Isaac Newton

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija ħielsa.

Il-kopja tal-Philosophiae Naturalis Principia Mathematica ta' Newton innifsu
Il-kopja tal-Philosophiae Naturalis Principia Mathematica ta' Newton innifsu

Sir Isaac Newton, (4 ta' Jannar 1643 - 31 ta' Marzu 1727) kien fiżiku, matematiku, astronomu u filosofista naturali Ingliż, meqjus minn ħafna bħala l-akbar figura fl-istorja ta' l-ixjenza. Fil-ktieb tiegħu, Philosophiae Naturalis Principia Mathematica, ppubblikat fl-1687, hu ddeskriva l-gravitazzjoni universali u t-tliet liġijiet tal-moviment. Barra minn hekk, hu għamel xogħlijiet fis-setturi tal-matematika, l-ottika u l-mekkanika.


Werrej

[editja] Biografija

[editja] Snin Bikrija

Isaac Newton twieled fl-4 ta' Jannar 1643 f'Woolsthorpe Manor, f'Woolsthorpe-by-Colsterworth fi rħajjel f'Lincolnshire, bin Isaac Newton (li miet tliet xhur qabel twieled Isaac) u Hannah Ayscough. Meta Newton kellu biss tliet snin, ommu żżewġet lir-Reverendu Barnabus Smith, u ħalliet lit-tifel fil-kura ta' omma, Margery Ayscough. Newton beda l-edukazzjoni fl-iskejjel tal-villaġġ u wara ntbagħat f'The King's School fi Grantham, fejn sar l-aħjar student fl-iskola kollha. Fi żmienu f'The King's School, hu kien joqgħod għand ċertu William Clarke, l-apotekarju lokali u eventwalment Newton beda jħobb lit-tifla ta' Clarke, Anne Storey. Iżda meta Isaac, ta' dsatax-il sena, telaq lejn Cambridge University, Storey ħallietu. Newton ħa d-degree fl-1665, u qatta it-tmintax-il xahar li fih l-universita' għalqet bħala prekawzjoni mill-pesta d-dar, jaħdem fuq il-calaculus, l-ottika u l-liġi tal-gravitazzjoni.

[editja] Snin tan-nofs

Sir Isaac Newton ta' 46 sena
Sir Isaac Newton ta' 46 sena

[editja] Matematika

Newton kompla l-istudju fuq il-calculus, iżda ma bdiex jippubblika x-xogħol tiegħu qabel l-1693, u ma spjegax kollox qabel l-1704. Sadanittant, Gottfried Leibniz kien diġa żviluppa t-teorija tiegħu fuq il-calculus. Dan wassal għal rivalita bejn it-tnejn. Newton akkuża lil Liebniz li seraqlu x-xogħol tiegħu. B'hekk bdiet il-kontroversja bejn Newton u Liebniz.

[editja] Ottika

Bejn l-1670 u l-1672, Newton kien jagħti lezzjonijiet fuq l-ottika. Matul dan il-perjodu, hu studja fuq ir-rifrazzjoni tad-dawl. Wera li bi prisma, seta jinqasam id-dawl abjad fi spectrum ta' kuluri, u li lenti u prisma oħra setgħu jerġgħu jikkomponu il-kuluri f'dawl abjad.