สถาบันอุดมศึกษาในกำกับของรัฐบาล
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สถาบันอุดมศึกษาในกำกับของรัฐบาล หรือที่เรียกว่า "มหาวิทยาลัยนอกระบบ" คือ สถาบันอุดมศึกษาของรัฐ ที่มีการบริหารการจัดการอิสระแยกจากระบบราชการ (Autonomous University) แต่ยังได้รับเงินอุดหนุนทั่วไป (block grant) ที่รัฐจัดสรรให้เป็นรายปีโดยตรง เพื่อใช้จ่ายตามความจำเป็นในการดำเนินการตามวัตถุประสงค์ของมหาวิทยาลัย และเพื่อประกันคุณภาพการศึกษา
สารบัญ |
[แก้] ประวัติ
แนวความคิดที่จะนำมหาวิทยาลัยออกนอกระบบนั้น มีมาตั้งแต่ พ.ศ. 2507 ซึ่งผู้บริหารและคณาจารย์ของมหาวิทยาลัยได้ยื่นหลักการต่อ จอมพลถนอม กิตติขจร นายกรัฐมนตรี ซึ่งก็ไม่ได้รับการเห็นชอบ เพียงแต่ได้มีการจัดตั้ง "ทบวงมหาวิทยาลัย" ขึ้น เพื่อดูแลมหาวิทยาลัยต่าง ๆ แทน "สำนักนายกรัฐมนตรี" ดังนั้น ในยุคนี้ มหาวิทยาลัยต่าง ๆ จึงได้ย้ายไปสังกัดทบวงมหาวิทยาลัย จากเดิมที่สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี แต่อย่างไรก็ตาม มหาวิทยาลัยก็ยังคงอยู่ภายใต้กฎหมายระเบียบของระบบราชการเช่นเดิม ซึ่งทำให้ขาดความคล่องตัวในการดำเนินงาน จึงได้มีความพยายามที่จะนำมหาวิทยาลัยออกนอกระบบราชการเรื่อยมา [1]
และในช่วงวิกฤตเศรษฐกิจ เมื่อปี พ.ศ. 2541 นโยบายการออกนอกระบบก็ได้เป็นข้อตกลงหนึ่งที่ผูกพันกับสัญญาการกู้ยืมเงินกับ IMF โดยมุ่งหมายของรัฐบาลเพื่อลดงบประมาณในส่วนราชการที่สามารถเลี้ยงตนเองและบริหารงบประมาณเองได้ ในช่วงปี พ.ศ. 2542 เริ่มมีการเสนอให้มหาวิทยาลัย หรือคณะฯ ที่ตั้งขึ้นใหม่ "ออกนอกระบบ" ราชการ และมีการหยุดรับข้าราชการพลเรื่อนเข้ามาในมหาวิทยาลัยรัฐเดิมทั้งหมด ตำแหน่งที่บรรจุเข้ามาใหม่ เรียกว่า "พนักงานมหาวิทยาลัย" ซึ่งมีกรอบเงินเดือนและสวัสดิการแตกต่างจากข้าราชการพลเรือนเดิม และหากผู้ที่เกษียณราชการไปให้ตำแหน่งและเงินเดือนนั้นเปลี่ยนเป็นตำแหน่งพนักงานมหาวิทยาลัยในตำแหน่งเริ่มบรรจุใหม่เท่านั้น
ในประเทศไทย มีสถาบันฯ ในกำกับ 6 แห่ง ที่ไม่ได้ขึ้นอยู่กับระบบของสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา คือ
- มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี
- มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
- มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์
- มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (เดิมอยู่ในระบบราชการ ก่อนออกนอกระบบในปี พ.ศ. 2539)
- มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
- มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
[แก้] การนำมหาวิทยาลัยออกนอกระบบ
เริ่มมีความพยายามนำมหาวิทยาลัยออกนอกระบบอีกครั้งตั้งแต่รัฐบาลทักษิณ ชินวัตร แต่มีการคัดค้าน ดังนั้น จึงยังไม่มีการนำมหาวิทยาลัยออกนอกระบบในช่วงนี้ ต่อมาในสมัยรัฐบาล พล.อ.สุรยุทธ์ จุลานนท์ โดยนายวิจิตร ศรีสอ้าน รัฐมนตรีศึกษาธิการ ก็ได้เสนอ ครม.และ สนช. ให้ผ่านร่าง พ.ร.บ.มหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐ ของแต่ละมหาวิทยาลัย ตามลำดับดังนี้ [2], [3]
- 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2549 ที่ประชุม ครม.ได้เห็นชอบร่าง พ.ร.บ.มหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐของ 3 มหาวิทยาลัยตามที่กระทรวงศึกษาธิการเสนอ ได้แก่ ร่าง พ.ร.บ.จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ,ร่าง พ.ร.บ.มหาวิทยาลัยทักษิณ และร่าง พ.ร.บ.มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ ส่วนร่าง พ.ร.บ.มหาวิทยาลัยขอนแก่น ยังไม่ผ่านความเห็นชอบ
