Vos

From Wikipedia

Dit artikel es geschreevn in 't Ypers, en da zoe best ozô bluuvn.


Vossn zyn de grotste roofdiern die vôornkomn in West-Vloandern. Ze zyn deur vele menschn (zeker dedie die enn en) nie geirn ezien omdanze e slichte reputoasche en voen zoender reedns olle kiekns in en ennekot dôod te bytn.

Inoud

[bewerk'n] Leefgebied

Vossn komn vôorn in Nôord-Amerika, hêel Europa (buutn Ysland, 't nôorn van Afrika en bikan hêel Oazje. In Oostraalje zyn z'uutezet voen de keuneploage die der wos (oek achter dan dedie uutezet zyn deur de menschn voen derup te joagn), mo ze pakkn buutn keuns oek e masse endemiesche bêestn, die in vele gevalln vele troagerder zyn of keuns. Ezô zyn der ol e masse bêestn die 't moelik en.

Van biotoop leevn vossn eigentlik overol. Ze leevn in oopn land en in busschn, mor oendertusschn leevn der oek ol e masse in de mêeste grôte steedn.

[bewerk'n] Leevnswyze

[bewerk'n] Teetn

Vossn eetn lyk danze leevn: ze zyn van nietnt vies. Z'eetn olle sôortn bêestn (veugels lyk fazantn, muuzn en rattn, keuns en oazejoengn en zest grôte kevers. Z'eetn oek oas en fruut (lyk beiers)).

Anze joagn, doen ze dadde mêestol ollêne en oel ier mêestol at schemert of ol doenker is.

[bewerk'n] Leevn en vôortplantieng

Vossn leevn in klêne groeptjes van 1 vintje, êentige wuvetjes en de joengn. Van de joengn meugn ollêne de wuvetjes bluuvn, de vintjes joagn ze weg. Z'en en ol, mo dat is ollêne gebruukt deur wuvetjes die in verwachtieng zyn. Oevele joengn dat e wuvetje krygt, angt of van d'omstandigeedn (atter vele teetn is of nie), mor in 1 nest kunze 10 joengn en.

Die joengn kun nog nie zien anze ebôorn zyn, mo dat deurt mor e weke of twêe. Ze zyn vulgroeid anze 6 moandn zyn en kunn zevve voe joengn zorn anze 10 moandn oed zyn.

Vossn kun e joar of tiene oed komn, mo 't zyn der stief vele die vele joenger dôod goan, deur overreen te zyn van otto's, deur de jacht en deur stroperie.

[bewerk'n] Uutzicht

Van kleur zyn de mêeste vossn rôod (ze noemn nem oek wel rôodn vos) vanboovn en wit vanoender. Nunder steirt is dikke en nunder pôotn zyn zwort.

Vossn kunn bikan e meiter lank komn (zoender nundern steirt, die oek nog en oovn meiter lank ku zyn) en ze weegn roend de 10 kilo.

[bewerk'n] Vossn in de cultuur

[bewerk'n] Uutdrukkiengn

  • 't Is e lêepn vos: e kent olle truuksjes.