موسیقی ایرانی
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
موسیقی ایران، شامل دستگاهها، نغمهها، و آوازها، از صدها سال پیش از میلاد مسیح تا به امروز سینه به سینه در متن مردم ایران جریان داشته، و آنچه دلنشینتر، سادهتر و قابلفهم تر بوده است امروز در دسترس است، بخش بزرگی از آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، و یونان متأثر از این موسیقی است و هرکدام به سهم خود تأثیراتی در شکل گیری این موسیقی داشتهاند، از موسیقیدانها یا به عبارتی نوازندگان موسیقی در ایران باستان میتوان به "باربد" و "نکیسا" اشاره کرد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] ردیف
ردیف در واقع مجموعه ای از مثالهای ملودیک در موسیقی ایرانی است که در واقع با واژه ی رپرتوار غربی هم معنی است . گردآوری و تدوین ردیف به شکل امروزی در واقع از اواخر سلسله ی زندیه و اوایل سلسله ی قاجاریه آغاز شده است . در حقیقت در ا.ایل دوره ی قاجار سیستم مقامی موسیقی ایرانی تبدیل به سیستم ردیفی شد و جای مقامهای چندگانه را 7 دستگاه و 5 آواز گرفت . از اولین راویان ردیف می توان به خاندان فراهانی یعنی : آقا علی اکبر فراهانی - میرزا عبدالله - آقاحسینقلی و ... اشاره کرد . ردیفهایی که اکنون موجود می باشند : ردیف میرزا عبدالله - ردیف آقاحسینقلی - ردیف ابولحسن صبا - ردیف موسی معروفی - ردیف دوامی - ردیف طاهرزاده - ردیف محمود کریمی - ردیف سعید هرمزی - ردیف مرتضی نی داوود - و ... می باشند .
[ویرایش] دستگاه
هر دستگاه موسیقی ایرانی، توالیی از پردههای مختلف موسیقی ایرانی است که انتخاب آن توالی حس و شور خاصی را به شنونده انتقال میدهد. هر دستگاه از تعداد بسیاری گوشه موسیقی تشکیل شده است و معمولا" بدین شیوه ارایه میشود که از درآمد دستگاه آغاز میکنند، به گوشه اوج یا مخالف دستگاه در میانه ارایه کار میرسند، سپس با فرود به گوشههای پایانی و ارایه تصنیف و سپس رِنگی اجرای خود را به پایان میرسانند.هفت دستگاه ردیف موسیقی سنتی ایرانی عبارتاند از:
- دستگاه سهگاه
- دستگاه چهارگاه
- دستگاه همایون
- دستگاه ماهور
- دستگاه شور
- دستگاه نوا
- دستگاه راستپنجگاه
[ویرایش] آواز
- آواز ابوعطا
- آواز بیات زند
- آواز دشتی
- آواز افشاری
- آواز بیاتکرد
- آواز بیات اصفهان
[ویرایش] چهرههای موسیقی ایران
![]() |
هنر ایرانی |
معماری |
مینیاتور |
ادبیات |
فولکلور |
سینما |
آشپزی |
رقص |
موسیقی |
نقش و نگار |
جواهرسازی |
قالی |
باغسازی |
نقاشی |
کاشیکاری |
صنایع دستی |
[ویرایش] خوانندگان
[ویرایش] آهنگسازان
- درویش خان
- مرتضی نیداوود
- پرویز مشکاتیان
- محمدرضا لطفی
- کیهان کلهر
- علینقی وزیری
- فرهاد فخرالدینی
- فرامرز پایور
- فریدون شهبازیان
- حسین علیزاده
- مجید درخشانی
- حمید متبسم
[ویرایش] تصنیف سرایان
- عارف قزوینی
- علی اکبر شیدا
- محمدعلی امیرجاهد
- سالک اصفهانی