Берасьце

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Берасьце
Герб
Плошча 72,9 км²
Насельніцтва 300 000
Тэлефонны код +375 162
Паштовы індэкс 224xxx
Геаграфічныя каардынаты 52°6′ пн. ш. 23°41′ у. д. (G)

Бе́расьце (Брэст, Бярэ́сьце; па-расейску: Брест; па-польску: Brześć) — горад у Беларусі, цэнтар Берасьцейскай вобласьці і Берасьцейскага раёну. Берасьце адносіцца да старэйшых гарадоў Беларусі пасля Полацку (862), Віцебска (947) і Турава (980). Сучаснае Берасьце — буйны прамысловы, транспартны і культурны цэнтар краіны.

Зьмест

[рэдагаваць] Назва

Упершыню згадваецца ў «Аповесьці мінулых гадоў» як горад Кіеўскай Русі пад назваю Бярэсьце. Па адным з тлумачэньняў, назву Брэст горад атрымаў праз спэцыфіку польскай мовы — польскі варыянт назвы запісваўся як Brześć, што пасьля трансфармавалася ў Брэст. Пачынаючы з 17 стагодзьдзя горад называўся Брэст-Літоўск. У 1921 годзе горад атрымаў новую назву — Брэст-над-Бугам, якая праіснавала да 1939 года.

[рэдагаваць] Гісторыя

Першыя гістарычныя згадкі пра горад у «Аповесьці мінулых гадоў» датуюцца 1019 годам. Гарадзішча старажытнага Бярэсьця знаходзілася на невялічкім мысе, які ўтварыўся на месцы зьліцьця Мухаўца з Заходнім Бугам.

Герб Брэста, 1845 год
Герб Брэста, 1845 год

У 1390 годзе Берасьце атрымала магдэбургскае права. У 1596 годзе ў Сьвята-Мікалаеўскай царкве была падпісаная Берасьцейская унія, па якой адбылося аб'яднаньне каталіцкай і праваслаўнай царквы на тэрыторыі Рэчы Паспалітай. Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 годзе горад увайшоў у склад Расейскай імпэрыі. Пасьля далучэньня беларускіх зямель да Расеі ўездны горад Брэст-Літоўск уваходзіў з 1799 года у склад Літоўскай губэрніі, у 1801 быў далучаны да Гародзенскай губэрніі.

Берасьцейскі чыгуначны вакзал у час Першай сусьветнай вайны, каля 1915 году
Берасьцейскі чыгуначны вакзал у час Першай сусьветнай вайны, каля 1915 году

Пачынаючы з 30-х гадоў XIX-га стагодзьдзя ў Берасьці будавалі крэпасныя пабудовы. З 9 (22) сьнежня 1917 па 3 верасьня 1918 года ў Берасьці праходзілі мірныя перамовы паміж Савецкай Расеяй і Нямеччынай, у выніку чаго адбылося падпісаньне Берасьцейскага міру. У 1919 годзе Беррасьце захапілі палякі. У 1930 годзе ў Берасьці пачаўся працэс над польскай апазыцыяй, якая выступала супраць маршала Ёзэфа Пілсудзкага. 22 верасьня 1939 Брэст-над-Бугам быў перададзены Чырвонай арміі і ўвайшоў у склад СССР пры падзеле Польшчы па пакту Молатава-Рыбентропа. 8 траўня 1965 года Берасьцейскай крэпасці было дадзена ганаровае званне крэпасьць-герой, з уручэньнем ордэна Леніна і мэдаля «Залатая Зорка».

[рэдагаваць] Эканоміка

Берасьце — буйны прамысловы цэнтар Беларусі. Сёньня ў горадзе дзейнічае звыш 50 прадпрыемстваў прамысловасьці. У Берасьці працуюць электрамэханічны і электралямпавы заводы, завод газавага абсталяваньня «Брэстгазаапарат», прадпрыемства «Цветатрон» па вытворчасьці мікраэлектронікі, прадпрыемствы лёгкай і харчавальнай прамысловасьці.

