Wikipedia:Phá hoại
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Quy định Wikipedia |
---|
Chuẩn viết bài |
Thái độ trung lập Chỉ đưa thông tin kiểm chứng được Không đăng nghiên cứu chưa công bố Chú thích nguồn tham khảo Wikipedia không phải là... |
Làm việc với người khác |
Giữ thiện ý Văn minh và lịch sự Không công kích cá nhân Giải quyết mâu thuẫn |
- Trang này nói về các phá hoại đối với Wikipedia. Về phá hoại bên ngoài Wikipedia, xem bài Phá hoại.
Phá hoại là bất kỳ hành động thêm, xóa hoặc sửa đổi nội dung được cố tình thực hiện nhằm làm hại tính toàn vẹn của Wikipedia.
Loại phá hoại thường gặp nhất là thay thế phần nội dung sẵn có bằng những lời tục tĩu, xóa trắng nội dung hoặc bổ sung những trò đùa vô duyên hay những lời vô nghĩa. May mắn là loại phá hoại này thường dễ phát hiện.
Một cố gắng bất kỳ với thiện ý nhằm nâng cao chất lượng cho Wikipedia, ngay cả khi lạc hướng hoặc thiếu suy xét, không phải là một phá hoại. Các sửa đổi rõ ràng ác ý nhưng lại không thể hiện bản chất ác ý một cách tường minh cũng không được coi là phá hoại. Ví dụ, đưa ý kiến cá nhân vào bài chỉ một lần - nội dung này chỉ đơn giản là không có ích và nên bị xóa bỏ hoặc diễn đạt lại.
Thực hiện phá hoại là một vi phạm đối với quy định Wikipedia; những hành động này cần được phát hiện và xử lý - nếu bạn không thể tự xử lý một phá hoại, bạn có thể tìm kiếm sự giúp đỡ của người khác.
Không phải phá hoại nào cũng dễ thấy, cũng như không phải tất cả các thay đổi lớn hoặc gây tranh cãi đều là phá hoại; cần chú ý cẩn thận xem dữ liệu hay thông tin mới là đúng, sai nhưng có thiện ý, hay là phá hoại trắng trợn.
Mục lục |
[sửa] Xử lý phá hoại
Các sửa đổi xóa trắng tất cả hoặc một phần của tiểu sử một người đang sống có thể không phải là một phá hoại, mà chỉ là một cố gắng của chính khổ chủ nhằm xóa các nội dung thiên kiến hoặc không chính xác.
Nếu bạn thấy một phá hoại (như định nghĩa ở dưới), hãy hồi sửa và để một tin nhắn cảnh cáo vào trang thảo luận của người đã thực hiện phá hoại đó. Kiểm tra trang lịch sử trang sau khi hồi sửa để đảm bảo rằng bạn đã loại bỏ tất cả các phá hoại; có thể có nhiều sửa đổi phá hoại, đôi khi từ nhiều IP khác nhau. Nếu rõ ràng rằng tất cả các phiên bản của trang đều là phá hoại thuần túy, hãy đề nghị xóa trang. Ngoài ra, kiểm tra đóng góp khác của kẻ phá hoại - bạn thường sẽ tìm thấy các sửa đổi ác ý khác.
[sửa] Cảnh báo
Lưu ý: Không sử dụng các tiêu bản sau trong các tranh chấp nội dung, thay vào đó, hãy viết một thông điệp rõ ràng giải thích ý kiến bất đồng của bạn.
Các tiêu bản cảnh cáo |
|
Các lựa chọn khác: |
|
There are several templates used to warn vandals. They are listed at right in order of severity, but need not be used in succession. Though some people vandalizing are incorrigible returning vandals and may be blocked quickly, it is common for jokesters or experimenters to make non-encyclopedic edits; these people are usually stopped by a simple warning and often become productive contributors. If you are not sure that an edit is vandalism, always start with {{test}}.
The ~~~~ in the templates below cause the time and your signature to be added to the warning. The "subst" causes the template text to be pasted into the talk page as if you had typed it out, instead of leaving {{test}} visible when editing the page, because it is a comment in a talk page. You may also write your own message to the user.
If the vandal continues, list them at Wikipedia:Administrator intervention against vandalism. The blocking admin may leave {{subst:test5}} ~~~~ to notify that they have been blocked.
[sửa] Lần vết địa chỉ IP
Ngoài ra, xem xét lần vết địa chỉ IP. Tìm người sở hữu địa chỉ IP bằng một trong các công cụ sau:
- ARIN (Bắc Mỹ)
- RIPE (Châu Âu, Trung Đông và Trung Á)
- APNIC (Châu Á Thái Bình Dương)
- LACNIC (Nam Mỹ và Trung Mỹ)
- AfriNIC (Châu Phi)
(Nếu một địa chỉ không nằm trong vùng đăng ký này, nó có thể nằm trong một vùng đăng ký khác.) Sau đó gắn {{vandalip|Tên người sở hữu}} vào trang thảo luận của người dùng phá hoại.
