Эрык Дальберг
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Дальберг, Э́рык (па-шведску: Erik Jönson Dahlbergh) (10 кастрычніка 1625 – 16 сакавіка 1703) — шведскі ваенны інжынер і мастак-баталіст.
Нарадзіўся ў Стакгольме. Вучыўся ў парафіяльных лютэранскіх школах, з 11 гадоў у бухгалтарскай школе ў Гамбургу. З 16 гадоў на службе ў адміністрацыі шведскага Заходняга Памор'я, у 20 гадоў атрымаў афіцэрскае званне. З 1648 годзе ў Франкфурце на Майне, кантраляваў спагнанне з Імперыі вялікай кантрыбуцыі паводле ўмоў Вестфальскага міру. Тут вывучаў матэматыку, архітэктуру, малюнак і фартыфікацыйнае мастацтва, замежныя мовы. З 9 ліпеня 1656 па 13 ліпеня 1657 году ў дзеючай арміі на тэрыторыі Рэчы Паспалітай. Фактычна займаў пасаду генеральнага кватармайстра.
Стварыў некалькі дзесяткаў гравюр, якія падрабязна асвятляюць дзеянні шведскай арміі пад час Першай Паўночнай вайны, у тым ліку: прарыў шведамі акружэння злучаных польска-літоўскіх войскаў на чале з Стэфанам Чарнецкім, Ежы Любамірскім і Паўлам Сапегам пад Сандомірам 4 красавіка 1656 году; бітву пад Філіпавам (22 кастрычніка 1656 году) у якой войскі шведскага фельдмаршала Густава Ота Штэйнбока і брандэнбургскага генерала Георга Фрыдрыха фон Вальдэка разбілі 12-тысячнае войска ВКЛ на чале з Вінцэнтам Гасеўскім. Выява аблогі Бярэсця 21 траўня (11 траўня па старым стылі) 1657 году — самая каштоўная графічная крыніца па гісторыі горада дарасейскіх чаоў. Перанесеныя на медзь, гравюры Дальберга набылі шырокую вядомасць у Еўропе дзякуючы твору нямецкага гісторыка Самуэля Пуфендорфа (1632 – 1694) De rebus a Carlo Gustavo gestis (выдавецтва Крыстафа Рыгеля, Нюрнберг, 1696), у якім былі выкарыстаныя як ілюстрацыі.
Аўтар дыярыушу, які змяшчае ў тым ліку падрабязныя звесткі пра аблогу і захоп Берасця 19 – 23 траўня 1657 году.
Дальберг удала ваяваў і зарэкамендаваў сябе добрым грамадзянскім адміністратарам, да канца жыцця паспеў атрымаць званне генерала артылерыі, баронскую годнасць, а вяршыняй яго разнастайнай дзейнасці была пасада губернатара шведскіх Інфлянтаў (паўночнай Латвіі і Эстоніі). Памёр у Стакгольме.
- Крыніца: Алесь Белы, «Энцыклапедыя гісторыі Беларусі»
[рэдагаваць] Знешнія спасылкі
- Арыгінальны артыкул
- Алесь Белы. Невядомыя эпізоды “невядомай вайны”. Ваенныя дзеянні Швецыі супраць ВКЛ у 1656—1657 гг. вачыма Эрыка Дальберга.
[рэдагаваць] Літаратура
- Erik Dahlberghs Dagbok (1625—1699). Upsala—Stockholm, 1912.
- Heyduk B. Dahlbergh w Polsce. Dziennik i ryciny szwedzkie z dziejów “Potopu”. 1656—1657. Wrocław etc., 1971.
- Невядомыя эпізоды “невядомай вайны” Ваенныя дзеянні Швецыі супраць ВКЛ у 1656—1657 гг. вачыма Эрыка Дальберга // Cпадчына, № 3, 1999.