Keze
Van Wikipedie
Keze is 'n voedingsmiddel emaakt van mölk. Biej 't maken van keze wörden de vaaste stoffen in de mölk (eiwitten, vetten en mineraolen) eskeiden van 't vocht. Der wördt an de keze stremsel, zuursel en zalt toe-evoegd tiedens de bereiding. Keze bevat veural veul calcium, mar ok de vitamines A, B en D. Keze wördt vanolds ezeen as ien van de veule typisch Nederlaanse (export)perdukten.
Onderwarpen |
[bewark] Stappen in 't maken van keze
De eerste stap biej 't maken van keze is 't toevoegen van stremsel en zuursel an de mölk. Hierdeur gaon de eiwitten, veural 't caseïne, in de mölk samenklonteren, waorbiej 't vet en vocht in-esleuten wördt. Zo ontstiet 't vrongel. 't Zuursel bevat de mölkzuurbacterie Lactococcus, de 'bolvormige mölkbacterie'. Stremsel wördt ehaold uut de maoginhold van jonge dieren, biejveurbeeld van kalvers of kunstmaotig emaakt.
De witte, nog slappe vrongel die nog mar 'n paor uren eparst is, werd vrogger vake egeten in Amsterdam as meikeze. Now is meikeze zwat niet meer te kriegen, umdat der niet zoveul liefhebbers van bint.
Hiernao wördt deur snieden en verwaarmen zo veul meugelijk vocht uut 't vrongel eknepen. 't Of-etapte vocht hiet wei. De wei bevat nog waordevolle stoffen en wördt biejveurbeeld in dierenvoeding gebruukt, mar ok in sommige frisdraanken.
't Vrongel wördt in 'n vat edaon en wieder samen-eparst. Vervolgens wördt 't vrongel in zalt water edaon ('t zogenaamde pekelbad). 't Zalt dät in de keze dringt bevordert de korstvorming, de stevigheid, de smaak en ok de holdbaorheid. 'ne Febriekskeze blieft langer in de pekel liggen as 'ne echte boerenkeze; daordeur verliest de keze meer vocht en wördt e zalter. 'ne Gewone Goudse febriekskeze zit op ongeveer 3,5% zalt, 'ne febriekskeze mit 25% minder zalt (Maaslander) op ongeveer 2,5%, en 'ne boerenkeze op ongeveer 2%.
De keze is nao 't pekelbad nog slap en hef niet veul smaak. Deur de keze te laoten riepen wördt e steviger. De rieping duurt 4 weken tot 1 jaor. Hoe langer de keze riept, hoe meer smaken evörmd worden. De meeste Nederlaanders hebt 'ne uut-espreuken veurkeur veur keze mit 'ne bepaolde riepingstied. Um de riepingstied van 'ne keze an te geven bestaon der verschillende benamingen. Disse benamingen bint weer-egeven in de onderstaonde tabel.
Benaming | Riepingstied |
---|---|
Jonge keze | 3 weken |
Jong belegen | 10 weken |
Belegen | 4 maonden |
Extra belegen | 8 maonden |
Olde keze | 12 maonden |
Aoverjaorige keze | 16 maonden of meer |
[bewark] Keessoorten per laand
[bewark] Nederlaand
- Edammer keze
- Friese negelkeze
- Gröskeze
- Heuikeze
- Goudse keze
- Kernhemmer
- Leidse keze
- Boerenkeze
- Smeerkeze
- Leerdammer
- Rommedoe
- Reukkeze
[bewark] België
- Paterskeze
- Brusselse keze
- Herve
- Limburger
- Maredsous
- Passendale
- Plateau de Herve
- Postel
- Prince-Jean
- Remedou
- Rubenskeze
- Oud Brugge
- Brugse Blomme
- Wijnendale
[bewark] Aandere
- Dènemarken: Castello Blue, Danish Blue, Samsø
- Duutslaand: Musterkeze, Tilsiter
- Engelaand: Cheddarkeze, Cheshire, Double Gloucester, Lancashire, Shropshire Blue, Stilton, Wensleydale
- Fraankriek: der bestaon 'n groot antal Fraanse kezen, veurbeelden bin Camembert, Roquefort en Brie.
- Griekenlaand: Feta
- Italië: Bel Paese, Gorgonzola, Mascarpone, Mozzarella, Parmezaanse keze, Pecorino, Ricotta enz.
- Spanje: Manchego
- Zwitserlaand: Appenzeller, Emmentaler, Gruyère, Raclette
[bewark] Nedersaksisch
- Achterhooks: keze
- Drèents: keze of kees
- Grunnegs: keze of kees
- Sallaands: keze
- Stellingwarfs: keze
- Veluws: keze, keis of kees
![]() |
Meer ofbeeldingen dee bie dit onderwarp heuren ku-j vienen in de kattegerie Cheese van Wikimedia Commons. |