Iapetus (maan)
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Iapetus (ook genoem Japetus) is 'n natuurlike satelliet van die planeet Saturnus. Die maan is in 1671 ontdek deur Giovanni Cassini. Iapetus is bekend vir sy tweekleurigheid: die een hemisfeer van die maan is merkwaardig donkerder as die ander hemisfeer. Die maan is vernoem na Iapetus, een van die Titane in Griekse mitologie.
Die oppervlakstemperatuur van die maan op die donker hemisfeer is 130 Kelvin (-143.15 °C) en die maan is dus die warmste van al Saturnus se mane. Steeds bestaan die maan egter hoofsaaklik uit ys en 'n klein deel silikaatgesteente.
Iapetus het 'n ongewone wentelbaan om Saturnus. Alhoewel hy Saturnus se derde-grootste maan is, is hy baie verder weg van Saturnus as die volgende groot maan, Titan. Die inklinasiehoek van die wentelbaan tot betrekking tot Saturnus se ewenaar is ook baie groter as dié van die ander gewone mane. Slegs ongewone, buitenste mane soos Phoebe het groter inklinasiehoeke. Niemand weet tans hoekom dit so is nie. Die groot afstand tussen Iapetus en Saturnus en die maan se inklinasiehoek beteken wel dat dit die enigste groot maan is waarvan Saturnus se ringe besigtig kan word.
Giovanni Cassini het al in die sewentiende eeu aangeneem dat een kant van Iapetus baie donkerder is as die ander kant. Hy het hierdie aanname basseer op die feit dat hy Iapetus slegs aan een kant van Saturnus kon waarneem. Die aanname is dan ook in 1981 bevestig deur Voyager 2, wat foto's van die maan op 'n afstand van 966 000km van die planeet af geneem het. Die rede vir hierdie verskil in die kleur van die oppervlak is tans nog onbekend.
Naas die bogenoemde besonderhede het Iapetus nog 'n raaisel te bied: die ruimtetuig Cassini het ontdek dat die ewenaar van die maan 'n plato bevat wat 20km breed en 13km hoog is en 1300km ver strek. Alhoewel daar verskillende verklarings vir hierdie verskynsel voorgestel is, is daar steeds geen bewyse daarvoor nie. Daar word verwag dat Cassini op 10 September 2007 foto's van die maan sal neem op 'n afstand van slegs 1200km en dit lig op die onderwerp sal gooi.