พระพุทธเจ้า

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ส่วนหนึ่งของ
พุทธศาสนา


ประวัติพุทธศาสนา
ศาสดา

พระพุทธเจ้า

จุดมุ่งหมายของพุทธศาสนา

เพื่อความดับทุกข์ · นิพพาน

ใจความสำคัญของพุทธศาสนา

ละชั่ว ทำดี ทำใจให้ผ่องใส

ไตรสรณะ

พระพุทธ · พระธรรม · พระสงฆ์

ความเชื่อและการปฏิบัติ
ศีล · ธรรม
ศีลห้า · ศีลแปด
บทสวดมนต์และพระคาถา
คัมภีร์และหนังสือ
พระไตรปิฎก
พระวินัยปิฎก · พระสุตตันตปิฎก · พระอภิธรรมปิฎก
นิกาย
เถรวาท · อาจริยวาท (มหายาน) · วัชรยาน · เซน
สังคมพุทธศาสนา
เมือง · ปฏิทิน · บุคคล · วันสำคัญ · ศาสนสถาน · วัตถุมงคล
ดูเพิ่มเติม
ศัพท์เกี่ยวกับพุทธศาสนา
หมวดหมู่พุทธศาสนา

พระโคตมพุทธเจ้า (Gautama Buddha) หรือมักนิยมเรียกเพียง พระพุทธเจ้า เป็นศาสดาของพระพุทธศาสนา ตามคัมภีร์ฝ่ายพุทธ ถือกันว่าพระองค์ดำรงพระชนม์ชีพอยู่ระหว่าง 80 ปีก่อนพุทธศักราช จนถึงเริ่มพุทธศักราชซึ่งเป็นวันปรินิพพาน ตรงกับ 543 ปีก่อนคริสต์กาลตามตำราไทยอ้างอิงปฏิทินสุริยคติไทยและปฏิทินจันทรคติไทย และ 483 ปีก่อนคริสตกาลตามปฏิทินสากล

ในดินแดนที่ปัจจุบันเป็นประเทศอินเดียและเนปาล ถือกันว่าพระองค์มีเชื้อชาติอริยกะ หรือชาติผู้เจริญ และเป็นชาวชมพูทวีป (สมัยนั้นยังไม่มีประเทศอินเดีย และเนปาล)พระองค์ประสูติในฐานะเจ้าชายแห่งแคว้นศากยะ (สักกะ) ทรงพระนามว่า สิทธัตถะ โคตมะ แต่ได้ออกผนวชและทรงตรัสรู้เมื่อพระชนมายุได้ 35 พรรษา

ในพระไตรปิฏกกล่าวว่า พระพุทธเจ้าของเราได้ทำความดี(บารมี)มาในชาติก่อน ๆ นับชาติไม่ถ้วน (ก่อนที่จะเป็นพระพุทธเจ้า ท่านถูกเรียกว่า พระโพธิสัตว์) พระชาติอื่น ๆ ที่ชาวพุทธรู้จักกันดี ได้แก่ พระเวสสันดร พระเตมีย์ พระมหาชนก เป็นต้น พระพุทธเจ้า หมายถึง พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ของ พุทธศาสนิกชนทั้งหลาย
มีคำกล่าวเรียก พระพุทธเจ้าหลายอย่าง ดังจะกล่าวต่อไปนี้

