Мікола Гусоўскі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Гусо́ўскі, Міко́ла (Гусо́ўскі, Мікала́й) (па-лацінску: Nicolai Hussoviani; па-польску: Mikołaj Hussowczyk; па-расейску: Николай Гусовский) (прыкладна 1470 – прыкладна пасьля 1533) — беларускі паэт-гуманіст і асьветнік эпохі Адраджэньня, прадстаўнік новалацінскай усходнееўрапейскай школы.

Зьмест

[рэдагаваць] Нараджэньне

Нарадзіўся верагодна ў вёсцы Уса (Усава), дакладнае месцазнаходжаньне якой у межах сучаснай ці этнаграфічнай Беларусі дагэтуль нявысьветленае за нястачаю дакумэнтальных крыніцаў. Паходзіў зь сям’і паляўнічага.

[рэдагаваць] Адукацыя

Пісьмом Мікола авалодаў у катэдральнай або царкоўна-прыходзкай школе. Працягваў ва ўнівэрсытэтах Балёньі, Вільні, Кракава.

[рэдагаваць] Місія ў Рым (1518 1522)

Быў у складзе пасольства Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага на чале з Эразмам Вітэліюсам у Рым. На замову Папы Рымскага Лева Х напісаў паэму: «Песьня пра зубра». Арыгінальная назва: «Carmen de statura feritate ac venatione Bisontis» (Песьня пра аблічча, дзікасьць зубра і паляваньне на яго). Калі паэт канчаў пісаць паэму, паляндра прыйшла на Апэнінскую паўабтоку. Уражаны трагічнымі падзеямі, Гусоўскі стварае верш-малітву «Да сьвятога Себасьцяна». Сканалі і папа Леў X і біскуп Вітэліюс. Без апекуноў ён ня змог надрукаваць свой твор у Рыме, але толькі ў 1523 годзе ў Кракаве, пры дапамозе вялікай княгіні літоўскай і каралевы польскай Боны Сфорца.

[рэдагаваць] Творы

  • паэма «Песьня пра зубра». «Carmen de statura feritate ac venatione Bisontis» (Песьня пра аблічча, дзікасьць зубра і паляваньне на яго) 1523;
  • верш «Суцяшэньне» 1523;
  • верш-малітва «Да сьвятога Себасьцяна» 1523;
  • паэма «Новая і славутая перамога над туркамі...» 1524;
  • паэма «Жыцьцё і подзьвігі святога Гіяцынта» 1525.

[рэдагаваць] Верагодна аўтэнтычны партрэт

Баларуская дасьледніца Жана Вацлаваўна Некрашэвіч-Кароткая лічыць, што адшукала аўтэнтычную выяву, на якой адлюстраваны Мікола Гусоўскі. Выява зьмешчана ў першым выданьні паэмы, якое доўгі час не было даступна беларускім дасьледнікам.

[рэдагаваць] Пераклады

На беларускай мове існуе тры перастварэньні «Песьні пра зубра», якія належаць пяру Язэпа Семяжона, Уладзіміра Шатона і Натальлі Арсеньневай. Акрамя беларускай яна перакладзеная на польскую, літоўскую, расейскую і ўкраінскую мовы.

У 1980 годзе ЮНЭСКА з нагоды 500-годзьдзя паэта ўключыла імя Міколы Гусоўскага ў каляндар міжнародных датаў выдатных дзеячоў сусьветнае культуры.

[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі