Trận Nhật Tảo

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Trận Nhật Tảo
Một phần của chiến tranh thuộc địa chống Đế quốc Pháp
Ngày: 11 tháng 12, 1861
Địa điểm: Sông Vàm Cỏ, Long An
Kết quả: Đốt cháy chiến hạm L'Esperance
Tham chiến
Nghĩa quân Nam Kỳ Quân đội viễn chinh Đế quốc Pháp
Chỉ huy
Nguyễn Trung Trực Đô đốc Parfait
Lực lượng
Khoảng 150 người 1 chiến hạm bọc thép
Thương vong
Không rõ 1 chiến hạm, 37 lính bị giết và bị bắt.


Trận Nhật Tảo diễn ra vào ngày 11 tháng 12 năm 1861 tại khúc sông Vàm Cỏ Đông gần làng Nhật Tảo (hay còn gọi Nhựt Tảo), nay thuộc xã An Nhật Tân, huyện Tân Phụ, tỉnh Long An

[sửa] Diễn biến

Theo một nguồn sử liệu dân gian nhiều người biết khi tả về chiến tích Hỏa Nhựt Tảo Thuyền của Nguyễn Trung Trực thì làng Nhật Tảo nằm trên một vùng đồng ruộng bao la, mới sáng tinh sương đã nhìn thấy ánh mặt trời nên được gọi là Nhựt Tảo, nghĩa là "mặt trời mọc sớm".

Giữa thế kỷ thứ 19, Nhựt Tảo là vùng đất mới được ông Hồ Văn Chương đến khai phá lập nghiệp theo chương trình khai hoang của triều Nguyễn. Dòng dõi họ Hồ thống lãnh cả vùng và đều là hương chức địa phương. Lúc bấy giờ, ông Hồ Quang Minh làm cai Tổng, tuy hợp tác với chính quyền Pháp nhưng có liên kết với nghĩa quân của Nguyễn Trung Trực, lập mưu đánh phá lực lượng Pháp. Mục tiêu là chiến thuyền Espérance đóng án ngữ trên sông Vàm Cỏ Ðông thuộc làng Nhựt Tảo, một địa điểm vô cùng xung yếu về mặt quân sự. Chiến thuyền Espérance được coi như một "căn cứ nổi" rất lợi hại, vừa là thành lũy bố phòng vừa là một phương tiện di động để điều động và vận chuyển binh lính, quân nhu.

Nguyễn Trung Trực với sự giúp đỡ của Hồ Quang Minh đã giả là thợ mộc, đóng mái che lá dừa cho chịếc chiến thuyền, đồng thời nghiên cứu kế hoạch và chuẩn bị chiếm và đốt tàu.

Sáng ngày 11 tháng 12 năm 1861 (nhằm tháng 11 năm Tân Dậu), một toán nghĩa quân làm kế nghi binh kéo về Kênh Hóng, gióng trống khua chiêng để nhử thủy binh Pháp. Viên sĩ quan chỉ huy bèn cắt cử một đại bộ binh lính, rời tàu để đi càn quét nghiã quân gây loạn.

Vào lúc gần trưa, lính Pháp trên tàu chỉ còn lại một số nhỏ. Phía nghĩa quân được đều động đi phá tàu dưới quyền chỉ huy của ông Nguyễn Trung Trực, cả nam lẫn nữ đi trên hai chiếc ghe ngụy trang là "đám cưới quê đi rước dâu", mà đóng vai chú rể là Nguyễn Trung Trực, bất ngờ áp sát tàu, bất ngờ nhảy lên đánh giáp lá cà và đốt tàu rồi rút lui. Pháo hạm bị cháy và đánh chìm, 37 quân Pháp bị tiêu diệt, một số bị bắt sống.

Một số người dân địa phương ở thôn Nhật Tảo bị quân kháng chiến trừng phạt giết chết vì hợp tác với quân Pháp, nhà cửa của những người nầy bị thiêu hủy.

[sửa] Ý nghĩa

Cuộc tấn kích của Nguyễn Trung Trực trên sông Nhật Tảo là ngọn lửa chăm ngòi cho những cuộc nổi dậy đồng loạt của quân kháng chiến để tấn công đốt phá đồn bót của quân Pháp ở khắp nơi từ ngày 14 đến 30 tháng 12 năm 1861. Từ Tân An, Cần Giuộc, Gò Công đến Gia Thạnh, Cái Bè, Rạch Gầm. Quân kháng chiến bị thiệt hại nhiều trong chiến dịch tổng tấn công nầy.

"Hỏa hồng Nhật Tảo oanh thiên địa
Kiếm bạc Kiên Giang khắp quỷ thần"

Là hai câu thơ của Cử nhân Huỳnh Mẫn Đạt ca tụng chiến công vẫn còn được lưu truyền.