Паходы Альгерда на Маскву

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Пахо́ды Альге́рда на Маскву́ (13681372) — серыя ваенных кампаній ВКЛ супраць Маскоўскага вялікага княства, выкліканых спаборніцтвам паміж дзвюма буйнейшымі дзяржавамі Усходняй Еўропы за палітычную гегемонію ў рэгіёне, у першую чаргу, за ўплыў на Цвярское вялікае княства.

Зьмест

[рэдагаваць] Паход 1368 году

У жніўні 1368 году вялікі князь маскоўскі Дзмітрый не прызнаў пераход вялікакняскай улады да Міхаіла Аляксандравіча (брата жонкі Альгерда Ульяны), прыхільніка ўмацавання дзяржаўнай самастойнасці Цвяры і збліжэння з ВКЛ і падтрымала выступленне супраць яго Міхаіла Васільевіча, прымусіўшы Міхаіла Аляксандравіча ўцячы у Літву. Увосень 1368 году войска ВКЛ на чале з Альгердам пры падтрымцы Смаленска разбіла маскоўскія войскі ў Тросненскай бітве 1368 году і падступіла да Масквы, аблога якой была беспаспяховай. У выніку першага паходу Альгерда («первой Литовщины» маскоўскіх летапісаў) улада Міхаіла Аляксандравіча над Цвярскім княствам была адноўленая. Іншым поспехам ВКЛ было вяртанне Ржэвы, стратэгічнай крэпасці на Волзе, якая незадоўга да гэтага была захоплена Масквой. Падзеі гэтага паходу ў легендарнай форме перадае Хроніка Быхаўца.

[рэдагаваць] Паход 1370 году

Не змірыўшыся з вынікамі кампаніі 1368 году, у жніўні 1370 году Масква ізноў напала на Цвер, імкнучыся далучыць заходнюю частку княства, якая межавала з ВКЛ, каб прадухіліць магчымасць кантактаў паміж дзвюма дзяржавамі. Міхаіл Аляксандравіч ізноў уцёк у ВКЛ, але Альгерд, заняты канфліктамі з Ордэнам і Польшчай, не здолеў аказаць яму падтрымкі. Тады Міхаіл накіраваўся ў Арду і дамогся перадачы яму ярлыка на вялікае княжанне Уладзімірскае, якім традыцыйна валодалі маскоўскія князі. Жадаючы захаваць Цвер як процівагу Маскве, а не новы палітычны цэнтр Русі, Альгерд вырашыў дапамагчы Міхаілу і ў лістападзе 1370 году распачаў другі паход на Маскву, аблога якой (816 снежня) ізноў была няўдалай, пасля чаго было заключана перамір'е да 29 чэрвеня 1371 году.

[рэдагаваць] Перамір'е

Пад час перамір'я бакі спрабавалі атрымаць ваенную і дыпламатычную падтрымку Арды і канстантынопальскай патрыярхіі. Маскве ўдалося не дапусціць стварэння асобнай праваслаўнай мітраполіі ВКЛ, чаго дамагаўся Альгерд. У чэрвені 1371 году Альгерд накіраваў у Маскву пасольства з прапановай аб заключэнні сталага міра, якому ўдалося дамовіцца аб заручынах дачкі Альгерда Алены з серпухаўска-бароўскім князем Уладзімірам Андрэевічам, бліжэйшым саюзнікам Дзмітрыя і працягнуць перамір'е да 26 кастрычніка 1371 году, пасля чаго меркавалася заключыць “вечны” мір.

[рэдагаваць] Паход 1372 году

Аднак вясной 1372 году Масква ізноў пачала падрыхтоўку да ўтаргнення ў Цвер. Каб прадухіліць яго, 7 красавіка 1372 году, адначасова з выступленнем Міхаіла Аляксандравіча на Дзмітраў, войскі ВКЛ на чале з Кейстутам і Андрэем Полацкім напалі на Пераяслаў Залескі. Кампанія 1372 году працягвалася паходамі літоўска-цвярскога войска на спрэчныя паміж Цвер'ю і Масквой гарады Кашын і Таржок. 12 ліпеня 1372 году цвярское і літоўскае войскі на чале з Альгердам злучыліся ля Любуцка для трэцяга паходу на Маскву. Туды ж падышлі асноўныя сілы маскоўскага войска. Не маючы дастатковых сіл, каб схіліць ваенны поспех на свой бок, у сярэдзіне ліпеня ВКЛ, Цвер і Масква падпісалі Любуцкі дагавор 1372 году.

[рэдагаваць] Вынікі

У выніку паходаў Альгерда было праведзена размеркаванне сфер уплыву паміж ВКЛ і Масквой, ваенных дзеянняў паміж якімі не вялося да 1406 году.


Крыніца: Алесь Белы, «Энцыклапедыя гісторыі Беларусі»

[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць] Літаратура

  • Белы А. “Краiна вытокау” // Спадчына. 1993. № 3.
  • Клюг Э. Княжество Тверское (1247—1485). Тверь, 1994.
На іншых мовах