ปลิง

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

บทความนี้ต้องการเก็บกวาด ตรวจสอบ ปรับปรุง แก้ไขรูปแบบ เพิ่มแหล่งอ้างอิง ใส่หมวดหมู่ หรือภาษาที่ใช้
ส่วนใดส่วนหนึ่งหรือในหลายส่วนด้วยกัน
คุณสามารถช่วยตรวจสอบ และแก้ไขบทความนี้ได้ด้วยการกดที่ปุ่ม แก้ไข ด้านบน
กรุณาเปลี่ยนไปใช้ป้ายข้อความอื่น เพื่อระบุสิ่งที่ต้องการตรวจสอบ หรือแก้ไข
ดูรายละเอียดเพิ่มเติมที่ วิธีแก้ไขหน้าพื้นฐาน คู่มือการเขียน และ นโยบายวิกิพีเดีย ซึ่งสามารถดูตัวอย่างบทความได้ที่ บทความคุณภาพ และเมื่อแก้ไขตามนโยบายแล้ว สามารถนำป้ายนี้ออกได้

ปลิง จัดอยู่ในประเภทเดียวกับสัตว์เลื้อยคลาน ลำตัวยืดหยุ่น ชอบอยู่ในน้ำนิ่งตามหนองหรือลำธาร ดำรงชีพโดยการดูดเลือดสัตว์รวมทั้งมนุษย์เป็นอาหาร

สารบัญ

[แก้] ประเภท

อาจจำแนกออกได้เป็น 2 ชนิด คือ

  1. ปลิงควาย (Hirudinaria manillensis) พวกนี้ชอบอยู่ในปลักควาย ตัวสีเขียวคล้ำ มีลายเป็นขีดสีดำตามลำตัว มีลายขวางสีเหลืองส้ม เมื่อเวลายืดตัวจะยาวประมาณ 6 นิ้ว หรือมากกว่านี้ และสามารถหดตัวให้เหลือเพียง 2 นิ้ว พวกนี้ว่ายน้ำได้เร็วมาก มันจะดูเลือดได้ 10 มิลลิลิตร และอิ่มในเวลาประมาณ 10 นาที Boynton (1913) พบว่าปลิงชนิดนี้เป็นพาหะนำโรครินเดอร์เพสต์ (Rinderpest) ซึ่งเกิดกับพวกวัวควาย
  2. ปลิงพวก (Limnatis species) จะเข้าทาง ตา รูจมูก หรือปากได้ ในขณะที่คนดื่มน้ำหรือล้างหน้าในลำธารที่มีปลิงอยู่ และจะเข้าสู่หลอดคอ หลอดอาหารหรือหลอดลมได้อย่างรวดเร็ว อาการที่เกิดขึ้น คือ มีเลือดกำเดาออก ไอหรืออาเจียนเป็นเลือด ทำให้เสียเลือดมาก ถ้าอยู่ในโพรงจมูกอาจทำให้ปวดศีรษะเป็นเวลานาน ถ้าอยู่ในกล่องเสียงทำให้ไอเป็นเลือด เจ็บ ปวด หายใจไม่ออก ถ้าอยู่ที่บริเวณ Epiglottis จะทำให้กลืนลำบาก นอกจากนี้ยังอาจเข้าไปทางช่องคลอด ทวารหนัก หรือหลอดปัสสาวะของคนที่ลงอาบน้ำในลำธารได้ พวกที่ตัวใหญ่อาจเกาะและดูดเลือดตามผิวหนังขณะที่เราลงอาบน้ำ

[แก้] การรักษา

ถ้าปลิงเข้าไปอยู่ในทางเดินหายใจช่วงบน ใช้ Cocaine พ่นเข้าไป และพยายามเอาปลิงออกโดยใช้ปากคีบ แต่ถ้าอยู่ลึกลงไปไม่ควรใช้ Cocaine แต่ควรใช้ปากคีบชนิดยาวเข้าไปคีบปลิงออกมาโดยใช้ส่องดูด้วย Laryngoscope ถ้าจำเป็นควรเจาะคอช่วยหายใจด้วย ถ้าปลิงอยู่ในหลอดอาหารใช้ Cocaine พ่นได้และใช้ Oesophagoscope ช่วยด้วย สำหรับปลิงที่เข้าไปทางหลอดปัสสาวะหรืออวัยวะสืบพันธุ์ ควรชะล้างโดยใช้น้ำเกลืออย่างเข้ม

[แก้] การป้องกัน

ควรสวมเสื้อผ้าให้รัดกุม ถ้าจะต้องไปตามบริเวณหนองน้ำ หรือลำธารที่มีปลิงอยู่ควรใช้ยาทากันแมลง (repellent) เช่น Dimethyl Phthalate ใช้ทาตามตัว นอกจากนี้การดื่มน้ำตามหนองน้ำหรือลำธาร ต้องระวังอย่างยิ่ง ควรจะดื่มน้ำที่กรองหรือต้มแล้ว เนื่องจากประเทศไทยอยู่ในเขตร้อนและมีฝนตกชุกอากาศชื้นแฉะ จึงพบว่ามีปลิงและทากอยู่มากในบางท้องที่ นอกจากจะมีรายงานประเทศอื่นๆ เกี่ยวกับการมีปลิงเข้าไปทางปากทางจมูกหรือหลอดปัสสาวะแล้ว สำหรับประเทศไทยเคยมีรายงานเกี่ยวกับการที่ปลิงทำให้ลำไส้ทะลุและเยื่อบุช่องท้องอักเสบในเด็กหญิงอายุ 3 ขวบ ซึ่งได้ลงไปเล่นในน้ำในท้องนาเมื่อกลับถึงบ้านปรากฏว่ามีเลือดออกมาทางบริเวณทวารหนักจึงเข้าใจว่าถูกปลิงกัด ต่อมาเด็กรู้สึกเจ็บในท้อง ท้องอืดรับประทานอาหารไม่ได้และมีไข้ จึงได้นำส่งโรงพยาบาล แพทย์ได้ทำการตรวจร่างกายและในที่สุดได้ทำการผ่าตัดเปิดหน้าท้อง พบเลือดเก่าๆ อยู่ในช่องท้องประมาณ 100 ลบ.ซม. และพบว่าบริเวณลำไส้ใหญ่เหนือรอยพับของเยื่อบุช่องท้องประมาณ 2 นิ้ว มีก้อนเลือดติดอยู่ เมื่อนำก้อนเลือดออกมากจึงพบว่าบริเวณนั้นมีรอยทะลุ นอกจากนี้ยังพบรอยจ้ำ ๆ คล้ายห้อเลือดตามลำไส้เล็กอีกหลายแห่ง และพบปลิงนอนตายอยู่ที่บริเวณส่วนโค้งของลำไส้ใหญ่ใต้ม้าม นอกจากนี้มีรายงานว่าปลิงเข้าไปในกระเพาะปัสสาวะและทำให้เกิดเป็นก้อนนิ่วขึ้นได้ภายหลังในผู้ป่วยอีกรายหนึ่ง

จะเห็นได้ว่าปลิงและทากนี้อาจก่อให้เกิดอันตรายแก่พวกที่ทำงานตามท้องนาเป็นส่วนใหญ่ ในบางแห่งจึงเรียกโรคที่เกิดจากการถูกปลิงหรือทากกัดนี้ว่า "โรคซึ่งเกิดจากการประกอบอาชีพ" (Occupational Disease)

[แก้] อ้างอิง