Khang Hi

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Khang Hi (Thanh Thánh Tổ) là hoàng đế của Trung Hoa từ năm 1661 cho đến năm 1723. Ông là hoàng đế thứ 4 của triều Thanh và được đánh giá là một trong những hoàng đế tài giỏi nhất trong lịch sử Trung Quốc đồng thời là hoàng đế có thời gian trị vì lâu nhất (62 năm).

Mục lục

[sửa] Cuộc đời

Chân dung hoàng đế Khang Hi
Chân dung hoàng đế Khang Hi

Hoàng đế Khang Hi tên tục là Huyền Diệp, sinh ngày 4 tháng 5 năm 1654 tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Cha ông là hoàng đế Thuận Trị mất sớm nên ông lên ngôi khi mới 7 tuổi, vào ngày 7 tháng 2 năm 1661. Trước khi mất, vì sợ ông không đủ sức cai trị đất nước nên cha ông đã giao quyền chính về tay Tứ mệnh đại thần trong đó có Ngao Bái. Ngao Bái chuyên quyền, kéo bè kết cánh trong cung. Năm 1667, Khang Hi 13 tuổi tuyên bố tự cầm quyền và sau đó ông bố trí lập mưu bắt được Ngao Bái.

Năm 1673, ông hạ lệnh dẹp bỏ các phiên trấn và thân chinh dẹp loạn các chính quyền cát cứ địa phương như dẹp loạn Ngô Tam Quế năm 1673 và đảo Đài Loan của Trịnh Khắc Sản năm 1684. Khi Khang Hi lên ngôi, hàng loạt các cuộc khởi nghĩa phản Thanh phục Minh nổ ra nhưng lần lượt thất bại do sự đàn áp của nhà Thanh. Khang Hi trấn áp mạnh mẽ các thế lực chống Thanh và khiến cho đất nước trở lại ổn định.

Năm 1685, ông 2 lần phái quân tấn công mạnh mẽ quân đội Nga ở phương Bắc, đánh bại tướng lĩnh Nga, buộc Nga hoàng phải cầu hòa, kí hòa ước Trung Nga năm 1689.

Trong lĩnh vực ngoại giao, ông cũng đạt được những thành công nhất định khi gián tiếp tham gia hiệp định đình chiến giữa 2 tập đoàn phong kiến Trịnh-Nguyễn (còn gọi là Trịnh Nguyễn phân tranh) tại Việt Nam vào năm 1673.

Khang Hi băng hà năm 1722 tại Bắc Kinh, Trung Quốc, hưởng thọ 69 tuổi, ở ngôi 62 năm, nhường ngôi cho hoàng tử thứ tư là Dận Chân - tức hoàng đế Ung Chính.

[sửa] Cuộc chiến Trung-Nga

Cuộc chiến Trung-Nga dưới triều Khang Hi diễn ra tại Nertohinska năm 1669. Kết quả là tư lệnh Nga Alsinski bị bắt, hầu tước Nga là Feodor phải xin cầu hòa, dẫn đến hòa ước Trung-Nga vào năm 1689.

[sửa] Cuộc sống thường ngày

Hoàng đế Khang Hi khi còn trẻ
Hoàng đế Khang Hi khi còn trẻ

Khang Hi khổ công nghiên cứu Nho học, biên soạn Toàn Đường Thi, Cổ Kim đồ thư tập thành, Khang Hi tự điển,... đều là những công trình đồ sộ. Ngoài ra ông còn là bậc thầy về viết thư pháp, một tấm bia đá có chữ thư pháp của ông đã được chính phủ Trung Quốc công nhận là di sản văn hóa.

Khang Hi còn biết tiếp thu văn hóa phương Tây, ông thường tiếp các sứ thần phương Tây và vào năm 1732 ông gửi một số thanh niên Trung Quốc sang Pháp du học. Ông biết chơi violon, thích sử dụng đồng hồ Tây phương.

Ngay trong triều đình, ông cũng trọng dụng hai người Tây Dương. Người thứ nhất là Adam Schall (Thang Nhược Vọng), quốc tịch Đức, giám đốc đài thiên văn Bắc Kinh, được Khang Hi gọi là Thông Minh giáo sư. Người thứ hai là Ferdinan Verbiest (Nam Hoài Nhân), người Bỉ, có khả năng luyện kim, chế súng. Cả hai đều có những đóng góp lớn lao trong công cuộc bình định Trung Quốc của Khang Hi.

[sửa] Cuộc sống gia đình

Khang Hi có 1.200 phi tần và lập 4 hoàng hậu. Tổng cộng ông có 37 người con gồm 25 nam và 12 nữ.

[sửa] Khang Hi trong tiểu thuyết võ hiệp Kim Dung

Trong tiểu thuyết võ hiệp Lộc Đỉnh Kí của nhà văn Kim Dung viết năm 1972, Khang Hi đã được xây dựng là một hoàng đế kiệt xuất, văn võ song toàn bên cạnh nhân vật hư cấu Vi Tiểu Bảo. Tuy nhiên tác phẩm cũng có những chi tiết thực như diệt trừ Ngao Bái, chiến tranh với Nga, Mông Cổ.

Tiền nhiệm:
Thuận Trị
Hoàng đế nhà Thanh
7/2/1661-20/12/1722
Kế nhiệm:
Ung Chính