เจ้าพระยามหาเสนา (บุนนาค)
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เจ้าพระยามหาเสนา (บุนนาค) ที่สมุหกลาโหม ต้นสกุลบุนนาค นามเดิมบุนนาค เกิดเมื่อปีมะเมีย พ.ศ. ๒๒๘๑ ถึงอสัญกรรมในรัชกาลที่ ๑ เมื่อปีฉลู พ.ศ. ๒๓๔๘ อายุได้ ๖๘ ปี
ข้าหลวงเดิมในรัชกาลที่ ๑ เมื่อเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว โปรดให้เป็นพระยาอุไทยธรรม แล้วเป็นเจ้าพระยายมราช แล้วเป็นเจ้าพระยามหาเสนา มีคำปรึกษาปูนบำเหน็จว่า บุนนาค (และมีชื่อคนอื่นอีกหลายนาย) ทำราชการมาช้านาน ได้โดยเสด็จพระราชดำเนินการพระราชสงครามไปปราบอริราชข้าศึกนานานุประเทศ มีชัยชำนะหลายครั้ง มีความชอบมาก ขอพระราชทานตั้งให้นาย บุนนาค เป็นพระยาอุไทยธรรม ในพระราชพงศาวดารว่า ตรัสเอาหม่อมบุนนาค ทนายข้าหลวงเดิมเป็นพระยาอุไทยธรรม อีกตอนหนึ่งว่า ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระยาอุไทยธรรมเลื่อนที่เป็ยพระยายมราช
ในลำดับเสนาบดีของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ว่า โปรดฯให้เจ้าพระยายมราช ชื่อ บุนนาค เป็นบุตรพระยาจ่าแสนยากรครั้งกรุงเก่า มาเป็นเจ้าพระยาอัครมหาเสนาที่สมุหกลาโหม (เจ้าพระยามหาเสนาบุนนาคได้คุณนวล น้องนางสมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี เป็นภรรยา บุตรหลานจึงเป็นราชนนิกุล) บุตรธิดาทำราชการ คือ สมเด็จพระยาองค์ใหญ่ องค์น้อย บุตรหญิง คือ เจ้าคุณวังหลวง(นุ่ม) เจ้าคุณวังหน้า(คุ้ม) เจ้าคุณปราสาท(กระต่าย) และเจ้าจอมมารดาตานี(ซึ่งเรียกกันว่า เจ้าคุณวัง เป็นธิดาเกิดด้วยภรรยาเดิม ทำราชการในรัชกาลที่ ๑ เป็นเจ้าจอมมารดา พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจงกลและกรมหมื่นสุรินทรรักษ์)
สมุหพระกลาโหม | เจ้าพระยามหาเสนา (ปลี) · เจ้าพระยามหาเสนา (บุนนาค) · เจ้าพระยามหาเสนา (ปิ่น) · เจ้าพระยามหาเสนา (บุญมา) · เจ้าพระยาวรวงศาสุรศักดิ์ (แสง วงศาโรจน์) · เจ้าพระยามหาเสนา (สังข์) · เจ้าพระยามหาเสนา (น้อย) · สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยุรวงศ์ (ดิศ บุนนาค) · สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) · เจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) · เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (พุ่ม ศรีไชยันต์) |
เสนาบดีกระทรวง | สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ · พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม · สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช · พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช · เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (หม่อมราชวงศ์อรุณ ฉัตรกุล) · เจ้าพระยาบดินทรเดชานุชิต (แย้ม ณ นคร) · สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระนครสวรรค์วรพินิต · พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช · พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสิงหวิกรมเกรียงไกร · พระยาราชวังสัน (ศรี กมลนาวิน) · พระยาประเสริฐสงคราม |
รัฐมนตรีว่าการ | พระยาราชวังสัน (ศรี กมลนาวิน) · พระยาประเสริฐสงคราม · แปลก พิบูลสงคราม · มังกร พรหมโยธี · หลวงเกรียงศักดิ์พิชิต (พิชิต เกรียงศักดิ์พิชิต) · สินธุ์ กมลนาวิน · ชิต มั่นศิลป สินาดโยธารักษ์ · จิร วิชิตสงคราม · หลวงชาตินักรบ (ศุข ชาตินักรบ) · สฤษดิ์ ธนะรัชต์ · ถนอม กิตติขจร · ทวี จุลละทรัพย์ · ครวญ สุทธานินทร์ · ทวิช เสนีย์วงศ์ ณ อยุธยา · ประมาณ อดิเรกสาร · กฤษณ์ สีวะรา · เสนีย์ ปราโมช · สงัด ชลออยู่ · เล็ก แนวมาลี · เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ · เปรม ติณสูลานนท์ · พะเนียง กานตรัตน์ · ชาติชาย ชุณหะวัณ · ชวลิต ยงใจยุทธ · ประพัฒน์ กฤษณะจันทร์ · สุจินดา คราประยูร · บรรจบ บุนนาค · วิจิตร สุขมาก · ชวน หลีกภัย · ธรรมรักษ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา · เชษฐา ฐานะจาโร · สัมพันธ์ บุญญานันทน์ · บุญรอด สมทัศน์ |