[рэдагаваць] Раёны і мікрараёны

Раёны: Ленінскі, Маскоўскі.

Мікрараёны: Адамкова, Бярозаўка, Вулька-Падгорская, Вычулкі, Граеўка, Дуброўка, Задворцы Новыя, Задворцы Старыя, Кіеўка, Кавалёва, Кацін Бор, Лысая Гара, Паўднёвы, Плоска, Пугачова, Рэчыца, Трышын, Усход.

[рэдагаваць] Насельніцтва

Насельніцтва горада ў 2004 годзе складала 298,3 тысячы чалавек.

[рэдагаваць] Адукацыя

32 агульнаадукацыйныя школы.

Вышэйшыя навучальныя ўстановы: Берасьейскі дзяржаўны тэхнічны унівэрсытэт, Берасьцейскі дзяржаўны унівэрсытэт імя А.С.Пушкіна

Прафэсійна-тэхнічныя вучэбныя ўстановы:

  • Берасьцейскае дзяржаўнае ПТВ № 65 будаўнікоў
  • Берасьцейскае дзяржаўнае ПТВ № 27 чыгуначнага транспарту

[рэдагаваць] Транспарт

Берасьцейскі чыгуначны вакзал
Берасьцейскі чыгуначны вакзал

Берасьце зьяўляецца адным з важнейшых транспартных вузлоў Беларусі. У 1981 годзе ў Берасьці зьявіліся першыя тралейбусы, на сёньняшні дзень колькасьць тралейбусных маршрутаў горада дасягнула васьмі (у дадзены момант маршрута нумар 6 не існуе, такім чынам засталося толькі 7 маршрутаў).

У 12 кілямэтрах у паўночна-усходнім напрамку ад Берасьця знаходзіцца Берасьцейскі аэрапорт (міжнародны код — BQT), які быў уведзены ў эксплюатацыю ў 1976 годзе. У 1986 годзе Берасьцейскаму аэрапорту нададзены статус міжнароднага, магчымы пасажырапаток складае 400 чалавек у гадзіну.

[рэдагаваць] Культура

У Берасьці дзейнічае тэатар драмы і музыкі, лялечны тэатар, кінатэатар «Беларусь», адбываецца міжнародны тэатральны фэстываль «Белая вежа» і фэстываль беларускага нацыянальнага кіно. У рэпэртуары Берасьцейскага лялечнага тэатра сёньня каля 30 спэктакляў для дзяцей і сем'яў.

[рэдагаваць] Спорт

У горадзе дзейнічаюць 18 дзіцяча-юнацкіх спартыўных школ. У мікрараёне Кіеўка разьмешчаны стадыён «Лакаматыў». У абласным спартыўным комплексе «Брэсцкі» адбываюцца трэніроўкі і гульні футбольнага клюба Дынама Берасьце.

[рэдагаваць] Інфармацыя для турыстаў

Сымбалем гораду зьяўляецца мэмарыяльны комплекс «Берасьцейская крэпасць-герой», урачыстае адкрыцьцё якога адбылося 25 верасьня 1971. Пабудова мэмарыялу ажыцьцяўлялася пад кіраўніцтвам народнага архітэктара СССР У.А.Караля.

Музэі: Археалягічны музэй «Бярэсьце», музэй «Выратаваныя каштоўнасьці», музэй прыроды, музэй горада Берасьця, краязнаўчы музэй, музэй чыгуначнай тэхнікі, музэй авіяцыі і касманаўтыкі (у мікрараёне Ўсход), музэй абароны Берасьцейскай крэпасьці.

Храмы: Сьвята-Сімеонаўскі катэдральны сабор — старэйшы праваслаўны храм горада, Сьвята-Мікалаеўская царква, Сьвята-Васкрасенскі сабор, Касьцёл Сьвятога Крыжа.

[рэдагаваць] Пэрсаналіі

  • Менахем Бегін: ізраільскі прэм'ер-міністар, міністар замежных спраў, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі міру

[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі

 Берасьцесховішча мультымэдыйных матэрыялаў