Алесь Гарун

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Гару́н Але́сь (сапраўднае імя Прушы́нскі Алякса́ндр Уладзі́міравіч) (11 сакавіка 1887 (27 лютага па старым стылі) – 28 ліпеня 1920) — беларускі паэт, празаік, публіцыст, дзеяч беларускага Адраджэньня пачатку XX стагодзьдзя

[рэдагаваць] Біяграфія

Нарадзіўся 11 сакавіка 1887 году ў фальварку Новы Двор (цяпер у межах Менска) у сям'і чорнарабочага. Скончыў гарадскую прыходскую навучальню ў Менску (1897), вучыўся ў рамесьніцкай навучальні. З 1902 году працаваў сталяром у розных майстэрнях і на мэблевай фабрыцы ў Менску.

У 1904 годзе уступіў у партыю эсэраў і актыўна ўключыўся ў падпольную рэвалюцыйную дзейнасьць. У 1907 годзе арыштаваны. 26 лютага 1908 году Віленская судовая палата прыгаварыла Алеся Гаруна да чатырох год астрогу, як непаўналетняга. Аднак пракурор апратэставаў пастанову судовай палаты, і ў ліпені 1908 г. Алесь Гарун быў асуджаны на катаргу. 6 лістапада катарга была заменена на дзевяцігадовую высылку ў Сібір. Высылку паэт адбываў у Кірэнскім павеце Іркуцкай губерні, дзе займаўся сталярнай і цясьлярнай працай. У 1914 годзе працаваў на Лене вадалівам. З 1915 году — на залатых капальнях у Бадайбо, дзе сустрэў Лютаўскую рэвалюцыю. Там быў абраны дэпутатам Савета Ленінскай золатапрамысловай акругі.

У Менск Гарун вярнуўся ў верасьні 1917 году. У 1918 годзе, падчас нямецкай акупацыі, рэдагаваў газэту «Беларускі шлях». У 1919 годзе, пасля захопу Менска палякамі, стаў сябрам Беларускай вайсковай камісіі. У 1920 годзе, цяжка хворы на сухоты, ён вывезены ў Кракаў. Памёр 28 ліпеня 1920 г. Пахаваны ў Кракаве на Ракавіцкіх могілках. У 1947 годзе быў сярод іншых беларускіх літаратараў абвешчаны «здраднікам беларускаму народу», да 80-х гадоў яго творы не выдаваліся.

[рэдагаваць] Творчасьць

Пісаць пачаў зь дзяцінства. У друку дэбютаваў вершам «Маці-Беларусі» ў 1907 годзе (газэта «Наша Ніва»). Шмат вершаў ды апавяданьняў публікаваліся ў газэтах «Наша Ніва», «Беларус», «Вольная Беларусь», у калектыўных зборніках і календарах, атрымлівалі станоўчыя водгукі з боку крытыкаў (у прыватнасьці, М. Багдановіча й Я. Купалы). Галоўная тэма творчасьці Гаруна — Радзіма, барацьба за свабоду і шчасьце, але таксама ён стварыў шмат выдатных узораў пэйзажнае лірыкі. У паэзіі Гаруна прыметны адначасовы ўплыў сымбалізму ды народных традыцыяў.

Выйшаў зборнік паэзіі «Матчын дар» (меўся быць выдадзены ў Вільні ў 1914 годзе, але з-за вайны выйшаў толькі ў 1918, перавыданьне 1929, факсымільнае выданьне ў 1988), таксама зборнік «Жывыя казкі» (1920), куды ўвайшлі тры п'есы для дзіцячага тэатра: «Хлопчык у лесе» (ставілася ў Вільні ў 1921 годзе), «Шчасьлівы чырвонец» і «Дзіўны лапаць, або Ня ўсё тое порах, што ў пораху ляжыць». У Вільні асобным выданнем выйшла паэма «Мае каляды» (пад псэўданімам «А. Сумны», 1920). Выступаў у друку як публіцыст.

[рэдагаваць] Зьнешнія спасылкі

На іншых мовах