Anaximandro de Mileto

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Anaximandro (grego Ἀναξίμανδρος) (Mileto 610 a.C. - 546 a.C.), filósofo presocrático, matemático, astrónomo, xeógrafo e político grego
Discípulo de Tales de Mileto, formulou a teoría da materia imperecedoira, baseado no ápeiron, o principio indeterminado de todalas cousas, o indefinido e infinito, inmortal e indestrutible. Ensinou a oblicuidade da eclíptica, e demostrou que a Terra é redonda e que a Lúa recibe a luz do Sol. Atribuenselle moitos inventos, o reloxio de sol, mapas xeográficos, globos celestes. Os relatos doxográficos contannos que escrebeu un libro intitulado “Sobre a Natureza”; con todo, desgraciadamente, ese libro perdeuse.
Atribuise a Anaximandro a confección dun mapa do mundo habitado, a introdución na Grecia do uso do Gnomon (reloxio solar) e a medición das distancias entre as estrelas e o cálculo da súa magnitude (é o iniciador da astronomía grega).
Anaximandro cría que o principio de todo é unha cousa chamada a-peiron, que é algo infinito, tanto no senso cuantitativo (externa e espacialmente), como no senso cualitativo (internamente). Ese ápeiron é algo insurxido (non surxiu nunca, aínda que exista) e inmortal.
Alén de definir o principio, Anaximandro se preocupa cos "comos e porqués" das cousas todas que saen do principio. El di que o mundo é constituído de contrarios, que se auto-excluen o tempo todo. O tempo é o "xuiz" que permite que exista ora un, ora outro.

Por iso, o mundo xurde de dúas grandes inxustizas: primeiro, da escisión dos opostos que "fere" a unidade do principio; segundo, da loita entre os principios onde sempre un deles quer tomar o lugar do outro para poder existir.

Índice

[editar] O Universo de Anaximandro

Anaximandro consideraba que a Terra tiña forma de cilindro e que era circundada por varias rodas cósmicas, inmensas e cheas de lume.
O Sol era un furado, nunha desas rodas cósmicas, que deixaba escapar o lume. Á medida que esa roda xiraba, o Sol tamén xiraba, explicándose así o movemento do Sol arredor da Terra. As eclipses debianse ao bloqueo total ou parcial dese furado.
A mesma explicación daba para as fases da Lúa, que tamén era un furado noutra roda cósmica. E finalmente, as estrelas eran pequenos furados nunha terceira roda cósmica, que se situaba máis perto da Terra, do que as rodas do Sol e da Lúa.

[editar] O Evolucionismo de Anaximandro

Xa no seu tempo, Anaximandro ensinaba a evolución das cousas e das especies. Para el, os animais naceron da lama mariña, e o home formaríase, no principio, dentro de peixes, onde se desenvolveu e de onde foi expulsado despois de ter tamaño dabondo para se bastar a si mesmo.

[editar] A Cosmoloxía de Anaximandro

No seu libro Física, o pensador Simplicio relátanos: “De entre os que afirman que hai un só principio, móbil e ilimitado, Anaximandro, fillo de Praxíades, de Mileto, sucesor e discípulo de Tales de Mileto, dixo que o ápeiron (ilimitado) era o principio e o elemento das cousas existentes. Foi o primeiro en introducir o termo principio: Disque este non é a auga nin ningún dos chamados elementos, senón algunha natureza diferente, ilimitada, e dela nacen os ceos e os mundos neles contidos (...) É manifesto que, observando a transformación recíproca dos catro elementos, non achou apropiado fixar un destes como substrato, senón algo diferente, fóra destes. Non atribúe entón a xeración ao elemento en mudanza, senón á separación dos contrarios por causa do eterno movemento.”
Para Anaximandro, o Universo era eterno e infinito. Un número infinito de mundos existiran antes do noso. Despois da súa existencia, disolvéronse na materia primordial (o ápeiron) e posteriormente outros mundos voltaron a nacer.
Esa imaxe dinámica do Universo, onde a materia aparece e desaparece continuamente, lémbranos o mito da criación do hinduísmo, onde o deus Shiva a través da súa danza sustenta todos os procesos de criación e destrución.
Anaximandro, con todo, non cría en ningún deus: para el todos os ciclos de criación, evolución e destrución eran fenómenos naturais, que ocorrían a partir do punto en que a materia abandonaba e se afastaba do ápeiron. O ápeiron era a realidade primordial e final de tódalas cousas e, consecuentemente, contiña toda a natureza do divino en si mesmo.
Todo o que existe, somente existe en función dunha emancipación do ser eterno e polo tanto ao se separar deste, é digno de castigo.
“De onde as cousas teñen seu nacemento, alí tamén deben ir ao fondo. Segundo a necesidade, pois tén de pagar penitencia e de ser xulgadas polas súas inxustizas, conforme a orde do Tempo.”
Todo o que nace, un día vai morrer; todo o que é quente, un día vai arrefriar; todo o que é grande, pode ser quebrado en pedazos menores; o lume pode ser combatido con auga, e como resultado, lume e auga deixan de existir.
E onde se poden percebir propiedades concretas, podemos profetizar que un día sucumbirán.
Así, Anaximandro conclúe que a esencia de todas as cousas non pode posuír esas propiedades determinadas que sucumben ao longo do Tempo. De aí o seu concepto de ápeiron, ser algo ilimitado, infinito, indefinido e eterno.

[editar] Anaximandro e a física moderna

Algunhas de súas ideas son moi semellantes a opinións e teorías da Física actual:

  • a súa idea dun mundo que sustentase por un equilibrio de forzas é moi semellante á gravidade e á forza centrífuga, forzas que manteñen a Terra xirando arredor do Sol;
  • a súa idea de que a acción do Sol fai surxiren as criaturas de estrutura simple na auga, que despois migran para a terra e adquiren estrutura máis complexa parécese á teoría da evolución das especies;
  • a súa idea dos opostos parécese á teoría de que o vacío produce partículas (supónse que, logo despois do Big-Bang, o vacío produciu pares de partículas e anti-partículas que se exterminaban ao se atoparen, pois o espazo aínda era moi pequeno e os pares sempre se atopaban; as únicas diferenzas entre as teorías son que, para Anaximandro, os pares eran de cousas con propiedades determinadas como frío e calor, e para a Física, aqueles pares eran algo como enerxía concentrada;
  • para Anaximandro, os contrarios revézanse no tempo, e para os científicos, os pares auto-exterminábanse - pois eran como +1 (materia) e -1 (anti- materia) e, ao se atoparen, precisaban saldar a súa débeda de enerxía.

Pódese sempre supor que Anaximandro chegou, na súa época, a iguais conclusións a que moitos científicos chegaron hoxe, aínda que por medios diferentes (pois Anaximandro dispuña apenas da súa observación e da súa reflexión); tamén se podería supor que tales teorías físicas inspiráronse na lectura, por parte dos científicos, de Anaximandro. En calquera das hipóteses, sen dúbida este filósofo era unha persoa notable.

[editar] Ligazóns externas

Commons
Commons ten máis imaxes sobre:


Filósofos presocráticos

Escola milesia : Tales de Mileto · Anaximandro · Anaxímenes

Escola pitagórica : Pitágoras · Alcmeón · Filolau de Crotona · Arquitas de Tarento · Timeo

Escola de Éfeso : Heráclito — Escola eleática : Xenófanes · Parménides de Elea · Zenón de Elea · Meliso de Samos

Escola pluralista : Anaxágoras · Empédocles — Escola atomista : Leucipo · Demócrito

Sofistas : Protágoras · Pródico de Ceos · Gorxias · Hipias de Élide · Critias · Trasímaco

Dióxenes de Apolonia