Metro Manila

Tikang ha Wikipedia

Mayda impormasyon hini nga artikulo nga aada han Iningles nga bersyon nga angay ighubad ha Winaray
Metropolitano nga Manila
Mapa han Pilipinas nga nagpapakita kon hain nahimutangan an Metropolitano nga Manila
Sentro han Rehiyon Manila
Populasyon 11,289,368[1] (2005)
– Densidad 17,751 ha tagsa km²
Kahaluag 636 km²
Mga Pagbahinbahin
Mga Probinsya
Mga Syudad 14
Mga Bungto 3
Mga Baranggay 1694
– Mga Distrito ha Congreso 27
Mga Yinaknan Tinag-alog

An Metropolitano nga Manila (ha Iningles: Metropolitan Manila; ha Tinag-alog: Kalakhang Maynila) o Nasodnon nga Kapital nga Rehiyon (ha Iningles: National Capital Region (NCR); ha Tinag-alog: Pambansang Punong Rehiyon) amo an kapital han Pilipinas ngan usa han mga katloan nga pinakadako hin populasyon nga mga metropolitano nga kahaluag han kalibutan. It Metro Manila usa han duha nga mga designar nga mga metropolitano nga kahaluag han Pilipinas, ngan an sugad gihapon hini amo an Metro Cebu.

An Metro Manila amo an metropolitano nga kahaluag nga naglalakip han syudad han Manila, ngan hin napulo kag unom nga mga nagpapalibot nga mga syudad ngan bugnto, upod an Syudad han Quezon, an kapital tikang han 1948 tubtob 1976. It Metro Manila amo an politikal, ekonomiya, sosyal ngan kultura nga sentro han Pilipinas, ngan usa han mga modero nga mga metropolis ha Timugan nga Asya. Damo nga mga lokal ha Syudad han Manila ngan ha mga probinsya an natawag hit rehiyon nga Manila la, bisan man kon ini diri ginkakauyonan hin mga lokal tikang han iba nga dapit han metropolis. It Metro Manila agsob nga ginpapahalipot nga M.M..

It Metro Manila amo an gigutiayi han mga administratibo nga rehiyon, pero amo ini an pinakadako hin populasyon ngan pinakahitaas an densidad hin populasyon, kay mayda hini populasyon nga 9,932,560 (sumala han 2000 nga census) hin kahaluag nga mga 636 ka kwadrado nga kilometro la an kadako. Amo la liwat ini an rehiyon nga waray mga probinsya. Ginsasapitan an rehiyon han mga lalawigan han Bulacan ha amihanan, Rizal ha sidlangan, ngan Cavite ug Laguna ha salatan. It Metro Manila nahamutnga gihapon han Bahia han Manila ha salatan ngan han Laguna de Bay ha timugan o salatan-sidlangan ngan an Salog han Pasig nasubay ha butnga hinin duha nga mga katubigan ngan nagtutunga hit rehiyon.

The term Metro Manila should not be confused with the metro rail system of the region, and the word metro itself always describes the metropolitan area (as in the metro). The railways are called by their abbreviations, such as the LRT and the MRT, also known as Light Rail Transit and Metro Rail Transit, respectively.

Ha papel, it Manila amo an pinili nga kapital nga lingkoranan han gobyerno han Pilipinas, pero ha tinuod, an mga lingkoranan han gobyerno nahamutang ha dirudilain nga mga dapit han Metro Manila. An ehekutibo ngan administratibo nga lingkoranan han gobyerno nahamutang ha Manila, pati gihapon an judikatura. An hitaas nga balayan han lehislatura (an Senado han Pilipinas) nahamutang ha Syudad han Pasay, samtang an ubos nga balayan (an Kapulongan hin mga Representante han Pilipinas) ha Syudad han Quezon.

[igliwat] Mga Syudad ngan mga Bungto

An Metro Manila nahibug-os hin napulo kag upat (14) nga mga syudad ngan tulo (3) nga mga bungto. An tagsa bungto ngan syudad pinamunoan hin alkalde o mayor nga api han Metro Manila Mayor's League, nga kabahin han Metropolitan Manila Development Authority (MMDA).

Mapa han Metro Manila nga nagpapakita han mga syudad ngan mga bungto.
Mapa han Metro Manila nga nagpapakita han mga syudad ngan mga bungto.
Syudad Populasyon¹ Kahaluag
(km²)
Dens. han pop.
(ha tagsa km²)
Syudad han Caloocan 1,177,604 53.33 22,081
Syudad han Las Piñas 528,011 41.54 12,710
Syudad han Makati 444,867 27.36 16,260
Syudad han Malabon 338,855 15.76 21,501
Syudad han Mandaluyong 278,474 11.26 24,731
Manila 1,581,082 38.55 41,014
Syudad han Marikina 391,170 33.97 11,515
Syudad han Muntinlupa 379,310 46.70 8,122
Syudad han Parañaque 449,811 47.69 9,432
Syudad han Pasay 354,908 19.00 18,679
Syudad han Pasig 505,058 31.00 16,292
Syudad han Quezon 2,173,831 161.12 13,492
Syudad han Taguig 467,375 47.88 9,761
Syudad han Valenzuela 485,433 44.58 10,889
Bungto Populasyon¹ Kahaluag
(km²)
Dens. han pop.
(ha tagsa km²)
Navotas 230,403 10.77 21,393
Pateros 57,407 2.10 27,337
San Juan 117,680 5.94 19,811

¹ 2000 nga Census

An Metro Manila or the National Capital Region (NCR) diri sugad han iba nga mga rehiyon nga ginbahinbahin ngadto hin mga probinsya kondi ginbahin ini ngadto hin upat nga waray-function nga mga distrito, nga gintirok pinaagi ha heyograpiya nga batikan nga ginreperensya ha Salog han Pasig. Ini nga mga distrito ginhimo dida han 1976 pero waray ini mga lokal nga gobyerno ngan waray representasyon ha kongreso, diri sugad han mga probinsya. Gingagamit la ini nga mga distrito para hin mga panuyo hin fiscal ngan istadistika.

An mga syudad ngan bungto ha sakob han NCR ginbahin han upat nga mga distrito hin sugad hini:

  • Syahan nga Distrito: Syudad han Manila
  • Ikaduha nga Distrito: Syudad han Mandaluyong, Syudad han Marikina, Syudad han Pasig, Syudad han Quezon, San Juan
  • Ikatulo nga Distrito: Syudad han Caloocan, Syudad han Malabon, Navotas, Syudad han Valenzuela
  • Ika-upat nga Distrito: Syudad han Las Piñas, Syudad han Makati, Syudad han Muntinlupa, Syudad han Parañaque, Syudad han Pasay, Pateros, Syudad han Taguig
Metro Manila
Mga Syudad: Caloocan | Las Piñas | Makati | Malabon | Mandaluyong | Manila | Marikina | Muntinlupa | Parañaque | Pasay | Pasig | Quezon | Taguig | Valenzuela
Mga Bungto: Navotas | Pateros | San Juan
Mga Rehiyon ngan Lalawigan han Luzon
Ilocos nga Rehiyon: Ilocos Norte | Ilocos Sur | La Union | Pangasinan
Siong han Cagayan: Batanes | Cagayan | Isabela | Nueva Vizcaya | Quirino
Butnga nga Luzon: Aurora | Bataan | Bulacan | Nueva Ecija | Pampanga | Tarlac | Zambales
CALABARZON: Batangas | Cavite | Laguna | Quezon | Rizal
MIMARO: Marinduque | Occidental Mindoro | Oriental Mindoro | Romblon
Bicol nga Rehiyon: Albay | Camarines Norte | Camarines Sur | Catanduanes | Masbate | Sorsogon
Admin. nga Rehiyon han Cordillera: Abra | Apayao | Benguet | Ifugao | Kalinga | Mountain Province
Metro Manila: Waray mga probinsya
Mga Rehiyon han Pilipinas
Luzon: Metro Manila | Administratibo nga Rehiyon han Cordillera | Ilocos nga Rehiyon | Siong han Cagayan | Butnga nga Luzon | CALABARZON | MIMARO | Bicol nga Rehiyon
Kabisay-an: Katundan nga Kabisay-an | Butnga nga Kabisay-an | Sinirangan nga Kabisay-an
Mindanao: Peninsula han Zamboanga | Amihanan nga Mindanao | Davao nga Rehiyon | SOCCSKSARGEN | Caraga | Autonomo nga Rehiyon ha Muslim Mindanao