Finlando kom gubernio en Suedia

From Wikipedia

Finlando esis gubernio en Suedia til yaro 1808. On parolas, ke Finlando esis inter l’ ocidento e l’ oriento e ofte divenis kombato-feldo di Suedia e Rusia.

Indexo

[redaktar] 11ma yar-cento

1042 – Grand-princo di Novgorod Vladimir igar expediciono en Häme.
1053 – Papo nomizas Adalbert kom arkiepiskopo di omna populi di Nordeyo.

[redaktar] 12ma yar-cento

1149 – Hämeani igar expediciono kontra Novgorodani e Votiani, ma li sukombas.
1155 – Unesma kruco-milito en Finlando. Pokope Finlando esas anexita a rejio di Suedia.
11551156 – Angla Henrik kom unesma episkopo di Finlando.
1156 – Domo-posedanto Lalli de Köyliö mortigas episkopo Henrik per hakilo.
1186 – Militala expediciono da Novgodorani til Häme.
1190a yari – Dani igar voyaji til rivo di Finlando.

[redaktar] 13ma yar-cento

12201245 – Tuomas kom episkopo di Finlando.
1229 – Papo donas pagana kulto-loki ad episkopo di Finlando.
c. 1230 – Episkopeyo translojas de Nousiainen til Koroinen (apud Turku).
1237 – Hämeani revoltas.
12391239 od 12581259 – Komto Birger duktas kruco-milito a Häme (la duesma kruco-milito).
1240 – La trupi di episkopo Tuomas sukombas batalio en Neva-fluvio kun Novgorodana Aleksandr (Aleksandr Nevski).
1249 – Unesma monakeyo di Dominikani fondesas en Turku.
1277 – Rejo Maunu (Magnus) donas yuro a Pirkkalaani impostar Laponi.
1280 – Kavaleyala domegi divenas libera de imposto, e pokope nobelaro komencas naskar.
1281 – L’ eklezio divenas libera de imposto.
c. 1290 – Katedraleto esas konstruktita en Turku. Episkopeyo translojas ibe de Koroinen.

[redaktar] 14ma yar-cento

12901308 – Maunu 1ma, unesma Fina, kom episkopo di Finlando.
1293 – Triesma kruco-milito a Karelia da Tyrgils Knutson. Ilu fondas forteso di Viipuri (Vyborg) por protektar esta frontiero di Suedia.
1300 – Katedraleto di Turku inauguresas.
1309Turku esas mencionita en literala fonti unesme kom urbo.
1313 – Unesme Finlandani esas mencionita kom laureati di universitato di Paris.
1316 – Protektanta letro da rejo Birger a mulieri di Karelia; on deklamas t.d. mulierala paco.
1323 – Suedia e Rusia igas paco en Pähkinäsaari. Unesma limito inter Suedia e Rusia esas definita.
1344 – Unesme Finlando esas mencionita kom Est-lando.
c. 1350 – Pesto, la Nigra Morto, atingas anke Finlando. Rejo Maunu (Magnus) Erikson ediktas legi por la lando e l’ urbi.
1362 – Rejo Hakon donas ad Est-lando (Finlando) yuro patroprenar elekto di rejo.
13971521Dania, Norvegia e Suedia unionas su a Kalmar-Uniono e havas komuna rejo.

[redaktar] 15ma yar-cento

1403 – Viipuri (nuna Vyborg) ganas urbala yuri.
1409 – On impresas propra moneti en Turku.
14121450 – Maunu (Magnus) 2ma Tavast kom episkopo di Turku.
1475 – On komencas konstruktar fortreso Olavinlinna (en nuna Kuopio) pro protektar esta limito.
14891500 – Maunu (Magnus) 3ma Särkilahti kom episkopo di Turku.
14951497 – Milito (l’ Ancien Iraco) inter Suedia e grandprincio di Moskva (Rusia). La pulvereyo di fortreso di Viipuri (Vyborg) explozas (l’ Explozo di Viipuri). Dani spolias suda rivo di Finlando.

