Царкоўнаславянская мова

From Вікіпедыя

ЦАРКОЎНАСЛАВЯНСКАЯ МОВА, старацаркоўнаславянская мова, стараславянская мова, мова клерыкальных кніг, перакладзеных Кірылам і Мяфодам у 9 ст., а таксама мова пазнейшых помнікаў славянскай пісьменнасці, якія ствараліся на ўзор гэтых перакладаў. Розныя назвы датычацца розных лакалізацый.

[правіць] Стараславянская мова

Стараславянская мова, мова самых старажытных вядомых славянскіх пісьмовых помнікаў (10—11 ст.). У яе аснове ляжаў паўднёваславянскі салунскі дыялект, аднак з самага пачатку стараславянская мова насіла характар міжнароднага моўнага субстрату, зразумелага ўсім славянскім плямёнам.

[правіць] Старацаркоўнаславянская мова

У далейшым стараславянская мова атрымала назву "царкоўнаславянская мова", яшчэ пазней — "старацаркоўнаславянская мова" (гл. Падзел царкоўнаславянскай мовы).

Царкоўнаславянская мова была мовай помнікаў славянскай пісьменнасці, якія ствараліся на ўзор перакладаў Кірыла і Мяфода, аднак набылі мяcцовыя асаблівасці. Таму ў лінгвістычнай літаратуры сустракаюцца тэрміны "царкоўнаславянская мова усходнеславянскага ізводу (рэдакцыі)", "царкоўнаславянская мова балгарскай, македонскай, сербскай, харвацкай глагалічнай рэдакцыі".

[правіць] Царкоўнаславянская мова

Каб дадаткова адрозніваць царкоўнаславянскую мову пазнейшых часоў, быў уведзены падзел на старацаркоўнаславянскую мову (мова помнікаў пісьменнасі 10—11 ст.) і царкоўнаславянскую мову (мова больш сучасных, аж да 19 ст., помнікаў царкоўнаславянскай пісьменнасці).


  • Будзько І. Гістарычная лінгвістычная тэрміналогія: генезіс, дублетнасць і перспектывы развіцця // Гістарычны альманах. Том 9. 2003. — Гродна, 2003. С.164—168.
Славянскія мовы
Усходнія: • старажытнаўсходнеславянская †
русінская † | старажытнанаўгародская † | стараруская †
беларуская | руская | руснацкая | украінская
Заходнія: • кашубская | лужыцкія: верхняя - ніжняя | палабская † | польская | славацкая | чэшская
Паўднёвыя: царкоўнаславянская
• балгарская | македонская | сербахарвацкія: баснійская - сербская - харвацкая - чорнагорская | славенская
Іншыя: • праславянская †
змешаныя: суржык | трасянка
піджыны: русэнорск † | кяхцінская †
штучныя: словіа
† - мёртвыя мовы