Nếu một địa chỉ IP tiếp tục phá hoại và nó được đăng ký tại một cơ sở giáo dụng hoặc các kiểu ISP khác, xem xét việt liệt kê IP đó tại Wikipedia:Báo cáo lạm dụng . Làm theo các hướng dẫn tại đó và đọc hướng dẫn để xem có áp dụng được hay không. Nếu có, hãy liệt kê IP đó tại báo cáo lạm dụng.
[sửa] Các dạng phá hoại
Các phá hoại đối với Wikipedia có thể thuộc một trong các loại sau:
- Xóa trắng
- Xóa tất cả hoặc một số phần quan trọng của trang (đôi khi thay thế nội dụng bị xóa bằng những lời tục tĩu) là một phá hoại thường gặp.
- Spam
- Thêm các liên kết ngoài không thích hợp, nhằm mục đích quảng cáo hoặc tự quảng bá. Lưu ý rằng chỉ áp dụng cho việc đặt liên kết tại nhiều trang, các trang này có thể không liên quan. Bổ sung liên kết tự quảng cáo tại một vài trang có liên quan có thể là một việc làm không thích hợp, nhưng không phải một hành động phá hoại.
- VandalBot
- Một Đoạn mã hoặc "robot" cố ý phá hoại hoặc spam một số lớn (hàng trăm hoặc hàng nghìn) trang, xóa trắng hoặc thêm liên kết quảng cáo. Một loại VandalBot khác đăng nhập liên tục với nhiều tên ngẫu nhiên để phá hoại một bài viết.
- Nghịch
- Thêm lời lẽ linh tinh hoặc xóa trắng trang.
- Phá hoại ngớ ngẩn
- Tạo các bài đùa cợt, thay các bài có sẵn bằng các nội dung vô nghĩa nhưng nghe có vẻ thật, hoặc thêm các trò đùa ngớ ngẩn vào các bài hiện có cũng được coi là phá hoại.
- Phá hoại lén
- là kiểu phá hoại khó phát hiện. Bổ sung thông tin còn thiếu, thay đổi ngày tháng hoặc sửa chính tả hay các thay thế khác trông có vẻ hợp lý, che dấu phá hoại chẳng hạn bằng các tạo hai sửa đổi sai và hồi sửa chỉ một.
- Kiểu phá hoại gây chú ý
- Thêm các lời nhục mạ, sử dụng các tên người dùng có tính khiêu khích, thay nội dung các bài bằng các trò đùa v.v... (xem thêm Wikipedia:Không tấn công cá nhân).
- Phá hoại trang thành viên
- Thay thế các trang thành viên bằng những lời hạ nhục, tục tĩu, hoặc vô nghĩa (xem thêm Wikipedia:Không tấn công cá nhân).
- Phá hoại hình ảnh
- Truyền lên những hình ảnh khiêu khích, thêm các thông điệp chính trị, tạo các ảnh GIF động có nội dung độc hại, v.v... Liên tiếp truyền lên các hình ảnh không có nguồn gốc và/hoặc không có thông tin bản quyền sau khi đã được thông báo rằng các thông tin đó là cần thiết.
- Abuse of tags
- Bad-faith placing of {{afd}} or speedy-deletion tags on articles that do not meet such criteria, or deceptively placing protected-page tags on articles.
- Template vandalism
- Any vandalism to templates. Examples include blanking the template, adding an image to the template which is unrelated to its use, et cetera. Edits which cause a template to display improperly are not vandalism if the mistake was unintentional.
- Page move vandalism
- Moving pages to offensive or nonsense names. Wikipedia now only allows registered users active for at least four days to move pages.
- Redirect vandalism
- Redirecting articles or talk pages to offensive articles or images. One example is the autofellatio redirect vandal. Some vandals will try to redirect pages to nonsense titles they create this way. This variation is usually performed by vandals whose accounts are too new to move pages. It is also often done on pages that are protected from moves.
- Link vandalism
- Rewriting links within an article so that they appear the same, but point to something completely different or ridiculous (e.g. France).
- Avoidant vandalism
- Removing {{afd}}, {{copyvio}} and other related tags in order to conceal deletion candidates or avert deletion of such articles. Note that this is often mistakenly done by new users who are unfamiliar with *fD procedures and such users should be given the benefit of the doubt and pointed to the proper page to discuss the issue.
- Random character vandalism
- Replacing topical information with random characters, or just adding random characters to a page. "aslkdjnsdagkljhasdlkh," for example. Be careful: only in extended cases is this vandalism; it could also potentially be a new user test.
- Changing people's comments
- Editing signed comments by another user to substantially change their meaning (e.g. turning someone's vote around), except when removing a personal attack (which is somewhat controversial in and of itself). Signifying that a comment is unsigned is an exception. e.g. (unsigned comment from user)