Μαρία Κιουρί
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Μαρία Σλοτόφσκα-Κιουρί (Αγγλικά: Marie Skłodowska-Curie, 7 Νοεμβρίου, 1867 – 4 Ιουλίου 1934) ήταν Γαλλίδα πολωνικής καταγωγής φυσικός και χημικός. Σε συνεργασία με το σύζυγό της, Πιέρ Κιουρί, ανακάλυψε το ράδιο και μελέτησε τα φαινόμενα της ραδιενέργειας. Έγινε η πρώτη γυναίκα που κατέλαβε έδρα στη Σορβόνη, ενώ τιμήθηκε δυο φορές με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής (1903) και Χημείας (1911). Ήταν γνωστή και ως Μαντάμ Κιουρί.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Βιογραφία
[Επεξεργασία] Νεανικά χρόνια
Η Μαρία Σλοτόφσκα γεννήθηκε το 1867 στη Βαρσοβία και ήταν το πέμπτο παιδί μιας ευκατάστατης οικογένειας. Ο πατέρας της, Βλάδισλαβ Σκλοντόφσκι (Wladyslaw Sklodowski), ήταν καθηγητής φυσικής και μαθηματικών και υποδιευθυντής σε ένα Λύκειο θηλέων της Βαρσοβίας ενώ η μητέρας της, Μαρία, η οποία ανήκε σε αριστοκρατική οικογένεια χωρίς όμως οικονομική άνεση, ήταν καθηγήτρια σε σχολή της ίδιας πόλης. Οι γονείς της, της είχαν δώσει τρία υποκοριστικά: Μάνια, Μανιούσια, Αντσιουπέτσιο. Η Μαρία Σλοτόφσκα μαζί με τα τέσσερα αδέρφια[1] της μεγάλωσε σε μια δύσκολη εποχή για την Πολωνία αφού δεν είχαν περάσει πολλά χρόνια απο την αποτυχημένη επανάσταση του 1863. Από μικρή ξεχώριζε στο σχολείο για τις ικανότητες της, κυρίως στην φυσική και στα μαθηματικά. Η δυστυχία όμως δεν άργησε να χτυπήσει την πόρτα της οικογένειας της. Το 1874 ήταν μία δύσκολη χρονιά καθώς η μητέρας της πήγε στην Νίκαια για θεραπεία, είχε φυματίωση, και τον ίδιο χρόνο ο πατέρας της έπεσε σε κυβερνητική δυσμένεια με αποτέλεσμα να του μειωθεί ο μισθός και να του αφαιρεθεί το διαμέρισμα που του είχε παραχωρηθεί. Δύο χρόνια αργότερα η αδερφή της, Σοφία, πέθανε από τύφο ενώ το 1878 η μητέρα της, Μαρία, απεβίωσε. Παρ'όλες τις κακουχίες η Μαρία Σλοτόφσκα συνέχισε τις σπουδές της σε ένα κυβερνητικό γυμνάσιο και αποφοίτησε με επιτυχία. Εκείνη την εποχή, στα πολωνικά πανεπιστήμια, δεν επιτρεπόταν η φοίτηση γυναικών με αποτέλεσμα να πρέπει να μετακινηθεί στο εξωτερικό. Όμως η φτώχεια της οικογένειας την ανάγκασε να αναζητήσει εργασία ως γκουβερνάντα και δασκάλα σε πλούσιες οικογένειες ενώ ταυτόχρονα, μαζί με την φίλη της Μαρία Ρακόφσκα και τις δύο αδερφές της, παρακολούθησε μαθήματα στο παράνομο «Κινητό Πανεπιστήμιο». Εκείνη την περίοδο ένα μεγάλο μέρος του μισθού της το έστελνε στην αδερφή της, Μπρονισλάβα, που σπούδαζε ιατρική στο Παρίσι. Στην οικογένεια στην οποία εργαζόταν, γνώρισε και ερωτεύτηκε τον Καζιμίρ Μπλοντίφσκι, αλλά ύστερα από παρέμβαση των γονιών του το ειδύλλιο διαλύθηκε.
