Mezheb
Ji Wîkîpediya
Mezheb ango zav wûşeyeke Erebîyê tê wetayê "çûn, pêy çûn" e. Lê di lîteratûra olî de ew tê maneyê ew komeke gorî distûr û bawerên ji alîya hin kesan hatin diyar kirinî re tê gotin.
Tabloya Naverokê |
[biguherîne] Îslam
Di dîroka îslamê de mezheb ji bo ciyawazîyên siyasî fikhî hatiye bikaranîn. Di îslamê de mezheb gorî îtîqadî(bawerî) û fikhî tên polandin. Mezhebên îtîqadî mezhebên ji pê lihevnehatina Hz. Elî û Mûawiye dest bi der ketinê kirî re tê gotin. Di wê bûyerê de alîgirên Hz. Elî wek Şîa hatin navandin. Ew kesên bûyera kizîr re bervêdanî jî wek Xaricî hatin navandin. Îroj di Îslam de du mezhebên bingehî Şîîtî û Sunîtî hene. Ew mezheban jî bin xwe gorî bawerî û fikhî(puşul) parva çend mezheban dibe.
[biguherîne] Sunî
- Gorî sunîyan mezhebên bawerî dudo ne;
- Matûrîdî
- Eşarî
- Mezhebên fikhî ango puşulî jî çar in;
- Hanefî
- Şafî
- Malîkî
- Henbelî
[biguherîne] Xaricî û Vehabî
Xaricî mezheba di dema bûyerê kizîr de der ketiye. Vehabî jî di sedsala 18'an li Erebîstan der ket.
[biguherîne] Mezhebên Din
Di dîroka ÎSlam de hin mezhebên dinên Xwedê şibandina hin heyînîyên din jî der ketina.
- Mutezîle û Kaderîyye dudo ji wan mezheban ne.
[biguherîne] Şî
Şî ji pê lihevnehatina Hz. Elî û Mûawîye der ketî bûn. Şî jî di navbera xwe de wek Îmamî, Îsmaîlî û Zeydî parve dibin.
[biguherîne] Xristîyanî
Di xristîyanî de sê mezhebên bingehî hene;
Ev gotar şitlek e.
- Ev gotar hîn nû ye, ne temam e. Wekî şitleke darê ye. Heke tu binivîsî, tu yê vê darê mezin bikî û dê gelek guliyên nû xwe jê berdin. Çawa?
- Eger tu bixwazî binivîsî, biçe ser « biguherîne».