Oerknal
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Oerknal, Groot Knal of Big Bang, is die populêre benaming van die wyd-aanvaarde kosmologiese teorie wat beskryf hoe die heelal 13,7 miljard jaar gelede ontstaan het uit 'n superdigte, dimensielose en verskriklik hete singulariteit. Tegelykertyd met die oerknal, voer die teorie aan, sou ruimte en tyd ook ontstaan. Die teorie is onder meer gebaseer op die waarneming van die voortdurend uitdyende heelal, afgelei van die besonderse rooiverskuiwing van die lig van verre sterrestelsels. Die ontdekking van die mikrogolf agtergrondbestraling, wat orals in die ruimte teenwoordig is, het die teorie ook sterk ondersteun.
Die term Big Bang is eers deur Fred Hoyle in 1950 gebruik as 'n sarkastiese aanduiding om sy afkeur van die teorie uit te druk. Hoyle was 'n voorstander van die konkurrerende maar nou verlate steady-statemodel.
[wysig] Voorgeskiedenis
[wysig] Die dinamiese heelal
Voordat die teorie van die Oerknal geformuleer is, het meeste mense geglo dat die heelal staties is; met ander woorde dit het altyd, en sal altyd, bestaan. Volgens die swaartekragwet van Isaac Newton sou só 'n heelal egter ineen stort. Newton het hierdie probleem erken, maar hy het gepoog om die algemene veronderstelling te behou deur in 'n briefwisseling met Richard Bentley vas te stel dat, as die materie in die heelal gelykmatig in 'n oneindige ruimte versprei is, sou daar geen middelpunt wees waarheen die alle materie sou kon instort nie.
Albert Einstein het standpunt ingeneem dat die heelal staties is en het by sy algemene relatiwiteitsteorie gepostuleer dat die kosmologiese konstante die ineenstorting teëgaan. Die Nederlandse astronoom Willem de Sitter het met 'n ander model van die heelal na vore gekom, en voorspel in 1918 aan die hand daarvan dat die rooiverskuiwing eweredig met die afstand is.
[wysig] Sien ook
- Astrofisika
- Evolusie
- Heelal
- Kosmogonie
- Kosmologie
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal. |