Şett ûl Ereb

Ji Wîkîpediya

Belemeke di çemî Şett ûl Ereb de
Belemeke di çemî Şett ûl Ereb de

Şetul Ereb (erebî: شطّ العرب Şet ûl-Ereb, farsî: اروندرود Ervand Rûd) navê çemî ji pê Firat û Dîcle teva hev dibin e. Ji pê Ferat û Dîcle li bajarê Qurnahe teva hev dibin re ewna herdu 193 km tev diherîkin û sînorê navbera Irak û Iran pêk tînin. Li Besra jî tala kendava fars dibin.

Ew sînorên navbera Îran û Irak de di dîrok de sedema hin li hev nehatina herdu dewletan bû. Yek ji wan Şerê Kendavê yê yekemê (cenga Îran-Irak) di navbera wan de di navbera salên 1980 û 1988an de bû bû.

Li ber wê cengê heta 1975an Şetul Ereb bi tunî sînora Îran û îraq pêk tanî. Ew sînora ya demê ku Brîtanya Irak îşgal kirî de ma bû. Armanca İraqeyê di wê cengê de, mişe standina ew ji keştîyên petroleyê di çêm re derbaz dibin û dana rêberekî Iraqî di nîvgirava Faw de bû.

Gorî Peymana Cezayêr di 1975an de navîna çêm sînor bû. Ew peymana bi çavnêrîya OPEC navbera Sedam Huseyîn û Mihemed Riza Pehlevî de hat îmze kirin.

Lê di 1980an de Seddam ew peymana betal kir û navbera wan de cengê beloq da. Cengê germ heta 1988 dewam kir. Di 1988an de cenga navbera wan de dawî bû jî peyaman encax kênge Iraqê di 1990an de ew xakên dagir kirinî terk kir û peymana Cezayêr şunda pejirand şunda hat pêk anîn. Lê demekê kurt şunda ji bo Iraqê di wê cengê de Kuweyt îşgal kirî bû cenga navbera Iraq û DYA de Şerê Kendavê yê duyem der ket.