Gjuhët indo-evropiane
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Në gjuhësi me Gjuhë indo-evropiane, quhet një familje (grup) gjuhësh dhe dialektesh me prejardhje të përbashket, të cilat fliten sot në pjesën më të madhe të botës, si në Evropë, Azinë jugperëndimore, Azinë qendrore, dhe Azinë jugore. Gjuhë të veçanta të kësaj familjeje gjuhësh fliten nga më shumë se 100 milionë folësa amtarë, si për shembull hindi, spanjisht, anglisht, portugalisht, bengali, rusisht, frëngjisht, gjermanisht dhe punxhabi. Sot gjuhët indo-evropiane kanë numrin më të madh të folësve në botë në krahasim me familjet e gjuhëve të tjera. Këto gjuhë fliten prej rreth 3 miliardë folësash amtarë. Gjuhët Indo-Iraniane formojnë nëndegën më të madhe të gjuhëve indo-evropiane.
Gjuhët ndahen përgjithësisht në grupe të mëdha, por dallimësia më e rëndësishme i përket ndryshimit mes gjuhëve të quajtura satem (p.sh. gjuhët indo-iraniane dhe gjuhët sllave) dhe atyre të quajtura centum (p.sh. latinishtja, greqishtja, keltishtja) kundërshti që i ndan pastër, përjashtim bëhet për gjuhët e shuara tokarike (Turkistani kinez).
[redaktoni] Historia
[redaktoni] Ndryshimet e zanoreve
[redaktoni] Klasifikimi
[redaktoni] Grupi Sllav
- Gjuha Sllave e përbashkët*
- Lindore
- Rusishtja (Rusishtja e madhe)
- Biellorusishtja (Rusishtja e bardhë)
- Ukrainishtja (Rusishtja e vogël)
- Ruthene
- Perëndimore
- Çekishtja
- Moraviane
- Sllovakishtja
- Serbo-lusaziane (e epërme dhe e poshtme)
- Gjuhët lekitike
- Polonishtja
- Polabishtja*
- Kashubishtja
- Sllovince*
- Çekishtja
- Jugore
- Bullgarishtja
- Boshnjakishtja
- Kroatishtja
- Maqedonishtja
- Malazezishtja
- Serbishtja
- Sllavishtja e lashte kishtare
- Sllovenishtja
- Lindore
[redaktoni] Grupi Gjermanik
- Gjuhët gjermanike
- Gjermanikja veriore
- Nordikja e lashtë (Norron)
- Nordikja moderne (Gjuhët skandinave)
- Perëndimore
- Islandishtja
- Faroezja
- Norn
- Gjuha norvegjeze (Nynorsk)
- Lindore
- Danishtja
- Gjuha norvegjeze (Bokmål)
- Skanikja
- Suedishtja
- Gutnikja
- Perëndimore
- Gjermanike lindore
- Gotikja*
- Burgunde*
- Longobarde**
- Gjermanike perëndimore
- Gjermanishtja
- Gjermanishte e vjetër
- Gjermanisht
- Gjermanishtja e mesme
- Gjermanishtja standarte ose Hochdeutsch (Hohdojç)
- Luksemburgezja
- Gjermanishte e vjetër
- Alemane (schwyzertütsch)
- Bavareze
- Jiddish
- Gjermanishte e Ulët
- Frankone e Ulët
- Hollandishtja
- Hollandishtja
- Flame
- Afrikaansja
- Limburgeja
- Hollandishtja
- Saksone e Ulët
- Gjuha gjermane e ulët lindore
- Frankone e Ulët
- Gjermanishte e vjetër
- Anglo-frizone ose Gjermanike ishullore
- Frizonishtja
- Anglishtja
- Anglishtja britanike
- Gjuha skoceze (lallans)
- Gjuha merikane
- Gjermanishtja
- Gjermanikja veriore
[redaktoni] Grupi Keltik
- Keltike
- Kontinentale