[Επεξεργασία] Σπουδές
Το 1891, σε ηλικία 24 χρονών, μετακόμισε στο σπίτι τής μεγαλύτερης αδερφής της, Μπρονισλάβα, στο Παρίσι για να παρακολουθήσει μαθήματα στη σχολή Θετικών επιστημών του πανεπιστημίου της Σορβόνης. Τα φοιτητικά της χρόνια ήταν δύσκολα λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζε. Μάλιστα κατά τη διάρκεια της διαμονής της στο Καρτιέ Λατέν[2] περιόρισε σε τόσο μεγάλο βαθμό τα γεύματα της με αποτέλεσμα να λιποθυμήσει και να επιστρέψει, ύστερα από πιέσεις του γαμπρού της, Καζιμίρ Ντλούσκι, στο σπίτι της αδερφή της. Τελικά, αφού ανάρρωσε, επέστρεψε στο δικό της διαμέρισμα. Σημαντική οικονομική ενίσχυση για την συνέχιση των σπουδών της έλαβε από ένα πολωνικό ίδρυμα, το οποίο της παραχώρησε υποτροφία 600 ρουβλιών. Η καθημερινή της ζωή περιελάμβανε διάβασμα και λίγες ώρες ύπνου ενώ απέφευγε να κάνει παρέα με Γάλλους, για αυτό και διατηρούσε επαφές μόνο με λιγοστούς Πολωνούς φοιτητές και επιστήμονες. Τελικά η Μαρία Σλοτόφσκα αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο της Σορβόνης με τα πτυχία των μαθηματικών, της χημείας και της φυσικής.
[Επεξεργασία] Η γνωριμία της με τον Πέτρο Κιουρί
Η Μαρία Σλοτόφσκα συνάντησε για πρώτη φορά τον Πέτρο Κιουρί τον Φεβρουάριου του 1894. Γνωρίστηκαν μέσω του καθηγητή φυσικής του Παναπιστημίου Φριμπούρ της Πολωνίας Μ. Κοβάλσκι. Ο Πέτρος Κιουρί είχε σπουδάσει φυσική στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης και ήταν μερικά χρόνια μεγαλύτερος της. Στην αρχή της γνωριμίας τους αναπτύχθηκε ένας αμοιβαίος αλληλοσεβασμός που τελικά εξελίχθηκε σε κάτι βαθύτερο. Η χαρά και ο ενθουσιασμός της Μαρίας Σλοτόφσκα δεν περιγραφόταν όταν ο Πέτρος της χάρισε το βιβλίο του «Περί της συμμετρίας στα φυσικά φαινόμενα. Συμμετρία μεταξύ ενός ηλεκτρικού πεδίου και ενός μαγνητικού πεδίου» με μια αφιέρωση που έγραφε: «Στη δεσποινίδα Σκλοντόφσκα με το σεβασμό και τη φιλία του συγγραφέα Πέτρου Κιουρί». Τον Μάιο του 1894 ο Πέτρος έκανε πρόταση γάμου στην Μαρία Σλοτόφσκα αλλά απάντησε αρνητικά λόγω της προοπτικής να εγκαταλείψει για πάντα την Βαρσοβία και τον πατέρα της. Τελικά, μετά από ένα χρόνο, η Μαρία αποδέχτηκε την πρόταση του Πέτρου και παντρεύτηκαν με πολιτικό γάμο στο δημαρχείο του Παρισιού. Στον γάμο δεν είχαν καν δαχτυλίδια επειδή ο Πέτρος Κιουρί δήλωνε άθεος. Ο μήνας του μέλιτος που ακολούθησε ήταν μάλλον ασυνήθιστος αφού πραγματοποίησαν τον γύρο της Γαλλίας με ποδήλατα. Από τότε η Μαρία Σλοτόφσκα απέκτησε το επώνυμο Κιουρί, με το οποίο έγινε και ευρέως γνωστή. Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1897 απέκτησαν την κόρη τους Ειρήνη και το 1903 την δεύτερη κόρη τους, Εύα.
