ลีลาเครื่องดนตรีไทย
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
เนื่องด้วยการใช้ถ้อยคำ รูปแบบการเขียน เนื้อหา หรือมีลักษณะคล้ายคู่มือ หรือเอกสารต้นฉบับ ซึ่งไม่ตรงตามนโยบายของวิกิพีเดีย คุณสามารถช่วยแก้ไขปัญหานี้ได้ด้วยการกดที่ปุ่ม แก้ไข หรือย้ายบทความนี้ไปยังโครงการพี่น้องที่เหมาะสม ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ เงื่อนไขในการนับว่าเป็นสารานุกรม อะไรที่ไม่ใช่วิกิพีเดีย โครงการพี่น้อง และ นโยบายวิกิพีเดีย |
[แก้] ลีลาเครื่องดนตรีไทย
ลีลาของเครื่องดนตรีหมายถึงท่วงท่าหรือท่วงทำนองที่เครื่องดนตรีต่างๆได้บรรเลงออกมา สำหรับลีลาของเครื่องดนตรีไทยแต่ละเครื่องที่ร้อยเรียงเป็นเพลงออกมา ย่อมบ่งบอกถึงคุณลักษณะและพื้นฐานอารมณ์ที่ซ่อนอยู่ภายในตัวผู้เล่น ทั้งนี้เนื่องมาจากลีลาหนทางของดนตรีไทยนั้นมิได้กำหนดกฏเกณฑ์ไว้ตายตัวดังเช่นดนตรีของทางตะวันตก หากแต่มาจากลีลาซึ่งผู้บรรเลงคิดสรรค์ปั้นแต่งออกมาในขณะบรรเลงจริงๆ เพราะฉะนั้นในการบรรเลงแต่ละครั้งจึงไม่ใช่เรื่องแปลกอะไรที่ถ้าจะบรรเลงไม่ซ้ำกันสักเที่ยวเดียว
ถ้าเป็นเช่นนั้นแล้ว จริงหรือไม่ที่จะเกิดอาการ “มั่ว” และส่งผลให้ภาพรวมของเพลง “ฟังไม่รู้เรื่อง” ลักษณะการบรรเลงแบบคิดกันปัจจุบันทันด่วนเช่นนี้จริงอยู่ที่เป็นการตีแบบ “ทางใครทางมัน” และน่าจะนำไปสู่ความ “นัว” หรือ “เละตุ้มเป๊ะ” แต่ดนตรีไทยที่จริงแล้วไม่เป็นเช่นนั้น โดยเฉพาะเมื่อได้มีโอกาสฟังวงที่ผู้เล่นแต่ละท่านมีฝีมือในระดับ “ครู” จริงๆไม่ใช่แค่เพียงตั้งตนเป็น “ครู” เฉยๆจะเห็นได้ว่าลีลาของเครื่องดนตรีแต่ละเครื่องในวงเป็นลีลาที่ลื่นไหลไพเราะฟังดูเป็นเอกเทศไม่ซ้ำกับเครื่องมืออื่น แต่เมื่อลองฟังในภาพรวมเสียงดนตรีที่ออกมาในรูปแบบวงกลับสอดคล้องเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันอย่างน่าประหลาด
ทำไมจึงเป็นเช่นนั้นได้ล่ะ ทั้งๆที่ต่างคนต่างคิดต่างคนต่างเล่น แต่เมื่อผสมรวมวงกันกลับไปในทิศทางเดียวกันได้ทั้งๆที่ลีลาของแต่ละคนก็แตกต่างกันออกไปเกือบจะโดยสิ้นเชิง ดนตรีไทยที่เหมือนจะไม่มีกฏเกณฑ์อันใด หากแต่ความจริงแล้วกฎเกณฑ์ที่เหมือนไม่มีนั้นมีอยู่ แต่ซ่อนอยู่ลึกลงไปจนคนที่ไม่รู้ไม่เคยสัมผัสมองไม่เห็น... คนไทยในสมัยโบราณมีความประณีตละเอียดอ่อนและ “คม” มากดังเห็นได้จากงานศิลป์ต่างๆที่มีมาแต่โบราณเช่นงานวรรณคดีต่างๆ ซึ่งงานประเภทเดียวกันที่เกิดขึ้นในสมัยปัจจุบันเทียบไม่ได้เลยในความงามเป็นอมตะนั้น ดนตรีก็เป็นอีกหนึ่งศาสตร์ที่แสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญาและความเป็น “ปราชญ์” ของบรรพบุรุษไทย
กฏเกณฑ์ที่ซ่อนอยู่นั้นมิได้อยู่ที่ไหน หากแต่อยู่ที่การวาง “กลอน” อย่างไรลงไปใน “ทำนองหลัก” ในที่นี้ หมายถึงในเพลงไทยเดิมนั้นเริ่มต้นด้วย “เนื้อเพลงแท้ๆ” อันหมายถึง “เสียงลูกตก” อันเป็นหัวใจของเพลงก่อนที่จะปรับปรุงขึ้นเป็น “ทำนองหลัก” หรือที่เรียกว่า “เนื้อฆ้อง” อีกชั้นหนึ่ง ซึ่งในชั้นเนื้อฆ้องนี้ส่วนใหญ่จะยังคงเป็นทำนองห่างๆไม่ถึงกับละเอียดหรือซับซ้อนอะไร อุปมาได้กับเป็น “กรอบ” หรือ “ถนนสายหลัก” ให้ผู้บรรเลงแต่ละคนได้ดำเนินไปในกรอบหรือถนนสายนั้นด้วยลีลาเฉพาะของตน โดยลีลาที่กล่าวมาก็หมายถึง “กลอน” หรือ “หนทาง” ต่างๆที่บรรเลงไปนั่นเอง