Эмілія Плятэр

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Эмілія Плятэр
Эмілія Плятэр

Эмілія Плятэр (13 лістапада 1806 - 23 сьнежня 1831) - беларуская фальклярыстка, удзельніца паўстаньня 1831 у Польшчы, на Беларусі і ў Летуве.

Нарадзілася ў Вільні. Мела добрую хатнюю адукацыю. Жывучы на Віцебшчыне ў сваякоў, зьбірала і апрацоўвала беларускія народныя песьні. Віртуозна валодала жанрам галашэньняў, выконвала на фортэпіяна народныя мэлёдыі, захаплялася беларускай харэаграфіяй, сама танцавала народныя танцы. Спрабавала пісаць беларускія вершы, у тым ліку стылізаваныя пад народныя галашэньні. Як сьведчаць сучасьнікі, яна ўсёй душой імкнулася да беларускага ладу. Ведала бядоты і нястачы народу, спачувала яму, сьпявала яго песьні, шчодра плаціла за дастаўку фальклёрных матэрыялаў.

У 1829 разам з маці выправілася ў падарожжа ў Варшаву і Кракаў. У час паўстаньня 1831 разам са сваяком Ц.Плятэрам арганізавала атрад паўстанцаў, сярод якіх была значная колькасьць дзяўчат. У ліку іншых паўстанцкіх груповак атрад прымаў удзел у бойках супраць царскіх войск (пад Радзівілішкамі, Вільняй, Шаўлямі і ў інш. мейсцах). За сьмеласьць і рашучасьць Плятэр у баявых дзеях камандаваньне паўстанцкімі сіламі прызначыла яе ганаровым камандзірам роты ў пяхотным палку і прысвоіла званьне капітана. Пры адыходзе паўстанцаў у Прусію захварэла і памерла.

"Эмілія Плятэр у сутычцы пад Шаўлямі", карціна Войцеха Косака
"Эмілія Плятэр у сутычцы пад Шаўлямі", карціна Войцеха Косака

Слава аб подзвігах Эміліі Плятэр разышлася па краінах Заходняй Эўропы, у Францыі яе параўноўвалі з Жаннай д’Арк. Яна апетая ў многіх творах літаратуры і мастацтва, паэту А.Міцкевічу яе вобраз паслужыў прататыпам гераіні ў вершы "Сьмерць палкоўніка" (1832). Імем Эміліі Плятэр называўся жаночы батальён у дывізіі Войска Польскага часоў 2-й сусветнай вайны.

[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі

Гэты тэкст напісаны пры дапамозе матэрыялаў старонкі Гісторыя Беларусі. Асобы.