ยาขับปัสสาวะ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

การจัดกลุ่มยาขับปัสสาวะและกลไกการออกฤทธิ์ของมัน

ชื่อยา กลไกการออกฤทธิ์
ยาขับปัสสาวะประเภทรักษาโพแทสเซียม (เช่น, สไปโนโรแลคโตน, อะมิโลไรด์, ไตรแอมเตอรีน) ยับยั้งการแลกเปลี่ยน Na+-K+ ในคอลเล็กติ้งดักท์: สไปโนโรแลคโตนยับยั้งการทำงานของ แอลโดสเตอร์โรน; อะมิโลไรด์ยับยั้ง ENaC (epithelial sodium channel)
น้ำ ยับยั้งการหลั่ง วาโสเพรสซิน (vasopressin)
เอตทานอล ยับยั้งการหลั่ง วาโสเพรสซิน (vasopressin)
V2 วาโสเพรสซิน รีเซพเตอร์ แอนตาโกนิสต์ ยับยั้งการออกฤทธิ์ของ วาโสเพรสซิน ต่อ เนพฟรอน (nephron) ในคอลเล็กติ้งดักท์
แซนทีน (เช่น, คาแฟอีน, ทีโอไฟลีน) ยับยั้งการดูดซึม Na+, เพิ่ม อัตราการกรอง กลอมูลาร์ (glomular filtration rate)
แอซิดิไฟอิง เกลือ (เช่น, CaCl2, NH4Cl)
คาร์บอนิก แอนไฮเดรส อินฮิบิเตอร์(carbonic anhydrase inhibitors) (เช่น, อะเซตาโซลาไมด์ (acetazolamide), ดอร์โซลาไมด์ (dorzolamide)) ยับยั้ง H+ ส่งเสริมการหรั่ง Na+ และการขับ K+
รูพิ ไดยูริติก (เช่น, ฟูโรซาไมด์, บูมีทาไนด์, อีทาไครนิก แอซิด) ยับยั้ง การขนส่งร่วมเฮนรี ลูพ
ไทอะไซด์ (เช่น, ไฮโดรคลอโรไทอะไซด์, เบนโดรฟลูเมตไทอะไซด์) ยับยั้ง Na+/Cl- การดูดกลับจากดิสทัล คอนโวลูต ทิวบูล ของ เนพฟรอน (nephron)
ออสโมติก ไดยูริติก (e.g., mannitol, glucose) ส่งเสริม ออสโมติก ไดยูริสิส

ยาขับปัสสาวะ(อังกฤษ:diuretic) เป็น ยา ที่เพิ่มอัตราการถ่ายปัสสาวะออกจากร่างกาย(ไดยูรีสิส) ยาขับปัสสาวะมีผลลดปริมาตร ของเหลวนอกเซลล์ (extracellular fluid-ECF) ยาขับปัสสาวะธรรมดาทั่วไปได้แก่ คาแฟอีน น้ำเครนเบอรรี่ และ แอลกอฮอล์

ในทางการแพทยื ยาขับปัสสาวะใช้รักษา

  1. หัวใจล้มเหลว (heart failure)
  2. โรคตับแข็ง (liver cirrhosis)
  3. ความดันโลหิตสูง (hypertension)
  4. โรคไต (kidney disease)

ยาขับปัสสาวะสามารถบรรเทาโรคดังกล่าวได้เพราะมันทำให้ร่างกายขับ โซเดียม และ น้ำ ไปพร้อมกับปัสสาวะ ยิ่งมีปัสสาวะมากเท่าไรน้ำและโซเดียม ซึ่งเป็นต้นเหตุของอาการ บวมน้ำ (edema) ก็จะลดลง และอาการบวมน้ำก็ลดลง ยาขับปัสสาวะบางตัวเช่น อะเซตาโซลาไมด์ ทำให้ปัสสาวะเป็นด่าง ซึ่งเป็นการช่วยเพิ่มการขับถ่ายยา แอสไพริน ในกรณีการใช้ยาเกินขนาด