Уроцлаў
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Уроцлаў | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||
Першыя згадкі | 9 стагодзьдзе | ||||||
Плошча | 292,82 км² | ||||||
Насельніцтва - шчыльнасьць |
683 700 2163,77 |
||||||
Тэлефонны код | +48 71 | ||||||
Паштовы індэкс | ад 50-041 да 54-612 | ||||||
Геаграфічныя каардынаты | 51°07′ пн. ш. 17°02′ у. д. | ||||||
Уроцлаў (па-польску: Wrocław, па-лацінску: Wratislavia ці Vratislavia, па-чэску: Vratislav, па-нямецку: Breslau) — гістарычная сталіца Сілезыі, адзін з найбольшых (чацьвёрты па колькасьці насельніцтва) і найстарэйшых гарадоў Польшчы, размешчаны па абодвух берагах Одры, на нізіне Сілезіі.
На дадзены момант Уроцлаў з'яўляецца сталіцай Ніжнясілескага ваяводства, горадам-паветам і сталіцай Уроцлаўскага гарадскога павету, які складаецца з 9 навакольных гмінаў.
|
[рэдагаваць] Гісторыя
Першы раз узгадваецца ў 1000 годзе ў сувязі з закладаньнем біскупства, але славянскае паселішча на Востраве Тлумскім існавала паўтары стагоддзі раней. З канца X стагодзьдзя знаходзіўся пад панаваньнем Пястаў. У 1261 годзе атрымаў Магдэбургскае права, у 1335 годзе горад патрапіў пад уладу Чэскага каралеўства, пазней (па кароткім часе пад акупацыяй Вугоршчыны) разам з Чэскім каралеўствам далучаны да Манархіі Габсбургаў. У 1741 з большасьцю тэрыторыі Сілезіі здабыты Прусіяй. Пасьля другой сусветнай вайны Уроцлаў паводле Пацдамскай канферэнцыі далучыўся да Польшчы.
[рэдагаваць] Культура
[рэдагаваць] Музеі
- Muzeum Narodowe we Wrocławiu
- Panorama Racławicka
- Etnograficzne
- Muzeum Miejskie we Wrocławiu
- Archeologiczne
- Historyczne
- Militariów
- Sztuki Medalierskiej
- Sztuki Mieszczańskiej
- Sztuki Cmentarnej
- Akademii Sztuk Pięknych
- Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu|Archidiecezji Wrocławskiej
- Muzeum Architektury we Wrocławiu
- Geologiczne
- Mineralogiczne (Uniwersytetu Wrocławskiego)
- Poczty i Telekomunikacji
- Przyrodnicze (Uniwersytetu Wrocławskiego)
[рэдагаваць] Тэатры
- Ad Spectatores (Scena w Starym Spichlerzu)
- Gest (Teatr Mimu Politechniki Wrocławskiej)
- Filharmonia
- Impart (Centrum Sztuki WOK)
- K2
- Kalambur
- Kameralny
- Opera Wrocławska
- Teatr Laboratorium (obecnie Centrum Badania Twórczości Jerzego Grotowskiego)
- Teatr Polski ze scenami: Teatr Kameralny, Scena na Dworcu Świebodzkim
- Muzyczny (Operetka Wrocławska)
- Teatr Formy
- Teatr Państwowy Wyższej szkoły Teatralnej
- Teatr Lalek
- Teatr Współczesny
- Teatr Pantomimy (Dyrekcja)
[рэдагаваць] Адукацыя і навука
[рэдагаваць] Вышэйшыя дзяржаўныя навучальныя ўстановы
- Uniwersytet Wrocławski(www)
- Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu|Uniwersytet Przyrodniczy (www)
- Politechnika Wrocławska (www)
- Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich (www)
- Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu|Akademia Ekonomiczna im. O. Langego(www)
- Akademia Sztuk Pięknych(www)
- Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu|Akademia Wychowania Fizycznego(www)
- Akademia Muzyczna im. K. Lipińskiego(www)
- Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych(www)
[рэдагаваць] Вышэйшыя недзяржаўныя навучальныя ўстановы
- Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji TWP
- Dolnośląska Wyższa Szkoła Służb Publicznych "Asesor"
- Ewangelikalna Szkoła Teologiczna (dawniej Biblijne Seminarium Teologiczne)
- Metropolitalne Wyższe Seminarium Duchowne we Wrocławiu
- Międzynarodowa Wyższa Szkoła Logistyki i Transportu
- Papieski Wydział Teologiczny
- Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej
- Szkoła Wyższa Rzemiosł Artystycznych i Zarządzania
- Wyższa Szkoła Bankowa
- Wyższa Szkoła Filologiczna
- Wyższa Szkoła Fizjoterapii
- Wyższa Szkoła Handlowa
- Wyższa Szkoła Humanistyczna
- Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania "Copernicus"
- Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej
- Wyższa Szkoła Zarządzania "Edukacja"
- Wyższa Szkoła Zarządzania i Finansów
- Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Poznaniu, Filia we Wrocławiu
[рэдагаваць] Знакамітасьці
[рэдагаваць] Лаўрэаты нобелеўскай прэміі
- Theodor Mommsen(ангельск.) (1902)
- Philipp Lenard(ангельск.) (1905)
- Eduard Buchner(ангельск.) (1907)
- Paul Ehrlich(ангельск.) (1908)
- Gerhart Hauptmann(ангельск.) (1912)
- Fritz Haber(ангельск.) (1918)
- Friedrich Bergius(ангельск.) (1931)
- Otto Stern(ангельск.) (1943)
- Max Born(ангельск.) (1954)
- Reinhard Selten(ангельск.) (1994)
[рэдагаваць] Архітэктура і ўрбаністыка
Уроцлаў па-за зруйнаваньнямі 1940-х гадоў (70% будынкаў знішчана) захаваў шмат пабудоў у арыгінальным стане, адрэстаўраваных, ці адбудаваных пасьля вайны. Да архітэктурных асаблівасьцяў належаць: гатычная Ратуша на Рынку, гатычныя касьцёлы: Уроцлаўская Архікатэдра, Сьвятога Крыжа, касьцёл Найвышэйшай дзевы Марыі на Пяску; аб'яднаньне галоўных будынкаў Універсытэта Ўроцлаўскага ў стылю барока з заляй Леапальдына; неагатычны будынак Цэнтральнага вакзалу; мадэрнісцкая Hala Ludowa (арх. Max Berg). Акрамя таго ў горадзе існуе больш за 8000 старажытных здабыткаў. Уроцлаў з'яўляецца найбольшым архітэктырным носьбітам Польшчы. Тыя гмахі прэзэнтуюць стылі ад барока, класіцызму, гістарызму да мадэрнізму.
[рэдагаваць] Масты Ўроцлава
[рэдагаваць] Найвядомейшыя мясьціны
- вастравы одранскія:
- Купа Мяшчанская
- Востраў Тумскі (раней асобны востраў)
- Востраў Пяску
- Салодкі востраў
- Вялікі востраў
- Стары горад
- Рынак
- пляц Сольны
- Новы Тарг
- вуліца Сьвідніцка
- Батанічна сад
- Парк Шчытніцкі з Японскім садам
- Заапарк (створаны ў 1865 годзе - найбольшы ў Польшчы, каля 7100 жывёл)
- Старыя жыдоўскія могілкі
[рэдагаваць] Транспарт
Праз Уроцлаў праходзяць трасы E261, E67, E40. Структура сеткі гарадскіх дарог моцна зарыентавана на цэнтр горада, мае прамяністы выгляд. Да канца XX стагодзьдзя сумма даўжынь ўсіх мастоў складала 2500 метраў. З 1980-х гадоў паступова будуецца колавая дарога вакол цэнтра. На сёньняшні дзень на тэрыторыі горада адбываюцца велізарныя пабудовы новых трас, якія вызваляць увесь горад ад корак.
[рэдагаваць] Гаспадарка
На Ўроцлаўскіх прадпрыемствах вырабляюцца аўтобусы, вагоны, электратэхніка, хімічныя вырабы. Колькі год дынамічна развіваецца сэктар IT, таксама шмат замежных прадпрыемстваў (Siemens, LG (LG Philips + 6 podwykonawców + LG Electronics), Volvo, HP, QAD, Bombardier Transportation, Whirpool, 3M, Bosch, Wabco, Fagor etc.). Siemens, дарэчы, пераносіць свой інфарматычны цэнтр да Ўроцлава. Вялікае асяродзьдзе фармацэўтычнае: US Pharmacia, Hasco-Lek, Galena, 3M, Labor, S-Lab, Herbapol.