عبدالعلی مزاری
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
عبدالعلی مزاری رهبر درگذشته حزب وحدت اسلامی افغانستان
فهرست مندرجات |
[ویرایش] زندگینامه
عبدالعلی مزاری، فرزند حاجی خداداد، در سال ۱۳۲۶ هجری شمسی، در قریه نانوایی چهار کنت از توابع ولایت بلخ؛ در یک خانواده زراعت پیشه به دنیا آمد.
تحصیلات اولیه و ابتدایی اش را در مدرسه نانوایی تکمیل کرد.
در همان مدرسه بود که با اسماعیل بلخی از بزرگان اهل تشیع شمال افغانستان دیدار کرد و از آن به بعد نشست ها و ملاقات های زیادی تا آخرین سال های زندگی آقای بلخی، میان این دو تکرار شد و مزاری از بلخی چیزهای زیادی آموخت.
دوران سربازی را از سال ۱۳۴۸ الی ۱۳۵۰ در پکتیا سپری کرد.
بعد از دوران سربازی، مجدداً به تحصیل پرداخت و در بهار ۱۳۵۱ با گرفتن پاسپورت، به شهر نجف در عراق رهسپار شد و پس از زیارت اماکن مقدس آن شهر، به ایران رفت و با اقامت در شهر قم، تا سال ۱۳۵۵ دروس سطح حوزه را به پایان رساند.
با کودتای ۷ ثور (اردیبهشت) در سال ۱۳۵۷، مزاری بار دیگر از افغاسنتان به نجف رفت، بعد به سوریه رفت و از آنجا به پاکستان رفت و باز به افغانستان بازگشت.
آن روزها، اوضاع کابل مناسب نبود، شخصیتهای مخالف دولت، تحت تعقیب و شکنجه قرار داشتند، مزاری هم به پاکستان بازگشت و از آنجا به ایران رفت.
او در اوایل سال ۱۳۵۸ به کشورش رفت و در حرکتهای مقاومت ملی حضور ارتش شوروی در افغانستان شرکت کرد.
عبدالعلی مزاری تا زمان فروپاشی دولت تحت حمایت شوری سابق در افغانستان، (سال 1371 خورشیدی) به عنوان یکی از رهبران مقاومت علیه حضور بیگانگان و دولت کمونیستی افغانستان، به نبرد ادامه داد.
او در بامیان، تشکیلات حزب وحدت اسلامی را به وجود آورد که در برگیرنده مجاهدین هزاره تبار و شیعه مذهب افغانستان بود.
با ورود مجاهدین به کابل، مزاری نیز از بامیان به مزار شریف و از آنجا به کابل رفت و در پایتخت کشور مستقر شد.
عبدالعلی مزاری سه سال در کابل اقامت داشت، و در این مدت، یکی از طرفهای درگیری های خونین داخلی در این شهر بود.
با حضور طالبان در صحنه قدرت افغانستان، هزاره ها بیشترین تلفات را متحمل شدند. این قوم شیعه مذهب، به لحاظ مذهبی با طالبان سنی مذهب اختلاف نظر داشتند.
طالبان در مزار شریف و بامیان، تلفات زیادی به هزاره ها وارد کردند.
در هرات نیز، شمار زیادی از مهاجرین هزاره تبار اخراج شده از ایران، در مرز اسلام قلعه توسط طالبان دستگیر و اعدام شدند.
گفته می شود که طالبان، توطئه ای را کشف کرده بودند که بر اساس آن، قرار بوده است شماری از هزاره ها، با کمک ایران، در هرات دست به کودتا بزنند.
طالبان عوامل مظنون به دست داشتن در این توطئه را اعدام کردند و اجساد آنها را، تا چند روز در میدانهای شهر هرات آویزان کردند.
طالبان همچنین عبدالعلی مزاری رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان را نیز اسیر کردند و او را کشتند.