Μετά τον γάμο της με τον Πέτρο Κιουρί η Μαρία συνέχισε τις επιστημονικές έρευνες της. Στην ανατροφή των δύο παιδιών τους βοήθησε ο πατέρας του Πέτρου, ο οποίος ήταν χήρος. Χαρακτηριστικό στην ανατροφή που έδωσε στις κόρες της, είναι ότι δεν τις ώθησε σε καμία θρησκεία αφήνοντας αυτές να επιλέξουν ποια προτιμούν. Τα παιδιά της Κιουρί ακολούθησαν την εξής πορεία στη ζωή τους, η Εύα Κιουρί έγινε συγγραφέας και έγραψε την βιογραφία της μητέρας της με τίτλο «Μαντάμ Κιουρί» ενώ η Ειρήνη Κιουρί παντρεύτηκε τον μαθητή της μητέρας της και φυσικό Φρειδερίκο Ζολιό, σπούδασε φυσικός και βραβεύτηκε με το Νόμπελ Φυσικής.
Το 1906 ο Πέτρος Κιουρί παρασύρθηκε από άμαξα και πέθανε. Αμέσως μετά τον θάνατο του χιλιάδες μηνύματα συμπαράστασης έφτασαν στο σπίτι της, από πρωθυπουργούς κρατών, από επιστήμονες ακόμα και από αγνώστους. Η απώλεια όμως του συζύγου της δεν ξεπεράστηκε ποτέ. Η κηδεία έγινε στο νεκροταφείο του Σο και συνοδευόταν από τον πεθερό της. Τον επικήδειο εκφώνησε ο φίλος του Πέτρου, Ανρί Πουανκαρέ.
[Επεξεργασία] Τελευταία χρόνια
Το 1912 χειρουργήθηκε στα νεφρά. Από το 1933 η υγεία της είχε κλονιστεί σημαντικά λόγω της έκθεσης της στην ραδιενέργεια. Έτσι στις 4 Ιουλίου του 1933 η Μαρία Σλοτόφσκα-Κιουρί απεβίωσε, έπασχε από λευχαιμία, αφήνοντας πίσω της ένα πραγματικά μεγάλο έργο. Ενταφιάστηκε δίπλα στον άντρα της στο κοιμητήριο του Σο. Το 1995 τα οστά της μεταφέρθηκαν στο Πάνθεον, το μαυσωλείο στο οποίο βρίσκονται θαμμένοι οι «μεγάλοι άνδρες» της Γαλλίας. Η Μαρία Κιουρί θεωρείται από τον καθηγητή της Ιατρικής Πιερ Ρεγκό ως ένα από τα πρώτα θύματα της ραδιενέργειας.
Σημαντική είναι η προσφορά της στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο όπου εφοδίασε με δικά της έξοδα πολλά πολεμικά νοσοκομεία με συσκευές ακτίνων Χ έτσι ώστε να εντοπίζονται τα θραύσματα και οι σφαίρες που ήταν καρφωμένες στα σώματα των στρατιωτών. Υπολογίζεται ότι η ίδια, με τα χρήματα που είχε συγκεντρώσει από τα δύο βραβεία Νόμπελ, έστησε περίπου 250 ακτινολογικούς θαλάμους στα πολεμικά μέτωπα.
Είναι γεγονός ότι η στάση της γαλλικής κοινωνίας δεν ήταν ισάξια με αυτή της Μαρίας Κιουρί. Μερικά χρόνια μετά τον θάνατο του Πέτρου Κιουρί, το 1910, η Μαρία σύναψε σχέση με τον Πολ Λανζεβάν[3], πρώην μαθητή του άντρα της και εν διαστάσει παντρεμένο. Στο άκουσμα της είδησης[4] από τον γαλλικό τύπο, η γαλλική κοινωνία κατέκρινε[5] την Μαρία Κιουρί με αποτέλεσμα να κινδυνεύσει[6] σοβαρά, σε συνδυασμό με μια αρρώστια που την ταλαιπωρούσε, η υγεία της. Ενδεικτική περίπτωση της στάσης που κράτησε ο γαλλικός τύπος απέναντι της είναι η αποσιώπηση της απονομής του Νόμπελ Χημείας στη Μαρία Κιουρί, το 1911. Σχεδόν καμία εφημερίδα δεν έγραψε σχετικά με την διάκριση της Κιουρί. Παρόλα αυτά η Μαρία Κιουρί δεν σταμάτησε ποτέ να αποκαλεί την Γαλλία ως θετή πατρίδα της.
[Επεξεργασία] Επιστημονικό έργο
Η Μαρία Κιουρί έγινε γνωστή για την ανακάλυψη του ραδίου και τις μελέτες για την ραδιενέργεια. Από το 1891 η Μαρία μελετούσε τις εργασίες του Μπεκερέλ με κύριο θέμα τις ακτινοβολίες που εξέπεμπαν τα άλατα του ουρανίου με αποτέλεσμα, ύστερα από παρότρυνση του ίδιου του Μπεκερέλ, να διαλέξει για θέμα της διατριβής της αυτά τα φαινόμενα. Για την πρόοδο των ερευνών της το πανεπιστήμιο της Σορβόνης της παραχώρησε μια υπόγεια αποθήκη με στοιχειώδη εξοπλισμό. Παρ' όλες τις κακές συνθήκες που επικρατούσαν στο εργαστήριο, η Μαρία Κιουρί απέδειξε ότι η εκπομπή των ακτίνων ήταν μια ιδιότητα των ατόμων του ουρανίου και ότι η ένταση της ακτινοβολίας που παραγόταν από το ουράνιο ήταν ανάλογη της ποσότητας. Επίσης διαπίστωσε ότι η εκπομπή των ακτίνων δεν επηρεαζόταν από τις εξωτερικές μεταβολές καθώς και ότι εκτός από το ουράνιο και κάποιες ενώσεις του στοιχείου του θορίου εξέπεμπαν ακτινοβολία. Ύστερα από αυτές τις πρώτες ανακαλύψεις, η Μαρία Κιουρί πρότεινε την αλλαγή του ονόματος από «ακτίνες ουρανίου» σε «ραδιενέργεια», η οποία περιγράφει γενικά την ιδιότητα της εκπομπής ακτινοβολιών. Η πιο σημαντική όμως παρατήρηση ήταν, ότι μερικά ορυκτά ουρανίου παρουσίαζαν πολύ πιο ισχυρή ραδιενέργεια από το ουράνιο. Η συγκεκριμένη παρατήρηση συνάρπασε τον Πέτρο Κιουρί, που αποφάσισε να εγκαταλείψει τις έρευνες του πάνω στους κρυστάλλους για να βοηθήσει την Μαρία στο δύσκολο έργο της.
Στις 18 Ιουλίου του 1898 οι Κιουρί ανακοινώνουν στην επιστημονική κοινότητα την ανακάλυψη ενός νέου στοιχείου, του πολώνιου που ονομάστηκε έτσι προς τιμήν της πατρίδας της Μαρίας Κιουρί. Στις 25 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους αναγγέλλεται από το ζεύγος Κιουρί η ανακάλυψη του ραδίου. Τα συγκεκριμένα στοιχεία είχαν ανιχνευθεί με την βοήθεια της ραδιενέργειας. Προσπάθησαν λοιπόν να απομονώσουν τα δύο νέα στοιχεία. Για τέσσερα χρόνια εξέταζαν τύπους ορυκτών που προμηθεύονταν[7] από ένα ορυχείο της Βοημίας. Τον διαχωρισμό του ραδίου τον πέτυχαν με κλασματική κρυστάλλωση, εκμεταλλευόμενοι τη μικρότερη διαλυτότητα του χλωριούχου ραδίου σε σχέση με το χλωριούχο βάριο. Τελικά το 1902 κατάφεραν και απομόνωσαν 1/10 του γραμμαρίου καθαρό ράδιο και 1/20 καθαρό πολώνιο. Επιπλέον προσδιόρισαν τα ατομικά τους βάρη. Έτσι, ύστερα απο μερικές έρευνες των επιστημόνων, τα δύο νέα στοιχεία αναγνωρίστηκαν επισήμως από την επιστημονική κοινότητα. Εντύπωση προκαλεί ότι δεν κατοχύρωσαν τις μεθόδους τους για την απομόνωση των στοιχείων επειδή δεν συμβάδιζε με το επιστημονικό πνεύμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Κιουρί ανακάλυψαν ότι η ακτινοβολία του ραδίου κατέστρεφε τους καρκινικούς όγκους (Ραδιοθεραπεία). Η μέθοδος της ραδιοθεραπείας τελειοποιήθηκε το 1906 απο την Μαρία Κιουρί, όταν υπολόγισε τις σωστές δόσεις για θεραπεία με ράδιο. Το 1910 δημοσίευσε το θεμελιώδες έργο της: «Μελέτη επί της ραδιενέργειας» ενώ τον επόμενο χρόνο κατάφερε να απομονώσει το μεταλλικό ράδιο. Μετά τον θάνατο της εκδόθηκε από το Ινστιτούτο Ραδίου στο Παρίσι ένα έργο της με τίτλο: «Ραδιενέργεια, συγγραφέν υπό της Μαρίας Κιουρί, καθηγήτριας του Πανεπιστημίου της Σορβόνης, κατόχου βραβείων Νόμπελ Φυσικής και Χημείας».
[Επεξεργασία] Τίτλοι και διακρίσεις
Το 1903 η Μαρία Κιουρί έλαβε τον τίτλο του διδάκτορα του Πανεπιστημίου της Σορβόνης με βαθμό Άριστα. Τον ίδιο χρόνο το ζεύγος Κιουρί βραβεύθηκε με το Νόμπελ Φυσικής, το οποίο μοιράστηκαν με τον Ανρί Μπεκερέλ. Επίσης το 1903 βραβεύθηκαν από την Βασιλική Εταιρεία του Λονδίνου. Το 1906 η Μαρία Κιουρί γινόταν η πρώτη γυναίκα στην Γαλλία που της δινόταν[8] έδρα πανεπιστημίου ενώ ήταν επίσης η πρώτη γυναίκα που έδωσε διάλεξη στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Το 1911 βραβεύθηκε με το Νόμπελ Χημείας από την Σουηδική Ακαδημία Επιστημών παρόλο που λίγους μήνες νωρίτερα η Ακαδημία Επιστημών της Γαλλίας είχε αρνηθεί[9] να την δεχτεί ως μέλος της. Είναι η μοναδική μέχρι σήμερα περίπτωση επιστήμονα που κέρδισε δύο βραβεία Νόμπελ. Το 1921 επισκέφτηκε τις Η.Π.Α. και προσκλήθηκε σε επίσημο δείπνο από τον πρόεδρο των Η.Π.Α. Ουόρεν Χάρντινγκ όπου της δώρισε ένα γραμμάριο ραδίου, αξίας 200.000 δολαρίων, το οποίο με τη σειρά της το δώρισε στο Ινστιτούτο Ραδίου στο Παρίσι. Τον ίδιο χρόνο αναγορεύεται επίτιμη διδάκτωρ σχεδόν σε όλα τα πανεπιστήμια των Η.Π.Α. ενώ γίνεται και επίτιμος δημότης της Νέας Υόρκης. Τον Φεβρουάριο του 1922 η Μαρία Κιουρί εκλέγεται από την Ιατρική Ακαδημία του Παρισιού «ελεύθερος εταίρος» της. Μερικούς μήνες αργότερα εκλέγεται από το συμβούλιο της Κοινωνίας των Εθνών μέλος της διεθνούς επιτροπής πνευματικής συνεργασίας. Το 1929 ξαναεπισκέφτηκε τον Λευκό Οίκο, προσκεκλημένη του προέδρου των Η.Π.Α. Χούβερ. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Ινστιτούτου Ραδίου στην Βαρσοβία, το οποίο εγκαινίασε το 1932, παρουσία του προέδρου της Πολωνικής Δημοκρατίας. Το 1944 προς τιμήν της ιδρύθηκε το Πολωνικό πανεπιστήμιο Μαρία Σλοτόφσκα-Κιουρί. Τέλος η επιστημονική κοινότητα σε ένδειξη σεβασμού προς την Μαρία Κιουρί, έδωσε το όνομά της δόθηκε σε μονάδα μέτρησης της ραδιενέργειας (το κιουρί ή Ci) και στο τεχνητό χημικό στοιχείο με ατομικό αριθμό 96 (το κιούριο).
[Επεξεργασία] Σημειώσεις
- ↑ Τα αδέρφια της κατά σειρά ηλικίας:Σοφία, Μπρονισλάβα, Έλενα και Ιωσήφ.
- ↑ Είχε φύγει απο το σπίτι της αδερφής της λόγω της απόστασης του πανεπιστημίου.
- ↑ Ήταν πέντε χρόνια μικρότερος της και πατέρας τεσσάρων παιδιών.
- ↑ Οι γαλλικές εφημερίδες δημοσίευσαν προσωπικά γράμματα προς τον Λανζεβάν, στα οποία η Κιουρί περιέγραφε τις κινήσεις που θα έπρεπε να κάνει για να πάρει διαζύγιο από την γυναίκα του.
- ↑ Τόσο μεγάλη ήταν η γενική κατακραυγή που η Σουηδική Ακαδημία συμβούλευσε την Μαρία Κιουρί να μην πάει να παραλάβει το βραβείο λόγω του σκανδάλου. Η Κιουρί απάντησε ότι «το βραβείο μού το δώσατε για την ανακάλυψη των στοιχείων ράδιο και πολώνιο. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει σχέση ανάμεσα στην επιστημονική μου εργασία και σε κάποια στοιχεία της ιδιωτικής μου ζωής...»
- ↑ Χρειάστηκε 14 μήνες για να συνέλθει.
- ↑ Είχαν συμφωνήσει να προμηθεύονται δωρεάν τα ορυκτά από το ορυχείο, ύστερα από μεσολάβηση της κυβέρνησης της Αυστροουγγαρίας.
- ↑ Αντικατέστησε τον άντρα της, Πέτρο Κιουρί, που είχε πεθάνει νωρίτερα.
- ↑ Η Μαρία Κιουρί είχε χάσει από τον εκλεκτό του Πάπα Εντουάρ Μπράντλι με ψήφους 50 έναντι 48.
[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία
- Εγκυκλοπαίδεια Δομή
- Μαρία Κιουρί, η κυρία της Επιστήμης-- Ε' Ιστορικά
[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- http://www.e-telescope.gr/gr/cat04/art04_031110.htm
- http://www.aip.org/history/curie/contents.htm
- Marie and Pierre Curie and the Discovery of Polonium and Radium
- 1903 Nobel Prize in Physics and 1911 Nobel Prize in Chemistry
- The official web page of Maria Curie Skłodowska University in Lublin, Poland στα Αγγλικά.
- Detailed Biography at Science in Poland website
- Long biography
- Maria Skłodowska-Curie Museum in Warsaw
- Marie Curie: A Nobel Prize Pioneer at the Panthéon
- European Marie Curie Fellowships
- Marie Curie Fellowship Association
- Marie Curie Cancer Care, UK
- Marie Sklodowska Curie: Her Life as a Media Compendium
- Ron Schuler's Parlour Tricks: Marie Curie
- Annotated bibliography of Marie Curie from the Alsos Digital Library
- Obituary, New York Times, July 5, 1934 Mme. Curie Is Dead; Martyr to Science
- Marie Curie on the 500 French Franc and 20000 old Polish Zloty banknotes.
- Biography resources dedicated to Marie Curie
1901: Χοφ | 1902: Φίσερ | 1903: Αρρένιους | 1904: Ράμσεϊ | 1905: Μπάγιερ | 1906: Moυασάν | 1907: Μπούχνερ | 1908: Ράδερφορντ | 1909: Όστβαλντ | 1910: Βάλαχ | 1911: Κιουρί | 1912: Γκρινιάρντ, Σαμπατιέ | 1913: Βέρνερ | 1914: Ρίτσαρντς | 1915: Βίλστετερ | 1918: Χάμπερ | 1920: Νέρνστ | 1921: Σόντι | 1922: Άστον | 1923: Πρέγκλ | 1925: Σιγκμόντι |
1901: Ρέντγκεν 1902: Ζέεµαν, Λόρεντζ 1903: Μπεκερέλ, Μαρία Κιουρί, Πέτρος Κιουρί 1904: Στρούτ 1905: Λέναρντ 1906: Τόμσον 1907: Μάικελσον 1908: Λιπμαν 1909: Μαρκόνι, Μπράουν 1910: Βαν Ντερ Βααλς 1911: Βίεν 1912: Νταλέν 1913: Kamerlingh-Onnes 1914: Λάουε 1915: Ο. Χ. Μπραγκ, Ο. Λ. Μπραγκ 1917: Barkla 1918: Πλανκ 1919: Σταρκ 1920: Γκιγιόμ 1921: Αινστάιν 1922: Μπορ 1923: Μίλλικαν 1924: Siegbahn 1925: Φρανκ, Χερτζ |
Κατηγορίες: Φυσικοί | Χημικοί | Γάλλοι | Πολωνοί