Wikipedia:Taríxqa küzätü/Ğínwar

From Wikipedia

Ğínwar – Febräl – Mart – Äpril – May – Yün – Yül – August – Sentäber – Öktäber – Nöyäber – Dekäber

Taríxqa küzätü üzgärtü tärtibe
Bügen Şimbä, 23. Dekäber, 2006. yıl; xäzer 09:56 (UTC)

[üzgärtü] 2004. Ğínwarda küpkönle bäyräm/yallar

DekĞínwarFeb
Si Çä Co Şi
  1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31
2006. yıl waqíğaları
Bar könnär
  • ...


[üzgärtü] Ğínwar öçen saylanğan yıllıqlar

1. Ğínwar: Yaña Yıl Bäyräme

  • 1801 - Giuseppe Piazzi dönyada berençe asteroidne, 1 Ceres'ne, aça.
  • 1801 – İrlandiä Patşalığı Böyekbritaniä Patşalığına quşılğanda, İzge Patrick tärese Berläşkän Flagına (Union Flag) quşıla.
  • 1818Frankenstein, yä zamança Prometheus, Mary Shelley yazğan fantastik novella, Londonda bastırıp çığa.
  • 1959Fidel Castro citäkçelegendä baş kütärüçelär Havananı basıp alğanda, Kuba präzidente Fulgencio Batista Dominica Cömhüriätenä oçıp kitä.
  • 1995Dönya Säwdä Oyışması (WTO) barlıqqa kilä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


2. Ğínwar:

  • 366Alamannar Rom İmperiäsen basıp alu öçen bozlanğan Rhein'nı ütep çığalar.
  • 533 – Mercurius isemle keşe Papa Johann II bulıp kilä, papalıqqa kilgännärdän ul başqa isemen alğan berençe papa bula.
  • 1492Reconquista: Los Reyes Católicos Granada başlığın Boabdilne quıp, Reconquista'nı betä häm soñğı Mauritan xakimnärennän İberiäne çıstarta.
  • 1946 – İkençe Bötendönya Suğışınnan soñ idarä itüen torğızıp almíça, Albaniä patşası Zog täxettän baş tarta, läkin täxetkä däğwäsen belderä.
  • 1949Luis Muñoz Marín Puerto Rico'nıñ demokratik räweştä berençe tapqır saylanğan gubernatorı bula.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


3. Ğínwar:

  • 1958 – Karib diñgezdäge un elekke Britan koloniä West İndiä Federasiäsenä formalaşıp berläşterä.
  • 1990 - General Manuel Noriega, "Panama keşe-qälğäse", äsirgä birelä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


4. Ğínwar:

  • 1493Xristofor Kolumb Yaña Dönyanı taşlap kitä, üz berençe säyäxäten tämamlí.
  • 2004 - NASAnıñ Spirit isemle Marsnı yöräp öyränüçe apparat Marsqa 04:35 UTC-ta uñışlı töşä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


5. Ğínwar:

  • 1527Felix Manz, Zürich'däge Anabaptistlar dini cämğiäte başlığı, suğa batu aşa cäzalap üterelä.
  • 1933 – San Francisco qultığın Tın Okeanı belän bäylänüçe Golden Gate (Altın Qapqa) buğazı aşa Altın Qapqa Küperen (Golden Gate Bridge) tözi başlílar.
  • 1968Alexander Dubček Çexoslovakiädä xakimäiätkä kilä, "Keşe yözle Sosializm" isemle reformanı başlap.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


6. Ğínwar:

  • 1838 - Samuel Morse berençe tapqır elektrik telegrafnı test itä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


7. Ğínwar: Könçığış Rıştuası

  • 1558 – Fransuz Francis, Guise bäge, Angliäneñ Fransiädä soñğı bilämäsen, Calais'ne, kire basıp ala.
  • 1610 - Galileo Galilei Io, Europa häm Callisto isemle Jupiter iärçennären berençe teleskop yärädmendä küzätüçe keşe bulıp kilä.
  • 1785 - Fransuz Jean-Pierre Blanchard häm Amerikan John Jeffries berençe tapqır English Channel buğazı arqılı hawa şarı belän ütep oçuçılar bulıp kilälr.
  • 1927 – New Yorktan Londonğa berençe transatlantic telefon şaltratu.
  • 1979 – Vietnam Xalıq Armiäse Phnom Penh'ne basıp ala, şulay itep Demokratik Kampuchea rejime betä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


