Kwalle
From Wikipedia
Kwalle | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Oorkwalle |
|||||||
Taxonomische indêlienge | |||||||
|
|||||||
Sorte | |||||||
Aurelia aurita |
Een kwalle of een galle is een oltebêeste (Cnidaria). De mêeste leven in de zêe moar 'n poar soortn ook in zoet woater. Oltebêestn zyn bêestn met plantoardige kenmerkn lik de zêeanemonen, poliepn, koroalen...
Inoud |
[bewerk'n] Uutzicht
Kwallen zyn eenvoudig gebouwde bêestn. Ze bestoan vo 95% uut woater. In 't klokvormig lyf is 't er een grôte centrale olte woabinnen dat al de processen under ofspelen. Z'en gin orgoanen moa gespecialiseerde celln. De wandn van de olte en een binnen-en buutnloage. De binnenloage zorgt vo de verteiringe van 't eetn. D'r is moar êen openinge noa buutn toe die vo de ipnoame van voedinge zorgt en vo de uutscheidinge. Die openinge zit van oender in 't middn. Doa zittn ook de geslachtscelln. Roend de moendopeninge zyn d'r vier moendoarms, moa by sommigte sôortn groeien d'r vanof de bôord van de klokke nog tentoakels, een sôorte lange drendels.
[bewerk'n] Leven
Kwallen zyn roofbêestn die de prooi met under tentoakels noar under moend bringen. Z' eetn plantn, worms, klêne kriften, en klêne vissn. Under vangoarms zittn vul netelcelln, woamee da z'under prooi verlammen. Ip 't vel van menschn verôorzoakn ze dikwyls pynlikke bloaren lik van tingels (nittels). De vôortplantinge gebeurt ip 'n speciale maniere. Kwallen en gin sex. De vintjes stortn under spermacelln in de zêe die ton noa 't vrouwtje stromen. De vrouwtjes leggen eitjes die bevrucht wordn. Uut zulk 'n bevrucht eitje oentstoat er êest een klêne geleiachtige poliepe van 1cm grôot. Da polieptje zet em vaste ip een plante, schelpe, stêen of wier. De tentoakels groeien noa boven. In bepoalde moandn van 't joar kommen van de top klêne schuttelvormige kwalletjes los die uutgroeien toet grôte kwallen.
[bewerk'n] Verspreidinge
In iedere zêe , van de Poolzêe, toet an den Evenoar, kommen d'r kwallen vôren. De kwallen die je mêest ziet in de Nôordzêe zyn oorkwallen. De mêest voorkomende soortn zyn de oorkwalle, de blauwe zêepaddestoel, en de blauwe en rôwe oarkwalle.
[bewerk'n] Uutdrukkinge
- Een kwalle van een vint: een ambetant persôon