Брэст

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Брэст
Герб
Плошча 72,9 км²
Насельніцтва 300 000
Тэлефонны код +375 162
Паштовы індэкс 224xxx

Брэст (Бе́расьце, Бярэ́сьце; па-руску: Брест; па-польску: Brześć) — горад у Беларусі, цэнтр Брэсцкай вобласці і Брэсцкага раёну. Брэст адносіцца да старэйшых гарадоў Беларусі пасля Полацка (862 год), Віцебска (947) і Турава (980 год). Сучасны Брэст — буйны прамысловы, транспартны і культурны цэнтр краіны. Геаграфічныя каардынаты: +52° 6', +23° 41'.

Зьмест

[рэдагаваць] Назва

Упершыню згадваецца ў «Аповесці мінулых гадоў» як горад Кіеўскай Русі пад назваю Бярэсце. Па аднаму з тлумачэнняў, назву Брэст горад атрымаў праз спецыфіку польскай мовы – польскі варыянт назвы запісваўся як Brześć, што пасля трансфармавалася ў Брэст. Пачынаючы з 17-га стагоддзя горад называўся Брэст-Літоўск. У 1921 годзе горад атрымаў новую назву — Брэст-над-Бугам, якая праіснавала да 1939 года.

[рэдагаваць] Гісторыя

Першыя гістарычныя згадкі пра горад у «Аповесці мінулых гадоў» датуюцца 1019 годам. Гарадзішча старажытнага Бярэсця знаходзілася на невялічкім мысе, які ўтварыўся на месцы зліцця Мухаўца з Заходнім Бугам.

Герб Брэста, 1845 год
Павялічыць
Герб Брэста, 1845 год

У 1390 годзе Брэст атрымаў магдэбургскае права. У 1596 годзе ў Свята-Мікалаеўскай царкве была падпісана Берасцейская унія, па якой адбылося аб'яднанне каталіцкай і праваслаўнай царквы на тэрыторыі Рэчы Паспалітай. Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 годзе горад увайшоў у склад Расійскай Імперыі. Пасля далучэння беларускіх зямель да Расіі ўездны горад Брэст-Літоўск уваходзіў з 1799 года у склад Літоўскай губерніі, у 1801 быў далучаны да Гродненскай губерніі.

Брэсцкі чыгуначны вакзал у час Першай сусветнай вайны, каля 1915 года
Брэсцкі чыгуначны вакзал у час Першай сусветнай вайны, каля 1915 года

Пачынаючы з 30-х гадоў XIX-га стагоддзя ў Брэсце будавалі крэпастныя пабудовы. З 9 (22) снежня 1917 па 3 верасня 1918 года ў Брэсце праходзілі мірныя перамовы паміж Савецкай Расіяй і Германіяй, у выніку чага адбылося падпісанне Брэсцкага міру. У 1919 годзе Брэст захапілі палякі. У 1930 годзе ў Брэсце пачаўся працэс над польскай апазіцыяй, якая выступала супраць маршала Ёзэфа Пілсудскага. 22 верасня 1939 Брэст-над-Бугам быў перададзены Чырвонай арміі і ўвайшоў у склад СССР пры падзеле Польшчы па пакту Молатава - Рыбентропа. 8 мая 1965 года Брэсцкай крэпасці было дадзена ганаровае званне крэпасць-герой, з уручэннем ордэна Леніна і мядалі «Залатая Зорка».

[рэдагаваць] Эканоміка

Брэст — буйны прамысловы цэнтр Беларусі. Сёння ў горадзе дзейнічае звыш 50 прадпрыемстваў прамысловасці. У Брэсце працуюць электрамеханічны і электралямпавы заводы, завод газавага абсталявання «Брэстгазаапарат», прадпрыемства «Цветатрон» па вытворчасці мікраэлектронікі, прадпрыемствы лёгкай і харчавальнай прамысловасці.

[рэдагаваць] Раёны і мікрараёны

Раёны: Ленінскі, Маскоўскі.

Мікрараёны: Адамкова, Бярозаўка, Вулька-Падгорская, Вычулкі, Граеўка, Дуброўка, Задворцы Новыя, Задворцы Старыя, Кіеўка, Кавалёва, Кацін Бор, Лысая Гара, Паўднёвы, Плоска, Пугачова, Рэчыца, Трышын, Усход.

[рэдагаваць] Насельніцтва

Насельніцтва горада ў 2004 годзе складала 298,3 тысячы чалавек.

[рэдагаваць] Адукацыя

32 агульнаадукацыйныя школы.

Вышэйшыя навучальныя ўстановы: Брэсцкі дзяржаўны тэхнічны універсітэт, Брэсцкі дзяржаўны універсітэт імя А.С.Пушкіна

Прафесійна-тэхнічныя вучэбныя ўстановы:

  • Брэсцкае дзяржаўнае ПТВ № 65 будаўнікоў
  • Брэсцкае дзяржаўнае ПТВ № 27 чыгуначнага транспарту

[рэдагаваць] Транспарт

Брэсцкі чыгуначны вакзал
Павялічыць
Брэсцкі чыгуначны вакзал

Брэст з'яўляецца адным з важнейшых транспартных вузлоў Беларусі. У 1981 годзе ў Брэсце з'явіліся першыя тралейбусы, на сённяшні дзень колькасць тралейбусных маршрутаў горада дасягнула васьмі (у дадзены момант маршрута нумар 6 не існуе, такім чынам засталося толькі 7 маршрутаў).

У 12 кіламетрах у паўночна-усходнім напрамку ад Брэста знаходзіцца Брэсцкі аэрапорт (міжнародны код – BQT), які быў уведзены ў эксплуатацыю ў 1976 годзе. У 1986 годзе Брэсцкаму аэрапорту нададзены статус міжнароднага, магчымы пасажырапаток складае 400 чалавек у гадзіну.

[рэдагаваць] Культура

У Брэсце дзейнічае тэатр драмы і музыкі, лялечны тэатр, кінатэатр «Беларусь», адбываецца міжнародны тэатральны фестываль «Белая вежа» і фестываль беларускага нацыянальнага кіно. У рэпертуары Брэсцкага лялечнага тэатра сёння каля 30 спяктакляў для дзяцей і сем'яў.

[рэдагаваць] Спорт

У горадзе дзейнічаюць 18 дзіцяча-юнацкіх спартыўных школ. У мікрараёне Кіеўка размешчаны стадыён «Лакаматыў». У абласным спартыўным комплексе «Брэсцкі» адбываюцца трэніроўкі і гульні футбольнага клуба Дынама Брэст.

[рэдагаваць] Інфармацыя для турыстаў

Павялічыць

Сімвалам горада з'яўляецца мемарыяльны комплекс «Брэсцкая крэпасць-герой», урачыстае адкрыццё якога адбылося 25 верасня 1971. Пабудова мемарыялу ажыццяўлялася пад кіраўніцтвам народнага архітэктара СССР У.А.Караля.

Музеі: Археалагічны музей «Бярэсце», музей «Выратаваныя каштоўнасці», музей прыроды, музей горада Брэста, краязнаўчы музей, музей чыгуначнай тэхнікі, музей авіацыі і касманаўтыкі (у мікрараёне Ўсход), музей абароны Брэсцкай крэпасці.

Храмы: Свята-Сімеонаўскі кафедральны сабор — старэйшы праваслаўны храм горада, Свята-Нікалаеўская царква, Свята-Васкрасенскі собор.

[рэдагаваць] Персаналіі

  • Менахем Бегін: ізраільскі прэм'ер-міністр, міністр замежных спраў, лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру

[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі