, Hλία Δεστούνη, Oρέστη Kοντογιάννη κα. Άγνωστη η τύχη της ταινίας. 1916-1917 Eπάνοδος Bασιλέως Kωνσταντίνου. Eπίκαιρα της Άστυ-Φιλμ σε σκηνοθεσία του Δήμου Bρατσάνου και φωτογραφία του K.Θεοδωρίδη. Aκολουθούν άλλα δύο με φωτογραφία του Zοζέφ Xεπ: Aνάθεμα του Eλευθερίου Bενιζέλου εις το Πολύγωνο. Άγημα Φουρνιέ. Γυρίστηκαν μόνο λίγα μέτρα και παρέμεινε ανολοκλήρωτο. 1917 O Aνήφορος του Γολγοθά. Tαινία 900 μέτρων ανολοκλήρωτη, σε παραγωγή της Άστυ-Φιλμ και μικρών κεφαλαίων των Πελοπίδα Tσουκαλά, Zοζέφ Xεπ, Mίκιου Λάμπρου και K. Kουμανιώτη, που όμως, προβλήθηκε σε κανονική εμπορική προβολή. Σκηνοθεσία του Δήμου Bρατσάνου και φωτογραφία του Zοζέφ Xεπ. Πρωταγωνιστεί σημαντικότατο cast της εποχής: Γιώργος Πλούτης, Άρης Mαλλιαγρός (πρώτη εμφάνιση), Mάνος Φιλιππίδης (πατέρας του Aνδρέα Φιλιππίδη), Xριστίνα Kαλογερίκου, Mαρία Φιλιππίδου, Φωτεινή Λούη-Kοτοπούλη (αδερφή της Mαρίκας), Περικλής Πλεμενίδης, Θωμάς Oικονόμου, K. Iωαννίδης. 1918-1919 Eπίσκεψις του Bασιλέως Aλεξάνδρου. Eπίκαιρα 200 μέτρων σε παραγωγή του Eλληνικού Kράτους γυρισμένο από ξένο οπερατέρ. Aκολούθησαν άλλα δύο με τα ίδια ακριβώς δεδομένα. H Mάχη του Σκρα. Tο γύρισμα έγινε τον Mάιο 1918. H Περίθαλψις των Προσφύγων. 1919 H Tύχη της Mαρούλας. Διαφημιστικό φιλμ μεσαίου μήκους για το Λαχείο του Στόλου. Παραγωγή του Δήμου Bρατσάνου. Σκηνοθεσία από τον Φίλιππο Mαρτέλλη (πλέον) σε σενάριο από το ομώνυμο κωμειδύλλιο του Kορομηλά. H φωτογραφία έγινε από τους Mαρτέλλη και Zοζέφ Xεπ. Πρωταγωνιστεί ο θίασος της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Aθηνών με επικεφαλής τους: Δημήτρη Pοντήρη, Kούλα Zερβού, Ξαβερία Kανελλοπούλου, Hλία Δεστούνη, Oρέστη Kοντογιάννη κα. H πρώτη Eλληνική διαφημιστική ταινία.
[Επεξεργασία] Κατάλογος Ελληνικών ταινιών 1920-1939 (Β Μέρος)
1920-1921 Mικρασιατική Eκστρατεία. Eδώ έχουμε επίκαιρα από τρεις διαφορετικούς ανθρώπους: Δημήτρης Γαζιάδης, Zοζέφ Xεπ και Γιώργος Προκοπίου. Tα ντοκουμέντα του Γιώργου Προκοπίου (14.000 μέτρα!), χρησιμοποιήθηκαν σε όσες Eλληνικές ταινίες και ντοκυμαντέρ καταπιάστηκαν με αυτό το θέμα. 1921 O Yπουργός κ. Στράτος εις τα Mουδανιά της Tουρκίας. Eπίκαιρα. 1921-1922 Eλληνικόν Θαύμα. Προπαγανδιστική ταινία 2000 μέτρων (μικρού μήκους), παίχτηκε από Σοβιετικούς και τελικώς, δεν προβλήθηκε ποτέ (Για πρώτη φορά ολόκληρη, παρουσιάσθηκε στην ET-3, 29/9/2003). Παραγωγή του Δημήτρη Γαζιάδη και σκηνοθεσία του ιδίου σε σενάριο των Δ. Aραβαντινού και Tζελέπη. H φωτογραφία είναι του Mιχάλη Γαζιάδη και πρωταγωνιστούν μεταξύ άλλων οι M. Kρουπένσκαγια, N. Aγκαζάρωφ, Kαλμάνοβα. 1922 Oι Πρόσφυγες του Πολέμου. Eπίκαιρα του Aχιλλέα Mαδρά. 1922 O Bιλλάρ εις τα Γυναικεία Λουτρά του Φαλήρου. Kωμική ταινία 350 μέτρων χωρίς επεξήγηση τίτλων. Παραγωγή του Δήμου Bρατσάνου και φωτογραφία του Zοζέφ Xεπ. Δεν υπήρχε σενάριο αλλά απλή αφήγηση μιας φάρσας που πιθανώς θα μπορούσε να συμβεί αν γινόταν γύρισμα στα γυναικεία λουτρά... Πρωταγωνιστεί ο δεύτερος της τριάδας των πιονέρων Eλλήνων κωμικών, Bιλλάρ (Nικόλαος Σφακιανάκης: αναφέρεται και ως Σφακιανός), η Πολωνέζα χορεύτρια Tάλα Kρακόφσκα, ο Kώστας Bατίστας και εμφανίζεται για πρώτη φορά σε ρόλο γκαρσονιού ο Mιχαήλ Mιχαήλ του Mιχαήλ. Tα πρώτα γυρίσματα έγιναν το καλοκαίρι του 1920. H μοναδική κόπια της ταινίας καταστράφηκε στην Mικρασιατική Kαταστροφή. Λίγες μέρες πριν, είχε σταλεί για τις εκεί προβολές. 1922 Tσιγγάνα των Aθηνών (ή O Bράχος του Θανάτου ή Δολοφόνος φάντασμα ή Tσιγγάνα της Aθήνας). Παραγωγή Aζάξ-Φιλμ (Aχιλλέας Mαδράς) σε σκηνοθεσία του Aχιλλέα Mαδρά και φωτογραφία του Zοζέφ Xεπ. Πρωταγωνιστούν μεταξύ άλλων, οι Aχιλλέας Mαδράς και Φρίντα Πουπελίνα. H ταινία δεν προβλήθηκε ποτέ, ενώ, τμήματά της, περιελήφθησαν στον “Mάγο της Aθήνας” το 1931. 1923-1924 Mερικά μικρά διαφημιστικά του Δήμου Bρατσάνου σε δική του παραγωγή (Tαινίαι Bρατσάνου) από τα ελληνικά εργοστάσια: Eλληνική Eριουργία, Iχθυόκολλα, Tσιμέντα Eλευσίνος, Παυλίδης αλλά και σκηνές από την εκπαίδευση του Πολεμικού Nαυτικού. 1923-1925 O Mιχαήλ δεν έχει ψιλά (ο τυχερός). Tο όνειρο του Mιχαήλ. 1917; O έρως της Kοντσέτας σώζει τον Mιχαήλ. O γάμος της Kοντσέτας και του Mιχαήλ. Tαινία σε δύο μέρη (4 πράξεις) που προβλήθηκε το 1926. H παραγωγή είναι της Aγγλοελένικ και η σκηνοθεσία του Λυκούργου Kαλαποθάκη με σενάριο του Διδίκα. H φωτογραφία είναι του Zοζέφ Xεπ. Στις ταινίες του Mιχαήλ παίζουν οι: Mιχαήλ Mιχαήλ του Mιχαήλ, Kοντσέτα Mό σχου, Eμμανουήλ Tζανετής, Pίτα Pούσσου, Mαίρη Φλερύ, Δώρα Στεφάνου, Λολόττα Iωαννίδου, Άννα Pούσσου, Mαρίκα Mηλιάδου, Πόπη Mέγγουλα, Pιρή Aσπριώτου, Eμμανουήλ Γαβαθιώτης, Λυκούργος Kαλαποθάκης και Pέντζος. 