ნინევიის ბრძოლა
ვიკიპედიიდან
ნინევიის ბრძოლა | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
რომაულ-სპარსული ომის ნაწილი | |||||||
|
|||||||
მხარეები | |||||||
აღმოსავლეთ რომი | სასანიდთა იმპერია | ||||||
მეთაურები | |||||||
ჰერაკლეოსი | რახზადი | ||||||
სიძლიერე | |||||||
უცნობია | უცნობია (12.000?) | ||||||
დანაკარგები | |||||||
უცნობია | უცნობია (6.000?) |
ნინევიის ბრძოლა — აღმოსავლეთ რომაელებსა და სასანიდებს შორის წარმოებული გამანადგურებელი ომის ( 603-628 წწ. ) 627 წლის 12 დეკემბერს მომხდარი გადამწყვეტი შეტაკება. ამ ომის მსვლელობისას აღმოსავლეთ რომი ერთი პერიოდი უფსკრულის პირას იდგა, თუმცა მისი დასასრულისკენ მათ მოახერხეს სადავეების ხელში ჩაგდება. ნინევიის ბრძოლა ამავდოულად აღმოსავლეთ რომაელი კეისრის, ჰერაკლეოსის სპარსული ლაშქრობის უდიდეს გამარჯვებად მიიჩნევა.
ბრძოლას წინ უძღოდა რამდენიმე მნიშვნელოვანი მოვლენა — 626 წლის დასაწყისში ადრე სპარსელებმა ვერ შეძლეს კონსტანტინოპოლის ალყის გარღვევა და იძულებულები იყვნენ უკან დაეხიათ. ამით მათ საბოლოოდ დაკარგეს ომში ინიციატივა . ბრძოლამდე სამი თვით ადრე ჰერაკლიოსმა თბილისი დატოვა და სამხრეთისაკენ დაიძრა. კეისრის ეს ნაბიჯი სასანიდებისთვის მეტად მოულოდნელი იყო და მათ, ფაქტიურად, დრო არ რჩებოდად ჩრდილოეთ ფრონტზე ლაშქრის თავმოსაყრელად. ჰერაკლიოსს გზად წინააღმდეგობა არ ხვდებოდა. 627 წლის სექტემბერში იგი უკვე ნინევიის ნანგრევებთან დაბანაკდა, რის შემდეგაც მას არ გასჭირვებია ტიგროსის მარჯვენა შენაკადის - დიდი ზაბის ფორსირება. ამ პოზიციიდან ძალიან ხელსაყრელი იყო ხოსრო მეორის საზაფხურო რეზიდენცია დასტაგირდში შეჭრა. ამით დედაქალაქ ქტესიფონისკენ გზა უკვე ხსნილი იქნებოდა.
მართალია, სპარსელებმა ვერ შეძლეს ჰერაკლიოსისთვის მდინარის ფორსირებაში ხელის შეშლა, სამაგიეროდ მათ ტიგროსისკენ გაიმაგრეს პოზიციები. ჰერაკლიოსმა ეშმაკობას მიმართა დაუკან დახევის მანევრი ჩაატარა, რითაც სპარსელები შეცდომაში შეიყვანა და გამაგრებული პოზიციებიდან გამოიტყუა. ბრძოდა 12 დეკემბერს, ნინევიის მიდამოებში მოხდა გაშლილ მიდნორზე შედგა. ზოგიერთი წყაროს მონაცემით, რაზადს გათვითცნობიერებული ქონდა შეტაკების უპერსპექტივობა, თუმცა ხოსრო II-ის ბრძანებისადმი დაუმორჩილებლობა ვერ გაბედა. სპარსელთა არახელსაყრელ საწყის პოზიციას დაემატა ისიც, რომ მათმა სამიათასკაციანმა რეზერვა დაიგვიანა.
აღმოსავლეთ რომაელებმა უკეთესად შეძლეს ვაკე რელიეფის გამოყენება და სპარსელები პირწმინდად დაამარცხეს. რაზადი სასიკვდილოდ იქნა დაჭრილი. ისტორიკოს ტაბარის მონაცემებით, 12 000 სპარსელიდან, რომლებმაც ბრძოლაში მიიღეს მონაწილეობა 6 000 მეომარი დაიღუპა.
ამის შემდეგ გზა სამხრეთით ხსნილი იყო. 628 წლის დასაწყისში ჰერაკლიოსმა დასრაგირდი (დასტაჯირდი) დაიკავა. დედაქალაქ ქტესიფონის დალაშქვრისგან კი სტრატეგული თვალსაზრილით უარი თქვა. როგორც შემდგომმა მოვლენებმა ცხადყო, ეს გადაწყვეტილება ძალიან გამართლებული იყო, რამეთუ ნინევიის მარცხის შემდეგ ხოსრო მეორე იმდენად დასუსდა, რომ ის საკუთარი შვილის, კავად მეორის მიერ იქნა დამხობილი და მოკლული, რის შემდეგად აღმოსავლეთ რომს და სასანიდებს შორის ზავი დაიდო.