Sëmundja

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Sëmundja është çregullim i funksioneve trupore, kongenitive, sociale ose shpirtrore, i cili e pengon subjektiv kondicionin dhe mirëqenijen dhe ndikon negativ në qënie të gjallë. Sëmundja mund të shikohet si gjendje me procese të çrregulluara biologjike, të cilat dërgojnë te çrregullimet e funksionit dhe të ndërtimit të organizmit.

Tabela e përmbajtjeve

[redaktoni] Sëmundja dhe shëndeti

Sipas definicionit të Organizatës Botërore të Shëndetësisë, shëndeti është “gjendja e mirëqenies së plotë fizike, shpirtërore dhe sociale e jo vetëm mungesa e sëmundjes dhe raskapitja”. Është vështirë të definohet nocioni i shëndetit dhe i sëmundjes, ndërsa në format kaluese të përkufizohet, meqë shëndetin optimal dhe sëmundjen e shprehur e lidhin në një sërë gjendjesh në të cilat mund të jetë organizmi.

Sëmundja nënkupton çrregullimin e shëndetit në kuptimin e gjërë. Sëmundja në kuptimin më të ngushtë është entitet nozologjik (nga greqishtja nosos =sëmundje) me etiologji dhe patogjenezë të caktuar dhe me dëmtime karakteristike qelizore e indore dhe me pasqyrë klinike. Ky definicion është i idealizuar, meqë etiologjia dhe patogjeneza e shumë sëmundjeve ende janë të paqarta.[1]

[redaktoni] Sistematika

Ndarja sistemike e sëmundjeve është në një zhvillim të vazhdueshëm. Ndarja moderne e sëmundjeve mund bëhet sipas organeve ose kriterieve të diagnozës (MDC, Major Diagnostic Categories). Një ndarje më e saktë mund të bëhet sipas sistemit ICD-10, për sëmundjet onkologjike sipas ICD-O.

[redaktoni] Shkaktarët e sëmundjeve

Faktorët e brendshëm:

  • mplakja
  • trashëgimi
  • çregullimet embrionale

Faktorët e mësipërm janë faktorë të pandryshueshëm dhe pa ndikim nga jashtë.

Faktorët e jashtëm:

  • kushtet sociale
  • stresi
  • faktorët ekologjik
  • mikrobet

Këta faktorë janë faktorë që mund të ndryshohen dhe mbi të cilët mund të ndikohet nga jashtë.

[redaktoni] Ecuria e sëmundjes

Sipas ecurisë dhe kohëzgjatjes, dallojmë sëmundjet:

  • akute - fillojnë shpejtë
  • subakute - fillojnë ngadalë
  • kronike - kohëzgjatje të gjatë, me muaj dhe vite
  • kronike recidive - shfaqen kohë pas kohe
  • fulminante - shfaqen dhe zhvillohen shumë shpejtë

[redaktoni] Referencat

  1. Fizpatologjia, Stjepan Gamulin, et al., Botimi i tretë i plotësuar, Prishtinë, 2001


[redaktoni] Lidhje të jashtme

Ju lutemi shikoni edhe Udhëzimin reth artikujve të mjekësisë!