ภาษาไทยถิ่นใต้

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ภาษาไทยถิ่นใต้ (Southern Thai language) เป็นภาษาถิ่นที่ใช้ในภาคใต้ของประเทศไทย นับแต่จังหวัดชุมพรลงไปถึงชายแดนประเทศมาเลเซียรวม 14 จังหวัดและบางส่วนของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ อีกทั้งบางหมู่บ้านในรัฐกลันตันและเคดาห์ ประเทศมาเลเซีย ภาษาไทยถิ่นใต้มีเพียงภาษาพูดเท่านั้นไม่มีตัวอักษรเขียนเฉพาะ

ภาษาไทยถิ่นใต้แยกออกเป็น 3 กลุ่ม คือ

  • ภาษาไทยถิ่นใต้ตะวันออก ได้แก่ภาษาไทยถิ่นใต้ที่พูดทางตะวันออกของชายฝั่งทะเล บริเวณจังหวัดตรัง นครศรีธรรมราช สงขลา สตูลและ ปัตตานี (อ.โคกโพธิ์, อ.แม่ลาน, อ.หนองจิก และ อ.เมือง) ภาษาไทยถิ่นใต้ที่อยู่ในจังหวัดเหล่านี้ จะมีลักษณะของภาษาคล้ายคลึงกัน
  • ภาษาไทยถิ่นใต้ตะวันตก ได้แก่ ภาษาไทยถิ่นใต้ที่พูดอยู่บริเวณพื้นที่จังหวัด กระบี่ พังงา ภูเก็ต ระนอง สุราษฎร์ธานี และชุมพร ภาษาไทยถิ่นใต้ที่พูดอยู่บริเวณพื้นที่จังหวัดเหล่านี้ จะมีลักษณะเด่นที่คล้ายคลึงกัน เช่นออกเสียงคำว่า แตก เป็น แตะ ดอกไม้ เป็น เดาะไม้ สามแยก เป็น สามแยะ ฯลฯ (สำเนียงนครศรีธรรมราช กลุ่มฉวาง พิปูน ทุ่งใหญ่ ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกของเขาหลวง ก็อยู่ในกลุ่มนี้)
  • ภาษาไทยถิ่นใต้สำเนียง เจะเห ได้แก่ ภาษาไทยถิ่นใต้ที่พูดอยู่บริเวณพื้นที่จังหวัดนราธิวาส และจังหวัดปัตตานี ( เฉพาะ อ.ยะหริ่ง ,อ.ปานาเระ และ อ.สายบุรี )

ปัจจุบันในจังหวัดนราธิวาส เนื่องมีคนในจังหวัดอื่นๆ มาอาศัยหรือทำงานในจังหวัดนราธิวาส จึงนำภาษาไทยถิ่นใต้ของแต่ละจังหวัดมาพูดกันในกลุ่มของจังหวัดนั้นๆ ส่วนใหญ่จะเป็นคนของจังหวัดพัทลุง สงขลา นครศรีธรรมราช คนนราธิวาส จึงมีภาษาไทย 2 สำเนียง คือ ภาษาไทยถิ่นใต้สำเนียง เจะเห และสำเนียงภาษาไทยถิ่นใต้ตะวันออก

สารบัญ

[แก้] ตัวอย่างคำศัพท์

[แก้] พืช ผัก ผลไม้

  • มะม่วงหิมพานต์ = กาหยู (เทียบอังกฤษ cashew), กาหยี(ใช้มากในแถบ ภูเก็ต พังงา ), ยาร่วง, หัวครก (ใช้มากแถบพัทลุง สงขลา), ม่วงเล็ดล่อ, ท้ายล่อ
  • ชมพู่ = ชมโพ่แก้ว
  • ฝรั่ง = ชมโพ่ ยาหมู่ หย้ามู้ (คำนี้มาจาก jambu ในภาษามลายู )
  • ฟักทอง = น้ำเต้า
  • ฟัก = ขี้พร้า
  • ขมิ้น = ขี้หมิ้น
  • ตะไคร้ = ไคร
  • พริก = ดีปลี โลกแผ็ด ลูกเผ็ด
  • ข้าวโพด = คง (คำนี้มาจาก jagong ในภาษามลายู )
  • มะละกอ = ลอกอ
  • สับปะรด = หย่านัด (คำนี้ใช้ทั่วไปทั้งภาคใต้ บางครั้งจะออกเสียงเป็น หย่าน-หัด) มะ-หลิ (คำนี้ใช้มากในเขตจังหวัดพัทลุง อำเภอรัตภูมิ อำเภอสทิงพระ และอำเภอระโนด ของจังหวัดสงขลา)
  • ดอกมะลิ = ดอกมะเละ (เสียง อิ แปลงเป็นเสียง เอะ)
  • แตงโม = แตงจีน
  • ละมุด = ซ่าว้า (คำนี้ใช้เฉพาะในเขตสงขลา สตูล พัทลุง มาจาก sawa ในภาษามลายู) หม่าซี้กู๊ (ใช้เฉพาะเขต พังงา ตะกั่วป่า)
  • ผลไม้ที่มีคำว่า "มะ" นำหน้า (บางคำ) จะเปลี่ยนเป็น "ลูก" เช่น มะม่วง-ลูกม่วง, มะนาว-ลูกนาว, มะขาม-ลูกขาม, มะเขือ-ลูกเขือ เป็นต้น

[แก้] ทั่วไป

  • เป็นไงบ้าง/อย่างไรบ้าง = พรือมัง, พันพรือ (สงขลา จะออกเสียงว่า ผรื่อ เช่น ว่าผรื่อ = ว่าอย่างไร)
  • ตอนนี้ ปัจจุบัน = หวางนี่(คำนี้ใช้ ในภาษาถิ่นใต้ทั่วไป), แหละนี่ (คำนี้จะใช้เฉพาะในเขตอำเภอจะนะ อำเภอนาทวี อำเภอเทพา อำเภอสะบ้าย้อย ของจังหวัดสงขลา และอำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี)
  • โง่ = โม่ โบ่
  • วัว = ฮัว (มาจากคำว่า งัว ในภาษาเก่า เนื่องจากในสำเนียงใต้จะไม่มีเสียง ง. งู แต่จะใช้เสียง ฮ. นกฮูก แทน)
  • เจ้าชู้ = อ้อร้อ (จะใช้เฉพาะ กับผู้หญิง เช่น สาวคนนี้ อ้อร้อ จัง คำ ๆ นี้มีความหมายในแง่ลบ ใกล้เคียงกับคำว่า แรด ในภาษากรุงเทพ)
  • ทุกข์ ลำบาก = เสดสา มาจากภาษามลายู siksa (เช่น ปีนี้เสดสาจัง = ปีนี้ลำบากมาก)
  • กลับบ้าน = หลบบ้าน
  • เยอะๆ หลายๆ = ลุย จังหู จังเสีย กองเอ
  • ไปไหน มาไหนคนเดียว = มาแต่สวน
  • แฟน = แควน (ฟ จะเปลี่ยนเป็น คว เกือบทุกคำ)
  • ตะหลิว = เจียนฉี
  • ชะมด = มูสัง มาจากภาษามลายู musang
  • อร่อย = หรอย
  • อร่อยมาก = หรอยจังหู , หรอยพึด
  • ไม่ทราบ = ม่ารู่ม้าย (คำนี้ใช้ในเขต นครศรีธรรมราช และใกล้เคียง) ไม่โร่ (สำเนียงสงขลา เสียง อู จะแปลงเป็น เสียง โอ เช่น รู้ คนสงขลาจะพูดเป็น โร่, คู่ คนสงขลาจะพูดเป็น โค่, ต้นประดู่ = ต้นโด ฯลฯ )
  • ขี้เหร่, ไม่สวยไม่งาม = โมระ หรือ โบระ (เทียบมลายูปัตตานี ฆอระ)
  • กังวล, เป็นห่วง = หวังเหวิด (คำนี้ใช้ ในภาษาถิ่นใต้ทั่วไป) มิมัง (ภาษาใต้สำเนียงสะกอม)
  • ศาลา = หลา

[แก้] สำนวน

  • ลอกอชายไฟ = ใช้พูดเพื่อตัดพ้อผู้ที่มองไม่เห็นคุณค่าของตน แต่พอผิดหวังกับคนที่หวังเอาไว้ จึงค่อยหันกลับมาเห็นความสำคัญทีหลัง
  • ช้างแล่นอย่ายุงหาง = อย่าขัดขวางผู้มีอำนาจ ("แล่น" หมายถึง วิ่ง, "ยุง" หมายถึง พยุง จับหรือดึง)
  • คุ้ยขอนหาแข็บ = มีความหมายเดียวกับ "ฟื้นฝอยหาตะเข็บ" ในภาษาไทยกลาง ซึ่งตามพจนานุกรม หมายถึง คุ้ยเขี่ยหาความที่สงบแล้วให้กลับเป็นเรื่องขึ้นมาอีก


 ภาษาไทยถิ่นใต้ เป็นบทความเกี่ยวกับ ภาษา หรือ ตัวอักษร ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น
ข้อมูลเกี่ยวกับ ภาษาไทยถิ่นใต้ ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ
ภาษาอื่น