กรุงเทพมหานคร
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
|
กรุงเทพมหานคร เป็นเมืองหลวง และเมืองที่มีประชากรมากที่สุดของประเทศไทย มีแม่น้ำสำคัญคือ แม่น้ำเจ้าพระยา ไหลผ่าน (เดิมฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเป็นที่ตั้งของกรุงธนบุรี ซึ่งต่อมาภายหลังได้รวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของกรุงเทพ ปัจจุบันนิยมเรียกฝั่งตะวันตกของแม่น้ำนี้ว่า ฝั่งธน) นอกจากนี้ยังเป็นเมืองที่มีชื่อยาวที่สุดในโลก
กรุงเทพมหานครในปัจจุบันเป็นศูนย์กลางการปกครอง การศึกษา การคมนาคมขนส่ง การเงิน-การธนาคาร การพาณิชย์ การสื่อสาร ฯลฯ โดยมีพื้นที่ทั้งหมด 1,562.2 ตารางกิโลเมตร พิกัดตามภูมิศาสตร์คือ ละติจูด 13° 45' องศาเหนือ ลองจิจูด 100° 28' องศาตะวันออก
คำว่า กรุงเทพมหานคร ยังใช้เป็นคำเรียกสำนักงานปกครองท้องถิ่นของกรุงเทพมหานครอีกด้วย
สารบัญ |
[แก้] ชื่อเมือง
คำว่า กรุงเทพมหานคร แปลว่า "เมืองแห่งเทวดา" มาจากชื่อเต็มว่า กรุงเทพมหานคร อมรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์[2] โดยนามเดิมที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รัชกาลที่ 1) โปรดเกล้าฯ พระราชทานในตอนแรกนั้น ใช้สร้อยว่า บวรรัตนโกสินทร์ จนถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) จึงโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนเป็น อมรรัตนโกสินทร์ ต่อมามักเรียกกันว่า กรุงรัตนโกสินทร์
ชื่อทางการของกรุงเทพมหานคร ถอดเป็นอักษรโรมันคือ Krung Thep Maha Nakhon แต่คนทั่วไปนิยมทับศัพท์ตามชื่อที่ผู้พูดภาษาอังกฤษเรียกเมืองนี้ว่า Bangkok ซึ่งมาจากชื่อเดิมของกรุงเทพฯ คือ บางกอก
ชื่อเต็มของกรุงเทพมหานครเมื่อถอดเป็นอักษรโรมัน คือ Krungthepmahanakhon Amonrattanakosin Mahintharayutthaya Mahadilokphop Noppharatratchathaniburirom Udomratchaniwetmahasathan Amonphimanawatansathit Sakkathattiyawitsanukamprasit[2] ซึ่งเป็นชื่อสถานที่ที่ยาวที่สุดในโลก[3] (169 ตัวอักษร) ยาวกว่าชื่อภูเขา Taumatawhakatangi
hangakoauauotamateaturipukakapikimaungahoronukupokaiwhenuakitanatahu (85 ตัวอักษร) ในนิวซีแลนด์ และชื่อทะเลสาบ Chargoggagoggmanchauggagoggchaubunagungamaugg (45 ตัวอักษร) ในรัฐแมสซาชูเซตส์ สหรัฐอเมริกา
[แก้] ประวัติ
กรุงเทพมหานคร เดิมเรียกกันว่า "เมืองบางกอก" ต่อมาเมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงปราบดาภิเษกเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี ทรงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างเมืองบางกอกขึ้นเป็นเมืองหลวงใหม่ แทนกรุงธนบุรี โดยสืบทอดศิลปวัฒนธรรมจากกรุงศรีอยุธยา ทรงทำพิธียกเสาหลักเมือง เมื่อวันอาทิตย์ เดือน 6 ขึ้น 10 ค่ำ ย่ำรุ่งแล้ว 54 นาที ปีขาล จ.ศ. 1144 จัตวาศก หรือตรงกับวันที่ 21 เมษายน พ.ศ. 2325 แล้วทรงเสด็จขึ้นเสวยราชสมบัติ เมื่อวันที่ 13 มิถุนายน พ.ศ. 2325 และพระราชทานนามพระนครนี้ว่า "กรุงเทพมหานคร บวรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์" ซึ่งมีความหมายว่า "พระนครอันกว้างใหญ่ดุจเทพนคร อันเป็นที่สถิตของพระแก้วมรกต เป็นนครที่ไม่มีใครรบชนะได้ มีความงามอันมั่นคงและเจริญยิ่ง เป็นเมืองหลวงที่บริบูรณ์ด้วยแก้วเก้าประการ น่ารื่นรมย์ยิ่ง มีพระราชนิเวศน์ใหญ่โตมากมาย เป็นวิมานเทพที่ประทับของพระราชาผู้อวตารลงมา ซึ่งท้าวสักกเทวราชพระราชทานให้พระวิษณุกรรมลงมาเนรมิตไว้"
ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 4 ทรงเปลี่ยนชื่อพระนครจาก บวรรัตนโกสินทร์ เป็น อมรรัตนโกสินทร์ และมีฐานะในการปกครองส่วนท้องถิ่นเป็น "จังหวัดพระนคร"
ต่อมาเมื่อวันที่ 22 ธันวาคม พ.ศ. 2514 รัฐบาลได้รวม จังหวัดพระนคร และ จังหวัดธนบุรี เข้าด้วยกันเป็น นครหลวงกรุงเทพธนบุรี และภายหลังการปรับปรุงการปกครองใหม่เมื่อวันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2515 จึงได้เปลี่ยนเป็นชื่อเป็น กรุงเทพมหานคร แต่นิยมเรียกกันว่า กรุงเทพฯ
[แก้] การปกครอง
กรุงเทพมหานครมีลักษณะเป็นเขตการปกครองพิเศษ (หนึ่งในสองเขต อีกแห่งคือ พัทยา) ตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 กำหนดให้กรุงเทพมหานครเป็นทบวงการเมือง มีฐานะเป็นราชการบริหารส่วนท้องถิ่นนครหลวง มีผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร และรองผู้ว่าราชการ กรุงเทพมหานคร มาจากการเลือกตั้ง และเป็นผู้รับผิดชอบในการบริหารงาน อยู่ในตำแหน่งตามวาระคราวละ 4 ปี นับแต่วันเลือกตั้ง และมีการแต่งตั้งปลัดกรุงเทพมหานครร่วมบริหารงาน การดำเนินงานมีสภากรุงเทพมหานครที่ได้รับเลือกตั้งโดยตรงทำงานร่วมด้วย
ผู้ว่าราชการคนปัจจุบัน คือ นายอภิรักษ์ โกษะโยธิน และปลัดกรุงเทพมหานครคนปัจจุบันคือ คุณหญิงณฐนนท ทวีสิน
- ตราของกรุงเทพมหานคร เป็นรูปพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ พระหัตถ์ทรงสายฟ้า ผู้ทรงออกตรานี้คือ สมเด็จกรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ (สมัยเมื่อยังเป็นจังหวัดพระนครนั้นใช้ตราพระที่นั่งจักรีมหาปราสาทเป็นตราประจำจังหวัด)
- ต้นไม้ประจำกรุงเทพมหานคร คือ ต้นไทรย้อยใบแหลม (Ficus benjamina)
- คำขวัญของกรุงเทพมหานคร :ช่วยชุมชนแออัด ขจัดมลพิษ แก่ปัญหารถติด ทุกชีวิตรื่นรมย์
การปกครองในกรุงเทพมหานครแบ่งออกเป็น 50 เขตการปกครอง
[แก้] ภูมิอากาศ
สถิติภูมิอากาศในกรุงเทพ [4]
ม.ค | ก.พ | มี.ค | เม.ย | พ.ค | มิ.ย | ก.ค | ส.ค | ก.ย | ต.ค | พ.ย | ธ.ค | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ค่าเฉลี่ยนอุณหภูมิสูงสุด (°C) | 32 | 33 | 39 | 43 | 37 | 33 | 32 | 32 | 32 | 31 | 31 | 31 |
ค่าเฉลี่ยอุณหภูมิต่ำสุด (°C) | 19 | 22 | 24 | 25 | 25 | 24 | 24 | 24 | 24 | 24 | 22 | 28 |
ค่าเฉลี่ยปริมาณฝน | 8 | 20 | 36 | 58 | 198 | 160 | 160 | 175 | 305 | 206 | 66 | 5 |
ค่าเฉลี่ยของวันที่ฝนตก | 1 | 1 | 3 | 3 | 9 | 10 | 13 | 13 | 15 | 14 | 5 | 1 |
[แก้] สถานที่ท่องเที่ยวและพักผ่อน
กรุงเทพมหานครเป็นจุดท่องเที่ยวจุดหนึ่ง โดยสถานที่ท่องเที่ยวที่สำคัญที่ได้แก่ พระบรมมหาราชวัง วัดพระศรีรัตนศาสดาราม หรือ วัดพระแก้ว พระที่นั่งอนันตสมาคม ตึกใบหยก 2 (ตึกระฟ้า สูงอันดับที่ 26 ของโลก) นอกจากนี้แหล่งช้อปปิ้งต่าง ๆ ได้แก่ ตลาดนัดจตุจักร มาบุญครอง สยามสแควร์ เยาวราช และแหล่งร้านอาหารและเครื่องดื่ม ได้แก่ ถนนข้าวสาร พิพิธภัณฑ์ต่าง ๆ ในกรุงเทพฯ ได้แก่ ท้องฟ้าจำลอง นอกจากนี้ในกรุงเทพมหานครยังมีพื้นที่สีเขียวมากมาย สำหรับพักผ่อนหย่อนใจรวมทั้งใช้ออกกำลังกายและพบปะสังสรรค์ ซึ่งได้แก่ สวนหลวง ร.9 สวนเบญจสิริ สวนลุมพินี สวนจตุจักร เป็นต้น
ในช่วงวันเฉลิมพระชนมพรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว บริเวณถนนราชดำเนินและอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย จะมีการจัดแต่งประดับไฟเพื่อเฉลิมฉลองอย่างสวยงาม นอกจากนี้ เนื่องจากกรุงเทพมหานครฯเป็นศูนย์กลางทางความเจริญทั้งทางด้านเศรษฐกิจ การเมือง การค้า การลงทุน และการปกครองในทุกๆ ด้านของประเทศจึงส่งผลให้กรุงเทพมหานครเป็นเมืองที่มีตึกระฟ้ามากที่สุดเป็นอันดับ 5 ของโลกอีกด้วย
[แก้] การศึกษา
จากสถิติของกรุงเทพมหานคร ปีการศึกษา 2548[5] กรุงเทพมหานครมีโรงเรียน 435 โรง ห้องเรียน 10,017 ห้อง นักเรียน 348,209 คน และ ครู 12,840 คน โดยบางขุนเทียนเป็นเขตที่มีนักเรียนมากที่สุด ส่วนเขตหนองจอกเป็นเขตที่มีโรงเรียนมากที่สุด
กรุงเทพมหานครเป็นศูนย์กลางการศึกษาระดับอุดมศึกษาของประเทศ มีสถาบันอุดมศึกษาอยู่เป็นจำนวนมากทั้งของรัฐและเอกชน โดยมหาวิทยาลัยที่เก่าแก่ที่สุดคือ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล และมหาวิทยาลัยศิลปากร
[แก้] การคมนาคม
เดิมทีกรุงเทพมหานครใช้การสัญจรทางน้ำเป็นหลัก โดยมีคลองมากจนได้ฉายาว่า เวนิซตะวันออก แต่ปัจจุบันได้ถมคลองเพื่อทำถนนและที่อยู่อาศัย การคมนาคมจึงเปลี่ยนมาเป็นทางบกแทน
กรุงเทพมหานครได้ชื่อว่าเป็นเมืองที่การจราจรติดขัดเป็นอันดับต้น ๆ ของโลก ได้มีการแก้ไขปัญหาการจราจรมากมาย เช่น การสร้างทางด่วน หรือรถไฟฟ้า ขึ้น
พ.ศ. 2542 โครงการรถไฟฟ้าบีทีเอส (BTS - ย่อมาจาก Bangkok Transit System) ได้เปิดใช้งาน เป็นรถไฟระบบรางคู่ที่สร้างบนรางยกระดับ ในปัจจุบันกำลังเพิ่มเส้นทางในส่วนของฝั่งธนบุรี ซึ่งกำลังดำเนินงานก่อสร้างอยู่ ส่วนรถไฟใต้ดินเปิดบริการในพ.ศ. 2547 ในชื่อโครงการรถไฟฟ้ามหานคร (MRT : Mass Rapid Transit) สายเฉลิมรัชมงคล
