Verdun-batalio

From Wikipedia

Batalio-carta
Grandigar
Batalio-carta

Verdun-batalio es precipua westa fronto batalio dum unesma mondo-milito inter germana e franca armei de 21 di februaro til 19 di decembro 1916 cirkum Verdun-sur-Meuse, nord-esta Francia. Ul rezultis plu quarto miliono morti e mezo miliono vundi. Ul esis la plu longa batalio di ta milito e la duesma plu sanga dop Somme.

Indexo

[redaktar] Kadro

Per omna intermilitanti, l'enemikaji komencita ye 1914 devis esar korta duro. Ma Germanini es haltita sur Marne rivero. Lore mar-korso en-iras. Finale, la fronto stabilas su sur lineo facinta 750 km, de nord-maro til Suisia. La armei enteras su. La mov-milito es finas. La konflikto anuncesas plu longa ke previdita.

Ye 1915 omna probi forcar aperturo, da Germani lor Ypres, da Britanini lor Neuve Chapelle e da Francini en Champagne; faliis, kun multi perdaji la sole rezulto.

[redaktar] Ke strategio per desblokusar la situeso?

Federati preparas Somme-batalio.

Per germana komando, generalo von Falkenhayn, stab-chefo, opinionis ke mem se aperturo ne povas esar posibla, tamen febligar Francia da impozar maxim perdaji (adminime bona ratio).

[redaktar] Qua front-loko frapar?

La sitio di Verdun es selektita per multa racioni.

  • To es strategika poziciono nam proxim obus-fabrikerio e granda staciono di Metz. Kontre dop franca linea ne havas rato di granda voyi e bona fer-voyo.
  • Franca salio do povas ataquar de tri lateri e kaduka fortresi.
  • Ne naturala obstaklo vers Paris.

[redaktar] Batalio

Fristo da mala tempo permisis Francini venigar du divizioni en la zona.

La batalio komencas ye 21 di februaro 1916 kun non hori bombardo da 1.200 kanoni sur 40 km fronto, sequanta da atako per tri korpa armei (la 3,7 e 18ma). Germanini uzis unesma foye lans-flamo da netigar tranchei. Ye 23 di februaro Germanini havas avancar kin km, kapturita Bois des Caures e atingis Samogneux, Beaumont, e Ornes. Mala komuniki indikas franca komando sole lore graveso di atako

Ye 24 la franca 20ma korpo sub general Balfourier esis jetar en la fairuyo. Ye25 Germanini kapturis la centrala fortreso di Fort Douaumont sen pafo. Verdun-urbo esis proxim.

General Philippe Pétain esis nomita komando di Verdun zono e lia 2ma korpo varsar ube. Grava fal-nivo donas tempo per Francini installar plu homi e municioni da fer-voyo de Bar-le-Duc.

Kom tam multi atakadi sur westa fronto, da avancinta Germana trupi havis perdita efektiva protektanta artilrio. Kun agro-batalio chanjis kom fango-maro tra grava bombardo to es tre desfaciligar movar kanoni. L’avanco anke placas la Germanini en atingopovo di franca artilrio sur westa rivero di Meuse. Omna nova advanco lore divenas plu kostiza ke la antelasta. Kande Douaumont-vilajo esis finala kaptita ye 2 di marto quar germana rejimenti esis destruktita.

Nekapabla avancar vers Verdun direkte, Germanini turnis di flanki, atakinta colini di Le Mort Homme ye 6 e Fort Vaux ye 8 di marto. Dum tri monti ul kaptis la vilaji di Cumières e Chattancourt westa Verdun, e Fort Vaux en esta kapitulis ye 7 di junio. Perdaji esis tre granda amba. Pétain cherchis sparar lia trupi da restinta defensiva, ma es remplasis ye 1 di mayo kun plu atak-mento general Robert Nivelle.

Germanini sequa objektivo esis Fort Souville. Ye 22 di junio ul bombardis franca defensilo kun difosgene veneno-gazo, e atakas morgo kun 60.000 homi, preninta baterio di Thiaumont e vilajo di Fleury. Ma ne povas kaptar Souville, tamen kombati cirkum kontinuas til 6 di septembro.

L’apertinta di Somme-batalio ye 1 di julio koaktis Germania retro-irar kelka artilrio.

Ye autuno, germana soldati esis exhaustinta e Falkenhayn esis remplasinta kom stab-chefo da Paul von Hindenburg e komando che Verdun da general Erich Ludendorff.

Francia lansis kontre-atako ye 21 di oktobro uzinta teknika di rolera barajo da unesma foye. Fort Douaumont esis bombardita kun nova 400 mm kanoni (diplacas sur fer-voyo e do vizo helpita kun avioni), e kaptita ye 24. Ye 2 di novembro Germanini livita Fort Vaux. Finala franca atako komencinta ye 11 di decembro a Germania departa pozicioni.

[redaktar] Perdaji

En la milito-matematika, to esis tre importanta ke pokega populacioni di centrala povi infliktas tre plu perdaji on enemiki ke ul sufris. Dum Verdun Germania facas plu morti e vundi ma ne kun 2:1 ratio esperita. Verdun facas tre kruela on Francia ma ul rezistis. Da rotacioni 70% di lia trupi pasas ibe.