Segontium

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Segontium
Ehangwch
Segontium

Caer Rufeinig ger Caernarfon, Gwynedd, yng ngogledd-orllewin Cymru.

Roedd Segontium yn gaer Rufeinig gynorthwyol a gysylltid â Deva (Caer), pencadlys milwrol y rhanbarth, gan ffordd Rufeinig. Saif ar lan ddwyreiniol Afon Seiont, yn amddiffyn y rhyd gerllaw.

Cafodd y gaer gyntaf ei godi gan Agricola yn y flwyddyn 78. Caer bridd a phren dros dro ydoedd ar y dechrau ond codwyd muriau cerrig o'i chwmpas yn ddiweddarach. Roedd y gaer yn cael ei defnyddio neu ei adael yn ôl yr amgylchiadau. Gwelwyd cyfnod o adeiladu sylweddol yn ystod yr ail ganrif. Ail-adeiladwyd rhannau o'r gaer yn ystod teyrnasiad Septimus Severus ar ddechrau'r 3edd ganrif pan ychwanegwyd pencadlys llafurfawr a chyflenwad dŵr newydd trwy bibell danddaearol. Cafodd y gaer ei adael heb ei defnyddio yn hanner cyntaf y 4edd ganrif ond fe'i meddianwyd o'r newydd rhwng 360 a chyfnod Magnus Maximus (gweler isod).

Mae cerrig rhannau isaf y muriau i'w gweld yno o hyd ynghyd â sylfeini adeiladau eraill fel y pencadlys ac olion teml (gysegredig i Mithras yn ôl pob tebyg).

Mae'r gweddillion Rhufeinig a elwir Hen Waliau, rhwng y gaer a'r dref bresennol, yn dyddio o'r 3edd ganrif pan adnewyddiwyd y gaer dan Severus. Rhan o fur yn unig sydd i'w gweld heddiw. Ymddengys mai ystorfa o ryw fath ar gyfer y gaer oedd Hen Waliau, er bod rhai wedi dadlau ei fod yn gaer ar wahân.

Cysylltir Segontium â'r ymerodr Rhufeinig Magnus Maximus (Macsen Wledig) yn y chwedl Gymraeg ganoloesol Breuddwyd Macsen Wledig a ffynhonellau eraill.

Ceir amgueddfa ar y safle, sydd yng ngofal CADW.

[golygu] Llyfryddiaeth

  • I. Ll. Foster a Glyn Daniel, Prehistoric and Early Wales (Llundain, 1965).