Nederlandse Antille
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
Nederlandse Antille | |
![]() |
![]() |
![]() |
|
Officieel taol | Nederlands |
Hoofstad | Willemstad |
Staotsvörm | Land binne 't keuninkriek |
Staotshoof | Beatrix (sins 1980) |
gouvernäör | Frits Goedgedrag |
premier | Etienne Ys |
Groondgebeed % water |
960 km² 0% |
Inwuners | 181.000 |
Munt | Gölle (ANG) |
Tiedzaone | UTC -4 |
Nationale fiesdaag | 30 april |
Volkshymne | Volksleed zoonder titel |
Landcode | ANT |
TLD | .an |
Tillefoon | +599 |
De Nederlandse Antille (officieel Nederlandse Antillen) zien 'n aofhenkelik gebeed vaan 't Keuninkriek der Nederlen, en vörme volges 't Statuut vaan 't Keuninkriek der Nederlen e "land binne 't keuninkriek", zjus wie Nederland en Aruba. Wat betrif de binnelandse pólletiek zien de Nederlandse Antille gans oonaofhenkelik, meh ze mage gein armee höbbe en gein boetelandse pólletiek veure; dit weurt aon Nederland euvergelaote. De Nederlandse Antille bestoon oet vijf tropische eilen in de Caribische Zie, twie oonder de wind, Bonaire en Curaçao, en drei bove de wind, Sint-Maarten, Sint-Eustatius en Saba. Daoneve gief 't nog drei klein, onbewoende eilen: Klein Bonaire, Klein Curaçao en Green Island (bij Saba). Eder vaan de bewoende eilen heet 'n eige eilandsraod. 't Land grèns aon Frankriek, umtot 't noordelik deil vaan Sint-Maarten in Franse hen is. Hoofstad en wiedoet groetste stad is Willemstad op Curaçao, wijers is allein Philipsburg op Sint-Maarten vaan beteikenis.
[bewirk] Demografie
De bevolking is in groete mierderheid zwart, meistal mulats, of creools. De blanke vörme nog altied de bovelaog vaan de bevolking. Väöl lui zien oet 't boeteland aofkumsteg: veural oet Venezuela (op Curaçao) en oet de Dominicaanse Rippebliek en Puerto Rico (op Sint-Maarten). Väöl Antilliaone op hun bäört woene in Nederland.
Op de Oonderwindse Eilen is de volkstaol 't Papiaments, 'n creooltaol gebaseerd op 't Spaons en Portugees, mèt väöl Nederlandse leinwäörd. De bovewindse eilen zien Ingelstaoleg; de volkstaol is dao Caribisch Ingels. 't Nederlands weurt door 7% vaan de bevolking es mojertaol gesproke, laanksemaon ouch mie door de inheimse bevolking.
Tijens de kolonialen tied höbbe Spaonse missionaire de slaove tot 't katholicisme bekierd, wat daan ouch de dómmenante religie is.
Door 'n groete ermooj, veural op Curaçao, is de drögkshandel vaan wezelik belaang veur de ikkenomie vaan 't land.
[bewirk] Historie
Veur de koms vaan de Europeane woorte de Antille bewoend door de Arowakke, 'nen Indianestam. De mèrkwierdege taolsituatie bij dees Indiane wies drop tot de oorsprunkelike bewoeners door de Arowakke euverwónne en geassimileerd zien. De oontdèkking vaan de eilen door de Spaanjerds had e verweustend effek: de Indiane woorte oetgemaord of storve door de opgelagten dwangarbeid. Daorum begós me slaove oet Afrika te importere.
In 1634 woorte de eilen door de Nederlandse WIC op de Spaanjerds vereuverd. De Nederlanders vestegde dao versjeie plantazjes, die door väöl slaovewerk oonderhawwe woorte. 't Eiland Sint-Eustatius waor bovedeen 'ne vrijhaove veur zieruivers. Pas in 1863 woort de slaovernij aofgesjaf.
In 1954 woort 't Statuut veur 't Keuninkriek der Nederlen opgestèld, woerin de Antille vaan kolonie tot gebeedsdeel verheve woorte. In 1969 woort op Curaçao 'nen opstaand oontketend oonder arbeiders vaan de Shell-raffinaderij. Sins inkel decennia desintegreert de unie vaan de eilen: in 1986 splitsde Aruba ziech aof um 'ne status aparte te vörme. E rifferendum gehawwe op Curaçao in 1994 verwórp zjus zoe'ne status veur 't groetste eiland vaan de Antille, meh in 2004 adviseerde 'n kemissie 't land te oontbinde. Curaçao en Sint-Maarten zalle in dit nui stèlsel de status vaan land binne 't keuninkriek kriege, Bonaire, Sint-Eustatius en Saba zalle keuninkriekseiland weure, wat inhèlt tot ze oonder direkter zègkesjap vaan de Nederlandse regering koume. 'ne Sommee gehawwe in november 2005 bevestegde dit plan, wat in 2007 oetgeveurd zal weure.
De leste jaore waor väöl frictie tösse de regeringe vaan de Nederlandse Antille en Nederland: De verkezing vaan de populistische politicus Antonie Godett, dee vaan corruptie verdach woort, en de aonhawwende smokkel vaan cocaïne waore twispunte. In 2005 veel de regering vaan Etienne Ys.
Len in Noord-Amerika |
---|
Antigua en Barbuda | Bahama-eilen | Barbados | Belize | Canada | Costa Rica | Cuba | Dominicaanse Rippebliek | Grenada | Guatemala | Haïti | Honduras | Jamaica | Mexico | Nicaragua | Pánama | Saint-Kitts | Saint-Vincent | El Salvador | Santa Lucia | Trinidad en Tobago | Vereinigde Sjtaote van Amerika |
Aafhenkelike gebejer: Aroeba | Guadeloupe | Martinique | Nederlandse Antille | Puerto Rico | Sint-Maarte (Frans) |