Thành viên:Vo Hung Thanh/monobook.jsx=1
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
CỘNG ĐỒNG TRI THỨC BÁCH KHOA TOÀN THƯ THẾ GIỚI* Trong tinh thần hoan nghênh sự tham gia của tất cả mọi người trên khắp thế giới của Wikipedia, hôm nay lần đầu tiên tôi rất hân hạnh được ngồi trước màn hình vi tính để trực tiếp viết những bài tự nguyện đóng góp cho Wiki. Tôi biết đây là một cộng đồng tri thức bách khoa nên chỉ cần những bài ngắn, phổ cập, nội dung bao quát, nên tôi sẽ theo đúng các tiêu chí đó. Tuy nhiên những bài đóng góp như thế theo tôi có thể có hai dạng. Một dạng là những tài liệu mang tính chất thông tin hay tổng hợp, mang tính chất biên tập từ những nguồn tài liệu khách quan đã có, còn dạng khác là những bài viết do từ những suy nghĩ, những quan niệm, những ý kiến nhằm đóng góp cùng mọi người về những tư duy riêng. Tôi cho rằng cả hai hướng đều là cần thiết, vì còn tùy theo điều kiện, khả năng, cũng như mục đích cung cấp và yêu cầu tìm kiếm của cả hai nguồn chủ thể và đối tượng.Tôi thấy trong hiện thời tôi phù hợp với tính chất thứ hai hơn, nên tôi theo chiều hướng thứ hai. Dù thế nào chăng nữa, tôi thấy đây là hoạt động hữu ích và thích thú nên tôi thật sự thú vị để cộng tác. Chỉ tiếc hiện thời điều kiện riêng của tôi còn hạn hẹp , chưa tự trang bị được một máy vi tính có khả năng nối mạng, nên có thể viết bài chưa đều lắm, nhưng tôi sẽ cố gắng để khi nào có điều kiện thuận tiện hơn sẽ cộng tác thường xuyên hon. Tạm thời trước mắt tôi cứ vài ngày sẽ đi bộ vài km ra nơi cửa hàng Net công cộng, bỏ ra vài giờ để viết bài, coi như một bài khởi động thể dục cho sức khỏe đồng thời cũng là một thú tiêu khiển hay ho và ích lợi. Nói điều này ra không phải vô ích, mà là một yếu tố thực tế, và cũng để mọi người thấy rằng trên thế giới hiện nay còn có rất nhiều nơi và nhiều cá nhân đang còn nhiều trường hợp rất khó khăn. Trở lại vấn đề, CỘNG ĐỒNG TRI THỨC BÁCH KHOA TOÀN THƯ THẾ GIỚI quả là một sân chơi đầy thú vị và bổ ích. Chẳng những thế, đây là một sân chơi vượt thời gian và không gian. Nó mang tính cộng đồng thế giới và quốc tế, vượt qua mọi hàng rào ngôn ngữ, biên giới quốc gia, chủng tộc, hoàn cảnh và chính kiến, để mọi người khắp nơi trên hành tinh cùng đến với nhau bằng con tim, lý trí, bằng tâm hồn và tri thức, nên thật là điều rất đáng hoan nghênh. Tất nhiên giá trị cao nhất của con người là giá tri tri thức, bởi vì đây chính là nguồn mạch và mục đích sau cùng của mọi hoạt động trong thế giới con người. Đó cũng chính là ý nghĩa của tính chất bách khoa, có nghĩa không có tri thức cần thiết nào mà không có, và mọi tri thức nào phải có đều phải cần nghiên cứu. Tri thức bách khoa là khởi điểm của mọi tri thức. Mặc dầu có thể không chuyên sâu, nhưng nó chính là kho tàng, là nơi tích lũy mọi kiến thức hữu ích của nhân loại đã có trong lịch sử để tiện am hiểu và tra cứu mỗi khi cần thiết. cho nên sự đóng góp của mọi người vừa là một quyền lợi vừa là một nghĩa vụ. Bởi vì đây là một cầu nối không những giữa hiện tại mà cả giữa quá khứ và