โมโนแซ็กคาไรด์
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
โมโนแซ็กคาไรด์ (ภาษาอังกฤษ: Monosaccharides) เป็นรูปแบบ คาร์โบไฮเดรต ที่ง่ายที่สุด ประกอบด้วย หนึ่งโมเลกุลของ น้ำตาล ซึ่งอยู่ในรูปของ ผลึก ของแข็งไม่มีสี ละลายน้ำ ได้ดี โมโนแซ็กคาไรด์ บางตัวมี รส หวาน ตัวอย่างของโมโนแซ็กคาไรด์ มีดังนี้
โมโนแซ็กคาไรด์เป็นโครงสร้างพื้นฐานของ ไดแซ็กคาไรด์ อย่าง ซูโครส (common sugar)และ พอลิแซ็กคาไรด์ (เช่น เซลลูโลส และ แป้ง) ยิ่งไปกว่านั้นแต่ละคาร์บอนอะตอมที่ติดอยู่กับหมู่ ไฮดรอกซิล(ยกเว้นอันแรกและอันสุดท้าย) เป็น ชิลาริตี (chirality) ตามจำนวนรูปแบบของ ไอโซเมอร์ (isomer) ทั้งที่มีสูตรเคมีเหมือนกัน ตัวอย่างเช่น กาแล็กโทส และกลูโคส ทั้งสองเป็นอัลโดเฮกโซสเหมือนกัน แต่มีคุณสมบัติทั้งทางฟิสิกส์และเคมีต่างกัน
สารบัญ |
[แก้] โครงสร้าง (Structure)
ด้วยข้อยกเว้นที่น้อย เช่น ดีออกซีไรโบส (Deoxyribose) โมโนแซ็กคาไรด์มี สูตรเอมไพริกัลดังนี้:
- (CH2O)n
โมโนแซ็กคาไรด์ ไม่มี หมู่ฟังก์ชัน คีโตน ก็จะเป็น อัลดีไฮด์ และหมู่ ไฮดรอกซิล เป็นส่วนใหญ่ หรือ ทั้งหมดของคาร์บอน อะตอม ที่ไม่ใช่ -คาร์บอนิล โมโนแซ็กคาไรด์เกือบทั้งหมดมีสูตรโครงสร้างดังนี้ H(CHOH)nC=O(CHOH) mH ถ้า n หรือ m เป็น 0 มันจะเป็น อัลโดส หรือมิฉะนั้นก็เป็น คีโตส
[แก้] ไอโซเมอริซึม (Isomerism)
จำนวนความเป็นไปได้ทั้งหมดของ สเตอริโอไอโซเมอร์ (stereoisomer) ของสารปรกอบตัวหนึ่ง (n) เป็นอิสระต่อจำนวนของศูนย์ชิรัล (chiral centers) (c) ในโมเลกุล: n = 2c.
[แก้] การตั้งชื่อโมโนแซ็กคาไรด์ (Monosaccharide Nomenclature)
โมโนแซ็กคาไรด์ ถูกจัดกลุ่มตามจำนวนของ คาร์บอน อะตอมที่มันมีดังนี้:
- Monose, 1 คาร์บอนอะตอม
- Diose, 2 คาร์บอนอะตอม
- Triose, 3 คาร์บอนอะตอม
- Tetrose, 4 คาร์บอนอะตอม
- Pentose, 5 คาร์บอนอะตอม
- Hexose, 6 คาร์บอนอะตอม
- Heptose, 7 คาร์บอนอะตอม
- Octose, 8 คาร์บอนอะตอม
- Nonose, 9 คาร์บอนอะตอม
โมโนแซ็กคาไรด์ ที่ถูกจัดกลุ่มตามประเภทของ หมู่ฟังก์ชัน คีโต มีดังนี้:
- อัลโดส, -CHO (อัลดีไฮด์)
- คีโตส, C=O (คีโตน)
การจัดกลุ่มทั้งหมดนี้สามารถจะผสมผสานกันได้ เป็นผลให้มีชื่อดังนี้ D-อัลโดเฮกเซส (D-aldohexose)หรือ คีโตไตรโอส(ketotriose) โมโนแซ็กคาไรด์ ถูกจัดกลุ่มตาม การจัดเรียงตัว (configuration) ที่ คาร์บอน 2:
- D หรือ d, การจัดเรียงตัวเหมือนใน D-glyceraldehyde
- L or l, การจัดเรียงตัวเหมือนใน L-glyceraldehyde
[แก้] รายชื่อโมโนแซ็กคาไรด์
นี้เป็นรายชื่อของโมโนแซ็กคาไรด์บางตัว ไม่ทั้งหมดที่พบในธรรมชาติ - บางตัวสังเคราะห์ได้แล้ว:
- Monose: formaldehyde
- Diose: glycolaldehyde
- Trioses: glyceraldehyde and dihydroxyacetone
- Tetroses: erythrose threose
- Pentoses:
- Aldo-pentoses: arabinose, lyxose, ribose, deoxyribose, xylose
- Keto-pentoses: ribulose, xylulose
- Hexoses:
- Aldo-ketoses: allose, altose, galactose, glucose, gulose, idose, mannose, tagatose
- Keto-hexoses: fructose
- Heptoses:
- Keto-heptoses: mannoheptulose, sedoheptulose
- Octoses: octolose, 2-keto-3-deoxy-manno-octonate
- Nonoses: sialose
[แก้] ปฏิกิริยา
- การเกิด acetals.
- การเกิด hemiacetals and hemiketals.
- การเกิด ketals.
[แก้] ดูเพิ่ม
- คาร์โบไฮเดรต
- ไดแซ็กคาไรด์
- โอลิโกแซ็กคาไรด์
- พอลิแซ็กคาไรด์
[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น
![]() |
โมโนแซ็กคาไรด์ เป็นบทความเกี่ยวกับ ชีวเคมี อินทรีย์เคมีและชีวโมเลกุล ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ โมโนแซ็กคาไรด์ ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ |