Пэкін
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Пэкі́н (па-кітайску: 北京, Бэйцзын — “паўночная сталіца”) — сталіца і адзін з буйнейшых гарадоў Кітайскай Народнай Рэспублікі. З трох бакоў акружаны правінцыяй Хэбэй і мяжуе з Тянцзынем на паўднёвым усходзе.
Пэкін — другі па велічыні горад Кітая (пасьля Шанхая). Гэта буйны чыгуначны і аўтадарожны вузел краіны, так сама маецца вялікі аэрапорт. Акрамя таго Пэкін — палітычны, адукацыйны і культурны цэнтар Кітая, галоўнымі эканамічнымі цэнтрамі лічацца Шанхай і Ганконг. Разам з тым, апошнім часам у Пэкіне хутка разьвіваецца прадпрымальніцкая дзейнасьць.
Пэкін уваходзіць у лічбу чатырох старажытных сталіц Кітая.
У 2008 годзе тут пройдуць Летнія Алімпійскія гульні.
Зьмест |
[рэдагаваць] Назва
Назва даслоўна азначае паўночная сталіца. Сталіцы краін усходняй Азіі часта маюць у сваёй назьве слова “сталіца”. Прыкладам можа быць Нанкін, былая сталіца Кітая (даслоўна Паўднёвая сталіца), Токіё ў Японіі, Ханой у Віетнаме (абедзьве назвы азначаюць “Усходняя сталіца”). Так сама і Сеўл у Паўночнай Карэі азначае “сталіца”.
Назва Пэкіна зьмянялася многа разоў. Паміж 1928 і 1949 гадамі горад меў назву Пэйпінг, што азначала Паўночны Пакой.
Янджынг гэта неафіцыйная назва горада, якая ўжывалася пад час кіраваньня дынастыі Джоў. У наш час гэту назву мае мясцовае піва. Марка Пола ў сваіх кнігах называў Пэкін Камбалук.
[рэдагаваць] Насельніцтва
Насельніцтва Пэкіна з прыгарадамі складае 14,5 млн. чалавек, але непасрэдна ў горадзе жыве не болей 8 млн. чалавек.
[рэдагаваць] Гісторыя
Гісторыя горада вельмі доўгая і пачынаецца ў 1 тысячагодзьдзі да нараджэньня Хрыстова, калі была сталіцай краіны Ян. З часоў дынастый Танг і Сонг горад перажыў заняпад, нават падзялілася на некалькі невялічкіх гарадкоў.
У Х – ХІІ стагодзьдзях Пэкін быў сталіцай дынастыі Кітанаў пад назвай Нанджынг. Пазьней быў адным з трох сталіц Дзудзэнаў пад назвай Жонгду.
Войска манголаў у 1215 годзе зьнішчыла горад. У 1267 годзе ўнук Чынгіз-Хана, Хубілай адбудаваў горад, які стаў сталіцай яго імпэрыі. Даў яму назву Даду, што азначала “Вялікая Сталіца”. Хубілай пажадаў разьмясьціць сваю сталіцу ў Пэкіне а не ў сярэднім Кітаі таму што горад быў буйным гандлёвым цэнтрам. Так сама Хубілай жадаў каб яго імпэрыя нагадвала Кітай. Гэта быў пачатак сучаснай ролі горада. Марка Пола пад час сваіх падарожжаў назваў горад Камбалук. Даду быў разьмешчаны ў сучаснай паўднёвай частцы горада, дзе да нашых дзён захаваліся фрагмэнты мураў і веж.
У 1403 годзе імпэратар з дынастыі Мін, Жу Дзі (які атрымаў трон пасьля грамадзянскай вайны і сьмерці былога імпэратара) зьмяніў назву горада на Бэйджынг. Крыху пазьней быў пабудаваны Забаронены Палац (з 1406 да 1420), дзе была пабудавана, акрамя астатняга, Сьвятыня неба (у 1420 годзе). Плошча Цяньаньмынь, якая набыла вядомасьць у часы камуністычнага Кітая, была пабудавана так сама ў гэты час. Але некалькі разоў плошча была зьнішчана. Сучасны выгляд плошча атрымала ў 1651 годзе.
