Pwllheli
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Pwllheli Gwynedd |
|
Mae Pwllheli yn dref hynafol ar arfordir deheuol Llŷn yng Ngwynedd sy'n dyddio'n ôl i'r canol oesoedd. Roedd y porthladd yn bwysig i'r dref ar hyd y canrifoedd. Roedd yno ddiwydiant adeiladu llongau llewyrchus yn y bedwaredd ganrif a'r bymtheg. Tyfodd i fod yn dref marchnad i Lŷn gyfan, fel y tystia y safle a adwaenir fel 'Y Maes' lle y cynhelid y ffeiriau a 'Stryd y Moch]].
Yn ôl y cyfrifiad, Pwllheli yw un o gadarnleoedd yr iaith Gymraeg, gyda 80% o'r boblogaeth yn medru'r iaith. Hefyd, y canran mwyaf o bobol sydd yn gallu'r iaith yw yn yr oedranau 10-14, lle mae 94% yn gallu'i siarad hi.
Daeth y rheilffordd i Bwllheli yn 1867 gan ei chysylltu ag Aberystwyth a Chaernarfon.
Ger Pwllheli, yn ymyl Penrhos, mae Penyberth, safle'r ysgol fomio a losgwyd mewn protest yn erbyn militariaeth gan Saunders Lewis, D.J. Williams a Lewis Valentine yn 1936.
[golygu] Eisteddfod Genedlaethol
Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol ym Mhwllheli ym 1925 a 1955. Am wybodaeth bellach gweler:
- Eisteddfod Genedlaethol Cymru Pwllheli 1925
- Eisteddfod Genedlaethol Cymru Pwllheli 1955
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu iddi dyfu.
Trefi a phentrefi Gwynedd |
Abermaw | Y Bala | Bangor | Bethesda | Blaenau Ffestiniog | Caernarfon | Cricieth | Dolgellau | Ffestiniog | Harlech | Llanberis | Porthmadog | Pwllheli | Tywyn |