წოფი I
ვიკიპედიიდან
წოფი I, გვიანდელი აშელისა და ადრინდელი მუსტიეს ხანის ძეგლი სოფ. წოფის (მარნეულის რაიონი) მახლობლად. ბანასწყლის მარცხენა ნაპირზე. წარმოადგენს გამარმარილოებული კირქვის ნაპრალში მოწყობილ ღია ტიპის ძეგლს, სადაც ადამიანი ხანგრძლივი დროის განმავლობაში ცხოვრობდა. აღმოჩენილის 1957 (აკად. ნ. ბერძენიშვილი), გათხრილია 1957-1958 (გ. გრიგოლია). კულტურული ფენის საერთო სისქე 3 მ-ზე მეტია. გამოვლინდა 5 საცხოვრებელი ჰორიზონტი, რომლებიც ერთმანეთისაგან მხოლოდ შეფერილობით განსხვავდება. მოპოვებულია 2800 ქვის ნივთი (მ. შ. ნუკლეუსები, ანატკეცები, სახოკები, წვეტანები და სხვა). წოფი I-ის ქვის ინდუსტრია არალევალუაზურუ, არაფაცეტირებულია, ახლოს დგას მუსტიეს კულტურის ვარიანტთან და ჯერჯერობით ცალკეა საქართველოს პალეოლითურ ძეგლებს შორის. წოფი I-ში დადგენილია ცხოველთა 11 სახეობა. წოფი I-ის ფაუნა: ბეწვიანი მარტორქა, ნამარხი ცხენი და ვირი, ნიამორი, დაღესტნური ჯიხვი, კეთილშობილი ირემი, დომბა, დათვი და სხვა.