Rhestr beirdd Cymraeg c.550-1600

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Mae hyn yn rhestr o'r beirdd Cymraeg hysbys a ganai ar y mesurau caeth yn bennaf rhwng canol y 5fed ganrif a diwedd yr 16eg ganrif. Sylwer nad yw'n cynnwys Canu Rhydd y cyfnod diweddar, sef o tua 1550 ymlaen, ond mae'n cynnwys ychydig o feirdd a flodeuai ar ddechrau'r 17eg ganrif ond sy'n perthyn yn uniongyrchol i'r hen draddodiad barddol. Sylwer yn ogystal fod llawer o ganu'r cyfnodau cynnar yn waith beirdd anhysbys, e.e. yn achos canu crefyddol cynnar a cherddi gnomig a chwedlonol. Anwybyddir hefyd y Canu Darogan, a dadogir yn aml ar y Taliesin chwedlonol, Myrddin a ffigurau eraill.

Taflen Cynnwys

[golygu] c.550-1100

Mae enwau'r beirdd nad yw eu gwaith wedi goroesi yn cynnwys Cian, Blwchfardd, Culfardd, Tristfardd ac Arofan. Mae'r rhan fwyaf o'r cerddi o'r cyfnod a elwir "Canu'r Bwlch" yn gynnyrch beirdd dienw. Mae rhai awdurdodau'n derbyn Afan Ferddig fel awdur moliant i Gadwallon ap Cadfan. Cydnabyddir erbyn heddiw nad yw Llywarch Hen yn ffigwr hanesyddol. Mae gwaith y beirdd canlynol wedi goroesi. Maent yn perthyn i gyfnod yr Hengerdd, a adwaenir hefyd fel cyfnod y Cynfeirdd.

[golygu] 1100-1290

Arferid galw y beirdd llys hyn Y Gogynfeirdd ond erbyn heddiw aferir yr enw Beirdd y Tywysogion. Mae'r rhestr bron iawn yn gronolegol.

  • Meilyr Brydydd (fl. 1100-1147)
  • Gwalchmai ap Meilyr (fl. 1130-1180)
  • Meilyr ap Gwalchmai (fl. ail hanner y 12fed ganrif)
  • Llywelyn Fardd I
  • Hywel ab Owain Gwynedd (m. 1170)
  • Owain Cyfeiliog (Owain ap Gruffudd ap Maredudd, c.1130-1197)
  • Llywarch Llaety (fl. 1140-1160)
  • Llywarch y Nam (enw arall ar Llywarch Llaety, efallai)
  • Daniel ap Llosgwrn Mew (fl. 1170-1200)
  • Peryf ap Cedifor (neu Peryf ap Cedifor Wyddel, fl. 1170)
  • Seisyll Bryffwrch (fl. 1155-1175)
  • Gwynfardd Brycheiniog (fl. 1176)
  • Gwilym Rhyfel (fl. 1174)
  • Gruffudd ap Gwrgenau (fl. diwedd y 12fed ganrif)
  • Cynddelw Brydydd Mawr (fl. 1155-1200)
  • Llywarch ap Llywelyn ("Prydydd y Moch") (fl. 1137-1220)
  • Elidir Sais (fl. 1195-1246)
  • Einion ap Gwalchmai (fl. 1203-1223)
  • Einion Wan (fl. 1230-1245)
  • Llywelyn Fardd II
  • Philyp Brydydd (fl. 1222)
  • Gwgan Brydydd
  • Einion ap Gwgan (fl. 1215)
  • Gwernen ap Clyddno
  • Goronwy Foel (fl. tua chanol y 13eg ganrif)
  • Einion ap Madog ap Rhahawd (fl. 1237)
  • Dafydd Benfras (fl. 1230-1260)
  • Y Prydydd Bychan (c.1220-1270)
  • Hywel Foel ap Griffri ap Pwyll Wyddel (c.1240-1300)
  • Llygad Gŵr (fl. 1268)
  • Iorwerth Fychan
  • Madog ap Gwallter (fl. ail hanner y 13eg ganrif)
  • Gruffudd ab Yr Ynad Coch (fl. 1280)
  • Bleddyn Fardd (fl. 1268-1283)

[golygu] 1290-1500

Dyma Beirdd yr Uchelwyr. Mae'r rhestr yn dilyn trefn amser ond nid yw'n gynhwysfawr gan fod gwaith rhai o feirdd llai diwedd y 15fed ganrif a'r 16eg ganrif yn aros yn y llawysgrifau. Anwybyddir hefyd enwau traddodiadol beirdd canu darogan ac eithrio rhai enwau beirdd hysbys.

  • Casnodyn
  • Gronw Gyriog
  • Iorweth ab Y Cyriog
  • Mab Clochyddyn
  • Gruffudd ap Tudur Goch
  • Ithel Ddu
  • Einion Offeiriad
  • Dafydd Ddu o Hirarddug
  • Bleddyn Ddu
  • Llywelyn Brydydd Hoddnant
  • Hillyn
  • Llywelyn Ddu ab Y Pastard
  • Dafydd ap Gwilym (c. 1320-c. 1370)
  • Gruffudd ab Adda ap Dafydd (fl. 1340-1370)
  • Llywelyn Goch ap Meurig Hen
  • Sefnyn
  • Rhisierdyn
  • Gruffudd Fychan ap Gruffudd ap Ednyfed
  • Llywarch Bentwrch
  • Gruffudd ap Dafydd ap Tudur
  • Gwilym Ddu o Arfon
  • Trahaearn Brydydd Mawr
  • Iorwerth Beli
  • Gruffudd ap Maredudd
  • Hywel ab Einion Lygliw
  • Llywelyn ap Gwilym Lygliw
  • Rhys ap Dafydd Llwyd ap Llywelyn Lygliw
  • Madog Benfras
  • Gruffudd Gryg
  • Ieuan Waed Da
  • Gruffudd Llwyd
  • Dafydd Bach ap Madog Wladaidd ("Sypyn Cyfeiliog") (fl.1340-1390)
  • Llywelyn ab Y Moel (fl. 1395-1440)
  • Iolo Goch
  • Dafydd Y Coed
  • Ieuan Llwyd ab Y Gargam
  • Meurig ab Iorwerth
  • Y Proll
  • Rhys Goch Eryri (fl. 1365-1440)
  • Y Mab Cryg
  • Tudur ap Gwyn Hagr
  • Tudur Ddall
  • Ieuan Brydydd Hir
  • Ieuan ap Llywelyn Fychan
  • Ieuan Llwyd Brydydd
  • Llawdden
  • Lewys Aled
  • Iorwerth Fynglwyd
  • Rhys Brydydd (fl. tua chanol y 15fed ganrif)
  • Gwilym Tew (fl. 1460-1480)
  • Dafydd Epynt
  • Dafydd Llwyd o Fathafarn
  • Gwerful Mechain
  • Guto'r Glyn
  • Ieuan Dyfi
  • Lewys Glyn Cothi
  • Gutun Owain
  • Dafydd Nanmor
  • Ieuan ap Rhydderch (c.1430-1470)
  • Tudur Penllyn
  • Ieuan ap Tudur Penllyn
  • Dafydd Gorlech
  • Hywel Cilan
  • Siôn Cent
  • Siôn ap Hywel
  • Dafydd ap Hywel
  • Huw ap Dafydd
  • Lewys Morgannwg
  • Siôn Ceri
  • Huw Cae Llwyd
  • Ieuan ap Huw Cae Llwyd
  • Deio ab Ieuan Du
  • Gwilym ab Ieuan Hen
  • Maredudd ap Rhys
  • Ifan Fychan ab Ifan ab Adda
  • Syr Rhys o Lanbryn-Mair a Charno
  • Owain ap Llywelyn ab y Moel (fl. 1470-1500)
  • Rhisiart ap Rhys (fl. c.1495-c.1510)

[golygu] 16eg ganrif

Mae rhan fwyaf o feirdd hanner cyntaf y ganrif yn perthyn i draddodiad Beirdd yr Uchelwyr. Nid yw'r rhestr yn cynnwys gwaith beirdd a ganai ar y mesurau rhydd newydd o ganol y ganrif ymlaen.

  • Tudur Aled (c.1465-1525)
  • Lewys Môn (fl. 1485-1527)
  • Lewys Daron (fl. 1520-39)
  • Lewys Morgannwg (fl. 1520-1565)
  • Simwnt Fychan (c.1530-1606)
  • Gruffudd Hiraethog (1564)
  • Wiliam Llyn (1534/5-1580)
  • Wiliam Cynwal (1587/8)
  • Huw Llyn (fl. 1540-1570)
  • Morus Dwyfach (fl. 1540-1580)
  • Huw Ceiriog (c.1560-1600)
  • Edward Maelor (fl. 1567-1603)
  • Edmwnd Prys (1543/4-1623)