بشرویه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

بشرویه مرکز بخش بشرويه از توابع شهرستان فردوس در استان خراسان رضوی در کشور ایران است. اين شهر زادگاه بدیع‌الزمان فروزانفر مي‌باشد.

فهرست مندرجات

[ویرایش] موقعیت جغرافیایی

بشرویه در ۵۷ درجه و ۲۷ دقیقه طول جغرافیائی و ۳۳ درجه و ۵۳ دقیقه عرض جغرافیائی در ارتفاع ۸۸۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. این شهر در جنوب نمکزار بجستان و در میانه دو منطقه بزرگ کویری ایران یعنی دشت کویر و کویر لوت قرار دارد.

[ویرایش] تاریخ

وجود برخی آثار تاریخی نماینده آن است که منطقه بشرویه حداقل از دوره ساسانی مسکون بوده است. اما تا پیش از قرن هشتم هجری قمری ذکری از آن در کتاب‌ها و سفرنامه‌های موجود نیامده است.

ناصرخسرو در قرن پنجم هنگام سفر از طبس به تون (فردوس) از حوالی بشرویه عبور کرده و به توصیف روستای رقه در سه فرسنگی بشرویه پرداخته است. او می‌گوید: «چون از طبس دوازده فرسنگ بیامدیم قصبه‌ای بود که آن را رقه می‌گویند، آبهای روان داشت و زرع و باغ و درخت و بارو و مسجد و آدینه و دیه‌ها و مزارع تمام دارد. نهم ربیع‌الآخر از رقه برفتیم و دوازدهم ماه به شهر تون رسیدیم میان رقه و تون بیست فرسنگ است.»

در سال ۱۲۹۳ ه‌ق میرزا خانلرخان اعتصام‌الملک نایب اول وزارت امور خارجه در عهد ناصرالدین شاه از این منطقه عبور کرده و در توصیف بشرویه گفته است: « بشرویه قصبه‌ای است معمور، اهلش همه مشغول برک بافی هستند، هیچ فقیر ندارد، زراعت چندانی ندارد، آبشان منحصر به یک نهر قنات است... به قدر سه هزار خانوار سکنه دارد و قلعه و باره و برج و ارگ دارد.»

سرهنگ سی. ‌ام. ‌مک‌ گرگور افسر ارتش انگلیس در حدود ۱۳۰ سال پیش از این منطقه عبور کرده و شرح جامعی از دید نظامی و برای اهداف دولت انگلیس در ایران داده است و می‌گوید: «بشرویه در حقیقت روستای بزرگی است که در دل جلگه‌ای واقع شده و زمینهای زراعتی اطراف آن بیش از هر جای دیگری است که از شیراز تا به این جا دیده‌ام شاید این زمینها تا شعاع سه مایلی از جوی آبی آبیاری می‌شود که از کوههای اطراف غرب سرچشمه می‌گیرد دیواری دور آن را گرفته... و محدوده‌ای به وسعت ۴۰۰x۵۰۰ یارد را در برگرفته که ضلع بزرگ آن به طرف شمال می‌باشد، چهار دروازه دارد هر یک در یک جانب آن و در گوشه شمال غربی «ارگ» یا قلعه واقع شده است... آب بشرویه خوب است و انواع آذوقه مورد نیاز در آن یافته می‌شود...» او در این توصیف به برک بافی و جاجیم بافی اشاره کرده و از برجهای دفاعی بشرویه که هم اکنون نیز موجود است، یاد کرده است.

ایرانگرد دیگری به نام معصوم علیشاه در سال ۱۳۱۶ ه‌ق از این جا عبور کرد و جریان سفر خود را در کتاب طرائق‌الحقایق نگاشته است. او در این سفر به آثار تاریخی همچون کال شور، حوض‌انبار میان ده و مسجد جامع اشاره کرده و می‌نویسد «اول ظهر وارد بشرویه شدیم... به قدر دو هزار باب خانه در اوست اگر چه از تون کوچکتر است ولی مردمانش با ثروت و به تربیت نزدیک‌ترند. برک بشرویه معروف و تجارت اینجاست.» او از مسجد و امام مسجد آن وآقا شیخ علی، پدر بدیع‌الزمان فروزانفر یاد می‌کند و به توصیف جزئیات مراسم عزاداری و تعزیه ایام محرم در بشرویه پرداخته است.

[ویرایش] مردم

مردم بشرویه فارسی زبان و پیرو مذهب شیعه هستند. در گذشته پارچه‌بافی در بشرویه رواج داشته و همچون قائن و بجستان از مراکز بافت پارچه برک بوده است. به گفته معمرین در گذشته از روغنی بنام منداب برای سوخت چراغ استفاده می‌شده است.

