Kastell-Nevez-ar-Faou

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Skrivet eo ar pennad-mañ e Peurunvan

Image:32px-Labour_zo.png Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali e pajenn ar gaozeadenn.



Kumunioù Breizh
Kastell-Nevez-ar-Faou
Departamant Penn-ar-Bed
Bro hengounel Kerne - Dardoup
Arondisamant Arondisamant Kastellin
Etrekumuniezh Kumuniezh kumunioù Kerne-Uhel
Bro 'Voynet' Bro Kornôg Kreiz-Breizh
Kanton Kanton Kastell-Nevez-ar-Faou
Kod INSEE 29027
Kod post 29520
Maer
Amzer gefridi
Christian Ménard
2001-2008
Gorread 4 258 ha = 42,58 km²
Hed -3.81°
Led 48.18°
Uhelder keitat : m
bihanañ : m
brasañ : m
Poblañs hep kontoù doubl 3 595 den
(1999)
Stankter w-d 84 ann./km²



E departamant Penn-ar-Bed (29), e Breizh, emañ kêr Kastell-Nevez-ar-Faou. Lec'hiet eo war ribl kanol Naoned-Brest pe ar Stêr Aon, etre Menez Are en norzh hag ar Menez Du er su.

Kartenn lec'hiañ
Ardamez


Taolenn

[kemmañ] Savadurioù ha lec'hioù istorel :

Eus ar c'hastell ma teu e anv d'al lec'h-mañ ne chom netra koulz lâret. Daoust da se eo Kastell-Nevez-ar-Faou ur gêr ma kaver enni un nebeud savadurioù dibar, en o zouesk :

  • Chapel ar Vouster : en XIIIvet kantved e oa un oratouer eus ar savadur, ha tra ken. Testeniekaet eo ar chapel e 1575, evel kreizenn-lid trev ar Vouster. Peursavet eo e 1628. Kouezhet en he foull e deroù an XXvet kantved eo renevezet gant izili a youl vat ar gevredigezh "Mibien ar Mein Kozh" azalek 1982. Dibar eo ar chapel-se evit he maen-badez, he delwennoù liesliv hag he c'halvar eus kreiz ar XVvet kantved.
I.-V. ar Porzhoù


  • Chapel Itron-Varia ar Porzhoù : gant e dour moan ha sonn e ren ar savadur-mañ war draoñienn don, kildro ha glas ar stêr Aon, abaoe ur c'hant vloaz bennak. Adsavet eo bet er bloavezhioù 1892-1893 ha dek vloaz diwezhatoc'h eo bet lakaet an tour en e blas. Eus ar chapel kent, he deus graet brud al lec'h-se, e chom c'hoazh ar porched, eus ar XVvet kantved, doare gotek anezhañ. Savet e oa bet ar chapel gozh-se e 1438, war intrudu ar beleg Yann ar Prad, gant sikour an Dug Yann V. Gouestlet eo d'an Itron Varia, dre ma oa bet kavet eno, e foñs kef un dervenn, un delwenn a zeuas da vezañ burzhudus. War honnezh e oa skeudennet poltred ar Werc'hez ha war he c'hont e veze lakaet burzhudoù. Azalek ar mare-se eo bet dalc'het - hag e vez bepred - unan eus brasañ pardonioù Breizh, eil sulvezh diwezhañ miz Eost.
Pont ar Roue
  • Pont ar roue ha kanol Naoned-Brest : ar pont-se a zo bet lakaet en e sav e-kerzh hanterenn gentañ ar XVIIvet kantved. E c'hwec'h gwareg, pe bolzenn, a ya dreist d'ar stêr Aon, bet kaniet diwezhatoc'h en XIXvet kantved evit kas ha degas marc'hadourezh etre Naoned ha Brest.
  • Iliz-parrez Sant Juluan : ar savadur a c'haller gwelet hiriv an deiz a zo bet savet e 1878. Eus an iliz a oa el lec'h-se a-raok e chom an tour bet savet e 1737, war intrudu Nouel Furig, person ar C'hastell-Nevez etre 1717 ha 1774. En XVIIIvet kantved e voe dibabet ivez gouestlañ an iliz da Sant Juluan, pa oa betek-henn, dindan maeroniezh un Itron-Varia Tresmaven dianav hag amsklaer he orin. E-touez an elfennoù a ya da ober pinvidigezh ar monumant-se emañ murlivadurioù Paul Sérusier.
  • Feunteun isdouarel Sant Yann-Vadezour :
  • Feunteun Santig Gouenou :

