Thủ khoa Đại Việt

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Thủ khoa Đại Việt (còn gọi là Đình nguyên) là những người đỗ cao nhất trong các khoa thi thời phong kiếnĐại Việt, trước khi có danh hiệu tam khôi (trạng nguyên, bảng nhãn, thám hoa) dành cho 3 vị trí đầu tiên từ đời vua Trần Thái Tông (năm 1246 hoặc 1247?). Hiện tại, thống kê theo các nguồn khác nhau có khoảng 9 người đỗ đầu trong các kỳ thi này. Một số tài liệu vẫn xếp 7 người trong số này (trừ Lưu Diễm và Vương Giát) vào danh sách các trạng nguyên Việt Nam.

Khoa thi Minh kinh bác học đầu tiên được mở ra dưới thời nhà Lý năm 1075, người đỗ đầu khoa thi này là Lê Văn Thịnh . Đến thời nhà Trần, theo Đại Việt Sử ký Toàn thư thì trong các năm 1232, 1239 có mở các kỳ thi Thái học sinh.

Mục lục

[sửa] Danh sách

Dưới đây là danh sách các thủ khoa của Đại Việt. Danh sách này chỉ bao gồm những người trước khi có danh hiệu trạng nguyên chính thức.

Thứ tự Tên Năm sinh
năm mất
Quê Năm đỗ Đời vua Ghi chú
1 Lê Văn Thịnh 1038?-? Bắc Giang 1075 Lý Nhân Tông Thủ khoa Minh kinh bác học
2 Mạc Hiển Tích Hải Dương 1086 Lý Nhân Tông Thủ khoa Minh kinh bác học
3 Bùi Quốc Khái Hải Dương 1185 Lý Cao Tông Thủ khoa Minh kinh bác học
4 Nguyễn Công Bình[1] Vĩnh Phúc 1213 Lý Huệ Tông
5 Trương Hanh Hải Dương 1232 Trần Thái Tông Đệ nhất giáp Thái học sinh
6 Lưu Diễm  ? 1232 Trần Thái Tông Đệ nhất giáp Thái học sinh
7 Nguyễn Quan Quang[2] Bắc Ninh 1234 hay 1246? Trần Thái Tông
8 Lưu Miễn Thanh Hóa 1239 Trần Thái Tông Đệ nhất giáp Thái học sinh
9 Vương Giát  ? 1239 Trần Thái Tông Đệ nhất giáp Thái học sinh

[sửa] Số trạng nguyên

Theo một số tài liệu, trong đó có cuốn Những ông nghè ông cống triều Nguyễn của Bùi Hạnh Cẩn, Nguyễn Loan và Lan Phương, NXB Văn hóa Thông tin, 1995, dựa vào hai công trình Các nhà khoa bảng Việt Nam, NXB Văn hóa, 1993 và Quốc triều hương khoa lục, NXB TP HCM, 1993 thì từ khi bắt đầu mở khoa thi (1075) đến khi chấm dứt (khoa thi cuối cùng tổ chức năm 1919), tổng cộng có 184 khoa thi với 2.785 vị đỗ đại khoa (đỗ tiến sĩ và tính cả phó bảng), trong đó có 56 trạng nguyên (bao gồm cả 7 vị trong danh sách trên và 49 trạng nguyên chính thức).

Tuy nhiên, tác giả Vũ Xuân Thảo trong bài Vài số liệu, tư liệu chưa chính xác trong cuốn "Những ông nghè ông cống triều Nguyễn" đăng trên tạp chí Xưa và Nay số 67, tháng 9 năm 1999 đã cho rằng con số trên không chính xác. Theo ông thì từ năm 1075 đến năm 1919 có tổng cộng có 185 khoa thi với 2.898 vị đỗ đại khoa (tính từ phó bảng trở lên), trong đó chỉ có 47 trạng nguyên. Cũng theo tác giả này thì trạng nguyên đầu tiên là Nguyễn Quan Quang, đỗ khoa Bính Ngọ (1246), nhưng trong chính sử không thấy ghi chép là năm 1246 có mở kỳ thi nào.

[sửa] Xem thêm

[sửa] Liên kết ngoài

[sửa] Tài liệu tham khảo

[sửa] Ghi chú

  1. Không thấy ghi trong chính sử
  2. Không thấy ghi trong chính sử


Khoa bảng
Thi Hương Thi Hội Thi Đình
Giải nguyên Hội nguyên Đình nguyên
Hương cống
Sinh đồ
Thái học sinh
Phó bảng
Trạng nguyên
Bảng nhãn
Thám hoa
Hoàng giáp
Đồng tiến sĩ xuất thân