Krishtianu Ronaldu
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Bu maqola vikifikaziya qilinishi kerak. |
|
Iltimos, bu maqolani vikipediya qoida va yo'llanmalariga muvofiq bezang. |
To`liq ismi — Krishtianu Ronaldu dush Santus Aveyru
Tug`ilgan sanasi — 1985-yil, 5-fevral (21 yoshda)
Tug`ilgan joyi —Funshal, Madeyra, Portugaliya
Bo`yi — 1.84 m (6’1")
Laqabi — Ronaldo, Ronni
Pozitsiya — O`ng/Chap qanotdagi hujumchi
Klub haqida axborot
Hozirgi klubi -- Manchester Yunayted
Raqami -- 7
Yoshlik klublari
Andorinya
Nasyonal SK
Sporting
Professional klublari*
Yillar Klub Oʻyinlar (gollar)
1999—2003 Sporting Lissabon 25 (3)
2003-bugun Manchester United 114 (30)
Milly terma jamoasi**
2003-bugun Portugaliya 43 (15)
- Professional klublar uchun o`yinlar va gollar faqat uydagi uchrashuvlar uchun va 31-dekabr 2006-yilgacha hisobga olingan.
- Milliy terma jamoasi uchun o`yinlar va gollar 31-dekabr 2006-yilgacha hisobga olingan.
- Milliy terma jamoasi uchun o`yinlar va gollar 31-dekabr 2006-yilgacha hisobga olingan.
Krishtianu Ronaldu (ismlari) dush Santus Aveyru (familiya) (port. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro) 1985-yil, 5-fevralda tavallud topgan, ko`proq Krishtianu Ronaldu nomi bilan mashhur, Manchester Yunayted klubi va Portugaliya uchun oʻynaydigan professional portugal futbolchisidir. U dunyoning eng zo`r futbolchilaridan biri va bugungi kunning yosh yorqin isteʼdodlaridan biri sanaladi.
Contents |
[tahrir] Tarjimai holi
Krishtianu Ronaldu Potugaliyaning Madeyra, Funchal shahrida tug`ilgan. Onasi — Maria Dolores dos Santos Aveiro, otasi — Hose Dinis Aveiro. U akasi, Hyugo va ikki singlisi, Elma va Katia bilan birga katta boʻldi. Uning ikkinchi ismi («Ronaldo») Portugaliyada kam tarqalgan. Ota-onasi uning ismini AQSH prezidenti Ronald Reygan sharafiga qo`yganlar, chunki u otasining eng sevimli aktyori boʻlgan.
[tahrir] Avvalgi karyerasi
U uch yoshidan futbol o`ynaydi, va olti yoshida boshlang`ich maktabga chiqqanida uning sportga bo`lgan muhabbati yaqqol ko`rina boshlanadi. Uning sevimli o`smirlar jamoasi Benfika klubi bo`lgan, lekin shunga qaramay keyinroq ularning raqibi Sportingga qo`shiladi. 8 yoshida u otasi trener bo`lgan Andorinya jamoasi uchun to`p suradi, 1995-yili, atigi o`n yoshida Krishtianu Ronalduning shuhrati butun Portugaliya boʻylab tarqaladi. Madeyraning ikki yetakchi jamoalari, Maritimo va Nasyonal u bilan shartnoma tuzishga qiziqib qoladilar. Kattaroq jamoa bo`lgan Maritimo, Andorinyaning menejeri Rui Santus bilan hal qiluvchi uchrashuvni qo`ldan boy beradi, va natijada Ronaldu Nasyonalga qo`shiladi. Nasyonaldagi yutuqlaridan so`ng Ronaldu Lissabonga otlanib uch kun vaqtinchalik Sportingda o`ynaydi, va natijada Sportingda qoladi.
[tahrir] Sporting
Ronaldu Sportingning Alkoshet, klubning «futbol fabrikasi»da, trenirovka qiladigan boshqa yosh o`yinchilariga qoʻshiladi. Bu yerda u yuqori malakali maktabni o`taydi. Ronaldu o`z debyutini Lissabon Sportingi uchun Moreirensga qarshi o`yinida 2 gol urib boshlaydi. Shu jumladan u Portugaliya tarkibida UEFAning 17 chempionatida to`p suradi.
