Chi Hành

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Chi Hành

Tỏi quạ (Allium vineale) cho thấy
các mắt tỏi đang nảy chồi.
Phân loại khoa học
Giới (Kingdom): Plantae
Ngành (Division): Magnoliophyta
Lớp (Class): Liliopsida
Bộ (Ordo): Asparagales
Họ (Familia): Alliaceae
Phân họ (Subfamilia): Allioideae
Chi (Genus): Allium
L.
Các loài

Xem văn bản

Chi Hành (Allium) là chi thực vật có chứa hành, tỏi với khoảng 1.250 loài, thông thường được phân loại trong họ Hành (Alliaceae) của chính chúng. Một số nhà thực vật học đã từng phân loại nó trong họ Loa kèn (Liliaceae).

Chúng là các loại thực vật sống lâu năm có thân phình ra thành củ giống như củ hành. Chúng phát triển tốt trong vùng ôn đới của Bắc bán cầu, ngoại trừ một số loài có mặt ở Chile (loài Allium juncifolium), Brazil (loài Allium sellovianum) hoặc nhiệt đới châu Phi (loài Allium spathaceum). Chiều cao thân cây của chúng dao động từ 5-150 cm. Các hoa tạo thành dạng hoa tán ở trên đỉnh của thân cây không có lá. Các chồi (thân cây có lá đã biến đổi hay các gốc lá dày dặc, trong cách gọi thông thường là củ) dao động về kích thước giữa các loài, từ rất nhỏ (đường kính khoảng 2-3 mm) đến rất lớn (8-10 cm). Một số loài (chẳng hạn hành tăm A. schoenoprasum) phát triển các gốc lá dày dặc chứ không tạo ra chồi như những loài khác.

Phần lớn các chồi cây trong các loài thuộc chi hành đều gia tăng bằng cách tạo ra các chồi nhỏ hay "mầm cây" xung quanh chồi già, cũng như bằng cách phát tán hạt. Một vài loài có thể tạo ra nhiều củ (quả) nhỏ trong cụm hình đầu ở gốc lá; tạo ra cụm nhỏ gọi là "mắt hành (tỏi)" (chẳng hạn A. cepa nhóm Proliferum). Các mắt này có thể phát triển thành cây.

Chi này chứa một số loài cây có giá trị như hành, hẹ tây, tỏi tây, tỏi và hành tăm. Mùi của "hành" là đặc trưng cho cả chi nhưng không phải mọi loài đều có mùi giống nhau.

Một số loài Allium bị ấu trùng của một số loài nhạy thuộc bộ cánh vẩy (Lepidoptera) ăn hại.

[sửa] Một số loài

  • Allium acuminatum - hành dại, hành hoa tím
  • Allium altaicum (đồng nghĩa: A. ceratophyllum, A. fistulosum, A. microbulbum, A. sapidissimum): Hành Altai
  • Allium altyncolicum
  • Allium amethystinum
  • Allium ampeloprasum
    • Allium ampeloprasum ampeloprasum - tỏi voi
    • Allium ampeloprasum kurrat - kurat, tỏi Ai Cập
    • Allium ampeloprasum porrum - tỏi tây
  • Allium anceps - hành hai lá
  • Allium angulosum - tỏi chuột
  • Allium atrorubens - tỏi đỏ
  • Allium campanulatum
  • Allium canadense - tỏi Canada
  • Allium cepa - hành tây
  • Allium cepiforme hay Allium ascalonicum - hành thơm
  • Allium neapolitanum - tỏi trắng
  • Allium nevii - tỏi Nevius
  • Allium nigrum - tỏi đen
  • Allium oleraceum - tỏi đồng
  • Allium oschaninii - hẹ tây, kiệu vỏ xám
  • Allium ramosum - hẹ
  • Allium sativum - tỏi
  • Allium schoenoprasum - hành tăm
  • Allium scorodoprasum
  • Allium triquetrum - tỏi ba nhánh
  • Allium tuberosum - hẹ bông
  • Allium ursinum - tỏi gấu, tỏi hoang
  • Allium vineale - tỏi hoang

Xem thêm Danh sách các loài hành.

[sửa] Liên kết ngoài

GardenWeb's Hortiplex Database 2003-11-16