Ikomojade
From Wikipedia
Ikomojade
Oyedeji, Babatunde
OYEDEJI BABATUNDE
ÀSÀ ÌKÓMOJÁDE
Ní ilè Yorùbá, orísírísì asa ni ó wà. Lára won ni àsà ìgbéyàwó, àsà ìsìnkù àti àsà ìkómojáde àti ìsomolórúko. Sùgbón èyí tí mo fé sòrò lé lórí ni àsà ìkómojáde àti ìsomolórúko. ÌTUMÒ ÌKÓMOJÁDE
Láàrin àwon Yorùbá ó jé àsà pé obìnrin tí ó bá sèsè bí òmo titun kò gbodò máa gbé omo náà sí gbangba òde tàbí kí òun náà máa jáde káàkiri títí ojó méje tàbí mésàn-án yíò fi pé léhùn tí ó ti bí omo náà. Nínú iyàrá ni òun àti omo náà yíò máa wà tí oko yíò sì máa dá iná fún won yá. Àfi tí ó bá fé lo mó ara tàbí tí ó fé lo gbonsè ni ebùnrin náà lè jáde sí èhìn ìkùlé, won kìí sáábà gbé omo titun náà sí ìta láti inú iyàrá, àfi bí wón bá fé wè fún-un ní òdèdè. Ní ìdílé miran eémí iná ni wón ń dá fún obìnrin abiyamo náà yá àti ewé èko tí ó ńje láti ìgbà tí ó ti bímo yíò wà nínú àpótí tàbí koto kan ní ègbé kan ní iyàrá níbè, kò sì gbodò kó won sí ìta títí ojó tí won yíò kó omo jáde yíò fi pé, èyí jásí ojó méje fún obìnrin àti ojó mesan fún omokùnrin. OrísI ojó tí wón kó kó omo jáde sí ìta gbangba léhùn tí ìyá rè ti bí i yìí ni à ń pè ní OJÓ ÌKÓMOJÁDE. Ojó Ìsomo lórúko Ní ojó ìkómojáde yìí ni a máa ń so omo lórúko ní ilò Yorùbá. Ní gbogbo àkókò tí ó siwájú ojó náà a kì í fi orúko àbíso pàtàkì kan pe omo owó náà àfi bí ó bá mú orúko kan wá ayé gégé bí àkíyèsí tí àwon òbí rè se ní ojó ìbí rè, bí ìbejì ni, òké, Ìgè, Dàda tàbí orúko abàmù omo miran. Orúko tí a fi máa ń pe omo tí a kòì so lórúko tí kò sì ní orúko àbáwáyé tàbí orísI orúko miran béè tí ó bá jé àsà nínú ebí náà láti máa fi pe omo titun won. Olúkúlùkù àwon èyà ni wón máa ń ní àsà tiwon nípa èyí. Ìdí tí ojó tí a ń kó omokùnrin jáde tí jé mesan, tí ti omobùnrin sì jé méjè ni pé àwon Yorùbá gbàgbó pé mesan ni egungun okùnrin ìhà okùnrin àti pé méje péré sì ni ti Obìnrin. Sùgbón tí omo bá jé ìbejì, okùnrin kan àti obìnrin kan, ojó méjo ni a máa ń kó won jáde. Èyí nip é kí á má baà dá ìjà sílè láàrin àwon omo náà. Sùgbón ojó kejo ni àwon Ìmàle tàbí Mùsùlùmí máa ń kó omo won jáde, bí ó se okùnrin ni tàbí obùnrin; àwon ebí mìíran pèlú tí kì í se ìmàle sì máa ń kó omo won jáde ni ojó kefà dípò ojó keje tàbí èkesàn-án. Yorùbá ka omo bíbí sí pàtàkì púpò; ibànújé ńlá sì ni pé kí tókó-taya kan tí wà pò tó bí odún marun méfà láì rí omo bí rárá; tàbí pé kí àbíkú dà wón láàmú. Nítorí náà ìdílé kòòkan máa ń ní àsà tirè nípa ohun tí ìyá omo titun náà ní léti se fi sé ara rè síwájú ojó tí a ó kó omo rè jáde, kí àbíkú má baà yo ó léwu. Nínú ìdílé mìíràn, obìnrin abiyamo kò gbodò je iyò nínú obè rè títí won yíò fi kí omo rè jáde; èyí jásí pé obè àté ni yíò máa je. Àwon ìdílé mìíràn ní àsà kí wón máa se obè tí kì í dùn púpò gégé bíi èfó ewúro, yánrin, àti ìlara tí kò ní epo àti ohun èèlò míràn nínú tó béè, tàbí orísi obè míràn tí kò dùn rárá fún Obìnrin abiyamo láti máa je títí ojó ìkó omo jáde yíò fit ó. Àwon míràn tilè máa ń se alángbá tàbí kòkòrò tata fun obìnrin abiyamo je; sùgbón àsà yìí kò sí tó béè mo ní ibi tí ìlàjú ti ń dé. Ní òwúrò kùtù ni a máa ń sáábà se ìkómojáde ní ilè Yorùbá. Àwon ebí àti òré yíò pé jo síwájú ilé ní ibi èsòrò òjò ti máa ń gbà dà sílè láti orí òrùlé ilé. Àwon nnkan tí a ni láti múra sílè máa ń yàtò ní ìdílé kòòkan; sùgbón àwon èyí tí ó jé pàtàkì jù ni epo; iyò, irú, eku, eja, àti ataare. Àwon ebí mìíràn tún máa ń lo àìgbó eyìn òpe, èyí tí à ń pè ní eyìn àbòn tàbí ìrèké, oyin, orógbó, èsun isu àti àwon ohun mìíràn béè tí enu ń je.