Uning UEFA 17 chempionatlarida koʻrsatgan oʻyinlari dunyo futbolining nazarini tortadi. 16 yoshida u bilan Liverpul FKning menejeri Gerard Houllier qiziqib qoladi. Ammo, keyinchalik Liverpul uni rad etadi, chunki Ronaldu juda ham yosh edi va uning yetakchi futbolchi sifatida namoyon boʻlishi uchun vaqt talab qilinardi. Aynan shu paytda, 2003-yil yoz, Lissabondagi Alvalada XXI stadionining ochilish marosimi, Sporting Manchester Yunaytedni 3-1 hisobi bilan yutganida esa Ronaldu Ser Aleks Fergyusonning diqqatini tortadi. Ronaldu ikkala qanotda oʻynay olish qobiliyatini namoyish etadi. Matchdan soʻng Yunaytedning oʻyinchilari katta qiziqish bilan yosh isteʼdod haqida gapiradilar va kelajakda u bilan oʻz jamoalarida oʻynashni hohlashayotganini aytadilar.
[tahrir] Manchester Yunayted
Fergyuson yosh futbolchini oʻz jamoasiga qoʻshishni aniqlaydi, unga Devid Bekhemning Real Madridga oʻtib ketganidan soʻng oʻng yarimhimoyachi kerak edi; Krishtianuni $12.24 millionga sotib oladilar. U Manchester Yunayted uchun debyutini Old Traffordda boʻlib oʻtgan Bolton Venderersga qarshi o`yinning 60 daqiqasida maydonga zahiraga tushib boshlaydi. Yunayted ohirgi daqiqalarida 1-0 yutadi, bunda Ronaldu Ruud Van Nistelroy Jussi Jaaskelainendan olgan penaltini uradi. Shundan so`ng u Britaniya OAVlari tomonidan olqishlarga sazovor boʻladi.
Lekin uning barcha yutuqlariga va qadamlariga qaramay, Ronaldu bu raqamdan (7) kutilgan natijalarga erishishni hohlamaydi va boshlang`ich paytlarda Sportingda «kiygan» raqami — 28ni soʻraydi. Karrington tayyorgarlik maydonida bo`lib o`tgan u bilan Ruud Van Nistelroy orasidagi kelishmovchiliklar ularning klubdagi rollari haqida juda ham koʻp mish-mishlarga sabab boʻldi. Fergyuson esa 2010-yilgacha qoʻshilgan Ronalduga katta umidlar bogʻlaydi. Ronaldu «Manchester Evening News» tomonidan shunday iqtibos qilinadi: «Yunayted meni qarashlarimni qattiq himoyalamoqda va men unga huddi shunday yaxshilik bilan qarzimni uzmoqchiman».
Ronaldu oʻyinlar davomidagi harakatlari bilan koʻp muammolarga duch keladi. U Manchester Sitiga qarshi oʻyinda maydondan chetlashtiriladi va 2005-yil dekabr Chempionlar Ligasi paytida Benfikaning muhlislariga korsatilgan «bir barmoqli harakat» uchun UEFA tomonidan keyingi oʻyinga tushirilmaydi. Portugaliya — Lyuksemburg doʻstlik uchrashuvida esa Ronalduga Jeff Strasserni boʻynidan ushlab qoʻporuvchi harakatlari uchun sariq kartochka berilgan. Felipe Skolari unga Jahon Kubogi birinchiligida oʻz kayfiyatini ushlab turishni maslahat beradi.
2005-yil 29-oktyabrda Ronaldu Manchester Yunaytedning birinchilikdagi 1000-sonli golini uradi. Fevralda u ketma-ket 2 dubl gollar uradi, ikkitasini Fulhem bilan uydagi uchrashuvda, qolgan ikkitasini Fretton Parkda, Viganga qarshi oʻyinda uradi va birinchilikdagi gollari sonini 8taga yetkazadi. 2006-yil 26-fevralda Ronaldu Kardiff, Millenium stadionida Karling kubogi uchun kurashda yana Vigan bilan uchrashuvda darvozaga toʻp kiritadi va mavsumdagi gollari sonini 10taga yetkazadi.
U FIFPro Special tomonidan, muhlislar tanlovchi yagona unvonga — «2005-yilning eng yaxshi yosh oʻyinchisi» nomiga sazovor boʻldi. Shu jumladan u FIFAning 2005-yil oʻyinchilari reytingida 20-oʻrinni egallaydi.
Jahon Chempionatidagi insidentga qaramay, Ronaldu Manchester Yunaytedning koʻpchilik muhlislari orasida sevimli oʻyinchilardan biri boʻlib qoladi. 2006-yil Jahon Chempionatidan soʻng ingliz birinchiligining dastlabki oʻyinida Manchester Yunayted muhlislari tribunalarning har hil joylaridan aniq-tiniq «faqat Ronaldu birinchi» degan qoʻshiqni tinglaydilar. Bu vaqtda Manchester Yunayted Fulhem FK ustidan 5-1 hisob bilan gʻalaba qozonadi.
Oʻshandan buyon, BBCning habar berishicha Ronaldu Manchester Yunaytedni boshqa tark etishni hohlamaydi va klubga qaytishdan bahtiyor.
U Berkleyning 2006-yil noyabrdagi eng yaxshi o`yinchisi unvoniga sazovor boʻldi.
2006-yil dekabrida Ronaldu liganing 3 o`yinida 6ta gol urib, o`zining hisobini 12ta golga yetkazadi va Yunaytedning eng muhim o`yinchilaridan biriga aylandi. U Vigan Atletik bilan uchrashuvning ikkinchi yarmida zahiradan oʻyinga tushib, shu zahotiyoq bir necha daqiqa ichida 2 gol urib matchga yakun yasaydi. Manchester Yunaytedning treneri Ser Aleks Fergyuson portugal bilan uning shu mavsumda 15ta gol ura olishi haqidagi parisini yutqazdim deydi. Skott shunday deydi: «U uchun hursandman, chunki unga juda qiyin bo`ldi. U o`yinni koʻzini biladi. Uning to`p bilan oldinga o`ta olishi bu mavsumda unga qo`l keldi. Bu uning yetilganligini koʻrsatdi. U eng zoʻr boʻldi va kelajakda bundan ham oshadi».
[tahrir] Halqaro karyerasi
Ronaldu halqaro debyutini 2003-yil avgustda, Qozogʻistonga qarshi oʻyinda qildi. U 2004-yil Evropa chempionatini ochib beruvchi matchda Portugaliya Gresiyaga 1-2 yutqazganida yagona golni va yarimfinalda Gollandiyani 2-1 yutishganida birinchi golni uradi. Final esa ochib beruvchi oʻyinning revanshi kabi boʻlib, bu gal ham Gresiya gʻolib boʻlib chiqadi.
2004-yilgi Olimpiya oʻyinlarida Ronaldu Portugaliya uchun oʻynaydi, va FIFA jahon kubogida Yevropa mintaqasi boʻyicha 7 gol bilan ikkinchi yuqori natijani koʻrsatadi. 2005-yil 17-iyungacha Portugaliya tarkibida 25 oʻyin ichida 11ta gol uradi.
Jahon Kubogi uchun musobaqada Ronaldu oʻzining birinchi golini Eronga qarshi uchrashuvda penaltidan uradi.
[tahrir] Jahon Chempionatidagi insident
2006-yil 8 iyuk kuni, Jahon Chempionati-2006 doirasidagi Angliya va Portugaliya oʻrtasidagi chorak-final uchrashuvida Yunaytedning oʻyinchisi Ueyn Runining maydondan chetlashtirilishidan soʻng, ingliz OAVlarida Ronalduning Runiga qizil kartochka berilishiga sababchi ekanligi haqida muhokamalaridan soʻng, Ronaldu jurnalistlarga, Manchesterda oʻynash uchun unga mihit toʻgʻri kelmasligi sababli ketishini aytadi.
