Ermita d'a Fond Santa d'a Espuña
De Biquipedia
L'ermita d'a Fond Santa d'a Espuña, clamada ermita d'a Fond Santa xutamén á ro Sobrarbe (Ermita de la Fuensanta ó ermita de la Fuente Santa en castellán), yé una ermita ubicada á una altaria de 885m, á ro pie d'a Peña Montañesa, d'entre d'os lugars d'A Espuña (á ro monezipio d'iste se troba), San Lorién e Araguás.
Ro nome d'a ermita, seguntes ra tradizión, yé deguto tá San Beuturián, santo d'oríchens italiáns, qui pleguere ent'a redolada arredol de l'añada 478, e sembla que ros suyos compais e dezibles cuán feban una parada á ra bal, á ro suyo camín ent'Araguás, trobeban-se asedegáus, e allora ro santo truquerba belas tres begadas enta piedra con ro suyo baculo, e libreban dimpués d'a terzena trucada tres canals d'augua d'a montaña, ta que ers podeban beber-la.
Fén referenzia ta iste miraclo, ra fond yé autramén clamada Fond d'os Tres Cañes.
Ro conchunto yé formáu de l'ermita, ra fond, e ra casa an gosaba á bibir-ie l'ermitán.
[Editar] Ermita
L'autual ermita yé una edificazión d'a zaguería d'o sieglo XVII (an poderba leyer-s'ie Anno 1681 -Añada de 1681- á ra clau d'arcada), composada d'una nao unica, con planta cuadrada, e una frontera plana. Bels contrafuertes fan l'aspeuto d'o templo más compautáu.
L'aintror de l'edifizio yé feto de buelta de canón que suporta uno tipico tielláu sobrarbín de losas á dople faldada.
Ra fazana tine una puerta aubierta con arcada de meyo punto baxo d'un balconet, qui corresponde con ro coro, á l'alto d'o cuo troba-se una espataña de bel güello de campana.
[Editar] Fond
Ra Fond Santa yé, d'aucorde con ra falordia d'o suyo oríchen, clamada por autra forma Fond d'os Tres Cañes, e l'obra autual de sillería estiere feita á ras zagueras añadas d'o sieglo XVII. Ra frontera d'a fond leba feitas muitas inscriuzións, asinas como Anno 1692, l'añada d'a suya construzión.
Entá ista fond s'ie beniba tá pregar á mals oraches de xutera en pro de pliegudas, fén una liturchia que consisteba á eixir d'o monestiro de San Beuturián d'Asán, lebán á prozesión ras restas funebres de San Beuturián, (qui gosaban á remanixer á ro zenobio) enta l'ermita. Ros resultaus d'ista liturchia eban de fer-se patenz dica d'enzatar ra tornada ent'o monestiro, e seguntes ra profezía, si ra reliquia trobaba-se pesánd, eba de pleber á ras sigüenz diadas.
[Editar] Casa de l'ermitán
Ra casa de l'ermitán ye una edificazión simple, con uno forno con carauteristica chaminera sobrarbina á ra banda d'endazaga.
Á ra clau d'a puerta s'ie troba una inscriuzión en castellán que resa "DOMINGO LECINA, PRIMER ERMITAÑO DE LA FUEN SANTA. 1697".