Pasaka ya Kiyahudi
From Wikipedia
Pasaka ya Kiyahudi ni kati ya sikukuu muhimu zaidi ya dini ya Uyahudi. Sikukuu hii inakumbuka kutoka kwa Wanaisraeli kutoka utumwa walimokuwepo huko Misri.
Pasaka ya Kiyahudi imekuwa na athira kubwa juu ya sherehe ya Pasaka ya Kikristo kuhusu tarehe, liturgia na desturi mbalimbali.
Contents |
[edit] Jina la Pasaka
Jina la Pasaka limetokana na neno la Kiebrania "פסח" (tamka: pasakh) lenya maana ya "kupita juu, kukaa juu ya (kama mlinzi)" katika kitabu cha Biblia cha Kutoka 12:23. Hapa imeandikwa ya kwamba Mungu "atapita" juu ya milango ya nyumba za Wanaisraeli huko Misri katika usiku kabla ya hawakutoka na kuzuia maovu ambayo Wamisri wanaathiriwa nayo.
[edit] Tarehe ya Pasaka ya Kiyahudi
Pasaka ina tarehe kamili katika kalenda ya kiyahudi inaanza Nisan 15. Inasheherekewa kwa siku saba yaani hadi Nissan 22. Siku ya kwanza na ya mwisho ni sikukuu hasa. Katika nchi ya Israel siku hizi mbili ni siku za kupumzika kazi. Wayahudi wengine hasa nje ya Israel husheherekea siku 8.
Kwa sababu kalenda ya kiyahudi ni kalenda ya mwezi tarehe zake hubadilika katika hesabu ya kalenda ya Grigori yaani kalenda ya kawaida ya kimataifa. Kwa jumla Pasaka ya Kiyahudi inasheherekewa wakati wa miezi Machi au Aprili kwa sababu Nisan ni mwezi wa majira ya kuchipua.
[edit] Asili ya Pasaka
Katika Biblia, kitabu cha Kutoka 12 kuna taarifa ya kutoka kwa Wayahudi katika Misri wakati wa Musa mnamo mwaka 1200 KK. Taarifa ni ya kwamba Musa alimtumwa na Mungu kuwaondoa Wanaisraeli katuka hali ya utumwa huko Misri na kuwaongoza kwenda nchi ya ahadi. Lakini mfalme wa Misri mwenye cheo cha Farao alikataa hivyo Mungu alituma mapigo dhidi ya Misri ili Farao alazimishwe kukubali. Pigo la mwisho tena la kali mno lilikuwa kifo cha kila aliyezaliwa kama mtoto wa kiume wa kwanza katika Misri. Hapo Wanaisraeli waliambiwa kuchincha kondoo na kupaka damu milangoni kwao ili malaika akipita kuua watoto wa kwanza asiguse watoto wa Wanaisraeli. Baada ya pigo hili Farao alikubali Wanaisraeli watoke.
Tendo hili la kuwaweka mababu yao huru inakumbukwa na Wayahudi kote duniani katika siku zinazoanza Nisan 15.
[edit] Sherehe ya Pasaka
Sherehe ya Pasaka inaanza masaa ya jioni kabla ya siku yenyewe kwa sababu katika kalenda ya kiyahudi mwanzo wa siku si usiku manane wala macheo lakini wakati wa machweo jioni inayotangulia. Maandalizi ya sikukuu ni pamoja na kufanya usafi kabisa katika nyumba. Hakuna kitu kilichochachuka kinachobaki katika nyumba kufuatana na Kut. 12:20 yaani kitu chochote chenye nafaka au unga yake ulioguswa na maji hata punje yake kama vile mkate, keki au spagetti. Tendo hili ni la kukumbuka jinsi Wanaisraeli walipaswa kukimbia Misri haraka bila muda wa kutengeneza mikate ya kawaida yaliyochachuka. Kwa hiyo wanawake wao walioka mikate yasiyochachuka ambayo yamekuwa chakula cha Pasaka hadi leo. Mikate hii huitwa "matze".
Familia na marifiki hukutana kwa chakula cha pekee wakizunguka meza ya Seder (seder = "utaratibu") yenye vyakula vya pekee. Kati ya vyakula hizi ni majani machungwa yanayokumbusha uchungu wa utumwa, matunda ya kupondwa yenye rangi ya kahawia-nyekundu yanayokumbusha udongo wa matofali Wanaisraeli walipaswa kutengeneza, maji ya chumvi ya kukumbuka machozi huko Misri, mayai kama ishara ya matumaini na mengine. Vyote huliwa katika utaratibu (=seder) maalumu pamoja na masomo na sala kutoka vitabu vya Haggada vinavyoshikwa na wote mezani.
