Oceania (terminoleg)
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Mae'r erthygl Oceania (terminoleg) yn rhoi trosolwg o'r termau a ddefnyddir i ddynodi rhanbarthau daearyddol, gwleidyddol, diwylliannol ac economaidd gwahanol yng nghyfandir Oceania. Mae Oceania yn aml yn cael ei chymysgu â thermau arall am ranbarthau yn y Cefnfor Tawel. Defnyddir y term Awstralasia i gyfeirio at Awstralia, Seland Newydd, Gini Newydd, a nifer o'r ynysoedd llai sydd yn yr ardal, y rhan fwyaf ohonynt yn nwyrain Indonesia. Mae'r term yn cynnwys prif ynysoedd Oceania, ond nid yw'n cynnwys yr ynysoedd a chylchynysoedd bychain yn y Cefnfor Tawel. Mae "Awstralasia" yn aml yn cael ei ddefnyddio yn y Gymraeg i ddisgrifio Oceania, gan nad yw "Oceania" yn ymddangos fel gair Cymraeg. Mae "Ynysoedd y De" i'w gweld ar draws y we fel term Cymraeg am Oceania, ond gan nad yw hyn wedi'i sefydlu fel gair safonol, defnyddir "Oceania" trwy'r erthygl hon.
Taflen Cynnwys |
[golygu] Rhanbarthau
[golygu] Oceania
Cyfandir lleiaf yn nhermau arwynebedd a'r lleiaf ond un yn nhermau poblogaeth, yn dilyn yr Antarctig, yw Oceania. Mae ei statws fel cyfandir yn ddadleuol, ond mae yn sicr yn rhanbarth daearyddol, ac yn aml daearwleidyddol, yn y Cefnfor Tawel. Mae ddifiniadau ei thiroedd union yn amrywio.
[golygu] Awstralasia
Mae Awstralasia fel arfer yn cyfeirio at Awstralia, Seland Newydd, ac ynysoedd cyfagos yn y Cefnfor Tawel (yn enwedig Gini Newydd). Weithiau defnyddir y term (yn anghywir) i ddynodi Awstralia a Seland Newydd yn unig.
[golygu] Awstralia
Mae rhai yn ystyried Awstralia fel cyfandir y Cefnfor Tawel. Mae hyn yn cynnwys tir mawr Awstralia, Tasmania, Gini Newydd, a'r ynysoedd rhyngol. Cânt yr eangdiroedd yma eu gwahanu gan Gulfor Torres (rhwng Awstralia a Gini Newydd) a Chulfor Bass (rhwng ehangdir Awstralia a Thasmania). Cânt yr ynysoedd yma eu grwpio gan eu bod yn yr un ardal o safbwyntiau biolegol a daearegol. Yn ôl daearyddiaeth ddynol, ni chynwysir Seland Newydd yng nghyfandir Awstralia (ond caiff ei chynnwys yn Awsralasia).
[golygu] Awstralia a Seland Newydd
-
Gweler hefyd: Cysylltiadau Awstralia-Seland Newydd
Cânt Awstralia a Seland Newydd eu grwpio gyda'i gilydd yn aml, gan eu bod yn gwledydd sydd yn rhannu hanes, diwylliant, gwleidyddiaeth a demograffeg tebyg (ar un adeg roedd Seland Newydd bron wedi dod yn un o daleithiau Awstralia). Mae'r ddwy wlad hefyd gyda chysylltiadau economaidd a masnachu cryf iawn. Mae'r term hwn yn un manylach nag Awstralasia wrth gyfeirio at y ddwy wlad hyn yn unig, gan fod Awstralasia hefyd yn cynnwys Gini Newydd ac ynysoedd cyfagos eraill.
[golygu] Melanesia
[golygu] Micronesia
[golygu] Polynesia
[golygu] Ynysoedd y Cefnfor Tawel
[golygu] Gweler hefyd
- Oceania
- Y Cefnfor Tawel
- Cyfandir, uwchgyfandir, isgyfandir, microgyfandir, ac ysgafell cyfandirol
- Rhanbarth ac isranbarth
Cyfandiroedd y Ddaear | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||||||||||||||||||||||||
![]() Affrica-Ewrasia |
![]() Yr Amerig |
![]() Ewrasia |
||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||
![]() Affrica |
![]() Antarctica |
![]() Asia |
![]() Ewrop |
![]() Gogledd America |
![]() De America |
![]() Oceania |
||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||
Uwchgyfandiroedd daearegol : Gondwana · Lawrasia · Pangaea · Pannotia · Rodinia · Colwmbia · Kenorland · Ur · Vaalbara | ||||||||||||||||||||||||||||
|
Rhanbarthau'r Ddaear | |||
![]() |
Yr Affrig | Canolbarth · De · Dwyrain · Gogledd · Gorllewin | |
---|---|---|---|
![]() |
Yr Amerig | Y Caribî · Canolbarth · De · Gogledd · Lladin | |
![]() |
Asia | Canolbarth · De · De Ddwyrain · De Orllewin · Dwyrain · Gogledd | |
![]() |
Ewrop | Canolbarth · De · Dwyrain · Gogledd · Gorllewin | |
![]() |
Oceania | Awstralia · Melanesia · Micronesia · Polynesia · Seland Newydd | |
|
|||
![]() |
Y Pegynau | Yr Arctig · Yr Antarctig | |
![]() |
Cefnforoedd | Arctig · De · India · Iwerydd · Tawel |