تلمیع
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
تَلمیع یا دوزبانگی یکی از آرایههای ادبی در علم بدیع است.
تلمیع آن است که یک شعر یا سروده در دو زبان یا گاه بیشتر سروده شده باشد. به شعری که به این روش سروده شده باشد شعر مُلَمَّع گفته میشود. روش سخنوران در بهرهگیری از این آرایه ادبی اینست که پارهای یا بیتی از شعر را به زبانی دیگر میسرایند. در ادبیات فارسی این زبان دیگر، بیشتر عربی بوده است.
نمونه از تلمیع دوزبانه از حافظ:
الا یا ایها الساقی ادرکاساً و ناولها | که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها |
نمونهای از این آرایه با بیش از دو زبان «سهگانههای» سعدی است که در آنها بیتی به عربی، بیتی به فارسی و بیتی دیگر به گویش بومی شیرازی سروده شده است.
امروزه در متنهای شعرگونه آوازهای موسیقی پاپ ایرانی که در غرب خوانده میشوند به نمونههای زیادی از تلمیع دوزبانه فارسی و انگلیسی برمیخوریم.
[ویرایش] منبع
کزازی، میرجلالالدین، زیباشناسی سخن پارسی: بدیع، نشر مرکز، تهران، چاپ دوم 1373.