อาณาจักรอยุธยา
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ประวัติศาสตร์ไทย ![]() |
|
---|---|
บ้านเชียง | ประมาณ 5000 ปีที่แล้ว |
อาณาจักรทวารวดี | ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 5 ถึง 15 |
อาณาจักรศรีวิชัย | ระหว่างพุทธศตวรรษที่ 5 ถึง 18 |
ละโว้ | พ.ศ. ? |
แคว้นเชียงแสน | พ.ศ. 1088-พ.ศ. 1181 |
แคว้นเงินยางเชียงแสน | พ.ศ. 1181-พ.ศ. 1805 |
อาณาจักรหริภุญชัย | พ.ศ. 1206-พ.ศ. 1836 |
อาณาจักรสุโขทัย | พ.ศ. 1781-พ.ศ. 1981 |
อาณาจักรล้านนา | พ.ศ. 1802-พ.ศ. 2482 |
อาณาจักรอยุธยา | พ.ศ. 1893-พ.ศ. 2310 |
กรุงธนบุรี | พ.ศ. 2310-พ.ศ. 2325 |
กรุงรัตนโกสินทร์ | พ.ศ. 2325-ปัจจุบัน |
ปฏิรูปการปกครอง | พ.ศ. 2475 |
อาณาจักรอยุธยา เป็นอาณาจักรของไทยในอดีต มีหลักฐานของการเป็นเมืองในลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ตั้งแต่ประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๖ - ๑๘ โดยมีร่องรอยของที่ตั้งเมือง โบราณสถาน โบราณวัตถุ และเรื่องราวเหตุการณ์ในลักษณะตำนาน พงศาวดารไปจนถึงศิลาจารึก ซึ่งถือว่าเป็นหลักฐานร่วมสมัยที่ใกล้เคียงเหตุการณ์มากที่สุด ว่าก่อนการสถาปนากรุงศรีอยุธยา ใน พ.ศ. ๑๘๙๓ นั้น ได้มีบ้านเมืองตั้งอยู่ก่อนแล้ว มีชื่อเรียกว่า เมืองอโยธยา หรือ อโยธยาศรีรามเทพนคร หรือ เมืองพระราม มีที่ตั้งอยู่บริเวณด้านตะวันออกของเกาะ เมืองอยุธยาเป็นเมืองที่มีความเจริญทางการเมืองการปกครอง และมีวัฒนธรรมที่รุ่งเรืองแห่งหนึ่ง มีการใช้กฎหมายในการปกครอง ๓ ฉบับ คือ พระอัยการลักษณะเบ็ดเสร็จ พระอัยการลักษณะทาส และพระอัยการลักษณะกู้หนี้
[แก้] ประวัติศาสตร์

สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ หรือ พระเจ้าอู่ทอง ทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานีเมื่อ วันที่ ๓ เมษายน พ.ศ. ๑๘๙๓ เป็นศูนย์กลางของอาณาจักรสยาม มีชื่อตามพงศาวดารว่า กรุงเทพทวาราวดี ศรีอยุธยา มหาดิลกภพนพรัตนราชธานีบุรีรมย์ ดำรงมั่นคงสืบต่อยาวนานถึง ๔๑๗ ปี จนถึงวันที่ ๗ เมษายน พ.ศ. ๒๓๑๐ มีประวัติในการปกครอง การกอบกู้อิสรภาพ วีรกรรม และขนบธรรมเนียมประเพณีมากมาย เป็นเมืองที่อุดมสมบูรณ์ด้วยพืชพันธ์ธัญญาหาร ดังคำกล่าวว่า "ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว" ทั่วทั้งจังหวัดพระนครศรีอยุธยายังมากไปด้วย วัดวาอาราม ปราสาท พระราชวัง ปูชนียสถาน และปูชนียวัตถุมากมาย
อาณาจักรอยุธยามีพระมหากษัตริย์ปกครองสืบต่อกันมาถึง ๓๓ พระองค์ [1] และมีพระราชวงศ์ผลัดเปลี่ยนกันครองรวม ๕ ราชวงศ์
- ราชวงศ์อู่ทอง มี ๓ พระองค์
- ราชวงศ์สุพรรณภูมิ มี ๑๓ พระองค์
- ราชวงศ์สุโขทัย มี ๗ พระองค์
- ราชวงศ์ปราสาททอง มี ๔ พระองค์
- ราชวงศ์บ้านพลูหลวง มี ๖ องค์
กรุงศรีอยุธยาสูญเสียเอกราชแก่พม่า ๒ ครั้ง ครั้งแรกใน พ.ศ. ๒๑๑๒ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงกู้เอกราชคืนมาได้ใน พ.ศ. ๒๑๒๗ และเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ ๒ ใน พ.ศ. ๒๓๑๐ สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงกอบกู้เอกราชได้ในปลายปีเดียวกัน แล้วทรงสถาปนากรุงธนบุรีเป็นราชธานีแห่งใหม่ กวาดต้อนผู้คนจากกรุงศรีอยุธยาไปยังกรุงธนบุรีเพื่อสร้างบ้านเมืองแห่งใหม่ให้มั่นคง แต่กรุงศรีอยุธยาก็ไม่ได้กลายเป็นเมืองร้าง ยังมีคนที่รักถิ่นฐานบ้านเดิมอาศัยอยู่ และมีราษฎรที่หลบหนี้ไปอยู่ตามป่ากลับเข้ามาอาศัยอยู่รอบ ๆ เมือง รวมกันเข้าเป็นเมืองจนทางการยกเป็นเมืองจัตวาเรียกว่า "เมืองกรุงเก่า"
[แก้] พระมหากษัตริย์และพระราชวงศ์ในสมัยกรุงศรีอยุธยา
ลำดับ | พระนาม | ปีที่ครองราชย์ | พระราชวงศ์ |
---|---|---|---|
๑ | สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ (พระเจ้าอู่ทอง) | ๑๘๙๓ - ๑๙๑๒ (๑๙ ปี) | อู่ทอง |
๒ | สมเด็จพระราเมศวร (โอรสพระเจ้าอู่ทอง) ครองราชย์ครั้งที่ ๑ | ๑๙๑๒ - ๑๙๑๓ (๑ ปี) | อู่ทอง |
๓ | สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๑ (ขุนหลวงพะงั่ว) | ๑๙๑๓ - ๑๙๓๑ (๑๘ ปี) | สุพรรณภูมิ |
๔ | สมเด็จพระเจ้าทองลัน (โอรสขุนหลวงพะงั่ว) | ๑๙๓๑ (๗ วัน) | สุพรรณภูมิ |
สมเด็จพระราเมศวร ครองราชย์ครั้งที่ ๒ | ๑๙๓๑ - ๑๙๓๘ (๗ ปี) | ||
๕ | สมเด็จพระราชาธิราช (โอรสพระราเมศวร) | ๑๙๓๘ - ๑๙๕๒ (๑๔ ปี) | อู่ทอง |
๖ | สมเด็จพระอินราชาธิราช (เจ้านครอินทร์) โอรสพระอนุชาของขุนหลวงพระงั่ว | ๑๙๕๒ - ๑๙๖๗ (๑๖ ปี) | สุพรรณภูมิ |
๗ | สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๒ (เจ้าสามพระยา) โอรสเจ้านครอินทร์ | ๑๙๖๗ - ๑๙๙๑ (๑๖ ปี) | สุพรรณภูมิ |
๘ | สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (โอรสเจ้าสามพระยา) | ๑๙๙๑ - ๒๐๓๑ (๔๐ ปี) | สุพรรณภูมิ |
๙ | สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๓ (โอรสพระบรมไตรโลกนาถ) | ๒๐๓๑ - ๒๐๓๔ (๓ ปี) | สุพรรณถูมิ |
๑๐ | สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ (โอรสพระบรมไตรโลกนาถ) | ๒๐๓๔ - ๒๐๗๒ (๓๘ ปี) | สุพรรณภูมิ |
๑๑ | สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๔ (พระอนุชาต่างมารดาพระรามาธิบดีที่ ๒) | ๒๐๗๒ - ๒๐๗๖ (๔ ปี) | สุพรรณภูมิ |
๑๒ | พระรัษฎาธิราช (โอรสพระบรมราชาธิราชที่ ๔) | ๒๐๗๖ - ๒๐๗๗ (๑ ปี) | สุพรรณภูมิ |
๑๓ | สมเด็จพระไชยราชาธิราช (โอรสพระรามาธิบดีที่ ๒) | ๒๐๗๗ - ๒๐๘๙ (๑๒ ปี) | สุพรรณภูมิ |
๑๔ | พระแก้วฟ้า (พระยอดฟ้า) (โอรสพระไชยราชาธิราช) | ๒๐๘๙ - ๒๐๙๑ (๒ ปี) | สุพรรณภูมิ |
