Mol
From Wikipedia
Europeeschn mol | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() Nen zwort'n mol |
|||||||||||||
Taxonomische indêlienge | |||||||||||||
|
|||||||||||||
Sorte | |||||||||||||
Talpa europaea Linnaeus, 1758 |
|||||||||||||
![]() |
|||||||||||||
![]() |
E mol is e zoogdier die oender de groend leeft in tunils. Oel ier vien je 'n geweun Europeeschn mol, mo 't bestoan vele sôortn.
Inoud |
[bewerk'n] Beschryvienge
Mols zyn ossan zwort en ze komn toet 16 cm lank. Z'en e kort stirtje en nunder vorpôotn die no buutn stoan en woamei danze stief goed kunn groavn.
Nunder oar stoat nie in e bepoalde richtienge en doadeure kunn ze eevn goed voruut of achteruut kruupn. Dat is nôdig, want nunder gangn zyn te nowwe voe te kunn droain.
Z'en e scherpe, roaze neuze woa dander e masse snoroarn en zenuwn inzittn. 't Is ezô danze nunder teetn mei zoekn. E mol e stieve klêne ogsjes woamei dat 'n nie goed ku zien, mor en is nie blend (d'uutdrukkienge e blendn mol klopt dus eigentlik nie).
[bewerk'n] Leevnswyze
[bewerk'n] Leevn en teetn
Mols leevn bikan ossan ollêne, ze zoekn mo contact me makoar anze wulln poarn.
Ze leevn bikan gêel nunder leevn in gangn, mor anze e plekke voen e territorium moetn zoekn of olle sôortn plantn moetn oaln voe nunder nest (woa danze joengn krygn, mor oek sloapn), duvn ze wel eki boovn komn. Ze groavn gangn die oltemets e langde en van 200 meiters. E dêel van d'eirde gebruukn ze voe de meurn an te duuwn en 'n overschot duwn ze no buutn (moloopn).
Mols eetn verre olles danze teegn komn in nunder gangn (lyk tettienks en slekkn). Ze moetn oengeveer 50 gram doags eetn (oengeveer 'n elft van nunder gewicht).
[bewerk'n] Vôortplantienge
At poartyd is, groavn de vintjes gangn die buutn nunder territorium ligt en anze e wuvetje vien, poarn ze. 't Vintje goat toene were weg en dus is ol 't werk voen 't wuvetje. Ze krygt toet 7 joengn, die kletse en blend zyn. Achter vêertn doagn krygn z'oar en achter drie weekn goan nunder oogn oopn.
Achter 2 moandn goan de joengsjes weg van't nest en zoekn ze en eign territorium.
[bewerk'n] Reloasche me menschn
De mêeste menschn en nie geirn dander mols zitn omdanze nogol dikkers ekir eirde upsteekn in peloezn en oveniering. Vele menschn steekn toene molletroapn in de groend. En aar, oude methode, is e yzern bartje in de groend steekn met doarup e lege flossche. Deur 't leevn en de viebroasches, zoen mols wegbluuvn uut bepoalde stikkn land.
[bewerk'n] Uutdrukkiengn
- 't Rint mollejoengn: 't rint e masse.
- En e mollepôotn: en is e bitje loemp.
- Blend lyk e mol: stief blend zyn.
- En is zo zwart liek moljes gat: en is stief vuul