Альгерд-Якуб Рышардавіч Абуховіч

From Вікіпедыя

Альгерд–Якуб Рышардавіч АБУХОВІЧ (25.07(06.08).1840, Калацічы Бабруйскага пав. (цяпер Глускі раён Магілёўскай вобласці) - 10(22).08.1898, Слуцк], беларускі паэт, перакладчык. З шляхецкай сям'і, звязанай па жаночай лініі з італьянскім графскім родам Бандынэлі, адсюль літаратурныя псеўданімы: Граф Бандынэлі; Olgerd gr. Bandinelli.

У 1852-1854 вучыўся ў Слуцкай кальвінісцкай гімназіі. Пазней, у час падарожжаў па Еўропе, калі Абуховіч жыў у Жэневе, узмацнілася яго цікавасць да кальвінізму. Адзін з пачынальнікаў жанру байкі ў беларускай літаратуры. Пісаў у рэчышчы крытычнага рэалізму, перакладаў на беларускую мову творы польскай, рускай і заходнееўрапейскіх літаратур. Пры жыцці не меў магчымасці друкавацца, таму захавалася толькі невялікая частка яго твораў. Напісаў мемуары (надрукаваныя ў газеце "Гоман", 1916). Вёў дыскусію з Ф. Багушэвічам аб пурызме і дыялектнай аснове беларускай мовы. Удзельнічаў у паўстанні 1863-1864 гг., быў сасланы ў Сібір. Па вяртанні хацеў раздаць сваю зямлю сялянам, з-за супраціву сям'і пакінуў маёнтак і пасяліўся ў Слуцку, дзе займаўся рэпетытарствам. У Слуцку вакол яго сабралася творчая моладзь, будучыя ўдзельнікі незалежніцкага руху, у т.л. Язэп Дыла і Пётр Карповіч.

[правіць] Творы

  • Творы. Мн., 1991.

[правіць] Літаратура

  • Родчанка Р. Альгерд Абуховіч-Бандынэлі: Нарыс жыцця і творчасці. Мн., 1984;
  • Альгерд Абуховіч // Пачынальнікі. Мн., 1977;
  • Гарэцкі М. Альгерд Абуховіч // Гарэцкі М. Гісторыя беларускай літаратуры. Вільня, 1920;
  • Дыла Я. Пісьменнік-дэмакрат Альгерд Абуховіч // Дыла Я. Творы. Мн., 1981;
  • Кісялёў Г. Дзекабрыст у мемуарах Абуховіча // Кісялёў Г. Героі і музы. Мн., 1982;
  • БП, т. 1;
  • ЭГБ, т. 1;
  • МАБ.

[правіць] Крыніца

  • Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794-1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т.1. - Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9