Celestino I, Papa

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Papa do Século IV ó Século V
Papas do Século V
Papa do Século V ó Século VI
Antipapa/s
San Celestino I
Agrandado
San Celestino I

San Celestino I naceu e morreu en Roma e foi papa entre o 422 e o 423. Pénsase que era familiar do emperador Valentiniano I. Combateu os pelaxistas e nestorianos.

[editar] Vida

San Celestino I foi nado en Campania (Italia) sobre o derradeiro cuarto de século IV. Segundo os biografos, Celestino viña dunha familia nobre e emparentada con reis; parte dos estudos sinalan o emperador Valentiniano coma familiar máis proximo a través de seu pai, Prisco (ou Priscus). De súa nai non aparece documentado nada, pero é de supoñer que Celestino foi nobre e romano coma seu pai, só que nalgún punto da súa vida iste aspecto deu a volta con singularidade. Supónse que estivo retirado no deserto e que anos despois foi ordeado crego, chegando incluso a ser bispo en Siria. Pero nada hai documentado da súa mán que impulse a crer que este estilo de vida fose certo; tan só algunhas fontes exteriores de procedencia dubidosa. É posible que estudara teoloxía e relixión e a primeira referencia xa documentada deste home consta do ano 416 na que desenrola co cargo de diácono e archidiácono da igrexa romana (posiblemente no pontificado de papa Inocencio I).

Outros cronistras da época reflexan que Celestino viviu un tempo en Milán, tendo coma mestre a San Ambrosio. Pero no ano 418, San Agustín menciónao nun escrito e, escasamente no longo do ano presentase coma un dos candidatos para suceder o papa San Bonifacio I. O 10 de setembro de 422, Celestino I sube o solio pontificio; esta data é precisada polo cronista Sebastán Lenain de Tillemont. Sen embargo outros autores indican a posibilidade de que Celestino subira ó trono o 3 de novembro. Aínda que se vivía en tempos revoltos para Roma, Celestino non tivo opoñentes coñecidos; o mesmo San Agustín faillo saber no novo papa a través dunha escrita, a célebre epístula CCLXI (Epist. 261). Todo elo sen contar a soicitude de asistencia para arranxala-las dificultades con Antonio (por aquelas desenrolaba o cargo de bispo de Fessula en Africa). Ista carta, e outras escritas por San Agustín fixeron un lazo forte entre éste e Celestino I, ate que Agustin fina no ano 430.

Non por elo deixa Celestino de afronta-lo cargo; as misivas adicadas en forma de cartas extensas, dirixidas na súa maioría ós bispos; tratan sobre a santidade, a adicación e maila aprendizaxe do santo. Pero tamén fan del reflexo nelas dos ataques sobre a súa memoria por parte de semipelaxianos, os que lideraba o asceta, Juan Cassian; e que pola contra o que Celestino buscaba, escomenzaron a ter máis influencia. Polo que o papa, aboga por defender os dereitos da igrexa e a dignidade da súa posición.

Xa xurdiran accións na contra da igrexa cristiá polas seitas (maniqueos, pelaxianos, novacianos e outros) que se arexuntaron coas breves invasións das hordas bárbaras que chegaban ate o corazón do imperio. E máxime cando Nestorio (ou Nestorius) chegou a ser bispo de Constantinopla no 428 que, nun principio contaba co beneplácito de Celestino. Pero unhos meses máis tarde escomenzou a levantar sospeitas polos recibimentos agarimosos dos pelaxianos (que Celestino os rechazara en Roma); e por enriba os rumores das ensinanzas na prol da dualidade de Xesús.

Como os rumores eran cada vez máis fortes en Roma, Celestino decide que sexa San Cirilo de Alexandría quen investigue o caso, achándose éste que Nestorio os profesa de forma aberta, polo que fai un reconto e as remite a Celestino, quen as tacha de herexía. Pero namente Cirilo recababa máis información. Celestino adícase a limpar Roma das herexías do maniqueos e outras que non deixaban paz na relixión. Contou para elo coa axuda de dúas personalidades moi importantes da época: por un lado Placidia que estaba en contacto con Celestino, e pola outra Valentiniano III (fillo da mesma) que executaba os requerimentos da súa nai. Deste xeito, Celestino, puido excluir a Coelestio (ou Coelestius) xa que parecía ser o discípulo máis asociado a Pelaxio (ou Pelaxius) aproveitando a condena da secta do Consello de Efesio. Firme defensor dos cánones antigos, os cales lle fai ver os bispos de Illiria e aremolina o canones de vella data (que recabara o anterior vicario: o bispo de Tesalónica), sen os cales non estaba permitido consagrar a nengún bispo ou facer algún concilio. Na mesma liña (o 26 de xullo de 428) escribe os bispos de Viena e Narbone (nos que aproveita a recordalles os canones orixinais, alentados na súa resistencia as pretensións da Sede de Arles), Cesletino cumple con elo as observancias do seu predecesor (que segundo os historiadores, non era outro que; San Sisto III).

Co andar do ano 429, Celestino adicase a enviar unhas cartas a San Xermán de Auxerre e San Lupo de Troyes que, a sazón, estaban en Bretaña (terra nai de Pelaxio), pero tampouco desperdiciou a ocasión de enviar cartas a unhos cantos bispos da Galia; os cales, xunto cos primeiros, logran ir erradicando as herexías da rexión. Non deixa por elo, Celestino, de coida-los aspectos da Igrexa Romana, centrándose nos santurarios, sendo a máis favorecida a igrexa de Santa María (na zona de Trastevere) que fora vítima do saqueo barbaro de Roma; tamén dedicou atención á igrexa de Santa Sabina e decorou o cemiterio de Santa Priscila. Home incansablel que aproveita o resto do tempo para escribir, dexándonos unhas 16 cartas e un fragmento do discurso sobre a herexía nestoriana. Pero de todo elo darase un breve resumo un pouco máis adiante. Coa entrada do ano 430, Celestino ordena o Sínodo de Roma polo cal pide que Nestorio se retracte das súas herexías, non vendo a comparecencia deste; Celestino decide condenar de forma solemne o erros de Nestorio e ordea a San Cirilo que o deixe incomunicado e deposto co aviso de que dispuña de 10 días para retractarse dos seus erros mediante escrita, baixo anatema de non facelo. Cirilo, que xa levaba dende a primaveira de 429, realizando a súa labor de reconversión na prol de Celestino, nese tempo ata o comunicado presente do Papa, de rebate-la dualidade das persoas en Cristo e a negación da maternidade divina de María; polo que, en media provisoria, ademáis escribe unha carta longa os monxes de Exipto sobre do tema.

O mesmo día que Celestino fai a escrita a Nestorio, tamén aproveita a facer unha misiva para os clérigos, a xente de Constantinopla e personalidades importantes da época (Xoán de Antioquia, Xuvenal de Xerusalen, Flavian de Filipi, Rufo de Tesalónica e outros) nos que anuncia a sentecia contra Nestorio e lle indica a Cirilo a execución da súa decisión. Como Nestorio non responde, Cirilo envialle a sentencia papal e o seu propio anatema. Entón o emperador Teodosio II, a petición de Celestino e respaldado por Valentiniano III, comboca o Concilio de Éfeso para o día de Pentecostés. Entramos así no ano 431; Celestino non pode acudir o concilio por mor de outros traballos pendentes de grao maior, polo que envía (con plenos poderes) a tres persoas: os bispos Arcadio (ou Arcadius) e Proxecto (Projectus) coma delegados do Papa e o crego, Filipo. Quenes deberán de actuar en coordinación con Cirilo, que habrirá a sesión do Concilio de Éfeso o 22 de xuño (exercendo coma delegado do Papa). Asimesmo decide enviar o bispo Paladio (ou Palladius) para evanxeliza-los recunchos de Irlanda, facendose cargo do "Scots" (que xa crían en Xesús).

Seguen a surxir máis cartas de Celestino nas que se abordan os temas da Igrexa Romana, das que se pode resumir un endurecemento das penas. Non se debía de rexeitar o admiti-las penas das xentes que o desexasen no momento da súa morte; os bispos non debían de levar vestimentas de monxes, os clérigos non debían ter vetadas as informacións do cánones, e tampouco as do episcopado lle devían de estar cerradas de cara o clérigos. Non se trataba da bontade popular, fuse por onde quixese (populus docendus non sequendus); de istes escritos traslúcese unhas penas non gratas os futuros transgresores. As escritas de Celestino tiveron unha experiencia aplicada do fruto en acción severas que se tomaron na contra dun monxe de oriente (o parecer, de nome: Daniel) que foi causante de serios desórdenes na Igrexa de Gaul. No trocante os vetos da información dos clérigos, as misivas estiveron dirixidas os bispos de Apulia e Calabria; a pesardes das diversas apelacións non puido evitar ter conflitos coa Igrexa de Africa (a cuia cabeza estaba rexida polo bispo Apiario ou Apuarius). Pero os bispos africanos, con algunhas reticencias, xamáis cuestionaron a divina supremacía da Santa Sede, e as súas queixas foron ben dirixidas e, mesmamente consideraronse coma un indiscreto uso das prerrogativas papais.

Celestino segue indirectamente as causas do Concilio de Éfeso, nas que se prosigue coa excomunión de Nestorio; ve con sorpresa que o 27 de xuño, Xoán de Antioquía e Nestorio, excomulgan e depoñen a Cirilo; pero será Teodosio II quen os declara despostos, Cirilo e Nestorio son encarcerados. Semanas máis tarde, e a petición de Celestino, vense os dous relixiosos postos en liberdade; unha excomunión publica na contra de Nestorio e, coma os tres legados na representación do Papa non podían estar involucrados en discusións (a súa causa era a de xuzga-las opinions dos outros). Celestino manifesta en todalas súas cartas que a decisión é final, polo que Cirilo, o 28 de outubro, xunto co concilio manifestan "compredido polos cánones sagrados e as cartas do Noso Máis Santo Pai, Celestino, Bispo da Igrexa Romana", remata o concilio. O 30 de outubro Cirilo volve a Alexandría e Nestorio retirase a un mosteiro de Antioquía.

[editar] O derradeiro ano, morte e controversias

Dentro do ano 432, Celestino recibe unha nova que lle fai replantea-lo caso da evanxelización de Irlanda; ve como as noticias de que Paladio había abandoado a misión a finais de 431 por problemas de saúde (non era para menos, morrería no transcurso do ano 432 en Bretaña). Unha decicisión imperaba e recaía nun monxe de nome San Patricio (quen, con anterioridade, foi rexeitado para a misión), polo que recibe as orden de Celestino (posiblemente o 10 de xullo do 432) de seguir con traballo do Paladio na evanxelización de Irlanda. O 27 de xullo de 432 falece Celestino I en Roma; esta data é recoñecida pola maioría dos haxiógrafos, pero outros creen (particularmente a Igrexa Latina) que o seu falecemento ocorriu o 6 de abril do mesmo ano, data na que, tamén indican, o seu corpo foi colocado nas Catacumbas de Santa Priscila. Non comparte a mesma opinión a Igrexa Grega, que lle fai grandes honras (pola súa condena a Nestorio) o 8 de abril. Pero con todo elo hai un dato no que se amosan dacordo os haxiógrafos e historiadores, tratabase da escrita que foi posta no seu sarcrego, a cita dí: "A súa santísima alma goza xa da visión de Deus".

A controversia está servida en tres partes: as datas de falecemento (que xa se mencionou enriba); o tema do traslado dos restos e como remate as escritas. No ano 820 (817 segundo outros) o Papa Pascoal I decide que os restos de San Celestino sexan repartidos no traslado entre a basílica de Santa Práxedes (ou Prassede) e o resto para a catedral de Mantua. Non opinan así algún dos eruditos, xa que parece ser que o restos deste santo están na Igrexa antes mencionada sendo a catedral de Mantua a que reclama tamén ter parte das súas reliquias. A terceira controversia ven servida na prol das escritas que deixou. Mantense a cantidade de 16 cartas e o fragmento dun discurso lido no sínodo de Roma do ano 430. Por séculos creeuse que a "Capitula Coelestini" (unha obra que trata en 10 cartas as de decisións sobre o suxeito da gracia) poidera ser de Cesletino; pero na actualidade está considerado un dos traballos pertencentes a San Próspero de Aquitaine.

Os historiadores tamén poñen en supostos o contido de "Liber Pontificalis" mailo que esta escrita presenta o Introito da Misa. De certo si se sabe que corresponde a Celestino a introdución na Misa de varias partes importantes, contándose entre elas o Introito e o bastón pastoral. Sen embargo as cartas súas están recolleitas nas "Decretais", mailo que o bibliotecario Anastasio (Anatasius) atribue a él varias outras constitucións pero con pouca autoridade, como a conservación dunha carta dirixia a Venerio e a Marino ("Et caeteris Galliarum episcopis").