Gwener (duwies)

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Genedigaeth Gwener gan Sandro Botticelli
Ehangwch
Genedigaeth Gwener gan Sandro Botticelli

Gwener oedd duwies serch a phrydferthwch yn chwedloniaeth Groeg (a'i galwodd yn Aphrodite) a Rhufain (a'i galwodd gan ei henw Lladin, Venus). Rhoddodd ei henw i Gwener, yr ail blaned oddi wrth Haul, ac enwyd diwrnod o'r wythnos ar ei hôl, Veneris dies, a ddaeth i'r Gymraeg fel Dydd Gwener.

Yn ôl fersiynau gwahanol o'r chwedl cafodd Gwener ei geni yn y môr ger un ai Cyprus neu ynys Cythera. Caiff Gwener ei phortreadu yn aml gan y chwedlau fel cymeriad balch a byr ei thymer. Roedd yn anffyddlon yn gyson i'w gŵr Vulcan (Hephaestos) a chafodd pherthnasau gyda Mawrth, duw rhyfela, Adonis ac Anchises (byddai'n cenhedlu'r arwr Aeneas gyda'r dyn meidrol hwn). Roedd Gwener hefyd yn fab i Cupid, duw serch. Yn yr Iliad, Gwener oedd yn rhannol gyfrifol am ryfel Caer Droea hefyd am iddi gynnig Helen o Gaer Droea yn wraig i Paris.

Cyflwynodd Iŵl Cesar gwlt Venus Genetrix, fersiwn mamol a theuluol o'r dduwies.

[golygu] Gwener yng nghelf

  • Venus de Milo [1], cerflun hynafol a'i ddarganfuwyd ar ynys Melos (neu Milo) a oedd yn dangos Gwener yn dal yr afal aur a'i roddwyd iddi gan Paris. Mae'r cerflun eisioes wedi colli ei breichiau.
  • Genedigaeth Gwener gan Sandro Botticelli [2]. Yn y ddelwedd enwog hon o'r Dadeni Dysg, dangosir Gwener yn glanio ar lannau Cyprus am y tro cyntaf, wedi'i chludo gan gregyn yn arnofio ar y dŵr a'r gwyntoedd.