Ізатоп
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Ізато́пы – віды атамаў аднаго хімічнага элемента, якія маюць розную колькасць нейтронаў.
Ізатопы аднаго элемента (пры аднолькавай колькасці пратонаў) адрозніваюцца атамнай масай і маюць амаль аднолькавыя хімічныя ўласцівасці.
Дзякуючы розніцы атамных мас ізатопы маюць розныя фізічныя ўласцівасці, і адрозненні павялічваюцца з павелічэннем адрознення атамных мас. Адрозненні ў атамных масах вядуць да таго, што ў чыстым выглядзе яны маюць іншую гаматнасць, тэмпературу кіпення, плаўлення і сублімацыі. Гэтыя адрозненні ўласцівыя і хімічным растворам з рознай колькасцю ізатопаў.
Розніца мас ізатопаў вядзе да невялікіх адрозненняў ў іншых рэакцыях. Гэта ўплывае не на характар хімічных рэакцый, у якіх яны ўдзельнічаюць, а на іх хуткасць. Гэта з'ява мае назву ізатопнага эфекту і выкарыстоўваецца ў даследаваннях механізмаў хімічных рэакцый. Гэтыя невялікія адрозненні ў хуткасці рэакцый выклікаюць змены ў ізатопным складзе хімічных звязкаў, якія ўтвараюцца ў розных рэакцыях, гэта з'ява выкарыстоўваецца для даследаванняў удзелу ізатопаў вугляроду ў рэакцыях фотасінтэзу.
Ізатопы дзеляцца на:
- устойлівыя (не схільныя да самараспаду на ізатопы іншых элементаў);
- няўстойлівыя ізатопы (схільныя да самараспаду на іншыя ізатопы, звычайна іншых хімічных элементаў).
Ізатопы не маюць асабістых назваў, акрамя ізатопаў вадарода (дэйтэрый і трытый), і пазначаюцца сімвалам хімічнага элемента з лічбай атамнай масы ў гары з левага боку, напрыклад, ізатоп урану пазначаецца:235U
Хімічныя элементы маюць некалькі ізатопаў; у некаторых іх больш за дзесяць. Напрыклад, вадарод мае тры ізатопы:
- пратон 1Н (мае адзін пратон і не мае нейтронаў) – устойлівы;
- дэйтэрый 2Н (D) (мае адзін пратон і адзін нейтрон) – устойлівы;
- трытый 3Н (Т) (мае адзін пратон і два нейтрона) – няўстойлівы.