گوشه موسیقی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

گوشه که گاهی به آن مقام (در شباهت با موسیقی عربی و ترکی) نیز میگویند از اساسی ترین مولفه های هویت موسیقی ایرانی است.بسته به اهمیت گوشه ها را میتوان به سه گونه تقسیم کرد:

  • 1-گوشه های بزرگ: که دارای این قابلیت هستند که به مدت زیادی درطول یک اجرا نواخته شوند مانند گوشه ی بیات کرد درشور - مخالف در سه گاه و چهارگاه- حجاز در ابوعطا-شوشتری در همایون و ...
  • 2-گوشه های کوچک: که در همه آواز ها و دستگاه ها وجود دارند
  • 3-گوشه های سرگردان: که قابلیت اجرا در دستگاه های مختلف را دارند مانند مثنوی-جامه دران-کرشمه و...
  1. گوشه‌های موجود در دستگاه‌های موسیقی ما در حقیقت قطعاتی جدا ولی در عین حال مربوط به هم هستند که از پیوستن آنها به یکدیگر دستگاه‌های موسیقی بوجود می‌آیند .
  2. به اولین گوشه در هر دستگاه درآمد آن دستگاه میگویند.
  3. گوشه‌ها در یک دستگاه ممکن است دارای گامهای مختلف یا همانند باشند .
  4. در ردیف نوازی گوشه‌ها به ترتیب از درجات پایین گام شروع شده و طبق یک روند منظم به تدریج اوج گرفته و دوباره به گام اصلی دستگاه بازگشت می‌نمایند .
  5. هر یک از گوشه‌ها بر اساس گام و یا حالت و یا نت شاهدی که دارند، حالت احساسی خاصی را تداعی می‌نمایند .
  6. در دستگاه‌های مختلف ممکن است گوشه‌هایی با حالات یکسان وجود داشته باشند که از طریق آنها می‌توان به تعویض دستگاه‌ها ( مرکب نوازی ) پرداخت .

[ویرایش] تعدادی از گوشه های موسیقی ایرانی

-شهناز -حسینی

  • دستگاه سه گاه

-زابل-مویه-حدی -پهلوی -مغلوب-مخالف

-زابل-مویه-حدی -پهلوی-منصوری -مغلوب-مخالف

-گشایش(داد)-دلکش-بیات لر- عراق-حصار-راک

-چکاوک-شوشتری-عشاق

-عراق-رهاب

  • دستگاه راست پنجگاه

-راست-چکاوک-راک-پنجگاه-لیلی و مجنون

-دشتستانی

  • آواز ابوعطا

-حجاز-

  • آواز بیات ترک(بیات زند)

-روح الارواح

  • آواز افشاری

-عراق

-

[ویرایش] منابع

1- دستگاه در موسیقی ایرانی-هرمز فرهت-ترجمه مهدی پورمحمد-انتشارات پارت



این نوشتار ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.