Лепель

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.


Лепель
Герб
Плошча  ? км²
Насельніцтва 19.400
Тэлефонны код  ?
Паштовы індэкс  ?

Ле́пель — горад у Віцебскай вобласці Беларусі, цэнтр Лепельскага раёну. Размешчаны на беразе Лепельскага возера. Геаграфічныя каардынаты: 54° 52' 30" паўночнай шырыні, 28° 40' 40" усходняй даўжыні.

Зьмест

[рэдагаваць] Назва

[рэдагаваць] Гісторыя

У XV стагоддзі Лепель належаў Вялікім князям літоўскім. У 1439 годзе намаганнямі ксяндза Кухарскага, сын Вялікага Князя літоўскага Жыгімонта Кейстутавіча, Міхаіл перадае Лепель віцебскаму касцёлу, кароль Жыгімонт I Стары гэты дар зацвердзіў і павялічыў у 1541 годзе і са згоды Папы Рымскага далучыў да Віленскай катэдры. Пасля захопу Полацку маскоўскім войскам у 1563 годзе віленская капітула, ня будучы у стане бараніць маёмасць ад сталых нападаў суседняга Маскоўскага княства, аддала Лепель у валоданне Жыгімонту II Аўгусту, з умовай, што калі кароль захоча назаўсёды пакінуць гэтую маёмасць сабе, дык мусіць даць капітуле іншую маёмасць той самай вартасці. Кароль не трымаўся тых дамоўленасцяў і аддаў тую маёмасць у пажыццёвае карыстанне Юрыю Зяновічу, смаленскаму кашталяну, а па яго смерці полацкаму ваяводзе Мікалаю Дарагастайскаму. І толькі кароль Стэфан Баторы, вызваляючы Полацк, вярнуў маёмасць капітуле. Аднак жа цяжка было капітуле бараніць тую маёмасць, а сталыя непаразуменні і напады непрыяцельскіх войскаў змусілі яе ўрэшце ў 1586 годзе прадаць лепельскую маёмасць Льву Сапегу. Гэта быў адзін з найвялікшых касцёльных дабрачынцаў. Не адзін касцёл ён пабудаваў, не адзін кляштар абдарыў па ўсёй Літве, таксама і Лепель аддаў у 1609 годзе віленскім законніцам — бернардынкам, якія грамадзіліся пры касцёле Святога Міхала.

Пасля далучэння Беларусі да Расіі ў 1772 годзе Лепель застаўся ў Літве, бо мяжу ўтварала рака Дзвіна, пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 годзе Лепель далучаецца да Расеі; у 1802 годзе ён робіцца павятовым месцам. У часе французскай вайны 1812 году Лепель панёс вялікія страты, бо праходзячыя войскі спалілі места. У 1913 годзе Лепель страціў сваё стратэгічнае і гандлёвае значэнне і ўяўляў з сябе невялічкае ўбогае, павятовае мястэчка. З 7 тысяч жыхароў Лепеля прышлых палову, або 4 тысяч, складалі габрэі, якія трымалі ўвесь гандаль. Хаця так званая Бярэзінская водная сістэма страціла сваё выключнае значэнне, аднак будынкі і абсталяванне на ёй закансэрваваныя ўладамі — і існаваў персанал абслугі на чале з інжынерамі. Галоўнае кіраўніцтва знаходзілася ў Лепелі. Калісьці тут была тэхнічная школа, дзе пад кіраўніцтвам інжынераў рыхтавалі тэхнічны персанал. У Лепелі пры дырэкцыі каналу працаваў з 1833 па 1839 год калега і сябар Адама Міцкевіча, Ян Чачот.

[рэдагаваць] Насельніцтва

Колькасць насельніцтва складае каля 19.400 чалавек (1998).

[рэдагаваць] Адукацыя

  • 4 сярэднія школы.
  • Агратэхнiчны каледж (у мiнулым - гідрамэліярацыйны тэхнікум).

[рэдагаваць] Транспарт

Злучаны аўтамабільнымі дарогамі з Менскам, Віцебскам, Полацкам, Воршай. Чыгуначная станцыя.

[рэдагаваць] Прамысловасць

  • Лепельскі малочна-кансэрвавы камбінат.

[рэдагаваць] Спорт

[рэдагаваць] Інфармацыя для турыстаў

  • Дзіцячы санаторый, вуліца Віцебская, 23.
  • Дзіцячы рэабілітацыйна-аздараўленчы цэнтр «Жамчужына», Бароўка.
  • Гасцініца «Лепель», вуліца Дзяржынскага, 21.

[рэдагаваць] Выбітныя асобы

Гэты тэкст напісаны пры дапамозе матэрыялаў кнігі «Сьвяты Казімер у Паазер'і. 400 гадоў каталіцызму ў Лепельскім краі».

[рэдагаваць] Знешнія спасылкі

На іншых мовах