NG gemeente Kaapstad

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Die Groote Kerk omstreeks 1950
Die Groote Kerk omstreeks 1950

Die NG gemeente Kaapstad (of Groote Kerk soos hy na sy kerkgebou genoem word) is die oudste gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika.

Inhoud

[wysig] Agtergrond

In die begin moes die koloniste, wat sedert 1652 aan die Kaap die Goeie Hoop geland het, verlief neem met die dienste van 'n godsdiensonderwyser (sieketrooster), Willem Wylant. Hy het gereeld godsdiensoefeninge in die Fort gehou, kinders onderrig en die evangelie aan die inboorlinge verkondig. Die eerste nagmaal is op 12 Mei 1652 deur 'n besoekende predikant, ds. Johannes Backerus, bedien, terwyl die eerste doop op 24 Augustus 1653 bedien is. Ander sieketroosters wat hier diens gedoen het, was Pieter van Stael, Ernestus Back en Jan Joris Graaf.

[wysig] Eerste leraar

Die klein gemeente het verlang na 'n eie leraar tot die Here XVII in Amsterdam besluit om die eerste vaste predikant na die Kaap te stuur. Hy was Johannes van Arckel, wat op 18 Augustus 1665 in Tafelbaai geland het. In sy tydperk het dit nodig geword om 'n houtgebou as kerk te gebruik en dit is in Desember 1665 van 'n steengewel en -vloer voorsien. In 1672 is diens gehou in "De Kat" van die Kasteel die Goeie Hoop, met die fondament van die eerste kerkgebou wat in 1678 gelê is. Eers op 6 Januarie 1704 is die eerste kerkgebou ingewy in die dienstyd van ds. Petrus van Kalden. Dit het £2 200 gekos.

Die eerste gebore Afrikaner wat leraar van die gemeente was, was ds. Petrus van der Spuy (1746 tot 1752). Gedurende die dienstyd van ds. J.P. Serrurier (1760 tot 1802) is besluit om die kerk van 1704 te vergroot. Dit is teen 'n koste van £4 000 gedoen en in 1781 ingewy. DIe huidige preekstoel, wat deur die beeldhouer Antonie Anreith uit die beste Indiese hout teen 'n koste van £708 vervaardig is, is in November 1789 ingewy. Later is dié kerkgebou afgebreek en die nuwe kerkgebou, die Groote Kerk, in 1841 ingewy.

Een van die beroemdste leraars in die gemeente se geskiedenis was dr. Abraham Faure, wat die gemeente bedien het van 1822 tot 1867. Hy het 'n besondere belangstelling in die onderwys getoon en buiten sy ander pretasies was hy ook verantwoordelik vir die stigting van die eerste Sondagskool in 1844.

[wysig] Groote kerk, kleine gemeente

Van die wyke waaraan eie leraars afgestaan is, het mettertyd afgestig: NG gemeente Drieankerbaai (Seepunt), Observatory, Woodstock en Maitland, terwyl die NG gemeente Tafelberg van die NG gemeente Tamboerskloof (die indertydse Nieuwe Kerk) afgestig het. In 'n onafrikaanse omgewing het die lidmaattalle van die dogtergemeentes deur die jare erg afgeneem. Woodstock is mettertyd ontbind, terwyl Drieankerbaai, Observatory, Maitland en Tamboerskloof in 2007 tussen die vier van hulle net 659 volwasse lidmate gehad het.

Die gemeente het in 1952, toe sy 300-jarige bestaan gevier is (later is die stigting meer korrek aangegee as 1665), meer as 2 000 lidmate gehad en drie predikante. In 1979 was hier nog 1 971 volwasse lidmate, maar in 1995 1 403 en in 2007 net 792.

[wysig] Bronne

  • Olivier, ds. P.J., Ons gemeentelike feesalbum, N.G. Kerk-uitgewers, Kaapstad en Pretoria, 1952.