اسماعیلخان
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
اسماعیل خان از فرماندهان مجاهدين افغانستان در سالهای جنگ علیه نیروهای شوروی و طالبان است.
او ابتدا (پیش از حضور شوروی در افغانستان ) به عنوان افسر با رتبه یا درجه جکتورن (معادل سروان در ایران) در فرقه یا تيپ شماره هفده هرات خدمت میکرد.
با آغاز جنگهای مجاهدین افغان علیه شوروی سابق به جمع مجاهدين پیوست.
نخستین حضور وی در جمع مجاهدين، مربوط به قیام بیست و چهار حوت (اسفند ) سال ۱۳۵۷ خورشيدی است که هزاران تن از مردم هرات در آن کشته شدند.[نیاز به ذکر منبع]
پس از آن اسماعیل خان از نگاه حکومت کابل، یک یاغی به حساب میآمد که علیه حکومت تحت حمایت شوروی در کشورش میجنگید.[نیاز به ذکر منبع]
هنگامی که حکومت کمونیستی افغانستان در آغاز دهه هفتاد خورشیدی، در سراشیبی سقوط قرار گرفت، و دکتر نجيب الله، آخرین رئیس جمهور نظام کمونیستی افغانستان، پذیرفت که حکومت را به شورای رهبری مجاهدین بسپارد، درست نه روز پیش از ورود مجاهدین به کابل، اسماعیل خان به همراه نیروهای تحت امرش، وارد شهر هرات در غرب کشور شد و کنترل آن را در دست گرفت.
اسماعیل خان تا سال ۱۳۷۴ خورشیدی، فرمانده قدرتمند قل اردو (لشکر ) شماره چهار ارتش افغانستان در غرب کشور و والی (استاندار ) ولایت هرات بود.
اسماعیل خان، در غرب کشور یکی از حامیان عمدهء دولت برهان الدين ربانی در کابل بود.
این فرمانده جمعيت اسلامی افغانستان، در سال ۱۳۷۴، از شمال با شبه نظامیان ازبک تبار تحت امر ژنرال عبدالرشيد دوستم میجنگید و از جنوب، با نیروهای شورشی تازه شکل گرفته طالبان.
اسماعیل خان تا اواسط سال ۱۳۷۴، سرگرم نبرد با طالبان بود و توانست مواضع آنها را تا نزدیکی ولایت هلمند در جنوب کشور واپسبراند.
اما طالبان که در جبهه کابل قادر به تصرف آن شهر و پیشروی به سمت شمال افغانستان نشده بودند، به حوزهء جنوب غرب توجه نموده و با کمک پنامیان پاکستان بعد از نبردهای سنگین در ولایت فراه موفق به تصرف شهر هرات شدند. با تصرف هرات توسط طالبان اسماعیل خان جبههای به نام امارت عمومی حوزه جنوب غرب تشکیل داد و اندکی بعد، به همراه گروهی از مجاهدین تحت امر خود،به مناطق مرکزی و شمال افغانستان رفت و به جنگ علیه طالبان ادامه داد.
حضور اسماعیل خان در شهر فارياب در شمال افغانستان، با یک سلسله معاملات پنهان سیاسی میان شبه نظامیان ازبک به رهبری ژنرال عبدالملک و شورشیان طالبان همراه بود [نیاز به ذکر منبع] که در اثر پیوستن جنرال ملک به طالبان، اسماعیل خان به همراه جمعی از همرزمانش به دست طالبان اسیر شد.
طالبان به مدت سه سال اسماعیل خان را در اسارت داشتند و در این مدت، فرزندش ميرويس صادق در شهر مشهد ایران، سرپرستی امارت عمومی حوزه جنوب غرب را به عهده داشت.
اسماعیل خان در سال ۱۳۷۷ از زندان "سرپوزه" قندهار و از جنگ طالبان گریخت و به همراه سرباز طالبان که به او در فرار از زندان کمک کرده بود، وارد ایران شد.
او بار دیگر با پیوستن به جبهه متحد برای دفاع از افغانستان که ائتلافی از گرو های مخالف طالبان در افغانستان بود به تشکیل جبهه دیگری، به مناطق مرکزی و شمال افغانستان رفت و تا زمان فروپاشی طالبان با حمله ائتلاف بين المللی ضد تروریسم (به رهبری آمریکا ) به عملیات نظامی ادامه داد تا سرانجام با فروپاشی طالبان، در ماه عقرب (آبان ) سال ۱۳۸۰، دوباره هرات را به تصرف آورد.
اسماعیل خان بخشی از درآمد گمرک اسلام قلعه را، صرف آبادی هرات کرده است.[نیاز به ذکر منبع] و به تلاش برای خریداری برق بیست و چهارساعته از ترکمنستان و ایران برای ولایت هرات پرداخته و سرانجام موفق به تکميل اين پروژه شد. در دوره فرمانروایی او پارکها و مراکز تفریحی چندی در هرات ساخته شده و بخشی از جادهها و خیابانهای آن اسفالت شده است. احداث شهرک صنعتی هرات و پروژه دانشگاهی هم در این دوره انجام شده که دولت افغانستان، گويا به دليل نداشتن بودجه کافی،[نیاز به ذکر منبع] توان تکميل پروژه دوم را ندارد.
اسماعیل خان حدود شصت سال سن دارد و پس از میرویس صادق که در سال ۸۳ کشته شد، دو پسر دیگر به نامهای یاسر و طاها و یک دختر برای او باقی مانده است.