วิกิพีเดีย:โครงการคำทับศัพท์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

หมวดหมู่ การทับศัพท์
คำทับศัพท์
การทับศัพท์ในวิกิพีเดีย
โครงการย่อย คำทับศัพท์ที่ใช้ในวิกิพีเดีย
คำทับศัพท์
ภาษาญี่ปุ่น

คำทับศัพท์ คือคำที่ถ่ายเสียงและ/หรือถ่ายรูป มาจากรูปคำในภาษาอื่น และนำมาเขียนในรูปแบบของภาษาเรา เพื่อให้คนที่ใช้ภาษาสามารถออกเสียงได้ถูกต้อง หรืออย่างน้อยใกล้เคียงกับภาษาเดิม

สารบัญ

[แก้] เกี่ยวกับโครงการ

[แก้] ปัญหาที่เกิดขึ้น

คำศัพท์จากต่างประเทศหลายคำที่เป็นคำศัพท์ใหม่ จึงสามารถทำให้เขียนได้หลายแบบโดยที่อ่านได้เหมือนกัน ทำให้มีบทความซ้ำกันเกิดขึ้น นอกจากนี้ยังทำให้ความน่าเชื่อถือของบทความลดลง ทั้งจากการใช้คำที่ไม่ถูกต้อง และการสะกดผิด

  • ชื่อเฉพาะ ที่ทางหนังสือพิมพ์สะกดชื่อภาษาอื่น แต่อ่านตามภาษาอังกฤษ เช่น Hernan (สเปน) อ่าน เออร์นัน แต่ทับศัพท์เป็น เฮอร์นัน หรือ Henry เฮนรี/อองรี
  • ชื่อเฉพาะ ที่ทางหนังสือการ์ตูน วารสาร วรรณกรรม ที่ในอดีตทับศัพท์ผิดโดยไม่ตรงใจ

ปัญหาอื่น การเขียนคำทับศัพท์โดยไม่ใช้วรรณยุกต์ ทำให้คนไทยส่วนหนึ่งเข้าใจผิดเชื่อว่า การออกเสียงภาษาอื่นไม่มีการขึ้นลงเสียงเหมือนเสียงวรรณยุกต์ภาษาไทย ในขณะที่มีเสียงขึ้นลงในลักษณะที่ไม่ปรากฏในรูปวรรณยุกต์ และเปลี่ยนแปลงไปตามรูปประโยค เช่น

  • automatic ทับศัพท์ ออโตเมติก ในขณะที่เสียงอ่านคำอ่านเหมือน [อ้อโต่เม้ติก] ในประโยคธรรมดา หรือ [อ๋อโต่เมติ๊ก] ในการลงท้ายประโยคคำถาม และเสียงอื่นในรูปประโยคแบบอื่น

[แก้] เป้าหมาย

คำทับศัพท์จะต้อง เป็นคำที่ ทุกคนที่ใช้ภาษาไทย สามารถออกเสียงคำได้(เกือบ)ถูกต้องและง่ายต่อการใช้ภาษา และคนที่ศึกษาสามารถออกเสียงได้ถูกต้องตามเสียงต้นฉบับ

[แก้] จุดหมาย

ช่วยกันเขียนบทความ การเขียนคำทับศัพท์แบบถ่ายเสียง (ถ้าเป็นไปได้)เอาไว้สำหรับอ้างอิงการเขียนคำทับศัพท์ในวิกิพีเดีย (และถ้าเป็นไปได้มากกว่านั้น) เอาไว้ให้บุคคลอื่นอ้างอิงการเขียนคำทับศัพท์ภาษาไทย

[แก้] วิธีการ

[แก้] หน้าโครงการย่อย

[แก้] หลักการทับศัพท์

สำหรับหลักพื้นฐานในการทับศัพท์ภาษาอังกฤษดูได้ที่ การเขียนคำทับศัพท์ภาษาอังกฤษ

คำศัพท์ภาษาอังกฤษส่วนหนึ่งได้มีศัพท์บัญญัติ (ในลักษณะทับศัพท์ และแปลความหมาย) กำหนดไว้โดยทางราชบัณฑิตยสถาน เป็นแนวทางในการทับศัพท์

[แก้] การสะกดคำทับศัพท์

การสะกดคำทับศัพท์เน้นตามเสียงอ่านของคำไม่เน้นตามตัวอักษร เช่น Sioux [ซู] ให้ทับศัพท์ว่า ซู (ชนเผ่าอินเดียนแดง) หรือ Foie gras [fwɑ gʁɑ] ทับศัพท์ ฟัวกรา (อาหารชนิดหนึ่ง) ยกเว้น

