โคดีอีน
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ชื่อ IUPAC (5R,6S)-7,8-didehydro-4,5-epoxy- 3-methoxy-N-methylmorphinan-6-ol |
|
เลขทะเบียน CAS 76-57-3 |
รหัส ATC |
PubChem 2828 |
DrugBank APRD00120 |
สูตรเคมี | C18H21NO3 |
น้ำหนักโมเลกุล | 299.4 g/mol |
ชีวปริมาณออกฤทธิ์ (Bioavailability) | ? |
กระบวนการสร้างและสลาย (Metabolism) | ทางตับ |
ครึ่งชีวิตของการกำจัด | 3-4 ชั่วโมง |
การขับถ่าย | ทางไต |
ลำดับขั้นของยาต่อการตั้งครรภ์ | Category A (ออสเตรเลีย) |
สถานะตามกฎหมาย | Schedule 8 (ออสเตรเลีย), Schedule II (USA), Class B (UK), CDSA Schedule I (แคนาดา) |
ช่องทางการรับยา | ปาก, ฉีดเข้าผิวหนัง, ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ, ฉีดเข้าเส้น] |
การละลายในน้ำ | <0.1 g/100 mL |
ความหนาแน่น | ? |
จุดหลอมเหลว | 154 - 156 °C |
จุดเดือด | ? |
โคดีอีน (อังกฤษ:Codeine โดย INN) เป็นยาในกลุ่มโอปิออยด์ ใช้เป็นยาบรรเทาปวด ยาแก้ไอ และยาแก้ท้องร่วง ซึ่งผลิตออกจำหน่ายในรูปเกลือซัลเฟต คือ โคดีอีน ซัลเฟต และเกลือฟอสเฟตคือ โคดีอีน ฟอสเฟต
โคดีอีน เป็น อัลคะลอยด์ (alkaloid) ที่พบในฝิ่นซึ่งมีความเข็มข้นประมาณ 0.7-2.5 เปอร์เซนต์ ในขณะที่สามารถสกัดได้จากฝิ่นแต่โคดีอีนที่ใช้ในสหรัฐอเมริกา ส่วนใหญ่จะได้จากการสังเคราะห์จากมอร์ฟีนโดยกระบวนการ โอ-เมตทิเลชั่น (O-methylation)
สารบัญ |
[แก้] ข้อบ่งใช้
อนุญาตให้ใช้โคดีอีนได้ดังนี้:
- ใช้เป็นยาแก้ไอ
- ใช้เป็นยาแก้ท้องร่วง
- บรรเทาอาการเจ็บปวด
โคดีอีนบางครั้งผลิตออกมาในรูปตำรับยาผสมเช่น
- กับยาพาราเซตามอล มีชื่อการค้าว่า โค-โคดามอล (co-codamol)
- กับยาแอสไพริน มีชื่อการค้าว่า โค-โคแดปริน (co-codaprin)
- กับยาไอบูโปรเฟน มีชื่อการค้าว่า นูโรเฟน (Nurofen)
พบว่าตำรับยาผสมมีฤทธิ์แรงกว่าการใช้ยาเดี่ยว ๆ แยกกันเราเรียกว่า ยาเสริมฤทธิ์กัน (Drug Synergy)
[แก้] เภสัชจลนศาสตร์ (Pharmacokinetics)
โคดีอีน เป็นโปรดรัก (prodrug) เพราะเมตาโบไลต์ที่ออกฤทธิ์เป็นยาบรรเทาปวดของมันคือมอร์ฟีน โคดีอีนมีความแรงน้อยกว่ามอร์ฟีน เพราะว่า โคดีอีน เพียง 10 % เท่านั้นที่เปลี่ยนเป็นมอร์ฟีน และผลทำให้ติดยาก็น้อยกว่ามอร์ฟีนด้วย
ในทางทฤษฎีปริมาณ โคดีอีน ที่ให้โดยการรับประทานขนาด 200 มก. จะมีฤทธิ์บรรเทาปวดเท่ากับการรับประทานยามอร์ฟีน 30 มก. การเปลี่ยนโคดีอีนเป็นมอร์ฟีน เกิดขึ้นในตับโดย เอ็นไซม์ ซีวายพี2ดี6(CYP2D6)
[แก้] ผลข้างเคียง
ผลข้างเคียงที่เกิดจากการใช้ยา โคดีอีนมีดังนี้
- ทำให้คัน (Itching)
- อาการคลื่นเหียน (nausea)
- อาเจียน (vomiting)
- เซื่องซึม (drowsiness)
- ปากแห้ง (dry mouth)
- ภาวะที่รูม่านตาตีบตัวเล็กกว่าปกติ (miosis)
- ความดันต่ำขณะเปลี่ยนอิริยาบถ (orthostatic hypotension)
- ปัสสาวะน้อย (urinary retention)
- ท้องผูก (constipation)
นูโรเฟนมีส่วนผสมโคดีอีนและไอบูโปรเฟน |
[แก้] การใช้ผิดวัตถุประสงค์
เนื่องจากตำรับยาโคดีอีนหาซื้อได้ง่ายโดยไม่ต้องใช้ใบสั่งแพทย์ จึงมีผู้คนมากมายใช้โคดีอีนเพื่อเอาผลข้างเคียงที่ทำให้เกิดความเคลิบเคลิ้มเป็นสุข (euphoria) มีรายงานว่าในประเทศฝรั่งเศส 95 % ของโคดีอีนที่ขายในร้านขายยาไม่ไดใช้ในทางการแทพย์
[แก้] อ้างอิง
- Rossi S (Ed.) (2004). Australian Medicines Handbook 2004. Adelaide: Australian Medicines Handbook. ISBN 0-9578521-4-2.
- Schroeder K & Fahey T (2004). Over-the-counter medications for acute cough in children and adults in ambulatory settings. The Cochrane Database of Systematic Reviews 2004 (4), DOI:10.1002/14651858.CD001831.pub2.
[แก้] ดูเพิ่ม
- dihydrocodeine
- morphine
ยาบรรเทาปวด แก้ | |||
---|---|---|---|
พาราเซตามอล (อะเซตามิโนเฟน) · เอ็นเซด · โอปิแอต · เตตร้าไฮโดรแคนนาบินอล · คีตามีน |
|||
|
|||
|
![]() |
โคดีอีน เป็นบทความเกี่ยวกับ เภสัชกรรมและยา ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ โคดีอีน ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ |