José Fondevila García

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

José Fondevila García nace en 1884 na parroquia de Bermés, Lalín. Aos 17 anos emigra a Bos Aires onde se inicia na actividade sindical. Percorre varios países americanos: Brasil, Chile, Perú, Estados Unidos, México, participando en diversas loitas laborais. Remata o seu periplo en Nova York, onde se establece como mecánico.

Cando se proclama a II República, regresa a Lalín, converténdose rapidamente no líder do movemento obreiro dezao, moi desenvolvido pola presencia dos carrilanos que constrúen a liña Ourense-Santiago. Vinculado á Sociedade obreira de Donsión (UGT), afíliase ao PSOE en 1936. Aos poucos días do Alzamento, un grupo de falanxistas intentan apresalo, pero Fondevila logra fuxir, aínda que ferido. Agochase ata lograr pasar a Portugal, onde embarca para Francia e de alí pasa ao territorio da República. Nomeado Comisario de guerra, participa na batalla de Brunete e na toma de Teruel. Tras pasar a fronteira francesa en 1939 intérnano nun campo de concentración. Disfrazado, regresa clandestinamente a Lalín en 1942, confiando nunha presunta amnistía. Pero vendo a situación, decide coller o camiño do exilio por Portugal. Logra embarcar para México en outubro. Alí intenta gañarse a vida como mecánico, con algúns intentos en Estados Unidos para presentar un “lanza bombas” da súa invención ao exército norteamericano. Tras varios anos de internamento no Hospital, morre en Cholula (México) en 1973.