Інструкцыя па транслітарацыі (2000)
From Вікіпедыя
Інструкцыя па транслітарацыі геаграфічных назваў Рэспублікі Беларусь літарамі лацінскага алфавіту — сістэма раманізацыі (запісу лацінскім пісьмом) беларускага кірылічнага тэксту (у геаграфічных назвах), ухваленая пастановаю Дзяржаўнага камітэту па зямельных рэсурсах, геадэзіі і картаграфіі Рэспублікі Беларусь (23.11.2000). Афіцыйная назва дакумента: «Инструкция по транслитерации географических названий Республики Беларусь буквами латинского алфавита». Дакумент апублікаваны ў Нацыянальным рэестры прававых актаў Рэспублікі Беларусь (выпуск №3, 11.01.2001).
Гэтая інструкцыя не была рэкамендавана да выкарыстання Працоўнай групай ААН па раманізацыях Групы экспертаў ААН па геаграфічных назвах (UNGEGN).
Асноўныя палажэнні інструкцыі:
- Інструкцыя замяняе папярэднія адпаведныя нарматывы і ўстанаўляе абавязковыя на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь правілы перадачы лацініцай геаграфічных назваў у беларускім запісе пры стварэнні ў Рэспубліцы Беларусь картаграфічных і іншых[1] вырабаў, прызначаных дзеля міжнароднага карыстання.
- Беларускія назвы раманізуюцца з іх сучаснага, правільнага, афіцыйна зацверджанага напісання. Пры адсутнасці беларускамоўных афіцыйных матэрыялаў за аснову бяруцца назвы, традыцыйныя ў мэтавай мове.
- Гэтыя правілы не распаўсюджваюцца на тапонімы сумежных краін з афіцыйна прынятай лацінскай сістэмай пісьма (Польшча, Літва, Латвія) і на тапонімы сумежных краін з афіцыйна прынятай кірылаўскай сістэмай пісьма (Расія, Украіна).
- Пры выбары вялікіх ці малых літар, злучнага ці асобнага напісання, напісання цераз злучок захоўваецца адпаведнае беларускае напісанне.
- Літары з дыякрытыкай ці без яе лічацца аднолькавымі, і парадкуюцца паводле наступных у слове літар.
Ужываюцца два дыякрытычныя знакі:
- _̌ («птушачка», U+030C, камбінаваны знак);
- апостраф _’ («верхняе 9», U+0301, камбінаваны знак толькі з Uu, або U+2019, звычайны знак). Інструкцыя, відавочна, не аддае перавагі аднаму з варыянтаў абрысу гэтага знаку, напр., «кліну» ці «дзевятцы», бо абодва абрысы узаемазаменна ўжываюцца ў тэксце інструкцыі.
А а | A а | Аршанскi - Aršanski |
Б б | B b | Бешанковiчы - Biešankovičy |
В в | V v | Вiцебск - Viciebsk |
Г г | H h | Гомель - Homiel’, Гаўя - Наújа |
Д д | D d | Добруш - Dobruš |
Е е | Je je* | Ельск - Jеl’sk, Бабаедава - Babajedava |
iе** | Лепель - Liepiel’ | |
Ё ё | Jo jo* | Ёды - Jody, Вераб’ёвiчы - Vierabjovičy |
io** | Мёры - Miory | |
Ж ж | Ž ž | Жодзiшкi - Žodziški |
З з | Z z | Зэльва - Zel’va |
І і | I i | Iванава - Ivanava, Iўе - Iúje |
Й й | J j | Лагойск - Lahojsk |
К к | K k | Круглае - Kruhlaje |
Л л | L l | Любань - Liuban’ |
М м | M m | Магiлёў - Mahilioú |
Н н | N n | Нясвiж - Niasviž |
О о | O o | Орша - Orša |
П п | P p | Паставы - Pastavy |
Р р | R r | Рагачоў - Rahačoú |
С с | S s | Светлагорск - Svetlahorsk[sic] |
Т т | T t | Талачын - Talačyn |
У у | U u | Узда - Uzda |
Ў ў | Ú ú | Шаркаўшчына - Šarkaúščyna |
Ф ф | F f | Фанiпаль - Fanipal’ |
Х х | Ch ch | Хоцiмск - Chocimsk |
Ц ц | C c | Цёмны Лес - Ciоmny Lies |
Ч ч | С̌ č | Чавусы - Čavusy |
Ш ш | Š š | Шумiлiна - Šumilina |
’(апостраф) | не перадаецца | Раз’езд - Razjezd |
Ы ы | Y y | Чыгiрынка - Čyhirynka |
Ь ь | ’ | Чэрвень - Červien’ |
Э э | E e | Чачэрск - Čačersk |
Ю ю | Ju ju* | Юхнаўка - Juchnaúka, Гаюцiна - Hajucina |
iu** | Любонiчы - Liuboničy | |
Я я | Ja ja* | Ямнае - Jamnaje, Баяры - Bajary |
iа** | Вязынка - Viazynka, Bаляр’яны - Valiarjany |
Заўвагі:
* У пачатку слова, пасля галосных, апострафа, межавальнага мягкага знаку, «у нескладовага».
** Пасля зычных.
- ↑ Так у дакуменце. Відаць, маецца на ўвазе "аналагічных".
- №8/4488 Об утверждении Инструкции по транслитерации географических названий Республики Беларусь буквами латинского алфавита // Национальный реестр правовых актов Республики Беларусь. №3, 11 января 2001.
- Афіцыйны сайт Працоўнай групы ААН па раманізацыях Групы экспертаў ААН па геаграфічных назвах (UNGEGN). [1]