- Gaelike*
- Lepontike*
- Galate*
- Keltiberike*
- Ishullore
- Bretone
- Galishtja
- Kornikja*
- Bretonishtja
- Goidelikja
- Gaelike skoceze
- Manezja (manx)*
- Gaelike irlandeze
- Bretone
- Kontinentale
[redaktoni] Grupi Italik
- Italike
- Venedikja (Paleoveneto)*
- Umbre
- Të folme (dialekte) sabelike
- Oske (Sanite)
- Latino-falisko
- Faliske*
- Latine
- Latine e lashtë*
- Latinishtja klasike*
- Latinoe vulgare*
- Romake
- Ishullore
- Sardo logudoreze (shiko Gjuha sarde)
- Sardo kampidaneze (shiko Gjuha sarde)
- Sardo sasarezeStampa:Ref (shiko Gjuha sarde)
- Lindore
- Italoromake
- Italishtja
- Sardo galurezeStampa:Ref (shiko Gjuha sarde)
- Korso çismontane (vedi Gjuha corseStampa:Ref)
- Korso oltremontane (vedi Gjuha corse)
- Dakoromake
- Rumanishtja (Dakorumene)
- Istrorumene
- Meglenorumene
- Arumene (Maqedorumene)
- Dalmate
- Italoromake
- Perëndimore
- Galoromake
- Jugore (Oqitanike)
- Oqitane
- Provencale
- Alverniate
- Gjuha doqiane
- Guaskone
- Katalanishtja
- Katalanishtja veriore
- Valenciane
- Balearike
- Oqitane
- Veriore (Oitanike)
- Françane ose Frëngjishtja
- Pitavine
- Normane (Normando)
- Pikardo
- Gal&oakute;
- Champenois
- Lorenece
- Valonishtja
- Arpitane ose Frankoprovencalja
- Galoitalike
- Perëndimore
- Piemontezja
- Lombardja
- Emiliania-Romanjole
- Ligure
- Venete
- Perëndimore
- Jugore (Oqitanike)
- Retoromance
- Romanço
- Ladine
- Friulane
- Iberoromanco
- Spanjolle
- Kastiljane
- Estremenje
- Andaluzishtja
- Aragonezishtja
- Asturiane
- Mirandezja
- Portugishtja
- Lusitanja
- Galiciane
- Braziliane
- Spanjolle
- Galoromake
- Jugore
- Mocarabe*
- Ishullore
- Romake
- Latinishte e vonë*
- Latinshte humanistike
[redaktoni] Grupi Trako-Frigjian
- Trak*
- Frigjian*
- Dak*
[redaktoni] Grupi Balltik
- gjuhët balltike perëndimore
- Prusishte e lashtë*
- Sudoviane apo Jatvingje*
- gjuhet balltike lindore
- Lituanishtja
- Letonishtja
- Kurlandeze apo Kuroniane*
- Semigale*
- Seloniane*
- Prusishte e lashtë*
[redaktoni] Grupi Grek
- Greqishtja
- Ionike
- Atike*
- Greqishte moderne
- Dorike
- Zakonike
- Eolike*
- Ionike
[redaktoni] Grupi ilirik
- Ilirishtja
- Shqipja
- Gegishtja
- Toskishtja
- Arbërishtja
- Shqipja
[redaktoni] Grupi Anadollik
- Hititja*
- Palaikja*
- Lidi*
- Karie*
- Luvike (apo Arcavane)*
- Liçe*
- Milikja*
- Pisidikja*
- Sidetikja*
[redaktoni] Grupi Iranik
- Kurde
- Osete
- Persishte e lashtë (Avestike)*
- Persishte e mesme*
- Persishtja moderne (pârsi/fârsi)
[redaktoni] Grupi Indoarik
- Gjuha Indiane
- Sanskritja*
- Hindi
- Urdu
- Panxhabi
- Sanskritja*
[redaktoni] Grupi Armenik
[redaktoni] Grupi Tokarik
- Tokarishtja
- Tokarike A*
- Tokarike B*
[redaktoni] Gjuhë të tjera indoevropiane të veçuara
- Maqedonishtja e lashtë*
- Peonikja*
- Lusitane*
- Ligure e lashtë*