Alaska

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Xin xem các mục từ khác có tên tương tự ở Alaska (định hướng).
State of Alaska
The Last Frontier (Biên giới Cuối cùng), The Land of the Midnight Sun (Vùng Mặt trời Nửa đêm)
Cờ Alaska Huy hiệu Alaska
Lá cờ Alaska Huy hiệu Alaska
Bản đồ Hoa Kỳ với tiểu bang Alaska được tô đậm

Tiểu bang Hoa Kỳ

Ngôn ngữ chính thức Tiếng Anh
Thủ phủ Juneau
Thành phố lớn nhất Anchorage
Diện tích
 • Phần đất
 • Phần nước
 • Bề ngang
 • Bề dài
 • Vĩ độ
 • Kinh độ
1.717.854 km² (hạng 1)
1.481.347 km²
236.507 km² (13,77%)
1.300 km
2.380 km
54°40′N – 71°50′N
130°W – 173°E
Dân số (2000)
 • Mật độ
626.932 người (hạng 47)
0,42 người/km² (hạng 50)
Cao độ
 • Cao nhất
 • Trung bình
 • Thấp nhất

Núi McKinley, 6.194 m
3.060 m
0 m
Ngày gia nhập 3 tháng 1, 1959 (thứ 49)
Thống đốc Sarah Palin (Cộng hòa)
Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Ted Stevens (CH)

Lisa Murkowski (CH)

Múi giờ
 • Quy ước giờ mùa hè
HST¹ và AKST (UTC−10/−9)
HADT¹ và AKDT (UTC−9/−8)
Viết tắt AK Ak. US-AK
Địa chỉ Web www.state.ak.us
¹ Về phía tây của kinh độ 169°30′W.

Alaska (phát âm như "A-lát-xka") là tiểu bang kề cận với bờ biển tây của Bắc Mỹ có vào khoảng 640.000 cư dân trên 1.477.261 kilômét vuông đất (570.374 dặm vuông đất). Nó là tiểu bang lớn nhất thuộc về Hoa Kỳ, khoảng 2,3 lần lớn hơn kích thước của Texas và một phần năm diện tích của 48 tiểu bang bên dưới.

Mục lục

[sửa] Địa lý

Xem chi tiết: Địa lý Alaska
Bản đồ Alaska – PDF
Bản đồ Alaska – PDF

Alaska là một trong hai tiểu bang (tiểu bang còn lại là Hawaii) không giáp với bất kỳ tiểu bang nào khác của Mỹ. Tiểu bang gần Alaska nhất là Washington nhưng cách đến 800 kilômét (500 dặm), qua địa phận Canada. Alaska cũng là tiểu bang duy nhất thuộc lục địa mà để đến được thủ phủ Juneau cần phải dùng đường thủy hoặc đường không, bởi vì không có đường nào nối Juneau với các vùng khác của tiểu bang.

Alaska giáp YukonBritish Columbia (Canada) về phía đông; vịnh Alaska và Thái Bình Dương về phía nam; biển Bering, eo biển Bering, và biển Chukchi về phía tây, và biển Beaufort và Bắc Băng Dương về phía bắc. Alaska là tiểu bang rộng lớn nhất của Hoa Kỳ. Chỉ có 18 quốc gia trên thế giới rộng hơn nó.

Phần lớn diện tích Alaska được băng tuyết phủ quanh năm. Ở đây đặc biệt có trữ lượng dầu mỏ rất lớn. Tuy nhiên, các sinh vật ở Alaska được cho là rất quý hiếm, tồn tại từ thời nguyên thủy đến nay, nên chính phủ hiện không cho mở rộng khai khoáng. Vấn đề mỏ dầu ở những vùng như Khu trú ẩn Động vật hoang dã Quốc gia Bắc Cực (ANWR) được tranh cãi lâu năm và là "bóng đá chính trị" (political football) của các tổng thống từ thời Jimmy Carter. Xem thêm Vụ mỏ dầu ở Khu trú ẩn Bắc Cực.

[sửa] Các thành phố quan trọng

Thành phố đông nhất của Alaska là Anchorage với 260.283 dân, trong đó 225.744 người ở khu vực thành thị. Nó là thành phố thứ ba theo diện tích, nhỏ hơn hai thành phố khác của Alaska. Sitka là thành phố lớn nhất của Hoa Kỳ theo diện tích, đằng sau là Juneau.

