Δεσπότης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Δεσπότης (θηλ.: Δεσποτίς, Δεσπότειρα, Δεσποτίνα, και Δέσποινα, -κλητική: Δέσποτα )

Α) Ηγεμονικός τίτλος.

Ο Κύριος του Οίκου, οικογενειάρχης, οικοδεσπότης (θηλ. οικοδέσποινα). Κύριος σε σχέση με δούλους. Στους Ασιανούς Ηγεμόνες ο απόλυτος κύριος δούλων. Στο Βυζάντιο τον τίτλο αυτό φέρει ο Βασιλεύς αλλά αργότερα με αυτό το τίτλο περιβάλλονται τα παιδιά και τα αδέλφια του Βασιλέως. Επίσης τον τίτλο φέρουν και άλλοι ανεξάρτητοι ή αυτόνομοι Ηγεμόνες αναγνωρισμένοι όμως από το Βυζαντινό κράτος.

Η κλητική: Δέσποτά μου αποδίδεται κυρίως μόνο προς Ηγεμόνα.


Β) Θρησκευτικός τίτλος.

Στην χριστιανική ανατολική εκκλησιαστική γλώσσα αποδίδεται συνώνυμα του Επισκόπου. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης και τα πλείστα «οφίκια» που παραχώρησε ο Μωάμεθ στο νέο Πατριάρχη ήταν και αυτός ο τίτλος του εκλιπόντος Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου. Προς τούτο και ο Πολυχρονισμός : « Τον Δεσπότην και Αρχιερέα ημών Κύριε φύλλαττε εις πολλά έτη» κλπ και που συνεχίζεται μέχρι σήμερα ανεξάρτητα της μορφής του πολιτεύματος της χώρας.

Η κλητική από λαϊκούς μόνο σε επίκληση ευλογίας: πχ Δέσποτα την ευλογία Σας.