PSP, biotoxina
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Baixo o acrónimo PSP (do inglés Paralytic Sellfish Poisoning) ou a denominación de toxina paralizante dos moluscos (ou, impropiamente, toxina paralítica) agrúpase un grupo de biotoxinas mariñas representadas principalmente pola saxitoxina (STX) e os seus derivados, as goniatoxinas ou goniautoxinas (GNTX).
Índice |
[editar] Antecedentes históricos
A intoxicación por toxina paralizante dos moluscos foi descrita por vez primeira en 1793 na Columbia Británica, Canadá. A toxina foi identificada e estudiada en 1975. Casos de intoxicación, moitos con resultados mortais, están documentados en diferentes países de Europa, América, África, Asia e Oceanía.
En 1976 producíuse un grave abrocho de intoxicación que afectou a unhas 120 personas en toda Europa, por consumir mexillóns galegos. Outros casos, de menor gravedade, producíronse en 1993 (con presenza simultánea de DSP) e no 2000.
[editar] Tipos de toxina e especies responsables
Coñécense polo de agora 21 variantes destas toxinas. As principais son a saxitoxina (STX) e as goniautoxinas (GNTX) e o resto son isómeros destas dúas con presencia de distintos radicais.
A toxina está producida por diferentes especies de dinoflaxelados dos xéneros Alexandrium (antes Gonyaulax) (A. minutum), Gymnodinium (G. catenatum) e Pyrodinium.
[editar] Síntomas da intoxicación
As saxitoxinas son neurotoxinas hidrosolubles e termoestables que afectan ó sistema nervioso central, provocando parálise muscular. O mecanismo de actuación consiste no bloqueo dos impulsos nerviosos no punto de contacto entre as neuronas e as fibras musculares.
O período de incubación da intoxicación por toxinas PSP é duns 30 minutos despois da inxestión dos moluscos, ás veces menos. Os cadro clínico comeza con proído ou quemazón nos labios, lingua e cara. Logo aparece un entumecemento muscular que afecta ó pescozo, brazos e pernas, con dificultade nos movementos e afasia (dificultade para falar). A intoxicación pode rematar na morte por parada cardiorespiratoria. Meniños e anciáns son os máis sensibles. En ocasións tamén coexisten síntomas dixestivos, como náusea, vómitos e diarrea.
[editar] Análise
A normativa vixente (Reglamento CE nº 853/2004 polo que se establecen normas específicas de hixiene dos alimentos de orixe animal) fixa un límite máximo para a toxina paralizante do molusco de 80 microgramos por 100 gramos de vianda (corpo enteiro do molusco ou calquera parte cosumible por separado).
O método oficial internacionalmente aceptado para a determinación da toxina é o do bioensaio en rato. Están desenvolvéndose outros métodos químicos por cromatografía.
[editar] Control
A única medida de control contra a intoxicación por biotoxinas é a vixilancia da evolución dos dinoflaxelados na auga de mar e as mostraxes periódicas de moluscos nas distintas zonas de produción. Cando os resultados destes controis indican que os niveis de toxina alcanzan os límites considerados seguros, díctase a prohibición de extracción de moluscos ata que sucesivos controis analíticos demostren o descenso da toxina nos moluscos e garanten a súa aptitude para o consumo.
Estes controis analíticos son realizados, de modo oficial, polas Consellerías de Pesca e Asuntos Marítimos e mais pola de Sanidade. Simultaneamente, os establecementos que comercialicen os moluscos (centros de depuración, cocedoiros ou fábricas de conservas), deben tamén realiza-los seus propios controis dentro dos seus programas de autocontrol (APPCC) como responsables que son da seguridade dos produtos que poñen no mercado.
A distribución da toxina nos moluscos é irregular, con maior concentración nas vísceras (hepatopáncreas) que nos músculos. Asimesmo, tamén se observan diferencias na bioacumulación nas distintas especies de moluscos, sendo maior nos mexillóns que nas ostras.
En xeral, a eliminación da toxina nos moluscos contaminados, unha vez que desaparecen as algas responsables é bastante rápida, pero adoitan quedar niveis residuais de toxina durante meses.
Este proceso natural de detoxificación resulta especialmente lenta en moluscos como a vieira ou o corruco (ou langostillo) (Acanthocardia tuberculatum). Nesta última especie, ausente en Galicia pero que constitúe un recurso abundante e cotizado en Andalucía, o problema era que a redución da toxina chegaba a solaparse con episodios tóxicos posteriores, de modo que a súa extracción estaba prohibida durante longos períodos de tempo. En consecuencia, a Comunidade Europea autorizou en 1996 a España a regula-la extracción deste molusco con cifras de toxina superiores ó límite estandar de 80 microgramos por 100 gramos, pero inferiores a un máximo de 300 microgramos, se previamente á comercialización se sometían a un proceso de lavado previo, evisceración (para eliminal-as vísceras, onde se acumulaba a toxina) e esterilización posterior, proceso sometido a estritos controis oficiais.
[editar] Ver tamén
- Biotoxinas
- ASP (Amnesic Sellfish Poisoning, toxina amnésica dos moluscos)
- DSP (Diarrhetic Sellfish Poisoning, toxina diarreica dos moluscos)
- http://en.wikipedia.org/wiki/Paralytic_Shellfish_Poisoning