Lê Duẩn
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Lê Duẩn (7 tháng 4, 1907 – 10 tháng 7, 1986) là Bí thư thứ nhất Trung ương Đảng Lao động Việt Nam từ 1960 đến 1976, Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam từ 1976 đến 1986.
Mục lục |
[sửa] Tiểu sử
Lê Duẩn tên thật là Lê Văn Nhuận, sinh tại làng Bích La, xã Triệu Đông), huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Sau đó cậu bé Lê Duẩn theo gia đình về sinh sống tại làng Hậu Kiên, xã Triệu Thành cùng huyện, ở bên kia dòng sông Thạch Hãn. Khu lưu niệm Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn hiện nay được xây dựng tại làng Hậu Kiên, xã Triệu Thành.
Tháng 5 năm 1926, ông làm ở Sở Hỏa xa Đà Nẵng.
Năm 1927, nhân viên thư ký đề-pô Sở Hỏa xa Đông Dương tại Hà Nội.
Năm 1928, ông tham gia Tân Việt Cách mạng Đảng.
Năm 1929, tham gia Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội.
Năm 1930, gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương.
Năm 1931, ông là Ủy viên Ban tuyên huấn Xứ ủy Bắc Kỳ.
Ngày 20 tháng 4 năm 1931, ông bị thực dân Pháp bắt tại Hải Phòng, bị kết án 20 năm tù, bị giam ở các nhà tù Hỏa Lò, Sơn La và Côn Đảo.
Năm 1936, ông được trả tự do, tiếp tục hoạt động cách mạng ở Trung Kỳ. Năm 1937, làm Bí thư Xứ ủy Trung Kỳ.
Năm 1939, ông được bầu vào Ban thường vụ Trung ương Đảng. Cuối năm 1939, tham dự Hội nghị Trung ương lần thứ 6.
Năm 1940, bị thực dân Pháp bắt tại Sài Gòn, bị kết án 10 năm tù và bị đày ra Côn Đảo lần thứ 2. Năm 1945, Cách mạng Tháng Tám thành công, ông được đón về đất liền.
Năm 1946, ông được cử làm việc bên cạnh Chủ tịch Chính phủ Lâm thời Hồ Chí Minh.
Từ 1946 đến 1954, ông được cử giữ chức vụ Bí thư Xứ ủy Nam Bộ (sau đổi thành Trung ương Cục miền Nam). Chức vụ chính quyền của ông chỉ là Trưởng phòng dân quân, trong Bộ Tư lệnh Nam Bộ do Nguyễn Bình làm Tư lệnh.
Năm 1951, tại Đại hội Đảng lần thứ II, ông được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị.
Từ 1954 đến 1957, ông được phân công ở lại miền Nam lãnh đạo cách mạng miền Nam.
Cuối năm 1957, ông ra Hà Nội, vào Ban Bí thư Trung ương Đảng, chủ trì công việc của Ban Bí thư và là Phó Ban chuẩn bị văn kiện Đại hội toàn quốc lần thứ III của Đảng.
Tháng 9/1960, tại Đại hội toàn quốc lần thứ III của Đảng Lao động Việt Nam, ông được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị, giữ chức Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương.
Tại các Đại hội toàn quốc lần thứ IV (12/1976) và lần thứ V (3/1982), ông tiếp tục được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị, giữ chức Tổng Bí thư đến khi mất. Ông cũng đảm nhiệm chức Bí thư Quân ủy Trung ương từ năm 1978 đến năm 1984.
Ông là đại biểu Quốc hội từ khóa II đến khóa VII.
Ông được tặng thưởng Huân chương Sao Vàng và nhiều huân chương khác.
Ông qua đời ngày 10 tháng 7 năm 1986 tại Hà Nội.
[sửa] Đánh giá
Ý kiến chính thống của Đảng Cộng sản Việt Nam coi Lê Duẩn là một đầu óc cấp tiến, có đóng góp nhiều cho đường lối chính trị quân sự của Đảng đứng sau Hồ Chí Minh, nhất là trong cuộc Tổng tấn công Mậu Thân và chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975.
Nhưng từ lâu dư luận vẫn quy trách nhiệm chính của mười năm tụt dốc và khủng hoảng về nhiều mặt của cả nước sau 1975 cho sự lãnh đạo trực tiếp của ông. Di sản tư tưởng chính trị và kinh tế của ông, như ba dòng thác cách mạng, làm chủ tập thể... hiện vẫn đang bàn cãi để có thể có một đánh giá nghiêm túc.
[sửa] Gia đình
Ông có hai người vợ chính thức:
- Bà Lê Thị Sương, kết hôn năm 1929 ở quê. Hiện nay bà sống ở số 6 phố Hoàng Diệu, Hà Nội. Có bốn người con:
- Lê Hãn, đại tá Quân đội Nhân dân Việt Nam
- Lê Thị Cừ
- Lê Tuyết Hồng
- Lê Thị Diệu Muội, tiến sĩ
- Bà Nguyễn Thụy Nga, kết hôn năm 1948 tại miền Tây Nam Bộ, do Lê Đức Thọ làm mối, Phạm Hùng làm chủ hôn, khi Lê Duẩn vẫn còn hôn nhân chính thức với người vợ đầu. Sau 1975, bà là Phó Tổng biên tập phụ trách hành chánh trị sự của báo Sài Gòn Giải phóng. Hiện bà sống ở một biệt thự trên đường Lê Quý Đôn, Tp. HCM. Có ba người con:
- Lê Vũ Anh, lấy giáo sư toán học Victor Maslov người Nga ở Moskva, mất khi sinh con thứ ba.
- Lê Kiên Thành (sinh 1955), tiến sĩ vật lý, nay là doanh nhân.
- Lê Kiên Trung.
Ngoài ra, ông còn có con với nữ bác sĩ chăm sóc sức khỏe cho ông là Hồ Thị Nghĩa, con gái Hồ Viết Thắng (ủy viên dự khuyết TW Đảng khóa II, bị hạ cấp vì sai phạm trong Cải cách ruộng đất).
[sửa] Liên kết ngoài
Tiếng Việt:
- Nhìn lại vai trò của ông Lê Duẩn, bài của BBC tiếng Việt
- Trò chuyện với con trai cố TBT Lê Duẩn, kỳ 2, kỳ 3, kỳ 4, Vietnamnet trò chuyện với ông Lê Kiên Thành, con trai ông Lê Duẩn
- Người giải mã hai chữ hạnh phúc
- Chuyện về người vợ miền Nam của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn,
kỳ 2, kỳ 3, kỳ 4, kỳ 5 trên báo Tiền phong
Tiếng Anh:
Tiền nhiệm: Trường Chinh |
Tổng Bí thư (Bí thư thứ nhất) Đảng Cộng sản Việt Nam 1960 - 1986 |
Kế nhiệm: Trường Chinh |