ภาษาบาสก์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

บาสก์ (Euskara - เออุสการา)
พูดใน: สเปนและฝรั่งเศส 
ดินแดน: แคว้นบาสก์
จำนวนคนพูดทั้งหมด: 1,033,900 คน (ผู้พูดเป็นภาษาแรก: 700,000 คน)
ตระกูลของภาษา: ภาษาโดดเดี่ยว 
สถานะทางการ
ภาษาราชการของ: แคว้นบาสก์และแคว้นนาวาร์ (สเปน)
องค์กรควบคุม: ราชบัณฑิตยสถานภาษาบาสก์
รหัสภาษา
ISO 639-1: eu
ISO 639-2: baq (B)  eus (T)
ISO/DIS 639-3: eus 

ภาษาบาสก์ (Basque) เป็นภาษาที่พูดโดยชาวบาสก์ซึ่งอาศัยอยู่แถบเทือกเขาพีเรนีสในตอนกลางของภาคเหนือของประเทศสเปน รวมทั้งในบริเวณภาคตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศฝรั่งเศสที่มีอาณาเขตติดต่อกัน หรือลึกลงไปกว่านั้นคือ ชาวบาสก์ได้ครอบครองแคว้นปกครองตนเองที่มีชื่อว่าแคว้นปกครองตนเองบาสก์ (Basque Country autonomous community) ซึ่งมีวัฒนธรรมและอิสระในการปกครองตนเองทางการเมือง นอกจากนี้ก็ยังมีชาวบาสก์ที่อยู่ในเขตนอร์เทิร์นบาสก์ในฝรั่งเศสและแคว้นปกครองตนเองนาวาร์ในสเปนอีกด้วย ชื่อเรียกภาษาบาสก์อย่างเป็นทางการ (ในภาษาตนเอง) คือ เออุสการา (euskara) ส่วนในรูปภาษาถิ่นอื่น ๆ ได้แก่ เออุสเกรา (euskera) เอสกูอารา (eskuara) และ อุสการา (üskara) แม้ว่าในทางภูมิศาสตร์จะถูกล้อมรอบด้วยภาษาในตระกูลอินโด-ยูโรเปียน แต่ภาษาบาสก์กลับจัดเป็นภาษาโดดเดี่ยว (language isolate) ไม่ใช่ภาษาในตระกูลดังกล่าว

[แก้] ระบบการเขียน

ภาษาบาสก์ใช้อักษรละตินในการเขียน

ตัวอักษรในปัจจุบัน
A a อา J jota โคตา R ere เอเร
B be เบ K ka กา S ese เอเซ
D de เด L ele เอเล T te เต
E e เอ M eme เอเม U u อู
F efe เอเฟ N ene เอเน X ekis เอกีส
G ge เก Ñ eñe เอเญ Z zeta เซตา
H atxe อัตเช O o โอ
I i อี P pe เป

ตัวอักษรพิเศษที่ใช้กันทั่วไป คือ ñ บางครั้งยังมีการใช้ ç และ ü ด้วย แต่จะไม่ใช้ตัว c (เซ), q (กู), v (อูเบ), w (อูเบบีโกอิตซา) และ y (อีเกรโกอา) ยกเว้นในคำยืม โดยไม่จัดว่าตัวอักษรเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งในพยัญชนะบาสก์ ส่วนทวิอักษร (digraphs) dd, ll, rr, ts, tt, tx และ tz ซึ่งมีความสำคัญในการออกเสียง ถูกจัดให้เป็นอักษรคู่ (double letters)

ตัวอักษรและทวิอักษรแต่ละตัวจะแทนหน่วยเสียงเพียงหนึ่งเดียว ข้อยกเว้นหลักคือ เมื่อ l หรือ n มี i นำหน้า ในหลายภาษาถิ่นจะออกเสียง l และ n โดยยกลิ้นส่วนหน้าขึ้นสู่เพดานแข็ง (palatalization) ไปเป็นเสียง ll และ ñ แม้ว่าจะไม่ได้เขียนไว้ก็ตาม ดังนั้นคำว่า อีกูร์รีญา (ikurriña) อาจเขียนได้ว่า ikurrina โดยไม่มีการเปลี่ยนเสียง ในขณะที่คำว่า ไอย์โนอา (Ainhoa) จำเป็นต้องใช้ h (ซึ่งไม่ออกเสียง) เพื่อหยุดการแปรทางเสียงของ n

h โดยทั่วไปไม่ออกเสียง แต่ในบริเวณตะวันออกเฉียงเหนือ หลายแห่งจะออกเสียงโดยมีเหตุผลหลักคือเพื่อการคงอยู่ของตัวอักษรนี้ในภาษาบาสก์

ในระบบการเขียนของซาบีโน อารานา (Sabino Arana - 1865-1903) ได้ใช้ตัว ĺ และ ŕ แทนที่ ll (เอเย) และ rr (เอเร) ตามลำดับ

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น


 ภาษาบาสก์ เป็นบทความเกี่ยวกับ ภาษา หรือ ตัวอักษร ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น
ข้อมูลเกี่ยวกับ ภาษาบาสก์ ในภาษาอื่น อาจสามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ด้านซ้ายมือ