tương lai, không những là cầu nối giữa những cá nhân con người mà còn giữa những tập hợp hay tập thể con người. Hẳn nhiên mọi tri thức của con người đều có liên quan với nhau. Hiểu tri thức như một hệ thống toàn diện cũng được, mà hiểu tri thức như một chiều sâu không hạn chế nào đó cũng được. Thế nên khoa học kỹ thuật và cả triết học cũng như văn hoc, thẩm mỹ, nghệ thuật đều không độc lập hay tách rời nhau mộu cách tuyệt đối. Tất cả đều bổ sung cho nhau theo một quan điểm hay góc độ nào đó, và điều đó trong thực tế hay cả trong lịch sử nhân loại đã chứng minh. Tôi hi vọng có dịp sẽ đi thêm vào chi tiết của từng vấn đề, bởi vì hiện tại tôi đã liên tưởng đến hàng trăm vấn đề để viết, nhưng vì đây là bài đầu tiên và tổng quát nên chưa tiện đi sâu. Nói cách khác khoa học kỹ thuật như là nền tảng, là cơ sở của mọi vấn đề, nhưng triết học lại chính là chiều cao, và thẩm mỹ nghệ thuật, văn học lại chính là những hoa văn trang trí, những yêu cầu và khát vọng vô hạn của tâm hồn. Cho nên "Cộng đồng bách khoa toàn thư thế giới" thật là một mỹ từ đẹp đẽ và một thực tại vô cùng cần thiết và hữu ích. Bách khoa toàn thư xưa nay trên thế giới không hiếm và vai trò của chúng thật là hết sức cần thiết, tiện dụng và ích lợi cho con người. Tuy nhiên tất cả đều là những bộ bách khoa toàn thư đóng. Đóng được hiểu vừa nghĩa đen vừa nghĩa bóng. Có nghĩa chúng hoàn toàn ổn định cho từng lần xuất bản, và cũng chỉ phụ thuộc vào đội ngũ biên tập nhất định. Song theo tôi hiểu, WIKIPEDIA chính là bách khoa mở đầu tiên trong lịch sử và trên thế giới so với những người bạn đồng hành cùng loại của nó. Từ ngữ "mở" này rõ ràng hiểu theo nghĩa đen và cả nghĩa bóng. Mở có nghĩa là chưa đóng và thời gian đó có thể là dài lâu, không có giới hạn, hay vô hạn. Có nghĩa đây là một cộng đồng tri thức thực tế, hoàn toàn tồn tại phi biên giới và luôn luôn có mặt hay hiện thực. Dĩ nhiên đây là điểm son của loại sử nhân loại, và cũng phải chờ đến đầu thế kỷ 21 mới thực hiện được. Điều đó rõ ràng là có công lao hàng đầu của khoa học điện toán, là điều mà nhân loại trước kia không bao giờ có thể mơ ước. Trước kia trái đất vẫn là hình cầu, nhưng những trở ngại về không gian và thời gian cùng các thuộc tính địa mạo khác hầu là những trở lực mà trong thực tế con người đã không bao giờ có thể tuyệt đối vượt qua được. Đó là chưa nói những trở lực về xã hội, lịch sử , và cả mặt tri thức. Ngày nay mọi nhận thức của con người đã gần như đi đến thống nhất. Thế giới toàn cầu như được gom lại chỉ trong "bàn tay", chỉ trong vài cái nhấc chuộc. Thật là sự kỳ diệu và thật là hạnh phúc của con người. Nói đúng hơn, sự kỳ diệu và hạnh phúc của toàn nhân loại. Nhân đây tôi không thể không cám ơn thêm những nhà sáng lập Windows, những nhà tạo lập mạng, và những nhà quản lý mạng. Đó là những gương mặt quen thuộc trong thế kỷ của những Bill Gates, những tập thể Yahoo, Google ... , và đặc biệt nhất ở đây phải nói tới là nhà sáng lập Wikipedia. Những lời cám ơn như vậy hoàn toàn không thừa, bởi vì mọi dân tộc, mọi cá