Vvet kantved

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

I milved kt JK | I milved | Eil milved

../.. | IIIe kantved | IVe kantved | Vvet kantved | VIvet kantved | VIIvet kantved | ../..

Bloavezhioù 400 | Bloavezhioù 410 | Bloavezhioù 420 | Bloavezhioù 430 | Bloavezhioù 440
Bloavezhioù 450 | Bloavezhioù 460 | Bloavezhioù 470 | Bloavezhioù 480 | Bloavezhioù 490

401 402 403 404 405 406 407 408 409 410
411 412 413 414 415 416 417 418 419 420
421 422 423 424 425 426 427 428 429 430
431 432 433 434 435 436 437 438 439 440
441 442 443 444 445 446 447 448 449 450
451 452 453 454 455 456 457 458 459 460
461 462 463 464 465 466 467 468 469 470
471 472 473 474 475 476 477 478 479 480
481 482 483 484 485 486 487 488 489 490
491 492 493 494 495 496 497 498 499 500

Gwelet ivez : Roll ar C'hantvedoù, Sifroù roman


D'ar 1 Genver 401 e krog ar Vvet kantved hag echuiñ a ra d'an 31 Kerzu 500.

Romulus Augustus, diwezhañ Impalaer roman ar C'hornôg
Brasaat
Romulus Augustus, diwezhañ Impalaer roman ar C'hornôg

Taolenn

[kemmañ] Darvoudoù

[kemmañ] Amerika

  • Deroù Sevenadur Marajoara war enez Marajo, e genou an Amazon, unan eus kozhañ priñselezhioù galloudek Amazonia (400-1300).
  • Lid an hendadoù, aozet en-dro da valzamegennoù ar Pennoù en Amazonia ; jarloù kañv antropomorfek.

[kemmañ] Afrika zu

  • Kêrioù kentañ e su ar Sahara (Djenne-Djenno). Ur greizenn genwerzh lec'hel bouezus eo Djenne-Djenno d'ar mare-hont. Enporzhiet e vez kailh houarn ha mein malañ hag ezporzhiet e vez boued (pesked hag edaj) war-du ar c'hêrioù nevez war lez an dezerzh.
  • E-tro ar Vvet hag ar VIvet kantved en em stailh ur boblañs nevez mestroniet an houarn ganti, en-dro d'ar Zambez ha d'al Limpopo. Eus an norzh e vije deuet ar vengleuzerien rhodezat-mañ, marteze eus kornioù Meroe ha su rouantelezh Aksoum. Eztennañ a reont aour, kouevr ha staen. Gallet ez eus bet renabliñ , evit poent, e-tro 60 000 mengleuz en takad-se. Marteze eo bet ganet sevenadurezh ar Zimbabwe, en em zispako adal an Xvet kantved, diwar ar sevenadur-mañ.
  • Kêriadenn Broederstroom, e kornôg Pretoria e Suafrika.
  • Tizhet Madagaskar gant trevadennerien Afrikan hag Indonezian.

[kemmañ] Azia-greiz

  • Turked Tujued (T'ou-kiue) en Altai.
  • War stummañ emañ Impalaeriezh an Avared (Ruanruan pe Jouan Jouan) eus Korea betek Irtych.

[kemmañ] Reter-pellañ

  • Bog rouantelezh Koguryŏ (Korea) dindan renadoù Kwanggaet'o Wang Veur hag e vab Changsu Wang.
  • Bezioù roueel Silla ha Koguryo e Korea.
  • Rouantelezh Yamato e Japan. Mestr eo klan Yamato war trowardroioù Nara, e-kreiz Honshu ha levezonet eo gantañ su an enez hag aodoù mor Japan.
  • Mont a ra Japan e-barzh lusk an oadvezh istorel a-drugarez d'ar skritur deuet eus Sina ha da elfennoù kentañ ar sevenadurezh deuet dre Gorea. Milrannet e penn-kentañ e priñselezhioù niverus, e teu ar galloud da vezañ kreizennet muioc'h-mui etre daouarn an impalaerien (tennô), a orin doueel (e-tro 520).
  • Hervez an hengoun en em gav ar brâhman Kaundiya e Funan (Su Viêt-Nam). Goude bezañ lakaet merc'h ur roue-naer (nâga) e gazel-gê, gras d'ur wareg hud, e timez ganti ha dibabet eo da roue gant ar bobl. Kemmañ a ra al lezennoù diouzh doare India.
  • Kas a ra Stad Funan, anavezet dindan an anv-se diwar mamennoù sinaat, ur politikerezh emledañ war-du an argoad a-raok bezañ diskaret d'he zro er VIvet kantved gant Stad kreñvaet Zhen-la (pe Chen La) bet sujet a-gent. E Funan e oa bet lakaet ar Shivaegezh da relijion Stad.
  • Kerkent hag ar Vvet kantved, e teu war wel daou seurt aotrouniezh politikel en enezeg Indonezia : ar Stadoù mor diazezet war ar c'henwerzh ha staliet war aodoù Sumatra, norzh Java, Borneo (Kalimantan) ha Selebez, ha, diouzh an tu all, rouantelezhioù an argoad diazezet war labour ar riz, e reter hag e-kreiz Java. Skoulmet darempredoù ganto gant sevenadurezh India, e vez degemeret gant ar rouantelezhioù-se ar skritur, ar sañskriteg hag ar relijion (boudaegezh hag indouegezh).
  • En em gavout a ra ar relijion boudaat e Myanmar hag Indonezia.
  • Gweladenniñ a ra ar pirc'hirin boudaat sinaat Faxian (Fa Hien) inizi ar Sond e deroù ar c'hantved.
  • Ganet eo ar pagodennoù sinaat boudaat diwar skouer stûpaoù kreiz Azia, heñvel o stumm ouzh hini un tour (emdroadur stadet war kinkladurioù mougevioù ar Yungang).

