Proteína

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Proteína (do grego πρωτεϊνη, primeiro) é unha macromolécula cuxos monómeros son α-aminoácidos. As proteínas son parte constituínte dos tecidos biolóxicos e moitas delas funcionan como encimas. Constitúen, xunto cos azucares e lípidos, a alimentación básica dos animais. Son substancias sólidas, incoloras, coloidais, insolubeis en solventes orgánicos, uns con algunha solubilidade en auga, e outros con algunha solubilidade en solucións acuosas diluídas de ácidos, bases ou sais.

Índice

[editar] Síntese

As proteínas son compostos orgánicos de estrutura complexa e masa molecular elevada ( entre 15.000 e 20.000.000 u ) e son sintetizadas polos organismos vivos a través da condensación dun gran número de moléculas de alfa-aminoácidos, a través de ligazóns denominadas ligazóns peptídicas.

Son tamén compostos caternarios de carbono ( C ), hidróxeno ( H ), oxíxeno ( O ) e nitróxeno ( M ), e constituídas por dous grupos funcionais: o grupo amina ( R-Ñ- ) e o grupo carboxilo ( R-CO-), derivados dos aminoácidos e que establecen as ligazóns peptídicas.

Existen 23 aminoácidos proteinoxénicos coñecidos, dos cais 8 son esenciais para o humano ( esenciais significa que o noso organismo non é capaz de producir, por iso temos dos inxerir a través dos alimentos para os posuír ). Unha cadea de aminoácidos denomínase de "peptideo", estas poden posuír 2 aminoácidos ( dipeptídeos ), 3 aminoácidos ( tripeptídeos ), 4 aminoácidos ( tetrapeptídeos ), e moitos aminoácidos ( polipeptídeos ). O termo proteína é dado cando o polipeptídeo ou un conxunto deles ten unha función (ou varias) determinada.

Parte dunha cadea proteica mostrando as ligazóns peptídicas
Parte dunha cadea proteica mostrando as ligazóns peptídicas

.

As ligazóns entre aminoácidos denominanse por ligazóns peptidicas e establecense entre o grupo amina dun aminoácido e o grupo carboxilo doutro aminoácido e dáse a perda dunha molécula de auga.

Polo tanto, as proteínas son complexos constituídas por cadeas de aminoácido ligadas por ligazóns peptídicas. Son macromoléculas con, no mínimo centenas de aminoácidos. Son polímeros que se orixinan dunha reación de polimerización de aminoácidos que son os monómeros.

[editar] Clasificación

[editar] Composición:

En canto a estrutura molecular, as proteínas clasifícanse en:

  • Proteínas simples ou homoproteínas:
  • Proteínas constituídas soamente por aminoácidos como, por exemplo, a queratina ( cabelo ).
  • A hidrólise completa desas proteínas producen unicamente α-aminoácidos.
  • Proteínas complexas, conxugadas ou heteroproteínas:
  • Proteínas que presentan a cadea de aminoácidos ligada a un radical diferente ( grupo prostético ).
  • Dependendo do grupo prostético, as proteínas poden se clasificadas en:
  • Glicoproteínas: o grupo é un glicidio. Exemplos: mucina ( saliva ) e osteomucoide ( osos ).
  • Cromoproteínas: o grupo é un pigmento. Exemplos: clorofila ( vexetais verdes ) e hemoglobina ( sangue ).
  • Fosfoproteínas: o grupo é o ácido fosfórico. Exemplos: vitelina (xema do ovo) e caseína (leite).
  • Nucleoproteínas: o grupo é un ácido heterocíclico complexo.
  • A hidrólise completa desas proteínas producen α-aminoácidos e grupos prostéticos.

[editar] Proteínas fibrosas e globulares:

  • Proteínas fibrosas:

Son aquelas que presentan moléculas distendidas e filamentosas, semellantes a longos fíos. coláxeno e fibrina son exemplos de proteínas fibrosas. Son raras.

  • Proteínas globulares:

Apresentan as moléculas enroladas como novelos ,e son solúbeis na auga formando micelas. A maioría das proteínas presentan estrutura globular como, por exemplo, as encimas, anticorpos, hemoglobina, clorofila e proteínas estruturais.

[editar] Desnaturación e Renaturación:

As proteínas poden desnaturar. Isto acontece cando, por acción de substancias químicas ou do calor as proteínas sofren alteración da estrutura terciaria ou a quebra das ligazóns non covalentes da estrutura cuaternaria.

As proteínas perden a súa conformación e, consecuentemente, a súa funcionalidade. A desnaturación pode ser: reversible ou irreversible.

Dependendo da forma pola cal a proteína foi desnaturada, a súa conformación nativa pódese recuperada (renaturación) retirándose lentamente o axente desnaturante, como por exemplo facer unha diálise contra auga para retirar o axente desnaturante urea.

[editar] Estrutura tridimensional

Estructuras tridimensionais das proteínas
Estructuras tridimensionais das proteínas

As proteínas presentan 4 niveis de estudo ou de estrutura que dependen da configuración espacial da cadea polipeptidica, do tamaño da cadea, e do tipo de aminoácidos que posúe. As Estruturas son:

  • Estrutura primaria:

Secuencia linear de aminoácidos unidos por ligazóns péptidicas. Dita estrutura ven predeterminada polo ácido nucleico de orixe.

  • Estrutura secundaria:

Constituída por unha cadea de aminoácidos en que se establecen ligazóns por pontes de hidróxeno entre os aminoácidos distantes da cadea. Estas ligazóns confírenlle a forma en hélice alfa, folla pregada beta ou xiro beta. Esta estrutura depende do medio onde a proteína se prega, de se conta de axuda como chaperonas, ou se algún prión induce amiloides a lámina beta.

  • Estrutura terciaria:

Resulta do enrolamento da hélice ou da folla pregada , sendo mantido por pontes de hidróxeno e disulfito de aminoácidos da mesma cadea. Esta estrutura confire a actividade biolóxica ás proteínas.

  • Estrutura cuaternaria:

Resulta da asociación de varias subunidades peptídicas con estrutura terciaria, estas permanecen unidas a través de ligazóns covalentes coma pontes disulfuro entre cisteínas.

[editar] Función biolóxica:

[editar] Estrutural ou plástica:

Son aquelas que participan dos tecidos dándolles rixidez, consistencia e elasticidade. Son encimas Estruturais: coláxeno ( cartilaxes ), actina e miosina ( músculos ), queratina ( cabelo ), fibrinóxeno ( sangue ), albumina ( ovos ) e outras.

[editar] Hormonal:

Exercen algunha función específica sobre algún órgano ou Estrutura dun organismo como, por exemplo, a insulina.

[editar] Defensa:

Os Anticorpos son proteínas que realizan a defensa do organismos contra substancias estrañas.

[editar] Enerxética:

Obtención de enerxía a partir dos aminoácidos que compoñen as proteínas. Esta é unha función de urxencia en organismos superiores, cando a indispoñibilidade de ácidos graxos ou monosacáridos así o dicta.

[editar] Encimática:

Posibilitan as reaccións bioquímicas como, por exemplo, as lípases, permitindo reducir a enerxía ceive de Gibbs de activación.

[editar] Condutoras de gases:

O transporte de gases ( oxíxeno e gas carbónico ) son transportados por proteínas como a hemoglobina e hemocianina.