Мікола Гусоўскі
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Гусо́ўскі, Міко́ла (Гусо́ўскі, Мікала́й) (па-лацінску: Nicolai Hussoviani; па-польску: Mikołaj Hussowczyk; па-расейску: Николай Гусовский) (прыкладна 1470 – прыкладна пасьля 1533) — беларускі паэт-гуманіст і асьветнік эпохі Адраджэньня, прадстаўнік новалацінскай усходнееўрапейскай школы.
Зьмест |
[рэдагаваць] Нараджэньне
Нарадзіўся верагодна ў вёсцы Уса (Усава), дакладнае месцазнаходжаньне якой у межах сучаснай ці этнаграфічнай Беларусі дагэтуль нявысьветленае за нястачаю дакумэнтальных крыніцаў. Паходзіў зь сям’і паляўнічага.
[рэдагаваць] Адукацыя
Пісьмом Мікола авалодаў у катэдральнай або царкоўна-прыходзкай школе. Працягваў ва ўнівэрсытэтах Балёньі, Вільні, Кракава.
[рэдагаваць] Місія ў Рым (1518 1522)
Быў у складзе пасольства Вялікага Княства Літоўскага і Каралеўства Польскага на чале з Эразмам Вітэліюсам у Рым. На замову Папы Рымскага Лева Х напісаў паэму: «Песьня пра зубра». Арыгінальная назва: «Carmen de statura feritate ac venatione Bisontis» (Песьня пра аблічча, дзікасьць зубра і паляваньне на яго). Калі паэт канчаў пісаць паэму, паляндра прыйшла на Апэнінскую паўабтоку. Уражаны трагічнымі падзеямі, Гусоўскі стварае верш-малітву «Да сьвятога Себасьцяна». Сканалі і папа Леў X і біскуп Вітэліюс. Без апекуноў ён ня змог надрукаваць свой твор у Рыме, але толькі ў 1523 годзе ў Кракаве, пры дапамозе вялікай княгіні літоўскай і каралевы польскай Боны Сфорца.
[рэдагаваць] Творы
- паэма «Песьня пра зубра». «Carmen de statura feritate ac venatione Bisontis» (Песьня пра аблічча, дзікасьць зубра і паляваньне на яго) 1523;
- верш «Суцяшэньне» 1523;
- верш-малітва «Да сьвятога Себасьцяна» 1523;
- паэма «Новая і славутая перамога над туркамі...» 1524;
- паэма «Жыцьцё і подзьвігі святога Гіяцынта» 1525.
[рэдагаваць] Верагодна аўтэнтычны партрэт
Баларуская дасьледніца Жана Вацлаваўна Некрашэвіч-Кароткая лічыць, што адшукала аўтэнтычную выяву, на якой адлюстраваны Мікола Гусоўскі. Выява зьмешчана ў першым выданьні паэмы, якое доўгі час не было даступна беларускім дасьледнікам.
[рэдагаваць] Пераклады
На беларускай мове існуе тры перастварэньні «Песьні пра зубра», якія належаць пяру Язэпа Семяжона, Уладзіміра Шатона і Натальлі Арсеньневай. Акрамя беларускай яна перакладзеная на польскую, літоўскую, расейскую і ўкраінскую мовы.
У 1980 годзе ЮНЭСКА з нагоды 500-годзьдзя паэта ўключыла імя Міколы Гусоўскага ў каляндар міжнародных датаў выдатных дзеячоў сусьветнае культуры.
[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі
- Біяграфія на Slounik.org
- Творы на «Беларускай Палічцы»
- Біяграфія на старонцы «Гісторыя Беларусі. Асобы.» Таварыства Беларускай Мовы
- Іван Саверчанка, Зьміцер Санько «150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі» на «Беларускай Палічцы»
- Уладзімір Арлоў, Генадзь Сагановіч «Дзесяць вякоў беларускай гісторыі» на «Беларускай Палічцы» ISBN 9986-9219-8-8
- Віктар Корбут. Песьня пра зубра. Выяўлены партрэт Міколы Гусоўскага