Таварыства беларускай культуры імя Францішка Скарыны

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Грамада Беларускае Культуры імя Францішка Скарыны места Масквы (па-расейску: Общество Белорусской Культуры имени Францишка Скарыны города Москвы) — грамадзка-культурная арганізацыя беларусаў Масквы.

Зьмест

[рэдагаваць] Заснаваньне

Згодна зь перапісам 1989 у Маскве пражывала каля 73 тысяч беларусаў. Яшчэ напачатку 1980-х паміж студэнтамі некалькіх маскоўскіх ВНУ было створанае нефармальнае «беларускае студэнцкае брацтва», якое налічвала каля 30 сяброў. У 1987 маскоўскімі студэнтамі была створаная моладзевая суполка «Пагоня» (каля 40 сяброў — пераважна МДУ). Менавіта сябры гэтае суполкі ўпершыню ў Маскве ўзьнялі бел-чырвона-белы сьцяг. За выняткам двух чалавек, yсе гэтыя студэнты зьехалі на Беларусь. 26 кастрычніка 1988 атрымала афіцыйны статут Маскоўскае гарадзкое таварыства беларускае культуры імя Францішка Скарыны (ТБК), у арганізацыі якога вялікую ролю адыграў прафэсар Аляксей Каўка. Гэта была першая афіцыйна ўтвораная суполка беларускае дыяспары ў РФ. У склад згуртаваньня увайшлі беларускія літаратары, пісьменьнікі, вайскоўцы, навукоўцы, сябры суполкі «Пагоня» й былога «студэнцкага брацтва». У 1988-1991 у ТБК запісаліся каля сямісот чалавек. У час ГКЧП бел-чырвона-белы сьцяг разам з расейскім трыкалёрам быў узьняты сябрамі ТБК над Белым Домам РФ на паветранай кулі. Частка сябраў ТБК актыўна ўдзельнічала ў абароне Белага Дому й была ўзнагароджаная. У 1991 адразу пасьля путчу з дапамогі Cтаршыні Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь Станіслава Шушкевіча, Таварыства атрымала сядзібаю памяшканьне ў амбасадзе РБ.

[рэдагаваць] Дзейнасьць

Актыўны yдзел у працы ТБК бралі беларускія вайскоўцы, якія напачатку 1991 у межах ТБК стварылі «Згуртаваньне беларускіх вайскоўцаў» на чале з сакратаром ТБК, паэтам і палкоўнікам Ігарам Паўлоўскім. У 1994 гэтая сэкцыя ТБК спыніла сваё існаваньне, бо абсалютная бальшыня актыўных сябраў ужо служыла ў беларускім войску. Пры ТБК існуе моладзевая сэкцыя, нашчадак перабудовачнае «Пагоні».

У 1990-1992 у межах ТБК працавала нядзельная школка на чале з Ганнай Рыжкоўскай. Ад 1990 выдаецца часопіс «Шляхам Скарыны» (рэдактары — Аляксей Каўка й Алесь Драянкоў; Генадзь Лех; Алесь Гелагаеў). Рэдакцыя ТБК, у першую чаргу сяброўка Рады Таіса Мішчанка, судзейнічала выданьню зборнікa вершаў Ігара Паўлоўскага. У 1993 у межах ТБК быў утвораны фальклёрны гурт «Алеся» пад кіраўніцтвам Алесі Бабарэкі. Ад 1991 намаганьнямі сябра Рады ТБК Генадзя Прыбыткі колькі гадоў існавала ўніяцкая суполка.

Галоўным рухавіком дзейнасьці ТБК у розных накірунках заўсёды была суполка руху БНФ, да 1991 — група падтрымкі БНФ, хоць сябры гэтае плыні складалі каля 10 % ад усяго ТБК. Лідэрам гэтае плыні ТБК зьяўляецца Генадзь Лех. Да пачатку 1994 ТБК наладзіла стасункі з блізу 15 суполкамі беларускае дыяспары, а ў 1994 увайшло ў склад Згуртаваньня Беларусаў Сьвету, брала ўдзел у І і ІІІ Зьездах арганізацыі.

[рэдагаваць] Крызыс у адносінах з афіцыйным Менскам

У 1994 у сувязі з палітычнымі зьменамі на Беларусі ў беларускай дыяспары РФ зьявіўся шэраг маральных і матар'яльяных праблемаў. Улетку 1994 у ТБК гвалтоўна адабралі памяшканьне ў амбасадзе РБ разам зь бібліятэкай, абразамі й інш.

У 1995 лекцыі па гісторыі Беларусі наладзіў сябра Рады ТБК Сяржук Папоў. На працягу 1996-1999 ТБК наведвалі некалькі разоў барды Віктар Шалкевіч, Эдуард Акулін, Зьміцер Бартосік і Андрэй Мельнікaў. У гэты пэрыяд ТБК 9 разоў праводзіла пікетаваньне Амбасады РБ зь лёзунгамі абароны беларускае дзяржаўнасьці, мовы, культуры, колькі разоў з дапамогай іншых грамадзкіх арганізацыяў дэмакратычнага накірунку праводзіла мітынгі, прысьвечаныя абароне правоў чалавека на Беларусі. У 1999 ТБК выступіла адным зь ініцыятараў стварэньня Міжрэгіянальнага Аб'яднаньня Беларусаў Расеі. У 2000 ТБК прайшоў перарэгістрацыю пад назовам РГА «Грамада беларускае культуры» імя Францішка Скарыны. Склад сяброў і прыхільнікaў Грамады — каля 200 асобаў.

[рэдагаваць] Старшыні

  • Аляксей Каўка (1988-1990)
  • Алесь Адамовіч (травень 1990-1992), працоўны намесьнік — Алесь Драянкоў
  • Антось Лех (1992-1995), в.а. намесьніка — Генадзь Лех
  • Генадзь Лех (ад 1995); намесьніца — Таіса Мішчанка, сакратар — Ігар Паўлоўскі

[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі