Іва Андрыч
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
![]() |
Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, напісаўшы яго. |
Андрыч, Іва (па-басьнійску: Ivo Andrić) (9 кастрычніка 1892 – 13 сакавіка 1975) — югаслаўскі паэт, празаік, эсэіст і дыплямат басьнійскага паходжаньня, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі ў галіне літаратуры 1961 году "за ўсю літаратурную творчасьць на тэму гісторыі аднаго народа» і за раман "Мост на Дрыне" як вяршыню гэтай творчасьці.
[рэдагаваць] Біяграфія
Іва Андрыч нарадзіўся 9 кастрычніка 1892 году ў Долацы блізу Траўніка ў Босьніі, якая ў той час знаходзілася пад уладай Аўстра-Вугоршчыны, ў харвацкай каталіцкай сям'і. Калі Іву было два гады, бацька памёр. Маці праз нястачу вымушаная была аддаць Іва на выхаваньне сваякам у Вышэград, што на рацэ Дрыне, дзе ён і скончыў базавую школу. Гімназію наведваў у Сараеве, пазьней вучыўся ва ўнівэрсытэтах у Загрэбе, Вене, Кракаве і Грацы. Праз сваю палітычную дзейнасьць быў арыштаваны аўстрыйскімі ўладамі ў часе Першай сусьветнай вайны і адбываў пакараньне ў Марыбары і Добаі. Паміж І і ІІ сусьветнымі войнамі быў прадстаўніком Югаславіі ў Бэрліне. Пасьля прыходу да ўлады нацысты вяртаюць Іву Андрыча ў Белград. На працягу Другой сусьветнай вайны ён жыве ў Белградзе. За гэты час Андрыч ня выдаў ніводнага твора, але напісаў свае найлепшыя раманы. Пасьля вайны Андрыч займае высокае становішча ў Камуністычнай партыі Югаславіі. Пасьля сьмерці жонкі ў 1968 годзе ўсё меней друкуецца. У выніку хваробы памірае 13 сакавіка 1975 году ў Белградзе.
[рэдагаваць] Творчасьць
Матэрыял для сваёй творчасьці Іва Андрыч чэрпаў з гісторыі, фальклёру і культуры сваёй роднай Босьніі. Пачаў пісаць па-харвацку, але, як і многія іншыя харвацкія аўтары пасьля заснаваньня Каралеўства сэрбаў, харватаў і славенцаў, перайшоў на экаўскі дыялект, які лічыцца выключна сэрбскім.
[рэдагаваць] Бібліяграфія
- Ex Ponto, 1918
- Put Alije Đerzeleza (Шлях Аліі Джэрзэлеза), 1920
- Travnička hronika (Траўніцкая кроніка), 1945
- Na Drini ćuprija (Мост на Дрыне), 1945
- Gospođica (Спадарычна), 1945
- Priča o vezirovom slonu (Гісторыя пра візіравага слана), 1948
- Prokleta avlija (Пракляты двор), 1954
- Omerpaša Latas, 1977
- Staze, lica, predeli