1880
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Índice |
[editar] Acontecementos
[editar] Europa
[editar] Peninsula Ibérica
- Publicación de Follas Novas, de Rosalía de Castro.
- Publicación de Aires da miña terra de Curros Enríquez.
- Publicación de Saudades gallegas, de Valentín Lamas Carvajal.
- Francisco Giner de los Ríos funda a Institución Libre de Enseñanza en Madrid, centro de cultura laica e progresista.
[editar] Alemaña
- 19 de novembro: Constitúese a Asociación liberal, dirixida por von Stauffenber, que reúne os adversarios do proteccionismo e do abandono do Kulturkampt após Bismarck adoptase en xullo unha lei que beneficia a Igrexa Católica.
- O Partido Nacional Liberal alemán, que conta co 17% dos votos no Reichstag, debilítase. O partido progresista (Fortschristtspartei), adversario de Bismarck obtén a mesma representación.
[editar] Francia
- 6 de xullo: Declárase o 14 de xullo Festa nacional francesa. Adóptase a bandeira tricolor.
- 11 de xullo: Amnistía dos Communards.
- 23 de setembro: Governo de Jules Ferry (até o 14 de novembro de 1881). Jules Ferry, presidente do Consello, persigue a laicización da sociedade apoiándose nunha reforma do ensino público.
- As seis leis que se aprobaron neste ano e no seguinte excluíron os eclesiásticos do Consello Superior de Instrución Pública e o ensino católico dos xurados universitarios, convidaban ás congregacións a disolvérense e a abandonar os seus institutos de ensino (xesuítas, maristas, dominicos, etc.), creaban distintas institucións de ensino para rapaces e "escolas manuais públicas", primeiros centros de aprendizaxe.
- Jules Guesde e Paul Lafargue fundan o Pardido Obreiro Francés.
[editar] Italia
- 14 de marzo: Reúnense en Boloña os s da Emilia-Romaña liderados polo revolucionario Andrea Costa. Este encontro é un primeiro paso cara a federación de todos os socialistas de Italia.
- Maio: Eleccións lexislativas. A dereita obtén 170 escanos, a esquerda governamental 220 e a extrema esquerda un cento. Esta relación de forzas leva a Depretis a procurar un acordo coa dereita e a compor coalicións ("transformismo").
- Xullo: Abólese a lei sobre a fariña. Esta medida aplícase paulatinamente.
[editar] Reino Unido
- 28 de abril: Remata o goberno conservador de Benjamin Disraeli. Comeza o liberal de William E. Gladstone, que é primeiro ministro até 1885.
- Iníciase un periodo de disturbios anti-británicos en Irlanda (até 1885).
- A educación primaria faise obrigatoria. O analfabetismo desaparecerá practicamente a finais do século, se ben en 1885 só entre o 68% e o 75% dos nenos en idade escolar asisten a clase.
[editar] Suíza
- 29 de febreiro: Perfúrase o túnel de Saint Gothard.
- Fúndase a unión Sindical Suíza
- Créase unha rede telefónica privada en Zurich
- Fúndase o Comité Internacional da Cruz Vermella en Xenevra.
- 25 de agosto: o vapor Neptuno afúndese durante unha tempestade no Lago de Bienne e morren 15 persoas.
[editar] Europa Central e os Balcáns
- Febreiro: Francia, o Reino Unido e a Alemaña recoñecen oficialmente a independencia da Romenia.
- 23 de marzo: O príncipe Alexandre I de Bulgaria, que convocara novas eleccións lexislativas á Sabranía após ter rexeitado nomeau un goberno liberal, é desautorizado polo povo, que volve a darlle a vitoria aos liberais.
- Abril: A raíz dun conflito fronterizo cos montenegrinos, baixo a presión de Occidente, Istambul cede as rexións de Hoti e Gruda a Montenegro.
- 17 de setembro: o sultán otomano abandona a vila de Ulqin, en Montenegro.
- Hungría: O partido dos cidadáns privados de dereito de voto é substituído polo Partido obreiro unificado húngaro (Magyarorszagi Altalanos Munkaspart), de inspiración marxista. Léo Frankel é condenado a dezaoito meses en prisión e parte ao exilio.
[editar] Rusia
Datas do calendario xuliano
- 5 de febreiro: Novo atentado frustrado contra o zar. Unha explosión destrúe salón de comidas imperial do Palacio de Inverno.
- 12 de febreiro: O xeneral Loris Melikov preside a Comisión executiva suprema, dotada de plenos poderes. A comisión suprímese o 6 de agosto e as súas atribucións pasan ao ministerio do interior.
- 15 de febreiro: Alexandre II de Rusia decide combatir politicamente o terrorismo. Fai concesións á oposición, co que logra en parte debilitar o terreo sobre o que medra o radicalismo.
[editar] África
[editar] Maghreb
- En maio inaugúrase a Conferencia de Madrid sobre os privilexios capitulares dos europeos en Marrocos. Confírmanse os privilexios definidos pola convención Béclard: mantéñense o dereito de protección e a exención de impostos para os protexidos das potencias estranxeiras e xeneralízase a cláusula da nación máis favorecida.
- Italia obtén a concesión do camiño de ferro Túnez-La Goulette, disputada cos os franceses.
- Misión do coronel Flatters ao Sahara para recoñecer o trazado do futuro camiño de ferro transsahariano. Chega ao lago Menkhough mais debe retornar.
- Benjamin Cases e Salomon Reinach, da Alianza Israelita, abren escolas e traballan a prol da alfabetización e a occidentalización dos xudeus da Tunicia.
[editar] América
- 1 de xaneiro, Panamá: comezan os traballos para a construción do Canal de Panamá.
[editar] Nacementos
- 24 de novembro - Abdul Aziz Al-Saud, primeiro rei de Arabia Saudí.