Achterhooks

Van Wikipedie

Achterhoeks woordenboek

't Achterhooks is een Nedersaksisch dialekt dat epraot wordt in de Achterhook (Gelderlaand, in 't oosten van de Iessel).

In de streektale bunt veul varianten. In 't noorden en oosten liekt 't Achterhooks stark op 't Twents of Sallaands. Ne officiële spelling is der neet, mor meestal gebroekt men wal dezelfde schriefwieze. De beschreven woorden bunt fonetisch eschreven.

Inholdsopgaove

[bewark] Grammatica

[bewark] Tegenwoordige tied

enkelvoud:

ik loope
i'j loopt
hee (hi-j, hie) löp

meervoud:

wi'j loopt
jullie (i-jluu) loopt
zie (zi-j) loopt

[bewark] Vleden tied

ik leepe
i'j leepen
hee (hi-j, hie) leep
wi'j leepen
jullie (i-jluu) leepen
zie (zi-j) leepen

't Voltooid deelwoord kriegt 't veurvoegsel e- (biev. 'elopen).

[bewark] Umlaut

'n Ander kenmark is de umlaut bi'j verkleinwoorden en meervoudsvormen (vergeliekbaor met 't Duuts):

hond - hundjen - hunde
hand - hendjen - hende
moes - muusken - muuze
man - menneken - mansleu

En de 3e/4e naomval is soms te heuren:

  • 1e naomval (onderwarp) 'De man / de vrouwe steet veur 't huus'.
  • 3e en 4e naomval 'Den breef is veur d'n man / de vrouwe'.

[bewark] Onzevader

(Winterswiek)

Unzen Vader in de hemelen,
laot dienen name eheilegd worden;
laot dien könninkriek kommen;
laot dienen wille gebeuren
op de aerde zo as in den hemel.
Gef uns noo uns dageleks brood
en vergef uns unze scholden
zo as ok wi-j vergeft
wee bi-j uns in de schold staot;
en breng uns neet in verzeuking,
maor maak uns vri-j van 't kwaod.
Want van Di-j is het könninkriek
en de krach en de glorie
noo en alle dage.
Amen.

Disse tekst is neet eschreven deur 'n modertaolspreker van 't Achterhooks, i-j wordt oet-eneudigd umme 't te verbeteren!

Interwiki's