Afvalverwydering

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Hierdie artikel moet skoongemaak of andersins verbeter word.

Hierdie artikel voldoen nie tans aan die hoë standaarde van kwaliteit waarna Wikipedia streef nie. Voel vry om self in te spring en verbeterings te maak, en verwyder hierdie kennisgewing na die tyd. Vir meer hulp, sien die redigeringshulp. Daar is moontlik kommentaar in die artikel of op die besprekingsblad wat verbeter moet word.

Inhoud

[wysig] Stortingsterreine

Om van afval ontslae te raak, is stortingsterreine die mees algemene oplossing en is dit tot vandag toe in baie lande die hoof afval verwyderings metode. In vroeë tye is in ou steengroewe of natuurlike gate in die grond as stortingsterreine gebruik. ‘n Goed bestuurde stortingsterrein kan higiënies en relatief goedkoop bedryf word. Die metodes wat so ‘n stortingsterrein gebruik, moet die afval op so ‘n manier bestuur sodat dit nie die omgewing enige skade aandoen nie. Ouer en minder veilige stortingsterreine kan ‘n hele klomp gevare vir die omgewing in hê:

  • Wind wat gemors rondwaai.
  • Diere en insekte wat gelok word.
  • Dodelike gasse onder die grond. Die gasse is gewoonlik metaangas en koolstofmonoksied, wat kweekhuis gasse is. Hulle laat ‘n stank in die lug en plante onder en bo die grond vrek.

‘n Moderne stortingsterrein moet afval van klei, plastiek en kledingsmateriale kan verwerk. Die meeste afval kan in blokke gekompakteer word, wat minder plek neem, en in sekere grotes kom vir presiese grote ruimtes in die terrein. Die gekompakteerde afval lok ook minder aasdiere soos rotte en muise, dit verminder ook die gevaar van wind wat die rommel kan wegwaai na waar dit dalk skade aan die natuurlewe kan doen. Baie stortingsterreine het ‘n masjien wat die kweekhuisgasse verwyder. In Sao Paulo in Brasilië byvoorbeeld, is daar op een stortingsterrein ‘n kragopwekker aan die pypsisteem wat die kweekhuisgasse verwyder, gekoppel en so word ‘n klein dorpie van elektrisiteit voorsien! In hierdie proses verbrand die gasse en draai ‘n turbine, wat dan die krag opwek. Hierdie oplossing is een van vele om die kweekhuisgasse te verwyder, maar nogtans verbrand die meeste stortingsterreine oor die wêreld heen eenvoudig net die gasse. Dit is egter baie belangrik om die metaangas so te benut en uit te skakel uit die omgewing, Die metaangas is baie gevaarliker as die mate van koolstofdioksied wat deur die proses vrygestel word. Plante breek ieder geval die koolstofdioksied af.

Dit is moeilik om in ‘n groot stad of dorp ‘n stortingsterrein te bou, want niemand verkies tog ‘n ashoop regoor ‘n parkie nie, so die koste vir die afval verwydering raak duur, want dit moet na ‘n stortingsterrein buite die stad/dorp vervoer word.

[wysig] Verbranding

Om vullis effektief te verbrand, het ‘n mens baie hoë temperature nodig. Hierdie metode staan bekend as termiese behandeling. Teen hoë temperature reageer die afvalstowwe en skei gas en as na die verbranding as uit. Verbranding is gewild in baie die lande, byvoorbeeld in Japan, wat min oop ruimtes het vir stortingsterreine, in Swede wat vir die laaste 20 jaar die leier in afvalverbranding is, en in Denmarke wat ook die afval verbrand en energie daarvan opwek vir huishoudelike verwarming. Verbranding word op klein skaal gedoen deur individue of op groot skaal deur industrieë. Dit is ‘n praktiese metode om afval te bestuur en om gevaarlike materiale te beveilig soos mediese afval, alhoewel dit ook bekend is vir die lugbesoedeling.

Om komplekse chemiese verbindings soos dioksien af te breek deur gebruik te maak van hitte, kan gewoonlik nie gedoen word deur gewoon die materiaal te verbrand teen die temperature wat ‘n oop vuur meebring nie. Dit is gereeld nodig om die proses van verbranding aan te vul met gas- of oliebranders en blaasbalke ten einde die temperatuur hoog genoeg te kry om molekulêre afbreking tot gevolg te hê. Alternatiewelik kan die uitlaatgasse van ‘n gewone vuur gebruik word, deur dit in genoegsaam verhitte buise te gelei, wat termiese afbreking van molekules tot gevolg sal hê.

Die termiese afbreking van besoedelende molekules kan indirek ander besoedelingsprobleme tot gevolg hê. Dioksien se afbreekproses begin by 1 000 °C, maar tegelyk word giftige stikstof oksides en osoon gevorm wanneer atmosferiese stikstof en suurstof afbreek teen 1 600 °C. Hierdie ongewenste vorming van oksides verg verdere katalitiese behandeling van die uitlaatgasse.

[wysig] Hulpbron-tipe herwinning

Dit is ‘n relatiewe nuwe idee in afval bestuur. Die vullis word soos ‘n hulpbron hanteer, eerder om dit te vernietig in oonde of ashope. Daar is verskillende maniere waarmee die vullis na ‘n hulpbron omgeskakel kan word kan word soos herwinning of die inhoud van die afval kan vir die opwekking van elektrisiteit gebruik word.

Die ontginnig van hulpbronne uit afval raak meer algemeen waar daar nie genoeg oop grond is vir stortingsterreine nie, of waar daar ‘n hoë bevolkingsdigtheid is. Meer mense is ten gunste van herwinning, want op die lang termyn sal dit die beste wees. Natuurlike hulpbronne is beperk en sal nie vir ewig daar wees nie. Daar is verskeie metodes om afval te herwin en met vandag se tegnologie en metodes wat daagliks uitgedink word, sal daar hopelik nie meer stortingsterreine, lugbesoedeling en water- besoedeling wees nie.

In sommige lande vind hulpbron herwinning klaar plaas, in die vorm van hande arbeid wat die afval deursoek en die herwinbare hulpbronne in die herstel/herwin mark verkoop vir geld. Suid-Amerika is een van die voorlopers in dié beweging. Die werkers agter die skerms word genoem "waste pickers" of "rag pickers" en is deel van die informele sektor, maar speel ‘n groot rol in die herstel van afval en verlig die druk op munisipaliteite. Daar is planne om hierdie werkers in die formele afval bestuur in te sluit, wat geld sal spaar en werkloosheid in areas met hoë werkloosheid te verminder as ook misdaad te verlaag. Dit sal egter baie geld kos om hierdie mense in die formele sektor in te sluit, daar gaan gereeld beserings opgedoen word en hulle lewensverwagting sal drasties verlaag word in die geval van blootstelling aan giftige materiale. Ontwikkelde lande sal hulle nie in hul formele sektor wil insluit nie.

[wysig] Herwinning

Hoofartikel: Herwinning.

Herwinning is die proses waar gebruikte produkte weer nuut gemaak word deur tegnologie. In gevorderde lande is die term baie bekend en die meeste tipes villus word as herwin baar aanskou en in sekere kategorieë soos versamel en verwerk:

  • Metale (blikkies, yster afval ens.)
  • Papier (bokse, koerante, plakkate ens.)
  • Plastiek (houers pype ens.)
  • Glas (bottels ruite ens.)
  • Papier boksies, (want die produk bestaan uit aluminium, papier, tin en plastiek. Groot herwinningsmaatskappye het ‘n manier uitgevind om die stowwe te skei en daarom val hy in hierdie kategorieë).

Meeste van die bogenoemde soorte afval is van een materiaal en dan vergemaklik dit die herwin proses.

Die herwinnig van gebreekte rekenaars en elektriese produkte is belangrik, maar duurder omdat dit langer vat om die apparaat oop te maak en die probleem op te los. Baie elektroniese afval word na Asië gestuur waar die ontginning van koper en goud uit die elektronika ‘n groeiende omgewingsprobleem wort. In rekenaar of TV skerms kom lood en selenium en kadmium voor ("heavy metals") wat in baie ander elektronika ook voorkom.

Omdat herwinde produkte met nuwe produkte kompeteer, is die herwinde produk gewoonlik duurder, want die nuwe/roumateriaal maatskappy is lankal in bedryf.

Gelukkig is die meeste ekonomieë ten gunste van herwinning, want dit is goedkoper in die sin van water en energie teenoor wat gebruik is om die rou produk te ontgin. Byvoorbeeld: herwinning van 1 000 kg aluminium blikkies spaar 5 000 kg bauxiet yster wat gemyn word in Australië en verhoed die verwerking (deur plante) van 15,17 ton CO2 wat ‘n kweekhuis gas is.