Сэрбская мова
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
![]() |
Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, напісаўшы яго. |
Сэрбская (Српски језик, srpski jezik) | |
---|---|
Ужываецца ў: | Сэрбіі, Босьніі і Герцагавіне, Чарнагорыі, Харватыі і іншых краінах |
Рэгіён: | Цэнтральная Эўропа, Паўднёвая Эўропа |
Колькасьць карыстальнікаў: | больш за 12 мільёнаў |
Клясыфікацыя: | Індаэўрапейская Славянская |
Афіцыйны статус | |
Афіцыйная мова ў: | Сэрбіі, Босьніі і Герцагавіне, Чарнагорыі і некаторых муніцыпалітэтах Македоніі |
Рэгулюецца: | Кіраваньне па стандартызацыі сэрбскай мовы |
Код мовы | |
ISO 639-1 | sr |
ISO 639-2(B) | scc |
ISO 639-2(T) | scc |
SIL | scc |
Сэ́рбская мо́ва (Српски језик/Srpski jezik) — адна з паўднёваславянскіх моваў. Распаўсюджаная ў Сэрбіі, Босьніі і Герцагавіне, Чарнагорыі, Харватыі, Македоніі, а таксама ў ЗША ды Аўстраліі. Да 90-х гадоў 20 стагодзьдзя сэрбская мова (разам з харвацкай) зьяўлялася адным з варыянтаў сэрбскахарвацкай.
Зьмест |
[рэдагаваць] Асаблівасьці
Мове ўласьцівыя доўгія і кароткія галосныя ды танічны (музычны) націск, што адрозьнівае яе ад іншых славянскіх моваў. Існуе складаўтваральны санант [r].
Назоўнікі, прыметнікі і займеньнікі зьмяняюцца па склонах.
Дзеяслоў мае дасканалую сыстэму спражэньня: чатыры шэрагі простых ды складаных формаў мінулага часу, два шэрагі формаў будучага часу. Інфінітыў можа замяняць канструкцыя з злучнікам «да» і формай цяперашняга часу.
[рэдагаваць] Гісторыя

Літаратурная мова (сэрбскахарвацкая) была створаная ў першай палове XIX стагоддзя на аснове штокаўскіх гаворак. У яе фармаваньні выбітную роль адыграў Вук Караджыч, які рэфармаваў правапіс і выдаў слоўнік сэрбскае мовы (першае выданьне — 1818). Аб'яднаньне ў літаратурнай мове асаблівасьцяў розных дыялектаў дало вялікую варыятыўнасьць літаратурной мовы як у лексіцы, так у фанэтыцы і марфалёгіі. Арфаэпічная норма вымаўленьня — падвоеная: на месцы старога «яця» (Ѣ) дапускаецца вымова [e] (збольшага ў Сэрбіі) або [je] (збольшага у Чарнагорыі), што адпаведна называецца экаўскай і іекаўскай нормамі.
Старажытнейшыя пісьмовыя помнікі датуюцца XII стагоддзям: Грамата Куліна, напісаная кірыліцай 1189 г. і Міраслаўлева евангеле (1192 г.). У сучаснай мове выкарыстоўваецца як лацінскі альфабэт (у Харватыі, Босьніі і Чарнагорыі) так і кірыліца (збольшага ў Сэрбіі, Босьніі і паўночных раёнах Чарнагорыі).
Альфабэт
- Кірыліца (альбо азбука): А Б В Г Д Ђ Е Ж З И Ј К Л Љ М Н Њ О П Р С Т Ћ У Ф Х Ц Ч Џ Ш
- Лацінка (альбо abeceda): A B C Č Ć D Dž Đ E F G H I J K L Lj M N Nj O P R S Š T U V Z Ž
[рэдагаваць] Прыклад
"ТАМО ДАЛЕКО" (народная песьня)
- Тамо далеко, далеко од мора,
- Тамо је село моје, тамо је Србија
- Тамо је село моје, тамо је Србија
- О зар је морала доћ, та тужна несрећна ноћ
- Када си драгане мој, отишао у крвави бој.
- Тамо далеко, где цвета лимун жут,
- Тамо је српској војсци једини био пут
- Тамо је српској војсци једини био пут
- О зар је морала доћ, та тужна несрећна ноћ
- Када си драгане мој, отишао у крвави бој.
- Тамо далеко где цвета бели крин,
- Тамо су животе дали заједно отац и син
- Тамо су животе дали заједно отац и син
- О зар је морала доћ, та тужна несрећна ноћ
- Када си драгане мој, отишао у крвави бој.
[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі
Славянскія мовы | |||
Усходнеславянскія | беларуская | старабеларуская† | расейская | русінская | украінская | ||
Заходнеславянскія | чэская | кашубская | верхнялужыцкая | палабская† | польская | славацкая | ніжнялужыцкая | ||
Паўднёваславянскія | баўгарская | царкоўнаславянская | македонская | стараславянская† | сэрбская | басьнійская | харвацкая | чарнагорская | славенская | ||
Іншыя | праславянская† | русенорск† | славянасэрбская† | словіё | ||
†мёртвая мова |