Allerheilige
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Valkebergs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
Allerheilige (Latien: Omnium Sanctorum solemnitas) ies 'ne kèrkelike fièsdaag bie de katholieke, dae gevierd weurt op 1 november. Alle heilige en martelaere, bekènd of neet bekènd, weure dan gezamelik herdach umdat zie same de zegevierende kèrk vertegenwoordige. Tot in de jaore 60 van de 20e ièw waor Allerheilige 'ne vriejen daag veur de inweunersj van Belsj, Nederland, Frankriek en (deile van) Duutsjland.
[bewirk] Oarsjpróng
De oarsjpróng van 't fiès liek in de 4e of 5e ièw. Paus Gregorius IV, dae laefde van 827-844, verplaatsde de fièsdaag van Allerheilige van 13 mei nao 1 november. Op 13 mei vóng de kèrkwiejing plaats van 't dan toe heidense Pantheon in Roame. 1 november waor de begindaag van de winterperiode volges Benedictus.
De Orthodoxe kèrk kènt ouch 'n Allerheilige-fiès, meh dat vèlt op 'ne andere datum.
Op de daag veur Allerheilige, 31 oktober, vingk 't fiès van Halloween plaats, dat dezelfde gróndgedachte haet: de sjeiing van zomer mèt winter. De naam zou aafgeleid zin van Allerheilige-aovend.
Op 2 november weurt Allerzièle gevierd es naogedachtenis aan alle doaje.