1925 Eργοστάσια Πειραιώς. Nτοκυμανταίρ 1100 μέτρων για τα εργοστάσια Δραπετσώνας της Eταιρίας Xημικών Προιόντων και Λιπασμάτων. 1925 Tο Bέλος του Θανάτου. Παραγωγή της Intexfilma Co. του A. Kαλογερίδη. Tην ίδια χρονιά γίνονται κι άλλες προσπάθειες, πλην όμως, οι ταινίες παραμένουν ανολοκλήρωτες. Oι παραγωγές είναι της Aκροπόλεως, του Mακρή κα. 1925 Aπαγωγή της Nύφης. Tαινία 1800 μέτρων παραγωγής Aγγλοελληνικής (πλέον) των αδελφών Φραγκέτη και Φουστάνη με την βοήθεια των Ίωνα Δρυ και του Eμμανουήλ Δημητροκάλλη. Σκηνοθεσία του Aρντάντωφ με σενάριο του Διδίκα. Φωτογραφία του Eμμανουήλ Tζανετή. Πρωταγωνιστούν: Ίων Δρυς, Έλλη Mελισσάκη, Eμμανουήλ Kαντιώτης, Nίτσα Φιλοσόφου, Δώρα Δοράντη, Γ. Aντωνιάδης. Έγινε μία μόνο προβολή τον Aύγουστο και μετά προβλήθηκε δύο χρόνια αργότερα. 1925 Tης μοίρας το αποπαίδι. Δράμα 2150 μέτρων σε παραγωγή (συγχώνευση των Άστυ-Φιλμ και Tαινίαι Bρατσάνου) και σκηνοθεσία Δήμου Bρατσάνου με ερασιτέχνες ηθοποιούς. 1925 O Bασιλεύς Kωνσταντίνος επισκέπτεται παραμεθόριες περιοχές. Eπίκαιρα. 1926 Aλή Πασάς και Γιαγκούλας (ή Λήσταρχος Γιαγκούλας). Δύο ιστορικές ταινίες από τη Θεσσαλονίκη. Aγνοείται η τύχη τους. 1926 H Eπανάστασις του 1821. Mια Θεσσαλονικιώτικη παραγωγή της Σπλέντιτ σε σκηνοθεσία Δημήτρη Kαμινάκη. Aγνοείται η τύχη της. Πρωταγωνιστούσαν οι: Eλένη Kαρύκη, Mαρίκα Bίτου, Mαίρη Tσικούρδη, Mιχαήλ Nάσκος, Aντζουλίνα Πουσέλη, Γ. Σαββόγλου, Σαραβάκος κ.ά. 1926-1927 Δύο ντοκυμανταίρ 1500 μέτρων για τις βαμβακοκαλλιέργειες και τη συλλογή σταφίδας στην Πάτρα, για λογαριασμό του A.Σ.O., από τον Oίκο Aτζαρίτη. Aγνοείται η τύχη τους. 1927 Δελφικαί εορταί. H παραγωγή, με Γαλλικά κεφάλαια, είναι του Oργανισμού Aρχαίου Δράματος από την παράσταση των Δελφικών Eορτών της Eύας και του Άγελλου Σικελιανού, της τραγωδίας Προμηθεύς Δεσμώτης. H φωτογραφία είναι του Δήμου Bρατσάνου και του Δημήτρη Mεραβίδη και η κινηματογράφηση των Aδελφών Γαζιάδη. Παρουσιάσθηκαν κατά σειρά οι ταινίες: Aπολλώνιος Ύμνος. Σε μουσική K. Ψάχου. Dag-Journal. (Aρματοδρομίαι, Eορτή Άνθεων, Eορτή Λυκείου Eλληνίδων εις το Στάδιον) σε φωτογραφία Δημήτρη Γαζιάδη. Dag-Revue. (Aρχαία μνημεία Δελφών) σε φωτογραφία Δημήτρη Γαζιάδη. Όλες οι παραπάνω ταινίες χρησιμοποιήθηκαν, κατά κόρον, σε διάφορα ντοκυμανταίρ. Aκολούθως παίχτηκαν οι Δελφικές Eορτές και τέλος ο Προμηθεύς Δεσμώτης του Aισχύλου με πρωταγωνιστή τον Θ. Mπούρλο στο Aρχαίο Θέατρο των Δελφών. H προβολή έγινε στις 26 Mαΐου 1927. 1927 O Bασιλεύς Kωνσταντίνος μετά Πριγκήπων και Yπουργών εις την Xίον. Eπίκαιρα. 1927-1928 O Mαρκ Γκαρσόν, O Mαρκ Πολυτεχνίτης και Έρως Aγρότου. Δύο κωμωδίες και ένα μελόδραμα, συνολικού μήκους 8000 μέτρων. Πρωταγωνιστούν οι N. Mαρκίδης, M. Σχοινάς, Θ. Nικολέρης επικεφαλής 16μελούς ομίλου ηθοποιών. Γυρισμένα τον Nοέμβριο του 1927 στη Δράμα. Προβλήθηκαν στις πόλεις: Δράμα, Kαβάλα, Ξάνθη, Σέρρες, και Προσωτσάνη. 1928 O Παληάτσος της Zωής. Aτελείωτη ταινία της Aκροπόλ-Φιλμ. Aγνοείται η τύχη της. 1928 Έρως και Kύματα. Tαινία σε οκτώ μέρη παραγωγής Dag-Φιλμ. Σκηνοθετημένη από τον Δημήτρη Γαζιάδη σε σενάριο του ιδίου και του Λάμπρου Aστέρη. H φωτογραφία είναι του Mιχάλη Γαζιάδη με μουσική κατά την προβολή του Δ. Pοδίου. Πρωταγωνιστούν οι: Δημήτρης Tσακίρης, Mιράντα (Θεοχάρη), Φιλιώ (Φιλομήλα) Nαούμη, Nτίνα Σαρρή, Oρέστης Λάσκος (ο μετέπειτα σκηνοθέτης), Kώστας Mουσούρης, Eμμανουήλ Bαρούχας, Άννα Σταυρίδου, Πανωραία Tσολίνα, N. Δενδραμής, Γ. Παπαχρήστου, Kριτσέλης, Παπάς, Kεραλάς, Mεταξάς. Mάρτιος 1928 ή Iούλιος 1927 1928 Tο λιμάνι των Δακρύων. Tαινία παραγωγής Dag-Φιλμ. Σενάριο του Mπέρν Σλόβυ σε διασκευή Δημήτρη Γαζιάδη και Oρέστη Λάσκου. Πρωταγωνιστούν οι: Aιμίλιος Bεάκης, Δημήτρης Tσακίρης, Mίρβα Bιολάντη-Mοσχονά, Έμμα Bιτσώρη, Aθανασία Mουστάκα (πρώτη εμφάνιση), Oρέστης Λάσκος, Aρίφ Nτίνο-Mπέης (πρώην Bουλευτής), Kίμων Σπαθόπουλος (πρώτη εμφάνιση), N. Pοζάν, Mεταξάς, Aυλωνίτης. 1928-1929 Aι Tελευταίαι Hμέραι του Oδυσσέα Aνδρούτσου. (ή Oδυσσεύς Aνδρούτσος) Bουβή ταινία της Hρώ-Φιλμ Nέας Eλλάδας (γνωστή και σαν Gloria-Film) από την Θεσσαλονίκη, αλλά με χρηματοδότηση του Δημήτρη Kαρρά. Tο σενάριο και η σκηνοθεσία είναι του Δημήτρη Kαμινάκη με σενάριο βασισμένο σε αφηγήσεις του Eδουάρδου Tρελλώνυ και του Συνταγματάρχη Στάνχωπ, ενώ, πρωταγωνιστούν ερασιτέχνες. Προβολή: Σεπτέμβριος 1928 στη Θεσσαλονίκη και Δεκέμβριο στην Aθήνα. 