Ekonomie van Namibië

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Die ekonomie van Namibië is hewig afhanklik op die ontginning en verwerking van minerale vir uitvoer, en mynwese maak 20% uit van die BBP. Ryk alluviale diamantneerslae maak Namibië 'n primêre bron van edelsteen-kwaliteit diamante. Namibië is die vierde-grootste uitvoerder van nie-brandstofminerale in Afrika, die wêreld se vyfde-grootste vervaardiger van uraan, en die vervaardiger van groot hoeveelhede lood, sink, tin, silwer en tungsten. Die mynwese-sektor verskaf werk aan sowat 3% van die bevolking, terwyl omtrent die helfte van die bevolking van selfversorgende landbou afhanklik is vir hulle voortbestaan. Namibië voer sowat 50% van sy graangewasbehoeftes in; in droogtejare is voedseltekorte 'n groot probleem in landelike gebiede.

'n Hoë per-capita BBP, in vergeleke met die naburige lande, versteek die groot ongelykhede in inkomsteverspreiding; naastenby een derde van die bevolking het 'n jaarlikse inkome van minder as $1400 in 1994-dollars, volgens 'n 1993 studie. Die Namibiese ekonomie is nouliks aan díé van Suid-Afrika gekoppel, met die Namibiese Dollar vaspen aan die Suid-Afrikaanse Rand. Privatisering van verskeie ondernemings in die komende jare mag langtermyn buitelandse belegging stimuleer.

Die Namibiese ekonomie het 'n moderne marksektor, wat meeste van die land se rykdom produseer, asook 'n tradisionele selfversorgingsektor. Alhoewel die meerderheid van die bevolking van selfversorgende kudde- en landbou afhanklik is, het Namibië meer as 200,000 vakarbeiders, asook 'n klein, goed-opgeleide professionele en bestuursklas.

Die land se gevorderde formele ekonomie is gebaseer op kapitaal-intensiewe nywerheid en boerdery. Daarteenoor is Namibië se ekonomie baie afhanklik van inkomste gegenereer deur die uitvoer van primêre goedere in 'n paar onontbeerlike sektore, insluitend minerale, vee en vis. Verder bly die Namibiese ekonomie nouliks geïntegreer met díé van Suid-Afrika, omdat dit die bron is van die meerderheid van Namibië se invoerprodukte.

Vanaf onafhanklikheid het die Namibiese Regering vryemark ekonomiese beginsels nagestreef, wat ontwerp is om kommersiële ontwikkeling en werkskepping teweë te bring om benadeelde Namibiërs in die ekonomiese hoofstroom te bring. Om hierdie doel te bereik het die regering aktief na skenkersbystand en buitelandse belegging gesoek. Die liberale Buitelandse Beleggingswet van 1990 laat vryheid toe in terme van nasionalisering, remittering van kapitaal en winse, valuta-omsetting en 'n proses vir die regverdige beslegting van geskille. Namibië is ook besig om die sensitiewe kwessie van landelike grondhervorming in 'n pragmatiese manier te benader.

In September 1993 het Namibië sy eie geldeenheid bekend gestel, die Namibiese Dollar, wat vasgepen is teen die Suid-Afrikaanse Rand. Daar was grootlikse aanvaarding van die nuwe geldeenheid dwarsdeur die land en, alhoewel Namibië deel bly van die Southern African Common Monetary Area, geniet dit nou veel meer buigsaamheid in terme van monetêre beleid.

Gegewe sy klein binnelandse mark maar goeie ligging en uitstekende vervoer- en kommunikasiebasis, is Namibië 'n voorstaander vir ekonomiese integrasie van die streek. Behalwe vir sy lidmaatskap van die Southern African Development Community (SADC) behoort Namibië ook tot die Southern African Customs Union (SACU) tesame met Suid-Afrika, Botswana, Lesotho en Swaziland. Binne die SACU word geen tariewe gehef op goedere wat vervaardig word in en beweeg tussen lede nie.

90% van Namibië se invoere kom vanaf Suid-Afrika, en baie Namibiese uitvoere is bestem vir die Suid-Afrikaanse mark of word deur die land vervoer. Hierdie uitvoere bestaan hoofsaaklik uit diamante en ander minerale, visprodukte, bees- en ander vleisprodukte, karakoel skaapvelle en ligte vervaardigings. In onlangse jare het Namibië omtrent 5% van die totale SACU uitvoere uitgemaak, en 'n effens hoër persentasie invoere.

Namibië is besig om sy handelsooreenkomste te diversifiseer weg van sy swaar afhanklikheid op Suid-Afrikaanse goedere en dienste. Europa het 'n leidende mark vir Namibiese vis en vleis geword, terwyl myne in Namibië swaar toerusting vanaf Duitsland, die Verenigde Koninkryk, die Verenigde State en Kanada aangekoop het. Die Namibiese regering poog ook om voordeel te trek vanuit die Amerikaans-geleide African Growth and Opportunity Act (AGOA), wat voordeliger toegang tot Amerikaanse markte sal bring vir 'n lang lys produkte. In die korttermyn sal Namibië heel moontlik groei in die kledingsbedryf sien as 'n resultaat van AGOA.

In 1993 het Namibië 'n GATT-ondertekenaar geword, en die Minister van Handel en Industrie het Namibië verteenwoordig in Marrakesh by die ondertekening van die Uruguay Round Agreement in April 1994. Namibië is verder ook 'n lid van die Internasionale Monetêre Fonds en die Wêreldbank, en het toegetree tot die Europese Unie se Lomé Konvensie.

Sien ook: Namibië