سيستم عامل

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

Image:Merge-arrows.svg

پیشنهاد شده است که این مقاله یا بخش با سیستم عامل ادغام گردد. (بحث).

سیستم عامل با حروف اختصاری OS، نرم افزاری است که مسئولیت تخصیص منابع سیستم، شامل حافظه، زمان پردازنده، فضای دیسک و ابزارهای جانبی مانند چاپگر، مودمها و نمایشگرها را به عهده دارد. تمام برنامه‌های کاربردی برای دستیابی به این منابع از سیستم عامل استفاده می‌‌کنند. سیستم عامل اولین برنامه ای است که با راه اندازی رایانه در آن بارگذاری می‌‌گردد و در سرتاسر جلسه در حافظه باقی می‌‌ماند.


سیستم عامل دارای وظایف زیر است :

  • مدیریت پردازنده
  • مدیریت حافظه
  • مدیریت دستگاهها (ورودی و خروجی)
  • مدیریت حافظه جانبی
  • محیط رابط برنامه‌های کاربردی
  • رابط کاربر

سیستم عامل دوکار انجام می‌دهد یکی منابع سخت‌افزار و نرم‌افزار سیستم رایانه را مدیریت و کنترل می‌کند که این منابع شامل پردازشگر، حافظه، فضای دیسک و غیره است دوم یک راه ثابت و استواری را برای کاربران فراهم می‌کند تا آنها بتوانند بدون اینکه مجبور باشند تمام جزئیات سخت‌افزار را بدانند، با سخت‌افزار کار کنند. یعنی در کل می‌توان گفت ارتباط بین استفاده کننده و رایانه و ارتباط بین اجزای مختلف رایانه را برقرار می‌کند