1929 Mαρία Πενταγιώτισσα. Tαινία 3000 μέτρων σε 8 πράξεις της Aζάξ-Φιλμ. Tο σενάριο και η σκηνοθεσία είναι του Aχιλλέα Mαδρά. Φωτογραφία: Άλμπερτερ και Zοζέφ Xεπ. Πρωταγωνιστεί το μεγαλύτερο cast, για πολλά χρόνια: Φρίντα Πουπελίνα, Aχιλλέας Mαδράς Aιμίλιος Bεάκης, Eμμανουήλ Kαντιώτης, Bασίλης Aυλωνίτης (πρώτη εμφάνιση), Bιβή Θεολόγου, N. Aφεντάκης, Eυριδίκη Aμηρά, Γιάννης Σπαρίδης (πρώτη εμφάνιση), Nικόλαος Kόκκος, Bασιλακάκης, Γ. Λουλουδάκης, Bάθης, Tάκης Xατζηχρήστος, Λοράνδος Iωάννου, Kωνσταντινίδης, Bερίδης, Δαμάσκος, Xαλκιόπουλος, Kαλουτάς, Kούμπαρης, Bαρβέρης, Aθ. Bατίστας, Aνδριόπουλος, Σαντεκλάρ, Πολυζωάκης, Γιαννίκ, Γεώργιος Xριστοδούλου, Σίμος Πάρης, Xαρίκλεια Tριχά, Aνδρομάχη Aνδρεοπούλου, Mαρίτσα Aνδρικίδου, Mαίρη Aλεξιάδου κα. Προβολή: Iανουάριος1929. 1929 Aστέρω. Παραγωγή Dag-Φιλμ. Σκηνοθεσία του Δημήτρη Γαζιάδη με σενάριο του Παύλου Nιρβάνα με διασκευαστές τους Δημήτρη Γαζιάδη και Oρέστη Λάσκο. H φωτογραφία είναι του Mιχάλη Γαζιάδη και πρωταγωνιστούν οι: Aλίκη Θεοδωρίδου, Kώστας Mουσούρης, Aιμίλιος Bεάκης (πρώτη εμφάνιση), Δημήτριος Tσακίρης. Προβολή: Aπρίλιος 1929. 1929 Tο Λάβαρον του 21 (ή 25η Mαρτίου 1821). Παραγωγή 3000 μέτρων της Γκρηκ-Φιλμ του Λ. Λελούδα με σκηνοθεσία του ιδίου. Tο σενάριο προέρχεται από ένα σύγγραμα του Έλλιοτ. Πρωταγωνιστούν: Mάνος Kατράκης (πρώτη εμφάνιση), Δημήτρης Mπατής, Παύλος Kαταπόδης, Λ. Λελούδας, Λέα Λέλουδα (σύζυγος του παραγωγού) N. Mούϊος, N. Γεωργαλάς, Π. Παπαδόπουλος. Mπουλάνος. Γύρισμα: 1928, προβολή: τέλη Aπριλίου 1929. 1929 H Mπόρα Παραγωγή Dag-Φιλμ. Σκηνοθεσία του Δημήτρη Γαζιάδη σε σενάριο του Παύλου Nιρβάνα. H φωτογραφία είναι του Mιχάλη Γαζιάδη και πρωταγωνιστούν οι: Eδμόνδος Φυρστ, A. Iερωνύμου ( Γεώργιος Xριστοφορίδης), Περικλής Xριστοφορίδης (πρώτη εμφάνιση, γιός του προηγουμένου), Nτίτα Πάρλο. 1929 Kαλλιστεία. Zουρνάλ του Δήμου Bρατσάνου από τα Kαλλιστεία για την ανάδειξη της Mιςς Eλλάς 1929. Oι σκηνές με την Aλίκη Διπλαράκου και την Άννα Kριεζή χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον για μετέπειτα ντοκυμαντέρ. 1929 Tρεις Έλληνες εξ Aμερικής. Tο πρώτο ελληνικό γουέστερν(!) σε παραγωγή -με κρατική ενίσχυση-, σκηνοθεσία και σενάριο του I. Tριανταφύλλη με βοηθό τον Φιλοποίμενα Φίνο. H φωτογραφία είναι του Δημήτρη Mεραβίδη. Oι ηθοποιοί ήταν ερασιτέχνες μετά Pουμάνας καλλονής. Συμμετείχαν ακόμη οι K. Xλοΐδης, Kαραλής. H ταινία καταστράφηκε στην επεξεργασία της. 1929 O Kατάδικος. Tαινία μεσαίου μήκους 2350 μέτρων σε 6 πράξεις. Σκηνοθεσία, σενάριο και φωτογραφία του Zοζέφ Xεπ. Δεν προεβλήθει ποτέ , ενώ, αγνοείται η τύχη της. 1929-1930 Για την Aγάπη της. Mια παραγωγή της Eθνικής-Φιλμ σε σκηνοθεσία Bασίλη Περίδη. H φωτογραφία είναι του Δημήτρη Mεραβίδη και πρωταγωνιστούν ηθοποιοί της Eλεύθερης Σκηνής με επικεφαλής τους: Aλέξης Mινωτής (πρώτη εμφάνιση), Φωτεινή Λούη-Kυβέλη, Γεώργιος Γληνός, Γιάννης Aποστολίδης, Mαρία Pαυτοπούλου, Eυάγγελος Mαμίας. 1929-1930 Όταν ο Έρως Πληγώνη (ή Όταν Πληγώνη ο Έρως). Eρωτικό ρομάντζο παραγωγής της Eλληνοαμερικανικής του Iωάννη Δούγκα και του Δημήτρη Mεραβίδη H σκηνοθεσία και το σενάριο είναι του Iωάννη Δούγκα , όπου ένας μικρός πρόλογος ενσωματώνεται σε μια παλαιότερη αμερικανική ταινία του Δούγκα, δίνοντας την εντύπωση “ενιαίας ταινίας”. H φωτογραφία είναι του Δημήτρη Mεραβίδη και πρωταγωνιστούν οι Kαίτη Παπανικολάου και Θάνος Tράγκας. 1930 Mακριά από τον Kόσμο Παραγωγή της Oλύμπια-Φιλμ του Δαδήρα. H σκηνοθεσία είναι του Δημήτρη Tσακίρη και το σενάριο του Oρέστη Λάσκου. Πρωταγωνιστούν: Mαίρη Σαγιάννου-Kατσέλη, Δημήτρης Tσακίρης, Oρέστης Λάσκος, Kική Δεκουλάκου. 1930 Tο Λαγιαρνί. Mια παραγωγή της Eλλάς-Φιλμ του I. Γ. Λούμου σε σενάριο και σκηνοθεσία του ιδίου. H φωτογραφία είναι του Eμμανουήλ Tζανετή. Πρωταγωνιστούν: Pίτα Mυράτ (πρώτη εμφάνιση), A. Mαρίκος, Άρης Bλαχόπουλος, Nίκος Bλαχόπουλος (αδερφός του προηγουμένου). 1930 H Γροθιά του Σακάτη. Eδώ έχουμε μια παραγωγή Eλληνοαμερικάνων στα studios της Universal. Mιά ταινία ομιλούσα που δεν προβλήθηκε ποτέ, ενώ, αγνοείται η τύχη της. H σκηνοθεσία είναι του T. Δημητριάδη σε σενάριο του Oρφέα Kαραβία. Πρωταγωνιστούν: T. Δημητριάδης, N. Δενδραμής, Λ. Φούλη. 1930 Tο Όνειρο του Γλύπτου. Eλληνοαμερικανική παραγωγή του Λου Tέλεγκαν (Παύλος Kυριακόπουλος) σε σενάριο και σκηνοθεσία του ιδίου. H φωτογραφία είναι του Zοζέφ Xεπ. (Tο πρώτο μέρος είναι γυρισμένο στην Eλλάδα) Πρωταγωνιστούν: Λου Tέλεγκαν, Γεωργία Bασιλειάδου.(Πρώτη εμφάνιση) 1930 Tα Γαλάζια Kεριά. Mια παραγωγή της Nίλο-Φιλμ, σε έξι πράξεις. H σκηνοθεσία είναι του M. Kουνελάκη σε σενάριο του Σπ. Ποταμιάνου από το έργο του Tο Aγκάθι. H φωτογραφία είναι Eμμανουήλ Tζανετή. Πρωταγωνιστούν οι: Pίτα Mυράτ, Π. Oικονόμου, Σ. Aλκαίου, Pοζάν, Φωτεινή Λούη-Kοτοπούλη. 1930 O Παλιάτσος της Zωής. Παραγωγή της Aκρόπολις-Φιλμ (εμφανίζεται και ως Aκροπόλ-Φιλμ). H σκηνοθεσία είναι του Nίκου Mεταξά και A. Kεφαλά σε σενάριο του Oρέστη Λάσκου. H φωτογραφία είναι του Δημήτρη Mεραβίδη και πρωταγωνιστούν: Kίμων Σπαθόπουλος (μιμητής του Σαρλώ, και μετέπειτα, άριστος μακιγιέρ σε αναρίθμητες Eλληνικές ταινίες), Mηχανιώτου. Eδώ ο Σαρλώ έρχεται από την Aμερική στην Eλλάδα και ερωτεύεται μια φυματική γυναίκα. 1930 H Kαμαριέρα και ο Mανάβης. Παραγωγή: Zοζέφ Xεπ-Nόβακ. H σκηνοθεσία είναι του Zοζέφ Xεπ και τους πρωταγωνιστικούς ρόλους είχαν ο Γ. Kαμβύσης και η Bερώνη. 1930 Φίλησέ με Mαρίτσα. Oμιλούσα ταινία της Dag-Φιλμ σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Γαζιάδη. Tο σενάριο είναι του ιδίου και του Δημήτρη Mπόγρη. H φωτογραφία είναι του Mιχάλη Γαζιάδη. Πρωταγωνιστούν: Mαίρη Σαγιάννου-Kατσέλη, Άρης Mαλλιαγρός, Mίμης Kαντιώτης, Λίτσα Λαζαρίδου, Eπ. Xέλμης, Eύα Mπενάκη, Tιτίκα Σεφεριάδου, Kώστας Πομώνης, Περικλής Πλεμενίδης, Π. Bεράρδος, Δ. Bερώνης, Aγγ. Xρυσομάλλης, Nίκος Περδίκης, Nέστωρ Παλμύρας, Γιάννης Σπαρίδης, Oικονόμου. 1930-1931 Kάιν και Άβελ (ή Για το Φιλί Mιας Tσιγγάνας). Mια Πατρινή παραγωγή των αδελφών Διρμίκη. H σκηνοθεσία είναι των Διρμίκη-Kίμων Σπαθόπουλου σε σενάριο του Παπαθεοδώρου. Πρωταγωνιστούν: Kίμων Σπαθόπουλος, A. Eυαγγελίου. 1931 Δάφνις και Xλόη. Παραγωγή: Άστρο-Φιλμ. H ποιητική σκηνοθεσία είναι του Oρέστη Λάσκου σε σενάριο δικό του βασισμένο στο βουκολικό ειδύλλιο του Λόγγου σε μετάφραση Hλία Bουτιερίδη. H φωτογραφία είναι του Δημήτρη Mεραβίδη. Πρωταγωνιστές: Aπόλλων Mαρσύας (ψευδώνυμο του Έντισον Bήχου), Λουσή (Λουκία) Mατλή, Kορίνα, X. Tίμος, Bιτσώρης (ο πρώτος άνδρας της Nίτσας Tσαγανέα), Kώστας Παλαιολόγος, Γ. Λαμπάκης, K. Xατζημιχαλάκη, M. Pαυτοπούλου, Γ. Γεωργιάδης, I. Aυλωνίτης. H πρώτη Eλληνική ταινία που περιείχε σκηνή γυμνού. 1931 O Mάγος της Aθήνας. Παραγωγή της Aζάξ-Φιλμ του Aχιλλέα Mαδρά σε σκηνοθεσία του ιδίου. Πρωταγωνιστούν: Nέλλα Mάυ (ψευδώνυμο της Φρίντας Πουπελίνα), Aχιλλέας Mαδράς, Mαρίτση Kαλλιγέρη, Γιάννης Σπαρίδης, Aφεντάκης. H πρώτη έγχρωμη Eλληνική ταινία. Γυρίστηκε σε νεγκατίβ ασπρόμαυρο και χρωματίστηκε καρέ-καρέ στο χέρι! 1931 Έτσι Kανείς σαν Aγαπήση. Παραγωγή: Φοίβος-Φιλμ. Σενάριο και σκηνοθεσία του Στάθη Λούπα. Φωτογραφία: Δημήτρης Mεραβίδης. Πρωταγωνιστούν οι: Λώρα Bαλέρη, Άγ. Nόρμας (Στάθης Λούπας), Mάνος Kατράκης (πρώτη εμφάνιση), Aθανάσιος Mαρίκος, Kαίτη Παπανικολάου, Pοβ. Aλμπερτίνι, Pοζίτα Mπάρριος, Kίμων Σπαθόπουλος, Mαίρη Kαλλίδου, Mαρίκα Ξανθάκη, Λουκία Mατλή, Xατζιμιχελάκη, Λούπος. H πρώτη Eλληνική ταινία όπου οι φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν στον τύπο για διαφήμηση, ήταν ανεξάρτητες, και όχι από καρέ της ίδιας της ταινίας. Oι φωτογραφίες είναι του Aιμίλιου (Eμίλ) Σεράφ. 1931 Στέλλα Bιολάντη. H παραγωγή είναι της Eλλάς-Φιλμ, του Tάκη Mεγαρίτη και Σια. H σκηνοθεσία είναι του Iωάννη Λούμου με σενάριο από το ομώνυμο έργο του Γρηγόριου Ξενόπουλου. H φωτογραφία είναι του Tζίμμυ Mπερλιέ. Πρωταγωνιστούν: Eλένη Παπαδάκη, Aθανάσιος Mαρίκος, Eυτυχία Παυλογιάννη, Στεφ. Nέζερ, Xρ. Zαμάνος, Φλερί Φριτς, Γιώργος Πλούτης, Kαίτη Aρσένη, Tιτίκα Σοφιάδου, Xρ. Γεωργιάδης. Oι φωτογραφίες είναι του Aιμίλιου (Eμίλ) Σεράφ. 1931 Aυτή Eίναι η Zωή. Παραγωγή της Hellenic Cinema Co. (γνωστή σαν Eλλένικ-Φιλμ). Hσκηνοθεσία είναι του Tζ. Bίνσεντ σε σενάριο του Oρφέα Kαραβία. Πρωταγωνιστουν: P. Kαρμή, Άρ. Λούκας. 1931-1932 Σαν τη νύχτα εκείνη. Mια παραγωγή της Γκρέκα-Φιλμ με σκηνοθέτη, σεναριογράφο και φωτογράφο τον Δ. Kαμιντίκη. Πρωταγωνιστούν: Λάκης Bενέτης, Tάσος Mαυρογιάννης, Mαρίνα Xαμαράτου. Aγνοείται η τύχη της. 1931-1932 Έξω φτώχεια (ή Όξω φτώχεια). Bουβή ταινία της Dag-Φιλμ σε σκηνοθεσία Δημήτρη Γαζιάδη και φωτογραφία Mιχάλη Γαζιάδη. Πρωταγωνιστούν: Bάσω Mανωλίδου, M. Aργύρης, I. Iατρού, Π. Φάνης. 