Catedral de Santiago de Compostela
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
A catedral de Santiago de Compostela, localízase no centro histórico de Santiago de Compostela e é un dos principais centros de peregrinación cristiáns, a meta do Camiño de Santiago.
Índice |
[editar] Historia
Tras o descubrimento do que se cría que eran os restos do apóstolo Santiago o Maior polo bispo Teodomiro de Iria Flavia, entre o 820 e o 835, o rei Afonso II mandou edificar unha igrexa dedicada ao culto do apóstolo. No ano 872, en tempos do rei Afonso III, comezou a construción da nova basílica, que substituíu á pequena igrexa e que se consagrou no ano 899 e que se derrubou no ano 1112.
No ano 1075 baixo o impulso do bispo Diego Páez e do rei Afonso VI de Castela e León comezou a construción da catedral románica que se rematou durante o episcopado de Diego Xelmírez (1101-1140).
O primeiro que se edificou foron as capelas do deambulatorio: A capela do Salvador, a de San Pedro e a de San Xoán. En 1105 Xelmírez consagrou as capelas de San Xoán Bautista, San Martiño, Santa Cruz e San Martiño. En 1112 remataron os traballos dos brazos do cruceiro. En 1117 unha revolta dos burgueses da cidade contra Xelmírez afectou á catedral e a fachada das Praterías veuse tocada polo lume: aínda así en 1140 están rematados seis tramos das naves maiores. O resto dos tramos concluíronse en 1160, tras o que se produciu unha parálise na construción ata que, en 1168, o Mestre Mateo quedou como mestre de obras. Nesta altura, el e o seu obradoiro convertéronse nos artífices do Pórtico da Gloria e remataron a catedral que, nunha celebración solemne, consagrou o arcebispo Pedro Muñiz o 21 de abril de 1211.
[editar] Descrición
A construción actual data do ano 1075 e consagrouse en 1211. Consta dunha planta basilical de cruz latina de tres naves, tamén no transepto, e triforio (chamado localmente tribuna), que está conectado directamente co Pazo arzobispal, o coñecido na actualidade como Pazo de Xelmírez. Na cabeceira sitúase a capela maior, rodeada por un deambulatorio polo que se accede a cinco capelas radiais menores.
[editar] O Pórtico da Gloria
O Pórtico da Gloria da Catedral de Santiago de Compostela é un portico do románico realizado polo Mestre Mateo e o seu obradoiro entre 1168 e 1188.
A estrutura arquitectónica do pórtico consiste en tres plantas superpostas: a cripta que simboliza o mundo terreal, o pórtico propiamente dito, que constituía a porta de entrada occidental á catedral e que permaneceu aberto ao exterior durante a Idade Media e no que se representaba a Xerusalén Celeste, e a última planta era a tribuna, que por medio de rosetóns posibilitaba que estivera iluminada todo o día. Representando a elevación do humano ao divino.
[editar] Iconografía
O Pórtico da Gloria está constituído por tres arcos, o central é o maior. No tímpano central, baseado no Libro de San Xoán, represéntase a Cristo en Maxestade coas mans amosando as chagas, rodease polo Tretamorfos, as imaxes dos evanxelistas e anxos que levan os instrumentos da paixón de Xesús. Na arquivolta represéntanse, sentados, os 24 anciáns da apocalipse, cada un leva un instrumento musical ou unha copa.
No arco esquerdo represéntase os xustos que agardan a chegada do Salvador e no da dereita represéntase o Xuízo Final. Nos ángulos figuran os catro anxos do apocalipse.
[editar] A Fachada de Platerías
A fachada das Praterías é a fachada meridional do cruceiro da Catedral de Santiago de Compostela.
Edificouse entre 1103 e 1117 e contén, ademais dos relevos románicos orixinais, outros procedentes dunha porta que nunca se chegou a edificar e da fachada do Paraíso. A fachada das Praterías sofreu un incendio en 1117 durante un ataque dos burgueses contra Diego Xelmírez e outro nas mediadas do século XV. En 1884 Antonio López Ferreiro colocou nesta portada unha serie de estatuíñas que procedían do coro do Mestre Mateo.
A fachada das Praterías debe o seu nome aos obradoiros de prata que existían no lugar.
No tímpano da porta esquerda aparece o Cristo tentado por un grupo de demos. Á dereita aparece unha muller semiespida cunha caveira nas mans, que pode ser Eva ou a muller adúltera. Nas xambas aparecen Santo André e Moisés. No contraforte, o rei David, tocando a harpa, a creación de Adán e Cristo abenzoando. Todas estas figuras proceden da fachada románica norte (actual fachada da Acibecharía).
No tímpano da porta dereita aparecen varias escenas da paixón de Cristo. Nunha das xambas aparece a inscrición que conmemora a colocación da primeira pedra: ERA / IC / XVI / V IDUS / JULLII (11 DE XULLO DE 1078). Unha imaxe, non identificada, sobre un raposo que engole unha legre e, fronte a esta, unha muller mal vestida cun animal no colo, proceden doutro lugar. Apoiadas no muro da torre da Berenguela aparecen outras imaxes que representan a creación de Eva, Cristo nun trono e o sacrificio de Isaac.
Das once columnas inferiores desta fachada, tres son de mármore (a central e as extremas) e o resto de granito. Na central aparecen as figuras de doce profetas e nas laterais os apóstolos.
Para o friso tamén se aproveitaron algunhas das figuras da porta da Acibecharía. Dous leóns, sobre os que repousa un crismón e unha figura descoñecida, apóianse sobre a columna central. Nun medallón aparece o Pai Eterno (ou a Transfiguración), coas manas abertas e rodeado por dous anxos que tocan cornos. No centro do friso aparece Cristo abenzoando acompañado do apóstolo Santiago e de seis figuras máis, as colocadas por Antonio López Ferreiro. Tamén aparecen Santo André, a Virxe e máis o Neno e catro apóstolos e un anxo. Á dereita de Santiago está San Xoán, unha escena da expulsión de Adán e Eva do Paraíso e outras figuras soltas, incluído un centauro.
O friso sepárase do corpo superior por un tornachoivas sostido por canzorros grotescos. As dúas xanelas están adornadas por arquivoltas. Os arcos interiores están descentrados por causa das reformas realizadas no século XIII. Á esquerda hai unha grande cuncha que sostén a escaleira de acceso ao primitivo tesouro.
Orixinariamente existían dúas torres románicas a ambos os dous lados desta fachada (só se conservan os alicerces dunha delas mandada construir por Berenguel de Landoira, sobre a que se ergueu a Torre do Reloxo) e o tema da portada era o do Mesías.
[editar] O Panteón Real
É o lugar dentro da Catedral onde se soterraban os reis e persoeiros do Reino de Galiza.
Nel están soterrados, entre outros:
- Raimundo de Borgoña (1107), casado con Dona Urraca, conde de Galiza e pai de Afonso Raimúndez, coroado por Xelmírez rei de Galiza en 1111 e logo rei de León e de Castela co nome de Afonso VII.
- Berenguela (1149) casada con Afonso VII.
- Fernando II (1118)
- Afonso IX de Castela e VIII de Galiza e León (1230).
- Xoana de Castro (1347), esposa de Pedro I.
- Pedro Froliaz, conde de Traba.