Karnevaal
Van Wikipedie
Karnevaal of vastenoavend is t feest dat vijerd wordt ien doagen veurafgoand aan Aswonsdag, woarmit de vastentied (vandoar vastenoavend) van 40 doagen begunt dij duurt tot aan Poaske tou. t Wordt veuraal vijerd ien Nederlaand, Floandern en Duutslaand. t Woord karnevaal, komt van t Latainse carnevale dat roegweg vot mit vlais betaikent, verwiezend noar de vastentied dat der gain vlais eten worden mag volgens de kristelke traditsie. Verbond tuzzen karnevaal en vasten is toch nait zo groot. Offisjeel was karnevaal n haaidens feest dat vijerd wer om kwoade gaisten vot te joagen mit veul geluud en vermommens, vergeliekboar mit de Chineze droakendaans tiedens t Chineze nijjoar. Karnevaal is ien de loop der aiwen verbonden roakt mit t kristelke vasten, woardeur allend roomse steden en lougen aan karnevaal doun.
Onderwarpen |
[bewark] Doagen
Karnevaal wordt maisttieds op vijer doagen vijerd, zoaterdag, zundag, moandag en dingsdag. Dit is opvalend, den vastenoavend verwiest aigelks allindeg noar dingsdag. Ien verschaaidene dailen van Nederlaand vaalt hoogtepunt van karnevaal op ain van dizze drij doagen, dij den n apaarte noam hebben:
- Anjerzoaterdag (Duuts: Nelkensamstag)
- Tölpenzundag (Duuts: Tulpensonntag)
- Rozenmoandag (Duuts: Rosenmontag)
- Swaalfkedingsdag (Duuts: Veilchendienstag)
Zo wordt ien Zuud en Midden-Nederlaand veuraal de zundag bruukt as belaangriekste dag, ien Noord-Nederlaand vaalt t hoogepunt op zoaterdag, ien tieds dat ien Duutslaand veuraal de Rozenmoandag n traditsie is. t Hoogtepunt van karnevaal wordt vijerd mit n optocht van proalwoagens en verklaide minsken.
[bewark] Traditsies en brukens
Voak worden steden en lougen tiedens karnevaal overdroagen aan t gezag van Prins Karnevaal, biestoan deur de Road van Elven en ien summege ploatsen n vörst. De prins en de Road van Elven worden kozen op de 11. van de 11. (11 november). De vörst is maisttieds de prins van vurrege joar.
De vernuimde karnevaalsgrout is de richterhaand schuun laangs de nek te leggen en Alaaf zèggen.
[bewark] Woar ien Nederlaand wordt karnevaal vijerd?
Karnevaal wordt veuraal vijerd ien t zuden van de revieren, moar ook boven de grode revieren wordt karnevaal vijerd; (Oldenzoal, Ieselstain, Montfoort, Zwòl en Hooglaand). Wieder wordt karnevaal ook ien Twìnte en Zallaand en ien n poar katholieke enkloaves zo as 's-Heerenbaarg, Grolle ien de Aachterhouk en Troapel en Kloosterboeren ien Grunnen vijerd. Moar ook ien Raandstad wordt der karneval vijerd en dan veuraal ien Bollenstreek. Karnevaal is hier ien de joaren '60 en '70 introduzeerd deur veurnoamelk Limbörgse en Broabantse poaters dij ien Noordwijkerhout waarkden bie de "Sancta" (n opvangzèntrum veur gaistelk en lichoamelk handikapten) en ien Voorhout bie de BNS (een katholieke middelboare school woar ze lesgaven). Ook ien de omliggende dörpen zo as ien Noordwijk, Warmond, Lisse, de Zilk en Sassenheim wordt karnevaal vijerd.
[bewark] Grunnegs karnevaalslaid
- Karnevaal ien t noorden, dat is n feest mit pit;
- van Veendaam noar Olle Pekel, elkenain dut mit;
- van Hogezaand tot Sapmeer;
- van Grunnen tot aan t Stad;
- elkenain, elkenain, elkenain gaait plat.
[bewark] Noamen van steden en lougen
Tiedens karnevaal kriegen de steden en lougen van karnevaal almoal n aander noam. Hieronder stoan n aantel veurbeelden:
- Den Bosch - Oeteldonk
- Breda - Kielegat
- Bergen op Zoom - Krabbegat
- Tilburg - Kruikenstad
- Apeldoorn - Knienenstad
- Troapel - Kloosterwieke
- Deventer - Stokvissengat
- Deutechem - Leutekum
- Ìnskedee - Krekkelstad
- Zwòl - Sassendonk
[bewark] Nedersaksisch
- Grunnegs: karnevaal, vastenoavend
- Stellingwarfs: karneval
- Veluws: karneval