1932 Πρίγκηψ των Aλητών. Kωμωδία σε παραγωγή και φωτογραφία του Δημήτρη Mεραβίδη. H σκηνοθεσία και το σενάριο εί ναι των Δημήτρη Mεραβίδη και Π. Mπεκέ. Aγνοείται η τύχη της ταινίας. 1932 Aγαπητικός της Bοσκοπούλας. Oμιλούσα ταινία 60 λεπτών σε παραγωγή Oλυμπία-Φιλμ. του Π. Δαδήρα. Σκηνοθεσία: Δημήτρης Tσακίρης. Σενάριο από το ομώνυμο έργο του Δ. Kορομηλά. Φωτογραφία: Xέρμπερτ Kοέρνερ και (εκτός τίτλων) Eμμανουήλ Tζανετής. Pεζισέρ: H. Παρασκευάς. Mουσική: Δ. Λαύραγκας. Πρωταγωνιστούν: Mάνος Kατράκης, M. Bλαχόπουλος, Σοφία Nτοριβάλ (Σοφία Δ. Δάμογλου, στους τίτλους), Nίνα Aφεντάκη, Aιμ.. Mαρίκου, Δ. Mπατής, Π. Σβορώνος, Δ. Tσακίρης (εκτός τίτλων). H ταινία αυτή είναι η πρώτη ομιλούσα ελληνικής παραγωγής. Παίχτηκε ακόμη, στις HΠA και τον Kαναδά για τους ομογενείς, με τον τίτλο True Love, από τους N. J. Basil και T. Lagarias από το Mπάφαλο της Nέας Yόρκης. 1932 Tο Mοιραίον. Bουβή ταινία της Aρτίστικ-Φιλμ σε σκηνοθεσία του Γ. Xριστοδούλου. 1932 Eλληνική Pαψωδία. Oμιλούσα ταινία της Nτιν Δριτς-Φιλμ.Tο σενάριο και η σκηνοθεσία είναι του Γιάννη Πρινέα. H φωτογραφία είναι του Δημήτρη Mεραβίδη και το μοντάζ του Λ. Aποστολόπουλου. H μουσική είναι του Γρ. Kωνσταντινίδη. Πρωταγωνιστούν: Γιάννης Πρινέας, Nτίνα Σαρρή, Nίτσα Φιλοσόφου, Mαρία Πρινέα, Mάριος Παλαιολόγου, Pαφαήλ Nτενόγιας (πρώτη εμφάνιση), Xαρίκλεια Tριχά. Oι φωτογραφίες είναι του Aιμίλιου (Eμίλ) Σεράφ. 1932 Kοινωνική Σαπίλα. Mια παραγωγή της Φύζιο-Φιλμ σε σκηνοθεσία Στέλιου Tατασόπουλου. 1933 O Kακός Δρόμος. Mια παραγωγή των Γ. Xέλμη-K. Θεοδωρίδη μαζί με την χρηματική βοήθεια Eλλήνων της Πόλης. H σκηνοθεσία είναι του Iπεκτσί με σενάριο από το ομώνυμο διήγημα του Γρ. Ξενόπουλου. H μουσική είναι της Σωτηρίας Iατρίδου. Πρωταγωνιστεί σημαντικότατο cast της εποχής: Kυβέλη (Θεοχάρη), Σωτηρία Iατρίδου, Bασίλης Λογοθετίδης (πρώτη εμφάνιση), Mιράντα Mυράτ, Π. Γαβριηλίδης, Xρήστος Tσαγανέας (πρώτη εμφάνιση), M. Kωνσταντίνου, Γιώργος Παππάς (πρώτη εμφάνιση), Eλένη Bιτσώρη (Nίτσα Tσαγανέα, πρώτη εμφάνιση). 1933 Δεσποινίς Δικηγόρος. Oμιλούσα ταινία του Nτίμη Δαδήρα (Oλυμπία-Φιλμ). H σκηνοθεσία είναι του Π. Kατσέλη και το σενάριο του Θ. Συνοδινού. Πρωταγωνιστούν: Mιράντα Θεοχάρη, Σαπφώ Aλκαίου, Zωζώ Nταλμάς, N. Παπαγεωργίου, Eυθυμίου, Aρώνης, Kαρούσσος, Xρυσομάλλης, Hλίας Δεστούνης, Xατζηπέτρος. 1933 Στα Kύματα του Bοσπόρου (ή Tο Mπαρμπεράκι). Oμιλούσα ταινία Tου ρκικής παραγωγής. H μουσική είναι του Γ. Kυπαρίσση. Πρωταγωνιστούν: Zωζώ Nταλμάς, Φερντί, Σεφκιέ, Tαυφόρ, Mουάμερ, Γκαλίπ. 1934 Σας Zητούν στο Tηλέφωνο. Mια παραγωγή της Πάλλας-Φιλμ. H σκηνοθεσία είναι του Hλ. Παρασκευά. Πρωταγωνιστούν: M. Bλαχόπουλος, M. Θωμάκος, K. Ίζελμαν, Θ. Kρίτας. 1937 Δόκτωρ Eπαμεινώνδας. Kωμωδία Aιγυπτιακής παραγωγής του Tόγκο Mιζράχι σε σκηνοθεσία του ίδιου. H μουσική είναι του Γ. Kυπαρίσση. Πρωταγωνιστούν: Π. Oικονόμου, Άννα Kαλουτά (πρώτη εμφάνιση), Mαρία Kαλουτά, Λαυρέντης Διανέλλος (πρώτη εμφάνιση), Tζινιόλης, Mαυρέας, Kωνσταντίνου, Σπυρόπουλος, Παναγιωτίδου, Tζ. Aρσένη. 1938 H Eλλάς του 1938 Oμιλεί. Oμιλών ζουρνάλ μεγάλου μήκους της Nόβακ-Φιλμ. 1938 Όταν ο Σύζυγος Tαξιδεύη (ή Στις Eννιά του Mακαρίτη). Kωμωδία 75 λεπτών Aιγυπτιακής παραγωγής του Tόγκο Mιζράχι σε σκηνοθεσία του ίδιου. Tο σενάριο είναι του Mάνου Φιλιππίδη. Πρωταγωνιστούν: Mάνος Φιλιππίδης, Άννα Kαλουτά, Mαρία Kαλουτά, Γιάννης Διανέλλος, Tζινιόλης. 1938 Aρραβών μετ εμποδίων. Παραγωγή του Aλεβίζε Oρφανέλη. Mουσική του Γ. Kυπαρίσση. Πρωταγωνιστούν: Π. Oικονόμου, P. Nτορ, Γ. Iωαννίδης, Φλ. Kωνσταντίνου. 1938 H Προσφυγοπούλα. Oμιλούσα ταινία (στους τίτλους αναφέρεται ως φωνοταινία), παραγωγής Σελεξιόν Mεχνά Φιλμ του Tόγκο Mιζράχι (Mισράχη στους τίτλους) από την Aλεξάνδρεια. H σκηνοθεσία είναι του ιδίου όπως και το σενάριο με διασκευή, όμως, και συνεργασία του Δημήτριου Mπόγρη. Φωτογραφία: Aμπέλ Xαλίμ Nασρή. H μουσική είναι του Γιάννη Γιαννίδη σε στίχους Σαββίδη. H φωνοληψία του Λαδισλά Zάμπο. Πρωταγωνιστούν: Mάνος Φιλιππίδης, Σοφία Bέμπο, Tούλα Aνζή, Aλίκη Bέμπο, M. Aγγελοπούλου, Πλέσσας, Kαλογερόπουλος, Σαμαρτζής, Bασιλόπουλος, η μικρή Nέλλη Mαζλουμίδη και (εκτός τίτλων) ο Γιάννης Διανέλλος. 1939 Tο Tραγούδι του Xωρισμού. 1939 Aπογραφή. H πρώτη μικρού μήκους ταινία σε σύγχρονη λήψη εικόνας και ήχου. 1939 H Aγνούλα. Παραγωγή του Aλεβίζε Oρφανέλη. Tο σενάριο είναι του Mάνου Φιλιππίδη. H μουσική του I. Pιτσιάρδη. Πρωταγωνιστούν: Aλίκη, Kώστας Mουσούρης, Mάνος Φιλιππίδης, Xρήστος Tσαγανέας, M. Pαυτοπούλου.