  1. คำภาษาอื่นที่เป็นคำไทย ที่ปรากฏในพจนานุกรมไทย ให้ถือว่าคำนั้นเป็นคำไทย และเขียนตามรูปเดิมถึงแม้ว่าเพี้ยนจากคำทับศัพท์เดิมบ้างก็ตาม เช่น
    • whale [เวล] เขียน ปลาวาฬ
    • salmon [แซมอน] เขียน แซลมอน
  2. ชื่อประเทศ เขตการปกครอง เมืองหลวง ให้ทับศัพท์ตามประกาศสำนักนายกฯ รวมถึงคำที่มีส่วนประกอบของชื่อนี้ในส่วนของคำ ถึงแม้ว่าบางคำจะทับศัพท์ผิดจากคำอ่านก็ตาม
  3. ชื่อถ้าเป็นชื่อเฉพาะของชื่อบริษัท ชื่อหนังสือ ให้เขียนตามต้นฉบับที่จดทะเบียน ถึงแม้ว่าบางคำจะทับศัพท์ผิดจากคำอ่านก็ตาม
    • Chevrolet [เชฟโรเล] เขียน เชฟโรเลต ตามชื่อบริษัทที่จดทะเบียน

[แก้] คำที่นิยมใช้

  1. คำศัพท์บางคำ ถ้ามีการนิยมใช้มากกว่าศัพท์ที่ปรากฏในศัพท์บัญญัติ ให้ใช้คำนิยมแทน เช่น
    • gasohol ให้ใช้ แก๊สโซฮอล์ แทนที่ศัพท์บัญญัติกำหนด "แกโซฮอล"
  2. สำหรับคำที่นิยมใช้แต่ผิดไปจากเดิม ให้ใช้ถือคำที่ถูกต้อง เช่น
    • Michelangelo ให้ใช้ มีเกลันเจโล (ชื่ออ่านตามภาษาอิตาลี) แทนที่ "ไมเคิล แองเจลโล" ที่ใช้ผิด
    • 弁当 (Bentō) ให้ใช้ เบ็นโต แทนที่ "เบ็นโตะ" ที่ใช้ผิด
  3. สำหรับคำที่นิยมใช้และมีใช้กันมานาน และมีปรากฏในเอกสารสำคัญในทางประวัติศาสตร์ ให้ใช้คำเดิม ถึงแม้ว่าจะอ่านผิดไปจากเสียงเดิม โดยในบทความนั้นให้เขียนคำอ่านที่ถูกต้องอธิบายไว้ เช่น

คำที่นิยมใช้ กำหนดได้โดย ????

[แก้] การใช้วรรณยุกต์

การทับศัพท์จะไม่ใช้วรรณยุกต์ นอกเหนือจากว่าการไม่ใส่วรรณยุกต์ทำให้คำอ่านสับสน เช่น coma ใช้ โคม่า แทนที่ โคมา

ยกเว้นภาษาใน กลุ่มภาษาตระกูลไทย ไท เช่น ไทย ลาว ผู้ไท (ภูไท) ไทยใหญ่ และภาษาถิ่นต่างๆ ของไท ในประเทศไทย, ภาษาจีนและภาษาถิ่นของจีน, ภาษาเวียดนาม และบางภาษาในตระกูลอินเดีย-ยุโรป ใช้วรรณยุกต์ตามเสียงอ่าน

[แก้] การเว้นวรรค

คำศัพท์ในภาษาอังกฤษเขียนแยกกันทุกคำ ในขณะที่คำไทยเขียนติดกันและเว้นวรรคเมื่อจบประโยค หรือเพื่อง่ายต่อการอ่าน หลักการทับศัพท์ถ้าเป็นคำเดียวให้เขียนติดกันหมดเช่น Mexico City เขียน เม็กซิโกซิตี

ยกเว้นคำที่แสดงถึงชื่อบริษัทและชื่อสินค้า ให้เขียนเว้นวรรคเพื่อแสดงถึงชื่อผลิตภัณฑ์นั้น เช่น

[แก้] อ่านเพิ่ม

[แก้] แหล่งข้อมูลจากวิกิพีเดียภาษาอังกฤษ

[แก้] แหล่งอ้างอิง