Unaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor


Skrivet eo ar pennad-mañ e Peurunvan

Image:32px-Labour_zo.png Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali e pajenn ar gaozeadenn.

banniel Unaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel
Brasaat
banniel Unaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel

Unaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel (Союз Советских Социалистических Республик), pe an Unaniezh Soviedel, pe an URSS (СССР e rusianeg), krouet e 1922, a zo ur riez a zo aet da get e 1991. En em astenn a rae an URSS eus ar Mor Baltel d'ar Mor Du ha betek ar Meurvor Habask. Lodenn Norzh Eurazia e oa he ziriad, hini Rusia impalaerel, war-bouez Polonia ha Finland, da lavaret eo tost da 15 % eus douaroù ar bed.

En amzer ma oa staliet an URSS, un nebeud riezoù ha tiriadoù a oa bet enteuziet enni pe dispartiet diouti. Koulskoude, ma oa 15 republik enni en diwezh, an hini vrasañ, divent he gorread hag he foblañs, a oa Republik sokialour kevreadour soviedel Rusia. E keñver an darempredoù diplomatek eo-hi warlerc'hiadez an URSS.

Krouidigezh an URSS a oa disoc'h pennañ an Dispac'h rusian c'hoarvezet e 1917 pa oa skarzhet ar Tsar Nikolaz II eus e dron.

Goude trec'h an Dispac'h ec'h embannas Lenin, penn ar strollad bolchevik, e vo renet ar vro gant pennaennoù ar gomunouriezh hag e chomas bev ar bennaenn-se betek an diwezh.

Ne oa nemet un aozadur politikel hag a oa aotreet Strollad Komunour an Unaniezh Soviedel (SKUS) ha daou urzhaz a rene ar riez : hini ar SKUS hag hini ar pennoù politikel dilennet, met lec'hiet dindan kazel-ge ar Strollad.

Abegoù freuzadur an URSS a c'hell bezañ kavet war div dachenn :

  • tachenn ar armerzh a yae gwashoc'h-gwashañ pa greske an dispignoù milourel dindan kevezerezh ar Stadoù-Unanet
  • tachenn ar politikerezh pa boueze an nerzhioù demokratel ha pa c'houlenne ar republikoù periferek muioc'h-muiañ a emrenerezh.

O vezañ kreizennour ha burevourel, ne oa ket gouest ar renad da herzel ouzh kement a rendaeloù e pep lec'h.

[kemmañ] Ar Republikoù soviedel

RSS Armenia, krouet e 1936

RSS Azerbaidjan, krouet e 1936

RSS Bielorusia (bremañ Belarus), krouet e 1919

RSS Estonia, ebarzhet e 1940

RSS Jorjia, krouet e 1921

RSS Finnek-Kareliek, krouet e 1940, a zeuas ur Republik eus RSKS Rusia e 1956

RSS Kazac'hia (bremañ Kazac'hstan), krouet e 1920, ebarzhet e 1936

RSS Kirgizia (bremañ Kirgizstan), ebarzhet e 1936

RSS Latvia, ebarzhet e 1940

RSS Lituania, ebarzhet e 1940

RSS Moldavia (bremañ Moldova), krouet e 1944

RSS Ouzbekistan, krouet e 1924

RSKS Rusia, krouet e 1917

RSS Tadjikistan, ebarzhet e 1929

RSKS Treuzkaokazek, diazezet e 1922, divodet e 1936 ha rannet neuze e teir republik, RSS Armenia, RSS Azerbaidjan ha RSS Jorjia.

RSS Turkmenistan (bremañ Turkmenistan), ebarzhet e 1924

RSS Ukrania (bremañ Ukraina ebarzhet e 1922


Republikoù an Unvaniezh Soviedel
Ardamezioù an Unvaniezh Soviedel RSS Armenia | RSS Azerbaidjan | RSS Bielorusia | RSS Estonia | RSS Jorjia | RSS Kazac'hia | RSS Kirgizia |
RSS Latvia | RSS Lituania | RSS Moldavia | RSKS Rusia | RSS Tadjikistan | RSS Turkmenistan | RSS Ukrania | RSS Ouzbekistan

Republikoù berrbad: RSS Finnek-Kareliek (1940-1956) | RSKS Treuzkaokazek (1922-1936)