شهرستان ازنا
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
ازنا شهری و شهرستانی است در استان لرستان کشور ایران.
این شهر در دشت وسیع جاپلق جا دارد. از جنوب به اشترانکوه و سفیدکوه از غرب به دربند و چشمه قل قل و طیان و دورود، از شرق از شمال به امامزاده قاسم و مؤمن آباد در دشت فرزیان و شهرستان شازند و خمین و از شرق به بربرود محدود است.
شهرستان ازنا با ارتفاع ۱۸۷۰ متر از سطح دریا و با ۱۱۰ هزار نفر جمعیت (۵۰۰۰۰ نفر در شهر ازنا و ۶۰۰۰۰ نفر در روستاها) با ۲۲۱۲ کیلومتر مربع مساحت در دامنه اشترانکوه و در مدار ۴۹ درجه و ۲۷ دقیقه طول جغرافیایی و ۳۳ درجه و ۲۷ دقیقه عرض جغرافیایی واقع شده است. این شهر قبلاً جزء حوزه عراق عجم (استان مرکزی) بود و در دومین تقسیمات کشوری در سال ۱۳۱۷ بر خلاف میل اهالی در حوزه لرستانِ (خرمآباد) قرار گرفت. این شهر در گذشته مانند بسیاری از دیگر شهرها روستا بود که در سال ۱۳۱۷ به دهستان و در سال ۱۳۳۰ به شهر ارتقاء پیدا کرد و دارای شهرداری شد. در سال ۱۳۴۰ ازنا به عنوان مرکز بخش تاریخی جاپلق ارتقاء پیدا نمود. و درسال ۱۳۶۹ با تأسیس فرمانداری توسط بشارتی وزیر کشور وقت به شهرستان تبدیل شد. ازنا از نظر صنعتی و اقتصادی و گردشگری اهمیت دارد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تاریخ
از تاریخ شهرستان ازنا اطلاع دقیق و کاملی در دست نیست. میگویند ازنا در قدیم روستا و یا شهر کوچکی بوده است که در زمینلرزه وحشتناک سال ۱۲۸۲ در سیلاخور که طبق آمار مرکز ژئوفیزیک دانشگاه تهران بزرگترین زلزله ثبت شده و به قدرت تقریبی ۸ ریشتر بوده به ویرانهای تبدیل گردید. پارهای از مردم این منطقه را در گذشته ارمنی نشین و ازنا را، کلمهای ارمنی میدانند.در برخی از کتب تاریخی زمان صفویه از کلمه ازناور برای نامیدن بزرگان گرجستانی استفاده شده است .از آنجا که در دوره صفویه گروهی از اهالی گرجستان به این ناحیه کوچانده شده اند محتمل است که کلمه ازنا از کلمه ازناور منشق شده باشد.
سابقاً روستای گرجی در نزدیک رودخانه ازنا قرار داشت که در گذشته در اثر سیل ویران گردید و مردم سخت کوش آن در بالا تر از محل روستای سابق دوباره روستای گرجی را بنا نهادند. گرجی دارای قلعهای در شمال و نزدیک سفید کوه میباشد که به قلعه گرجی (قلا گرجی) مشهور است. روستای گرجی دارای امکانات پیشرفتهای چون تلفن، گاز، راه آهن و اینترنت میباشد.
در اطراف ازنا تپههای تاریخی وجود دارد که تحقیق و کاوش در این تپهها به علت وضع اسفناک سازمان میراث فرهنگی ایران انجام نمیگیرد و غارتگران میراث فرهنگی آزادانه و بی هیچ مانعی در حال حراج پیشینه آبا و اجداد ما میباشند.
[ویرایش] مردم
زبان مردم شهرستان ازنا فارسی و لهجه مردم آن فارسی اراکی است. در جنوب شهرستان ازنا بخشی به نام پاچه لک وجود دارد که مردم آن به گویش بختیاری صحبت میکنند اما با لرهای بختیاری کمی فرق دارند.
گرجیهای ازنا مهاجرین گرجستان و احتمالاً قومی یا بخشی بودهاند که توسط شاه اسماعیل و به میل خود به ایران کوچ کرده اند. اکنون و در اثر گذشت زمان، نژاد گرجیهای ازنا با سایر اقوام این منطقه آمیخته شده است و دیگر به زبان گرجی صحبت نمیکنند. از نام ایلات و خانوادههای گرجی میتوان به دهقانها که مشهورترین نام در گرجی میباشند اشاره نمود.
[ویرایش] کشاورزی
۸۰٪ مساحت شهرستان ازنا را دشتهای حاصلخیز و کشاورزی تشکیل میدهد وضعیت جغرافیایی ازنا زیبا و جذاب است به طوری که بیشتر مناطق را دشت تشکیل میدهد اما این دشتها که به نوبه خود جزء بهترین مناطق کشاورزی ایران نیز میباشد به طرز زیبایی به یکباره به کوههای سر به فلک کشیده از جمله اشترانکوه، سفیدکوه بزرگ و کوچک چال خاتون و مسترون (ماهسران) … تبدیل میشود. این وجه جغرافیایی وضع اقتصادی کشاورزان را بهبود بخشیده به طوری که شهرستان ازنا حدود ۱۰ رصد لوبیای (چیتی و سفید و قرمز) کشور را تولید میکند. طبق آمار سازمان جهاد کشاورزی لرستان، شهرستان ازنا مقام اول را در تولید گندم استان دارا میباشد.وجود دو سیلوی بزرگ (سیلوی بزرگتر که به رنگ تیره است در تصویر دیده می گردد)در این شهر در کنار وجود ایستگاه راه آهن این شهر را به محل تجمع و انتقال گندم منطقه تبدیل کرده است.
[ویرایش] معدن
معادن سنگ چینی صادراتی ازنا در کشورهای مختلف خواستار دارد. شهرک سنگ در منطقه برناآباد شهرستان ازنا مهمترین تولیدات سنگ منطقه را دارد و سنگ تالک (تالک نوعی سنگ مانند صابون که نرم و شکننده است) مسعود آباد جزء مرغوبترین سنگهای تالک ایران است که مصارف پزشکی و صنعتی و آرایشی دارد.
[ویرایش] شهرسازی
میتوان ازنا را بهترین شهر منطقه از نظر مهندسی عمران شهری نامید. خیابانهای منظم، ساختمانهای دولتی و بناهایی که به سبک خارجی ساخته شده، ازنا را به یک شهر تقریباً اروپایی بدل نموده است. از محلههای قدیمی ازنا میتوان به چالسپار، ده ازنا، صاحبالزمان، محله افشار، نیروگاه، یهودیمحله (انتهای کوچه عربشاه)، شرکت (شرکت نفت)، اصغرآباد و راهآهن نام برد که محلههای ولیعصر و جهاد و کوی امام حسین مناطق جدیدی هستند. خیابانهای ازنا به طرز منظم و زیبایی بدون بن بست به یکدیگر وصل هستند و ساختمانها بدون هرگونه بی نظمی در کنار یکدیگر با نماهای مختلف قرار گرفته اند.
[ویرایش] مناطق دیدنی
- دریاچه گهر
- دشت آشور آباد
- غار روستای تنبورلی
- چاه طیان
- کمندان
- دره تخت
- تونل برفی
- دشت جاپلق
- دربند
- شن اسکی
- سد دره باغ
- امامزاده قاسم
- قلعه دز
- دشت قره ملک
- چشمه قلقل
- امامزاده طازران
- امامزاده سید صوفی
- شاهزاده ابراهیم
- مومن آباد
- آبشار ازنا
- کوهنوردی
[ویرایش] راهها
ازنا در میسر جاده اصلی، و ارتباطی شهرهای مرکزی با غرب و جنوب کشور، با استان اصفهان ۲۴۰ کیلومتر، و با شهر درود ۴۰ کیلومتر فاصله دارد. راه آهن سراسری ایران این شهر را به دو نیم تقسیم کرده است. ازنا یکی از ایستگاههای مهم راهآهن ایران است.