Alfabeto armenio

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Historia do alfabeto

Idade do Bronce Medio ss –XIX - -XV

Meroítico s. –III.
Xenealoxía completa

O alfabeto armenio foi creado segundo a lenda no ano 405 por San Mesrop Mašťoc. Permitiu así que o armenio se convertise nunha lingua escrita, o grabar. A Biblia foi o primeiro txto que se traduciu en grabar polo propio Mesrop Mašťoc. A forma máis antiga de escritura armenia, que foi utilizada ata o século XI, é coñecida baixo o nome de erkaťagir (isto é, letras de ferro). É a escritura coa que os armenios escriben a súa lingua, o armenio.

O alfabeto armenio conta con non menos de trinta e nove caracteres e, a diferencia das linguas semíticas utilizadas nos países veciños do leste e do sur do Cáucaso, posúe unha notación íntegra das vogais. Como estas letras so teñen unha posibilidade de lectura, o alfabeto armenio constitúe un instrumento de gran precisión fonética. Toma do grego vintedous sons aos que atribúe os seus propios signos e engade catorce signos destinados a notar sons extraños ao grego.

A escritura armenia, como a grega, coa que está parcialmente emparentada, posúe maiúsculas e minúsculas. As formas dos signos do alfabeto armenio están bastante inspiradas nas dos caracteres persas que daquela se empregaban en Armenia. Com este alfabeto parecía que era perfecto desde o principio, non ten sufrido modificacións ao longo dos séculos.

[editar] Características

Ao principio, o alfabeto estaba formado por unha soa serie de caracteres de tipo uncial (erkaťagir), que logo se convertiron nas maiúsculas do alfabeto moderno. Estas últimas, tamén chamadas « letras de ferro » vense hoxe completadas por unha serie de minúsculas (bolorgir ou letras redondas).

Cara ao fin da Idade Media apareceu unha escritura cursiva (notrgir), de uso en tipografía e que equivalía en uso á nosa itálica. Esta escritura, hoxe desusada, é reemprazada por outra con caracteres de aspecto ergueito, o aramian, do nome do seu creador.

O bolorgir, pola súa banda, ten evolucionado para se facer máis doado de ler, pero conservando o seu aspecto inclinado.

O armenio escríbese de esquerda a dereita.


Letra Minúscula Maiúscula Tradución Valor num.
Ayb ա Ա a 1
Ben բ Բ b 2
Gim գ Գ g 3
Da դ Դ d 4
Yech` ե Ե e 5
Za զ Զ z 6
Eh է Է ē 7
Ët` ը Ը ə 8
T`o թ Թ t῾ 9
Zhe ժ Ժ ž 10
Ini ի Ի i 20
Liun լ Լ l 30
Xeh խ Խ x 40
C'a ծ Ծ c 50
Ken կ Կ k 60
Ho հ Հ h 70
Dz'a ձ Ձ j 80
Ghat ղ Ղ ł 90
Cheh ճ Ճ č 100
Men մ Մ m 200
Yi յ Յ y 300
Nu ն Ն n 400
Sha շ Շ š 500
Vo ո Ո o 600
Ch`a չ Չ č῾ 700
Peh պ Պ p 800
Jheh ջ Ջ ǰ 900
Rra ռ Ռ 1000
Seh ս Ս s 2000
Vew վ Վ v 3000
Tiun տ Տ t 4000
Reh ր Ր r 5000
C`o ց Ց č 6000
Hiun ւ Ւ w 7000
P`iur փ Փ p῾ 8000
K`eh ք Ք k῾ 9000
Oh օ Օ ō 10000
Feh ֆ Ֆ f 20000


[editar] Signos de puntuación e de acento

Nome Carácter
Pequena ligatura Ech` Wiwn (utilizada como &) և
Letras acentuadas
Modificador medio-anel esquerda ՙ
Apóstrofo = Modificador armenio medio-anel dereito ՚
Marca de énfase de modificador = Shesht ՛
Puntuación
Marca de exclamación = Bac`aganch`akan Nshan ՜
Coma = Bowt` ՝
Marca de interrogación = Harc`akan Nshan ՞
Marca de abreviatura = Patiw ՟
Punto = Verjhaket ։
Guión = Ent`amnay ֊

[editar] Armenio en Unicode

Os caracteres armenios en Unicode van de U+0530 a U+058F.

    0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
530     Ա Բ Գ Դ Ե Զ Է Ը Թ Ժ Ի Լ Խ Ծ Կ
540   Հ Ձ Ղ Ճ Մ Յ Ն Շ Ո Չ Պ Ջ Ռ Ս Վ Տ
550   Ր Ց Ւ Փ Ք Օ Ֆ     ՙ ՚ ՛ ՜ ՝ ՞ ՟
560   ՠ ա բ գ դ ե զ է ը թ ժ ի լ խ ծ կ
570   հ ձ ղ ճ մ յ ն շ ո չ պ ջ ռ ս վ տ
580   ր ց ւ փ ք օ ֆ և   ։ ֊