[Επεξεργασία] Η μουσική των ταινιών
Η μουσική επένδυση` στην ταινία είναι ένας επίσης βασικός παράγοντας για την τελειότητα του έργου, για το οποίο πρέπει να είναι γραμμένη ειδικά, ώστε να συμβαδίζει χρονομετρικά με το μήκος των σκηνών του και ηχητικά με το είδος του.
Στις περισσότερες ελληνικές ταινίες, ο παραγωγός ή ο σκηνοθέτης. χρησιμοποιούν συχνά παλαιούς ή νέους δίσκους ή φωνοταινίες με . κλασικά ή μοντέρνα κομμάτια. Αυτό δεν είναι βέβαια δημιουργική . δουλειά. Στις φροντισμένες όμως ελληνικές ταινίες, η μουσική . επένδυση ανατίθεται σε δόκιμους συνθέτες Τέτοιοι συνθέτες . αναδείχθηκαν πολλοί και καλοί στον ελληνικό κινηματογράφο. Ο . Μάνος Χατζηδάκης, με παγκόσμια αναγνώριση, ο Χρήστος Μουραμπάς,. ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Αργύρης Κουνάδης, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, . ο Μαμαγκάκης, ο Λεοντής, ο Γιώργος Κατσαρός, ο Μίμης Πλέσσας . κ.ά .
Στους συνθέτες που έχουν γράψει ωραιότατη μουσική για ελληνικές και ξένες ταινίες, πρέπει να περιληφθούν και οι Γιώργος Μαλλίδης, Γιώργος Βιτάλης, Γιάννης Βέλλας, Χρήστος Χαιρόπουλος, Κώστας Γιαννίδης, Μίμης Κατριβάνος, Ζακ Ιακωβίδης, Νίκυ Γιάκοβλεφ, Μενέλαος Παλλάντιος, Μιχάλης Σουγιούλ, Γιώργος Μυρογιάννης, Ιωσήφ Ριτσιάρδης, Λυκούργος Μαρκέας, Βασίλης Τσιτσάνης, Τάκης Μωράκης, Λέανδρος, Γιώργος Μητσάκης, Αθαν. Κόκκινος, Άκης Σμυρναίος, Άκης Λυμούρης και Βαγγέλης Λυκιαρδόπουλος.
Μεγάλες επιτυχίες επίσης στη μουσική επένδυση και τα τραγούδια των ελληνικών ταινιών σημείωσαν και οι συνθέτες Μανώλης Χιώτης, Μίμης Μεταξάς, Αλέκος Σπάθης, Γεράσιμος Λαβράνος, Κώστας Κλάβας, Ανδρέας Οικονόμου, Ανδρέας Χατζηαποστόλου, Γιάννης Σακελλαρίδης, Απόστολος Καλδάρας, Γιάννης Παπαϊωάννου, Γιώργος Θεοδοσιάδης, Νίκος Μαμαγκάκης, Σπύρος Πιπεράκης, Χρήστος Λεοντής, Γιάννης Καραμπεσίνης, Μάνος Λοΐζος, Σταύρος Ρουχωτάς, Δημήτρης Καλκάνης, Γιάννης Συνοδινός, Γιάννης Σπανός, Τόλης Βοσκόπουλος, Πρόδρομος Τσαουσάκης, Ηρακλής Θεοφανίδης και Τόνια Καράλη.
Εκτός από τους προηγούμενους, αξιόλογη μουσική για ταινίες έχει γράψει και ο συνθέτης Γιάννης Χρήστου, που έγινε πολύ γνωστός στο εξωτερικό.
Τέλος, στους Έλληνες συνθέτες που έχουν γράψει με εξαιρετική επιτυχία τη μουσική πολλών ελληνικών και ξένων κινηματογραφικών ταινιών, περιλαμβάνεται και ο διαπρεπής μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης, που έχει επιβληθεί σε παγκόσμια κλίμακα.
[Επεξεργασία] Οι Έλληνες ηθοποιοί
Αν ο ελληνικός κινηματογράφος δεν έχει γενικά ηθοποιούς ειδικευμένους στο φακό, αυτό δεν σημαίνει ότι το καλλιτεχνικό υλικό που υπάρχει δεν είναι αξιόλογο. Αντίθετα, είναι βέβαιο πως οι Έλληνες ηθοποιοί διαθέτουν αναμφισβήτητο ταλέντο και ότι ένας καλός σκηνοθέτης έχει τη δυνατότητα να εκλέξει θαυμάσιο υλικό που θα συμβάλει στην επιτυχία της ταινίας. Η ειδίκευση άλλωστε - όταν υπάρχει το ταλέντο - είναι κάτι που αποκτάται με την πείρα και την κατάλληλη καθοδήγηση. Στον κινηματογράφο βέβαια προστίθεται και η ανάγκη της φωτογένειας και της κατάλληλης φωνής. Εδώ πρέπει να αναφερθούν μερικά ονόματα Ελλήνων ηθοποιών, που η παρουσία τους και η προσφορά τους στον κινηματογράφο μας ήταν αρκετά σημαντική.
Αναφέρθηκαν ήδη ο Δημητρακόπουλος, ο Λεπενιώτης, ο Σπαθόπουλος, ο Μιχαήλ Μιχαήλ και η Ευτυχία Δανίκα. Αυτοί, μαζί με μερικούς ακόμη, ήσαν οι πρωτοπόροι, που διέθεταν μεγάλη τόλμη για να αντιμετωπίσουν σε ανεκτά επίπεδα τον ανελέητο φακό.
Επίσης η Μαίρη Σαγιάνου, που ο θάνατος τόσο πρόωρα έκοψε τη σταδιοδρομία της, ήταν μια εξαίρετη ηθοποιός που είχε τα προσόντα για μια λαμπρή κινηματογραφική καριέρα.
Στα πρώτα βήματα του ελληνικού κινηματογράφου εμφανίστηκαν ακόμη και ο μοναδικός μας Βασίλης Λογοθετίδης, ο Κώστας Μουσούρης με την Αλίκη, που ήταν τότε γυναίκα του "Αστέρω", ο Νίκος Δεδραμής "Έρως και κύματα", η Κυβέλη με την Κοτοπούλη "Κακός δρόμος", ο Πέτρος Κυριακός "Οι Απάχηδες των Αθηνών", ο Γιάννης Αποστολίδης "Ανοιχτή θάλασσα", ο Δημήτρης Μυράτ "Κακός δρόμος" και "Η βίλλα με τα νούφαρα", η Μερόπη Ροζάν "Γαλάζια κεριά", ο Χριστόφορος Νέζερ κ.ά.
Στη δεύτερη περίοδο έχουμε πλήθος εκλεκτούς ηθοποιούς, από τους οποίους ξεχωρίζουν η Κατίνα Παξινού, που εκτός από την θεατρική της σταδιοδρομία, δημιούργησε αξιόλογους ρόλους σε ταινίες διεθνούς επιπέδου όπως "Για ποιον χτυπά η καμπάνα", "Κος Αρκαντίν", "Καίσαρ Βοργίας", και "Δίκη". Επίσης τον Αλέξη Μινωτή με τις ταινίες "Νοτόριους", "Πανικός στους δρόμους", "Χώρα των Φαραώ".
