Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Канстыту́цыя Рэспу́блікі Белару́сь — найвышэйшы закон, якім замацаваны прынцып вяршэнства права. Дзяржава, усе яе органы і службовыя асобы дзейнічаюць у рамках Канстытуцыі і прынятых у адпаведнасці з ёю актаў заканадаўства. Забеспячэнне правоў і свабодаў грамадзян Рэспублікі Беларусь ёсць найвышэйшай мэтай дзяржавы.

Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь устанаўлівае адказнасць дзяржавы перад грамадзянінам за стварэнне ўмоў для свабоднага і годнага развіцця асобы, а таксама адказнасць грамадзяніна перад дзяржавай за няўхільнае выкананне абавязкаў, ускладзеных на яго Канстытуцыяй.

Канстытуцыя гарантуе грамадзянам Рэспублікі Беларусь права на ахову здароўя, у тым ліку бясплатнае лячэнне ў дзяржаўных установах аховы здароўя. Асноўным Законам гарантуецца таксама бясплатная агульная сярэдняя, прафесійна-тэхнічная адукацыя. Сярэдняя спецыяльная і вышэйшая адукацыя даступна для ўсіх у адпаведнасці са здольнасцямі кожнага. Грамадзяне маюць права на сацыяльнае забеспячэнне ў старэчым узросце, у выпадку хваробы, інваліднасці і ў іншых выпадках, прадугледжаных законам. Канстытуцыя замацоўвае права кожнага грамадзяніна на юрыдычную дапамогу для ажыццяўлення і абароны правоў і свабодаў.

Зьмест

[рэдагаваць] 1994

Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь прынята Вярхоўным Саветам 15 сакавіка 1994 году. Гэта была пятая па ліку Канстытуцыя ў гісторыі Беларусі (Канстытуцыі БССР прымаліся ў 1919, 1927, 1937, 1978). Канстытуцыя 1994 г. абвясціла Рэспубліку Беларусь унітарнай дэмакратычнай сацыяльна-прававой дзяржавай. Тэрмін «сацыяльна-прававая дзяржава» азначае, што асноўнай мэтай РБ з'яўляецца стварэнне ўмоў для свабоднага развіцця асобы, рэалізацыя яе інтарэсаў у рамках існуючых законаў. Канстытуцыя ўстанавіла новую - прэзідэнцкую форму дзяржаўнага кіравання. Пры прэзідэнцкай форме кіравання Прэзідэнт з'яўляецца кіраўніком дзяржавы. Ён фарміруе вышэйшы выканаўчы орган улады - урад (Савет Міністраў) і нясе адказнасць за яго дзейнасць.

[рэдагаваць] 1996

24 лістапада 1996 году ў рэспубліцы абвастрыўся крызіс паміж заканадаўчай (Парламент) і выканаўчай (Прэзідэнт, Савет Міністраў) уладамі. 3 мэтай выйсця з яго Прэзідэнт выступіў з ініцыятывай правядзення рэферэндума. Пытанне аб унясенні зменаў у тэкст Канстытуцыі мела кансультатыўны статус. 24 лістапада 1996 г. рэферэндум адбыўся. Яго вынікі былі зацверджаны Прэзідэнтам, што парушала існуючую Канстытуцыю. Міжнароднымі назіральнікамі рэферэндум не быў прызнаны і Канстытуцыя ў гэтай рэдакцыі лічыцца нелігітымнай.

[рэдагаваць] 2004

17 кастрычніка 2004 была прынята канстытуцыя з новай рэдакцыяй артыкула 81, якая скасавала абмежаванне на магчымасць абірацца прэзідэнтам больш за два тэрміны запар. Міжнароднымі назіральнікамі вынікі рэферэндуму не былі прызнаны і Канстытуцыя ў гэтай рэдакцыі лічыцца нелігітымнай.

[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі

На іншых мовах