Тоҷикистон

From Википедиа


Ҷумҳурии Тоҷикистон
Тоҷикистон
Шиор: нет
Гимн: «Суруди миллӣ»
Рӯзи истиклолият 9 сентябр, 1991 (аз СССР)
Забони расмӣ Забони тоҷикӣ
Пойтахт Душанбе
Шаҳри калонтарин Душанбе
Идораи давлат Ҷумҳурӣ
Президент Эмомалӣ Раҳмонов
Масоҳат
  • Ҳамагӣ
  • Фоизи об.
-ум ҷой дар ҷaҳон
143 100 км²
0,3 %
Аҳолӣ
  • Ҳамагӣ
  • Зичӣ
-ум ҷой дар ҷaҳон
7 163 506 нафар
50 нафар/км²
ММД
  • Ҳамагӣ (2005)
  • Ба сари аҳолӣ
-ум ҷой дар ҷaҳон
1,46 млд
937
Пули миллӣ сомонӣ
Интернет-Домен .tj
Коди телефон +992
Соат UTC +5
Эмомалӣ Раҳмонов
Эмомалӣ Раҳмонов

Тоҷикистон, Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Осиёи Марказӣ ҷойгир шуда, аз ҷануб бо Афғонистон, аз щарқ бо Чин, аз шимол бо Қирғизистон ва аз шимол ва ғарб бо Ӯзбекистон ҳамсарҳад мебошад. Пойтахти Тоҷикистон Душанбе аст.

Мундариҷа

[вироиш] Таърих

Тоҷикон аз нигоҳи олимон:

Лафзи тоҷик ё тоҷак ё тожик лафзест еадими, ки ба мардуми ориён ё Эрони куҳан ва ё Хуросони бузург таалуқ дорад. Нависандаи дигар гӯяд: Тоҷик шакли миёнаи калимаи ориёии тоифае аст. Эн Ханков мегӯяд, ки ин ном аз тариқи тоҷи-дарӣ гирифта шудааст ва изофа мекунад, ки Зардушт тоҷро монанди салиби муслимин ҳамчун аломат истифода мекард ва лафзи тоҷик аз калимаи тоҷ, ки зиннати сар аст, гирифта шудааст. Хенри Фейлд баҳси тоҷик (тожик, тоҷи, тоҷик)-ро чунин фушурда месозад:

  1. Тоҷикон асри ҳозир мардуме ҳастанд, ки бо хушсимои маъруфанд, қиёфаи ҷидди, абрувони мушаххоси мушкӣ ва чашмони ғизоли доранд. Тоҷикон дар воқеъ мардуми
  2. машҳуранд, ки на танҳо дар сар то сари Машриқзамин, балки дар тамоми олам сукунат доранд ва то куҳҳои Тибет пахш шудаанд.
  3. Хамаи форсизабонони Афғонистон ба лафзи тоҷики ҳарф мезананд.
  4. Тоҷиконе, ки дар марзи Шарқии Эрон, Хуросон, Афғонистон ва Форс зиндагӣ доранд, ба лафзу симои тоҷикон дохиланд.
  5. Вилояти Ҳирот дар тасарруфи тоҷикони ориён аст.
  6. Дар Эрон ду гуруҳи бузургнажоде вуҷуд дорад, яке тоҷикони навъи қадим, ки соли 640 ба Ҳиндустон рафтанд ва дигаре Эрониёнанд. Тоҷикони дашти моҳрутар ва сафедтар аз тоҷикони кӯҳистонӣ ҳастанд. Бояд ёдовар шуд, ки калимаи тоҷикро чунин афрод озода, озодзодагон гӯянд.

Садриддин Айни маънои калимаи «тоҷик»-ро хеле муфассал ва аз ҷиҳати таърихи ва забоншиносӣ – этимологӣ таҳлил мекунад ва исбот менамояд, ки калимаи «тоҷик» аз «тоҷ» аст.

