Rhestr Llengoedd Rhufeinig

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Y Lleng (Lladin: Legio), oedd yr uned filwrol nodweddiadol o'r fyddin Rufeinig. Roedd maint lleng yn amrywio, ond yn oes aur Rhufain roedd tua 5,000 - 6,000 o wyr. Gweler Lleng Rufeinig.

Roedd gan pob lleng ei rhif, ond mae'n bwysig sylwi fod modd i fwy nag un lleng fod a'r un rhif. Roeddynt yn cael eu gwahaniaethu gan enwau, a allai gyferio at fuddugoliaeth a enillodd y lleng, y wlad lle ffurfiwyd hi neu'r person a'i ffurfiodd. Mae rhai llengoedd yn dwyn yr enw Gemina (Efaill), sy'n dynodi eu bod wedi eu ffurfio trwy gyfuno dwy leng flaenorol. Ychwanegir y blynyddoedd y bu'r lleng mewn bodolaeth a nodir yr ymerawdwr neu'r person arall a'i ffurfiodd.


[golygu] Llengoedd yr Ymerodraeth Gynnar

Legio I

  • Legio I Germanica (Almaenaidd) - 48 C.C. hyd 70 O.C. Iŵl Cesar
  • Legio I Adiutrix (Cynorthwyol) - 68 O.C. hyd (o leiaf) 444 O.C. Nero
  • Legio I Italica (Eidalaidd) - Medi 22 66 hyd (o leiaf) 5ed ganrif, Nero
  • Legio I Macriana liberatrix (Rhyddhawyr Macer) - 68 hyd 69 O.C. Lucius Clodius Macer, rhaglaw Affrica
  • Legio I Minervia (dan amddiffyniad y dduwies Minerva) - 82 O.C. hyd (o leiaf) 4edd ganrif, Domitian
  • Legio I Parthica (Parthaidd) - 197 hyd dechrau'r 6ed ganrif, Septimius Severus

Legio II

  • Legio II Adiutrix Pia Fidelis (cynorthwydd ffyddlon a theyrngar) - 70 O.C. hyd (o leiaf) 3edd ganrif, Vespasian
  • Legio II Augusta (codwyd gan Augustus) – cyn 9 O.C. hyd o leiaf 3edd ganrif
    • Legio II Gallica (o Gallia) – efallai enw arall ar y Legio II Augusta
  • Legio II Italica (Eidalaidd) - 165 hyd ddechrau'r 5ed ganrif, Marcus Aurelius
  • Legio II Parthica (Parthaidd) – 197 O.C. hyd ganol y 4edd ganrif, Lucius Septimius Severus
  • Legio II Traiana Fortis (Lleng gref Trajan) - 105 O.C. hyd (o leiaf) 5ed ganrif, Trajan
  • Legio II Germanica (Almaenaidd) – o'r 3edd ganrif, Caracalla

Legio III

  • Legio III Augusta (codwyd gan Augustus) – 43 C.C. hyd (o leiaf) diwedd y 4edd ganrif, Augustus
  • Legio III Cyrenaica (o Cyrenaica) – tua 36 C.C. hyd (o leiaf) 5ed ganrif, Marcus Antonius
  • Legio III Gallica (o Gallia) – tua 49 C.C. hyd o leiaf ddechrau'r 4edd ganrif, Iŵl Cesar
  • Legio III Italica (Eidalaidd) - 165 O.C. Hyd o leiaf ddechrau'r 4edd ganrif, Marcus Aurelius
  • Legio III Parthica (Parthaidd) - tua 197 O.C. hyd o leiaf ddechrau'r 5ed ganrif, Lucius Septimius Severus

Legio IV

  • Legio IV Macedonica (Macedoniaidd) - 48 C.C. hyd 70 O.C. (chwalwyd gan Vespasian), Iwl Cesar
    • ail-grewyd dan yr enw Legio IV Flavia Felix (Fflafiaid ffodus) - tua 70 O.C. hyd cyn 400 O.C., Vespasian
  • Legio IV Scythica (o Scythia) - tua 42 C.C. hyd o leiaf ddechrau'r 5ed ganrif, Marcus Antonius

Legio V

  • Legio V Alaudae (Yr Ehedyddion) - 52 C.C. hyd 70 O.C., Iwl Cesar
  • Legio V Macedonica (Macedoniaidd) - 43 C.C. hyd ar ôl 400 O.C., y conswl Gaius Vibius Pansa Caetronianus ac Augustus
    • Legio V Urbana, efallai'n enw cynnar ar Legio V Macedonica
    • Legio V Gallica, efallai'n enw cynnar ar Legio V Macedonica

Legio VI

  • Legio VI Ferrata (Haearnaidd) - 52 C.C. hyd ar ôl 250 O.C., Iwl Cesar
  • Legio VI Victrix (Buddugol) - 41 C.C. hyd diwedd y 4edd ganrif, Augustus
    • Legio VI Hispaniensis (o Sbaen]], enw arall ar Legio VI Victrix

Legio VII

  • Legio VII Claudia Pia Fidelis (lleng ffyddlon a theyrngar y Clawdiaid) - 58 C.C. hyd ddiwedd y 4edd ganrif O.C., Iŵl Cesar
    • Legio VII Paterna (Tadol), enw Legio VII Claudia Pia Fidelis hyd 42 O.C.
  • Legio VII Gemina (Yr Efaill) - Hydref 68 O.C. hyd diwedd y 4edd ganrif O.C., Galba

Legio VIII

  • Legio VIII Augusta (ffurfiwyd gan Augustus), 59 C.C. hyd ar ôl 371 O.C. - Augustus
    • Legio VIII Gallica (o Gallia), enw blaenorol y VIII Augusta
    • Legio VIII Mutinensis (o Mutina), enw blaenorol y VIII Augusta

Legio IX

  • Legio IX Hispana (Sbaenaidd) - cyn 41 C.C. hyd cyn 160 O.C., Augustus

Legio X

  • Legio X Fretensis (O'r culfor) - 41 / 40 C.C. hyd o leiaf 260 O.C., Augustus
  • Legio X Gemina (Yr Efaill) - 44 C.C. hyd ddechrau'r 5ed ganrif, Lepidus

Legio XI

  • Legio XI Claudia Pia Fidelis (lleng y Claudiaid, ffyddlon a theyrngar) - 42 C.C. hyd ddechrau'r 5ed ganrif, Augustus

Legio XII

  • Legio XII Fulminata (y Daranfollt) - 43 C.C. hyd (o leiaf) 5ed ganrif, Lepidus

Legio XIII

  • Legio XIII Gemina (Yr Efaill) - 41 C.C. hyd (o leiaf) 5ed ganrif, Augustus

Legio XIV

  • Legio XIV Gemina Martia Victrix (Efaill a buddugol yn filwrol) - Augustus

Legio XV

  • Legio XV Apollinaris (yn perthyn i'r duw Apollo) - 41 / 40 C.C. hyd 5ed ganrif - Augustus
  • Legio XV Primigenia (yn perthyn i'r dduwies Fortuna) - 39 O.C. hyd 70 O.C., Caligula

Legio XVI

  • Legio XVI Gallica (o Gallia) - 41 / 40 C.C. hyd 70 O.C. - Augustus
    • ail-ffurfiwyd fel Legio XVI Flavia Firma (lleng Fflafiaidd gadarn) - 70 O.C. hyd 4edd ganrif - Vespasian

Legio XVII

  • Legio XVII - 41 C.C. hyd 9 O.C., Augustus
    • (Dinistriwyd y lleng yma a'r ddwy sy'n dilyn, y XVIII a'r XIX, gan yr Almaenwyr ym mrwydr Teutoburgerwald yn y flwyddyn 9 C.C. Ni chawsant eu hail-ffurfio)

Legio XVIII

  • Legio XVIII - 41 C.C. hyd 9 O.C., Augustus

Legio XIX

  • Legio XIX - 41 C.C. hyd 9 O.C., Augustus

Legio XX

  • Legio XX Valeria Victrix (Dewr a Buddugoliaethus) - wedi 31 C.C. hyd ddiwedd y 3edd ganrif, Augustus

Legio XXI

  • Legio XXI Rapax (Rheibiol) - 31 C.C. hyd 92 O.C. Augustus

Legio XXII

  • Legio XXII Deiotariana (ffurfiwyd gan Deiotarus) - 48 C.C. hyd tua 132-136 O.C. Deiotarus
  • Legio XXII Primigenia (yn perthyn i'r dduwies Fortuna) - 39 hyd 3edd ganrif, Caligula

Legio XXX

  • Legio XXX Ulpia Victrix (Lleng Ulpiaidd fuddugol) - 105 O.C. hyd ddechrau'r 5ed ganrif, Trajan

[golygu] Y llengoedd Rhufeinig tua 80 O.C.

Delwedd:Roman_Legions_camps_-_AD_80.png Lleoliad gwersyllfeydd y llengoedd Rhufeinig yn y flwyddyn 80.

Mae'r rhifau yn cyfeirio at:

  1. Legio IX Hispana: Eburacum (Caer Efrog)
  2. Legio XX Valeria Victrix a Legio II Adiutrix: Deva (Caer)
  3. Legio II Augusta: Isca Silurum (Caerlion ar Wysg)
  4. Legio XXII Primigenia a Legio X Gemina: Noviomagus (Nijmegen)
  5. Legio VI Victrix: Novaesium (Neuss)
  6. Legio XXI Rapax: Bonna (Bonn)
  7. Legio XIV Gemina: Moguntiacum (Mainz)
  8. Legio I Adiutrix: Brigetio (Szöny)
  9. Legio VIII Augusta: Argentoratum (Strasbourg)
  10. Legio XI Claudia: Vindonissa (Windisch)
  11. Legio XV Apollinaris: Carnuntum (Parc Archaeolegol Carnuntum)
  12. Legio XIII Gemina: Poetovio (Ptuj)
  13. Legio VII Claudia: Viminacium (Kostolac)
  14. Legio V Macedonica: Oescus (Gigen)
  15. Legio I Italica: Novae (Svishtov)
  16. Legio V Alaudae:Oescus (Gigen? ansicr!)
  17. Legio IV Flavia Felix: Burnum (Kistanje)
  18. Legio XIV Flavia Firma: Satala (Sadagh)
  19. Legio XII Fulminata: Malatya (Melitene)
  20. Legio VI Ferrata: Samosata (Samsat)
  21. Legio IV Scythica: Zeugma (Belkis)
  22. Legio III Gallica: Raphanaea
  23. Legio X: Aelia Capitolina (Jerusalem)
  24. Legio XXII Deiotariana: Nicopolis (Yr Aifft)
  25. Legio III Cyrenaica: Coptos (Qift)
  26. Legio III Augusta: Lambaesis (Tazoult-Lambese)
  27. Legio VII Gemina: Legio (Léon) (Léon)