Brugse Vrye

From Wikipedia

't Brugse Vrye (of Brugsche Vrye, Nl: Brugse Vrije, Eng: Liberty of Bruges, Fr: Franc de Bruges: D: Brügger Freien) was in 't Ancien Regime de kasselrie van Brugge. Da was een groot plattelandsgebied die wier begrensd deur de Westerschelde in 't noorn, de Noordzêe in 't westen, den Yzer in 't zuun, en in 't oosten deur de denkbeeldige lyne Merkem-Lichtervelde-Ursel-Lembeke. Bin da groot gebied lagen der vele enclaves die een eigen bestier an: de steden Brugge, Toeroet, Gistel, Oedeburg, Eeklo ... en d'heerlikheden Wyndoale, Sysele, Proosse en Kanunnikse, ...

't Vrye was ingedeeld in drie kwartieren: 't noord-, oost- en westkwartier. Alle drie waren z'ip underne toer ipgedeeld in ambachten, en d'ambachten ip underne toer in prochies. Domee moe je wel ipletten: bevoorbeeld de stad Gistel ad zen eigen bestier, en wier dus nie bestierd deur de schepenbank van 't Vrye, mo Gistel Ambacht wier wel bestierd deur de schepens van 't Vrye. Gistel ambacht bestond uut de prochies Moere, Zevekote, Kapelle, Westkerke, Roksem, Ettelgem, Bekegem, Zerkegem en Zande.

De kasselrie wier bestierd deur één hoogbaljuw, vier burgemeesters en minimum 27 schepens. 't Administratief en gerechtelik personeel bestond uut den ontfanger, raadspensionarissen, griffiers, onderzoeksklerken, ipperklerken van de griffie, taalman, procureurs en notarissen, deurwaarders van de kamer, ne gerechtsdocteur, chiruziens, boden en een concierge. 't Vrye had zen eigen vierschare en een kamer.

't Vrye bestierde dus een groot stik van de huidige provincie West-Vloandern en een poar gemeenten en steden van Oost-Vloandern: Eeklo, Maldegem. Naast bestieren, spraken z'ook recht, en hielden controle ip de lêgere bestieren, de polders en wateringen, kerkmeesters en dismeesters, de prochiebestieren.

't Vrye als bestierlike indelinge is ofgeschaft deur de Fransen tenden de jaren 1700.

't Was ontstaan rond het jaar duust uut gedeelten van de pagus Flandrensis (lank, smal gebied tussen 't Zwin en den Yzer), de pagus Rodanensis (de streke rond Aardenburg), en de pagus Mempiscus (de streke te westen van de Leie). D'hoofdplatse van 't Vrye was van by 't begun de Burg in Brugge.

[bewerk'n] Bronne

PREVENIER, W., en AUGUSTYN, B. (eds.), "De gewestelijke en lokale overheidsinstellingen in Vlaanderen tot 1795", uutgegeven deur 't Algemeen Rijksarchief, 1997.

Andre toaln