Зьдзітава (Спораўскі сельсавет)
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Зьдзітава (мясцовы дыялект: Здытув, па-расейску: Здитово, па-польску: Zdzitów) - вёска Бярозаўскага раёну Берасьцейскай вобласьці Беларусі. Знаходзіцца паміж Чорным і Спораўскім азёрамі на рацэ Дарагабуж, зьяўляецца часткай Спораўскага сельсавету. Насельніцтва менш за 1000 чалавекаў.
[рэдагаваць] Гісторыя
Геаграфічнае становішча абумовіла зьяўленьне першых людзей у гэтым мейсцы ў эпоху нэаліта, пра што сьведчаць раскопкі стаянак на поўнач і ўсход ад вёскі.
Першая згадка горада Зьдзітава ў летапісах прыходзіцца на 1005 год. Горад згадваецца ўва ўстаўнай грамаце пра заснаваньне Тураўскага біскупства.
Да нядаўняга часу лічылася, што ў пісьмовых крыніцах Зьдзітава (тады - горад Зьдзітаў) у першы раз згадваецца ў 1252 годзе ў Іпацьеўскім летапісе пры апісаньні пахода валынскіх князёў Даніла і Васількі на князя літоўскага Міндоўга. У той час шлях з Валыні на Літву пралягаў праз фартэцыі Ветлы на Прыпяці, Зьдзітаў на Ясельдзе і далей на Слонім і Навагародак. Зьдзітаў - адзін з 35 гарадоў, якія існавалі на тэрыторыі Беларусі да 1300 г. Першапачаткова горад знаходзіўся ў 7 км на поўдзень ад сёньняшняй вёскі Зьдзітава, блізу сучаснай вёскі Старамлыны Дарагічынскага раёну, на беразе Ясельды.
Зьдзітаў быў валасным цэнтрам у Слонімскім княстве. У 14 стагодзьдзі горад стаў часткай Вялікага княства Літоўскага. Прыкладна ў гэты самы час места было разбуранае, магчыма, у выніку паходу Кіеўскіх князёў супраць яцьвягаў, і адбудоўваецца наноў на сучасным мейсцы.
Да 1430 г. Зьдзітаў атрымаў мескія правы і быў валасным цэнтрам у Слонімскім павеце, у непасярэднім княскім валадараньні. У дакумэнтах ад 1520 Зьдзітаў згадваецца ў якасьці гораду.
У часы Рэчы Паспалітай Зьдзітаў быў цэнтрам стараства Неградзкага Слонімскага павету Навагародзкага вайводзтва. Прыблізна з гэтага часу Зьдзітаў губляе гарадзкі статус, ператвараецца ўва ўладараньне прыватных асобаў, потым у вёску.
Падчас Другой Сусьветнай вайны зьдзітаўскія балоты сталіся цэнтрам партызанскага руху на Берасьцейшчыне. У пачатку 1944 савецкім партызанскім атрадам атрымалася вызваліць пэўную тэрыторыю і цягам 6 дзён трымаць абарону ад нямецкіх войскаў. Савецкая прапаганда абазначыла гэты эпізод як "Зьдзітаўская абарона".
[рэдагаваць] Мясьціны
- Мэмарыял "Зьдзітаўская абарона"
- Царква сучаснай пабудовы
Спораўскі сельсавет | |
Здзітава Ι Спорава |