ادوارد براون

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

ادوارد براون در پوشش مردمان خاورمیانه
بزرگ شود
ادوارد براون در پوشش مردمان خاورمیانه

ادوارد گرانویل براون‎Edward Granville Browne‏(۱۸۶۲-۱۹۲۶ (میلادی)) خاورشناس نامدار انگلیسی بود. او زاده گلاسسترشایر انگلستان بود. او نویسنده چندین کتاب و مقاله با ارزش دانشگاهی در زمینه ادبیات و تاریخ بود. او همچنین استاد دانشگاه کمبریج بود.

ادوارد براون على سبزى «ادوارد گرانويل براون» هفتم ماه فوريه ۱۸۶۲ م. (۱۸ بهمن ۱۲۴۰) در شهر «اولى» (Uley) جايگرفته در استان«گلوسترشاير» (Gloucestershire) انگلستان به گيتی آمد.پدرش «بنجامين براون» (Benjamin Brown) در نيوكاسل خوندگار يك بنياد خودرو(ماشين) سازى و كشتى سازى بود. «براون» پس از گذراندن سالهای دبستان به دانشگاه نامی اتون (Eton) فرستاده شد كه بي يشتر فرزندان بزرگان در آنجا آموزش مى ديدند. وى در آنجا به آموختن پزشکی پرداخت. «براون» بروارونه جوانان هم سال خودش در آن زمان كه همیشه به زبان هاى لاتينى و يونانى دلبسته مى شدند، دلبستگی شگفتی به زبان هاى خاوری داشت _ بويژه ملت های اسلامى. در سال ۱۸۸۲ و در آغاز جوانى به کنستانتينيا (استانبول امروزى) رفت تا در آنجا به خواندن گاهنگاری و زبان تركى بپردازد. ولى سرنوشت جور ديگر نگاشته شد، وى چنان شيفته سخنوری و رازورزی(عرفان) ايران گرديد كه برآن شد هرجور شده زادگاه هافز و سعدى را از نزديك ببيند. سرانجام نيز پس از پنج سال به آرزوى خود رسيد. هنگامی «براون» راهياب ايران شد جوری پارسى گپ مى زد كه مى توانست با همه رسته های جامعه به آسودگی پيوستگی برقرار كند. «ادوارد براون» نوشته های بسيارى در باب سخنوری و فرهنگ اير ان دارد كه حاكى از دلباختگی وافراو به ايران زمين است. برخى ازنبشته های وى در اين زمينه عبارتند از: «زبان هاى اسلا مى»، «تصوف در اسلام» با بازنمودی درباره مثنوى مولوى، «بابى» كه بازنمود است درباره فرقه بابيه در ايران، «ميژوي سخنوری ايران» در پنج جلد بر شيوه تذكره نويسان ايرانى كه در آن به سرگذشت چامه سرايان ايرانى پرداخته، كه از کهن ترين روزها به سخن ديگرچندگاهها پيش از فردوسى تا اينک را دربرمى گيرد. چند نسک نزديک سال هاى ۱۹۰۵ تا ۱۹۱۲ كه بيشتر انديشه های وى کشيده وضعهای سياسى ايران بود ازآنگروه: «ميژوي(تاريخ) شورش ايران»، «بازنمود کوتاهی از پيشامدهای ايران»، «مطبوعات و سخنوری نوين ايران» و بررسی های در باب فرقه اسماعيليه و حروفيه و دودمان صفوى(صفييان) و بازآفرينی کيش شيعه نيز داشت. وى در بيست و پنج سالگى به چندگاه يك سال از چهارم اكتبر ۱۸۸۷ تا ۲۸ سپتامبر ۱۸۸۸ به ايران آمد و شهرها و روستاهاى ايران را با اسب و قاطر پيمود و نگريسته های خود را در کالب نسک «يك سال در ميان ايرانيان» به رشته نگارش درآورد. «براون» در اين نسک قلمى شيرين و زيبا دارد كه به او توانايى مى دهد انديشه هاى خود را به بهترين گونه بازگويد. از فرزانگی گرفته تا ويرانه هاى تخت جمشيد، از گپت و شنود با عارفان تا چانه زدن با مردم عوام آن روزگار. اين نسک نگاره ي است شفاف و دور از هرگونه غرض با خامه ای شيرين از ايران روزگار قاجار، كه افزون برافشان(نثر) دل انگيز و گواشگری(توصيف) گيرای آن، دانستنی های دربردارنده ای درباره بسيارى از آخوندها، صوفيان و فرزانگان _ كه با آنها ديدار داشته است _ جاهاى باستانی و گيتی شناسين، گويشهاى گوناگونی، سنگنبشته ها ويادبودهای باستانى را در برگرفته است. گزارشهای او از زندگى مردم ايران آن زمان چنان دل انگيز است كه نمونه آن را در هيچ جاى ديگر نمى توان يافت. مغز كنجكاو او باعث شده هر چه را كه مى بيند به پنداره بكشد. نويسنده چنين مى گويد: «روز پسين(ديگر) بايد از «ترابوزان» (شهرى در تركيه) راه بيفتی. يك کان شناس بلژيكى در مهمانخانه با ما آشنا شد. او از ايران مى آمد و گپتگوهايى درباره ی ايران مى كرد كه دلسردى پديد می آورد و از آنگروه(جمله) مى گفت، كه من در بسيارى از كشورها گردش كرده ام و در هر ملتى کاستی هايی يافتم ولى ملتى وجود نداشت كه در برابر کاستيها(بدی ها)، داراى نيکوييهايی نباشد. ولی در ايران هيچ صفت نيكويى نديدم...» و همه جستارهايی كه پس از آن مى آيد همگى نقل قولى بيش نيست كه «ادوارد براون» از زبان يك کان شناس بيان مى كند. يك جاى ديگر نيز پچواکگر آبرومند در رويه ی ۲۱۴ نسک بر نويسنده بدون هيچ کرکوزی خرده مى گيرد. در ديمه ياد شده مى خوانيم: «نظريه مللاسدرا با برخی از فرزانگان پيشين اسلام ناهمگونی دارد. زيرا آنها مى گويند روان هنگامی پس از مرگ پاينده مى ماند كه مردم در زمان زندگی كارى براى ماندگاری مينو كرده باشد. و اگرمردم در زمان زندگى كارى نكند كه مينو را درخور ماندگاری نمايد روان او برجا نخواهد ماند...» اين همانند ديبای پچواک شده است كه پچواکگر در پانويس ای همان رويه چنين روشنگری ميکند: «براون» هوده ی جستار را ادا نكرده است.

بیشتر نوشته‌ها و پژوهشهای براون در پیوند با تاریخ و ادبیات ایران می‌باشد. همچنین او پژوهشهایی درباره بابیان و بهاییان انجام داده‌است.

[ویرایش] منبع

ویکی‌پدیای انگلیسی

این نوشتار دربارهٔ زندگی‌نامهٔ افراد، ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
زبان‌های دیگر