การคมนาคมในกรุงเทพฯ นั่นสามารถทำได้หลายทาง เช่น การนั่งรถโดยสารประจำทาง (รถเมล์) แท็กซี่ รถจักรยานยนต์รับจ้าง
รถโดยสารประจำทางจะมีหลายสายเพื่อเป็นการบริการประชาชน ให้บริการในราคาย่อมเยา สำหรับรถโดยสารประจำทางจะเริ่มต้นที่ 7 บาท สำหรับรถพัดลมของขสมก. และ 11 บาทสำหรับรถปรับอากาศ และ 12 บาทสำหรับรถโดยสารปรับอากาศแบบยูโร 2
การนั่งรถแท็กซี่ ค่าโดยสารจะเริ่มต้นที่ 35 บาท ในระยะ 2 กิโลเมตรแรก กิโลเมตรต่อไปจะราคา 4.50 บาท ไปจนถึง 10 กิโลเมตรแรก จากนั่น 20 กิโลเมตรขึ้นไป จะคิดกิโลเมตรละ 5.50 บาท
สำหรับมอเตอร์ไซค์รับจ้าง ราคาจะไม่แน่นอนแล้วแต่จุดที่จอด (วิน) โดยจะสังเกตได้จาก เสื้อกั๊กสีส้ม ของผู้ขับขี่
[แก้] ทางรถยนต์
กรุงเทพมหานครเป็นจุดเริ่มต้นของถนนหลักของประเทศไทย ได้แก่ ถนนพหลโยธิน (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1) ถนนสุขุมวิท (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3) ถนนเพชรเกษม (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4)
[แก้] ทางรถไฟ
การเดินทางด้วยรถไฟสามารถทำได้ โดยมีสถานีรถไฟต้นทางสามแห่งคือ
- สถานีรถไฟกรุงเทพ (โดยทั่วไปคนนิยมเรียกว่า สถานีรถไฟหัวลำโพง) สำหรับเดินทางไปยัง ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออก และ ภาคใต้ตอนล่าง
- สถานีรถไฟธนบุรี สำหรับเดินทางไปยัง ภาคใต้ตอนบน และภาคตะวันตก
- สถานีรถไฟวงเวียนใหญ่ สำหรับเดินทางเลียบปากอ่าวไทยไปยังปากน้ำท่าจีน และปากน้ำแม่กลอง
ในอนาคต การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ร่วมกับ สำนักงานนโยบายและแผนการขนส่งและจราจร (สนข.) มีแผนที่จะปรับปรุง สถานีรถไฟชุมทางบางซื่อ ให้เป็นสถานีหลักเพียงแห่งเดียวของกรุงเทพมหานคร ทั้งนี้จะมีการเชื่อมโยง เส้นทางรถไฟทางไกลทั้งสามส่วนเข้าด้วยกัน ภายใต้โครงการรถไฟฟ้าชานเมือง (สายสีแดงเข้ม รังสิต - มหาชัย และสายสีแดงอ่อน ตลิ่งชัน - สุวรรณภูมิ)
[แก้] ทางเครื่องบิน
การเดินทางทางอากาศ ปัจจุบันใช้ ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ เป็นพื้นที่บางส่วนของกรุงเทพมหานคร และจังหวัดสมุทรปราการ โดยเปิดใช้เมื่อ 28 กันยายน พ.ศ. 2549 เวลา 03.00 น โดยก่อนหน้านั้น การเดินทางทางอากาศได้ใช้สนามบินดอนเมือง (สนามบินกรุงเทพ) ซึ่งเปิดใช้เมื่อปี พ.ศ. 2457
[แก้] ทางรถโดยสารประจำทาง
รถโดยสารประจำทางหรือรถโดยสารประจำทางปรับอากาศ สำหรับเดินทางไปจังหวัดต่างๆ ในประเทศไทย โดยมีสถานีหลักอยู่ที่
- สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ (จตุจักร) (หรือที่เรียกกันติดปากว่า หมอชิตใหม่) สำหรับเดินทางขึ้นเหนือ ไปภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคกลาง
- สถานขนส่งเอกมัย สำหรับเดินทางไปภาคตะวันออก