- 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2549 รัฐมนตรีศึกษาฯ เสนอที่ประชุม ครม.ให้เห็นชอบร่างกฎหมายการออกนอกระบบของอีก 3 มหาวิทยาลัย ได้แก่ ร่าง พ.ร.บ.มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ,ร่าง พ.ร.บ.มหาวิทยาลัยนเรศวร และ ร่าง พ.ร.บ.สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง
- 7 ธันวาคม พ.ศ. 2549 ที่ประชุม สนช. ได้พิจารณาและเห็นชอบในหลักการร่างกฎหมายการออกนอกระบบของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย , มหาวิทยาลัยทักษิณ และ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ ตามที่ ครม.เสนอแล้ว โดยไม่มีผู้คัดค้าน จากนั้นได้มีการตั้งคณะกรรมาธิการวิสามัญเพื่อแปรญัตติใน 7 วัน
- 12 ธันวาคม พ.ศ. 2549 รัฐมนตรีศึกษาธการ เสนอ ครม.เพื่อเห็นชอบให้มหาวิทยาลัยอีก 4 แห่งออกนอกระบบ ประกอบด้วย มหาวิทยาลัยมหิดล ,มหาวิทยาลัยศิลปากร ,มหาวิทยาลัยบูรพา และมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี โดยมหาวิทยาลัยศิลปากรและมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี นำร่างกลับไปพิจารณาใหม่
ในปัจจุบัน ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐของมหาวิทยาลัยต่าง ๆ อยู่ในขั้นตอนต่าง ๆ ดังนี้ [4]
ร่างพระราชบัญญัติ | อยู่ระหว่างการพิจารณาของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ | คณะรัฐมนตรีรับหลักการแล้ว | อยู่ระหว่างเสนอคณะรัฐมนตรี | อยู่ระหว่างการพิจารณาของมหาวิทยาลัย | สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา |
---|---|---|---|---|---|
ร่างพระราชบัญญัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยทักษิณ พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยบูรพา พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยมหิดล พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยนเรศวร พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยศิลปากร พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยขอนแก่น พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยรามคำแหง พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยมหาสารคาม พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยแม่โจ้ พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ พ.ศ. ... | |||||
ร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พ.ศ. ... |
มหาวิทยาลัยจะยึดพระราชบัญญัติ... เป็นกรอบในการบริหารมหาวิทยาลัย ได้แก่ [5]
- พระราชบัญญัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2522
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ พ.ศ. 2541
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยขอนแก่น พ.ศ. 2541
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พ.ศ. 2530
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยทักษิณ พ.ศ. 2539
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี พ.ศ. 2541
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล พ.ศ. 2548
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี พ.ศ. 2533
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พ.ศ. 2531
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยนครพนม พ.ศ. 2548
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ พ.ศ. 2548
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยนเรศวร พ.ศ. 2533
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยบูรพา พ.ศ. 2533
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยมหาสารคาม พ.ศ. 2537
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยมหิดล พ.ศ. 2530