[kemmañ] India

  • Treuztiriadurioù kentañ Romed hanternoz India. Komz a reont ur rannyezh hindi indezeuropek.
  • Skridaozadenn barzhoneg meur sañskritek ar Râmâyana (diwar testennoù a sav d'ar IVe kantved kt JK, a greder bezañ bet savet gant Valmiki); kontañ a ra troioù-kaer Rama a glask e wreg Sita skrapet gant Ravana, roue Lanka, anezhañ un drouksprered dek penn dezhañ. Divizout a ra ren ur brezel spontus a-enep dezhañ gant skoazell ar marmouzed hag o jeneral Hanuman hag an holl loened all.
  • Buhez ar prederour Bhartrihari.
  • Tolkâppiyam, pleustrad yezhadur tamoul.

[kemmañ] Oseania

  • Tizhet eo Tahiti, inizi ar Gevredigezh, Enez Pask hag inizi Hawaii gant Polineziz.

[kemmañ] Europa ar C'hornôg ha bed roman

  • Barr skorn uhelañ testeniekaet gant taouarc'heg skorneg Fernau (Tirol), etre 400 ha 750.
  • 394 : Mont a ra an Impalaeriezh roman a-dammoù.
  • 410 : Preizhet Roma gant ar Wizigoted.
  • 410-415 : Aloubet eo su Galia gant ar Wizigoted
  • E-tro 421 : Hervez Levr ar Vormoned, e vije bet douaret ar Pladoù Aour gant Moroni ha lakaet un termen d'ar marilh.
  • 439 : Preizhet Kartago gant ar Vandaled
  • Ur c'houlz bennak goude 440 en em stailh an Angled hag ar Saksoned war Enez Vreizh. Diouzh an hengoun e vijent bet pedet eno gant ar Penn brezhon Vortigern.
  • Aloubet eo Enez Vreizh bep un tammig gant ar Bikted, ar Ouezeled, an Angled hag ar Saksoned (Saozon). Krouiñ a ra an Angled hag ar Saozon seizh rouantelezh (Heptarkiezh) war Enez Vreizh etre ar Vvet hag an XIvet kantved : Essex (VIvet), Anglia ar reter (VIvet), Kent (Vvet), Mercia (dibenn VIvet), Northumbria (Vvet), Sussex, Wessex (dibenn Vvet).
  • Divroañ a ra Skosiz eus Iwerzhon war-du gwalarn Bro-Skos ha krouiñ a reont rouantelezh Dalriada (Argyll).
  • Rannet eo Iwerzhon e seizh rouantelezh dindan aotrouniezh ur Pennroue (Ard Ri) a chom teorikel e aotrouniezh.
  • 452 : Aloubet an darn vrasañ eus Europa gant Attila an Hun a ginnig sailhañ war Roma. Embann a ra ar pab Leon I bezañ en em welet e-unan gant Attila ha kendrec'het anezhañ da leuskel Roma didrubuilh.
  • 455 : Lakaet an arigrap war Roma gant ar Vandaled.
  • Evit ar wech kentañ e Galia ez eus savet ur santual en enor da Vari, war-vord ar Garonn, Santez-Vari Tolosa (kêr-benn ar Wizigoted). Goude-se e vo anvet iliz an Alaouret (La Daurade) abalamour d'ar mozaikennoù alaouret a eztaole arvestoù eus an Testamant Kozh ha Nevez. Dekkornek e stumm kinklet e tegas da soñj tres ar savadur kentañ-mañ eus savadurioù Roma, Ravenna hag eus ar reter.
  • 476 : Mont a ra kuit Romulus Augustus, rener roman diwezhañ impalaeriezh roman ar c'hornôg. Kregiñ a ra marevezh ar Grennamzer en Europa dre an Amzerioù teñval.
  • Skrivañ a ra Aogustin Keoded Doue
  • Kregiñ a ra an alkimiourien da glask ar maen filozofel.
  • Mont a ra da get an hengoun drouizek e Galia dirak ar sevenadur gall-ha-roman hag ar relijion kristen.
  • Diskar ar reizhiad moneizhel en Impalaeriezh ar C'hornôg.