У 1927 годзе, калі ўрад Кітая перанёс сваю сталіцу ў Нанкін, горад страціў сваё значэньне. У 1928 годзе назва горада зьмянілася ў Бэйпінг.
Пад час Кітайска-японскай вайны горад (з 29 ліпеня 1937 года) быў акупіраваны Японіяй. Пад час гэтай акупацыі горад зноў меў назву Бэйджынг і быў сталіцай марыянэтачнай краіны створанай Японіяй. 15 жніўня 1945 года японцы пакінулі горад, а назва зноў была зьменена на Бэйпінг.
Пад час Кітайскай грамадзянскай вайны 31 студзеня 1949 года горад быў захоплены камуністамі. 1 кастрычніка гэтага ж года, на плошчы Цяньаньмынь, Мао Цзэдун, абвясьціў узьнікненьне Кітайскай Народнай Рэспублікі. Праз некалькі дзён назва Бэйпінг была зноў зьменена на Бэйджынг.
У гэты ж час горад быў павялічаны за кошт далучэньня навакольных вёсак і невялікіх гарадоў. Пад час эканамічных рэформ Дэн Сяо Пінга плошча Пэкіна была павялічана яшчэ больш.
Духоўным цэнтрам краіны стала плошча Цяньаньмынь. На гэтай плошчы ў 1989 годзе адбылісь студэнцкія супрацькамуністычныя пратэсты. Дэманстранты патрабавалі дэмакратызацыі жыцьця. 4 чэрвеня войскі крывава разагналі дэманстрацыю.
Разам з разьвіцьцём сучаснага горада пачалі ўзьнікаць вялікія праблемы. Вялікая гаматнасьць насельніцтва, недасканалыя камунікацыі, забруджваньне паветра, выклікаюць незадаволенасьць жыхароў. Ня гледзячы на гэта ў горад зьяжджаюцца людзі з усяго Кітая.
У 2008 годзе ў Пэкіне пачнуцца Летнія Алімпійскія гульні.
[рэдагаваць] Геаграфія і клімат
[рэдагаваць] Паверхня
Узгоркі дамінуюць у паўночнай, паўночна-заходняй і заходняй частцы канглямэрацыі. Паўночна-заходняя частка ляжыць каля падножжа гор Юнду; заходняя частка мэтраполіі належыць да горнага ланцуга Ксішан. У гэтых гарах на мяжы з правінцыяй Хопэй, знаходзіцца самая высокая кропка Пэкіна — гара Донглінг (2303 м). Самымі вялікімі рэкамі, якія працякаюць праз Пэкін, зьяўляюцца Ёнгдзінг і Кхаобаі, зьяўляючыся прытокамі ракі Хаібэ. У горадзе канчаецца і Кітайскі Вялікі канал (злучае сталіцу з горадам Ханджоў) і Вялікі Паўночны канал. На рацэ Кхаобаі пабудавана вадасховішча Мыін, якое зьяўляецца галоўнай крыніцай пітной вады для Пэкіна.
Геаграфічныя каардынаты горада: 39°54'20” паўночнай шыраты і 116°23'29” усходняй даўгаты.
[рэдагаваць] Клімат
Клімат у горадзе — кантынэнтальны. Характарызуецца вільготным і цёплым летам (з мусоннымі вятрамі), і сухой і ветранай зімой (сыбірскае паветра). Сярэдняя тэмпэратура студзеня ад -7 да -4 °C, а ліпеня ад 25 да 26 °C. Гадавыя ападкі складаюць 600 мм, з якіх 75% выпадае летам.
Жыхары Пэкіна пакутуюць з-за забруджваньня паветра, якое ўзьнікае ў выніку вялікай канцэнтрацыі прамысловасьці і дарожнага руху. Горад так сама пакутуе з-за пяску, які навяваецца вятрамі з поўначы і паўночнага захаду, дзе знаходзяцца пустэльні. У апошні час распачалась дзейнасьць па абмежаваньню забруджваньня.
[рэдагаваць] Адміністрацыйны падзел
Горад дзеліцца на 18 адміністрацыйных акругаў. Акругі дзеляцца на 273 гарадзкія акругі: 119 гарадоў, 24 гарадзкія абшары, 5 этнічных абшараў і 125 субакруг.
[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі
Пэкін — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў