Tonkin

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

An Tonkin skrivet ivez Tongkin pe Tongking a-wechoùigoù (vietnameg Bắc Bộ (北圻), a dalvez harzoù an norzh), a reer eus ar vro e lodenn norshañ Viêt Nam, e su proviñsoù sinaat ar Yunnan ha Guangxi, er reter da Laos hag er c'hornôg da pleg-mor an Tonkin. Treuzet m'eo gant delta strujus ar stêr Ruz eo uhel ar gounid riz enni.

Kêr Ha Noi eo bet kêr-benn an Tonkin sinaat abaoe ar VIIvet kantved; d'ar mare-se e veze anavezet dre an anv sinaek 東京 (sinalunioù a vije distaget dongjing e mandarineg hiziv), hag a dalvez kêr-benn ar reter. Alese e teu an termen a-vremañ Tonkin. Gant an hevelep lunioù e reer hiziv, tre ha tre, evit skrivañ anv kêr Tōkyō, dezhi an hevelep talvoudegezh e sinaeg hag e japaneg. Graet ez eus bet gant an anv sinaek Jiāozhǐ (交趾) ivez gwechall gozh evit ober anv eus rann norzh Viêt Nam.

Goude ar brezel gall-ha-sinaat (18841885) e voe aloubet an Tonkin hag an Annam gant ar C'hallaoued a reas gant anv vietnamek ar gêr-benn evit envel ar vro a-bezh. An trede lodenn eus Viêt Nam bet preizhet gant ar C'hallaoued a oa Kochinsina er su.

[kemmañ] Implijoù all

Graet e vez gant an anv-gwan spisaat latinekaet tonkinensis er rummatadur daouanv (taksonomiezh) implijet evit deskrivañ ar spesadoù kavet en tonkin, anvioù gwez dreist-holl. Da skouer : Cornus hongkongensis tonkinensis [1] a reer eus un isspesad gwez padus pe ur vod eus ar c'herentiad koad ki a gaver e Hong Kong peurliesañ.


Anv ur ganaouenn gant ar c'haner gall Vincent Scotto, eus 1906, a zo hec'h anv "La petite Tonkinoise".


Linenn Tonkin a reer eus ul linenn hent-houarn a liamm kêrioù Saint-Maurice (Suis), da Jeneva, en ur dremen dre Evian-les-Bains ha Thonon-les-Bains (Frañs). En-dro ez a al linenn kostez Suis met dilezet-mik eus tu Frañs etre Saint-Gingolph hag Evian-les-Bains.

Impalaeriezh trevadennel c'hall I- trevadennoù, gwarezvelioù pe perc'henniezhioù gall kozh :
Afrika & Meurvor Indez : Maghrib (Aljeria, Maroko, Tunizia) | Inizi Arguim (a-vaez da Varoko) | Afrika C'hall ar C'hornôg (Aod-an-Olifant, Dahomey, Soudan c'hall=Mali, Ginea, Maouritania, Niger, Senegal, Volta-Uhel) & Togo c'hall & Enez James (Gambia) | Afrika C'hall ar Reter (Tchad, Gabon, Kreiz Kongo, Oubangi-Chari) | Djibouti | Komorez (Anjouan) | Madagaskar | Inizi Mascareigne : Enez Frañs (Moris) & Sechelez
An Amerikaoù (Trevadennoù gall en Amerika) : Frañs Nevez (Akadia, Louiziana, Kebek, An Douar-Nevez) | Inini | Berbice | Haiti & Santo Domingo | Tobago | Inizi Gwerc'h (darn) |

Azia : Alaouit | Proviñs Hatay | Sri Lanka | Indez Frañs (Chandernagore, Aod Koromandel | Chennai | Malabar, Mahe, Pondichery, Karaikal, Yanaon) | Kwangchowan (Sina) | Indezsina (Annam, Cochinsina, Kambodja, Laos, Tonkin) | Antarktika & Oseania: Kaledonia-Nevez | Hebridez Nevez (Vanuatu hiziv) | Frañs Antartika |

II- Tiriadoù ha perc'henniezhioù tramor a-hiziv
Gwiana c'hall | Polinezia c'hall | Gwadaloup | Martinik | Mayotte | Kaledonia-Nevez | Ar Reünion (gwechall Enez Vourbon) | Sant-Pêr-ha-Mikelon | Douaroù Aostral hag Antarktikel Frañs
Gwelet ivez : Trevadennerezh gall en Amerika | Kompagnuniezhioù kenwerzh trevadenniñ