«Men oʻz agentimga ketishga tayyorligimni aytdim. Men buni mumkin boʻlgan eng yaxshi yoʻl bilan qilmoqchiman. Men Real Madrid tarkibida oʻynamoqchiman», — goʻyoki Ronaldu ispan sport gazetasi «Daily Marca»ga shunday deydi.
9-iyulda, u Portugaliyaning TV kanali SICga haqoratlarni, nega unga qarshiliklarni tushuna olmayotganini aytadi. Ronaldu Portugaliya Angliyani honavayron qilganida haq yoʻl tutganini, va oʻz yurti bayrogʻini himoya qilgani uchun haqoratlanishi mumkin emasligini eʼlon qiladi. U odamlar uni yomon koʻradigan joyda yashay va ishlay olmasligini aytadi, va Angliyani qanchalik tezroq tark etsa shunchalik hursand boʻlishini qoʻshib qoʻyadi.
Bir necha axborot manbalari Krishtianu Ronalduning Manchester Yunayteddan ketishi yaqin deb. hisoblashadi. Lekin Ronaldu Yunaytedda qolishni tanlaydi. Uning qaroriga Ser Aleks Fergyusonning hissasi katta. U yordamchisi Karlos Kverozni Portugaliyaga yosh futbolchining hayollarini oʻzgartirish uchun yuboriladi, va jamoadoshi Ueyn Runi Ronaldudan komandani tark etmaslikni va boʻlib oʻtgan kelishmovchiliklarni unutishini soʻraydi.
12-iyul kuni Yunayted «Klub Krishtianuni sotilishini hayoliga ham keltirmaydi. Yaqinda Krishtianu 2010-yilgacha boʻlgan shartnomaga imzo chekdi va klub bunga juda ham gʻururlanmoqda. Klub Krishtianuga boʻlgan hamma takliflarni rad etadi», degan eʼlon beradi. Va 17-iyul kuni Ser Aleks Fergyuson: «Krishtianu orqaga qaytadi», — deydi, huddi shu paytda Chelsining treneri Joze Maurinio: «Agar u Angliyada qolsa, men u vaziyatlarni orqaga qaytara oladi deb oʻylayman», — deydi. Krishtianu Ronaldu barcha muammolar hal etilganidan soʻng Yunaytedga qaytadi.
Angliya insidentidan soʻng Ronalduga ingliz ommaviy axborot vositalari «hujum» qilishadi. «The Sun» uning suratini, 1998-yilgi Jahon Chempionatidan soʻng «Daily Mirror» chiqazgan Devid Bekhemning rasmi kabi, darts misheni qilib chiqaradi.
Ronaldu Runi uning doʻsti ekanligini va unga qizil kartochka koʻrsatishga harakat qilmaganligini aytadi. Runi esa, men Krishtianuga yomon hislarni tutmayman, ammo uning bunga aralashganidan ranjidim, deydi.
Ueyn Runining Jahon Chempionligining chorak-finalidagi maydondan chetlatilishi FIFAning tartiblik komissiyasi tomonidan oʻrganilib chiqib, unga 5,000 shveysar franki ($2,207) miqdorida jarima solinadi va Runi ikki match davomida oʻyinga tushish huquqidan mahrum etiladi.
Matchdan soʻng Ronaldu Real Madrid u bilan qiziqib qolganligi haqidagi mish-mishlarni tasdiqlaydi, va hozir, yozgi transferlar paytida ispan klubiga yoki boshqa klubga oʻtishga moyilligini aytadi.
5-iyul, Fransiyaga qarshi yarim-final oʻyinda, Portugaliya 1-0 hisob bilan yutqazganda Ronaldu har gal unga toʻp tekkanida ingliz va fransuz tomoshabinlari tomonidan uzoq hushtaklarga tortiladi. Uchrashuv ohirida u koʻp vaziyatlarni oʻtkazib yuborganligi uchun magʻlubiyatga uchraganiga ko`z yosh to`kadi. U match davomida eng yaxshi oʻyinchilaridan biri deb hisoblanishiga qaramay, ayrim OAVlar Ronalduni (va yana bir nechta jamoadoshini) simulyatsiyada ayblaydilar. Shunga oʻxshash ayblovlar yana boʻlib oʻtadi va Ronaldu Angliya Chempionatida koʻplab haqoratlanadi. Eng Yaxshi Yosh Oʻyinchi onlayn tanlovida Ronaldu ikkinchi oʻringa tushib ketishidan ozgina oʻtib, BBC Sport bu qisman Angliyaning e-mail kampaniyasi orqali boʻlganini, odamlarni Ronaldu gʻolib boʻlmasligi uchun Luis Valensiyagaovoz berishga undalganligi haqida habar beradi. Agar tanlov noqonuniy deb sanalganida ham, FIFAning Mahsus Oʻrganish Guruhi Germaniyaning gʻururi Lukas Podolskini taqdirlaydi.
