Ấp chiến lược
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Ấp chiến lược là một "quốc sách" của chính quyền Việt Nam Cộng hòa sử dụng trong Chiến tranh Việt Nam từ năm 1962 do Ngô Đình Diệm đề xuất để đối phó với Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam.
- Quan điểm của phía Việt Nam Cộng hòa về Ấp chiến lược là để tách rời du kích quân sự của Mặt trận Dân tộc Giải Phóng Việt Nam ra khỏi dân thường ở nông thôn, để dân thường không phải ở trong vùng oanh kích tự do, trong "vùng xôi đậu", đi đến hạn chế đối phương xây dựng cơ sở hoạt động, dẫn đến bị cô lập hoàn toàn.
- Quan điểm của phía Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam thì đây là hình thức gom dân, nhốt dân làm dân bị kìm kẹp hòng "tát nước bắt cá", cô lập lực lượng vũ trang cộng sản để không thể dựa vào dân, nhằm thực hiện ý đồ tiêu diệt Việt cộng.
Ấp chiến lược tổ chức theo hình thức "tự quản, tự phòng và tự phát triển". Quản lý ấp là một Ban trị sự, phòng thủ bảo vệ ấp là lực lượng Phòng vệ dân sự, phối hợp với các đơn vị Thanh niên, Thanh nữ Cộng hòa của ấp đó phụ trách.
Khi ấy, tất cả các ấp đều được bảo vệ bởi các rào cản kiên cố, mỗi ấp đều có một hoặc nhiều chòi canh tầm nhìn xa, các cổng ra vào được canh gác cẩn mật. Ban ngày, người dân được tự do ra vào để làm ăn, tuy nhiên người lạ muốn vào ấp phải qua sự kiểm soát vô cùng chặt chẽ. Ban đêm, các cổng ra vào được đóng kín lại, nhưng các trường hợp cấp thiết của dân ở bên trong vẫn được giải quyết. Mọi trường hợp xâm nhập lén lút, bất hợp pháp từ bên ngoài vào đều bị phát hiện vì trong ấp có hệ thống báo động.
Ban đầu, Quốc sách Ấp chiến lược thực hiện hiệu quả, hoạt động của quân du kích cộng sản bị ngưng trệ. Tuy nhiên, trong khi thi hành thì nhiều viên chức lấy ngân sách Ấp chiến lược rồi bắt dân phải gánh chịu khoản này như phải nộp tiền, công sức và tre để làm hàng rào cho ấp. Vì thế, dân cảm thấy bị gom vào một chỗ sẽ làm xáo trộn một phần nào nếp sống cổ truyền nông thôn của họ. Vì thế, phía Cộng sản đã phát động phong trào "phá ấp chiến lược".