Sử Hy Nhan

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Sử Hy Nhan (? - 1421) là nhà sử học nổi tiếng đời nhà Trần. Quê quán ông ở thông Ngọc Sơn, xã Bình Lăng Thượng, huyện Phỉ Lộc, trấn Nghệ An nay là thị xã Hồng Lĩnh, tỉnh Hà Tĩnh. Ông làm quan đến chức hành khiển. Có thuyết cho rằng ông là tác giả bộ Đại Việt sử lược[1], do đó được vua ban là họ Sử. Về văn học, ông để lại bài phú Trảm xà kiếm.

Con trai của ông, Sử Ðức Huy, đỗ tiến sĩ khoa Tân Dậu (1381) đời Trần Phế Đế và làm quan nhà Lê. Sau đó, gia đình ông chuyển lên chân núi Mồng Gà thuộc xã Sơn Trà, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.

Các sách Đại Nam nhất thống chí, Thiên Lộc huyện phong thổ chí, Can Lộc huyện chí đều chép ông đỗ Trạng nguyên. Phần Quan dư tạp lục trong sách của tiến sỹ Nguyễn Hoằng Nghĩa dẫn sách Sử công di lập ghi rõ Sử Hy Nhan đỗ Trạng nguyên khoa Quí Mão (1363) đời Trần Dụ Tông. Sách này cho rằng các tài liệu chép Sử Hy Nhan đỗ đời Trần Duệ Tôn là sai, vì đời Duệ Tôn chỉ có khoa thi Giáp dần (1374) mà khoa thi này Đào Sư Tích đỗ Trạng nguyên. Tuy nhiên, Đại Việt sử ký toàn thưKhâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục không nhắc đến một kỳ thi trạng nguyên nào trong thời gian trị vì của Trần Dụ Tông. Về năm 1363, cuốn Đại Việt sử ký toàn thư chỉ nói "Quý Mão, [Đại Trị], năm thứ 6 [1363], (Nguyên Chí Chính năm thứ 23). Mùa xuân, tháng 2, xuống chiếu chọn dân đinh bổ sung quân các lộ. Tháng 3, thi học trò, hỏi văn nghệ để lấy người bổ sung vào quán các. thi lại viên bằng viết chữ, lấy làm thuộc viên các sảnh, viện".

Có tài liệu[2] nói rằng ông đậu Trạng nguyên thời Trần Duệ Tông (1373-1379), trang web của tỉnh Hà Tĩnh cho rằng cả hai cha con ông đều đỗ Trạng nguyên. Nhưng trong Đại Việt sử ký toàn thưKhâm Định Việt Sử Thông Giám Cương Mục (hai cuốn sử có liệt kê những người đỗ cao của từng kỳ thi thời nhà Trần) không nhắc đến tên hai người này.

Hiện nay có Đền thờ Song Trạng ở xã Đức Thuận, thị xã Hồng Lĩnh được Bộ Văn hóa Thông tin xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia.

[sửa] Chú giải

  1. Các ấn bản của cuốn sách này hiện vẫn được ghi là khuyết danh.
  2. Cao Thế Dung, "Mấy nét về cội nguồn - Văn minh văn hóa Việt Nam" [1]

[sửa] Liên kết ngoài