Peloponnes
Ji Wîkîpediya
Peloponnes (bi yewnanî Πελοπόννησος, Pelopónnisos; bi yewnanîya antîk Pelopónnēsos) nîvgiravake li başûra Yewnanistane ye.
[biguherîne] Nav
Nav bi gumanî ji figurake mîtolojîk Pelops, tê gotin ku lawê Tantalosbû, hatiye girtin. Navê duyem nesos jî tê mane girav. Yanê bi tunî; girava Pelops.
Hin deman ew bi navê îtalî Morea jî hatî bû navandin.
[biguherîne] Erdnîgarî
Girav an nîvgirav bû ne Peloponnes nevebirî ye. Berê ew ji reşahîyê yewnanîstan ve, reşahîyên li ser parzemîna ewropa, bi berzaxa Corinth firehîye 6 km. bi wê ve gireda bû. Lê di 1893an de li ser wê Kanala Corinth hat çêkirin. Çiqas êdî ew ji reşahîya Yewnanîstan ve ne girêdayî ye jî ji bo kanalê çêkirîye ew hîn wek nîvgirav tê ditîn. Di 2004an de Peloponnes bi pirayakê 2,2 km ve bi reşahîyê bingehî ve hat girêdan.
Peloponnes li başûra nîvgirava Balkan e. Li rojavaya nîvgiravê Derya Ege, li rojhelat jî Derya îon he ye.
[biguherîne] Dîrok
Pelopennes dema Mîkenan de , di 1100 b.z. de dawî bû bûn, navenda medenîyeta wan bû. Ew di dema yewnana antîk de di destên Spartayan bû. Ji pê re îskenderê Mezin ew dera dagir kir. Lê ew di 146 b.z. de kete destên Împaratoriya Romaye. Ew dera ji pê Roma re kete destên Bîzans û wek Morea dihat navendin. Di 1204an di sefera Xaçiyayê Çaram de ew ji alîya Latînan hat dagir kirin. Ew ji pê Bîzans şunda serxwe bû re şunda hundura xakên Bîzans bû. Lê ew di sedsala 15'an de navbera Venedîk û Osmaniyan de diçû û dihat. Ew bi dawî di 1686an de kete destên Venedikan û heta 1715an wek Morea di destên Venedîkan de ma. Paş serxwebûna Yewnanîstan re ew şunda dest yewnana ket û ew şunda wek navê xweyê antîk Peloponnes hat navandin.