  • 400-600 : mare an "treuztiriadoù bras" pe oadvezh german an houarn kozh (400-600). Tizhet eo un darn vat eus kevandir Europa, er c'hornôg hag er su, gant al luskadoù treuztiriañ german bras. Lakaat a ra al lec'hanvadur (Goted, Vandaled, Sueved, Burgonded) da soñjal e vijent loc'het eus Skandinavia. Strolladoù german diazezet e norzh Alamagn hag e Danmark (Angled, Juted ha Saksoned) a zivro da Enez Vreizh etre an IIIe hag ar VIIvet kantved.
  • Skandinavia : Savet e vez keodedoù pe greñvlec'hioù emzifenn (tilflugtsborg) en inizi Gotland, Öland pe Bornholm zo ganet diwarno, marteze a-walc'h, un aozadur politikel ha sokial nevez en-dro d'un unanenn diriadel diazez a ya ar c'hlan pe an etniezh (bygd) d'hec'h ober.
  • Stadet e vez gant an arkeologiezh un digresk bras er c'havadennoù e Danmark e dibenn oadvezh an houarn hag e deroù an treuztiriadoù bras. D'an hevelep koulz e hañval ledenez Skandinavia, Sveden peurgetket, bezañ bet pinvidik-mat ha teñzorioù bras zo bet kavet eno, evel hini Tureholm (pezhioù aour roman pe vizantat, troioù-gouzoug aour fetis, medalennoù, spilhennoù ha brakteatoù). Marteze eo test douaridigezh ar pinvidigezhioù-se eus arvarusted ar mare. Kreñvlec'hioù a vez savet pe adannezet war aodoù hag inizi ar mor Baltel hep na vije tu da c'houzout pehini a oa an dañjer eo bet broudet an dud d'en em zifenn dioutañ.
  • Krugelloù kañv Uppsala Gozh e Sveden, moarvat bezioù Pennoù ar rouantelezh kentañ.
  • Bered pagan Lidholm Höje (Danmark), implijet etre 400 ha 1000, enni kantadoù a vezioù losk, gronnet gant mein, dezho stumm ul lestr.
  • Enskrivadurioù runek war gornioù eus Gallehus, o tont eus ar Jylland moarvat.
  • War wel e teu ar stil reterel loenel e Skandinavia. Roc'hengravadurioù kentañ war enez Gotland. En VIIIvet kantved en em zispako an arz-mañ da vat.

[kemmañ] Europa ar reter

  • En em staliañ a ra meuriadoù slav ar c'hornôg (Polaned, Vislaned, Slezaned, Pomeraned, Mazovianed) en tu reter d'an Oder, etre ar mor Baltel hag ar C'harpatoù (en-dro da Gniezno evit ar Bolaned, en-dro da Grakovia evit ar Vislaned). Argaset eo pobloù ar mor baltel war-du an norzh gant divroadegoù ar Slaved.
  • Meneget eo ar Vislaned e reter Moravia gant istorour Tarragona Paol Oros. Puilh eo ar c'hailh houarn er vro hag ur c'hroashent pouezus eo war hent an Dniestr, Kiev hag ar mor Du.

[kemmañ] Tud dibar

  • Attila, Penn an Huned eus 434 da 453.
  • Aogustin Hippo, eskob, doueoniour
  • Niall Noigiallach, krouer unan eus brasañ tiernelezhioù Iwerzhon.
  • Sant Jerom ermit, kloareg, troer ar Bibl
  • Bodhidharma
  • Theodorik Veur, roue ostrogot
  • Sant Padrig, peurechuet gantañ kristenekaat Iwerzhon
  • Alarik I, roue ar Wisigoted, bet preizhet Roma gantañ
  • Flavius Aëtius, an diwezhañ eus jeneraled veur Roma
  • Pab Leon I

[kemmañ] Ijinadennoù, kavadennoù, degasadennoù

  • Ijinet ar stleugoù e Sina
  • Arar pounner en implij er broioù slav
  • Implij an hern kezeg metal a zeu da vezañ paot e Galia
  • Implijet al lizherenneg Futhorc Angl-ha-Saoz e Bro-Saoz