Hồ Đắc Di

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Giáo sư Bác sĩ Hồ Đắc Di (11 tháng 5 năm 1900–1984), sinh ra tại Hà Tĩnh[1], quê ở làng An Truyền, xã Phú An, huyện Phú Vang, Thừa Thiên - Huế, là một bác sĩ nổi tiếng ở Việt Nam. Ông còn là vị hiệu trưởng đầu tiên trường Đại học Y khoa của nước Việt Nam độc lập.

Mục lục

[sửa] Một đời vì nền Y học Việt Nam

Cách mạng Tháng 8 năm 1945 thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ đã giao cho giáo sư Hồ Đắc Di nhiều trách nhiệm quan trọng như Tổng thanh tra y tế, Tổng giám đốc Đại học vụ, giám đốc Bệnh viện Đồn Thủy, đặc biệt là việc tổ chức lại Trường Đại học Y Hà Nội. Cùng với giáo sư Tôn Thất Tùng (vốn là một học trò của ông), ông tổ chức các hoạt động nghiên cứu và bồi dưỡng ngay trong điều kiện chiến tranh và phải di chuyển liên lục từ Vân Đình, lên Việt Bắc, Tuyên Quang, rồi Chiêm Hóa. Ngày 6 tháng 10 năm 1947, Trường Đại học Y của nước Việt Nam kháng chiến khai giảng khóa đầu tiên tại Chiêm Hóa, Tuyên Quang, với 2 giáo sư và 11 sinh viên, với chương trình giảng dạy bằng tiếng Việt. Ông được cử giữ chức hiệu trưởng đầu tiên của Trường.

Năm 1954, ông được cử vào đoàn tiếp quản ngành Y tế và được giao nhiệm vụ làm Hiệu trưởng Trường Đại học Y. Ông giữ chức vụ này đến năm 1973 mới nghỉ hưu. Ngoài ra, ông còn giữ các chức vụ như Giám đốc Vụ Đại học và Trung học chuyên nghiệp, Ủy viên Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước, Chủ tịch Tổng hội Y học Việt Nam,

Ông còn là đại biểu Quốc hội từ khóa II đến khóa V, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội từ khóa II đến khóa IV, Ủy viên Ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam từ khóa đầu tiên, Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt - Pháp,

Ông mất ngày 25 tháng 6 năm 1984, thọ 84 tuổi.

[sửa] Gia đình

Ông xuất thân trong một gia đình quý tộc danh giá. Bà nội ông là con gái Tùng Thiện Vương Miên Thẩm. Thân sinh ông là Khánh Mỹ quận công Hồ Đắc Trung, đỗ Cử nhân, làm quan đến chức Thượng thư Bộ học, Đông các Đại học sĩ, sung Cơ mật đại thần. Hai người anh là Thượng thư, Cử nhân Nho học Hồ Đắc Khải và Tổng đốc, Tiến sĩ Luật khoa Hồ Đắc Điềm. Hai người em trai là Kỹ sư Khoáng học Hồ Đắc Liên và Tiến sĩ Dược khoa Hồ Đắc Ân...

Năm 1935, ông lập gia đình với bà Vi Kim Phú, con gái tổng đốc Vi Văn Định. Con gái ông là Hồ Thể Lan, hiện là Vụ trưởng Vụ Báo chí Bộ Ngoại giao, và là phu nhân của ông Vũ Khoan, nguyên Phó thủ tướng Chính phủ, đặc phái viên của Thủ tướng Chính phủ về các vấn đề đối ngoại.

[sửa] Các công trình nghiên cứu

Giáo sư Hồ Đắc Di đã công bố 37 công trình nghiên cứu y khoa (nay tìm lại được 21 công trình), đa phần được viết chung với cộng sự: giáo sư Huard, giáo sư Mayer-May, với các học trò Vũ Đình Tụng, Tôn Thất Tùng…

  • Nghiên cứu Viêm tụy có phù cấp tính (1937)
  • Cách điều trị bằng phẫu thuật các biến chứng viêm phúc mạc do thương hàn
  • Các phân tích thống kê phẫu thuật (viết cùng giáo sư Huard), đǎng ở báo Y học Viễn Đông Paris
  • Thủng túi mật hiếm gặp, Tạp chí Viện Hàn lâm phẫu thuật - 1937
  • Viêm phúc mạc do thủng ruột trong thương hàn Tạp chí Viện Hàn lâm phẫu thuật - 1939…
  • Một kỹ thuật mới mổ lấy thai nhi - tạp chí Y học Hải ngoại (Pháp).
  • Nghiên cứu tình trạng sốc do chấn thương, Y học Viễn Đông Paris (1944)
  • Phẫu thuật điều trị viêm phúc mạc ở Bắc Kỳ (1944)
  • Phẫu thuật chữa loét dạ dày-tá tràng ở Bắc Kỳ (1944)

...

[sửa] Các danh hiệu, giải thưởng

  • Chiến sĩ thi đua toàn quốc (1952, 1956)
  • Huân chương Độc lập hạng Nhất
  • Huân chương Kháng chiến hạng Nhất và hạng Ba,
  • Huân chương Lao động hạng Nhất và hạng Nhì
  • Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học và kỹ thuật năm 1996 (truy tặng).
  • Huy chương Vì thế hệ trẻ

...

Năm 2000, tên ông được đặt cho một con đường tại Phường 15, quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh

[sửa] Quan điểm cuộc sống và nghề nghiệp

Trong giai đoạn 1946-1954:

  • "Đi phục vụ chiến dịch, về trường tổng kết, lại đi chiến dịch: từ thực tiễn, thông qua thực nghiệm khoa học, lại trở về thực tiễn".
  • "Trường ta gắn bó với vận mệnh của tổ quốc: phục vụ nhân dân, học đi đôi với hành, dạy đi đôi với nghiên cứu khoa học. Về quan hệ thày-trò thì đó là quan hệ thân ái, đoàn kết cùng giúp nhau học tập tiến bộ, không có chỗ cho sự quỵ lụy, ý thức phê bình phải được đề cao, để hiểu được chân lý. Trường Y khoa phải là chính mình: Hiểu cái thật, yêu cái đẹp, để thực hiện cái tốt". (Diễn văn ngày 6 tháng 10 năm 1947)

Sau 1954:

  • "Trường đại học không phải là trường phổ thông cấp 4"; mà là nơi "biến quá trình người học từ chỗ được đào tạo thành quá trình người học từ chỗ được đào tạo thành quá trình họ có thể tự đào tạo".
  • "Nếu như có một cuộc đời mà mỗi phút giây trôi qua đều có ý nghĩa nhân lên nghìn lần, mỗi chúng ta đều yêu thương tới đắm say và thèm sống đến mấy lần cuộc sống ấy vẫn chưa đủ… Phải, nếu quả có được một cuộc đời như thế dù điều đó chỉ dành cho đời con cháu chúng ta mai sau, ta cũng sẵn sàng hiến dâng cả đời mình" - Hồi ký

[sửa] Chú thích

  1. Chưa có nguồn gốc có uy tín cho thông tin về nơi sinh tại Hà Tĩnh. Nguồn kiểm chứng duy nhất hiện có là Danh sách tên đường phố của thành phố Hồ Chí Minh, nhưng xin lưu ý rằng đây không phải nguồn thông tin đảm bảo: nguồn này ghi sai năm sinh của GS. Hồ Đắc Di

[sửa] Xem thêm