Blauwn

From Wikipedia

Blauwn is productn over de grenze smokkeln, zoender de invoerrechtn te betoaln. 't Is e wôord daj vroegertyd voerol ôorde an de Schreve in de Westoek.

Inoud

[bewerk'n] Ôorsproeng

Twêe condisjes voe te blauwn: d'r moet e grenze zin, en je moet er geld mei kunn verdienn:

1) Die grenze in de Westoek lopt van De Panne toet Euvelland. Ol de dorptjes die an weerskantn van die grenze leggn kostn blauwn. Moa de mêeste blauwers weunde in de streke va Poperienge, e mêer bepoald Roesbrugge en Oarienge. In Vrankryk wos Godsvelde e berucht smokkeloarsnest.

2) 't Woarn oek tydn, e we klappn nu van 'n êestn elft van 20stn êeuw, dan de menschen mè rôoi nunder brôod verdiende, oek ol wrochtn ze nunder kapot (dikkers toet 18 eurn op e dag). E blauwer die roend 1930 op zyn eigen werkte, leverde een paksje toebak van 250 gram tegen 8 Fransche frang (dus e kilo teegn 32 FF). De winst is rap bereek'nd: 15 kilo kostte voe de blauwer apeuprè 105 FF, moa da kostn verkoop'n voe 480 FF. Dat is e winste van 375 FF. E klêne vergelykieng: 375 FF wos 't gemiddelde moandlôon van e Fransman die op 't stik werkte.

[bewerk'n] Blauwers tegen kommiezen

De Fransche douaniers (kommiezen) speurnde voerol na voetspôorn: rabat, noemt dadde. Z'addn mêestol e prieme op zak van e goein mèter lengte, mè weeraksjes an. Doamei kostn ze stekkn in 't strôoi, e rap zien of dat er gèn smokkelgerief in verdookn wos. Blauwers verdiende mêer dan kommiezen. Dus je ku goa peizn da 't voe de kommiezen nu en toen moeilik wos om de wet te respecteern en ni over te loopn.

[bewerk'n] Edendoagse vormn van blauwn

Den dag van vandoage est er nog oltyd redelik geblauwd moa 't volt mindr ip omdamme mêer mobiel zyn.

  • Tot in de joaren 80 waster nogol redelik vele geblauwd me illegoaln alcol. Dad es nu straf verminderd moa der es nu wel en commerce in hash, wiet en consorten.
  • Vele camioengchauffeurs verdiendn ne schônen frang by me tobak noa Iengland te blauwen, moa da schynt ôok gekalmeerd te zyn. Oan n'andren kant zyn der nogol Iengelse die ier komn tobak kôpen vô in Iengland te verkôpen; daddes dus ôok blauwn oanze oovr de wettelikken limiet goane.
  • Randgevallen in verband me de definitie van blauwn zyn:
    • De gediefde containers me segritten die uutgevoerd wirden of in sommigste privé-kriengen verkocht wirden.
    • De gasten die mee doene aan BTW carrousels of me mersjandyse die van de camioeng "gevolln" es.
    • De zwarte commerce in de illegoale copies van CD's, DVD's en vôorol van grôte merken (Lacoste, Cartier, ...).

[bewerk'n] Karel de Blauwer

Karel de Blauwer is e personage uut vertelliengsjes die symbool stoat voer olle blauwers. Ze standbeeld stoat in Oarienge.

[bewerk'n] Toerisme

  • In Oarienge organiseern ze idder joar e Karel de Blauwer verkiezienge bissn de Blauwersfêestn.
  • In 'n omtrek van Mêenn kuj de Kommiezenroute volgen: 50 kilometers mè je vèlo ol gemêentn lik Wervicq-Sud, Bousbecque, Halluin, Rekkem en Lauwe.
  • Blauwersroute: mè de bôte (je voart van de streke van Wervik e Koomn toet an Wambrechies, op de Leie en de Deûle) of mè 'n otto.

[bewerk'n] Bronne

SOHIER, R., Van Blauwers en commiezen, Davidsfonds 1999, Poperinge - IJzereweelde