  • พระบรมโพธิสัตว์, พระโพธิสัตว์ หมายถึง ท่านผู้ที่กำลังบำเพ็ญ บารมี ๑๐ คือ ทาน ศีล เนกขัมมะ ปัญญา วิริยะ ขันติ สัจจะ อธิฐาน เมตา อุเบกขา และ จะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า
  • อังคีรส หมายถึง ท่านผู้มีรัศมีแผ่ออกมาจากพระกาย
  • สิทธัตถะหมายถึง ท่านผู้ที่มีความเพียรพยายาม เมื่อต้องการสำเร็จ เป้าหมายที่ประสงค์จะทำ
  • พระมหาบุรุษ เป็นคำที่ใช้เรียก พระพุทธเจ้าก่อนตรัสรู้ อีกความหมายหนึ่งคือ บุรุษผู้ยิ่งใหญ่
  • ตถาคต เป็นคำที่พระพุทธเจ้าตรัสถึงพระองค์เองมี ความหมาย ๘ อย่างคือ
    1. พระผู้เสด็จมาแล้วอย่างนั้น
    2. พระผู้เสด็จไปแล้วอย่างนั้น
    3. พระผู้เสด็จมาถึงตถลักษณะ
    4. พระผู้ตรัสรู้ตถธรรมตามที่มันเป็น
    5. พระผู้ทรงเห็นอย่างนั้น
    6. พระผู้ตรัสอย่างนั้น
    7. พระผู้ทำอย่างนั้น
    8. พระผู้เป็นเจ้า
  • ตถาคตโพธิสัทธา หมายถึง การเชื่อถือปัญญาตรัสรู้ของพระตถาคต
  • ธรรมกาย หมายถึงท่าน ผู้มีธรรมในกาย
  • ธรรมราชา หมายถึง ท่านผู้เป็นราชาแห่งธรรม
  • ธรรมสวามิศร, ธรรมสามิสร หมายถึง ท่านผู้เป็นใหญ่โดยเป็นเจ้าของธรรม
  • ธรรมสามี หมายถึง ท่านผู้เป็นเจ้าของธรรม
  • ธรรมิศราธิบดี หมายถึง ท่านผู้เป็นอธิปดีในธรรม เป็นคำกวีหมายถึงพระพุทธเจ้า
  • บรมศาสดา, พระบรมศาสดา หมายถึง ท่านผู้เป็น ศาสดาอันยอดยิ่ง พระผู้เป็นครูสูงสุด พระบรมครู
  • พระผู้มีพระภาคเจ้า
  • พระพุทธเจ้าหมายถึง ท่านผู้รู้ดี รู้ชอบ ด้วยตนเองก่อนแล้ว สอนประชุมชนให้ประพฤติชอบด้วยกาย วาจา ใจ
  • พระศาสดา หมายถึง ท่านผู้ทรงสอนชนทั้งปวง
  • พระสัมพุทธเจ้า, พระสัมมาสัมพุทธเจ้า,พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า,สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า หมายถึง พระผู้ตรัสรู้เองโดยชอบ
  • ภควา หมายถึง ท่านผู้เป็นผู้มีโชค หรือ ท่านผู้จำแนกแจกธรรม
  • มหาสมณะ
  • โลกนาถ, พระโลกนาถ หมายถึง พระผู้เป็นที่พึ่งแห่งโลก
  • สยัมภู,พระสัมภู หมายถึง ท่านผู้ตรัสรู้ได้โดยตนเอง ไม่มีใครมาสั่งสอน
  • สัพพัญญู, พระสัพพัญญูสัมพุทธเจ้า หมายถึง ท่านผู้รู้ทุกสิ่งทุกอย่าง
  • พระสุคต,พระสุคโต หมายถึง ท่านผู้เสด็จไปดีแล้ว

สารบัญ

[แก้] ประเภทของพระพุทธเจ้า

ในพระไตรปิฎกจะแบ่งประเภทของพระพุทธเจ้าไว้ดังนี้
การแบ่งประเภทของพระพุทธเจ้าตามวิธีการสร้างบารมี[1],

  1. ปัญญาพุทธเจ้า คือพระพุทธเจ้าที่สร้างบารมีโดยใช้ปัญญาเป็นตัวนำ
  2. ศรัทธาพุทธเจ้า คือพระพุทธเจ้าที่สร้างบารมีโดยใช้ศรัทธาเป็นตัวนำ
  3. วิริยะพุทธเจ้า คือพระพุทธเจ้าที่สร้างบารมีโดยใช้วิริยะเป็นตัวนำ

[แก้] พระนามของพระพุทธเจ้า

พระพุทธเจ้าทั้ง ๒๕ พระองค์ คือ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่พระโคดมพุทธเจ้า (พระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน) ได้ทรงพบ และ พระโคดมพุทธเจ้าทรงได้รับคำพยากรณ์ ว่าจะได้สำเร็จเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เรานิยมนับรวมพระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน โดยเรียกว่า "พระพุทธเจ้า ๒๕ พระองค์"

  • พระทีปังกร
  • พระโกณฑัญญะ
  • พระสุมัคละ
  • พระสุมนะ
  • พระเรวตะ
  • พระโสภิตะ
  • พระอโนมทัสสี
  • พระปทุมะ
  • พระนารทะ
  • พระปทุมุตตระ
  • พระสุเมธะ
  • พระสุชาตะ
  • พระปิยทัสสี
  • พระอัตถทัสสี
  • พระธรรมทัสสี
  • พระสิทธัตถะ
  • พระติสสะ
  • พระปุสสะ
  • พระวิปัสสี
  • พระสิขี
  • พระเวสสภู
  • พระกกุสันธะ
  • พระโกนาคมนะ
  • พระกัสสปะ
  • พระโคดมพุทธเจ้า (พระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน)

[แก้] แบ่งตามกัป

การนับอสงไขยในที่นี้ จะนับอสงไขยแรกโดยเริ่มนับจากช่วงเวลาที่ อดีตชาติของพระโคตมสัมมาสัมพุทธเจ้า เริ่มสร้างบารมี โดยการอธิษฐานในใจต่อหน้าพระพักตร์ของพระสัมมาพุทธเจ้าเป็นครั้งแรก.

