Кузьма Чорны
From Вікіпедыя
Кузьма ЧОРНЫ, сапр.: Мікалай Карлавіч РАМАНОЎСКІ (11(24) чэрвеня 1900, маёнтак Лапацічы Слуцкага пав. Мінскай губ. (цяпер в. Борка-Бялевічы Капыльскага р-на Мінскай вобл.) — 22 лістапада 1944, Мінск; Псеўданімы: Максім Алешнік; М.Біруля; Ігнат Булава з-пад Турава; Вясёлы; М.Сідарэўскі; Сусед-вясёлы; Раман Талапіла; Арцём Чамярыца; Сымон Чарпакевіч; А.Чорны; Крыптанімы: Р.М.; М.Р-скі; К.Ч.), беларускі празаік, драматург, публіцыст.
Скончыў Цімкавіцкае народнае вучылішча, у 1916 паступіў у Нясвіжскую настаўніцкую семінарыю. Скончыць семінарыю не ўдалося, бо ў 1919 польскія ўлады яе зачынілі. Першыя артыкулы і вершы апублікаваў у 1920. У 1923 паступіў на літаратурнае аддзяленне педагагічнага факультэта БДУ, дзе правучыўся два курсы. З 1923 член літаб'яднання "Маладняк". Яшчэ студэнтам у 1924 пачаў працаваць у газеце "Беларуская вёска". У 1925 выйшлі першыя кнігі - "Апавяданні" і "Срэбра жыцця". У 1926-1931 быў старшынёй літаб'яднання "Узвышша". У 1932-1937 - галоўны літкансультант кабінета маладога аўтара пры СП БССР. Член СП Беларусі з 1934. Арыштаваны 14.10.1938. Прасядзеў у Мінскай турме 8 месяцаў, з іх 6 - у камеры-адзіночцы. Быў катаваны. Вызвалены 8.6.1939. У 1941-1944 знаходзіўся ў эвакуацыі (пераважна ў Маскве). Удзельнічаў у выданні газеты-плаката "Раздавім фашысцкую гадзіну". Летам 1944 вярнуўся ў Мінск, працаваў у рэдакцыі часопіса "Беларусь". Пахаваны на Вайсковых могілках у Мінску. У 2000 на Капыльшчыне адкрыты два мемарыяльныя знакі.
[правіць] Творы
- Зб. тв.: У 6 т. Мн., 1954-1955;
- Зб. тв.: У 8 т. Мн., 1972-1975;
- Зб. тв.: У 6 т. Мн., 1988-1990.
[правіць] Літаратура
- Ватацы Н. Кузьма Чорны. 1900-1944. Бібліяграѓфічны даведнік. Мн., 1954;
- Адамовіч А. Маштабнасць прозы: Урокі творчасці К.Чорнага. Мн., 1972;
- Булацкі Р., Сачанка І. Кузьма Чорны - публіцыст. Мн., 1972;
- Казека Я. Кузьма Чорны. Мн., 1980;
- Пяткевіч А. Сюжэт. Кампазіцыя. Характар: Аб прозе Кузьмы Чорнага. Мн., 1981;
- Навуменка І. Ранні Кузьма Чорны. Мн., 2000;
- БП, т. 6.
[правіць] Крыніца
Маракоў Л.У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794-1991. Энц. даведнік. У 10 т. Т.2. - Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9