Sherobod
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Sherobod shahri
1926 yil 29 sentabrda tashkil etilgan . G`arb tomondan Turkmaniston bilan chegaradosh . Umumiy yer maydoni 2,73 ming kv. km . Aholisi 117,4 ming kishi (1996).
Rel'efi tekislik , cho`l , adir va tog`lardan iborat . G`arbida Ko`hitang tog` tizimasi (eng baland Ayriota cho`qqisi 3139 m ), tog`lar orasida Poshxurd , Zarabog` botiqlari bor . Tuman markazi - Sherobod shahri Termizdan 59 km shimoli - g`arbda . Yaqin temir yo`l bekati - Navshahargacha 42 km. Tumanda 9 qishloq (Katta rivojlangan qishlog'i G'urin kichik Bo`stonsoy , Zarabog` Oqqo`rg`on , Rabotak , Sariqamish , Seplon, Tallashqon , Chinobod , Yangiturmush) bor .
Sherobod shahri (aholisi 22,2 ming kishi ) Sheroboddaryoning o`ng sohilida joylashgan . Shahar O`zbekistonning asosiy ma'muriy va madaniy markazlari bilan avtomabil yo`llari orqali bog`langan - u Katta O`zbekiston yo`li yoqasida .
Sherobod bir necha ming yillik tarixga ega . U shahari Haybar deb atalib , Iskandar Zulqarnayn davrida ham mavjud bo`lgan . Rivoyat etilishicha , arab xalifalaridan Ali boshliq qo`shin shaharni bir hamla bilan zabt etgan . Shu munosabat bilan shahar Sherobod deb atalgan (Ali Ollohning yerdagi sheri deb sifatlangan) . V.V.Bartol'dning tahminicha esa , Sherobod hozirgi nomini 18-asr boshlarida olgan bo`lib , Sherobod daryoning o`ng sohilida qal'a qurilgan qo`ng`irot urug`idan hukumron - Sher Ali nomi bilan atalgan . Yani bir taxmin shuki , Sherobod - "bosh rabot" , ya'ni "bosh bekat" ma'nosini anglatadi .Arxeologik topilmalar Sherobodning nihoyatda qadimiyligi haqidagi rivoyatlarni tasdiqlamoqda . Sherobod tumanining Ko`hitang tog`laridagi Zaravutsoy qoyalarida biz muraqqaning bosh qish qismida qayd etib o`tgan ibtidoiy rasmlar tasvirlangan yodgorlik topilgan . Sheroboddan o`n kilometr janubi - g`arbda jez davriga oid yirik yirik qo`rg`on - Jarqo`tan , 6 km janubi -sharqdan esa 6-5 -asrlarda paydo bo`lgan Jondavlattepa qo`rg`oni joylashgan . Sherobodning shimoliy chekkasida yana bir katta qo`rg`on - Kofirqal'a topildi . Qo`rg`onning umumiy maydonni 14 gektar bo`lib miloddan avalgi 1 asr milodiy 4 asrga taluqlidir . Uning qalasida so`ngi o`rta asrda ham hayot jo`sh urgan 10 asrda Sherabodda Termiz darvoza yo`lidagi so`ngi bo`kat Roziqravod bino bo`lgan Sherobod daryo oqib keladigan tog` darasi yoqalab Turkistonni Afg`oniston va Hindistonni bog`lovchi muhim savdo yo`li o`tgan Sheroboddan 3 km shimoldan mahkam istihkomli Nondaxana (non yo`li) inshoati joylashgan . 19 asr -20 asr boshlarida bu yer maxsus boj yig`liadigan joy bo`lgani uchun shunday atalgan . Bu yerda Sheroboddaryodan ko`p kanal va ariq shaxobchari chiqan . Binobarin Nondaxana faqat karvon yo`lini emas suv taqsimotini ham nazorat qiladigan joy bo`lgan . 19 asr 20 asr boshlarida Sherobod Boxoro amirligiga qarashli katta bekliklardan hisoblangan . Asrimiz 70 yillarning ikkinchi yarmida Sherobod dashtini jadal o`zlashtirishga kirishildi . Hozirgi Sherobod shahri zamonoviy obod shaharlardan . Sheroboddaryo sohili bo`ylab madaniyat va istrahat bog`i joylashgan Shahrning yangi qismida . 2 va 4 qavatli uylar qurilgan . Janubiy qismida sanoat korxonalari - paxta tozalash , sut maqsulotlari zavodi qurilish korhonalari o`rnashgan .
Sherobod tumanida 200 dan ortiq kichik va xususiy korxonalar 13 ta xisadorlik jamiyati faoliyat ko`rsatmoqda "Ulug`bek" xususiy firmasida ip yigiruv fabrikasi ishga tusirildi . N Murodov nomidagi hirkat xo`jaligida bir kecha kunduzda 30 tonnadan ortiq un tortadigan zavod ishlab turibdi . "Kulol" xisodorlik jamiyatida kulolchilik , ohak , qandolatchilik temirchilik mahsulotlari ishlab chiqariladi
Xo`jaikon tuz koni 1942 yilda ishga tushirilgan edi . Hozirgi kunda u mamlakat ahamiyatiga molik sanoat korxonasidir . Tuz konidi yiliga 760 ming tonna sanoat tuzi , 93 ming tonna osh tuzi ishlab chiqarilmoqda 1995 yili Amerika Qo`shma Shitatlaridan keltirilgan jihozlar bilan ishlaydigan istemol tuzi ishlab chiqarish yo`nalishi tushirildi .
Sherobod tumanida assosan paxta , beda , makkajo`xori , g`alla , kartoshka etishtiriladi . Qo`y echki , qora mol parranda boqiladi . Ishiqxonalarda limon apilsin etishriladi . Anordan , hurmadan yaxshi xosil olinadi . Tumanda paxtachilik 2 chorvachilik 1 asalarichilik jamoa va shirkat xo`jaliklari faoliyat ko`rsatadi . 3 saniatoriya va so`glamlashtirish oromgohlari , 9 kasalxona , 3 hunar bilim yurti 62 maktab 4 maktabdan tashqi muassa litsey 45 bog`cha ishlayapdi . 11 madaniyat va istirohat bog`lari , asosiy katta stadioni 7ta kattasi G'urin qishlog'ida boshqalari tuman markazida sportsmenlardan box bo'yicha chimpiyon sherabodlik Karimov Dilmurod Allamurodovich taykvando buyicha yoshlar ichida iqtidorli sportchi Boymurodov Otabek G'ayratovich larni misol keltirishimiz mumkin.
Sheroboddan ko`plab ijodkorlar taniqli kishilar etishib chiqan bulardan bir rang tasvir ustasi O`zbekiston xalq rassomi (1987) Ro`zi Choriyevdir . U 1931 yilda Sherobod tumanidagi Poshhurt qishlog`ida tugilgan Ro`zi Choriyev asarlarida o`lka manzaralari , o`tmishi va buguni katta mahprat bilan aks etrilgan . "Boysunlik qariya " ," Poshhurlik qiz Barno t" "Sayroblik Chol""Boysun manzarasi " "Bahor Sherobod manzarasi " "Tog`lar manzarasi" shular jumlasidandir . Ro`zi Choriyev asarlari Respublika va -xalqaroko`rgazmalarda namosh etilgan . U - Respublikada xizmat ko`rsatgan sanat arbobi , Xamza nomidagi O`zbekiston Davlat mukofoti laureati .
Hurram Maqsadqulov , Nodir Normatov va Xolmurodov Mansur kabi shoir yozivchilar ham shu tumandan o`sib ulg`aygan .