გორი
ვიკიპედიიდან
გორი, ქალაქი საქართველოში, შიდა ქართლის მხარისა და გორის რაიონის ადმინისტრაციული ცენტრი. მდებარეობს მტკვრისა და დიდი ლიახვის შესართავთან, ზღვის დონიდან 588 მ სიმაღლეზე. გორი ერთ-ერთი უძველესი ქალაქია საქართველოში. მატიანეებში გორი VII საუკუნიდან იხსენიება, თუმცა ზოგიერთი ისტორიული წყარო მის დაარსებას დავით აღმაშენებელს მიაწერს (XII ს.). ოფიციალურად ქალაქად გამოცხადდა 1801 წელს. სახელწოდება წარმოსდგება ქალაქში აღმართული კლდოვანი გორაკისაგან, რომელზეც გაშენებულია ძველი ციხე-სიმაგრე - გორის ციხე.
ქალაქი უმნიშვნელოვანესი სტრატეგიული და ეკონომიკური გზების გადაკვეთაზე მდებარეობდა და მიის დაუფლება ნიშნავდა პოლიტიკურ ბატონობას შიდა ქართლზე. ამიტომ გორი მრავალჯერ იქნა დარბეული უცხოელ დამპყრობთაგან. რუსეთთან შეერთების შემდეგ გორი სამაზრო ქალაქი გახდა, ხოლო 1950 წლიდან - რესპუბლიკური დაქვემდებარების ქალაქი.
გორი კულტურულ-საგანმანათლებლო კერაც იყო. აქ მოღვაწეობდნენ მწიგნობრები: ფარსადან გორგიჯანიძე, დავით ტულუკაშვილი (XVIII ს.), გიორგი გორელი (XVIII ს.), სტეფანე ფეშანგიშვილი (XVIII-XIX სს.), თუმანიშვილთა გვარის მრავალი წარმომადგენელი.
მოსახლეობის რაოდენობა ასე იცვლებოდა: 1865 წელი - 5,1 ათასი, 1897 წელი - 10,5 ათასი, 1914 წელი - 25,7 ათასი, 1977 წელი - 54,1 ათასი, 1988 წელი - 61,2 ათასი. ამჟამად მოსახლეობა 49,5 ათასს შეადგენს (2002 წ.).
გორი მნიშვნელოვანი სარკინიგზო კვანძია, აქედან სარკინიგზო განშტოება მიემართება ქალაქ ცხინვალისკენ. ქალაქში არის მსუბუქი და კვების მრეწველობის საწარმოები, ჯანდაცვის, განათლებისა და კულტურის დაწესებულებები: თეატრი, ისტორიულ-ეთნოგრაფიული მუზეუმი, ი.სტალინისა და კამოს სახლ-მუზეუმები. გორის შემოგარენში მდებარეობს ბალნეოლოგიური კურორტი გორიჯვარი, უფლისციხე, ატენის სიონი. გორში არის სამთავისისა და გორის ეპარქიის კათედრა და რეზიდენცია.