Тодор Александров

Од Википедија, слободна енциклопедија


Статија за бришење


Оваа страница спаѓа во потенцијалните страници за бришење на македонската Википедија!

Наведената причина е: нарушува нечии авторски права.

Искажете го вашето мислење во однос на бришењето на оваа страница на соодветната страница за разговор.

Страницата е означена како потенцијална страница за бришење на 25 ноември.
Тодор Александров
Зголеми
Тодор Александров

Тодор Александров е роден 1881 година во штипско Ново Село. Во македонското револуционерно движење се вклучил уште во 1897 година. За прв човек на ВМРО дошол по Балканските војни и Првата светска војна. Според некои македонски историчари, неговото заземање на челната позиција на македонската организација било проследено со повеќе отпори, пред сè од постарите револуционерни кадри. Се тврди дека неговите истомисленици за да ги заплашат претендентите за таа висока функција извршиле неколку убиства. Убиен бил и Ѓорче Петров, еден од првите луѓе на левицата. Сепак, со поддршка на националистичките кругови и Воената лига во Бугарија, како и благословот на главниот идеолог на десницата Христо Матов, со кого добро се знаеле од времето кога Матов бил директор на скопската гимназија, а Александров ученик, тој ја зазема најважната позиција на автомистичка ВМРО.

Македонските историчари го сместуваат Александров во групата на десните македонски револуционерни сили, кои имале пробугарска ориентација и кои сметале дека Македонија била бугарска територија, а Македонците - Бугари. Повеќемина од нив тврдат дека зад залагањето на Александров за автономна Македонија секогаш стоела прикриена цел подоцна, кога ќе се зоздадат услови, да се приклучи кон Бугарија. Академик Иван Катарџиев подвлекува дека проекцијата на Александров за автономија на Македонија се сведува на следново: "Борбата за автономна Македонија продолжува сè додека не се добие барем автономно уредување за трите дела на земјата поделена меѓу Србија, Грција и Бугарија. Таа цел, обединета, независна или автономна Македонија може да биде поставена под заштита на Друштвото на народите или на една од големите сили, негови членки, или да влегува во југословенската држава како рамноправен член во една федерација доколку Србите прифатат федерално уредување на новата држава", пишува нашиот познат историчар во книгата "Македонија сто години по Илинденското востание“, издадена од "Култура".

Најголем дострел во револуционерната аквивност на Тодор Александров е потпишувањето на познатиот Мајски манифест во Виена во 1924 година со кого е постигнат договор за обединување на левите и десните македонски револуционерни сили, кои речиси две децение пред тоа разговорале само преку нишаните на пиштолите. Тој документ е потпишан по преговорите што ги имал Александров со претставници на тогашниот Советски Сојуз и со Коминтерната. Тогаш е потпишана и посебна декларација според која иднината на Македонија повеќе не се поврзува со Бугарија, туку во една наполно самостојна држава, обединета во нејзините етнички граници, која би можела да се обезбеди во рамките на една балканска федерација.

Според академик Катарџиев, Мајскиот манифест за обединување на силите на македонското револуционерно движење, во чиј центар се наоѓала автомистичката ВМРО на Александров, претставува највисок дострел на идејното, теоретското и практичното одбележување на македонскиот политички сепаратизам.

Меѓутоа, ставањето на потписот на манифестот Александров ќе го чини глава. Тој ќе биде ликвидиран крај селото Сугарево во Пиринска Македонија, неколку месеци подоцна, на 30 август 1924 година. Се претпоставува дека убиството го нарачало бугарскиот двор, незадоволен од тоа што човекот кој често соработувал со нив се здружил со левите сили кои се бореле за самостојна Македонија. И самиот Александров набргу ќе сфати каква голема грешка направил со тоа што го потпишал манифестот. Затоа ќе прави сè текстот на документ да не дојде до јавноста. Во една пригода на својот истомисленик Александар Протоѓеров ќе му се исповеда: "Кога ги читав, се накострешив. Големи пакости ќе се направат со нивното публикување, не само на борбена Македонија, но и на целото бугарско племе... Ќе помислиме како да ја поправиме таа наша грешка".

Бугарските историчари сметаат дека нема никакви дилеми за љубовта што ја имал Александров спрема Бугарија. Според нив, тој целата своја волја ја насочувал за заштита и спасување на македонската бугарштина, која во "неговите претстави била исконски дел од општобугарското духовно и етничко пространствоои. Револуционерен идеал на Александров бил "среќно доведување до добар крај на започнатото дело - обединување на бугарското племе". Софиските историчари истакнуваат дека во судбоносните војни на Бугарија, Тодор Александров мислел и работел многу подостоинствено и поодговорно и од редица бугарски државници и политичари. Тој двапати се сретнал со германскиот кајзер Вилхелм Втори во 1917 година од кого бил одликуван со железен крст.

Бугарите отсекогаш, а и денес го слават Тодор Александров. За време на окупацијата на Македонија во Втората светска војна, тие во Штип поставија спомен-плоча на местото на неговата родна куќа, која своевремено ја посетуваа претставници на Македонската патриотическа организација, предводени од министри на првата вмровска македонска влада.

Други јазици