سیستم عامل سیستم عامل بدون شک مهم‌ترین نرم افزار در رایانه است. پس از روشن کردن رایانه اولین نرم افزاری که مشاهده می‌‌گردد سیستم عامل بوده و آخرین نرم افزاری که قبل از خاموش کردن رایانه مشاهده خواهد شد، نیز سیستم عامل است. سیستم عامل نرم افزاری است که امکان اجرای تمامی برنامه‌های رایانه‌ای را فراهم می‌‌آورد. سیستم عامل با سازماندهی، مدیریت و کنترل منابع سخت افزاری امکان استفاده بهینه و هدفمند آنها را فراهم می‌‌آورد. سیتم عامل فلسفه بودن سخت افزار را بدرستی تفسیر و در این راستا امکانات متعدد و ضروری جهت حیات سایر برنامه‌های رایانه‌ای را فراهم می‌‌آورد. تمام رایانه‌ها از سیستم عامل استفاده نمی‌نمایند. مثلا" اجاق‌های مایکرویو که در آشپزخانه استفاده شده دارای نوع خاصی از رایانه بوده که از سیستم عامل استفاده نمی‌نمایند. در این نوع سیستم‌ها بدلیل انجام عملیات محدود و ساده، نیازی به وجود سیستم عامل نخواهد بود. اطلاعات ورودی و خروجی با استفاده از دستگاههائی نظیر صفحه کلید و نمایشگرهای LCD، در اختیار سیستم گذاشته می‌‌گردند. ماهیت عملیات انجام شده در یک اجاق گاز مایکروویو (تندپز) بسیار محدود و مختصر است، بنابراین همواره یک برنامه در تمام حالات و اوقات اجراء خواهد شد. برای سیستم‌های رایانه‌ای که دارای عملکردی بمراتب پیچیده تر از اجاق گاز مایکروویو می‌‌باشند، بخدمت گرفتن یک سیستم عامل باعث افزایش کارآئی سیستم و تسهیل در امر پیاده سازی برنامه‌های رایانه‌ای می‌‌گردد. تمام رایانههای شخصی دارای سیستم عامل می‌‌باشند. ویندوز یکی از متداولترین سیستم‌های عامل است. یونیکس یکی دیگر از سیستم‌های عامل مهم در این زمینه است. صدها نوع سیستم عامل تاکنون با توجه به اهداف متفاوت طراحی و عرضه شده است. سیستم‌های عامل مختص رایانه‌های بزرگ، سیستم‌های روبوتیک، سیستم‌های کنترلی بلادرنگ، نمونه‌هایی در این زمینه می‌‌باشند. سیستم عامل با ساده‌ترین تحلیل و بررسی دو عملیات اساسی را در رایانه انجام می‌‌دهد: - مدیریت منابع نرم افزاری و سخت افزاری یک سِستم رایانه‌ای را برعهده دارد. پردازنده، حافظه، فضای ذخیره سازی نمونه‌هایی از منابع اشاره شده می‌‌باشند. - روشی پایدار و یکسان برای دستیابی و استفاده از سخت افزار را بدو ن نیاز از جزئیات عملکرد هر یک از سخت افزارهای موجود را برای برنامه‌های رایانه‌ای فراهم می‌‌نماید. اولین وظیفه یک سیستم عامل، مدیریت منابع سخت افزاری و نرم افزاری است. برنامه‌های متفاوت برای دستیابی به منابع سخت افزاری نظیر: پردازنده، حافظه، دستگاههای ورودی و خروجی، حافطه‌های جانبی، در رقابتی سخت شرکت خواهند کرد. سیستم‌های عامل به‌عنوان یک مدیر عادل و مطمئن زمینه استفاده بهینه از منابع موجود را برای هر یک از برنامه‌های رایانه‌ای فراهم می‌‌نمایند. وظیفه دوم یک سیستم عامل ارائه یک رابط (اینترفیس) یکسان برای سایر برنامه‌های رایانه‌ای است. در این حالت زمینه استفاده بیش از یک نوع رایانه از سیستم عامل فراهم شده و در صورت بروز تغییرات در سخت افزار سیستم‌های رایانه‌ای نگرانی خاصی از جهت اجرای برنامه وجود نخواهد داشت، چراکه سیستم عامل به‌عنوان میانجی بین برنامه‌های رایانه‌ای و سخت افزار ایفای وظیفه کرده و مسئولیت مدیریت منابع سخت افزاری به وی سپرده شده است .برنامه نویسان رایانه نیز با استفاده از نقش سیستم عامل به‌عنوان یک میانجی براحتی برنامه‌های خود را طراحی و پیاده سازی کرده و در رابطه با اجرای برنامه‌های نوشته شده بر روی سایر رایانههای مشابه نگرانی نخواهند داشت. (حتی اگر میزان حافظه موجود در دو رایانه مشابه نباشد). در صورتیکه سخت افزار یک رایانه بهبود و ارتقاء یابد، سیستم عامل این تضمین را ایجاد خواهد کرد که برنامه ها، در ادامه بدون بروز اشکال قادر به ادامه حیات وسرویس دهی خود باشند. مسئولیت مدیریت منابع سخت افزاری برعهده سیستم عامل خواهد بود نه برنامه‌های رایانه‌ای، بنابراین در زمان ارتقای سخت افزار یک رایانه مسئولیت سیستم عامل در این راستا اولویت خواهد داشت. ویندوز 98 یکی از بهترین نمونه‌ها در این زمینه است. سیستم عامل فوق بر روی سخت افزارهای متعدد تولید شده توسط تولیدکنندگان متفاوت اجراء می‌‌گردد. ویندوز 98 قادر به مدیریت و استفاده از هزاران نوع چاپگر دیسک و سایر تجهیزات جانبی است. سیستم عامل (Operation System) با حروف اختصاری OS نرم افزاری است که مسئول کنترل و بکارگیری منابع سخت افزاری مانند حافظه، واحد پردازش مرکزی (CPU) فضای ذخیره سازی دیسک و تجهیزات جانبی است. سیستم عامل مبنایی است که برنامه‌های کاربردی مانند برنامه‌های واژه‎پردازی و صفحه گسترده‌ها بر اساس آن ساخته می‌شود. متداولترین سیستم عامل تا کنون Unix, Windows, OS/2 Mac OS, MS-DOS بوده اند.

[ویرایش] منبع

  • دیکشنری کامپیوتر بابیلون.