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยแม่โจ้ พ.ศ. 2539
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง พ.ศ. 2541
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยราชภัฏ พ.ศ. 2547
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยรามคำแหง พ.ศ. 2541
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ พ.ศ. 2535
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ พ.ศ. 2541
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยศิลปากร พ.ศ. 2530
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ พ.ศ. 2522
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. 2521
- พระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี พ.ศ. 2533
- พระราชบัญญัติสถาบันเทคโนโลยีปทุมวัน พ.ศ. 2547
- พระราชบัญญัติสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี และสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ พ.ศ. 2528
- พระราชบัญญัติสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ พ.ศ. 2509
โดยการ "ออกนอกระบบ" นี้จะมีการเปลี่ยนแปลงเนื้อหา ในพ.ร.บ. แต่ละฉบับ เช่น พระราชบัญญัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2522 [6] จะปรับปรุงเปลี่ยนแปลงเป็น ร่างพระราชบัญญัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2549 [7] สาระสำคัญที่แตกต่างจาก พ.ร.บ. เดิม ซึ่งพบในร่าง พ.ร.บ. ที่ออกนอกระบบมักเกี่ยวข้องกับ ลักษณะการบริหารหน่วยงาน ที่มาของผู้บริหาร เรื่องการบริหารรายได้ และมีการระบุว่ามหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐจะไม่เป็นส่วนราชการตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน และกฎหมายว่าด้วยการปรับปรุงกระทรวงทบวงกรม และไม่เป็นรัฐวิสาหกิจตามกฎหมายว่าด้วยวิธีการงบประมาณและกฎหมายอื่น
[แก้] การวิพากษ์วิจารณ์
การนำมหาวิทยาลัยออกนอกระบบนั้น เกิดการวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวางทั้งนักวิชาการ นักการศึกษา รวมถึงนิสิต นักศึกษา ประชาชนโดยทั่วไป โดยประเด็นที่วิพากษ์วิจารณ์นั้นจะวิเคราะห์ถึงข้อดี ข้อเสียของการนำมหาวิทยาลัยออกนอกระบบ[8] ดังนี้
[แก้] ข้อดี
- เพื่อเกิดความคล่องตัวในการบริหารมหาวิทยาลัยมากขึ้น
- เป็นการลดภาระค่าใช้จ่ายของรัฐบาล
- มหาวิทยาลัยสามารถเปิดหลักสูตรเพื่อตอบสนองความต้องการของตลาดแรงงานได้
- สวัสดิการของบุคลากรในมหาวิทยาลัยเทียบเท่าเอกชน
[แก้] ข้อเสีย
- ค่าเล่าเรียนเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งอาจจะเป็นการตัดโอกาสทางการศึกษาของผู้มีรายได้น้อยทางอ้อม
- คณะหรือหลักสูตรที่ไม่คุ้มทุนในการเปิดสอน อาจจะต้องปิดตัวลง
- การบริหารงานของฝ่ายบริหารอาจจะไม่โปร่งใส ตรวจสอบได้ยาก
[แก้] ดูเพิ่ม
[แก้] อ้างอิง
- ↑ มหาวิทยาลัยออกนอกระบบ คืออะไร : ศาสตราจารย์ ดร.เกษม สุวรรณกุล
- ↑ รายงานพิเศษ : “ออกนอกระบบ” เพื่อ “เซ็งลี้” มหาวิทยาลัยหรือ? โดย ผู้จัดการออนไลน์ 8 ธันวาคม 2549
- ↑ ครม.ไม่ค้าน ผ่านฉลุยออกนอกระบบอีก 2 ม. โดย ผู้จัดการออนไลน์ 12 ธันวาคม 2549
- ↑ บัญชีการเสนอร่างพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐ ข้อมูล ณ วันที่ 25 ธันวาคม 2549 จาก สกอ.
- ↑ กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับกระทรวงศึกษาธิการ จากสำนักผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา
- ↑ พระราชบัญญัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2522
- ↑ ร่างพระราชบัญญัติจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2549
- ↑ เอกสารเผยแพร่ ม.นอกระบบ โดย สหพันธ์นิสิตนักศึกษาแห่งประเทศไทย