Thành phố 100.000 người trở lên

  • Anchorage

Thành phố 10.000–100.000 người

  • Fairbanks
  • Juneau

Địa phương 10.000 người trở xuống

  • Wasilla
  • Kodiak
  • Ketchikan
  • Ester
  • Sitka
  • Palmer
  • Cordova
 
  • Bethel
  • Barrow
  • Kenai
  • Soldotna
  • Unalaska
  • Kotzebue
  • Nome
  • Bắc Cực (North Pole)
  • Houston
 
  • Petersburg
  • Homer
  • Dillingham
  • Valdez
  • Seward
  • Delta Junction
  • Glennallen
  • Circle
  • Unalakleet

[sửa] Lịch sử

Xem chi tiết: Lịch sử Alaska
Gần Little Port Walter ở miền Đông Nam Alaska.
Gần Little Port Walter ở miền Đông Nam Alaska.

Các cư dân đầu tiên của Alaska là những người châu Á. Họ đã băng qua mảng băng dày trên eo biển Bering gọi là cầu đất liền Bering từ khoảng 10.000 năm TCN. Người Inupiaq, Inuit và Yupik, Aleut, và nhiều loại thổ dân châu Mỹ là những tộc người tiêu biểu nhất. Phần lớn trong số đó đều đã di cư về miền đông và nam.

Những bản viết đầu tiên cho biết rằng người Âu Châu đầu tiên tới Alaska đến từ Nga. Nhà thám hiểm Nga Vitus Bering cũng băng qua biển Bering, nhưng bằng thuyền buồm, và Công ty Nga-Mỹ chủ yếu săn rái cá biển để lấy da lông. Thuộc địa của họ không thành công lắm, do chi phí chuyên chở.

Tin tức về Đạo luật Anh Bắc Mỹ năm 1867 lo lắng ở Washington, D.C.. Theo đó, vào ngày 1 tháng 7 năm 1867, Nhà nước Tự trị Canada (Dominion of Canada) sẽ thành lập. "Vương quốc phía Bắc" này có thể đe dọa nền tự do của "Cộng hòa phía nam". (Xem Short History of Canada của McNaughton.) Do đó, Ngoại trưởng Hoa Kỳ William Seward đã đề xuất mua lại thuộc địa miền Tây Bắc Bắc Mỹ của Nga. Thượng Nghị viện Hoa Kỳ thông qua điều này ngay, và Alaska về tay Hoa Kỳ chỉ với giá 7.200.000 đô la Mỹ vào ngày 9 tháng 4 năm 1867. Quốc kỳ Hoa Kỳ nhanh chóng được cắm lên vùng lãnh thổ mới vào ngày 18 tháng 10, trở thành Ngày Alaska (ngày thành lập tiểu bang hay ngày tiểu bang gia nhập Liên bang).

[sửa] Liên kết ngoài

Wikibooks có sách Anh ngữ về:
Các đơn vị hành chính Hoa Kỳ
Các tiểu bang: Alabama | Alaska | Arizona | Arkansas | California | Colorado | Connecticut | Delaware | Florida | Georgia | Hawaii | Idaho | Illinois | Indiana | Iowa | Kansas | Kentucky | Louisiana | Maine | Maryland | Massachusetts | Michigan | Minnesota | Mississippi | Missouri | Montana | Nebraska | Nevada | New Hampshire | New Jersey | New Mexico | New York | North Carolina | North Dakota | Ohio | Oklahoma | Oregon | Pennsylvania | Rhode Island | South Carolina | South Dakota | Tennessee | Texas | Utah | Vermont | Virginia | Washington | West Virginia | Wisconsin | Wyoming
Đặc khu liên bang: Đặc khu Columbia
Các lãnh thổ phụ thuộc Mỹ: Samoa thuộc Mỹ | Guam | Quần đảo Bắc Mariana | Puerto Rico | Quần đảo Virgin
Các nước ký COFA: Cộng hòa Quần đảo Marshall | Cộng hòa Palau | Liên bang Micronesia
Các quần đảo nhỏ ở xa: Đảo Baker | Đảo Howland | Đảo Jarvis | Đảo Johnston | Đảo san hô Kingman | Đảo san hô Midway | Đảo Navassa | Đảo san hô Palmyra | Đảo Wake