Oceania (terminoleg)

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Awstralia
Ehangwch
Awstralia
Melanesia
Ehangwch
Melanesia
Micronesia
Ehangwch
Micronesia

Mae'r erthygl Oceania (terminoleg) yn rhoi trosolwg o'r termau a ddefnyddir i ddynodi rhanbarthau daearyddol, gwleidyddol, diwylliannol ac economaidd gwahanol yng nghyfandir Oceania. Mae Oceania yn aml yn cael ei chymysgu â thermau arall am ranbarthau yn y Cefnfor Tawel. Defnyddir y term Awstralasia i gyfeirio at Awstralia, Seland Newydd, Gini Newydd, a nifer o'r ynysoedd llai sydd yn yr ardal, y rhan fwyaf ohonynt yn nwyrain Indonesia. Mae'r term yn cynnwys prif ynysoedd Oceania, ond nid yw'n cynnwys yr ynysoedd a chylchynysoedd bychain yn y Cefnfor Tawel. Mae "Awstralasia" yn aml yn cael ei ddefnyddio yn y Gymraeg i ddisgrifio Oceania, gan nad yw "Oceania" yn ymddangos fel gair Cymraeg. Mae "Ynysoedd y De" i'w gweld ar draws y we fel term Cymraeg am Oceania, ond gan nad yw hyn wedi'i sefydlu fel gair safonol, defnyddir "Oceania" trwy'r erthygl hon.

Taflen Cynnwys

[golygu] Rhanbarthau

[golygu] Oceania

Prif erthygl: Oceania

Cyfandir lleiaf yn nhermau arwynebedd a'r lleiaf ond un yn nhermau poblogaeth, yn dilyn yr Antarctig, yw Oceania. Mae ei statws fel cyfandir yn ddadleuol, ond mae yn sicr yn rhanbarth daearyddol, ac yn aml daearwleidyddol, yn y Cefnfor Tawel. Mae ddifiniadau ei thiroedd union yn amrywio.

[golygu] Awstralasia

Prif erthygl: Awstralasia

Mae Awstralasia fel arfer yn cyfeirio at Awstralia, Seland Newydd, ac ynysoedd cyfagos yn y Cefnfor Tawel (yn enwedig Gini Newydd). Weithiau defnyddir y term (yn anghywir) i ddynodi Awstralia a Seland Newydd yn unig.

[golygu] Awstralia

Prif erthygl: Awstralia (cyfandir)

Mae rhai yn ystyried Awstralia fel cyfandir y Cefnfor Tawel. Mae hyn yn cynnwys tir mawr Awstralia, Tasmania, Gini Newydd, a'r ynysoedd rhyngol. Cânt yr eangdiroedd yma eu gwahanu gan Gulfor Torres (rhwng Awstralia a Gini Newydd) a Chulfor Bass (rhwng ehangdir Awstralia a Thasmania). Cânt yr ynysoedd yma eu grwpio gan eu bod yn yr un ardal o safbwyntiau biolegol a daearegol. Yn ôl daearyddiaeth ddynol, ni chynwysir Seland Newydd yng nghyfandir Awstralia (ond caiff ei chynnwys yn Awsralasia).

[golygu] Awstralia a Seland Newydd

Gweler hefyd: Cysylltiadau Awstralia-Seland Newydd

Cânt Awstralia a Seland Newydd eu grwpio gyda'i gilydd yn aml, gan eu bod yn gwledydd sydd yn rhannu hanes, diwylliant, gwleidyddiaeth a demograffeg tebyg (ar un adeg roedd Seland Newydd bron wedi dod yn un o daleithiau Awstralia). Mae'r ddwy wlad hefyd gyda chysylltiadau economaidd a masnachu cryf iawn. Mae'r term hwn yn un manylach nag Awstralasia wrth gyfeirio at y ddwy wlad hyn yn unig, gan fod Awstralasia hefyd yn cynnwys Gini Newydd ac ynysoedd cyfagos eraill.

[golygu] Melanesia

Prif erthygl: Melanesia

[golygu] Micronesia

Prif erthygl: Micronesia

[golygu] Polynesia

Prif erthygl: Polynesia

[golygu] Ynysoedd y Cefnfor Tawel

Prif erthygl: Ynysoedd y Cefnfor Tawel

[golygu] Gweler hefyd

Cyfandiroedd y Ddaear


Affrica-Ewrasia

Yr Amerig

Ewrasia


Affrica

Antarctica

Asia

Ewrop

Gogledd America

De America

Oceania

Uwchgyfandiroedd daearegol :  Gondwana · Lawrasia · Pangaea · Pannotia · Rodinia · Colwmbia · Kenorland · Ur  · Vaalbara


Rhanbarthau'r Ddaear
Yr Affrig Canolbarth · De · Dwyrain · Gogledd · Gorllewin
Yr Amerig Y Caribî · Canolbarth · De · Gogledd · Lladin
Asia Canolbarth · De · De Ddwyrain · De Orllewin · Dwyrain · Gogledd
Ewrop Canolbarth · De · Dwyrain · Gogledd · Gorllewin
Oceania Awstralia · Melanesia · Micronesia · Polynesia  · Seland Newydd

Y Pegynau Yr Arctig · Yr Antarctig
Cefnforoedd Arctig · De · India  · Iwerydd  · Tawel