Marià Vayreda
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Marià Vayreda i Vila (Olot, 1853 - 1903) foi un escritor catalán.
Naceu no seo dunha familia da nobreza rural, ideoloxicamente carlista, irmán de Joaquim Vayreda, pintor e Estanislau Vayreda, botánico.
Tras a morte do seu pai en 1872 formou parte do estado maior de Francesc Savalls durante a Terceira Guerra Carlista.
En 1874 tras a guerra instálase co seu irmán Joaquim e o pintor Josep Berga en Seta (Rosellón), e alí comeza a pintar, marcha a París para estudar con Jean-Léon Gérôme, regresou a Barcelona en 1877 e matriculouse na Escola de Belas Artes. En 1878 instálase en Olot e dedícase a pintar paisaxes e escenas costumistas e históricas.
En Olot fundou a revista literaria El Olotense, que en 1890 catalanizou o seu nome, converténdose en L'Olotí e Marià integrouse no catalanismo conservador local aínda que ata 1896 mantivo a militancia carlista. En 1891 publica en La Veu de Catalunya o seu primeiro conto, El roure dels penjats.
En 1898 publicou Records de la darrera carlinada, baseada nos recordos autobiográficos durante a súa participación na terceira guerra carlista, mesturado cunha fina ironía, En 1900 sae do prelo a novela Sang nova (1900), novela de tese centrada no catalanismo conservador. La punyalada (1904) a súa mellor obra, publicouse postumamente.