Trịnh Xuân Thuận
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Trịnh Xuân Thuận (sinh 1948 tại Hà Nội) là một nhà vật lý thiên văn nổi tiếng người Mỹ gốc Việt và cũng là một nhà văn đã viết nhiều sách giá trị về vũ trụ học và về những suy nghĩ của ông về sự tương quan giữa khoa học và Phật giáo.
Không chỉ là một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới trong lãnh vực vật lý thiên văn, ông còn là một nhà văn, nhà thơ, một triết gia, một Phật tử và một nhà hoạt động cho môi trường và hòa bình. Ông đã nhận lãnh nhiều giải thưởng cao quý trong lĩnh vực thiên văn và trong lĩnh vực văn hoá xã hội.
Mục lục |
[sửa] Tiểu sử
Ông sinh năm 1948 tại Hà Nội. Cha ông là một viên chức trong chính quyền Việt Nam Cộng Hòa và sau 1975 bị đi học tập cải tạo, ông đã viết thư nhờ thủ tướng Phạm Văn Đồng can thiệp để cha ông được tự do.
Ông học trường trung học Pháp Yersin tại Đà Lạt, và Jean Jacques Rousseau (nay là Trường PTTH Lê Quý Đôn) tại Sài Gòn.
Năm 1968, sau tú tài, ông đi du học Thụy Sĩ, và sau đó được nhận 1 học bổng du học tại Hoa Kỳ.
Ông đã theo học ngành vật lý thiên văn tại Học viện Kỹ Thuật California (California Institute of Technology - Caltech), và tại Đại học Princeton Hoa Kỳ. Ông bảo vệ luận án tiến sĩ tại Đại học Princeton. Từ năm 1976, ông là giáo sư ngành này tại Đại học Virginia.
Tháng 8 năm 2004, ông có về thăm quê hương Việt Nam và có những buổi nói chuyện về vũ trụ và vật lý thiên văn tại Hà Nội và Sài Gòn.
[sửa] Tác phẩm
Theo Xuân Hạo, 2004: Trịnh Xuân Thuận thấm nhuần văn hóa Pháp, là công dân và làm việc tại Hoa Kỳ, viết những công trình khoa học bằng tiếng Anh, nhưng viết những tác phẩm về vũ trụ lại bằng tiếng Pháp. Điều đáng nói là những tác phẩm về vũ trụ nhưng đọc dễ hiểu, bởi chúng được viết từ một nhà khoa học giàu mỹ cảm, bằng tư duy lô-gích của một nhà khoa học, nhà triết học và trí tưởng tượng của một nhà thơ sành sỏi thiên văn. Chính kiến thức sâu rộng, đa dạng trên nhiều lĩnh vực của Trịnh Xuân Thuận, những khái niệm về thiên văn mà ông trình bày trở nên mềm mại, óng ả. Đó cũng là phương pháp của ông để đưa thiên văn học gần gũi với mọi người: "Tác phẩm này dành cho những chính nhân (honnête homme), những người không có một hành trang kỹ thuật, nhưng tò mò muốn biết không chỉ những điều kỳ lạ mới nhất của khoa học ở thế kỷ XX mà cả những hệ quả triết học và thần học của những thành tựu đó" (lời đề tựa tác phẩm "Hỗn độn và hài hòa"). Chính phương pháp đó cũng được sử dụng trong "Giai điệu bí ẩn" và đưa nó trở thành tác phẩm best - seller ở Pháp và được dịch ra nhiều thứ tiếng. Có lẽ đó cũng là lý do đưa Trịnh Xuân Thuận, một công dân Mỹ lại có mặt chính thức trong phái đoàn của Tổng thống Mitterrand thăm VN năm 1993.
- La mélodie secrète, Fayard, 1988
- Un astrophysicien, Beauchesne-Fayard, 1992
- Le Destin de l'Univers, Découvertes Gallimard, 1992
- Le Chaos et l'Harmonie, Fayard, 1998
- L'Infini dans la paume de la main - du Big Bang à l'éveil, cùng viết với Matthieu Ricard, NiL éditions, 2000
- Origines - la nostalgie des commencements, Fayard, 2003
[sửa] Các bản dịch tiếng Việt
- Giai điệu bí ẩn. Và con người đã tạo ra vũ trụ, Phạm Văn Thiều dịch, Nxb Khoa học và Kỹ thuật, 2001, 383 tr
- Hỗn độn và hài hòa, Phạm Văn Thiều và Nguyễn Thanh Dương dịch, Nxb Khoa học và Kỹ thuật, 2003
- Cái vô hạn trong lòng bàn tay (Từ Big Bang đến Giác Ngộ), dịch từ cuốn L'Infìni dans la paume de la main - du Big Bang à l'éveil, Phạm Văn Thiều - Ngô Vũ biên dịch, Nxb Trẻ & Tạp chí Tia Sáng , 470 tr
- Lượng tử và hoa sen, dịch từ cuốn The Quantum and the Lotus
và:
- Trò chuyện với Trịnh Xuân Thuận Cuộc trò chuyện của Trịnh Xuân Thuận với nhà báo Jacques Vauthier. Sách do Phạm Văn Thiều dịch, Nxb Trẻ & Tạp chí Tia sáng, 2001, 170tr
[sửa] Tham khảo
[sửa] Liên kết ngoài
Tiếng Anh
Tiếng Việt
- Giáo sư-Tiến sĩ Trịnh Xuân Thuận và vũ trụ
- Trịnh Xuân Thuận - Nhà nghiên cứu vũ trụ
- Khám phá cái mới niềm say mê bất tận
- Chọn ngành Thiên văn và trường Caltech , Jacques Vauthier phỏng vấn, Phạm Văn Thiều biên dịch
- Trò chuyện với Trịnh Xuân Thuận , sách, bản điện tử
Một số bài viết ngắn của ông
- Ánh sáng và hiệu ứng Doppler, Phạm văn Thiều biên dịch
- Ba cái chết cho ngôi sao - Trois morts pour l'étoile, song ngữ Pháp-Việt, Võ Thị Diệu Hằng chuyển ngữ
- Thuyết Big Bang và các thuyết khác, Jacques Vauthier phỏng vấn, Phạm Văn Thiều chuyển ngữ
- Détermination de la distance d'une étoile céphéide
- Kính thiên văn và cách sử dụng, Phạm Văn Thiều biên dịch
- Nguyên lý bất định trong cơ học lượng tử
- Các thông số của vũ trụ luận và sự tiến hóa của vũ trụ hoặc ở đây, Võ Thị Diệu Hằng chuyển ngữ
- Sự tiến hóa của Vũ trụ, Phạm Văn Thiều chuyển ngữ
- Nguyên lý bất định trong cơ học lượng tử , Võ Thị Diệu Hằng chuyển ngữ
Dữ liệu nhân vật | |
---|---|
Tên | Trịnh Xuân Thuận |
Tên khác | Trinh Xuan Thuan; Trinh Thuan; Trinh, Xuan Thuan (tiếng Anh); Trinh, Thuan (tiếng Anh) |
Tóm tắt | Nhà vật lý thiên văn và nhà văn người Mỹ gốc Việt |
Lúc sinh | 1948 |
Nơi sinh | Hà Nội, Việt Nam |
Lúc mất | |
Nơi mất |