นิราศลอนดอน
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
นิราศลอนดอน เป็นนิราศที่แต่งโดย หม่อมราโชทัย (ม.ร.ว. กระต่าย อิศรางกูร)
สารบัญ |
[แก้] ประวัติ
เมื่อปี พ.ศ. 2398 สมเด็จพระบรมราชินีนาถวิกตอเรีย แห่งสหราชอาณาจักร ได้ทรงแต่งตั้งให้ เซอร์ จอห์น เบาริ่ง เป็นราชทูตเชิญพระราชสาร และเครื่องราชบรรณาการเข้ามาถวายพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวชักชวนให้ประเทศไทย (กรุงสยามในสมัยนั้น) ทำหนังสือสัญญาทางพระราชไมตรี ซึ่งก็คือ สนธิสัญญาเบาริง
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้พระยามนตรีสุริยวงศ์(ชุ่ม บุนนาค) พร้อมด้วยคณะ เชิญพระราชสาร และเครื่องราชบรรณาการ ไปถวายสมเด็จพระบรมราชินีนาถวิคตอเรีย เมื่อปี พ.ศ. 2400
หม่อมราโชทัย หรือ(ม.ร.ว. กระต่าย อิศรางกูร)ซึ่งในขณะได้รับตำแหน่งเป็นล่ามไปกับคณะราชทูตชุดนี้ทำให้มีโอกาส ได้เขียนจดหมายเหตุการณ์เดินทาง จนกระทั่งมาเป็นนิราศลอนดอน
[แก้] ลักษณะการประพันธ์
กลอนนิราศ ในรูปแบบจดหมายเหตุการณ์เดินทาง
[แก้] จุดมุ่งหมายในการแต่ง
เพื่อพรรณนาและบรรยาย ถึงเหตุการณ์เรื่องราวต่างๆ ที่เกิดขึ้นในการเดินทางของผู้แต่ง
[แก้] เนื้อเรื่องย่อ
คณะราชทูตไทยอัญเชิญพระราชสาร พร้อมทั้งเครื่องราชบรรณาการไปถวายสมเด็จพระบรมราชินีนาถวิคตอเรียณ พระราชวังวินเซอร์ (พระราชวังประจำฤดูหนาว) ซึ่งทำให้ได้รับผลดีคือมีการเปลี่ยนแปลงสัญญาใหม่ โดยที่ไทยได้ประโยชน์เพิ่มขึ้น จากนั้นคณะราชทูตไทยได้รับพระราชทานเลี้ยงอาหารค่ำและน้ำชาและได้พักค้างแรม ณ พระราชวังวินเซอร์ 1 คืน ต่อมาจึงได้ไปเยี่ยมชมสถานที่สำคัญๆ เช่น โรงพยาบาล โรงงานทำเหรียญกษาปณ์ ป้อมศาสตราวุธแห่งลอนดอน
มงกุฎกษัตริย์อังกฤษซึ่งมีเพชรขนาดใหญ่เท่าไข่นกพิราบประดับอยู่และพระราชวังบัคกิงแฮม (พระราชวังประจำฤดู)
[แก้] คุณค่าทางวรรณศิลป์
1. มีกลวิธีดำเนินเรื่องเป็นไปตามลำดับเวลาและสถานที่
2. มีการเลือกใช้คำซึ่งมีทั้งคำราชาศัพท์ คำภาษาต่างประเทศ จนถึงคำที่ใช้ในร้อยกรองทั่วไป
3. ได้มีการใช้ภาษาที่แสดงออกถึงอารมณ์ ความรู้สึก สอดแทรกไว้ในเนื้อความบางตอน
4. มีการใช้ภาษาที่กระชับ เข้าใจง่าย ทำให้การพรรณนาบรรยายในเนื้อเรื่องออกมาอย่างชัดเจน
5. เนื้อหามีลักษณะเป็นสารคดีปนอยู่ด้วย
6. มีการเปรียบเทียบถึงสิ่งที่เคยและไม่เคยพบเห็น รวมทั้งมีการใช้ภาษาแสดงความคิดเห็นอย่างตรงไปตรงมา
[แก้] คุณค่าทางสังคม
1. เหตุการณ์ในนิราศลอนดอนถือเป็นเหตุการณ์สำคัญก่อนที่ไทยจะเปิดประตูรับอารยธรรมจากต่างประเทศเข้ามาซึ่งเป็นสิ่งที่วางรากฐานตามความเจริญของบ้านเมืองต่อมา