[redaktar] 16ma yar-cento

1509 – Daniana pirati di Otto Rud spolias Turku.
15101522 – Arvid Kurki kom lasta katolika episkopo di Finlando.
1521 – Gustaf Vasa esas elektita kom regento di Suedia.
15231560 – Gustaf 1ma Vasa kom rejo di Suedia.
1527 – Kunveno di stato en Västerås exekutas la rektifikigo di religio ed imperas ke on mustas proklamar la vorto di Deo “pure”.
1528 – Martti Skytte konsekracesas kom episkopo sen papal aprobo.
1543 – Unesma libro en Finlandana, ABC-kiria (ABC-libro), da Mikael Agricola publikesas en Stockholm.
1544 – Vasa-familio ganas heredala yuro sur krono.
1547 – Kustaa Fincke divenas guberniestro di Olavinlinna. Populizo di interna Finlando komencas.
1548 – Nova Testamento (Se Wsi Testementi) tradukita da Mikael Agricola esas publikigita.
1550 – Gustaf Vasa imperas fondar Helsinki.
1554 – Mikael Agricola divenas episkopo di Turku.
15551557 – Milito kontra Rusia. Mikael Agricola esas un ek negocianti, ma il mortis sur retro-voyo en Kuolemanjärvi ye 9ma di aprilo 1557.
15561563 – Johan Vasa kom duko di Finlando. Il havas kun Katarina Jagellonica renesanco-korto en kastelo di Turku.
15601568 – Erik 14ma kom rejo di Suedia.
15681592 – Johan 3ma kom rejo di Suedia.
1569 – Rango di nobleso divenas heredabla en Suedia.
15701595 – Milito kun Rusia (t.d. Longa Iraco).
1581 – Johan komencas uzar la titulo di grand-princo di Finlando.
15921599 – Sigismund kom rejo di Suedia.
1595 – Täyssinä-paco finas Longa Iraco.
15961597 – Rebelo (t.d. Mazo-Milito) da rurani.
1599 – Duko Karl venas Finlando ed igas exekutar la nobeli, quo suportas la rejo.

[redaktar] 17ma yar-cento

15991611 – Karl 9ma Adolf kom rejo di Suedia.
16111632 – Gustaf 2ma Adolf kom rejo di Suedia.
1617 – Stolbova-paco kun Rusia. Gubernio di Käkisalmi (nordala Karelia) esas anexita a Suedia. 1623 – Korto-tribunalo fondesas en Turku.
1630 – Gimnazio fondesas en Turku. Finlandana soldati (hakapeliti) partoprenas en 30-yarala milito en Germania.
16321654 – Kristina kom rejo di Suedia.
16371640 – Per Brahe generalo-guberniestro di Finlando.
1638 – Unesma postala voyi esas organizita.
1640 – Akademio (universitato) fondesas en Turku.
1642 – Tota Biblo en Finlandana linguo publikeskis.
16481651 – Per Brahe nove generalo-guberniestro di Finlando.
16541660 – Karl 10ma Gustaf kom rejo di Suedia.
16601697 – Karl 11ma kom rejo di Suedia.
1682 – Segun nova sistemo farmisti mustas alimentar soldati por armeo (en Fina: ruotujakolaitos). Segun Granda Reduktio feudi di nobeli divenas posedajo di krono.
16951697 – Vasta famino, c. triimo ek populo mortis pro hungro e morbi.
16971718 – Karl 12ma kom rejo di Suedia.

[redaktar] 18ma yar-cento

17001721 – Granda Nordeyo-Milito kun Rusia. Rusia okupas Finlando 17141721 (t.d. Granda Iraco).
1719 – Nova rejimo-formo subversas absoluta povo di rejo.
17191720 – Ulrika Eleonora kom rejo di Suedia.
17201751 – Fredrik 1ma kom rejo di Suedia.
1721 – Paco en Uusikaupunki finas la Granda Nordeyo-Milito. Karelia e Sud-est-Finlando esas perdita a Rusia.
1734 – Nova legi por tota stato.
17411743 – T.d. Milito di Chapeli. Finlando esas okupita nove da Rusi (t.d. Mikra Iraco).
1743 – Paco en Turku finas Mikra Iraco.
1747 – On komencas konstruktar Fortreso di Finlando (en Fina: Viapori, en Sueda: Sveaborg) apud Helsinki.
17511771 – Adolf Fredrik kom rejo di Suedia.
1762 – De Pomeria retrovenanta Fina soldati portas unesma potati.
1771 – Unesma jurnalo en Finlando (en Sueda) Tidningar utgifne af et Sällskap i Åbo komencas publikigesar.
17711792 – Gustaf 3ma kom rejo di Suedia.
1772 – Gustaf 3ma kaptas plua povo. Finlandana oficeri partoprenas kom unioninti.
17751776 – Unesma Fina-linguala jurnalo Suomenkieliset Tieto-Sanomat esas editita da Antti Lizelius.
1779 – Oficero-skolo esas fondita en Kuopio, ye 1781 ol esas translacita en Rantasalmi.
17881790 – Milito di Gustaf (kontra Rusia). Finlandana oficeri (Anjala-Uniono) igas projeti por nedependeso di Finlando. L’ oficeri esas punisita e rejo augmentas sua povo.
1790 – Paco en Värälä finas la Milito di Gustaf sen ula displaso di limiti.
1792 – Gustaf 3ma esas mortita da konspiranti.
17921809 – Gustaf 4ma Adolf kom rejo di Suedia.
1797 – Ekonomio-Societo di Finlando esas fondita.

[redaktar] 19ma yar-cento

1807 – Napoleon (Francia) e Aleksandr (Rusia) renkontras en Est-Prussia, Tilsit. Rusia promisas a Francia impulsar Suedia aden komerco-siejo kontra Granda Britania.
1808 – Rusia atakas Finlando pro forsar Suedia a komerco-siejo kontra Granda Britania (Finlando-Milito).