สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ)
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) (นามเดิม: เกี่ยว โชคชัย) เป็นกรรมการมหาเถรสมาคม และเจ้าอาวาสวัดสระเกศราชวรมหาวิหาร เคยรักษาการแทนพระสังฆราช และปัจจุบันเป็นประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช สมเด็จพระพุฒาจารย์ เป็นพระฝ่ายมหานิกาย
สมเด็จพระพุฒาจารย์ เกิดเมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2471 ณ บ้านเฉวง ตำบลบ่อผุด อำเภอเกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดภูเขาทอง อำเภอเกาะสมุย ได้อุปสมบทที่วัดสระเกศ เมื่อปี พ.ศ. 2492
สมเด็จพระพุฒาจารย์ ได้รับพระบัญชาแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะภาค 9 และเป็นเลขานุการสมเด็จพระสังฆราช เมื่อปี พ.ศ. 2508 เมื่อปี พ.ศ. 2516 ได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ พระราชทานแต่งตั้งเป็น รองสมเด็จพระราชาคณะ ที่ พระธรรมคุณาภรณ์ และเป็นกรรมการมหาเถรสมาคม เมื่อปี พ.ศ. 2533 สมเด็จพระพุฒาจารย์ ได้ิเลื่อนเป็น สมเด็จพระราชาคณะ ที่ สมเด็จพระพุฒาจารย์ ในปี พ.ศ. 2540 ได้รับพระบัญชาแต่งตั้งเป็นประธานคณะกรรมการฝ่ายเผยแผ่พระพุทธศาสนามหาเถรสมาคม
ตามที่ พระสังฆราช สมเด็จพระญาณสังวรฯ ทรงอาพาธ และเสด็จประทับรักษาพระองค์ ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ มาตั้งแต่ต้นปี พ.ศ. 2545 ทำให้เข้าร่วมงานพระศาสนาไม่สะดวก มหาเถรสมาคม จึงได้แต่งตั้งให้สมเด็จพระพุฒาจารย์ เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช ในต้นปี พ.ศ. 2547 ต่อมาการแต่งตั้งนั้นได้สิ้นสุดลงเพราะครบระยะเวลาที่กำหนด มหาเถรสมาคม จึงมีมติให้แต่งตั้ง คณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช เพื่อบริหารกิจการคณะสงฆ์แทนสมเด็จพระญาณสังวร โดยมีสมเด็จพระพุฒาจารย์ ในฐานะมีอาวุโสสูงสุดโดยสมณศักดิ์ ทำหน้าที่ประธาน
สารบัญ |
[แก้] ประวัติครอบครัว และการศึกษา
เกี่ยว โชคชัย เกิดเมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2471 ณ บ้านเฉวง ตำบลบ่อผุด อำเภอเกาะสมุย จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นบุตรคนที่ 5 ในจำนวนบุตร 6 คน ของนายฮุ้ยเลี้ยน แซ่โหย้ และนางยี แซ่โหย้
เกี่ยว โชคชัย สำเร็จการศึกษาขั้นพื้นฐานระดับประถมศึกษาปีที่ 4 ณ โรงเรียนประจำหมู่บ้าน เมื่ออายุ 12 ปี ได้บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดภูเขาทอง อำเภอเกาะสมุย โดยเจตนาจะบวชเพียง 7 วัน แต่ความคงมั่นในสมณเพศ ทำให้โยมมารดานำไปฝากไว้กับท่านพระครูอรุณกิจโกศล (หลวงพ่อพริ้ง) วัดแจ้ง ตำบลอ่างทอง อำเภอเกาะสมุย ต่อมาหลวงพ่อพริ้งได้นำไปฝากไว้กับพระครูปลัดเทียบ (พระธรรมเจดีย์) ณ วัดสระเกศ กรุงเทพมหานคร
