Oaze

From Wikipedia

Dit artikel es geschreevn in 't Ypers, en da zoe best ozô bluuvn.


Oazn zyn zoogdiern die verwant zyn me keuns en dêel uutmoakn van de echt oazn (in de weireld zyn der oengeveer 30 sôortn). Oloewel danze up knoagdiern trekkn, zyn 't, juuste lyk keuns, ginne. Ze komn in hêel de provinsje vôorn.

Inoud

[bewerk'n] Uutzicht

Oazn zyn midder dan keuns en z'en langer pôotn en langer ôorn. Va kleur trekkn oazn up wilde keuns.

[bewerk'n] Leevnswyze

Aars dan keuns, groavn oazn gin oln, ze lign beisn dag mêestol in e pit in de groend. Eetn doenze mêestol by nachte, by doage zyn ze stief schuw. Ze leevn mêestol up plekkn woa datter vele teetn is (setoe stikkn en wêen).

Ze kun indeliks zêre loopn, toet 70 km ter eure. Nunder lyf is doaran anepast, deur nunder lange pôotn, lichte bêenn, grôot erte en stief rôod vlêes (die veel zuurstof kud upneemn).

In't poarsezoen zyn de buks stief agressief en ze oltemets toet atter 1 van de 2 concurrentn dôod is.

[bewerk'n] Vôortplantienge

En oazemoere ku toet 4 nestn joengn per joar en, mor ol ier en ze der mêestol nie mêer of 3. Ol tope enze toene roend de 10 joengn. Die joengn zyn ebôorn mer oar en kun rechtet zien en loopn. 't Is ollêne de moere die dervôorn zort, mo ze lat ze mêestol ollêne (goed verdookn) voe te gon eetn.

Van de joengn bluuvn der nie vele leevn, mo 15 percent zoe mêer dan e joar oed komn. Oel ier zyn der gin bêestn die e grôotn oas kun vangn, mo van de klintjes sneuveln der vele (deur stekveugels (vookn en buzerds), vossn, marters,...).

[bewerk'n] Jacht

Veel oazn zyn beisn 't jachtsezoen dôodeschootn deur joagers. 't Is en interessante bêeste omdanze grôot zyn en zêre loopn (wel in e rechte lyne, keuns loopn weg en were).

[bewerk'n] Uutdrukkiengn

  • Je wit nôois oe dat e koe en oaze vangt: 't kun ossan oardige diengn gebeurn.
  • En et oazepaté eetn: e lopt stief zêre
Andre toaln