nhân ngày nay đều được hưởng lợi từ công nghệ thông tin, từ những ngành khoa học kỹ thuật và công nghệ khác từ mọi thành tựu của nhân loại trên toàn thế giới mà trong đó có công sức to lớn không thể phủ nhận được của họ. Ngày nay mọi ngôn ngữ đề có thể xuất hiện hoàn toàn tự do và bình đẳng trên toàn thế giới trên các mạng, mà trong đó rất đáng lưu ý là cộng đồng tri thức bách khoa Wikipedia như trên đã nói. Ở đây trong mọi ngôn ngữ trên thế giới, tôi đặc biệt muốn nói đến ngôn ngữ tiếng Việt của Cộng đồng người Việt và những người yêu tiếng Việt. Nếu không chủ quan, thì theo tôi tiếng Việt cũng là một ngôn ngữ đẹp về cả nói lẫn viết chẳng thua kém gì mọi ngôn ngữ đẹp khác trên toàn thế giới. Ngày nay có trang tiếng Việt trên Wikipedia thật là điều đáng mừng, hạnh phúc và mãn nguyện của tất cả mọi người Việt, mọi người yêu tiếng Việt, hay Cộng đồng quốc tế người Việt trên toàn thế giới nói chung. Ngày nay sau một giai đoạn lịch sử dài trong quá khứ đáng buồn, đất nước Việt nam và dân tộc Việt nam cũng đã được thống nhất, và Cộng đồng Việt nam cũng đã có mặt rộng rãi ra toàn thế giới. Đó cũng là niềm tự hào thật sự, đúng đắn và có cơ sở nếu không nói đồng thời cũng là điều an ủi rất đáng giá. Cho nên để kết luận bài này, tôi cũng cho rằng sự gia nhập của đất nước Việt nam vào thế giới kinh tế, thương mại toàn cầu ngày nay cũng chính là xu hướng tất yếu và hoàn toàn tự nhiên của nhân loại, và đó cũng còn như là một dấu mốc lịch sử quan trọng và đầy ý nghĩa để nhằm quên đi một quá khứ đau buồn, đáng tiếc và nhiều khi thậm chí khôi hài của một dân tộc và đất nước không thiếu những trang sử vẻ vang trong toàn bộ tiến trình tồn tại và đi lên của toàn thể nhân loại. Nói điều này để thấy rằng bách khoa toàn thư không phải chỉ là thế giới tri thức hay mang tính lý thuyết mà thực tế còn là một thực tại hoàn toàn thực tiễn. Người Việt nam từ ngàn xưa đã nói 'có thực mới vực được đạo'. Người Việt nam không phải chỉ biết có 'thực' hay chỉ biết có 'đạo' mà thấy rằng luôn luôn phải cần thiết đến cả hai. Đạo là đạo lý và triết học, và thực là kinh tế đời sống cùng mọi yêu cầu thực tiễn, cần thiết và chính đáng khác. Đến đây bài viết quả thực đã quá dài, tôi e rằng có vượt quá khuôn khổ cho phép cùa Wikipedia hay không. Cho nên xin tạm dừng ở đây, và những vấn đề khác về thực, về đạo, về ngôn ngữ tiếng Việt, tôi xin hẹn lại các bài viết tiếp theo. Tôi cho rằng những bài viết của tôi ở đây cũng là những bài viết 'mở', giống như tiêu chí của Wikipedia, có nghĩa nó nhằm mở rộng ra cho tất cả mọi người trong mọi trường hợp, tức cần sự giao thoa, sự phản hồi, sự tranh luận, sự đóng góp. Và toàn bộ những kết quả đó, qua hàng loạt bài viết của tác giả sẽ được gom chung lại qua thời gian như những tuyển tập mà trong đó có giá trị những đóng góp ý kiến của tất cả mọi người từ tất cả những ngôn ngữ phổ biến nhất và từ mọi nơi trên toàn thế giới.
Tiến sĩ Võ Hưng Thanh (07-3-2007)
(*)Bài viết thứ 1. Các bài viết tiếp theo của chính tác giả cũng sẽ được đánh số theo thứ tự này.