هفت پیکر
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
هفت پیکر یا بهرامنامه چهارمین منظومه نظامی از نظر ترتیب زمانی و یکی از دو شاهکار او (با خسرو و شیرین) از لحاظ کیفیت است. این دفتر رااز جهت ساختار کلی و روال داستانی می توان بر دو بخش متمایز تقسیم کرد:
یکی بخش اول و آخر کتاب درباره رویدادهای مربوط به بهرام پنجم ساسانی از بدو ولادت تا مرگ رازگونه او، که بر پایه روایتی تاریخ گونه است؛ و دیگری بخش میانی که مرکب از هفت حکایت یا اپیزود از زبان هفت همسر او و از زمره حکایات عبرت انگیزی است که دختران پادشاهان هفت اقلیم (مطبق تقسیم قدما) برای بهرام نقل می کنند.
این منظومه آمیزه ای از جنبه حماسی و غنایی است، بدین معنی که بخش هفت گنبد تماما دارای روح غنایی و تخیل رمانتیک است ولی بخش تاریخی گونه، اگر چه سعی شاعر بر ترسیم چهره ای حماسی برای بهرام بوده، آمیزه ای از جنبه حماسی و عناصر غنایی است.
در هفت پیکر زمین و آسمان و جلوه های جمال این دو با هم پیوند می یابد:
از یک سو هفت گنبد است ساخته بر زمین و هفت روز و هفت رنگ و هفت اقلیم و هفت عروس که جملگی زمینی است، و از سوی دیگر نظیره قرار دادن اینها با «هفت» های آسمانی (چون هفت سیاره و هفت فلک)، و واسطه این دو با همدیگر گنبدی است که چرخ زنان آهنگ عروج به گنبد دوار دارد.
هفت پیکر ستایش داد و رفق، و نکوهش ستم و بیراهی است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] شخصیت ها
منذر
نعمان (پدر منذر)
نعمان (پسر منذر)
راست روشن (وزیر بهرام)
سمنار
سرهنگ
خاقان چین
آزریون (دختر شاه مغرب)
ناز پری (دختر خوارزمشاه)
نسرین نوش (دختر شاه سقلاب)
هما (دختر قیصر)
یغماناز (دختر خاقان)
فورک (دختر رای هند)
درسَتی (دختر کسری)
[ویرایش] هفت داستان
داستان گنبد سیاه (داستان شهری که مردمانش همه سیاه پوش بودند)
داستان گنبد زرد (داستان شاهی که به زنان اعتماد نداشت و کنیزک زرد رو)
داستان گنبد سبز (داستان بشر پرهیزگار و ملیخای بدطینت)
داستان گنبد سرخ (داستان بانوی حصاری)
داستان گنبد پیروزه ای (داستان ماهان و دیوان)
داستان گنبد صندلی (داستان خیر و شر)
داستان گنبد سپید (داستان دختر و پسری که قصد وصل داشتند اما میسر نمیشد)
[ویرایش] هفت پیکر (سیاره)، روزهای هفته، رنگها
کيوان (روز شنبه) رنگ سیاه خورشید (روز یکشنبه) رنگ زرد ماه (روز دوشنبه) رنگ سبز بهرام (مریخ) (روز سه شنبه) رنگ سرخ تیر (روز چهارشنبه) رنگ پیروزه ای مشتری (روز پنجشنبه) رنگ صندلی ناهید (روز جمعه) رنگ سپید
[ویرایش] جستارهای وابسته
لیلی و مجنون
خسرو و شیرین
اسکندرنامه مشتمل بر اقبالنامه و شرفنامه
[ویرایش] منبع
هفت پیکر به تصحیح مرحوم وحید دستگردی و به کوشش دکتر سعید حمیدیان