  • กัปแรกในต้นอสงไขยที่ 17 เป็นสารมณฑกัป คือ กัปที่มีพระพุทธเจ้า 4 พระองค์[2]
    1. พระตัณหังกรพุทธเจ้า
    2. พระเมธังกรพุทธเจ้า
    3. พระสรนังกรพุทธเจ้า
    4. พระทีปังกรพุทธเจ้า
  • กัปหนึ่งในอสงไขยที่ 18 เป็นสารกัป คือ กัปที่มีพระพุทธเจ้า 1 พระองค์
    1. พระโกณฑัญญะพุทธเจ้า
  • กัปหนึ่งในอสงไขยที่ 19 เป็นสารมณฑกัป คือ กัปที่มีพระพุทธเจ้า 4 พระองค์
    1. พระสุมังคละสัมมาสัมพุทธเจ้า
    2. พระสุมนะสัมมาสัมพุทธเจ้า
    3. พระเรวตะสัมมาสัมพุทธเจ้า
    4. พระโสภิตะสัมมาสัมพุทธเจ้า
  • กัปหนึ่งในอสงไขยที่ 20 เป็นสารวรกัป คือ กัปที่มีพระพุทธเจ้า 3 พระองค์
    1. สมเด็จพระอโนมทัสสีสัมพุทธเจ้า
    2. สมเด้จพระปทุมะสัมพุทธเจ้า
    3. สมเด็จพระนารทะสัมพุทธเจ้า
  • ช่วงเศษแสนมหากัป ของ อสงไขยปัจจุบัน[3]
    1. กัปหนึ่งมีพระพุทธเจ้า 1 พระองค์. บางตำราว่าเป็นมัณฑกัป บางตำราก็ว่าเป็นสารกัป.
      1. พระปทุมมุตระพุทธเจ้า
    2. สูญกัป (กัปที่ไม่มีพระพุทธเจ้าบังเกิดขึ้น) 30,000 กัป
    3. มัณฑกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 2 พระองค์
      1. พระสุเมธสัมมาสัมพุทธเจ้า
      2. พระสุชาตะสัมมาสัมพุทธเจ้า
    4. สูญกัป 60,000 กัป
    5. วรกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 3 พระองค์
      1. พระปียทัสสีสัมมาสัมพุทธเจ้า
      2. พระอัตถทัสสีสัมมาสัมพุทธเจ้า
      3. พระธรรมทัสสีสัมมาสัมพุทธเจ้า
    6. สูญกัป 24 กัป
    7. สารกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 1 พระองค์
      1. พระสิทธัตถะสัมมาสัมพุทธเจ้า
    8. สูญกัป 1 กัป
    9. มัณฑกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 2 พระองค์
      1. พระติสสะสัมมาสัมพุทธเจ้า
      2. พระมหาปุสสะสัมมาสัมพุทธเจ้า
    10. สารกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 1 พระองค์
      1. พระวิปัสสีสัมมาสัมพุทธเจ้า
    11. สูญกัป 60 กัป
    12. มัณฑกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 2 พระองค์
      1. พระสิขีสัมมาสัมพุทธเจ้า
      2. พระเวสสภูสัมมาสัมพุทธเจ้า
    13. สูญกัป 30 กัป
    14. กัปปัจจุบัน เป็น ภัทรกัป คือ มีพระพุทธเจ้า 5 พระองค์
      1. พระกกุสันธะสัมมาสัมพุทธเจ้า
      2. พระโกนาคมสัมมาสัมพุทธเจ้า
      3. พระกัสสปะสัมมาสัมพุทธเจ้า
      4. พระศรีศากยมุนีโคดมสัมมาสัมพุทธเจ้า (พระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน)
      5. พระศรีอริยเมตไตรยสัมมาสัมพุทธเจ้า

[แก้] ดูเพิ่ม

[แก้] อ้างอิง

[แก้] หมายเหตุ

พระพุทธรูปปางประทับยืน พบที่ปากีสถาน ศิลปะคันธาระสมัยพุทธศตวรรษที่ 5-6
พระพุทธรูปปางประทับยืน พบที่ปากีสถาน ศิลปะคันธาระสมัยพุทธศตวรรษที่ 5-6


 พระพุทธเจ้า เป็นบทความเกี่ยวกับ ชีวประวัติ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น
ข้อมูลเกี่ยวกับ พระพุทธเจ้า ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