BBCning habar berishicha Ronaldu Manchester Yunaytedni boshqa tark etishni hohlamaydi va klubda qolishdan nihoyatda bahtiyor.
[tahrir] Shaxsiy hayoti
Uning otasi Dinis Aveyru 2005-yil 7 sentyabrda vafot etadi. Bu payt, habarni eshitgan Ronaldu atigi bir-ikki soatdan keyin Jahon Chempionatining saralash bosqichi doirasida oʻtayotgan Rossiyaga qarshi oʻyinga chiqadi. U Ser Aleks Fergyusondan Manchester Yunaytedning Manchester Sitiga 10 sentyabr kungi uchrashuvini oʻtkazib yuborishlik bilan mukofotlanadi. Hamda, u oʻzini Manchester Yunaytedning UEFA Chempionlar Ligasidagi navbatdagi uchrashuvi Villareal FKga qarshi oʻyiniga chiqishini aytadi.
2005-yil oktyabrda Ronaldu va yana bir kishi polisiya tomonidan seksual zoʻrlashda ayblanadi. Ronaldu ayblovni tan olmaydi va qirollik polisiyasi uni aresti uchun faktlar yetarli emasligini aytadi.
Krishtianu avvaldan Mershe Romero (ispan TVsining Portugaliyada ishlaydigan hodimi. Ajrashgan, Ronaldudan 9 yosh katta) bilan bogʻliq edi; u portugal pressasida Ronalduga erga tekkan deyiladi (portugal jurnali Avgust 2006ning Lyuksini qarang), lekin Ronaldu bu haqda hech narsa demagan, chunki u har doim oʻzining shaxsiy hayotini professional hayotidan ajratgan. Keyinroq, portugal ommaviy ahborot vositalari ularning ajralganligi haqida habar beradilar. Ammo na Krishtianu, na Mershe bu haqda qandaydir mulohaza qoldiradilar; Shunga qaramay bir jurnalist ispan OAVlariga munosabatlar yakuniga yetganini va Mershe bir oʻzi qolganini aytadilar. 20-sentyabr 2006-yil esa Mershe Krishtianu bilan ajralganligini tasdiqlaydi.
Ohirgi paytlar, Ronaldu braziliyalik futbolchi Mario Jardelning singlisi model Jordana Jardel bilan, hamda Loren Frein va Kristina Karlos modellari bilan birga koʻringan.
Ronaldu Indoneziya sunamisida omon qolgan 11 yoshli Martunis va uning otasi yoniga uchadi; va 2005-yil ularni Jahon Chempionatining saralash bosqichlariga harajatlarini qoplab hayrli ish qiladi. Keyinchalik barcha oʻyinchilar ular uchun Indoneziyada uy sotib olishga pul yigʻishda qatnashadilar.
Jahon Chempionati saralash bosqichining 2 oʻyinidan soʻng, Ronaldu Indoneziyaning sunamidan lat yegan joylarga uchadi va hayriya fondlariga oʻz hissasini qoʻshadi. U Indoneziya Respublikasining vise-prezidenti Yusuf Kalla va Sharqiy Timorning prezidenti Ksanana Gusmao bilan uchrashib, Jakarta (Indoneziya)da oʻzining auksionga qoʻygan sport predmetlaridan tushgan f66,000 ($120,000 AQSHD atrofida) daromadni hayriya qiladi.
Hozirgi vaqtda Ronaldu Wudford, Cheshirda £2 millionlik uyga ega.
Casual 22:56, 15 January 2007 (UTC).