Latainse alfabet
Van Wikipedie
t Latainse alfabet is t alfabet dat veur bie aal westerse spellens om ôf bruukt wordt, zo ook veur de Grunnegse spellen Nederlaandse spellen.
De veurloper van t westerse alfabet is ontwikkeld deur de Semitische luu in Egypte (zai Proto-Sinaitisch). In wiezegde vörm is t deur de Fenziers overnomen. De Grieken hebben doar weer n alfabet van ôflaaid, dat anders in n aantel tekens van de veurloper verschilde. t Klassiek Latainse alfabet is weer van t Griekse alfabet ôflaaid en telde in de tied van Cicero 21 letters. Veur t weergeven van Griekse woorden wuiren loater Y en Z touvougd. I en V wuiren zowel oetsproken as klinker as dat t as medeklinker oetsproken wuir. Hierbie was de I de ie en j en de V was den de u en de v. In de Middeleeuwen kwamen hierveur de J (medeklinker) en U (klinker) derbie. W is dubbel V om /w/ weer te geven. In de skandinoavische toaln wordt de V nog aal oetsproken as w.
Tegenswoordeg bestaait de veur de Nederlaandse spellen gebruukelke variant van t Latainse alfabet uut de volgende 26 letters:
A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M |
N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z |
Summige noaslagwaarken beschaauwen de IJ as apaarte letter. De maiste noaslagwaarken kiezen der anders veu0r om de IJ as kombinoatsie van de letters I en J te zain, of as spellensvariant van de Y.
In veul toaln binnen extroa letters touvougd, of letters veurzain van diakritische taikens (~ aksìnten) om te voorzain in toalspesivieke schriefwiezen veur toalaigense klanken. Hierbie gaait t allind om de letters mit aksìnten dij as apaarte letters zain worden.
Àà | Áá | Ââ | Ãã | Ää | Åå | Āā | Ąą | Çç | Ĉĉ | Čč | Ćć | Ðđ | Ęę | Ëë | Ĝĝ | Ğğ | Ĥĥ | Įį | Ïï | Iı | Ĵĵ | Łł | Ññ | Õõ | Öö | Őő | Øø | Ǫǫ | Şş | Șș | Šš | Ŝŝ | Țț | Ŭŭ | Üü | Ųų | Ůů | Űű | Žž |
Der bestaait n Engelse zin, woarin aal letters van t alfabet trugge te vinden binnen: The quick brown fox jumps over the lazy dog. In Nederlaand kin man de zin Pa's wijze lynx bezag vroom het fikse aquaduct bruken.
Schreven in t Oldambtsters |