شهرستان شهرضا

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

Expression error: Unrecognised punctuation character "�" شهرِضا یکی از شهرهای استان اصفهان است با ۷5 کیلومتر فاصله از شهر اصفهان که تقریباً در جنوب غرب اصفهان واقع شده است و آب و هوای ان نسبتاً گرم و خشک است اب آشامیدنی آن از چاه تأمین می‌شوداما به تازگی قرار است آب اشامیدنی ان از سمیرم به شهر منتقل شود . نام پیشین آن 'کوم شه' 'کُمشه' یا قُمشه بوده است. نام کوم شه به معنی شکارگاه است از جمله بزرگان شهرضا می‌توان به حکیم صهبا،ایت الله مدرس،حکیم الهی،دکتر حسین الهی قمشه‌ای و شهید همت اشاره کرد.

از جمله آثار دیدنی این شهر امامزاده شاهرضا است که در زمان امام رضا ع از دست ماموران حکومت وقت گریخت و به کوه این شهر پناه برد ماموران اورا در غاری درآن کوه کشتند و سرش را برای حاکم اصفهان بردتد.



تاريخچه و رشد شهريت در شهرضا



در اسناد قديمي مربوط به تاريخ شهرضا آمده كه اين شهر را اقوام «قلتغ شاه» بنا نمودند. لـذا به نام قوم شاه ناميـده شد، كه بعدها مخفف آن قمشه گرديد و سپس به نام شهرضا تغيير نام يافت. اين شهر با سابقه طولاني از جمله شهرهاي قديمي و با اهميت استان اصفهان است. به طور قطع مساعد بودن آب و هوا و سرسبزي محيط نقش تعيين كننده اي در شكل گيري هسته اوليه شهر داشته است. بافت قديم شهر تحت عوامل متعدد بارها تجديد بنا گرديد. اما اصولا حيات و هويت خويش را حفظ نموده و در حال حاضر از نظر تركيب و بافت فيزيكي با بخش‌هاي مياني و جديد شهر تفاوت دارد. مرحله بعدي گسترش شهر مربوط به زمان صفويه مي باشد كه اصفهان به عنوان پايتخت انتخاب گرديد. قرار گرفتن اين شهر در محور جاده شهر اصفهان ـ فارس كه يكي از راههاي مهم تجاري بوده موجب رونق اقتصادي آن گشته است. از طرف ديگر به خاطر نزديكيش با اصفهان نوعي عملكرد نظامي از نظر تدافعي داشته است. در اين دوره به دليل رهايي شهر از زير بار سيطره عوامل محدود كننده قبل و ايجاد امنيت نسبي بافت فيزيكي شهر توسعه يافت. مرحله بعدي گسترش شهر مربوط به دوره قاجاريه است. در اين دوره شهر به شكل قلعه مانند و داراي دروازه بوده كه هفت محله در آن جاي مي گرفته اند. مجموعه دروازه‌ها با عناصر تشكيل دهنده محله، نظير بازارچه گذر، مسجد، تكيه، آب انبار و حمام در عين استقلال نسبي به كل شهر نيز وابسته بوده است. بازار در مركز شهر قرار داشته و به عنوان كانون اصلي مبادلات اقتصادي و تجاري، همه شريانها را به خود متصل نموده است. در دهه چهل ايجاد امنيت نسبي در كل كشور و تبديل شهرضا به مركز شهرستان موجب رشد شهرنشيني گشته، به طوريكه رشد كالبدي شهر در اين دهه چشمگير بوده است. در اين دوره از حيات، شهر به دليل ايجاد مناسبات جديد اجتماعي ـ اقتصادي و سياسي شهر از يك حالت ايستا خارج شده و به يك رشد نسبتاً سريع شهرنشيني دست يافت و صنايـع كه تا اين زمان تنهـا در مقياس سنتـي آن مطـرح بوده جاي خود را به كارخانه هاي نسبتاً بزرگ سپرد. جهات گسترش شهر در اين دوره در بخش‌هاي شمال غربي بوده است و بافت فيزيكي آن به عنوان پيوند دهنده بافت قديم و جديد كاربرد شهري خود را حفظ نموده است.



آثار باستاني: مسجد نو در خيابان حكيم فرزانه،بازاربزرگ قديم(داراي كاروانسرا و اماكن قديمي)،مسجد جامع و شبستان،مسجد حاج عبدالحميد و تكيه خان،امامزاده شاهرضا (از عهد صفويه)، بقعه بي بي خاتون(شمال شرقي شهرضا)، قدمگاه خواجه خضر--------------۱-مسجد جامع: از آثار مربوط به عهد سلجوقيان در ابتداي بازار شهرضا واقع شده، داراي گنبدي مرتفع و يك مناره مي باشد كه از آجر ساده مي باشد. در مورد تاريخ بناي مسجد بر لوحه اي چنين آمده: بر دالان مسجد جامع، بر يك لوحه سنگي ،وقف نامه اي موجود است كه مقداري از آب و ملك صحراي موقان شهرضا را وقف مسجد نموده است. ۲ـ امامزاده شاهرضا: بقعه مذكور از آثار با ارزش اسلامي در عهد صفويـه مي باشد. ساختمان اوليه اين بقعه متعلق به عهد شاه اسماعيل اول مؤسس سلسله صفويه (۹۵۰ـ۹۳۰) هجري قمري است. ۳ـ شاه بويه: در كنار محله حصور آباد شهرضا، مكاني به نام شاه بويه معروف است. شاه بويه تا سال ۱۳۱۷ شمسي داراي گنبد رفيع آجري بـوده كه در اين سال بـدون توجـه به اهميت آن از نظـر تاريخـي و معمـاري خراب مي گردد. شاه بويه يكي از شاهزادگان مظفري است كه در سال ۷۹۵ هجري قمري به دست امير تيمور قتل عام شده است. در سالهاي اخير شاه بويه مجدداً وقف گرديده و در ايام محرم و روزهاي مذهبي در آن روضه خواني صورت مي گيرد. ۴ـ بقعه سيد خاتون: در شمال شرقي شهرضا بقعه اي قرار دارد كه داراي يك صحن نسبتاً وسيع مي باشد كه در اطراف آن اتاقهايي ساخته شده است. در حد شرقي اين بقعه مكان ديگري وجود دارد، دو قبر ديگر در آن واقع شده كه به احتمال زياد اين دو قبر مربوط به دو تن ديگر از افراد آل مظفر است. در مورد شخص محترم بي بي خاتون به نقل از فارسنامه در سالنامه فرهنگي چنين آمده است: شاه شجاع و شاه منصور، فرزندان امير مبارزالدين برسر جانشيني پدر اختلاف كردند و بين آنها كشمكش و جنگ در گرفت و چون خان سلطان خاتون، زوجه شاه محمود به قصد انتقام از قتل عم خود امير شيخ مي خواست مظفريان را از ميان بردارد. شاه شجاع را تحريك به تسخير اصفهان نمود و شاه محمود بر اين راز آگاه گرديد، منكوبه خود را با آنكه جمالي مرغوب و كمالي مطلوب داشت، بكشت. ۵ـ ايوان حسينيه سادات ۶ـ بازار بزرگ و چهار سوق آن اين بازار كه از جمله بازارهاي قديمي كشور محسوب مي شود به شكل زيبايي در دل بافت قديمي شهر طي قرون گذشته گسترش يافته است. اين بازار داراي كاروانسراها و اماكن قديمي است. در مركز بازار محلي به نام، «چهار سوق» قرار دارد كه گنبدي آجري بر فراز آن ايجاد گرديده، گنبد مزبور از جمله آثار تاريخي اين شهر محسوب مي شود.

ویرایش اول : حیدرپور ویرایش دوم : سید علی سپهر