เจ้าประคุณสมเด็จ ฯ สามารถสอบได้นักธรรมชั้นเอก และเปรียญธรรม 5 ประโยค ตั้งแต่ครั้งยังเป็นสามเณร ต่อมา พ.ศ. 2492 เมื่อมีอายุครบอุปสมบท ก็ได้อุปสมบทที่วัดสระเกศ โดยมี เจ้าประคุณสมเด็จพระสังฆราช ญาโณทยมหาเถระ (ครั้งดำรงสมณศักดิ์ที่ พระธรรมวโรดม) ทรงเป็นพระอุปัชฌาย์ จนถึงปี พ.ศ. 2597 สอบได้เปรียญธรรม 9 ประโยค
สมเด็จพระพุฒาจารย์ ได้รับปริญญากิตติมศักดิ์ ศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาสังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนา จากมหาวิทยาลัยราขภัฏสุราษฎร์ธานี[1]
[แก้] สมณศักดิ์
เจ้าประคุณ สมเด็จฯ ได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ พระราชทานแต่งตั้ง เลื่อนและสถาปนาสมณศักดิ์ โดยลำดับ ดังนี้
- พ.ศ. 2501 เป็นราชาคณะชั้นสามัญ ที่ พระเมธีสุทธิพงศ์
- พ.ศ. 2505 เป็นพระราชาคณะชั้นราช ที่ พระราชวิสุทธิเมธี
- พ.ศ. 2507 เป็นพระราชาคณะชั้นเทพ ที่ พระเทพคุณาภรณ์
- พ.ศ. 2514 เป็นพระราชาคณะชั้นธรรม ที่ พระธรรมคุณาภรณ์
- พ.ศ. 2516 เป็นรองสมเด็จพระราชาคณะ ที่ พระพรหมคุณาภรณ์
- พ.ศ. 2533 เป็นสมเด็จพระราชาคณะ ที่ สมเด็จพระพุฒาจารย์[1]
[แก้] งานด้านวิชาการและการบริหารคณะสงฆ์
สมเด็จพระพุฒาจารย์ ได้ดำรงค์ตำแหน่งจำนวนมาก ในด้านวิชาการและการบริหารคณะสงฆ์ กล่าวโดยสรุปตามลำดับปีที่เริ่มเข้ารับตำแหน่งหน้าที่ ดังนี้
- พ.ศ. 2502 เป็นผู้ช่วยอธิการบดี และหัวหน้าแผนกธรรมวิจัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
- พ.ศ. 2505 เป็นหัวหน้าคณะเดินทางไปดูการศาสนาและเพื่อศาสนสัมพันธ์ที่เกาหลี ญี่ปุ่น ไต้หวัน และฮ่องกง
- พ.ศ. 2506 เป็นอนุกรรมการมหาเถรสมาคม
- พ.ศ. 2507 เป็นเลขาธิการมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย และได้รับพระบัญชาแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งรองเจ้าคณะภาค 9
- พ.ศ. 2508 ได้รับพระบัญชาแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะภาค 9 และเป็นเลขานุการสมเด็จพระสังฆราช
- พ.ศ. 2510 เป็นหัวหน้าคณะเดินทางไปสังเกตการณ์ การศึกษาพระพุทธศาสนาที่ลาว ศรีลังกา ญี่ปุ่น ไต้หวัน ฮ่องกง
- พ.ศ. 2512 เป็นกรรมการอำนวยการฝึกอบรมพระธรรมทูตไป
- พ.ศ. 2513 เป็นกรรมการร่างหลักสูตร ร.ร. พระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา และเป็นผู้รักษาการแทนเจ้าอาวาสวัดสระเกศ
- พ.ศ. 2514 ได้รับพระบัญชาแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสวัดสระเกศ
- พ.ศ. 2515 ไปสังเกตการณ์การศึกษาทางพระพุทธศาสนาของมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ในสหรัฐอเมริกา
- พ.ศ. 2516 เป็นกรรมการมหาเถรสมาคม
- พ.ศ. 2524 ได้รับพระบัญชาแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะภาค 10
- พ.ศ. 2525 เป็นรองประธานสภาสงฆ์แห่งโลก
