Doãn Uẩn
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
An Tây mưu lược tướng Doãn Uẩn (1795-1850), là một danh tướng, văn võ song toàn, phụng sự ba đời vua nhà Nguyễn liên tiếp: Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức. Đặc biệt, ông là một trong những trụ cột của triều đình, trấn giữ vùng biên cương tây nam, suốt những năm trị vì của vua Thiệu Trị.
[sửa] Thân thế và sự nghiệp
Doãn Uẩn [1] nguyên húy là Doãn Ôn, tự là Nhuận Phủ, Ôn Phủ, hiệu là Nguyệt Giang, Tĩnh Trai, quê quán làng Ngoại Lãng - Thư Trì (nay thuộc xã Song Lãng - huyện Vũ Thư - tỉnh Thái Bình). Sau này, khi làm quan có nhiều công trạng, ông được vua Minh Mệnh đổi tên thành Doãn Uẩn.
Ông sinh ngày 27-12-1795 (tức 17 tháng 11 năm Ất Mão), tại nơi dậy học của thân phụ: làng Khê Cầu (xã Minh Khai - huyện Vũ Thư), là con cháu đời thứ tư của dòng họ Doãn đất Song Lãng văn hiến. Ông là anh họ, con bác ruột, của tiến sĩ Doãn Khuê. Năm 19 tuổi ông được theo học Hoàng giáp Bùi Huy Bích, quê Thịnh Liệt-Thanh Trì, là quan Tham tụng (Tể tướng) triều Lê-Trịnh. Tháng 9 năm Minh Mệnh thứ 9 (Mậu tý-1828), Doãn Ôn đỗ Cử nhân hạng ưu, năm sau ông có đi thi hội nhưng không đỗ. Cuối năm 1829 ông được bổ chức quan Điểm bạ ở Hàn lâm viện và bắt đầu sự nghiệp quan trường của mình. Năm Tân mão 1831 ông được thăng chức Viên ngoại lang bộ Hộ và được vua đổi tên. Năm 1832, Doãn Uẩn giữ chức Lang trung bộ Hộ, đến tháng 11 thì được thăng Tham tri bộ Hộ và giữ quyền Án sát tỉnh Vĩnh Long. Tháng 3 năm 1833 chính thức giữ chức Án sát Vĩnh Long (tức là tổng trấn). Đến tháng 5 cùng năm, giữ chức Tổng trấn tỉnh Gia Định (tên cũ là Phiên An tỉnh). Tới 6/1833, tỉnh Vĩnh Long bị quân Xiêm chiếm, ông chiêu mộ quân sĩ về khôi phục thành trì, trở lại làm Án sát Vĩnh Long và tham gia hội đồng Tổng đốc quan phòng Vĩnh Long - Định Tường. Tháng 10/1833, ông chỉ huy đẩy lùi được quân Xiêm la ra khỏi biên giới các tỉnh An Giang, Hà Tiên và tham gia thực hiện chính sách "Hòa hợp bộ lạc, củng cố bờ cõi lâu dài" của vua Minh Mạng. Tháng 4/1834 ông được bổ làm Lang trung bộ Hình và được mời về kinh thành Huế, nhậm chức. Đến tháng 8/1834, tình hình tỉnh Thái Nguyên có lộn xộn, ông được cử làm Án sát Thái Nguyên, rồi cùng Phạm Đình Phổ và Nguyễn Công Trứ tiễu trừ thắng lợi cuộc nổi dậy của Nông Văn Vân, ở Tuyên Quang. Sau khi vỗ về yên dân ở các vùng Chợ Mới, Bạch Thông, Chợ Rã ..., ông hồi Kinh và dâng sớ lên vua xin được tập trung quân sĩ trở vào thành Định Tường đánh giặc. Tháng 8/1836, sau khi thắng giặc ở Định Tường và được thăng chức Hữu thị lang bộ Lại, ông lại được đổi sang chức Hữu thị lang bộ Hình, đến tháng 11/1836 ông lại làm Tả thị lang bộ Hộ và được điều ra bắc nhậm chức Kinh lược phó sứ, Thự tuần phủ quan phòng Hưng Yên để giải quyết việc quan hệ với Công giáo.
[sửa] Ghi chú và Liên kết ngoài
- ▲ Kỷ niệm 210 năm ngày sinh danh nhân Doãn Uẩn và đón bằng di tích lịch sử văn hóa., đăng ngày 6/01/2006