Socrates
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Athronydd hynafol o Athen yng ngwlad Groeg oedd Socrates (Groeg: Σωκράτης) ac ef yn ôl llawer osododd sylfeini athroniaeth orllewinol. Fe'i ganwyd oddeutu 470 CC, ac fe fu farw yn 399 CC yn [[Athen].
Treuliodd y rhan fwyaf o'i fywyd yn ymchwilio'n frwd i'r syniad o ddoethineb, trwy ddadlau a rhesymu gyda chyfeillion, disgyblion ac athronyddwyr yr oes. Ym mhen amser, daethpwyd i'w adnabod fel y dyn mwyaf doeth yng Ngroeg.
Roedd gan bobl farnau tra-gwahanol o Socrates: rhai yn uchel eu parch ohonno, eraill yn ei gollfarnu. Roedd ganddo ddilynwyr brwd (megis Platon), a gelynion ffyrnig.
Yn hen ddyn, fe syrthiodd i warth awdurdodau gwladwriaeth Athen. Fe'i gorchmynwyd i ymatal rhag ymddiddan cyhoeddus, ac i beidio ymweud â phendefigion ifanc; ond fe barhaodd i wneud hynny yn ôl ei arfer.
Yn ôl yr hanesion traddodiadol, pan yn 70 oed, fe'i arestiwyd gan yr awdurdodau. Fei' cyhyddwyd o lygru'r ieuenctid, o ddyfeisio duwiau newydd, ac o anffyddiaeth, ac fe'i dedrfydwyd i farwolaeth. Er iddo gael cyfle i ffoi o Athen, penderfynodd aros yn ei ddinas, a bu farw trwy yfed diod wenwynig o hemloc.
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu iddi dyfu.