Nedersaksisch
Van Wikipedie
- Dit artikel mág vertaald wonnen naor een aander dialek
't Nedersaksisch is een groep neet-estandardiseerde West-Germaanse Nederduutse variëteiten, dee veurnamelijk in 't noordelijk deel van Duutslaand en in 't noordelijk en oostelijke deel van Nederlaand epraot wonnen (de previnsies Grunningen, Drenthe, Overiessel, de Gelderse contreinen Veluwe, de Achterhoek, en de Stellingwarven in 't zujen van Frieslaand).
Nederlaand en Duutslaand erkennen 't Nedersaksisch officieel as streektaal en zegen der beparken steun an toe, zoas eformeleerd in kapittel 2 van 't Europees haandves veur regionale talen of talen van minderheden. De taalcode (ISO 639-2) van 't Nedersaksisch is nds.
Inholdsopgaove |
[bewark] 't Begrip
't Begrip Nedersaksisch wönnen tot in de jaoren '90 van de 20e eeuw allinnig deur historisch taalkundigen gebruuk. Sprekers van de Nedersaksische variëteiten verwezen naor d'r dialekken mit de naam van een plaotse of streek (Achterhooks, Drèents, Veluws, Elspeets enz.), of mit de andujing plat (in Duutslaand: Platduuts). Onder invleud van verschillende streektaalbewegingen hef de poletiek 't begrip over-eneumen en uuteindelijk as streektaal erkend. Van een uniforme cultuurtaal is veurlopig nog gien spraoke, oek deurdat iedere poging van uniformering (spelling en woordeschat) as wezensvremd veur de grote variëteit an veurnamelijk mondelinge dialekken of-ewezen wonnen.
[bewark] Dialekken
Hou der rekening mee dat de heufverdeling van 't Nedersaksisch 'neet' langes 't geschei van Nederlaand en Duutslaand loop. Integendeel: vake heur een Nederlaandse taal bie een groter Duuts gebied. Zo is 't Twents een onderdeel van 't Westfaols en heur 't Grunnings bie 't Noord-Nedersaksisch, in 't biezonder bie 't Oostfries. Toch is 't idee van de rieksgrens as taalgrens nog neet zo gek: veural in de woordeschat bin der veul overeenkomsen tussen de dialekken an de Nederlaandse kaante. 't Grunnings is een kleine uutzondering, veul Grunningse woorden koemen oek in 't Oostfries veur.
[bewark] Nederlaand
- Grunnings
- Stellingwarfs
- Drents
- Noord-Drents
- Midden-Drents
- Zuud-Drents
- Twents
- Twents-Graafschaps
- Gelders-Overiessels
- Veluws
[bewark] Duutslaand
Der is oek een Platduutse Wikipedie:
- West-Nedersaksisch
- Noord-Nedersaksisch
- Oostfries
- Sleeswieks
- Holsteins
- Hamburgs
- Emslanderplat
- Heidjers
- Breems
- Westneddersassisch
- Westfaols
- Oostfaols
- Noord-Nedersaksisch
- Oostnederduuts
- Mecklenburgs-Veurpommers
- Brandenburgisch
- Oostpommers
- Nederpruussisch
- Plautdietsch
[bewark] Denemarken
- Sleeswieks (Sleswichsch)
[bewark] Codes
Elk Nedersaksisch dialek in Nederlaand hef zien eigen code. Hieronder staon disse codes:
- Grunnings - gos
- Drents - drt
- Stellingwarfs - stl
- Sallaands - snk
- Twents - twd
- Achterhoeks - act
- Veluws - vel *
[bewark] Nedersaksisch
Streektaolen in Nederlaand en Vlaonderen |
---|
Nederfrankisch en Frisofrankisch: Hollaans (Standardnederlaans - Zuud-Hollaans - Utrechs-Alblasserweerds) - Westfries - Bildts - Stadsfries - Zais - West-Vlaoms - Oost-Vlaoms - Braobans - Zuud-Gelders - Limbörgs |
Nedersaksisch: Grunnegs - Drèents - Stellingwarfs - Urkers - Sallaands - Tweants - Achterhooks - Oost-Veluws - West-Veluws |