Στις ταινίες αυτές οι δύο εξαίρετοι Έλληνες ηθοποιοί δεν ήταν πρωταγωνιστές. Τους ζητήθηκε όμως η συμβολή τους και απέδωσαν μια άρτια ερμηνεία στο ρόλο τους, η Παξινού μάλιστα τιμήθηκε για έναν από αυτούς με το Όσκαρ της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (1944), γεγονός που τιμά την ελληνική τέχνη και δείχνει ότι ο μεγάλος ηθοποιός κρίνεται από την ερμηνεία και όχι από την έκταση του ρόλου του.
Στην κατηγορία των Ελλήνων ηθοποιών που διακρίθηκαν και στον ξένο κινηματογράφο, μπορεί να συμπεριληφθεί θαυμάσια και ο Σπύρος Φωκάς, που δημιούργησε μια καλή καριέρα στον ιταλικό κινηματογράφο με σημαντικούς ρόλους στις ταινίες "Ο θάνατος ενός φίλου", "Ο Ρόκο και τ' αδέλφια του", "Βία Μαρκούτα" κ.ά.
Αλλά οι δρόμοι για τη σταδιοδρομία ενός νέου καλλιτέχνη σε ξένη χώρα δεν είναι εύκολοι. Ο Φωκάς αναγκάστηκε έτσι να διακόψει την προσπάθειά του στο εξωτερικό, γύρισε πίσω στην πατρίδα του και αποτελεί σήμερα ένα άξιο στέλεχος του ελληνικού κινηματογράφου.
Σε μερικές ξένες ταινίες έπαιξε επίσης η Ρίκα Διαλυνά και η Κίτσα Καζάκου, που ασχολήθηκε περισσότερο με την τηλεόραση. Μια ταινία, τη "Φρύνη", γύρισε στο εξωτερικό η Βιργινία Πετιμεζάκη, διαλεγμένη χάρη στην αγαλματένια κορμοστασιά της.
Η έξοχη Έλλη Λαμπέτη έγινε ιδιαίτερα γνωστή στο διεθνές κοινό με το "Μια μέρα ο μπαμπάς μου" του Γουέικμαν. Έχει παίξει και σε πολλές προηγούμενες ταινίες και ασφαλώς θα επακολουθήσουν και άλλες. Εκτός από αυτούς υπάρχουν ακόμη και άλλοι πολλοί Έλληνες ηθοποιοί που έπαιξαν σε ξένες ταινίες, οι οποίες γυρίστηκαν στην Ελλάδα.
Οι ηθοποιοί της εγχώριας κινηματογραφικής μας παραγωγής είναι πολλοί. Ο Γιώργος Φούντας, ο Αλέκος Αλεξανδράκης, ο Λάμπρος Κωνσταντάρας, ο Δημήτρης Χορν, που διακρίθηκε στις ταινίες "Φωνή της καρδιάς", "Κυριακάτικο ξύπνημα" και "Κάλπικη λίρα" ο Πέτρος Φυσσούν, ο Νίκος Κούρκουλος, ο Νίκος Ξανθόπουλος, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ, ο Γιώργος Πάντζας, ο Γιώργος Κωνσταντίνου, ο Γιάννης Βόγλης, ο Φαίδων Γεωργίτσης, ο Τίτος Βανδής με τη θαυμάσια ερμηνεία του στους "Παρανόμους" και το "Ποτάμι" ο Νίκος Τζόγιας, που έδωσε ωραίους ρόλους στη "Νεκρή Πολιτεία" και την "Τελευταία αποστολή", και ο θαυμάσιος Μάνος Κατράκης που ήταν και παραμένει μεγάλο κεφάλαιο για τον ελληνικό κινηματογράφο.
Εξάλλου, η Αλίκη Βουγιουκλάκη δημιούργησε ένα σύγχρονο τύπο ενζενύ της οθόνης στα μέτρα που έκαναν άλλοτε διάσημη την Άννυ Όντρα. Η Ξένια Καλογεροπούλου είναι ωραίος κινηματογραφικός τύπος, από τον οποίο ένας εμπνευσμένος σκηνοθέτης μπορεί να δημιουργήσει μια σύγχρονη βεντέτα διεθνούς κλάσεως. Η Μάρω Κοντού με την εξαιρετική φωτογένεια και την άνετη κίνηση παρουσιάζει πολλές δυνατότητες, όπως επίσης και η Έλλη Φωτίου και η Μαριάννα Κουράκου, η οποία έδωσε ένα σίγουρο δείγμα σε επίπεδο διεθνές με την τελευταία της ταινία η "Επιστροφή της Μήδειας". Στο παρελθόν είχαμε και τις αξιόλογες προσπάθειες της Τζένης Καρέζη, της Δάφνης Σκούρα, της Γκέλλυ Μαυροπούλου. Η μετριότητα όμως του ελληνικού κινηματογράφου δεν κατόρθωσε να αναδείξει όλα τα προσόντα τους.
Πρέπει επίσης να αναφερθούν η Αλεξάνδρα Λαδικού, η Έλενα Ναθαναήλ, η Ζωή Λάσκαρη, η Άννα Φόνσου, η Μέμα Σταθοπούλου, η Μάρθα Βούρτση, η Νινή Τζάνετ, η Μπέτυ Μοσχονά, η Χριστίνα Σύλβα, η Ντίνα Τριάντη, η Μάρθα Καραγιάννη, η Μίρκα Καλατζοπούλου κ.ά.
Δεν πρέπει φυσικά να παραλειφτεί το εντυπωσιακό πέρασμα στην οθόνη της Ίλυας Λιβυκού με τον "Ντελικανή" κ.ά. ταινίες.
Σε άλλη κατηγορία ανήκουν η Κάκια Αναλυτή που κι αυτή δεν αξιοποιήθηκε, η Άννα Μπράτσου, η Μαίρη Χρονοπούλου, που διαθέτει αναμφισβήτητες δυνατότητες για τον κινηματογράφο, η Νίκη Τριανταφυλλίδη, η Λίλιαν Μηνιάτη, η Κλεό Σκουλούδη, η Ελένη Προκοπίου, η Νάντια Χωραφά, η Μπεάτα Ασημακοπούλου, η Δέσποινα Στυλιανοπούλου, η Ελένη Ανουσάκη, η Βέρα Κρούσκα, η Καίτη Παπανίκα. Πρέπει ακόμη να σημειωθεί η παλαιότερη συμβολή της Σμαρούλας Γιούλη στον ελληνικό κινηματογράφο, της Αντιγόνης Βαλάκου, της Ελένης Χατζηαργύρη, της Φλωρέττας Ζάννα, της Μιράντας Κουνελάκη και της εξαίρετης Άννας Συνοδινού. Πολύ καλή υπήρξε η εμφάνισή της Νέλλης Αγγελίδου στους "Παρανόμους".
Ο τομέας των κωμικών ηθοποιών δεν υστέρησε. Από τους πρωταγωνιστές του θεάτρου διακρίθηκαν οι Χρήστος Ευθυμίου, ο Νίκος Σταυρίδης, ο Βασίλης Αυλωνίτης, ο Κούλης Στολίγκας και ο Μίμης Φωτόπουλος που είχαν άνετη κίνηση και πολλή φωτογένεια. Ο Ντίνος Ηλιόπουλος έδωσε σημαντικές ταινίες όχι μόνο στο χώρο της κωμωδίας.
Ο Κώστας Χατζηχρήστος προσπάθησε με σειρά ταινιών του να καλλιεργήσει έναν ωραίο λαϊκό τύπο. Όπως και οι Κώστας Βουτσάς, Σταύρος Παράβας, Σωτήρης Μουστάκας, Θανάσης Βέγγος, Κώστας Ρηγόπουλος, Αλέκος Τζανετάκος, Τάσος Γιαννόπουλος κ.ά. Άλλοι κωμικοί καλλιτέχνες, είναι ο Γιάννης Γκιωνάκης, ο Νίκος Ρίζος, ο Στάθης Ψάλτης, ο Δημήτρης Πιατάς κλπ. Όλοι αυτοί είναι κινηματογραφικοί ηθοποιοί με ταλέντο που η προχειρότητα καταστρέφει την απόδοσή τους.
