Ger-mell

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Skrivet eo ar pennad-mañ e Peurunvan


Seurtoù doareerioù eo ar 'gerioù-mell a zo anezho gerioù a c'hell bezañ implijet gant un anv-kadarn evit spisaat pe resisaat da petra e ra dave an anv-kadarn-se.

Dre vras e c'heller ober un diforc'h etre ar ger-mell strizh diouzh un tu hag ar ger-mell amstrizh diouzh an tu all.


Taolenn

[kemmañ] Ar ger-mell strizh

Implijet e vez, dre vras, ar ger-mell strizh da diskwel ez eo anavezet an anv-kadarn a ra dave outañ (an davead saoz. referent) pe evit diskwel e teuio war-lerc'h gerioù all (peurliesañ anvioù-gwan) o tennañ d'an anv-kadarn a rae dave outañ ar ger-mell-se, d.s.

an den a denn d'un den a gred d'an hini a zo o komz ez eo anavezet dija gant an hini a vez o komz gantañ hag eo sañset goût diwar peseurt den resis emañ o komz
"an den bras": spisaet gant ur anv-gwan eeun
"an den am boa gwelet dec'h: spisaet gant ur frazennig anv-gwan


[kemmañ] Ar ger-mell amstrizh

Implijet e vez ar gerioù-mell amstrizh evit diskwel ez eo diresis ha dispis an anv-kadarn a ra dave outañ, d.s.:

un den = un den bennaket; neus forzh piv; ne vern peseurt den

Evit yezhoniourion zo, ez eo an anvioù-gwan niverenniñ un isrummad gerioù-mell da vezañ renket e-touez ar re amstrizh ivez.


[kemmañ] Implijoù ar gerioù-mell

Meur a yezh evel an arabeg da skwer a ra hep gerioù amstrizh. E gwrionez ez eo ar brezhoneg unan eus yezhoù keltiek nemeto a implij seurt gerioù-mell.

Evit ar pezh a sell ouzh ar gerioù-mell strizh, ez eus meur a yezh ivez a ra hepte evel al japaneg hag ar rusianeg en ur implijout daoreoù all da verkañ seurt perzhioù a denn d'an daveadoù.

E meur a yezh e voe krouet ar gerioù-mell, dreist-holl ar re strizh, diwar raganvioù pe anvioù-gwan, d.s.:

ille (latin) > el ha la (spagnoleg)

Ar gerioù-mell a c'hell talvezout da verkañ jener pe niver un anv-kadarn ivez, da skwer e portugaleg:

  • Strizh
o ~ os (gourel)
a ~ as (benel)
  • Amstrizh
um ~ uns (gourel)
uma ~ umas (benel)

Bez e c'hellont merkañ ivez ar rol a c'hoarvez un anv-kadarn ur frazenn gant ar yezhoù a implij sistem ar c'hasoù, d.s. e gresianeg (gerioù-amstrizh gourel unander nemetken):

ο nominativel
το(ν) akuzativel
του genitivel

E brezhoneg, evel en arabeg dre gomz, e cheñch stumm ar gerioù-mell hervez ar sonioù a deul warlerc'h:

al levr; ul levr
an den; un den
ar c'hi; ur c'hi

Yezhoù zo, evel re Skandinavia da skwer, a implij lostgerioù e lec'h gerioù-mell distag, da skwer e daneg:

gourel: plan ("raktres") > planen ("ar raktres")
nebreizh: plan ("plaenenn") > planet ("ar blaenenn")

Kavet e vez seurt lostgerioù e yezhoù all ivez , d.s.:

consul > consulul e roumaneg
drvo ("gwezenn") > drvoto ("ar wezenn") e makedoneg


[kemmañ] Gwelet ivez:

Doareer Anv-kadarn