[edit] Tarehe za Pasaka ya Kiyahudi (Passa) katika Kalenda ya Gregori 2005 - 2050
Mwaka wa Kalenda ya Gregori | Mwaka wa Kalenda ya kiyahudi | Tarehe ya Pasaka huko Israel | Tarehe ya Pasaka kwa Wayahudi wa Kiorthodoksi nje ya Israel |
---|---|---|---|
2004 | 5764 | Aprili 6-12 | Aprili 6-13 |
2005 | 5765 | Aprili 24-30 | Aprili 24-Mei 1 |
2006 | 5766 | Aprili 13-19 | Aprili 13-20 |
2007 | 5767 | Aprili 3-9 | Aprili 3-10 |
2008 | 5768 | Aprili 20-26 | Aprili 20-27 |
2009 | 5769 | Aprili 9-15 | Aprili 9-16 |
2010 | 5770 | Aprili 5-11 | Aprili 5-12 |
2011 | 5771 | Aprili 19-25 | Aprili 19-26 |
2012 | 5772 | Aprili 7-13 | Aprili 7-14 |
2013 | 5773 | Machi 26-Aprili 1 | Machi 26-Aprili 2 |
2014 | 5774 | Aprili 15-21 | Aprili 15-22 |
2015 | 5775 | Aprili 4-10 | Aprili 4-11 |
2016 | 5776 | Aprili 23-29 | Aprili 23-30 |
2017 | 5777 | Aprili 11-17 | Aprili 11-18 |
2018 | 5778 | Machi 31-Aprili 6 | Machi 31-Aprili 7 |
2019 | 5779 | Aprili 20-26 | Aprili 20-27 |
2020 | 5780 | Aprili 9-15 | Aprili 9-16 |
2021 | 5781 | Machi 28-Aprili 3 | Machi 28-Aprili 4 |
2022 | 5782 | Aprili 16-22 | Aprili 16-23 |
2023 | 5783 | Aprili 6-12 | Aprili 6-13 |
2024 | 5784 | Aprili 23-29 | Aprili 23-30 |
2025 | 5785 | Aprili 13-19 | Aprili 13-20 |
2026 | 5786 | Aprili 2-8 | Aprili 2-9 |
2027 | 5787 | Aprili 22-28 | Aprili 22-29 |
2028 | 5788 | Aprili 11-17 | Aprili 11-18 |
2029 | 5789 | Machi 31-Aprili 6 | Machi 31-Aprili 7 |
2030 | 5790 | Aprili 18-24 | Aprili 18-25 |
2031 | 5791 | Aprili 8-14 | Aprili 8-15 |
2032 | 5792 | Machi 27-Aprili 2 | Machi 27-Aprili 3 |
2033 | 5793 | Aprili 14-20 | Aprili 14-21 |
2034 | 5794 | Aprili 4-10 | Aprili 4-11 |
2035 | 5795 | Aprili 24-30 | Aprili 24-Mei 1 |
2036 | 5796 | Aprili 12-18 | Aprili 12-19 |
2037 | 5797 | Machi 31-Aprili 6 | Machi 31-Aprili 7 |
2038 | 5798 | Aprili 20-26 | Aprili 20-27 |
2039 | 5799 | Aprili 9-15 | Aprili 9-16 |
2040 | 5800 | Machi 29-Aprili 4 | Machi 29-Aprili 5 |
2041 | 5801 | Aprili 16-22 | Aprili 16-23 |
2042 | 5802 | Aprili 5-11 | Aprili 5-12 |
2043 | 5803 | Aprili 25-Mei 1 | Aprili 25-Mei 2 |
2044 | 5804 | Aprili 12-18 | Aprili 12-19 |
2045 | 5805 | Aprili 2-8 | Aprili 2-9 |
2046 | 5806 | Aprili 21-27 | Aprili 21-28 |
2047 | 5807 | Aprili 11-17 | Aprili 11-18 |
2048 | 5808 | Machi 29-Aprili 4 | Machi 29-Aprili 5 |
2049 | 5809 | Aprili 17-23 | Aprili 17-24 |
2050 | 5810 | Aprili 7-13 | Aprili 7-14 |