Радноцкі дагавор 1656 году

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Радноцкі дагавор 1656 году, Радноцкі трактат — прынятая ў заходняй гістарыяграфіі назва (па-англійску: Compact of Radnoth) пагаднення, заключанага ў першай дэкадзе снежня 1656 году пад час вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1654 – 1667 гадоў у горадзе Раднот у Трансільваніі паміж Швецыяй, Трансільваніяй, Брандэнбургска-Прускім курфюрствам і запароскім казацтвам Багдана Хмяльніцкага, аб падзеле Рэчы Паспалітай.

Паводле Радноцкага дагавору і наступнага з'езда ў Шамас-Уйвары (студзень 1657 году), якія былі рэакцыяй на Віленскае перамір'е 1656 году, меркавалася, што тытул польскага караля разам з Малапольшчай, Мазоўшам, Валынню, Падляшшам і Берасцейшчынай дастанецца трансільванскаму князю Дзьёрдзю II Ракацы; астатняя частка Польскага каралеўства (за выняткам некаторых заходнепольскіх зямель, на якія прэтэндаваў стрыечны брат Багуслава Радзівіла брандэнбургскі курфюрст Фрыдрых Вільгельм) павінна была адысці да шведскага караля Карла X Густава разам з Курляндыяй і ваяводствамі ВКЛ — Віленскім, Троцкім і Інфлянцкім. На ўключэнне ўсходняй Беларусі ў склад сваёй дзяржавы разлічваў Багдан Хмяльніцкі. Радноцкі дагавор прадугледжваў стварэнне асобнага незалежнага спадчыннага княства для Багуслава Радзівіла (ў той час знаходзіўся ў Прусіі), у якое павінна было ўвайсці Наваградскае ваяводства і некаторыя іншыя ўладанні Радзівілаў. Прадстаўнік Радзівіла Мяжэнскі апратэстоўваў такія ўмовы падзелу, апелюючы да Кейданскага дагавора 1655 году і патрабаваў, каб у склад мяркуемага дзяржаўнага ўтварэння ўвайшлі таксама Падляшша і Берасцейшчына.

Рэалізуючы Радноцкі дагавор, 23 мая 1657 году шведска-трансільванска-казацкае войска ўзяло Бярэсце, што выклікала рэзкія пратэсты Радзівіла. 4 ліпеня 1657 году той накіраваў Карлу X ліст з заклікам загадаць трансільванскаму каменданту Бярэсця Гаўдзі перадаць горад і наваколле прыхільнікам Радзівіла, а таксама накіраваць шведскія атрады да Слуцка, каб прымусіць яго абаронцаў здаць горад Радзівілу.

Змяненне знешнепалітычных абставінаў (паражэнне Трансільваніі ад Польшчы, ўступленне Даніі ў вайну супраць Швецыі, смерць Багдана Хмяльніцкага і г.д.) не на карысць хаўруснікаў прычынілася да таго, што Радноцкі дагавор так і не набыў моцы, а створаны ім хаўрус распаўся.


Крыніца: Алесь Белы, «Энцыклапедыя гісторыі Беларусі»

[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі

[рэдагаваць] Літаратура

На іншых мовах