Oos-Londen
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Oos-Londen (Engels: East London, Xhosa: Imonti) is 'n stad in die Oos-Kaapprovinsie van Suid-Afrika. Dit het omtrent 212 323 inwoners (volgens 'n 1996 sensus). Dit lê teen die Buffelsrivier, en is die enigste stad in Suid-Afrika met 'n rivierhawe. Pynappels en mielies is belangrike plaaslike uitvoerprodukte. Die hawe beskik ook oor die grootste graansilos in die land, met 'n kapasiteit van tot by 76 000 ton. Oos-Londen is ook 'n belangrike uitvoerhawe vir koper uit Zambië en die Demokratiese Republiek van Kongo.
[wysig] Geskiedenis
Die stad is in 1847 as 'n vesting gestig ('n kruithuis is die enigste oorblyfsel van die destydse Fort Glamorgan). Tien jaar ná die stigting van Oos-Londen vestig meer as 2 300 Duitse setlaars - oorwegend lede van die Duitse Legioen, wat in die Krimoorlog geveg het - in die gebied. Plekname soos Berlin, Hamburg en "King William's Town" getuig van die Duitse erfenis. In 1914 kry Oos-Londen stadstatus.
Vandag is Oos-Londen een van Suid-Afrika se gewildste toeristebestemmings met sowat sewe sonskynure per dag en talle sandstrande.
[wysig] NG gemeente
Die eerste Afrikaanse gemeente in Oos-Londen was nie 'n NG gemeente nie, maar wel die Vrije Hollandse Gemeente van Oost-Londen, ook gewoonweg genoem die Independente Gemeente, wat deur ds. Jooste van Transvaal gestig is en sy eerste kerkraadsvergadering op 6 April 1896 gehou het. Die gemeente het 'n sinkkerkie in St. Paulsweg opgerig waar die lekkergoedfabriek van Wilsons later jare sou staan. Die laaste kerkraadsvergadering van hierdie gemeente is op 21 November 1906 gehou.
Nou het die NG kerk oorgeneem en die eerste NG kerkraadsvergadering is op 1 Mei 1905 gehou. Ds. A.M. McGregor word op 6 September 1905 bevestig en vertrek weer in 1909. Die tweede leraar, ds. J.P. van Huyssteen, is op 9 Julie 1910 bevestig.
Op 5 Oktober 1915 koop die kerk 'n erf grensende aan die hoofstraat aan vir die bou van 'n nuwe kerkgebou. Ds. Van Huyssteen, wat intussen na Riebeek-Wes vertrek het, gaan op versoek van die gemeente op reis deur die Vrystaat om by NG gemeentes geld vir die bou van die kerkgebou in te samel. Die gebou is op 8 April 1922 ingewy deur ds. A.J. Pienaar, moderator.
Weens die snelle uitbreiding van die stad, is die Wes-gemeente in 1941 afgestig en die Noord-gemeente in 1946. Deur die jare is vele ander gemeentes gestig, maar 'n paar is mettertyd weer by ander ingelyf of het saamgesmelt. In 2007 was daar: Buffelsrivier (1962), Cambridge (1952), De Brug (1993), Gonubie (1986), Nahoon (1960), die moedergemeente, Oos-Londen-Noord (1946) en Oos-Londen-Wesheuwels (1971). Die ring van Oos-Londen, wat King William's Town insluit, het in 2007 sowat 1 200 belydende (volwasse) lidmate minder as in 1990 gehad.
Die NG Sendinggemeente Oos-Londen is in 1976 gestig, asook etlike gemeentes van die eertydse NG Kerk in Afrika, wat vandag almal onder die VGK val.
[wysig] Besienswaardighede
- Die Raadsaal in die Victoriaanse renaissance-boustyl is 'n nasionale monument. Die kloktoring is aan die Britse koningin Victoria gewy.
- Die Stasie van Oos-Londen is een van die oudste geboue in die stad en spog met die ou stoomlokomotief Stormberg, wat in 1903 in Engeland gebou is.
- Die St. Peterskerk is 'n nasionale monument uit die jaar 1862.
- Die Ann Bryant-kunsgalery van Oos-Londen toon skilderye van Suid-Afrikaanse en Britse kunstenaars.
- 'n Gedenkteken van die Suid-Afrikaanse kunstenares Lippy Lipshitz herinner aan die Duitse setlaars, wat hulle hier ná die Krimoorlog in 1857 gevestig het en 'n groot bydrae tot die opbloei van handel en landbou in die gebied lewer.
- Die Museum van Oos-Londen spog met 'n eier van die uitgestorwe reusevoël Dodo, wat in 1846 vanuit Mauritius na Suid-Afrika gebring is.
- Die John Baillie-gedenkteken in die hawe herdenk die historiese gebeurtenis van November 1835, toe die Britse vlag vir die eerste keer in die gebied gehys is.
- Een van die eerste privaathuise, wat aan die oostelike oewer van die Buffelrivier opgerig is, huisves vandag die Historiese Museum van Gately-huis. Dit is die oorspronklike tuiste van John Gately, die stigter van Oos-Londen.
- Die Hood Pointvuurtoring is in 1895 in gebruik geneem.