สำนักพระราชวัง

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

สถานีย่อย:ประเทศไทย
ตราราชการสำนักพระราชวัง
ตราราชการสำนักพระราชวัง

สำนักพระราชวัง (Bureau of the Royal Household) เป็นหน่วยราชการที่มีอำนาจหน้าที่จัดการพระราชวัง ตลอดจนดูแลรักษาทรัพย์สินและผลประโยชน์ของพระมหากษัตริย์ อยู่ในบังคับบัญชาของนายกรัฐมนตรี โดยมีเลขาธิการพระราชวัง รับผิดชอบในการบริหารราชการ

สารบัญ

[แก้] ประวัติ

สำนักพระราชวัง ที่สืบเนื่องมาจากกรมวัง ซึ่งเป็นหนึ่งในสี่จตุสดมภ์ ตั้งแต่ครั้งพระเจ้าอู่ทองได้ทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยาฃึ้นเป็นราชธานี ตั้งแต่ พ.ศ. ๑๘๙๓ และมีการปรับเปลี่ยนอำนาจหน้าที่หลายครั้ง

วันที่ ๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๓๘ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ปฏิรูปการปกครองราชอาณาจักร จากรูปแบบจตุสดมภ์ เป็น ๑๒ กระทรวง แต่ละกระทรวงมีเสนาบดีเป็นผู้รับผิดชอบในการบริหารราชการ จาก "จตุสดมภ์กรมวัง" จึงเป็น "กระทรวงวัง" ทรงพระราชดำริว่ากระทรวงวังนั้นสำคัญและปฏิบัติงานใกล้ชิดเบื้องพระยุคลบาท จึงทรงเลือกสรรพระราชวงศ์ขึ้นดำรงตำแหน่งเสนาบดีสืบต่อกันมาหลายพระองค์

วันที่ ๑๐ สิงหาคม ๒๔๗๘ ได้มีพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวงทบวงกรม แก้ไขเพิ่มเติม พุทธศักราช ๒๔๗๘ เปลี่ยนฐานะของกระทรวงวัง มีฐานะเป็นกรม เทียบเท่าทบวง มีชื่อว่า "สำนักพระราชวัง" และให้อยู่ในบังคับบัญชาของรัฐมนตรีโดยตรง มีเลขาธิการพระราชวัง (ระดับ ๑๑ เทียบเท่าปลัดกระทรวง) รับผิดชอบในการบริหารราชการ ยุบและโอนย้ายบางกรมในสังกัดไปขึ้นกับกระทรวงอื่น

[แก้] การจัดหน่วยงาน

สำนักพระราชวัง ปัจจุบันแบ่งหน่วยงานออกเป็น ๑๔ กอง ประกอบด้วย

  • สำนักงานเลขานุการกรม รับผิดชอบงานบริหารทั่วไป งานสารบรรณ งานประชาสัมพันธ์ งานกฎหมาย งานห้องสมุด จัดทำและรักษาทะเบียนพระบรมวงศานุวงศ์ ทะเบียนผู้ได้รับพระราชทานพระมหากรุณาธิคุณในการต่างๆ และงานอื่นๆ
  • กองการเจ้าหน้าที่ รับผิดชอบการบริหารงานบุคคล
  • กองคลัง รับผิดชอบการบริหารการคลัง
  • กองงานส่วนพระองค์ รับผิดชอบในการปฏิบัติงานเฉพาะกิจตามที่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ มอบหมาย และดำเนินการเกี่ยวกับการถวายความสะดวกในเขตพระราชฐานที่ประทับ บันทึกภาพนิ่ง ภาพยนตร์เกี่ยวกับพระราชกรณียกิจ และวีดิทัศน์ส่วนพระองค์ จัดทำรายการวิทยุของสถานีวิทยุ อ.ส. พระราชวังดุสิต แบ่งออกเป็น ๕ ฝ่าย คือ
    • ฝ่ายธุรการ
    • ฝ่ายสถานีวิทยุ อ.ส. พระราชวังดุสิต
    • ฝ่ายช่างภาพส่วนพระองค์
    • ฝ่ายภาพยนตร์ส่วนพระองค์
    • ฝ่ายไฟฟ้าและน้ำประปา สวนจิตรลดา
  • กองกิจการในพระองค์ สมเด็จพระบรมโอรสธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร รับผิดชอบงานส่วนพระองค์ในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ทั้งงานฝ่ายพระราชวัง และงานฝ่ายราชเลขานุการ
  • กองมหาดเล็ก รับผิดชอบด้านการรับใช้ในกิจการส่วนพระองค์ต่างๆ ทุกประเภท ทั้งในพระราชฐานที่ประทับ และในสถานที่ที่เสด็จฯ ทุกแห่ง ดูแลรักษาสิ่งของเครื่องใช้ส่วนพระองค์ ดำเนินการประกอบเครื่องเสวยจัดโต๊ะเสวย จัดอาหารและปฏิบัติในการพระราชทานเลี้ยง แบ่งออกเป็น ๖ ฝ่าย คือ
    • งานธุรการ
    • ฝ่ายในพระองค์
    • ฝ่ายมหาดเล็ก
    • ฝ่ายวรภาชน์
    • ฝ่ายมหาดเล็กพิธี
    • ฝ่ายห้องเครื่อง
  • กองวัง รับผิดชอบการถวายความปลอดภัย แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมราชินีนาถ พระบรมวงศานุวงศ์ชั้นผู้ใหญ่ และรักษาความปลอดภัยสถานที่ทั้งในพระราชฐานที่ประทับ และในการเสด็จฯ ณ สถานที่อื่นๆ, ดำเนินการรับเสด็จและรับรองพระบรมวงศานุวงศ์ ราชอาคันตุกะ แขกผู้มีเกียรติชาวต่างประเทศ และผู้ที่ได้รับพระราชทานพระราชวโรกาสให้เข้าเฝ้าฯ, รับรองนำชมพระบรมมหาราชวัง, การประดิษฐ์ดอกไม้ เย็บปักถักร้อย และการประกอบอาหารสำหรับถวายทรงนมัสการ ทรงใช้ และใช้ราชการในงานพระราชพิธี พระราชกุศลและงานอื่นๆ แบ่งออกเป็น ๖ ฝ่าย คือ
    • งานธุรการ
    • ฝ่ายตำรวจวัง
    • ฝ่ายรับรองพระบรมมหาราชวัง
    • ฝ่ายพระราชฐานชั้นใน
    • ฝ่ายกรมวังประจำที่ประทับ
    • ฝ่ายตำรวจหลวงรักษาพระองค์
  • กองพระราชพิธี รับผิดชอบการจัดงานพระราชพิธี งานพระราชกุศล งานรัฐพิธีและงานพิธีต่างๆ ให้ถูกต้องตามราชประเพณี ดูแลรักษาเครื่องราชกกุธภัณฑ์ และปูชนียวัตถุสำคัญต่างๆ
    • งานธุรการ
    • ฝ่ายราชูปโภค
    • ฝ่ายพิธีการ
    • ฝ่ายศุภรัต
    • ฝ่ายสนมพลเรือน
    • ฝ่ายบูรณะราชภัณฑ์
  • กองชาวที่ รับผิดชอบดูแลบำรุงรักษาตกแต่ง ทำความสะอาดพระที่นั่ง พระตำหนัก ตลอดจนสิ่งก่อสร้างต่างๆ ในเขตพระราชฐาน และพระราชฐานที่ประทับ รวมถึงพระบรมมหาราชวัง
    • งานธุรการ
    • ฝ่ายพระราชฐานที่ประทับ
    • ฝ่ายพระบรมมหาราชวัง
    • ฝ่ายราชพัสดุชาวที่
    • ฝ่ายพระราชฐานต่างจังหวัด
  • กองธุรการที่ประทับ รับผิดชอบในงานธุรการของส่วนราชการทางฝ่ายที่ประทับ ควบคุมดูแลการเบิกจ่ายเงินใช้สอยประจำวัน และค่าใช้จ่ายในการพระราชกุศลส่วนพระองค์ งานวางผังออกแบบควบคุมการก่อสร้างและงานช่างบำรุงรักษาซ่อมแซมอาคารสถานที่ต่างๆ งานช่างบำรุงรักษาซ่อมและงานโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา โครงการส่วนพระองค์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
  • กองบำรุงรักษาราชอุทยาน
  • กองพระราชพาหนะ
  • กองแพทย์หลวง
  • สำนักงานพระคลังข้างที่

[แก้] เลขาธิการพระราชวัง

หลังจากการปรับปรุงฐานะเป็นสำนักพระราชวัง เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๘ ผู้ดำรงตำแหน่งเลขาธิการพระราชวัง ได้แก่

  • พระยาชาติเดชอุดม (ม.ร.ว. โป๊ะ มาลากุล) - ๑ เมษายน ๒๔๗๘ - ๓๑ มกราคม ๒๔๙๐
  • พลตรี หม่อมทวีวงศ์ถวัลยศักดิ์ (ม.ร.ว.เฉลิมลาภ ทวีวงศ์) - ๑ กุมภาพันธ์ ๒๔๙๐ - ๖ สิงหาคม ๒๕๐๙
  • ดร.กัลย์ อิศรเสนา ณ อยุธยา - ๗ สิงหาคม ๒๕๐๙ - ๒๓ พฤศจิกายน ๒๕๒๑
  • นายพูนเพิ่ม ไกรฤกษ์ - ๒๔ พฤศจิกายน ๒๕๒๑ - ๒๗ กรกฎาคม ๒๕๓๐
  • นายแก้วขวัญ วัชโรทัย - ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๓๐ - ปัจจุบัน

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น


  สำนักพระราชวัง เป็นบทความที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ หรือเพิ่มเนื้อหา คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น
ข้อมูลเกี่ยวกับ สำนักพระราชวัง ในภาษาอื่น สามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ๆ ด้านซ้ายมือ