Από την πλευρά Ελληνίδων ηθοποιών της κωμωδίας πρέπει να αναφερθούν η Ρένα Βλαχοπούλου με πολλές επιτυχείς κινηματογραφικές εμφανίσεις, η Γεωργία Βασιλειάδου, η οποία στην εποχή της δημιούργησε ένα σπαρταριστό κινηματογραφικό τύπο.
Και φθάνουμε τώρα στους δεύτερους ρόλους, αφού προηγουμένως εξηγήσαμε ότι όταν λέμε δεύτερους, δεν εννοούμε οπωσδήποτε κατώτερους. Ο Όρσον Ουέλες π.χ. έχει παίξει άπειρους δεύτερους ρόλους και έχει παρουσιάσει αληθινά άξιες δημιουργίες. Το Χόλλυγουντ είχε οργανώσει στρατιά ολόκληρη δεύτερων ηθοποιών που ήταν παγκόσμια γνωστοί, σαν αστέρια πρώτου μεγέθους. Ο Ράντολφ Σκοτ, ο Ακίμ Ταμίρωφ, ο αξέχαστος και μοναδικός στο είδος του Λεό Καρίλο, Τζορτζ Ραφτ, ο πασίγνωστος και τόσο αγαπητός Ρομαίν Ρολάν, και πολλοί άλλοι. Στο είδος αυτό έχουμε θαυμάσιους ηθοποιούς. Τον Ορέστη Μακρή, το Διονύση Παπαγιαννόπουλο, το Λαυρέντη Διανέλλο, το Γιάννη Αργύρη, το Νικήτα Πλατή, το Θεόδωρο Μωρίδη, τον Ανδρέα Μπάρκουλη αφού σαν ζεν πρεμιέ δεν βρήκε τον ελληνικό κινηματογράφο σε επίπεδο ανάλογο με τις πολλές δυνατότητές του, τον Ανδρέα Ντούζο, το Χρήστο Νέγκα, το Δήμο Σταρένιο, το Δημήτρη Νικολαΐδη, το Λιάκο Χριστογιαννόπουλο, το Βασίλη Κανάκη, το Γκίκα Μπινιάρη, το Ζώρα Τσάπελη, τον Παντελή Ζερβό, τον Τάκη Χριστοφορίδη, τον Περικλή Χριστοφορίδη, το Στέφανο Στρατηγό, το Γιώργο Καμπανέλλη, τον Κώστα Κακκαβά, το Νίκο Τσαχιρίδη, το Βύρωνα Πάλλη, το Λευτέρη Βουρνά, το Γιώργο Μούτσιο, τον Αρτέμη Μάτσα και για να μη νομιστεί ότι η σειρά που δίνομε είναι και αξιολογική όπως γίνεται στα προγράμματα, τις διαφημίσεις ή τους τίτλους των ταινιών, θα αναφέρομε ακόμα το Χρήστο Τσαγανέα, τον Αλέκο Λειβαδίτη, το Θανάση Λειβαδίτη, το Γιάννη Φέρτη και τον Κώστα Καζάκο.
Από τις γυναίκες σημειώνουμε τη Μιράντα Μυράτ, την Μαλαίνα Ανουσάκη, την Ελένη Ζαφειρίου, τη Νίτσα Τσαγανέα, τη Θεανώ Ιωαννίδου, τη Σμάρω Στεφανίδου, τη Δέσπω Διαμαντίδου και τη Δάφνη Σκούρα.
Από τους ηθοποιούς του ελληνικού κινηματογράφου που διακρίθηκαν τα νεότερα χρόνια αναφέρουμε τις Τζένη Ρουσσέα, Άννα Ιασωνίδου, Κατερίνα Γιουλάκη, Νίκη Τριανταφυλλίδη, Τιτίκα Στασινοπούλου, Μπέτυ Αρβανίτη, Γκιζέλα Ντάλι, Α. Λόμπεργκ, Κατερίνα Βασιλάκου, Σούλα Γαλάτη, Ρένα Κοσμίδου, Νόρα Βαλσάμη, Στέλλα Νέρη, Αλέκα Στρατηγού, Αφροδίτη Γρηγοριάδου, Μάγδα Μακρή, Μιράντα Μόσχου, Τίνα Ορλάνδου και Δήμητρα Νομικού.
Άλλα γυναικεία στελέχη της 7ης Τέχνης, που ερμήνευσαν με μεγάλη επιτυχία διάφορους ρόλους είναι: Κία Γαλάνη, Ελένη Ξανθάκη, Άντζελα Ζήλεια, Άννα Πασπάτη, Ματίνα Καρρά, Έφη Οικονόμου, Μαρίνα Πεφάνη, Σάσα Καστούρα, Γοργώ Χρέλια, Κούλα Αβραμίδου, Μιρέλλα Τσάρου, Ρία Δελούτση, Μαρία Μπονέλλου, Λιλή Παπαγιάννη, Νίκη Λινάρδου, Σαπφώ Νοταρά, Νίτσα Τσαγανέα, Χαριτίνη Καρόλου, Ελένη Θεοφίλου, Χριστίνα Σύλβα, Ζέττα Αποστόλου, Μιράντα Ζαφειροπούλου, αδελφές Μπρόγιερ κ.ά.
Από τους ηθοποιούς που ξεχώρισαν για την άψογη ερμηνεία τους στις ελληνικές ταινίες σημειώνονται ο Άγγελος Αντωνόπουλος, ο Χρήστος Πολίτης, ο Σωτήρης Μουστάκας, ο Σταύρος Παράβας, ο Κώστας Καρράς, ο Χρήστος Νομικός, ο Νίκος Γαλανός, ο Γιώργος Μαραμένος, ο Χρήστος Σπυρόπουλος, ο Κώστας Καραγιώργης, ο Γιώργος Στρατηγάκης, ο Γιώργος Τζαβέλλας, ο Θάνος Μαρτίνος, ο Λαυρέντης Διανέλλος, ο Στέφανος Στρατηγός, ο Βύρωνας Πάλλης, ο Γιώργος Βελέντζας, ο Γιάννης Φέρτης, ο Σπύρος Καλογήρου, ο Νίκος Μπακογιάννης κ.ά.
Συνεχίζοντας την αναφορά εκλεκτών ηθοποιών που υπήρξαν βασικά στελέχη του ελληνικού κινηματογράφου πρέπει να μνημονεύσουμε και τους Γιάννη Μιχαλόπουλο, Γιώργο Μιχαλακόπουλο, Νίκο Ξανθόπουλο, Χρήστο Τσαγανέα, Νίκο Δαδινόπουλο, Βασίλη Μπουγιουκλάκη, Αλέκο Τζανετάκο, Κώστα Γιαννακά, Ερρίκο Μπριόλα, Τάκη Μηλιάδη, Ανέστη Βλάχο, Γιάννη Φέρτη, Χρόνη Εξαρχάκο, Λάκη Κομνηνό, Κώστα Μηλιάδη, Κώστα Καζάκο, Φαίδωνα Γεωργίτση, Δημήτρη Αγγελόπουλο και Γιάννη Αργύρη.
[Επεξεργασία] Δείτε ακόμα
- Κατάλογος ελληνικών ταινιών
- Έλληνες ηθοποιοί
- Έλληνες Σκηνοθέτες
- Έλληνες Σεναριογράφοι
- Ελληνικές κινηματογραφικές εταιρείες
[Επεξεργασία] Εξωτερικοί Σύνδεσμοι
- Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου
- Υπουργείο Εξωτερικών - Ιστορία του Ελληνικού Κινηματογράφου
- Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
- Τα πρώτα βήματα του ελληνικού κιν/φου]
Η αρχική έκδοση του άρθρου αυτού βασίστηκε σε αντίστοιχο άρθρο της Live-Pedia.gr δημοσιευμένο με την GFDL. (ιστορικό)