Дурустии ин сӯханро нависанда ва олими Эрони Алиакбар Деҳхудо тасдиқ мекунад. Асли ин калимаи пахлавии «ТОҶИК» мансуб ба кабилаи «тоҷ» аст, ки аз қабилаи Эрон буда:

Халқи тоҷик дар давоми таърихи чандинҳазорсолаи худ басо фарозу фуруди рузгорро дида аст. Тоҷикон аз асрҳои миёна инҷониб дар зери ҳокимияти сулолаҳои сершумори тоҷик зиндаги кардаанд ва оҳиста – оҳиста баъзе калимаҳои забони тоҷикиро пазируфтаанд. Хушбахтона халқи баору номуси тоҷик ба оламиён тоҷики тоҷдор будани худро ба фарҳангу маданияти худ исбот кардааст.

[вироиш] Бахшбандии кишварӣ

Мақолаи асоси: Вилоятҳои Тоҷикистон
  1. Вилояти Суғд
  2. Душанбе ва Ноҳияҳои тобеи Ҷумҳурӣ
  3. Вилояти Хатлон
  4. Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон

[вироиш] Иқтисод

Тоҷикистон ҳоло дар роҳи рушд аст. Бисёр корхонаҳову фабрикаҳо дар ҳоли ҳозир кор карда истодаанд ва бо кумаки дигар давлатҳо тариқи ҳамкори Тоҷикистон рӯз то рӯз ба пеш рафта истодааст.

[вироиш] Ҷуғрофия

Mountain Height Location
Қуллаи Истиқлолият 7,174 m 23,537 ft     Northern border in the Trans-Alay Range
Kyzylart Pass 4,280 m 14,042 ft     Northern border in the Trans-Alay Range
Қуллаи Исмоили Сомонӣ (аз ҳама баландтарин) 7,495 m 24,590 ft     Шимоли Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон
Қуллаи Абуалӣ ибни Сино 6,974 m 22,881 ft     Шимоли Қуллаи Исмоили Сомонӣ
Қуллаи Корженевскӣ 7,105 m 23,310 ft     Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон
Қаторкӯҳи Академияи Фанҳо 6,785 m 22,260 ft     Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон
Қуллаи Конкорд 5,469 m 17,943 ft     дар сарҳади ҷанубӣ қаторкўҳи Қарақорум
Куллаи Карл Маркс 6,726 m 22,067 ft     сарҳади ҷанубӣ қаторкўҳи Қарақорум
Қуллаи Маяковскӣ 6,096 m 20,000 ft      сарҳади Афғонистон.

[вироиш] Хоҷагӣ

Акси Қуллаи Исмоили Сомонӣ (дар гузашта бо номи Пики Коммунизм) вақте ки Тоҷикистон қисми Иттиҳоди Шӯравӣ буд.
Акси Қуллаи Исмоили Сомонӣ (дар гузашта бо номи Пики Коммунизм) вақте ки Тоҷикистон қисми Иттиҳоди Шӯравӣ буд.

[вироиш] Нигаҳдории тандурустӣ

[вироиш] Матбуот, радио ва телевизион

[вироиш] Адабиёт

[вироиш] Меъморӣ ва санъати тасвирӣ

[вироиш] Мусиқӣ ва театр

  • Мусиқии Тоҷикистон

[вироиш] Маориф ва маданият

[вироиш] Мавзӯҳои дигар

  • Алоқа дар Тоҷикистон
  • Нақлиёт дар Тоҷикистон


 
Созмони ҳамкории Шанхай
Қазоқистон  | Қирғизистон  | ҶХЧ  | Русия  | Тоҷикистон  | Ӯзбакистон
Кишварҳо-мушоҳидачиён: Ҳиндустон | Эрон | Муғулистон | Покистон


 
Иттиҳоди иқтисодии Евразия
Қазоқистон  | Қирғизистон  | Беларус | Русия  |Тоҷикистон|  Ӯзбакистон |
Кишварҳо-мушоҳидачиён: Арманистон | Молдова | Украина


 
Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил
Арманистон | Белорусия | Гурҷистон | Қазоқистон | Қирғизистон | Молдова | Озорбойҷон | Русия | Тоҷикистон | Ӯзбакистон | Украина
Кишвари-мушоҳидачӣ: Туркманистон