ท้าวศรีสุดาจันทร์
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ท้าวศรีสุดาจันทร์ (พ.ศ.???? - พ.ศ. 2091) สตรีที่มีชื่อเสียงไม่สู้ดีนักในความคิดของคนไทย เพราะฆ่าลูก ฆ่าพระสวามีตัวเองแล้วให้ชู้ขึ้นครองราชย์แทน
ตามกฎมณเทียรบาลที่มีไว้ในกฎหมายตราสามดวง ท้าวศรีสุดาจันทร์ ไม่ใช่เป็นชื่อบุคคล แต่เป็นชื่อตำแหน่ง ของพระสนมเอก 1 ใน 4 องค์ของกษัตริย์ที่มีมาแต่สมัยอยุธยา เรียกว่า ท้าวพระสนมทั้ง 4 มีศักดินาคนละ 1,000 ไร่ โดยตำแหน่ง ท้าวศรีสุดาจันทร์เป็นตำแหน่งของพระสนมเอกที่สืบเชื้อสายราชวงศ์อู่ทอง หรือ ละโว้ - อโยธา การที่ท้าวศรีสุดาจันทร์ทำเช่นนี้ เมื่อวิเคราะห์และตีความแล้ว อาจเป็นไปได้ว่านางมีเจตจำนงทางการเมือง 2 ประการ คือ
- ฟื้นฟูราชวงศ์อู่ทองให้กลับมามีอำนาจดังเคย (ราชวงศ์อู่ทองล่มสลายไปเพราะการเข้ามาแทนที่ของราชวงศ์สุพรรณภูมิ)
- สืบทอดเจตนารมณ์ของสมเด็จพระไชยราชาธิราชที่ให้อยุธยาเป็นศูนย์กลางอำนาจในการปกครอง
หลังจากที่ท้าวศรีสุดาจันทร์ปลงพระชนม์สมเด็จพระไชยราชาธิราชกับพระยอดฟ้าแล้ว จึงให้ขุนวรวงศาธิราชขึ้นครองราชย์แทน (ตรงนี้ อาจสันนิษฐานได้ว่า ขุนวรวงศาธิราช อาจเป็นผู้มีเชื้อสายราชวงศ์อู่ทองด้วยเช่นกันก็เป็นได้) แต่ครองราชย์ได้เพียงแค่ ๔๒ วัน ก็ถูกรัฐประหารด้วยกลุ่มขุนนางเก่าและพระญาติวงศ์ในเชื้อสายราชวงศ์สุพรรณภูมิและราชวงศ์สุโขทัย ท้าวศรีสุดาจันทร์จึงถูกประหารชีวิตพร้อมกับขุนวรวงศาธิราช
ท้าวศรีสุดาจันทร์ ถูกเรียกว่า "แม่หยัว" หรือ " แม่ยั่ว " คำ ๆ นี้เพี้ยนมาจาก " แม่อยู่หัว " นั่นเอง จึงเชื่อว่าท้าวศรีสุดาจันทร์น่าจะเป็นถึงพระสนมเอกในสมเด็จพระไชยราชาธิราช เพราะนางมีโอรส 1 องค์ คือ พระศรีศิลป์ อีกทั้งสมเด็จพระไชยราชาธิราชได้แต่งตั้งนางให้เป็นผู้สำเร็จราชการในพระแก้วฟ้าคู่กับพระเฑียรราชาด้วย