Этыёпія

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ
ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ
ye-Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dīmōkrāsīyāwī Rīpeblīk
Сьцяг Этыёпіі Герб Этыёпіі
(Сьцяг) (Герб)
Нацыянальны дэвіз: няма
Месцазнаходжаньне Этыёпіі
Афіцыйная мова ахмарская
Сталіца Адыс-Абэба
Найбуйнейшы горад Адыс-Абэба
Урад
Прэзыдэнт
Прэм'ер-міністар
Фэдэратыўная рэспубліка
Гырма Ўольдэ-Гіоргіс Лука
Мэлес Зэнаўі
Плошча
 - Агульная
 - % вады
26 месца ў сьвеце
1 104 103 км2
0,7
Насельніцтва
 - Агульнае (2006)
 - Шчыльнасьць
15 месца ў сьвеце
75 067 000
70/км²
СУП
 - Агульны (2005)
 - на душу насельніцтва
69 месца ў сьвеце
$ 59 930 мільёнаў
$ 80
Валюта Быр (ETB)
Часавы пас
 - улетку
(UTC+3)
(UTC+4)
Незалежнасьць
28 траўня 1991 году
Дзяржаўны гімн [[Whedefit Gesgeshi Woude Henate Ethiopia
(Руш наперад, дарагая маці Этыёпія)]]
Аўтамабільны знак ETH
Дамэн верхняга ўзроўню .et
Тэлефонны код +251
Мапа Этыёпія

Этыёпія (Эфіо́пія), Фэдэраты́ўная Дэмакраты́чная Рэспу́бліка Этыёпія (Фэдэраты́ўная Дэмакраты́чная Рэспу́бліка Эфіо́пія) (ФДРЭ) — краіна на паўночным усходзе Афрыкі ў раёне Афрыканскага Рогу. Мяжуе на поўначы з Эрытрэяй, на ўсходзе з Джыбуці і Самалі, на поўдні з Кеніяй, на захадзе з Суданам. Выйсьця да мора не мае. Клімат — трапічны, гарачы і сэзонна вільготны, пустэльны і паўпустэльны на поўначы і ўсходзе краіны.

Зьмест

[рэдагаваць] Гісторыя

Этыёпія — найстарэйшая незалежная дзяржава Афрыкі. Да 1974 году — манархія. У 1974 годзе да ўлады прыйшлі рэвалюцыйна настроеныя вайскоўцы на чале з Мэнгісту Хайле Марыамам. У 1991 годзе ў выніку шматгадовай узброенай барацьбы іх зьмяніў цяперашні ўрад, створаны Рэвалюцыйна-дэмакратычным фронтам этыёпскіх народаў (РДФЭН). У тым жа годзе адбылася фактычнае аддзяленьне ад Этыёпіі правінцыі Эрытрэя, стаўшай у 1993 годзе незалежнай дзяржавай.

[рэдагаваць] Палітыка

[рэдагаваць] Унутраная палітыка

Прынятай у 1994 годзе Канстытуцыяй усталяваны фэдэратыўны дзяржаўны лад краіны і замацаваныя асноўныя дэмакратычныя прынцыпы разьвіцьця грамадзтва. Кіруючая з 1991 году кааліцыя — Рэвалюцыйна-дэмакратычны фронт этыёпскіх народаў. Лідэр Фронту — Мэлес Зэнаўі. Парлямэнт (Фэдэральны сход) складаецца з Рады народных прадстаўнікоў (валодае заканадаўчай уладай) і Рады Фэдэрацыі (у яе веданьні — тлумачэньне Канстытуцыі і прыняцьце рашэньняў, зьвязаных з рэалізацыяй права рэгіёнаў на самавызначэньне). Прэзыдэнт і Прэм'ер-міністар абіраюцца парлямэнтам. Прэзыдэнту адводзяцца прадстаўнічыя функцыі. Рэальная ўлада ў краіне належыць прэм'ер-міністру.

[рэдагаваць] Геаграфія

Этыёпія падзеленая на дзевяць рэгіёнаў і дзьве асобныя акругі.

[рэдагаваць] Эканоміка

Этыёпія ўваходзіць у лік найбяднейшых краінаў сьвету. Падмурак эканомікі краіны складае сельская гаспадарка, якая забясьпечвае амаль палову CУП і 85% валютных паступленьняў.

Грашовая адзінка — быр (1 даляр ЗША ~ 8,5 быраў).

[рэдагаваць] Сельская гаспадарка

Асноўныя сельскагаспадарчыя культуры — кава, зерневыя, алейныя, бабовыя. У жывёлагадоўлі пераважае гадоўлю буйнарагатага быдла, а таксама авечак, коз, вярблюдаў. Прыватны сэктар дае каля 90% прадукцыі. Краіна залежыць ад імпарту прадуктаў харчаваньня і замежнай харчовай дапамогі. Урад прадпрымае высілкі па інтэнсыфікацыі сельскай гаспадаркі на базе разьвіцьця малой ірыгацыі.

[рэдагаваць] Прамысловасьць

Прамысловасьць забясьпечвае 10 – 12% СУП і прыкладна 15% экспартных паступленьняў. Асноўныя галіны: гарбарна-абутковая, тэкстыльная, харчовая, будаўнічая. Доля дзяржсэктара — каля 70%, у цяперашні час ідзе працэс акцыянаваньня і прыватызацыі дзяржпрадпрыемстваў. Маюцца радовішчы танталу, прыроднага газу, жалеза, паташу, золата, срэбра і іншых карысных выкапняў.

[рэдагаваць] Транспарт

Дзейнічаюць два міжнародных аэрапорты, чыгунка, якая злучае Адыс-Абэбу са сталіцай суседняй дзяржавы Джыбуці, праз порт якой зьдзяйсьняецца 90% вонкавагандлёвага грузазвароту краіны. Працягласьць шашэйных дарог — 16,5 тыс. км, з якіх толькі 9 тыс. км — могуць выкарыстоўвацца цэлы год.

[рэдагаваць] Вонкавы гандаль

Каля 60% валютных паступленьняў забясьпечваецца экспартам кавы. Імпартуюцца нафта і нафтапрадукты, вырабы машынабудаваньня, мэтал, мінэральныя ўгнаеньні, мэдыкамэнты і іншыя. Асноўныя гандлёвыя партнэры — Арабія Саўдыдаў, краіны ЭЗ, ЗША, Японія.

[рэдагаваць] Дэмаграфія

Насельніцтва складаецца з каля 100 народнасьцяў, найболей буйныя з іх — арома (40%), амхара (29%) і тыграйцы (15%). У Адыс-Абэбе пражывае больш за 3,5 млн. жыхароў.

[рэдагаваць] Рэлігія

Асноўныя рэлігіі якую вызнае палова насельніцтва — блізкае да праваслаўя хрысьціянства монафізыцкага толку. Іслям суніцкага кірунку вызнае каля 47% насельніцтва.

[рэдагаваць] Культура

Дзяржаўнае сьвята – Дзень перамогі дэмакратычных сілаў — 28 траўня.

Сетка сродкаў масавай інфармацыі ўключае дзяржаўную тэлерадыёкампанію, два інфармацыйных агенцтва, шматлікія друкаваныя выданьні, у асноўным прыватныя, на ангельскай, амхарскай і іншых мясцовых мовах.

[рэдагаваць] Спорт

[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі



Краіны Афрыкі
Альжыр | Ангола | Бацвана | Бэнін | Буркіна-Фасо | Бурунды | Габон | Гамбія | Гана | Гвінэя | Гвінэя-Бісаў | Джыбуці | Замбія | Зімбабвэ | Каба-Вэрдэ | Каморскія выспы | Камэрун | Кенія | Конга, Дэмакратычная Рэспубліка | Конга, Рэспубліка | Кот д’Івуар | Лесота | Лібія | Лібэрыя | Мадагаскар | Мазамбік | Малаві | Малі | Марока | Маўрытанія | Маўрыкій | Намібія | Нігер | Нігерыя | Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка | Руанда | Сан Том і Прынсэп | Самалі | Свазілянд | Сэйшэлы | Сэнэгал | Судан | С’ера Леонэ | Танзанія | Тога | Туніс | Уганда | Цэнтральна-Афрыканская Рэспубліка | Чад | Эгіпет¹ | Экватарыяльная Гвінэя | Эрытрэя | Этыёпія
Іншыя тэрыторыі
Жуан дэ Нова | Заходняя Сахара | Канарскія выспы | Мадэйра | Маёта | Руньён | Сэута і Мэлілья | Сьвятая Гэлена, выспа | Эўропа, выспа
¹ Часткова ў Азіі