- สถานีขนส่งสายใต้ใหม่ หรือ สถานีขนส่งสายใต้ (พระปิ่นเกล้า) สำหรับเดินทางลงใต้ ไปภาคใต้ และภาคตะวันตก
ในอนาคตอันใกล้นี้ จะมีการย้ายการรับส่งผู้โดยสารจาก สถานีขนส่งสายใต้ (พระปิ่นเกล้า) ไปยัง สถานีขนส่งผู้โดยสารกรุงเทพ (บรมราชชนนี) (กำลังก่อสร้าง) ตั้งอยู่ที่หัวมุมถนนบรมราชชนนี และ ถนนพุทธมณฑลสาย 1 แขวงฉิมพลี เขตตลิ่งชัน
[แก้] ปัญหาในปัจจุบัน
ปัญหาหลักในปัจจุบันของกรุงเทพมหานครก็คือการจราจรติดขัด มลพิษทางอากาศ
เมื่อปลายปี พ.ศ. 2549 เกิดเหตุระเบิดในกรุงเทพมหานครหลายจุด
[แก้] เมืองพี่น้อง
กรุงเทพมหานครได้สถาปนาความสัมพันธ์ บ้านพี่เมืองน้อง กับหลายเมืองในหลายประเทศ[6]
วอชิงตัน ดี.ซี. สหรัฐอเมริกา (2505)
ปักกิ่ง สาธารณรัฐประชาชนจีน (2536)
มอสโก สหพันธรัฐรัสเซีย (2540)
มะนิลา ฟิลิปปินส์ (2540)
โซล เกาหลีใต้ (2549)
อังการา ตุรกี (2549)
[แก้] อ้างอิง
- ↑ กรุงเทพมหานครไม่มีคำขวัญประจำจังหวัดอย่างเป็นทางการ อย่างไรก็ดี คำขวัญดังกล่าวข้างต้น เคยใช้เป็นคำขวัญในการพัฒนากรุงเทพมหานครอยู่ในระยะหนึ่ง และอนุโลมใช้เป็นคำขวัญประจำกรุงเทพมหานคร
- ↑ 2.0 2.1 จดหมายข่าวราชบัณฑิตยสถาน ปีที่ 3 ฉบับที่ 31, ธันวาคม 2536
- ↑ Bangkok Post, "Maori claims world's longest place name", 1 September 2006.
- ↑ BBC Weather Centre
- ↑ สถิติ 2548 กรุงเทพมหานคร ด้านการศึกษา, กองยุทธศาสตร์บริหารจัดการ สำนักยุทธศาสตร์และประเมินผล กรุงเทพมหานคร, เรียกดูเมื่อ 16 เมษายน พ.ศ. 2550
- ↑ การสถาปนาความสัมพันธ์ บ้านพี่เมืองน้อง, กรุงเทพมหานคร, เรียกดูเมื่อ 16 เมษายน พ.ศ. 2550
[แก้] ดูเพิ่ม
[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น
- กรุงเทพมหานคร (สำนักงานปกครองท้องถิ่น)
- กองการท่องเที่ยวกรุงเทพมหานคร
- ข้อมูลจากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย
- BkkMaps.com ข้อมูลแผนที่กรุงเทพมหานคร
- ถาพถ่ายทางอากาศของกรุงเทพ (บางส่วน)
- แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแมปส์
- ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
- ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย
![]() |
เขตการปกครองในกรุงเทพมหานคร |
---|
ฝั่งธนบุรี | คลองสาน · จอมทอง · ตลิ่งชัน · ทวีวัฒนา · ทุ่งครุ · ธนบุรี · บางกอกน้อย · บางกอกใหญ่ · บางขุนเทียน · บางแค · บางบอน · บางพลัด · ภาษีเจริญ · ราษฎร์บูรณะ · หนองแขม |
ฝั่งพระนคร | คลองเตย · คลองสามวา · คันนายาว · จตุจักร · ดอนเมือง · ดินแดง · ดุสิต · บางกะปิ · บางเขน · บางคอแหลม · บางซื่อ · บางนา · บางรัก · บึงกุ่ม · ปทุมวัน · ประเวศ · ป้อมปราบศัตรูพ่าย · พญาไท · พระโขนง · พระนคร · มีนบุรี · ยานนาวา · ราชเทวี · ลาดกระบัง · ลาดพร้าว · วังทองหลาง · วัฒนา · สวนหลวง · สะพานสูง · สัมพันธวงศ์ · สาทร · สายไหม · หนองจอก · หลักสี่ · ห้วยขวาง |