Namangan ma'muriy siyosiy bo'linishi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Фарғона водийсининг шимолий қисмидаги ҳозирп Наманган вилояти ҳудуди энг қадимги аҳоли жойлашган масканлардан бири ҳисобланади. Аҳолининг ўтроқ ҳаёт кечириши ва дастлабки суғорма деҳқончилик тўғрисидаги маълумотлар э. о. VI—IV асрларга бориб тақалади. Бу вақтларда Фарғона водийси сиёсий-маъмурий жиҳатдан шаҳар-давлатлар иттифоқидан ибора бўлган. Шимолий Фарғонада энг йирик сиёсий-маъмурий, иқтисодий ва маданий марказ ролини Косон шаҳри (ҳозирги Косонсой) ўйнаган. Эрамизнинг I асридан бошлаб Фарғона Буюк Кушон империяси таркибнга киргап ва Фарғона водийсининг маркази Косон шаҳри бўлган.

V—VI асрларда Эфталитлар, VI—VII асрларда турк хоқонлнги, VIII—IX асрларда араблар, IX—X асрларда Сомоннйлар, сўнгра Қорахонийлар томонидан, XII асрларда жанубий Фарғона Хоразм шоҳи Муҳаммад, шнмолий Фарғона Найманлар шоҳи Кучлукхон томонидаи босиб олинди.

XIV асрнинг 2-ярмидан бошлаб Темурийлар томонидаи бошқарилди. XVI асрда Марказий Осиё ҳудудида Бухоро ва Хива хонликлари, XVII аср бошларида эса Фарғона водийсида маркази Қўқон шаҳри бўлгаи Қўқоп хонлиги юзага келди.

Юқоридагн давлатлар якка ҳукмрон — яъни жабҳа, амир ва хонлар томонидан бошқарилган. Жойларда эса ҳокимият ҳукмрон томонидаи тайинланган маҳаллий улуғ кншилар, ҳарбийлар томонидан бошқарилган бўлиб, маъмурий-бошқарув тнзимига (беклик, мингбоши, юзбоши каби) эга бўлган. Қўқон хонлиги даврида олий ҳукмрон хон бўлган. Хонликда юқори даражадаги амалдорлар парвоначи, мингбоши (хондан кейии иккинчи киши бўлиб, асосан давлат бошқаруви билаи шугулланган), қушбеги, ҳоким, бек ва бошқа қуйи бошқарув босқичларига бўлинган.

Қўқон хонлиги даврида сиёсий-маъмурий бошқарув вилоят, беклик ва саркорликларга бўлинган. Наманган вилояти таркибига Косон, Наманган, Чортоқ бекликларидан ташқари шимолий-ғарбий Қирғизистон ҳудуди, Кетмонтепа чўкмаси ва Чотқол ҳудудлари ҳам кирган.

1876 йили Қўқон хонлиги Россия томонидан шафқатсизларча босиб олинди ва Умумроссия маъмурий-бошқарув тизими жорий қилинди. Фарғона вилояти таркибида уездлар ташкил қилинди. Дастлаб Намангап ва Чуст уездлари тузилди. Уездлар эса ўз навбатида волостларга бўлинади.

1918—1924 йилларда Туркистон АССР Фарғона вилояти таркибига кирди. 1924 йили Туркистонда миллий чегараланиш ўтказилиши муносабати билан Узбекистон ССР ташкил топди. Фарғона вилояти таркибига 1926 йили тузилган Косонсой, Наманган, Норин, Чуст, Янгиқўрғон туманлари кирди.

1941 йил 6 мартда Узбекистоннинг Фарғона вилояти ҳудудида Наманган ва Андижои вилоятлари тузилди. Аммо Наманган вилояти 1960 йил 25 январда тугатилди. 1967 йил 18 декабрда эса қайтадан ташкил этилди.

Бугунги кунда Наманган вилояти сиёсий-маъмурий жиҳатдан Миигбулоқ, Косонсой, Наманган, Норин, Поп, Тўрақўрғон, Уйчи, Учқўрғон, Чортоқ, Чуст, Янгиқўрғон туманлари ва Наманган шаҳрига бўлииади. Намапган вилоятида республика ва вилоятга қарашли 6 та шаҳар — Наманган, Косонсой, Ҳаққулобод, Учқўрғон, Чортоқ, Чуст шаҳарлари, 12 та шаҳарчалар мавжуд, яъни Жомашўй, Тошбулоқ, Поп, Олтинкон, Навбаҳор, Уйғурсой, Халқобод, Чоркесар, Тўрақўрғон, Оқтош, Уйчи, Янгиқўргонлардир.

O`zbek viki / Ўзбек вики
o`zgarishlar / ўзгаришлар