Te Kooti

Nō Wikipedia Māori

Ko Te Kooti (Te Kooti Arikirangi Te Tūruki),  ? - 1893, nō Rongowhakaata; he ngārahu, he toa, he matakite, he kaihanga whakapono. Ko ōna mātua ko Hōne Te Rangipātahi rāua ko Tūrākau. He uri whakaheke ia nō Rongowhakaata rāua ko tana wahine matua, ko Tūrāhiri, he wahine nō ngā tātai rangatira o Ngāti Maru.

I whānau a Te Kooti ki te Pā-o-Kahu, i runga ake o te hāpua o Awapuni i Tūranganui-a-Kiwa (Poverty Bay). Ko te kōrero a ētahi, ka whānau ia i te tau 1814; ēngari kei ngā pukapuka te kōrero, e 35 ōna tau i te tau 1866, i a ia e mauhereheretia ana ki Rēkohu. Nā reira, nō te tau 1831 kē pea ia i whānau ai.

I a Arikirangi e kuraina ana ki te kura mīhana a Te Wiremu (William Williams) i te Whakatō, ka tino mātau ia ki ngā Karaipiture. E toru ōna īngoa - ko Arikirangi, ko Te Kooti, ko Te Tūruki. E ai ki te Te Kerēhi (T. S. Grace), ko ia te tamaiti māia rawa atu o taua kura mīhana; nō Dandeson Coates, nō te hēkeretari o te Rōpū Hāhi Mihingare (Church Missionary Society) i Ingarangi, tērā īngoa a Te Kooti. Ko Te Tūruki, te īngoa o tana matua whāngai he īngoa anō mōna. Ki ngā Pākehā, ko Rikirangi tonu. Ko tā Te Kooti i tuhi ai hei īngoa mōna, ko Te Kooti Te Tūruki.

[edit] Tohutoro

  • A. Ballara et al., 'Te Kooti Arikirangi Te Tūruki', Ngā Tāngata Taumata Rau 1760-1869. Wellington: Te Tari Taiwhenua, Allen & Unwin, 1990.


He maramara noa iho tēnei tuhipānui. Ka taea e koe te whakaroa?