พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สารบัญ |
[แก้] พระประวัติและการศึกษา
พลตรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ พระนามเดิม หม่อมเจ้าวรรณไวทยากร วรวรรณ (พระองค์วรรณ) ประสูติเมื่อวันที่ 25 สิงหาคม พ.ศ. 2434 ทรงเป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ และ หม่อมหลวงต่วนศรี (มนตรีกุล) วรวรรณ ทรงเษกสมรสกับ หม่อมเจ้าพิบูลย์เบญจางค์ กิติยากร และ หม่อมสร้อยสุพิณ (บุนนาค) วรวรรณ มีธิดา 1 คน คือท่านผู้หญิงวิวรรณ เศรษฐบุตร
พระองค์วรรณไวทยากร อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ และอดีตนายกราชบัณฑิตยสถาน ทรงมีชื่อเสียงมากในด้านการบัญญัติศัพท์ และทรงเป็นผู้วางกฎเกณฑ์ในการบัญญัติศัพท์ภาษาต่างประเทศด้วยคำบาลีและสันสกฤต
หม่อมเจ้าวรรณไวทยากร ทรงศึกษาที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย โรงเรียนราชวิทยาลัย และหลังจากนั้น ได้เดินทางไปศึกษาต่อยัง ประเทศอังกฤษ โดยเข้าอยู่ประจำที่ 'วิทยาลัยแบเลียล' (Balliol College) มหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ด ประเทศอังกฤษ และสำเร็จการศึกษาปริญญาตรีในระดับเกียรตินิยมและปริญญาโท จากคณะบูรพคดีศึกษา (Oriental Studies)สาขา ภาษาบาลี และ สันสกฤต ที่สถาบันตะวันออก ของ มหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ด ท่านจึงมีความสามารถในการบัญญัติศัพท์ กระทั่งเป็นผู้วางกฎ เกณฑ์การบัญญัติศัพท์โดยใช้คำบาลีและสันสกฤตให้ ราชบัณฑิตยสถาน จนกระทั่งทุกวันนี้
[แก้] ลำดับตำแหน่งหน้าที่การงาน
- พ.ศ. 2465 พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นองคมนตรี
- พ.ศ. 2467 ทรงดำรงตำแหน่ง ปลัดทูลฉลอง กระทรวงต่างประเทศ
- พ.ศ. 2477-2490 ทรงดำรงตำแหน่ง นายกราชบัณฑิตยสถาน
- พ.ศ. 2482 ภายหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง ทรงเป็นหนึ่งในคณะผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในพระปรมาภิไธย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ทรงได้รับสถาปนาเป็น พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร
- พ.ศ. 2484 หัวหน้าคณะผู้แทนเจรจาสันติภาพฝ่ายไทยในกรณีพิพาทอินโดจีน
- พ.ศ. 2486 ทรงได้รับสถาปนาเป็น พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร
- พ.ศ.2489 ทรงดำรงตำแหน่ง นายกสมาคมนิสิตเก่าจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ เป็นพระองค์แรก
- พ.ศ. 2495 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้ทรงกรม เป็น พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปประพันธ์พงศ์
- พ.ศ. 2499-2500 ทรงดำรงตำแหน่ง ประธานสมัชชา สหประชาชาติสมัยประชุมที่ 11
- พ.ศ. 2502-2513 ทรงดำรงตำแหน่ง รองนายกรัฐมนตรี
- พ.ศ. 2506-2514 ทรงดำรงตำแหน่ง อธิการบดีมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
- พ.ศ. 2512-2516 ทรงดำรงตำแหน่ง นายกราชบัณฑิตยสถาน
- พ.ศ. 2516 ทรงดำรงตำแหน่ง ประธานสมัชชาแห่งชาติ
พลตรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2519 รวมพระชันษา 85 พรรษา
[แก้] เกียรติคุณ
- องค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรม แห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ประกาศเกียรติคุณในฐานะปูชนียบุคคลสำคัญ ผู้มีผลงานดีเด่น ด้านวัฒนธรรมระดับโลก ประจำปี พ.ศ. 2534
- พ.ศ. 2548 มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้ปรับปรุงตึกโดม ซึ่งเป็นอาคารเก่าแก่เป็นของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ และตั้งชื่อห้องประชุมที่ปรับปรุงใหม่ ว่า "ห้องประชุมวรรณไวทยากร" เพื่อเป็นเกียรติแด่พระองค์
[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น
เสนาบดีกระทรวง | เจ้าพระยาภาณุวงศ์ มหาโกษาธิบดี · สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ |
รัฐมนตรีว่าการ | พระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นเทววงศ์วโรทัย · พระศรีวิสารวาจา (ศรีวิสาร ฮุนตระกูล) · พระยาอภิบาลราชไมตรี (ต่อม บุนนาค) · พระยาพหลพลพยุหเสนา · พระยาศรีเสนา (ศรีเสนา สมบัติศิริ) · ปรีดี พนมยงค์ · เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร์ ณ สงขลา) · แปลก พิบูลสงคราม · ดิเรก ชัยนาม · หลวงวิจิตรวาทการ · เสนีย์ ปราโมช · ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ · หลวงอรรถกิติกำจร (อรรถกิจ พนมยงค์) · ปรีดิเทพย์พงษ์ เทวกุล · พจน์ สารสิน · บุญเกิด สุตันตานนท์ · พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ · ถนัด คอมันตร์ · จรูญพันธุ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา · ถนอม กิตติขจร · ชาติชาย ชุณหะวัณ · พิชัย รัตตกุล · อุปดิศร์ ปาจรียางกูร · สิทธิ เศวตศิลา · สุบิน ปิ่นขยัน · อาทิตย์ อุไรรัตน์ · อาสา สารสิน · ปองพล อดิเรกสาร · ประสงค์ สุ่นศิริ · ทักษิณ ชินวัตร · กระแส ชนะวงศ์ · เกษมสโมสร เกษมศรี · อำนวย วีรวรรณ · ประจวบ ไชยสาส์น · สุรินทร์ พิศสุวรรณ · สุรเกียรติ์ เสถียรไทย · กันตธีร์ ศุภมงคล · นิตย์ พิบูลสงคราม |
![]() |
พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ เป็นบทความเกี่ยวกับ ชีวประวัติ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรรณไวทยากร กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ |