Rafael Hernández Marín

Tikang ha Wikipedia

Rafael Hernández
Rafael Hernández

Hi Rafael Hernández Marín (Oktubre 24, 1892 – Disyembre 11, 1965), natawo ha bungto han Aguadilla, Puerto Rico, amo an sinisiring hin damo nga amo an pinakamakarit nga kompositor hin Puertorriqueño nga musika.

Sulod

[igliwat] Biyograpiya

Natawo hi Hernández ha kablas nga pamilya. Han bata pa hiya, nahibaro hiya han trabaho hin paghimo hin cigarro, nga tikang diin nakahimo hiya hin pagpakabuhi. Nagkaada hiya hin hilig ha musika ngan naghangyo hiya han iya mga kag-anak nga tugutan hiya nga magin istudyante hin musika. Han 12 an iya pangidaron, hi Hernández nag-aram hin musika ha San Juan, ha ilarom han pag-giya han mga profesor hin musika nga hira Jose Ruellan Lequenica ngan Jesús Figueroa. Nahibaro hiya pagtokar hin damo nga mga instrumento hin musika, sugad han clarinet, tuba, violin, piano ngan sista. Kondi, sumala hin damo nga mga historiador hin Puertorriqueño nga musika, dida han kahibaro hiya hin pagsurat hin musika nga an iya kinabuhi ngan an kaagi han musika Puertorriqueño nagbalhin hin kadayonan. Ha edad nga 14, nagtokar hiya para han Cocolia Orquestra. Binmalhin hi Hernández ngadto ha San Juan nga diin nagtokar hiya para han orkestra munisipal ha ilarom han direktor nga hi Manuel Tizol.

Rafael Hernández (ha wala) upod han iya umangkon, c.1917 han Syahan nga Gyera-Pangkalibotan
Rafael Hernández (ha wala) upod han iya umangkon, c.1917 han Syahan nga Gyera-Pangkalibotan

Han 1917, hi Rafael Hernández nagtatrabaho komo musikero ha North Carolina, han pag-entra han U.S. han WWI. Inmapi hiya han Army ngan ginkadto hiya han ika-396 nga Infantry Regimant han Puerto Rico nga gintukod ha Nueva York. Ini nga rehimento, nga kilalado gihapon nga "The Harlem Hell fighters" han mga Aleman, nagsirbe ha Francia. Didto, nagsudoy hiya ha Europa upod han "Orchestra Europe".

Katapos han gyera, hi Hernández binmalhin ha New York City. Han dekada han mga 1920, nagtikang hiya pagsurat hin mga kanta ngan pag-organisa hi trio nga ginngaranan "Trio Borincano". Han 1926, an iya igkasi-Puertorriqueño nga hi Pedro Flores inmapi han Trio. Bisan man kon hi Hernández ngan hi Flores nagkasangkay ngan pirme nagpabilin nga magsangkay, nagbulag hira ngan nagkompentensya hira ha musika. Katapos han pagkabuhag han trio, naghimo hi Hernández han quartet nga an ngaran "Cuarteto Victoria" nga naglakip han magkaranta nga hi Myrta Silva, kilalado gihapon nga "La Guarachera" ngan "La Gorda de Oro". Upod hini nga duha nga grupo, hi Hernández naglinakat ngan nagtokar han iya musika ha bug-os han Estados Unidos, Latinamerica, Mexico, Cuba ngan Puerto Rico.

Han 1932, hi Hernández binmalhin ha Mexico, nga diin an mga Mexicano nagtratar ha iya komo usa hiya ha ira. Nagdumara hiya hin orkestra didto ngan nagrehistro hiya hin pag-iskwela han Nasodnon nga Music Conservatory han Mexico, agod maipadukwag an iya kinaadman ha musika. Nagin aktor gihapon hi Hernández ngan nag-organisa hiya han damo han mga musical score han kanan Meico "bulawan nga panahon" han mga salida. An mga Mexicano han estado han Puebla nagtagad han iya komposisyon "Qué Chula es Puebla" nga amo an ira diri-opisyal nga kanta. An iya asawa (ngan nagin iya balo) Mexicana.

Han 1937, ginsurat ni Hernández an usa han iya mga gimaupayi nga mga komposisyon, "Lamento Borincano". Hadton gihapon nga tuig, nagsurat hiya han sinisiring hin kadam-an nga amo an iya obra maestra, "Preciosa". Han 1947, inmuli hi Hernández ha Puerto Rico ngan amo an nagin direktor han Orkestra Simfoniya Puertorriqueño. Usa gihapon hiya nga tigsagdon (advisor) hin musika han tinatag-iyahan-han-gobyerno nga WIPR Radio.

An talento ni Rafael Hernández diri la tubtob hin pagkomposo hin musika patriotika. Nagkomposo gihapon hiya hin musika para han Pasko, mga danza, mga zarzuela, mga guaracha, mga bolero, mga waltz ngan damo pa nga iba. Damo ha República Dominica nagtatagad han iya komposisyon nga "Linda Quisqueya" nga amo an ira ikaduha nga nasodnon nga kanta.

An mga kinomposo ni Hernández naglalakip han "Ahora Somos Felices" (Yana maglipayon na kita), "Campanitas de Cristal", "Capullito de Aleli", "Culpable" (Sala-an), "El Cumbanchero", "Ese Soy Yo" (Hi Ako Ini), "Perfume de Gardenias", "Silencio", and "Tu No Comprendes" (Diri ka Nasabot), ha 3,000 pa nga iba. An iya musika nagin importante nga bahin han kultura Puertorriqueño.

Hi Hernández amo an Honorary nga Presidente han Mga Manunurat ngan Mga Kompositor nga Katig-uban (o Authors and Composers Association). Hiya gihapon an nagtukod han little league nga baseball ha Puerto Rico. Hi Presidente John F. Kennedy nag-agnay ha iya nga "Mr. Cumbanchero".

Namatay hi Rafael Hernández ha San Juan han Disyembre 11, 1965. An iya mga nahabilin ginlubong ha Sta. Maria Magdalena ha Cementerio Pazzis han Viejo San Juan. Gintaga-an hiya hin dungog han Puerto Rico pinaagi hin pagngaran ha iya dungog hin mga edificio publico, mga avenida ngan mga iskwelahan. An aeropuerto ha Aguadilla ginngaranan nga Rafael Hernández Airport. Mayda mga iskwelahan ha Boston, Mass. ngan ha Newark, N.J. nga ginngaranan ha dungog ni Rafael Hernández. An kilalado nga Puertorriqueño nga iskultor nga hi Tomas Batista naghimo hin istatwa ni Hernández nga aada han municipio han Bayamon, Puerto Rico.

[igliwat] Musika

[igliwat] Mga kanta

  • No Me Quieras Tanto
  • Capullito de Alelí
  • El Cumbanchero
  • Ahora Somos Felices
  • Campanitas de Cristal
  • Silencio
  • Tu No Comprendes
  • Culpable
  • Ese Soy Yo
  • Perfume de Gardenias
  • Enamorado de Ti
  • Mi Guajirita
  • Desvelo de amor
  • Traición
  • Son Las Seis de la Mañana
  • Lamento Borincano
  • Canción de Alma
  • Preciosa

[igliwat] Kitaa gihapon

  • Lista hin mga kilalado nga mga Puertorriqueño

[igliwat] Mga sumpay ha gawas

Ha iba nga mga yinaknan