Thị xã Việt Nam
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Thị xã là một đơn vị hành chính nhà nước thuộc cấp trung gian hiện nay tại Việt Nam là cấp huyện. Trung tâm (tức tỉnh lỵ) của một tỉnh thông thường là một thị xã (trừ các tỉnh có thành phố trực thuộc tỉnh). Theo cách phân cấp đô thị hiện nay, thị xã là đô thị cấp 4 hoặc 5.
Mục lục |
[sửa] Các đơn vị hành chính tương đương
Thị xã tương đương với:
- Tại các thành phố trực thuộc trung ương:
- Tại các tỉnh:
[sửa] So sánh
Sự so sánh trên đây chỉ mang tính tương đối. Khi xét về mặt cảm quan, một thị xã có thể là trung tâm hành chính của một tỉnh, song một quận không thể coi là trung tâm hành chính của một thành phố trực thuộc trung ương. Ngoài ra, quận chỉ được chia thành các phường vì ở nội thành, song thị xã có thể có các phường (nội thị) và các xã (ngoại thị).
Về quy mô, thị xã nhỏ hơn các thành phố và lớn hơn thị trấn, là nơi tập trung đông dân cư, sinh sống chủ yếu nhờ các hoạt động trong các lĩnh vực như: công nghiệp, dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp, thương nghiệp. Về loại hình, thị xã là một đô thị và dân cư tại đó được xếp là dân thành thị, mặc dù có thể vẫn còn một phần dân sống bằng nông nghiệp.
[sửa] Các đơn vị hành chính cấp dưới
Một thị xã được chia ra thành nhiều phường (phần nội thị) và xã (phần ngoại thị).
[sửa] Chặng đường phát triển hoặc hạ cấp
Theo quy luật phát triển thông thường, một thị trấn được nâng cấp thành thị xã, sau đó thị xã có thể phát triển thành thành phố trực thuộc tỉnh. Tuy nhiên cũng có thị xã bị hạ cấp xuống thành một thị trấn huyện lỵ, nhất là mỗi khi có sự sáp nhập các tỉnh. Đó là các trường hợp của thị xã An Lộc (tỉnh lỵ tỉnh Bình Long trước kia), Sông Cầu (tỉnh lỵ trước kia của tỉnh Phú Yên)...
Một số thị xã bị hạ cấp thành thị trấn một thời gian rồi được tái lập, như Nghĩa Lộ, Bắc Cạn, Đồ Sơn, Phúc Yên, Hà Tiên, Vị Thanh, Gia Nghĩa... Khi hạ cấp, khu vực nội thị trở thành thị trấn, còn các xã ngoại thị nhập vào huyện sở tại.
Kiến An, trước kia là thị xã duy nhất nằm trong một thành phố trực thuộc Trung ương, sau bị hạ cấp thành thị trấn và bây giờ lại là một quận của Hải Phòng. Hiện nay Đồ Sơn là thị xã duy nhất nằm trong một thành phố trực thuộc Trung ương (Hải Phòng).
Với 3 thị xã Cẩm Phả, Móng Cái và Uông Bí, Quảng Ninh là tỉnh có nhiều thị xã nhất Việt Nam.