8. Ğínwar:

  • 1198 - Lotario de Conti Papa Innocent III bulıp kilä, anıñ berençe çığışı Romda papa xakimiäten torğızuı bula.
  • 2004Queen Mary 2, dönyada iñ zur passajir taşu qorabına, adaşı İngliz mälikäseneñ onıqası Elizabeth II isem birä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


9. Ğínwar:

  • 1839 – Fransiä Fännär Akademiäse Daguerreotype fotografik prosessın açu turında belderä, bu prosess iseme uylap tabuçı Louis Daguerre isemennän.
  • 1916 – Berençe Bötendönya Suğışı: Gallipoli xärbi teatrında, Ğosman İmperiäse Çanakkale suğışında ciñüçe bula.
  • 1964 – Panamada İzgelär Köne. Panama sivil xalqı Amerikan xärbilärgä qarşı 4 kön suğıştan Panama Kanal Zonası betä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


10. Ğínwar:

  • MA 49 - Julius Caesar häm anıñ XIII legion Rubicon ütep çığalar, Roman qanunnarın bozıp häm watandaşlar suğışı başlap.
  • 1810 - Napoleon Joséphine'nän, anıñ berençe balasız xatınınnan, ayırıla.
  • 1946 – Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ berençe General Assambliä Londonda açıla. Assambliägä 51 il üz wäkillären cibärä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


11. Ğínwar:

  • 1787 - William Herschel Titania belän Oberon, Urannıñ ike iärçenne aça.
  • 1879İngliz-Zulus Suğışı qızıp kitä.
  • 1922 – Torontoda, Kanada, insulinne berençe tapqır diabet belän awıruçı keşegä yazılalar.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


12. Ğínwar:

  • 1966 – Adam West baş rolendä Batman teleserialı berençe tapqır äfirgä çığa.
  • 1969 - Britan rock törkeme Led Zeppelin üz berençe albomnı çığara.
  • 1970 – Nigeriäneñ könyaq-könçığışında üz üzene iğlan itkän Biafra Cömhüriäte qoral taşlap, Nigeriä Watandaşlar Suğışı betä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


13. Ğínwar:

  • 1967 - General Gnassingbé Eyadéma Togoda fetnä näticäsendä xakimiätkä kilä, 2005.neñ Febrälendä ülemenä qädär il belän idarä itä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


14. Ğínwar:

  • 1301 – Macarstnda Árpád näsele betä.
  • 1954Joe DiMaggio Marilyn Monroe belän öylänä.
  • 2004Biş Täre Äläme Görcestan milli flag bulıp 500 yıldan soñ toğızıla.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


15. Ğínwar: Jallikattu (Tamil Nadu), John Chilembwe Köne (Malawi)

  • 1759Britan Muzeyı açıla.
  • 1919 - Rosa Luxemburg häm Karl Liebknecht, Almaniäneñ iñ kürenekle sosialistlar Freikorp'lar tarafınnan cäzalap üterelä.
  • 1943 – Dönyada iñ zur ofis bínası, Pentagon, tözep beterälär.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


16. Ğínwar

  • MA 27 - Gaius Octavius'qa Rom Senatı Augustus titulı birä.
  • 1547Yawız İvan Räsäy patşası bulıp tac kiä.
  • 1605 – Miguel de Cervantes Don Quixote turında berençe kitap, El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha Madridta, İspaniä, basıp çığa.
  • 1909Sir Ernest H. Shackleton citäkçelegendä ekspedisiä Könyaq Magnit Polúsın taba.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


17. Ğínwar:

  • 1893 -Lorrin A. Thurston citäkçelegendä Cämäğät Qurqınıçsızlığı Grajdan Komitäte Hawaii Patşalığınıñ mälikäsene Liliʻuokalanı bärep töşerelä.
  • 1946Berläşkän Millätlärneñ Qurqınıçsızlıq Şurası berençe utırış Lodondağı Church House'ta ütkärä.
  • 1995Böyek Hanshin Cirteträwe Yapon şähäre Kobe tirä-yağında kilep çığıp, 6000 keşedän artıq üterä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


18. Ğínwar:

  • 1778 - Kapitan James Cook Sandwich Utırawların, bügenge Hawaiilar aça.
  • 1871 – Pruss patşası Wilhelm I äle genä barlıqqa kilgän Alman İmperiäseneñ Kaiser'ı bulıp iğlan itelä.
  • 1977 - Serle Legionärlär awıruı çığanağı, Legionella isemle bakteriä açıla.
  • 2003Canberra Yanğını: Quaqlıq yanğınnarı Australia başqalasınıñ toraq rayonnarına sikerä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


19. Ğínwar:

  • 1839 – İngliz Flotı Britan qorabları häm Hindstannı piratlardan saqlanu öçen Adennı (bügenge Yämän) basıp ala.
  • 1983 - Apple Computer Apple Lisa'nı, alarnıñ berençe kommesiä produktı buluçı grafik interface'le häm sanaq tıçqanlı personal sanaq çığara. Bu sanaqnıñ RAMı 1 MB häm bäyäse 9995$ ide.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


20. Ğínwar:

  • 1265 – İngliz parlamentı Westminster Sarayında berençe utırış ütkärä.
  • 1320Polşanı yañadan berläşkän Władisław I Kraków'da patşa bulıp tac kiä.
  • 1892 – Berençe räsmi baskebal uyını Springfieldtä, Massachusetts, AQŞ, ütkärelä.
  • 1942 - Nazistlar Berlindä ütkän Wannsee konferensiäsendä "Yähüd mäs'äläseneñ qatğí çişeleşe" tabalar, bu "çişeleş" Holokaustqa alıp barır.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


21. Ğínwar:

  • 1793 – Fransuz İnqilabı: Fransiä patşası Louis XVI-ğa gilyotinada baş kisälär.
  • 1976Concorde ütätawış oçqıçı Londonğa, Paris'kä, Bähräyngä, häm Rio de Janeiro'ğa oça başlí.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


22. Ğínwar:

  • 1879 - Zulus xärbi köçläre patşa Cetshwayo citäkçelegendä Isandlwana suğışında Britan xärbilärne tar-mar itälär.
  • 1905 – Berençe Räsäy İnqilabı: Ataqay Gapon citäkçelegendä tınıç demonstrasiä Sankt-Peterburgtağı Qışqı Saray yanında atıp beterelä. Bu waqíğa Qanlı Yäkşämbe isemendä taríxqa kerä.
  • 1980Andrey Saxarov Sovet hydrogen (vodorod) bombasınıñ atası häm 1975. yılnıñ Nobel Tınıçlıq Büläge laureatı Mäskäwdä qulğa alına häm Gorkikä sörelä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


23. Ğínwar:

  • 1719 - İzge Rom İmperiäseneñ imperatorı Charles VI Liechtenstein'ğä nigez sala, xäzege köngä İzge Rom İmperiäseneñ kenäzleklärennän berdänber qaluçı kenäzlek.
  • 1960Trieste batískafı Mariana Çoqırında tiränlek rekordı (10916 m) quya.
  • 1968Pueblo Amerikan xärbi submarinası şpíonaj eşläre waqıtında Tönyaq Korea xärbiläre tarafınnan qamap alına.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


24. Ğínwar:

  • 1848 - James W. Marshall Sutter's Mill'dä, Coloma, California, altın taba, şunnan California Altın Iğı-zığısı başlana.
  • 1924Vladimir Lenin ülemennän öç könnän soñ Petrogradqa Leningrad iseme birelä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


25. Ğínwar: Burns Töne (Şotlandiä)

  • 1554 - İezuit ataqayları José de Anchieta häm Manoel da Nóbrega São Paulo dos Campos de Piratininga missiäsen nigezlilär, soñraq bu toraq punktı Braziliädäge São Paulo şähärenä üsäçäk.
  • 1924 - Mont Blanc tawı itägendä, Chamonix'dä, Fransiä, berençe Qışqı Olímpiä Uyınnarı ütkerelä.
  • 2004 – Marsnı öyränüçe cir öste apparatı Opportunity Marsqa uñışlı töşä häm Eagle kraterında yöri.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


26. Ğínwar: Australiadä Australia Köne (1788), Hindstanda Cömhüriät Köne (1950).

  • 1700 – 9-ballı Cascadia Cirteträwe Amerikanıñ Tın Okeanı yarında kilep çığa, bu fakt Yapon yılyazmalarında telgä alınğan tsunamilardan näticä bulıp çığa.
  • 1788 – Britan Berençe Flotı, Kapitan Arthur Phillip citäkçelegendä, Sydney Buxtasında yakorlar taşlí. Cirgä töşkännär Australiadä berençe Awrupalılar toraq punktı nigezlilär.
  • 1950 – Hindstan präzidente Rajendra Prasad däwlät başlığı buluçı soñğı general-gubernator Rajajine almaştıra.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


27. Ğínwar: Holokaustnı Xäterlänü Köne

  • 1756 - Kompozitor Wolfgang Amadeus Mozart Salzburg şähärendä tua.
  • 1945 – Qızıl Armiä Polşanıñ Oświęcim şähärdäge Auschwitz konsentrasion lagerennän 7500 isän qalğan totqın cibärä.
  • 1951Nevada Polígonınnda ber kilotonna bombasınnan atom-töş täcribälär başlílar.
  • 1967 –Kennedy Kosmik Üzägendä barlıqqa kilgän yanğın näticäsendä Apollo 1 ğäläm qorabı yuqqa çığa, astronautlar Gus Grissom, Edward White häm Roger Chaffee häläk bulalar.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


28. Ğínwar:

  • 1820Fabian Gottlieb von Bellingshausen citäkçelegendä Räsäy ekspedisiäse Antarktika yarın aça.
  • 1855Panama Timer Yulındağı lokomotiv dönyada berençe kontinentara ütü yasí.
  • 1921 – Símbolik Belgesez Soldat Qäbere Paris'dağı Arc de Triomphe (Triumfal Arka) yanında quyıla.
  • 1986 - NASAnıñ Challenger ğäläm sosası (space shuttle) üz 10. missiäsenä oçuınıñ 73 sekundtan soñ şartlí.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


29. Ğínwar:

  • 1886Karl Benz berençe benzindä eşläwçe automobil patentli.
  • 2002 – Amerika Quşma Ştatları präzidente George W. Bush Ğíraq, İran wä Tönyaq Korea "yawızlıq küçäre" bulalar dip äytä.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


30. Ğínwar:

  • 1933Adolf Hitler Almaniä kanslerı bulıp saylana.
  • 1948 - Nathuram Godse Mahatma Gandhi'ne Beretta pistoletınnan atıp üterä.
  • 1968 - Vietnam Suğışı: Viet Cong xärbiläre Vietnam Yaña Yılı könendä Tết höcümen utqa totalar.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


31. Ğínwar: Nauruda Bäysezlek Köne (1968)

  • 1876 – Amerika Quşma Ştatlarında Küptänge Amerikannarnı rezervasiälärgä küçerergä ämer birelä.
  • 1946Yugoslaviä yaña konstitusiäse buyınça 6 berlektäş cömhüriätlärgä bülänä: Bosniä häm Herzegovina, Xorvatiä, Makedoniä, Montenegro (Çernogoriä), Serbiä häm Sloveniä.
  • 1961Mercury-Redstone 2 bortında Ham the Chimp isemle çimpanze Ğälämgä oça häm Ğälämdä berençe hominid (keşesıman) maymıl bula.

qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx


Ğínwar – Febräl – Mart – Äpril – May – Yün – Yül – August – Sentäber – Öktäber – Nöyäber – Dekäber

Taríxqa küzätü üzgärtü tärtibe
Başqa tellärdä