2. สะท้อนให้เห็นสภาพชีวิตและสังคมของประเทศมหาอำนาจอย่างอังกฤษกับไทย
3. สะท้อนฐานะของไทยในสายตาต่างชาติ
[แก้] คณะราชทูตไทย
คณะราชทูตไทยที่เดินทางไปเจริญราชไมตรี ณ ประเทศอังกฤษในครั้งนี้ประกอบด้วย
[แก้] ทูต
- พระยามนตรีสุริยวงศ์ (ราชทูต)
- เจ้าหมื่นสรรเพชญภักดี (อุปทูต)
- หมื่นมณเฑียรพิทักษ์ (ตรีทูต)
[แก้] ล่าม
- หม่อมราโชทัย (ล่ามหลวง)
- ขุนปรีชาชาญสมุทร
- ขุนจรเจนทะเล
[แก้] ผู้ควบคุมเครื่องราชบรรณาการ
- จมื่นราชามาตย์
- นายพิจารณ์สรรพกิจ
[แก้] ความรู้ที่ได้รับจากเรื่อง
แซลบัน ลอร์ด แซลบัน เป็นเจ้าพนักงานการพระราชพิธี
มิสเฟาล์ มีชื่อจริงๆ ว่า “มิสเตอร์เอดวาร์ด เฟาล์” เดิมเคยอยู่พม่าเป็นผู้ที่รัฐบาลอังกฤษจัดการให้เป็นผู้สันทัดธรรมเนียมไทย เป็นผู้ดูแลอยู่กับคณะราชทูตไทย ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 4 มิสเตอร์เฟาล์ ได้เป็น หลวงสยามานุเคราะห์ ตำแหน่งกงสุลสยาม ณ เมืองร่างกุ้งและอยู่มาจนถึงสมัยรัชกาลที่ 5
เยนเนอรัลกัส พลตรีเซอร์ เอดวาร์ด คัส เจ้าพนักงานการพระราชพิธี
ลอร์ดกราท่า ลอร์ด กลาเรนดอน ผู้สำเร็จราชการฝ่ายกราท่า ฝ่ายต่างประเทศของอังกฤษคณะราชทูต
หมอบรัดเลย์ ซื้อลิขสิทธ์นิราศลอนดอนไปเมื่อปี พ.ศ. 2405 นับเป็นวรรณคดีเรื่องแรกในประเทศไทยที่มีการซื้อ - ขายลิขสิทธ์
กรองทอง ผ้าโปร่งอันทอ หรือถักด้วยเส้นลวดทองหรือไหมทอง
ยก ผ้าไหมทอ ยกเป็นลายเด่นขึ้น
ยกนอก ผ้ายกที่ส่งจากต่างประเทศ
ยกนอกดอกวิเศษเกล็ดพิมเสน ผ้าที่มีพื้นเป็นไหมสีแดง ยกเป็นเกล็ดละเอียด มีเชิงและชาย 3 ชั้น ส้าระบับ หรือใช้คำว่า “เยียรบับ” หมายถึง ผาซึ่งทอด้วยทองแล่งกับไหม แต่ไหมน้อยกว่า
สำรด ผ้าที่ปักอย่างเดียวกับลายของเสื่อครุยใช้คาดสะเอว
กษัตริย์สอง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระธโรน บัลลังก์ที่ประทับกษัตริย์ มาจากภาษาอังกฤษว่า “ throne”
เพชรเม็ดใหญ่ เพชรประดับมงกุฎกษัตริย์แห่งอังกฤษมีชื่อว่า “โกอินัวร์” มีขนาดใหญ่เท่าไข่นกพิราบ
ราชสามิศ พระราชสวามีของสมเด็จพระราชินี
ราชสารสุวรรณ พระราชสารที่จารึกบนใบลานทองเป็นพระราชสารของพระเจ้าแผ่นดินแห่งสยามทั้ง 2 พระองค์
สองอังกฤษ หมายถึง มิสเตอร์เฟาล์ กับ กัปตันเกลเวอริง
กัปตันเกลเวอริง กัปตันเรือกาเรดอก ที่ทูตไทย ขอให้อยู่ร่วมกับคณะราชทูต
รัถา รถ
ขวดเฟือง ขวดที่หล่นเป็นพู เป็นเหลี่ยม ไม่กลมเรียบตลอด
เครื่องต้น เครื่องทรงสำหรับกษัตริย์ สิ่งของที่กษัตริย์ทรงใช้
ฮูโร มาจากภาษาอังกฤษที่ว่า hurrah เทียบได้กับ “ไชโย” ของไทย