การเขียนคำทับศัพท์ภาษาญี่ปุ่น
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
- ข้อมูลในหน้านี้อาจมีการดัดแปลงหลายครั้งตามนโยบายวิกิพีเดีย สำหรับข้อมูลต้นฉบับสามารถดูได้ที่ เว็บไซต์ราชบัณฑิตยสถาน
เขียนคำทับศัพท์ ตามระบบราชบัณฑิตฯ |
หน้านี้อธิบายการเขียนคำทับศัพท์ตามโรมะจิ (ตัวอักษรภาษาอังกฤษที่ใช้แทนเสียงภาษาญี่ปุ่น) โดยโรมะจิในปัจจุบันมีอยู่ 3 ระบบในการเขียนได้แก่ นิฮงชิกิ (日本式) แบบดั้งเดิม, คุนเรชิกิ (訓令式) แบบที่ดัดแปลงจากนิโฮนชิคิ และ เฮ็ปเบิร์น (เฮะบนชิคิ, ヘボン式) แบบปรับปรุงพัฒนาตามการออกเสียงจริง ซึ่งเป็นที่นิยมใช้มากที่สุดในปัจจุบัน
สารบัญ |
[แก้] ระบบต่างๆของโรมะจิ
ความหมาย | คันจิ/คะนะ | ฟุริงะนะ | โรมะจิ | ||
---|---|---|---|---|---|
เฮปเบิร์น | คุนเรชิกิ | นิฮงชิกิ | |||
โรมะจิ | ローマ字 | ローマじ | rōmaji | rômazi | rōmazi |
ภูเขาฟูจิ | 富士山 | ふじさん | Fujisan | Huzisan | Huzisan |
ชา | お茶 | おちゃ | ocha | otya | otya |
รัฐบาล | 知事 | ちじ | chiji | tizi | tizi |
ย่อขนาด | 縮む | ちぢむ | chijimu | tizimu | tidimu |
(ตอน)ต่อไป | 続く | つづく | tsuzuku | tuzuku | tuduku |
เสียงตามระบบเฮ็ปเบิร์นเป็นเสียงที่ใกล้เคียงกับการออกเสียงภาษาอังกฤษมากที่สุด โดยในปัจจุบันมีการใช้กันมากที่สุด สำหรับในหนังสือหรือแหล่งอ้างอิงในบางแหล่งอาจจะมีการใช้โรมะจิแบบเก่า ซึ่งเมื่อถอดเสียงต่อมาเป็นภาษาไทย จะทำให้เกิดเสียงเพี้ยนได้ ซึ่งการถอดเสียงภาษาไทย ควรจะอ้างอิงจากตัวอักษรภาษาญี่ปุ่นเอง เช่นคำว่า ภูเขาูฟูจิ ในตารางด้านบน รูปแบบของเฮ็ปเบิร์นจะใช้ตัวอย่าง ā แทน aa และō แทน oo
[แก้] วิธีการถอดเสียงภาษาไทยจากโรมะจิ
[แก้] การแยกพยางค์
แยกพยางค์ก่อน เพราะคำในภาษาญี่ปุ่นประกอบด้วย สระ และ/หรือพยางค์ต้น โดยไม่มีพยางค์ท้ายทุกคำเหมือนภาษาไทยยกเว้น ตัว ん (ออกเสียง ง,น,ม) โดยสระที่อยู่ติดแยกคำอ่าน ยกเว้น aa, ei, ou ถือเป็นพยางค์เดียว
- chijimu แยก chi-ji-mu อ่าน ชิจิมุ
- aoi แยก a-o-i อ่าน อะโอะอิ
- nihongo แยก ni-hon-go อ่าน นิฮงโงะ
- toori, tōri แยก too-ri tō-ri อ่าน โทริ
- Tōkyō แยก Tō-kyō อ่าน โท-เกียว
หมายเหตุ-คำนี้ให้ทับศัพท์ว่า "โตเกียว" ราชบัณฑิตยสถานชี้แจงเหตุผลดังนี้ ๑. มีการใช้การทับศัพท์ว่า "โตเกียว" แพร่หลายอยู่แล้ว ๒. การทับศัพท์ว่า "โตเกียว" ซึ่งแพร่หลายนั้นมีก่อนจะได้ประกาศใช้หลักเกณฑ์นี้
- fujieda แยก fu-ji-e-da อ่าน ฟุจิเอะดะ
- sensei แยก sen-sei อ่าน เซ็นเซ
- sai แยก sa-i อ่าน ซะอิ
[แก้] ตารางเทียบเสียงสระภาษาญี่ปุ่น
โรมะจิ | ตัวอักษรญี่ปุ่น | การทับศัพท์ | ตัวอย่าง | หมายเหตุ |
---|---|---|---|---|
a | あ | อะ | yama = ยะมะ | |
aa, ā | ああ | อา | okaasan, okāsan = โอะกาซัง | |
e | え | เอะ | ike = อิเกะ | |
ee, ē,ei | ええ, えい | เอ | sensei = เซ็นเซ | |
i | い | อิ | hashi = ฮะชิ | |
ii, ī | いい | อี | oniisan, onīsan = โอะนีซัง | |
o | お | โอะ | ocha = โอะชะ | |
oo, ō | おう หรือ おお | โอ | sayoonara, sayōnara = ซะโยนะระ | |
u | う | อุ | shinbun = ชิมบุง | |
uu, ū | うう | อู | juuyoo, jūyoo = จูโย | |
ya | ゃ | เอียะ | kyaku = เคียะกุ | |
yaa, yā | ゃあ | เอีย | nyaanyaa, nyānyā = เนียเนีย | |
yo | ょ | เอียว | ryokoo = เรียวโก | |
yoo, yō | ょお | เอียว | byooin, byōin = เบียวอิง | |
yu | ゅ | อิว | kyu = คิว | |
yuu, yū | ゅう | อีว | kyuukoo, kyūkoo = คีวโก |
[แก้] ตารางเทียบเสียงพยัญชนะภาษาญี่ปุ่น
โรมะจิ | ตัวอักษรญี่ปุ่น | การทับศัพท์ | ตัวอย่าง | หมายเหตุ |
---|---|---|---|---|
b | ば び ぶ べ ぼ | บ | obi = โอะบิ | |
ch | ち | ช | chiisai = ชีซะอิ | ระบบโรมะจิแบบเก่า จะเขียน t แทนที่ ch |
d | だ で ど | ด | denwa = เด็งวะ Yamada = ยะมะดะ |
|
f | ふ | ฟ | Fujisan = ฟุจิซัง fune = ฟุเนะ |
|
g (พยางค์แรก) | が ぎ ぐ げ ご | ก | ginkoo = กิงโก | |
g (พยางค์อื่น ๆ) | が ぎ ぐ げ ご | ง | arigatoo = อะริงะโต | หมายเหตุ: เสียงพยัญชนะ g ในพยางค์อื่น ๆ ที่ไม่ใช่พยางค์แรก จะออกเสียงใกล้เคียงกับเสียง ง ในภาษาไทย จึงกำหนดให้ใช้ ง |
h | は ひ へ ほ | ฮ | hashi = ฮะชิ | |
j | じ ぢ | จ | kaji = คะจิ | |
k (พยางค์แรก) | か き く け こ | ค | kao = คะโอะ | |
k (พยางค์อื่น ๆ) | か き く け こ | ก | niku = นิกุ | |
kk | ก | gakkoo = กักโก | หมายเหตุ: เสียงพยัญชนะ k ในพยางค์อื่น ๆ ที่ไม่ใช่พยางค์แรก จะออกเสียงใกล้เคียงกับเสียง ก ในภาษาไทย จึงกำหนดให้ใช้ ก | |
m | ま み む め も | ม | mado = มะโดะ | |
n | な に ぬ ね の | น | Nagoya = นะโงะยะ | |
n | ん | ง,น,ม | ดูหมายเหตุท้ายตาราง | |
p (พยางค์แรก) | ぱ ぴ ぷ ぺ ぽ | พ | pen = เพ็ง | |
p (พยางค์อื่น) | ぱ ぴ ぷ ぺ ぽ | ป | tenpura = เท็มปุระ | |
p (ตัวสะกด) | ป | Nippon = นิปปง | หมายเหตุ: เสียงพยัญชนะ p ในพยางค์อื่น ๆ ที่ไม่ใช่พยางค์แรกจะออกเสียงใกล้เคียงกับเสียง ป ในภาษาไทย จึงกำหนดให้ใช้ ป | |
r | ら り る れ ろ | ร | ringo = ริงโงะ | |
s | さ す せ そ | ซ | sakana = ซะกะนะ | |
s (ตัวสะกด) | ส | kissaten = คิสซะเต็ง | ||
sh | し | ช | sashimi = ซะชิมิ | ในโรมะจิแบบเก่าอาจเขียน sh เป็น s |
t (พยางค์แรก) | た つ て と | ท | te = เทะ | |
t (พยางค์อื่น ๆ) | た つ て と | ต | migite = มิงิเตะ | |
t (ตัวสะกด) | ต | mittsu = มิตสึ | ||
tsu | つ | สึ | tsukue = สึกุเอะ | |
w | わ, は | ว | watashi = วะตะชิ | は ถ้าใช้สำหรับเชื่อมประโยค ออกเสียง วะ นอกนั้นออกเสียง ฮะ ยกเว้น こんにちは อ่าน konnichiwa |
y | や ゆ よ | ย | yama = ยะมะ | |
z | ざ じ ず ぜ ぞ づ | ซ | mizu = มิซุ |
[แก้] หมายเหตุเพิ่มเติม
- “y” เป็นเสียงกึ่งสระเมื่อตามหลังพยัญชนะจึงกำหนดให้เป็นเสียงสระเพื่อความสะดวกในการออกเสียง
[แก้] สำหรับ n ที่เป็นตัวสะกด
n เมื่อเป็นตัวสะกดจะออกเสียงได้หลายอย่าง จึงกำหนดไว้ดังนี้
- เมื่อตามด้วยพยัญชนะ b m และ p ให้ถอดเป็น ม เช่น
- shinbun = ชิมบุง
- sanma = ซัมมะ
- enpitsu = เอ็มปิสึ
- เมื่อตามด้วยพยัญชนะ g h k และ w ให้ถอดเป็น ง เช่น
- ringo = ริงโงะ
- ginkoo = กิงโก
- denwa = เด็งวะ
- เมื่ออยู่ท้ายสุดของคำ ให้ถอดเป็น ง เช่น
- hon = ฮง
- san = ซัง
- ในกรณีอื่น ๆ นอกจากที่กำหนดไว้ในข้อ 1, 2 และ 3 ให้ถอดเป็น น เช่น
- gunjin = กุนจิง
- hontoo = ฮนโต
- undoo = อุนโด
- chichimenchoo= ชิชิเม็นโช
- densha = เด็นชะ
- onna = อนนะ
- kanri = คันริ
- dansei = ดันเซ