Pluto (dwergplaneet)
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Pluto, ook bekend as 134340 Pluto, is die tweede-grootste bekende dwergplaneet in die sonnestelsel en die tiende-grootste waargenome liggaam wat direk om die son wentel. Pluto was oorspronklik as 'n planeet beskou, maar is sedertdien erken as die grootste lid van die Kuipergordel. Soos ander lede van die gordel, bestaan Pluto hoofsaaklik uit rots en ys en is relatief klein: ongeveer 'n vyfde van die aarde se maan se massa en 'n derde van sy volume. Pluto is kleiner as sewe mane in die sonnestelsel en het 'n eksentriese omwentelingsbaan wat dit van 29 tot 49 AU (4,3–7,3 biljoen km) van die son af beweeg. Die dwergplaneet het egter ook 'n baie hoë inklinasie ten opsigte van die ander planete en dit gebeur dus dat Pluto soms nader aan die son is as die planeet Neptunus.
Pluto en sy grootste natuurlike satelliet, Charon, word gereeld as 'n binêre stelsel beskou, omdat die massamiddelpunt van hul wentelbane nie binne-in enige van die twee liggame lê nie.[1] Die International Astronomical Union ("Internasionale Sterrekundige Vereniging", IAU) het egter nog nie 'n formele definisie vir binêre dwergplanete nie en tot hulle een bekend stel bly Charon 'n maan van die dwergplaneet Pluto[2] Pluto het ook twee kleiner mane, Nix and Hydra, wat in 2005 ontdek is.[3].
Van die oomblik van sy ontdekking in 1930 tot 2006 was Pluto as die sonnestelsel se negende planeet beskou. In die laat 20ste en vroeë 21ste eeu was baie voorwerpe soortgelyk aan Pluto in die buitenste dele van die sonnestelsel ontdek, waaronder ook die verstrooide skyf-voorwerp Eris, wat ietwat groter is as Pluto. Op 24 Augustus 2006 het die IAU die term "planeet" vir die eerste keer gedefinieer. Hierdie definisie het Pluto van sy titel as planeet ontneem en dit onder die nuwe kategorie van dwergplaneet geklassifiseer saam met Eris en Ceres..[4] Na die herklassifisering was Pluto ook tot die lys van planetoïdes gevoeg en is die nommer 134340 aan hom toegewys.[5][6]
[wysig] Verwysings
- ↑ C.B. Olkin, L.H. Wasserman, O.G. Franz (2003). "The mass ratio of Charon to Pluto from Hubble Space Telescope astrometry with the fine guidance sensors-." Lowell Observatory. pp. 254-259 URL besoek op 2007-03-13.
- ↑ O. Gingerich (2006). "The Path to Defining Planets." Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics and IAU EC Planet Definition Committee chair. URL besoek op 2007-03-13.
- ↑ B. Sicardy, W. Beisker et. al. (2006). "Observing Two Pluto Stellar Approaches In 2006: Results On Pluto's Atmosphere And Detection Of Hydra." URL besoek op 2007-03-13.
- ↑ A. Akwagyiram (2005). "Farewell Pluto?." BBC News. URL besoek op 2006-03-05.
- ↑ T. B. Spahr (2006). "MPEC 2006-R19 : EDITORIAL NOTICE." Minor Planet Center. URL besoek op 2006-09-07.
- ↑ D. Shiga (2006). "Pluto added to official "minor planet" list." NewScientist. URL besoek op 2006-09-08.
Die sonnestelsel |
---|
Die son · Mercurius · Venus · Aarde · Mars · Ceres · Jupiter · Saturnus · Uranus · Neptunus · Pluto · Eris |
Planete · Dwergplanete · Mane: Aarde · Mars · Asteroïdies · Jupiter · Saturnus · Uranus · Neptunus · Pluto · Eris |
Klein hemelliggame: Meteoroïdes · Asteroïdes (die astroïdegordel) · Centaurs · TNV's (Kuipergordel/Verstrooide skyf) · Komete (Oortwolk) |