نشانه هایی از شکنجه و مثله کردن آقای مزاری توسط طالبان وجود دارد.
تاریخ کشته شدن عبدالعلی مزاری به دست طالبان ۲۲ حوت (اسفند) سال ۱۳۷۳ شمسی اعلام شده است.
جسد عبدالعلی مزاری، در تشیع جنازه ای طولانی، از غزنی تا بهسود، از آنجا تا بامیان و تا یکاولنگ، تشییع شد و سپس در شهر مزارشریف که آن زمان در کنترل ائتلاف ضد طالبان بود به خاک سپرده شد.
هوادران مزاری، بارگاه بزرگی در نزدیکی زیارتگاه روضه سخی در مزار شریف برای او برپا کردند و که بعدها، با تسلط طالبان بر این شهر، ویران شد.
[ویرایش] تاثیرات
پس از عبدالعلی مزاری، حزب وحدت اسلامی افغانستان، به سه و چهار شاخه تبدیل شد که رهبری هر کدام از شاخه ها را، کریم خلیلی، محمد اکبری، محمد محقق و مصطفی کاظمی به عهده داشتند.
کریم خلیلی هم اکنون معاون دوم حامد کرزی رییس جمهور افغانستان است. محمد اکبری نماینده در مجلس نمایندگان افغانستان است.
محمد محقق و مصطفی کاظمی نیز، در همین مجلس عضویت دارند.
منتقدان مزاری، او را به خاطر شرکت در نبردهای خونین داخلی محکوم می کنند اما موافقان وی، نقش وی در سهم هزاره ها در قدرت و سیاست در افغانستان را می ستایند.
[ویرایش] نفع هزارهها
دولت های گذشته افغانستان، بهای زیادی برای اقلیت هزاره قایل نبودند و به جز موراد معدودی (از جمله نخست وزیری سلطانعلی کشتتمند در دولت ببرک کارمل)، این قوم، نقش محسوسی در قدرت و سیاست کشورشان نداشتند.
[ویرایش] نفع بردن هزارهها
این باور وجود دارد که جنگهای درازمدت در افغانستان، اگرچه خسارات و تلفات زیادی برجای گذاشت، اما نفع زیادی برای قوم هزاره داشت.
بر اساس این باور، شرکت عبدالعلی مزاری رهبری هزاره های گرد آمده در حزب وحدت، در جنگهای داخلی کابل در آغاز دهه هفتاد شمسی، در توازن قدرت به نفع هزاره ها در دولت کنونی افغانستان (به رهبری حامد کرزی) نقش موثری داشته است.
[ویرایش] نفع نبردن هزارهها
این باور وجود دارد که جنگهای درازمدت در افغانستان، كه خسارات و تلفات زیادی برجای گذاشت، نفع زیادی برای قوم هزاره نداشت.
بر اساس این باور، شرکت عبدالعلی مزاری در جنگ، هزاره های گرد آمده در حزب وحدت را از هم پراكنده ساخت و اين حزب را كه تا آن زمان يكي از قدرت مند ترين احزاب جهادي بود، به دو جناح موازي و متخاصم تقسيم نمود كه ميان اين دو جناح نيز جنگهاي زيادي واقع شد. از اين تاريخ به بعد، شيعيان افغانستان فاقد انسجام و يك حزب قدرت مند گرديدند تا اينكه طالبان دامنه قدرت هردو جناح متخاصم را از كابل و هزاره جات برچيد.
در دولت موقت و انتقالي، هزاره ها موضع نسبتا متفاوت در پيش گرفتند و ضمن اينكه از جناح هاي حزب وحدت فاصله گرفتند و خود را به موضع كشورهاي غربي نزديك نمودند .
هم اکنون، معاون رییس جمهور افغانستان (کریم خلیلی) و سه یا چهار تن از وزیران کابینه حامد کرزی، از جمله وزیر دادگستری (غلام سرور دانش) از هزاره ها هستند.