- พ.ศ. 2528 เป็นประธานกรรมาธิการสังคายนาพระธรรมวินัย ตรวจชำระพระไตรปิฎก ในมหามงคลวโรกาสเฉลิมพระ ชนมพรรษาครบ 5 รอบ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
- พ.ศ. 2532 ได้รับพระบัญชาแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะหนใหญ่หนตะวันออก
- พ.ศ. 2534 เป็นประธานกรรมการจัดการชำระและพิมพ์อรรถกถาพระไตรปิฎก เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในมหามงคลวโรกาสเฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2535
- พ.ศ. 2540 ได้รับพระบัญชาแต่งตั้งเป็นประธานคณะกรรมการฝ่ายเผยแผ่พระพุทธศาสนามหาเถรสมาคม และเป็นประธานคณะกรรมการช่วยเหลือผู้ประสบภัยธรรมชาติและอุบัติภัย
นอกจากนั้น สมเด็จพระพุฒาจารย์ เป็นผู้ริเริ่มตั้งโรงพิมพ์กรมการศาสนา และได้แสดงธรรมทางสถานีวิทยุ 919 ในรายการ “ของดีจากใบลาน” เป็นประจำ[1]
[แก้] ผลงานด้านหนัวสือ
สมเด็จพระพุฒาจารย์ มีผลงานด้านการเขียนที่เป็นหนังสือดังต่อไปนี้
- ธรรมะสำหรับผู้นับถือพระพุทธศาสนา
- ดีเพราะมีดี
- การนับถือพระพุทธศาสนา
- ปาฐกถาธรรมสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ)
- โอวาทพระธรรมเทศนาและบทความสมเด็จพระพุฒาจารย์
- การดำรงตน
- คุณสมบัติ 5 ประการ[1]
[แก้] รักษาการแทนพระสังฆราช และประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช
ตามที่ พระสังฆราช สมเด็จพระญาณสังวรฯ ทรงอาพาธ และเสด็จประทับรักษาพระองค์ ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ มาตั้งแต่ต้นปี พ.ศ. 2545 ทำให้เข้าร่วมงานพระศาสนาไม่สะดวก มีบุคคลแอบแสวงหาผลประโยชน์ในช่วงพระองค์กำลังประชวร[2] มหาเถรสมาคม ซึ่งเป็นองค์กรปกครองคณะสงฆ์ จึงได้แต่งตั้งให้ สมเด็จพระราชาคณะรูปหนึ่ง เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช ซึ่งสมเด็จพระสังฆราชได้ทรงมีพระบัญชาว่า “ทราบและเห็นชอบ” เมื่อวันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2547 อย่างไรก็ตาม หนังสือพิมพ์ผู้จัดการออนไลน์ ได้กล่าวหาว่า ลายมือเขียน “ทราบและเห็นชอบ” ไม่ได้เป็นของสมเด็จพระสังฆราช แต่เป็นของ พระเทพสารเวที (เลขานุการ สมเด็จพระสังฆราช)[3] สมเด็จพระพุฒาจารย์ ได้ทรงปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช ในช่วงต้นปี พ.ศ. 2547 อย่างเช่น เป็นประธานในพิธีวันวิสาขบูชาโลก ในช่วง 30 พ.ค. ถึง 3 มิ.ย. ซึ่งนับเป็นครั้งแรกในประเทศไทยที่คณะสงฆ์ในโลกทั้ง ๓ นิกาย คือ เถรวาท มหายาน และวัชรยาน ได้มาประกอบพิธีกรรมทางศาสนาร่วมกันในสถานที่เดียวกัน[4]