[kemmañ] Darvoudoù istorel

  • 1490 : emsavadeg kouerien e Kastell-Nevez-ar-Faou.
  • wd 1592 : krogad etre ar Gevreerien ha dalc’hidi ar Roue e Poulodron, kêriadenn lec’hiet war bord an hent a gas da Garaez.
  • 23 a viz Meurzh 1593 : ar c’habiten roueler Liskoed zo er C'hastell-Nevez gant e soudarded. Spontañ a ra ar boblañs. Evel-se eo lazhet ur beleg - Tepod Derrien e anv war a seblant - gant unan eus e soudarded war-bouez un taol kleze.
Skritell 30vloaz Nevezamzer ar C'hastell-Nevez
  • Gouere 1675 : emsavadeg ar Bonedoù Ruz ; tud ar C’hastell-Nevez a zo en o zouesk. Ganto eo pulluc’het maner Keranmoal o lakaat tan ennañ, hini ar Werje a zo preizhet ivez.
  • 8 a viz Even 1791 : manifestadeg zo e kêr a-enep d’ar veleien o deus graet le da "Vonreizh foran ar gloer"
  • Genver 1792 : trubuilh zo war ar maez e Laz hag e Sant-Wazeg, an eil hag eben parrez stok ouzh ar C'hastell-Nevez. Peizanted ar parrezioù-se a embann bezañ e soñj tagañ tud ar C'hastell-Nevez gant o fuzulhioù, ferc’hier hag o zrañchoù.
  • 1añ a viz Gouere 1815 : chouanted a zeu da Gastell-Nevez da lakaat reuz. Tec’hout a reont kuit o klevet ez eus ur gompagnunezh martoloded dre ar vro.
  • 1845 : prenet eo domani Trevare (Sant-Wazeg) gant ar vreudeur Kerjegu (ouzhpenn 4000 devezh-arat) a laka ekonomiezh an trowardroioù da ziorren : en-dro da skluz Kastell-Nevez-ar-Faou e kresk an oberiantiz : traezh ha maerl a vez degaset d’al labourerien-douar gant ar bigi a samm ganto patatez, koad ha mein-to meinglazegi ar Rick (S. Wazeg) ha Kerliou (ar C'hastell-Nevez).
  • 1906 : dont a ra Paul Serusier da chom da Gastell-Nevez-ar-Faou.
  • 1960 : divizet e vez gant ar C’huzul-kêr, a-unvouezh, lakaat panelloù heñchañ nevez, reizhskrivet anvioù ar c'hêriadennoù warno, hervez reolennoù ar brezhoneg, daoust da urzh kontrol isprefed Kastellin, war zigarez e teufe an “tech“-se eus ar c’hiz.
  • 1976 : kentañ gwech ma'z eus eus Nevezamzer ar C’hastell-Nevez, festival sonerezh hengounel Breizh a ro tro, bep bloaz da Sul Fask, da wellañ sonerien ha kanerien ar vro da vont war al leurenn.

[kemmañ] Tudennoù dibar

  • Remont ar Porzh tad (1878-1945) : doktor war ar gwir, istorour, lec'hanvadurour.
  • Remont ar Porzh mab (1907-1990) : broadelour katolik, geriadurour

[kemmañ] Brezhoneg

  • Ur c'hlas divyezhek publik kentañ derez zo bet digoret er gumun e 2003. 3,8 % eus bugale ar c'hentañ derez a zo ennañ. [1]
  • Reizhskrivet eo bet forzhig an anvioù-lec'h war ar panelloù war ar maez ha panelloù divyezhek zo un tammig e kêr ivez.
  • Digoret ez eus bet un diellaoueg a vod skridoù, paperioù ha levrioù Remont ar Porzh e-barzh Kreizenn sevenadurel Jef ar Penven e 2005.

[kemmañ] Livadurezh

Al livour Paul Sérusier (1863-1927) a deue ingal da Gastell-Nevez-ar-Faou azalek 1893. Ken bamet e oa deuet da vezañ gant maezioù kaer an trowardroioù ma tivizas prenañ un ti eno e 1906, daoust ma ne oa ket gwall binvidik (Kustumet e veze da livañ taolennoù evit ostizien ostalirioù Kastell-Nevez evit kaout un dra bennak da zebriñ pe gounit un tamm gwenneg bennak).

Dre se ha dre an darempredoù mat en devoa gant Kastellneveziz eo bev-kenañ e levezon er gêr-se bepred. Un toullad eus e oberennoù a c'haller sellet outo c'hoazh, evel e vurlivadurioù e iliz-parrez sant Juluan pe e vurlivadur brudet ouzh moger diabarzh an ti-kêr. Al levezon-se a zispleg ivez e kaver, hiriv an deiz, forzhig tud o livañ evit o flijadur menezioù, traoñiennoù pe koadoù ar vro o klask kenderc'hel an erv bet boulc'het gant Sérusier.

[kemmañ] Levrlennadur

  • Henry MASSON, Châteauneuf-du-Faou : images, Histoire et histoires, emb. CA Laz, 2004, 76 p.
  • Jean-François BOEDEC, Histoire secrète des Montagnes Noires, kenemb. Coop Breizh-Keltia Graphic, Speied-Gourin, 2000, 224 p.
  • Christian MENARD, Châteauneuf-du-Faou, des origines à 1900, emb. ATR L’Edition Originale, Kemper, 1983.
  • Christian MENARD, Châteauneuf-du-Faou, son histoire, sites, monuments et notes sur la région, 1991.
  • Yann MOULIN, Kastell Nevez : les tribulations d'un Bidard en pays Darloup, emb. Coop Breizh, Speied, 1997, 208 p.
  • Remont AR PORZH, La Sénéchaussée de Châteauneuf-du-Faou, Huelgoat et Landeleau, et les juridictions seigneuriales du ressort, emb. A. Pedone, Pariz, 1905, 240 p.

[kemmañ] Liammoù

Skeudenn dre loarell

Ti-kêr

Kumuniezh kumunioù

Nevezamzer ar C'hastell-Nevez