Xénero

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Homónimos

Esta é unha páxina de homónimos. Unha axuda de navegación que presenta unha lista de páxinas que compartirían o mesmo título porque se pronuncian ou escriben igual. Permite distinguir dous ou máis significados da mesma palabra ou expresión.

Índice

[editar] Etimoloxía

A voz xénero vén do latín GENUS, GENERIS 'orixe, nacemento' e posteriormente 'tipo, clase, categoría, variedade'. Etimoloxicamente, o latín presenta unha raíz indoeuropea, gen-, que aparece no grego gen- 'orixinar, producir' e en varias raíces xermánicas. No inglés kind 'clase' e king 'rei', entre outras, están emparentadas coa raíz latina GEN- que deixou unha notable descendencia. O francés moderno genre, o castelán e portugués género (gênero en brasileiro), o catalán gènere e o italiano genero co significado de 'tipo, clase, categoría' e un desenvolvemento semántico similar proceden, coma o galego, do latín. Os descendentes cultos da mesma familia xene, xénese e osíxeno (tamén grafado oxíxeno) incorporados a partir do grego e do latín conservan o sentido etimolóxico. No inglés o sentido biolóxico foi asumido polo latinismo genus, o sentido artístico polo galicismo genre.

O filósofo grego Protágoras foi, segundo Aristóteles, o o primeiro en usar os termos masculino, feminino e neutro para clasificar os nomes introducindo o concepto de xénero gramatical na cultura lingüística occidental.

[editar] Definición

Xénero é unha palabra que significa "tipo, clase, categoría".

  • En bioloxía, o xénero é unha clase por riba da especie, é dicir, un conxunto de especies con certos caracteres comúns que se inclúe con outros xéneros nunha familia, orde e clase.
  • En lingüística e gramática, o xénero refire o concepto de xénero gramatical masculino ou feminino. Trátase dun trazo gramatical que permite repartir certas clases lexicais nun número pechado de categorías que responden vagamente a criterios ligados ó sexo, no caso das palabras que refiren seres animados.
  • En ciencias sociais e en medicina, o concepto de xénero foi creado para facer referencias ás diferenzas non biolóxicas (psicolóxicas, sociais, económicas, demográficas, políticas…) que distinguen os homes e as mulleres.
  • Nas artes enténdese por xénero cada unha das categorías en que se poden ordenar as obras atendendo a trazos comúns de forma, contido ou función. A palabra xénero permite definir a pertenza a un estilo ou a un movemento. É por exemplo o caso de:
  • En matemáticas, o xénero adquire algunhas significacións diferentes, aínda que relacionadas.

Un xénero artístico é, por conseguinte, unha división dunha forma concreta de arte conforme criterios particulares a esa forma. En todas as artes, os xéneros son categorías vagas con límites pouco definidos. Os xéneros están formados por unha serie de convencións, de xeito que moitas obras sitúanse entre múltiples xéneros por medio de empréstimos e recombinación de tales convencións.

[editar] O xénero na literatura

Os xéneros están divididos en subxéneros. Na literatura, por exemplo, están organizados en "xéneros poéticos" e "xéneros en prosa". A poesía subdividiuse tradicionalmente en épica, lírica, e poesía dramática, en tanto que a prosa podería dividirse en ficción e non ficción. Outras subdivisions da poesía dramática poderían incluír a comedia, a traxedia, e o melodrama. Esta subdivisión podería continuarse: a "comedia" ten os seus propios subxéneros, por exemplo, a farsa, a comedia de costumes, a burlesca, e a sátira.

[editar] O xénero no cine

No cine, o xénero defínese a través da inclusión dalgunha destes características:

  • o escenario (en inglés setting), o caso dos westerns ou películas de vaqueiros e dos filmes de ciencia ficción;
  • o humor (en inglés mood), o caso da comedia ou as películas de terror;
  • o formato, tales como o musical ou a non ficción.

[editar] O xénero na pintura

Nas artes formais tales como a música, pintura, e escultura, o xénero tende a estar determinado polo formato e o estilo.

No campo da pintura, existe unha "xerarquía de xéneros" asociada coa Academia Francesa, que nun tempo tivo un papel central na arte académica. Estes xéneros, listados en orde xerárquica, son:

  • Pintura histórica
  • Pintura de xénero
  • Retrato
  • Paisaxe
  • Natureza morta

Estas categorías xogaron un papel importante entre o século XVII e a época moderna cando os pintores e os críticos comezaron a rebelarse contra as regras da Academia, incluída a preferencia pola pintura histórica.

[editar] O xénero na filosofía

Na filosofía o concepto de "xénero" tivo unha importancia notable entre os filósofos da lingua. Figura de maneira prominente nas obras Mikhail Bakhtin, filósofo e estudoso da literatura. As observacións de Bakhtin atinguiron sobre todo os "xéneros da fala" (a idea de heteroglosia), modos de falar e de escribir que a xente aprende a imitar, emtrelazar, e manipular (o caso dunha "carta formal" e da "lista de compras", ou a "lección universitaria" e a "anécdota persoal"). A obra de Georg Lukács, que aparece en torno ás décadas de 1920 e 1930 tamén versa sobre a natureza dos xéneros literarios.

[editar] O xénero nas artes e nos medios

[editar] As convencións

En todos os campos da arte hai convencións que poden obedecer a simples expectativas (os cadros son rectangulares) e mecanismos típicos do xénero (unha comedia acaba en casamento; un western pode acabar co heroe cabalgando contra o solpor). Estas convencións xenéricas están vencelladas de maneira estreita a xéneros artísticos concretos axudando a definir o que é un "xénero". Algunhas desas convención poden acabar orixinando clixés.

[editar] As audiencias

Aínda que a maior parte dos xéneros son vagamente definibles, as consideracións xenéricas constitúen un dos factores máis importantes do que as persoas len ou ven. Moitos xéneros acabaron conformando as súas propias audiencias e as publicacións que as apoian, tales como revistas, magazines e sitios web. Os libros e os filmes que son difíciles de encaixar nun xénero teñen moitas veces menos éxito comercial que as que son doadas de clasificar.

[editar] Ligazóns Externas

[editar] Véxase tamén

  • Estudos de xénero

[editar] Listas de medios por xénero

  • Listaxe de novelistas por xénero
  • Listaxe de xogos de vídeo e computador por xénero

* Categoría:Narratoloxía

in:Genre