รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

สถานีย่อย:ประเทศไทย
เหรียญรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล
เหรียญรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล

รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล เป็นรางวัลที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดตั้งขึ้นเพื่อถวายเป็นพระราชานุสรณ์แด่สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ผู้ทรงบำเพ็ญประโยชน์ต่อวงการแพทย์ การสาธารณสุข การพยาบาล การเภสัชกรรม ทันตศึกษา การประมง กองทัพเรือและการศึกษาของประเทศ เป็นคุณูปการโดยเฉพาะอย่างยิ่ง เกี่ยวกับการแพทย์ของประเทศไทย ทรงทำนุบำรุงโรงเรียนราชแพทยาลัย และโรงพยาบาลศิริราชให้ทันสมัย ทั้งทรงเป็นผู้แทนรัฐบาลไทย ในการเจรจากับมูลนิธิร็อกกี้เฟลเล่อร์ ให้มาช่วยเหลือปรับปรุงการแพทย์ของไทย เป็นการวางรากฐานให้การแพทย์ของไทย เจริญรุ่งเรืองทัดเทียมอารยประเทศในปัจจุบัน จนได้รับการถวายพระสมัญญานามว่า องค์บิดาแห่งการแพทย์แผนปัจจุบันของไทย และองค์บิดาแห่งการสาธารณสุขของไทย เป็นการสนองพระมหากรุณาธิคุณให้พระเกียรติยืนยง อยู่ในแผ่นดินนี้และแผ่ขจรขจายไปทั่วโลก รางวัล มีการให้รางวัลเป็นประจำทุกปี ๆ ละ 2 รางวัล คือ

  1. รางวัลทางการแพทย์ มอบให้แก่บุคคลหรือองค์กรที่ปฏิบัติงาน และ/หรือวิจัยดีเด่นทางด้านการแพทย์ อันก่อประโยชน์แก่มนุษยชาติ
  2. รางวัลทางสาธารณสุขมอบให้แก่บุคคลหรือองค์กรที่ปฏิบัติงานดีเด่นทางด้านสาธารณสุข เป็นประโยชน์แก่สุขภาพอนามัยของมนุษยชาติ
รางวัลประกอบด้วย
  1. เหรียญรางวัล
  2. ประกาศนียบัตร
  3. เงินรางวัลๆ ละ 50,000 เหรียญสหรัฐ

สารบัญ

[แก้] ประวัติ

มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้รับพระบรมราชานุญาตให้จัดตั้งขึ้น เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2534 ด้วยการริเริ่มของคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ในวโรกาสเฉลิมฉลองวันคล้ายวันพระราชสมภพ ในสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ครบ 100 ปี ในวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2535 เพื่อดำเนินการมอบรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ถวายเป็นพระราชอนุสรณ์ และเพื่อเผยแพร่พระราชเกียรติคุณ แห่งสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ”องค์บิดาแห่งการแพทย์แผนปัจจุบันและการสาธารณสุขของไทย”

เครื่องหมายมูลนิธิ คือ รูปตราราชสกุลมหิดล มีอักษรภาษาไทย คำว่า มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์ อยู่ตรงกลาง
เครื่องหมายมูลนิธิ คือ รูปตราราชสกุลมหิดล มีอักษรภาษาไทย คำว่า มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์ อยู่ตรงกลาง

เมื่อแรกตั้งใช้ชื่อมูลนิธิว่า “มูลนิธิรางวัลมหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์” และได้เปลี่ยนแปลงเป็น “มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์” เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2540

[แก้] วัตถุประสงค์ของมูลนิธิฯ

  1. เผยแพร่พระเกียรติคุณแห่งสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก
  2. มอบรางวัลแก่บุคคลหรือองค์กรที่ปฏิบัติงาน และ/หรือวิจัยดีเด่นทางด้านการแพทย์ อันก่อให้เกิดประโยชน์แก่มนุษยชาติ
  3. มอบรางวัลแก่บุคคลหรือองค์กรที่ปฏิบัติงานดีเด่นทางด้านการสาธารณสุข เป็นประโยชน์แก่สุขภาพอนามัยของมนุษยชาติ
  4. ดำเนินการเพื่อสาธารณประโยชน์ หรือร่วมกับองค์กรการกุศลอื่นๆ เพื่อสาธารณประโยชน์
  5. ไม่ดำเนินการเกี่ยวข้องกับการเมืองแต่ประการใด

[แก้] คณะกรรมการมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์

รายพระนามและรายนามคณะกรรมการ
1. สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี องค์ประธาน
2. คณบดี คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล รองประธาน
3. ศ.นพ.สุพัฒน์ วาณิชย์การ เลขาธิการ
4. เลขาธิการพระราชวัง (นายแก้วขวัญ วัชโรทัย) เหรัญญิก
5. ราชเลขาธิการ กรรมการ
6. ปลัดกระทรวงการต่างประเทศ กรรมการ
7. ปลัดกระทรวงสาธารณสุข กรรมการ
8. นายกสภามหาวิทยาลัยมหิดล กรรมการ
9. อธิการบดี มหาวิทยาลัยมหิดล กรรมการ
10. อธิการบดี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กรรมการ
11. อธิการบดี มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ กรรมการ
12. คณบดี คณะแพทยศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กรรมการ
13. คณบดี คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี กรรมการ
14. คณบดี คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล กรรมการ
15. อธิบดีกรมสารนิเทศ กรรมการ
16. ผู้อำนวยการกลุ่มการสาธารณสุขระหว่างประเทศ กรรมการ
17. หม่อมราชวงศ์เกษมสโมสร เกษมศรี กรรมการ
18. ศ.นพ.ประเวศ วะสี กรรมการ
19. ศ.นพ.ประดิษฐ์ เจริญไทยทวี กรรมการ
20. ศ.นพ.วิจารณ์ พานิช กรรมการ
21. ศ.นพ.วิศิษฏ์ สิตปรีชา กรรมการ
22. นายศักดิ์ทิพย์ ไกรฤกษ์ กรรมการ
23. แพทย์หญิง ท่านผู้หญิง ศรีจิตรา บุนนาค กรรมการ
24. หม่อมหลวงอนุพร เกษมสันต์ กรรมการ
25. ผู้อำนวยการพระคลังข้างที่ กรรมการ
26. เลขาธิการคณะกรรมการการอุดมศึกษา กรรมการ

ที่มา (หนังสือครบรอบ 15 ปี รางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล, สำนักพิมพ์ อัมรินทร์ พริ้นติ้ง, 2550: หน้า 13)

[แก้] ขั้นตอนการเสนอชื่อและการตัดสินผู้ได้รับรางวัล

คณะบุคคล หรือองค์กรใดๆ ทั่วโลก ส่งรายนามบุคคล กลุ่มบุคคลหรือ องค์กร ที่สมควรได้รับรางวัลถึงเลขาธิการ มูลนิธิฯ โดยกรอกแบบฟอร์มการเสนอชื่อแล้ว submit ผ่าน website หรือส่งทางไปรษณีย์
ขั้นแรก คณะกรรมการที่ปรึกษาวิชาการ จะพิจารณา กลั่นกรองรายชื่อ สืบค้นข้อมูลเพิ่มเติม ขั้นที่สอง คณะกรรมการรางวัลนานาชาติ ซึ่งประกอบด้วยผู้ทรงคุณวุฒิและมีชื่อเสียงระดับโลก พิจารณารายชื่อที่อยู่ในเกณฑ์การได้รับรางวัล นำเสนอต่อคณะกรรมการมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลฯ ขั้นสุดท้าย คณะกรรมการมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดลฯ โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี องค์ประธานมูลนิธิฯ ตัดสินผู้สมควรได้รับรางวัล

[แก้] พระราชประวัติสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก

สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ทรงเป็นพระราชโอรสองค์ที่ 69 ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และองค์ที่ 7 ในสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า

พระราชสมภพ วันศุกร์ เดือนยี่ ปีเถาะ ขึ้น 3 ค่ำ ตรงกับวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2434 ในพระบรมมหาราชวัง สมเด็จพระราชชนกนาถพระราชทานพระนามว่า "สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดชฯ"

ทรงผนวช ทรงผนวชเป็นสามเณร เมื่อวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2447 ณ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงเป็นพระราชอุปธยาจารย์ ประทับ ณ พระตำหนักทรงพรต วัดบวรนิเวศวิหาร ทรงลาผนวช วันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ. 2447

การศึกษา  การศึกษาเบื้องต้น เมื่อทรงพระเยาว์ ทรงศึกษา ณ โรงเรียนราชกุมาร ใน พระบรมมหาราชวัง

 พ.ศ. 2447 โรงเรียนนายร้อยชั้นประถม

 พ.ศ. 2448 โรงเรียนกินนอน แฮร์โรว์ ประเทศอังกฤษ

 พ.ศ. 2450 Royal Prussian Military College ณ เมือง Potsdam ประเทศเยอรมัน แล้วทรงย้ายไปเรียน ณ Imperial German Naval College, Flensbourg

 พ.ศ. 2454 ทรงสำเร็จการศึกษาวิชาทหารเรือ โดยทรงสอบไล่ปีสุดท้ายได้ที่ 2 และทรงชนะการประกวดออกแบบเรือดำน้ำ

 พ.ศ. 2460 ทรงศึกษาเตรียมแพทย์ ณ มหาวิทยาลัย Harvard สหรัฐอเมริกา

 พ.ศ. 2462 ทรงศึกษาวิชาสาธารณสุขและวิชาปรีคลินิคบางส่วน ที่ School of Health Officer ของมหาวิทยาลัย Harvard ร่วมกับ M.I.T.

 พ.ศ. 2463 เสด็จนิวัติพระนคร เนื่องในพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพ สมเด็จพระศรี พัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพระพันปีหลวง

 พ.ศ. 2464 ทรงสำเร็จการศึกษาสาธารณสุข ทรงได้รับประกาศนียบัตร C.P.H.

 พ.ศ. 2466 ทรงศึกษาวิชาแพทย์ต่อ ที่มหาวิทยาลัย Edinburgh, Scotland แต่ประชวร เพราะอากาศหนาวจัด จึงเสด็จนิวัติพระนครอีกครั้งหนึ่ง

 พ.ศ. 2469 ทรงศึกษาวิชาแพทย์ต่อ ที่มหาวิทยาลัย Harvard

 พ.ศ. 2471 เดือนมิถุนายน ทรงสำเร็จวิชาแพทย์ ทรงได้รับปริญญา Doctor of Medicine (M.D.) เกียรตินิยมชั้น Cum Laude และทรงได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสมาคม เกียรตินิยมทางการศึกษาแพทย์ Alpha Omega Alpha

 วันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ. 2471 เสด็จกลับถึงกรุงเทพฯ

ที่มา (หนังสืออนุสรณ์ "พระบิดาแห่งการสาธารณสุขไทย",โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก, 2536)

[แก้] รายนามผู้ได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล

ลำดับ ปี พ.ศ. ชื่อ ประเทศ รางวัลสาขา หมายเหตุ
1 2535 Sir William Richard Shaboe Doll UK การแพทย์ ถึงแก่กรรม 24 กรกฎาคม 2548
2 2535 Dr. Chen Ming Zheng China สาธารณสุข ถึงแก่กรรม
3 2536 John B.Stanbury USA การแพทย์
4 2536 Ciro de Quadros Brazil สาธารณสุข
5 2537 William Trager USA การแพทย์ ถึงแก่กรรม 25 มกราคม 2548
6 2537 Ho Wang Lee Korea สาธารณสุข
7 2538 Egon R. Diczfalusy Sweden การแพทย์
8 2538 Dr. Carl Djerassi USA การแพทย์
9 2538 Dr. Frederick T. Sai Ghana สาธารณสุข
10 2538 Dr. Nafis Sadik Pakistan สาธารณสุข
11 2539 Dr. Prasong Tuchinda Thailand การแพทย์
12 2539 Dr. Suchitra Nimmannitya Thailand การแพทย์
13 2539 Dr. Vincent P. Dole USA สาธารณสุข
14 2540 Dr. Satoshi Omura Japan การแพทย์
15 2540 Dr. P. Roy Vagelos USA การแพทย์
16 2540 Dr. Alfred Sommer USA สาธารณสุข
17 2540 Dr. Guillermo Arroyave Guatemala สาธารณสุข
18 2541 Dr. Rene G. Favoloro Argentina การแพทย์ ถึงแก่กรรม 29 กรกฎาคม 2543
19 2541 Dr. Harvey D. White New Zealand การแพทย์
20 2541 Dr. Kennedy F. Shortridge Australia สาธารณสุข
21 2541 Dr. Margaret Chen Hong Kong สาธารณสุข
22 2542 Dr. R. Palmer Beasley USA การแพทย์
23 2542 Dr. Adetokunbo O. Lucas Nigeria สาธารณสุข
24 2542 Dr. Tore Godal Norway สาธารณสุข
25 2543 Dr. Ernesto Pollitt Peru การแพทย์
26 2543 Dr. David J.P. Barker UK การแพทย์
27 2543 Sir. Richard Peto UK สาธารณสุข
28 2543 Sir. Iain Chalmers UK สาธารณสุข
29 2544 Sir. David J Weatherall UK การแพทย์
30 2544 Dr. Lam Sai Kit Malaysia สาธารณสุข
31 2544 Dr. Barry James Marshall Australia สาธารณสุข
32 2545 Dr. Thomas E. Starzl USA การแพทย์
33 2545 Sir. Roy Yorke Calne UK การแพทย์
34 2545 Dr. Maurice R. Hilleman USA สาธารณสุข ถึงแก่กรรม 11 พฤษภาคม 2548
35 2545 Dr. P. Helena Makela Finland สาธารณสุข
36 2546 Dr. Herbert L. Needleman USA สาธารณสุข
37 2546 China-Cooperative Research Group on Qinghaosu and its derivatives as antimalarials China การแพทย์
38 2547 Dr. Norman Sartorius Germany การแพทย์
39 2547 Dr. Jonathan M. Samet USA สาธารณสุข
40 2548 Dr. Harald zur Hausen Germany สาธารณสุข
41 2548 Prof. Eugene Goldwasser USA การแพทย์
42 2549 Dr. Stanley G. Schultz USA การแพทย์
43 2549 Dr. Richard Cash USA สาธารณสุข
44 2549 Dr. David R. Nalin USA สาธารณสุข
45 2549 Dr. Dilip Mahalanabis India สาธารณสุข

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น