دوره اول مجلس شورای اسلامی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

اولین دورهٔ انتخابات پس از انقلاب ۱۳۵۷ در ایران در ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ صورت گرفت و مجلس اول در ۷ خرداد سال ۱۳۵۹ کار خود را آغاز کرد.

از جمله اقدامات مهم مجلس اول تصویب عدم کفایب سیاسی بنی صدر و تصویب آزادی گروگان‌های سفارت امریکا می‌‌باشد.

ریاست سنی مجلس را درابتدا دکتر یدالله سحابی برعهده داشت و نایب رئیس اول مهندس مهدی بازرگان بود. پس از تصویب اعتبارنامه‌ها و رد اعتبارنامه 12 نفر چون رحمان دادمان، خسرو قشقایی، حسن بهروزیه، احمد مدنی و ابوالقاسم حسینجانی انتخاب هیئت رئیسه دایم صورت گرفت و اکبر هاشمی رفسنجانی عهده دار ریاست مجلس شد.

افراد زیر از جمله نمایندگان آن دوره می‌‌باشند:

  • مهندس مهدی بازرگان
  • دکتر یدالله سحابی
  • عزت‌الله سحابی
  • هاشم صباغیان
  • اکبر هاشمی رفسنجانی
  • حسن حبیبی
  • مرتضی الویری
  • مجید انصاری
  • محمدرضا امین ناصری
  • حسین انصاری‌راد
  • محمدرضا باباصفری
  • یدالله بیات
  • مصطفی تبریزی
  • محمدجواد حجتی کرمانی
  • فخرالدین حجازی
  • هادی خامنه‌ای
  • قربانعلی دری نجف‌آبادی
  • سیدمحمود دعایی
  • حسن روحانی
  • رضا رمضانی خورشیددوست
  • محسن رهامی
  • رضا زواره‌ای
  • کاظم سامی
  • محمدامین سازگارنژاد
  • صباح زنگنه
  • عباس شیبانی
  • صمد شجاعیان
  • صادق خلخالی
  • احمد صدرحاج سیدجوادی
  • لطیف صفری
  • اعظم طالقانی
  • هادی غفاری
  • مهدی کروبی
  • محمد مجتهد شبستری
  • محمد محمدی گرگانی
  • مصطفی معین
  • علی اکبر معین‌فر
  • محمد موسوی خویینی‌ها
  • عطاالله مهاجرانی
  • محمد نصرالهی
  • ابراهیم یزدی
  • حسن یوسفی اشکوری

با توجه به ترکیب اعضا، می‌توان مجلس اول را متنوع‌ترین و سیاسی‌ترین مجلس در طول حیات جمهوری اسلامی تا به امروز خواند. البته این امر باعث بروز تنش‌ها و حتی درگیری‌های فیزیکی در مجلس بود.

بحرانی‌ترین درگیری‌های مجلس اوّل حمله به علی‌اکبر معین‌فر در حین ادای نطق پیش از دستور از تریبون مجلس و به هم زدن سخنرانی مهندس مهدی بازرگان بود. این دوره ۶۲۵ جلسه علنی و ۱۶ جلسه غیرعلنی برگزار کرد که حدوداً ۲۴۰۰ ساعت وقت گرفت و ۸۰۴ لایحه و طرح مطرح شد. این پرکاری به دلیل شرایط حسّاس انقلاب بود. در ضمن ۳۱ بار بحث کابینه در دستور قرار گرفت که طی آن ۱۰۲ نفر وزیر رای اعتماد گرفتند و ۱۲ نفر با رای عدم اعتماد مجلس به وزارت نرسیدند.

ازجمله مشکلات مجلس اوّل ناامنی کشور به واسطهٔ انقلاب و جنگ بود. طی چهار سال ۳۲ نفر به شهادت رسیدند. علاوه برآن ترور مسئولان مملکتی و جایگزینی نمایندگان بجای آنها باعث استعفای ۱۷ نفر از نمایندگان شد. سید محمد خاتمی، سید علی خامنه‌ای، دکتر مصطفی چمران، احمد توکلی، احمد ناطق نوری، محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر از جملهء این افراد هستند.

از نظر سنّی، بیشتریـن گـروه سنی را افراد ۳۰ تا ۳۵ سال (۷۲ نفر) و کمتـرین گروه سنّی را افراد بالای ۷۰ سال (۳ نفر) به خود اختصاص می‌‌دادند. از نظر سطح سواد، ۵۶ نفر زیر دیپلم، ۳۷ نفر دیپلم، ۲۴ نفر کاردان، ۶۶ نفر کارشناس، ۳۲ نفر کارشناس ارشد، ۲۶ نفر دکترا، ۸ نفر متخصّص و باقی دارای تحصیلات حوزوی بودند.