Андрэй Мрый
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Мрый, Андрэ́й (сапраўднае імя Шашалевіч, Андрэ́й Анто́навіч) (13 верасьня 1893 (1 верасьня па старым стылі) – 8 кастрычніка 1943) — беларускі празаік, журналіст.
Зьмест |
[рэдагаваць] Біяграфія
Нарадзіўся ў вёсцы Палуж, па іншых зьвестках у вёсцы Доўгавічы Чэрыкаўскага павету Магілёўскай губэрні, цяпер Краснапольскі раён. Брат драматурга Васіля Шашалевіча. Зь сям'і валаснога пісара. Скончыў духоўную вучэльню і Магілёўскую духоўную сэмінарыю (1914). Працягваў вучобу ў Кіеўскай духоўнай акадэміі. З трэцяга курсу (1916) мабілізаваны ў школу прапаршчыкаў. Праз 4 месяцы адпраўлены на фронт у 94 енісейскі полк. З 1918 да 1921 год у Чырвонай арміі, камандзір 345 роты 14 палка. У 1921 – 1926 гады настаўнічаў у мястэчку Краснапольле (выкладаў гісторыю і францускую мову). Публікаваўся з 1924 году. Са сваякамі стварыў у Краснапольлі тэатар; выдаваў рукапісны часопіс «Пралеска». Зьбіраў народную лексыку, дасылаў яе ў Слоўнікавую камісію Інбелкульту. У жніўні 1926 году выехаў у Менск, дзе на прапанову Зьмітрака Бядулі стаў супрацоўнікам часопісу «Наш край», потым інспэктарам Цэнтральнага бюро краязнаўства БССР. З 1933 году стыльрэдактар у газэце «Зьвязда». Сябра літаратурнага аб'яднаньня «Узвышша» (з 1929 году; друкаваўся ў аднайменным часопісе з 1927 году). У 1929 годзе напісаў сатырычны раман «Запіскі Самсона Самасуя», які быў абвешчаны «злосным пасквілем на савецкую рэчаіснасьць» (цалкам апублікаваны ў 1988 годзе: Полымя, №1; экранізаваны ў 1990 годзе: «Пратарчака жыцьця, або Запіскі Самсона Самасуя»). Арыштаваны 22 лютага 1934 году ў справе краснапольскіх настаўнікаў. 26 сакавіка 1934 году асуджаны «тройкай» на 5 гадоў зьняволеньня і этапаваны ў Карагандзінскі ППЛ. Пасьля падачы апэляцыі Генпракурору СССР 21 лістапада 1934 году тэрмін пазбаўленьня волі зьменены: тры гады высылкі ў Волагду, потым у Вельск, дзе працаваў бухгальтарам да сьнежня 1937 году. У пачатку 1938 году прыехаў у Мурманск, настаўнічаў у адной зь сярэдніх школ. Зноў арыштаваны 2 чэрвеня 1940 году. Асуджаны (празь дзесяць дзён) на 5 гадоў пазбаўленьня волі. Пакараньне адбываў у Карагандзе, у Валагодзкай і Мурманскай абласьцях. У ссылцы працягваў літаратурную дзейнасьць, напісаў раман зь лягернага жыцьця «Жывы дом». 1 сакавіка 1943 году мэдычнай камісіяй прызнаны інвалідам і адпраўлены паміраць дамоў. Памёр у Мурманская вобласьці. Паводле некаторых зьвестак забіты рэцыдывістамі ў цягніку. Рэабілітаваны 6 студзеня 1961
[рэдагаваць] Творы
- Творы. — Менск, 1993.
[рэдагаваць] Зьнешнія спасылкі
[рэдагаваць] Літаратура
- Васючэнка П. Вяртаньне рамана, або Дзіўнае стварэньне Самасуя // ЛіМ. 1988, 29 красавіка
- Яго ж. Рэпрэсаваны сьмех: Роздум над лёсам і творчасьцю беларускага савецкага празаіка Андрэя Мрыя // Беларуская мова і літаратура ў школе. 1989, №3
- Грахоўскі С. Праўдзівыя дакумэнты жыцьця // Полымя. 1988, №1
- Чыгрын І. Андрэй Мрый: спроба сатырычнай прозы // Чыгрын І. Крокі: Проза «Узвышша». — Менск, 1989
- Маракоў Л. Вядомы пад псэўданімам А.Мрый // Роднае слова. 2001. №9.
Гэты тэкст напісаны пры дапамозе матэрыялаў старонкі Мартыралёг Беларусі.