ขุนวรวงศาธิราช (สำนักประวัติศาสตร์บางแห่งไม่ยอมรับว่าเป็นกษัตริย์) | ๒๐๙๑ (๔๒ วัน) | ||
๑๕ | สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ (พระเฑียรราชา) | ๒๐๙๑ - ๒๑๑๑ (๒๐ ปี) | สุพรรณภูมิ |
๑๖ | สมเด็จพระมหินทราธิราช (โอรสพระมหาจักรพรรดิ) | ๒๑๑๑ - ๒๑๑๒ (๑ ปี) | สุพรรณภูมิ |
๑๗ | สมเด็จพระมหาธรรมราชา | ๒๑๑๒ - ๒๑๓๓ (๒๑ ปี) | สุโขทัย |
๑๘ | สมเด็จพระนเรศวรมหาราช (โอรสพระมหาธรรมราชา) | ๒๑๓๓ - ๒๑๔๘ (๑๕ ปี) | สุโขทัย |
๑๙ | สมเด็จพระเอกาทศรถ (โอรสพระมหาธรรมราชา) | ๒๑๔๘ - ๒๑๕๓ (๕ ปี) | สุโขทัย |
๒๐ | พระศรีเสาวภาคย์ (โอรสพระเอกาทศรถ) | ๒๑๕๓ - ๒๑๕๓ (๑ ปี) | สุโขทัย |
๒๑ | สมเด็จพระเจ้าทรงธรรม (โอรสพระเอกาทศรถ) | ๒๑๕๓ - ๒๑๗๑ (๑๗ ปี) | สุโขทัย |
๒๒ | สมเด็จพระเชษฐาธิราช (โอรสพระเจ้าทรงธรรม) | ๒๑๗๒ - ๒๑๗๒ (๘ เดือน) | สุโขทัย |
๒๓ | สมเด็จพระอาทิตยวงศ์ (โอรสพระเจ้าทรงธรรม) | ๒๑๗๒ (๒๘ วัน) | สุโขทัย |
๒๔ | สมเด็จพระเจ้าปราสาททอง (ออกญากลาโหมสุริยวงค์) | ๒๑๗๒ - ๒๑๙๙ (๒๗ ปี) | ปราสาททอง |
๒๕ | สมเด็จเจ้าฟ้าไชย (โอรสพระเจ้าปราสาททอง) | ๒๑๙๙ (๓ - ๔ วัน) | ปราสาททอง |
๒๖ | พระศรีสุธรรมราชา (อนุชาพระเจ้าปราสาททอง) | ๒๑๙๙ - ๒๑๙๙ (๓ เดือน) | ปราสาททอง |
๒๗ | สมเด็จพระนารายณ์มหาราช (โอรสพระเจ้าปราสาททอง) | ๒๑๙๙ - ๒๒๓๑ (๓๒ ปี) | ปราสาททอง |
๒๘ | สมเด็จพระเพทราชา | ๒๒๓๑ - ๒๒๔๖ (๑๕ ปี) | บ้านพลูหลวง |
๒๙ | สมเด็จพระสรรเพชญ์ที่ ๘ (พระเจ้าเสือ) | ๒๒๔๖ - ๒๒๗๕ (๖ ปี) | บ้านพลูหลวง |
๓๐ | สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ (โอรสพระเจ้าเสือ) | ๒๒๗๕ - ๒๓๐๑ (๒๔ ปี) | บ้านพลูหลวง |
๓๑ | สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ (โอรสพระเจ้าเสือ) | ๒๒๗๕ - ๒๓๐๑ (๒๖ ปี) | บ้านพลูหลวง |
๓๒ | สมเด็จพระเจ้าอุทุมพร (โอรสพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ) | ๒๓๐๑ - ๒๓๐๑ (๒ เดือน) | บ้านพลูหลวง |
๓๓ | สมเด็จพระที่นั่งสุริยาสน์อมรินทร์ (พระเจ้าเอกทัศน์) (โอรสพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ) | ๒๓๐๑ - ๒๓๑๐ (๙ ปี) | บ้านพลูหลวง |
[แก้] วีรกษัตรีแห่งกรุงศรีอยุธยา
- สมเด็จพระสุริโยทัย
- พระวิสุทธิกษัตรีย์
- พระสุพรรณกัลยา
^ ในประวัติศาสตร์เดิม นับว่ามี ๓๔ พระองค์ เนื่องจากในปี พ.ศ. ๒๐๙๑ ในสมัยระหว่าง พระยอดฟ้า และ พระมหาจักรพรรดิ มีกษัตริย์พระองค์หนึ่งพระนามว่า ขุนวรวงศาธิราช ขึ้นครองราชย์ แต่ไม่นับเพราะชิงราชบัลลังก์ของพระยอดฟ้า สวรรคตเพราะถูกจับประหารชีวิต ครองราชย์ได้ 42 วัน
![]() |
อาณาจักรอยุธยา เป็นบทความเกี่ยวกับ ประวัติศาสตร์ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น |