ต่อมาการแต่งตั้งนั้นได้สิ้นสุดลงเพราะครบระยะเวลาที่กำหนด มหาเถรสมาคม จึงมีมติเป็นเอกฉันท์ในการประชุม เมื่อวันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2547 ให้แต่งตั้ง คณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช เพื่อบริหารกิจการคณะสงฆ์แทนสมเด็จพระญาณสังวร คณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช ประกอบด้วยพระราชาคณะ รวม 7 รูป จากพระอาราม 7 วัด ทั้งจากฝ่ายมหานิกายและธรรมยุตนิกาย โดยมีสมเด็จพระพุฒาจารย์ ในฐานะมีอาวุโสสูงสุด โดยสมณศักดิ์ทำหน้าที่ประธาน[5]
ฝ่ายหลวงตาบัว (พระฝ่ายธรรมยุติ) ได้กล่าวว่า สมเด็จพระญาณสังวร ไม่ได้ทรงอาพาธ แค่เป็นโรคชรา การแต่งตั้ง คณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช จึงมิชอบ ช่วงปี พ.ศ. 2548 หลวงตาบัวจึงได้ถวายฎีกาแก่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ขอพระราชทานบิณฑบาตถอดสมณศักดิ์ สมเด็จเพระพุฒาจารย์ ฐานขัดพระธรรมวินัย ดำเนินการประชุมมหาเถรสมาคมโดยไม่เป็นไปตามกฎระเบียบ[6] นอกจากนั้น หลวงตามหาบัวได้นำคณะสงฆ์และฆราวาสนับหมื่น ไปชุมนุมใหญ่ต้านสมเด็จเกี่ยว[7] ในรายการเมืองไทยรายสัปดาห์ นายสนธิ ลิ้มทองกุล ได้ออกมากล่าวว่า "กรณีหลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน ถวายฎีกาเป็นการปกป้องสถาบันศาสนา และสถาบันกษัตริย์ไม่ให้อ่อนแอ"[8]
ในทางตรงข้าม คอลัมนิสต์แมงเม่า แห่ง หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ ได้ออกมากล่าวว่า สมเด็จเกี่ยวได้ปฏิบัติหน้าที่ตามที่ได้รับมอบหมาย[9]
[แก้] อ้างอิง
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราขภัฏสุราษฎร์ธานี, สมเด็จพระพุฒาจารย์
- ↑ ข่าวสด, พระหนุนแต่งตั้งผู้ทำการแทนสมเด็จพระสังฆราช , 20 ม.ค. 2547
- ↑ ผู้จัดการออนไลน์ เปิดหลักฐานจับโกหก แถลงการณ์สำนักนายกฯ แอบอ้างสมเด็จพระสังฆราช, 4 พฤศจิกายน 2548
- ↑ คม-ชัด-ลึก, พุทธศาสนา ๓ นิกาย ร่วมจัดงานวันวิสาขบูชาโลก, 29 มีนาคม พ.ศ. 2550
- ↑ ผู้จัดการออนไลน์, สำนักนายกฯแถลง “สมเด็จญาณฯ” ทรงเป็นสมเด็จพระสังฆราชแต่เพียงพระองค์เดียว, 3 พฤศจิกายน 2548
- ↑ ผู้จัดการรายวัน, ถวายฎีกาถอดสมเด็จเกี่ยว, 4 มีนาคม 2548
- ↑ ผู้จัดการออนไลน์, คนนับหมื่นชุมนุมใหญ่ ต้านสมเด็จเกี่ยว-วิษณุ, 5 มีนาคม 2548
- ↑ ผู้จัดการออนไลน์, สนธิ ชี้ หลวงตาบัว ถวายฎีกาเพื่อปกป้องศาสนา, 5 มีนาคม 2548
- ↑ แมงเม่า, คอลัมน์นิสต์ กระจกบานเล็ก : รำคาญ, เดลินิวส์, 8 มีนาคม 2548
[แก้] แหล่งข้อมูลอื่นๆ
- รศ.ดร.สุวิทย์ รุ่งวิสัย, ผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช, มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตล้านนา
- The Nation, Monastic dispute turning unholy, 8 November 2006
![]() |
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) เป็นบทความเกี่ยวกับ ชีวประวัติ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น ข้อมูลเกี่ยวกับ สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ |