Ёсуман
From Википедиа
?Ёсуман | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() Jasminum polyanthum
|
||||||||||||
Классификатсияи илмӣ | ||||||||||||
|
ЁСУМАН, ёсамин, ёсмин, с у-мав (Jasminum), буттаи хазоврез ё х.амешасабзи печанда. Барги сод-да, мураккаб <аз баргчахр иборат аст) ё себарга, гу¬ли сафед, зард, сурхтоби хушбуй ва туза дорад. Ца-риб 200 намуди Ё. маълуи буда, асо-сан дар нохдяхри тровикй ва суб-тропикии Осиё, Афрко ва Амрикои Ҷанубй меруяд. Дар СССР се намуди Ёсуман. (J. officinale — дар Кав¬каз ва Тоҷикистон; J. revolutum — танх,о дар к,-тсух.хри Дарвоз; J. fruti-cans — Црим ва Кавказ1 вомехурад.
Аз гули шоҳсуман — Jasminum grandiflorum (Ҳимолой) ва Ёсумани хушбуй — Jasminum odoratissimus (ҷазираи Мадейра) равгани эфир мегиранд, ки дар атриёт фаровон истифода мешавад. Ёсумани хамешасабзи печактана — Jasminum sambac чун гули хонагй маъмул аст. Ёсумани сафед (Jasminum officinale) бутта-ест, ки навдахои хазавда ё печанда дорад. Баландя^п то 1 м. Шохчахсь яш камбарг, баргаш пармонавд (да-■розиаш то 10 см, бараш то 7 см) бу¬да, тамоми зимистон сабз мемонад; гули к,адахдпакли сафед (кутраш то 2,5—3,5 см), хушагули 2—4-гула въ гузаи гуч,уммевашакл дорад. Дар шароити табиии республика мобайн-х.ои июнь гул мекунад. Ёсумани сафеди худруй танхр дар нишебихои ч,ан. ц-куз;и Хисори хавзаи д. Варзоб вомехурад.
Ёсумани зард ё зарсуман (Jasminum revolutum) буттаи хамешасабз (баландиаш 2,5. м). Баргаш аз як ё се чуфт баргча таркиб ефтааст; дарозиаш то 8—10 см, бараш 5 см. Гули қадаҳшакли зард, хӯшагули 15— 19-гула, гузаи дутухма дорад. Дар шароити табии июл — август гул мекунад. Танҳо дар Дарвоз меруяд. Ёсуман сифатхои хуби ороиши дорад ва бесабаб нест, ки аз замонхои кадим хамчун гули писандидаи шарқиён маъмул гаштааст.
[вироиш] Адабиёт
- Ҳоҷиматов М., О л и м о в М., Чаҳорбоғи гулҳо. Душанбе, 1979; 3anpягаева В. И., Лесные ресурсы Памиро-Алая, Ленинград 1976.