Фаналогія

From Вікіпедыя

ФАНАЛО́ГІЯ (ад грэч.: phōnē гук і грэч.: logós слова, вучэнне), раздзел фанетыкі, які вывучае фанемы і іх сістэму.

Да ліку асноўных пытанняў фаналогіі належаць: вызначэнне існасці самой фанемы, г.зн., вызначэнне тых прыкмет, якія складаюць змест фанемы; высвятленне суадносін, з аднаго боку, паміж фанемай і гукамі, у якіх яна рэалізуецца, а з іншага боку, з іншымі фанемамі. Інакш кажучы, у цэнтры ўвагі фаналогіі знаходзіцца праблема тоеснасці фанемы.

На розніцу паміж параўнальна невялікай колькасцю гукаў, якія функцыянуюць у мове, і практычна незлічонай колькасцю розных фізічных гукаў, упершыню (1870-я гг.) звярнуў увагу лінгвіст І. А. Бадуэн дэ Куртэнэ, які распрацаваў палажэнні аб фанемах як "рухомых кампанентах марфем", аб разнастайнасці гукаў, якія аб'ядноўваюцца у адну фанему, і першым увёў у лінгвістычны ўжытак тэрмін "фанема".

Ідэі Бадуэна дэ Куртэнэ аб розных аспектах фанетыкі — акустчна-артыкуляцыйным і функцыянальным, аб ролі гукаў "у механізме мовы" зрабілі вялікі ўплыў на развіццё фанетычных даследаванняў у рускім і сусветным мовазнаўстве, з'явіліся зыходнымі тэарэтычнымі пасылкамі для розных фаналагічных школ 20 ст., найперш, Маскоўскай і Ленінградскай фаналагічных школ, Пражскай лінгвістычнай школыі.

[правіць] Крыніцы

  • Сучасная беларуская мова: Уводзіны. Фанетыка. Фаналогія. Арфаэпія. Графіка. Арфаграфія. Лексікалогія. Лексікаграфія. Фразеалогія. Фразеаграфія: Вучэб. дапам. / Я. М. Камароўскі, В. П. Красней, У. М. Лазоўскі і інш. — 2-е выд., дапрац. і дап. — Мн. : Выш. школа, 1995. — 334 с. ISBN 985-06-0075-6.