Vú sữa
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
?
Vú sữa |
|||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Quả vú sữa (Chrysophyllum cainito)
|
|||||||||||||||
Phân loại khoa học | |||||||||||||||
|
|||||||||||||||
|
|||||||||||||||
Chrysophyllum cainito L. |
|||||||||||||||
|
Chrysophyllum cainito (từ đồng nghĩa: Achras caimito) là danh pháp khoa học của một loài cây nhiệt đới trong họ Hồng xiêm (Sapotaceae), bộ Thạch nam (Ericales), trước đây coi là thuộc bộ Thị (Ebenales), có nguồn gốc ở các vùng đất thấp của Trung Mỹ và Tây Ấn. Tên gọi trong tiếng Việt của nó là vú sữa. Nó lớn nhanh và có thể cao tới 15-20 m.
Trong các ngôn ngữ nước ngoài, nó có các tên gọi như cainito, caimito, star apple, golden leaf tree, abiaba, pomme de lait, estrella hay aguay.
Lá của vú sữa là thường xanh, mọc so le, hình ôvan đơn, mép liền, dài 5-15 cm; mặt dưới bóng như màu vàng khi nhìn từ xa. Các hoa nhỏ màu trắng ánh tía và có mùi thơm ngát. Đây là loại cây lưỡng tính (tự thụ phấn).
Quả của nó tròn, có lớp vỏ màu tía hoặc nâu ánh lục khi chín, thường có màu xanh lục xung quanh đài hoa, với kiểu hình sao trong cùi thịt. Có một vài giống cho quả màu trắng ánh xanh lục. Vỏ nhiều latex (nhựa mủ) và không ăn được. Các hạt dẹt có màu nâu nhạt và cứng. Nó ra quả quanh năm sau khi đạt đến 7 năm tuổi trở lên.
Lớp cùi thịt của quả là ăn được và ngon, dùng làm các món tráng miệng; nó có vị ngọt và nói chung hay được phục vụ dưới dạng tươi hoặc làm lạnh (khoảng 10-15°C). Lá của nó được dùng ở một số khu vực làm dạng như chè và người ta coi nó có tác dụng chống các bẹnh đái đường và thấp khớp. Vỏ cây được coi là có chứa chất bổ và có tác dụng kích thích, nước sắc vỏ cây được dùng để chống ho. Loại quả vỏ màu tía có lớp vỏ dày hơn và cùi thịt đặc hơn còn loại quả vỏ màu nâu-lục có vỏ mỏng và nhiều cùi thịt nhão.
[sửa] Việt Nam
Vú sữa du nhập từ châu Mỹ vào Ấn Độ, Sri Lanka, Philippines, Thái Lan rồi vào miền nam Việt Nam. Tại miền bắc, cây vú sữa nổi tiếng nhất là cây vú sữa trồng trong vườn tại khu nhà sàn của Hồ Chí Minh, được một người dân miền nam gửi tặng năm 1954. Tuy nhiên, do khí hậu không phù hợp nên cây này ra ít quả và quả cũng nhỏ.