[ویرایش] آثار تاریخی

  • قلعه دختر که بر بالای قله‌ای مخروطی شکل قرار گرفته است و گفته می‌شود این بنا از دوره ساسانیان باقی مانده است. همچنین گفته می‌شود که این که این قلعه در زمان فرقه اسماعیلیه بنا شده است.
  • حوض آب انبار معروف به میان ده که امروز در محله معروف به میان ده قرار دارد. این بنای مستحکم و زیبا با گذشت ۴۰۰ سال هنوز پا برجا است.
  • حسینیه میان ده (حسینیه حاج علی اشرف) که مدور بنا گردیده و دارای دو ایوان و به صورت قرینه و شبیه به سبک معماری هندی در دو طبقه ساخته شده است. دور تا دور آن ایوان های کوچکی ساخته شده است. طبقه پایین مختص مردان و طبقه بالا ویژه بانوان است. سازنده این شخصی به نام حاج علی اشرف از اهالی ده خانیک واقع در غرب بشرویه می باشد و زمان احداث آن، اگر شواهد صحیح باشد دوران حکومت افشاریه در خراسان بوده است.
  • مدرسه علمیه معروف به مدرسه طلاب علوم دینی در میان ده روبه روی مسجد جامع میان ده و حسینیه حاج علی اشرف و در جهت غرب حوض انبار واقع شده است. بنایی است که در ساخت آن فقط خشت و گل به کار رفته است. دارای دو ایوان بزرگ در سمت شمال و جنوب است که ایوان شمالی برای استفاده در فصل زمستان و ایوان جنوبی که از عمق و ارتفاع بیشتری برخوردار است برای استفاده در تابستان ساخته شده است.
  • مسجد جامع میان ده این مسجد در زمان سلسله صفوی بنا شده و سبک این زمان را به خوبی نشان می دهد این بنا تمام از گل و آجر ساخته شده است. در ایوان بزرگ مسجد آیاتی از قرآن به خط کوفی بسیار زیبا نوشته شده است. در سر در ورودی آن روی سنگ بزرگی اشعاری مبنی بر زمان ساخت بنا حک شده است.
  • امام زاده هوگند در فاصله حدود ۱۲ کیلومتری غرب بشرویه و در دامنه کوه قرار دارد که به امام زاده محمد بن اصغر هوگند معروف است. اهالی اعتقاد دارند که این جا محل دفن یکی از اولاد موسی بن جعفر است.
  • مسجد جامع رقه در سمت شرق دهستان رقه و در منطقه ای که به پایین محله مشهور است قرار دارد. این مسجد آسیب های فراوانی دیده و در حال حاضر تنها دیواره های بیرونی مسجد و بقایای به جا مانده از سه ایوان شرقی، غربی و جنوبی آن باقی است. سقف ایوان های غربی و جنوبی کاملا" خراب شده و ایوان شرقی از بقیه کامل تر است.
  • سرای سرکه در نظر اهالی محل ارزش مذهبی زیادی دارد. این بنا ابتدا خانه مسکونی متعلق به فردی به نام ملای سرکه بوده که در در تولید و خرید و فروش سرکه فعالیت داشته است. گفته می‌شود ایشان از خداوند تمنایی داشته و عهد می کند که در صورت برآورده شدن حاجتش، خانه مسکونی و متعلقات آن را وقف روضه خوانی امام حسین کند و بدین صورت این مکان وقف روضه خوانی دهه عاشورا و شب‌های جمعه می گردد که هم اکنون به جای شب های جمعه در بعدازظهر روزهای چهارشنبه زنان در مجلس روضه شرکت می‌کنند
  • از دیگر بناهای تاریخی بشرویه تپه کرند، رباط اصفاک و نیگنان، زیارتگاه بی بی نجمه خاتون مجد و قلعه‌های نظامی و دفاعی بشرویه می باشد.

[ویرایش] منابع

  • وبگاه کویرهای ایران
  • مصاحب، غلامحسین، دائرةالمعارف فارسی، تهران ۱۳۴۵
  • سفرنامه ناصرخسرو
این نوشتار ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.


استان خراسان رضوی

استان خراسان رضوی

مرکز مشهد
شهرستان‌ها بردسکن | تایباد | تربت جام | تربت حیدریه | چناران | خلیل‌آباد | خواف | درگز | رشتخوار | سبزوار | سرخس | فردوس | فریمان | قائنات | قوچان | کاشمر | کلات | گناباد | مشهد | مه ولات | نیشابور
شهرها

اسلامیه | انابد | باجگیران | باخرز | بایک | بجستان | بردسکن | بشرویه | بیدخت | تایباد | تربت جام | تربت حیدریه | جغتای | چاپشلو | چکنه | چناران | حاجی‌آباد | خرو | خضری دشت بیاض | خلیل‌آباد | خواف | داورزن | دررود | درگز | دولت‌آباد | رباط سنگ | رشتخوار | رضویه | رودآب | ریوش | سبزوار | سرخس | سلطان‌آباد | سنگان | شاندیز | ششتمد | صالح‌آباد | طرقبه | عشق‌آباد | فردوس | فرهادگرد | فریمان | فیروزه | فیض‌آباد | قائن | قاسم‌آباد | قدمگاه | قلندرآباد | قوچان | کاخک | کاریز | کاشمر | کدکن | کلات | گناباد | لطف‌آباد | مشهد | ملک‌آباد | نشتیفان | نصرآباد | نقاب | نوخندان | نیشابور 

اماکن دیدنی

آبشار اخلمد | آتشکده آذربرزین‌مهر | آرامگاه بیهقی | آرامگاه عطار نیشابوری | آرامگاه عمر خیام | آرامگاه فردوسی | آرامگاه کمال‌الملک | آرامگاه نادرشاه | آستان قدس رضوی | بارگاه امام رضا | برج نادری | دهکده چوبین نیشابور | غار آتشگاه | غار مغان | قلعه گوش‌لاغر | کاروانسرای ریوند | کوهسنگی | مسجد گوهرشاد | موزه قوچان | موزه نیشابور