Y Sefydliad ar gyfer Diogelwch a Chydweithrediad yn Ewrop

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Gwledydd OSCE
Ehangwch
Gwledydd OSCE

Sefydliad rhyngwladol yw'r Sefydliad ar gyfer Diogelwch a Chydweithrediad yn Ewrop (OSCE). Ei waith yw rhybydd cynnar, atal gwrthdaro, goruchwyliaeth argyfwng ac ailsefydlu ar ôl gwrthdaro.

Lleolir pencadlys y sefydliad yn Fienna, Awstria, a swyddfeydd ganddo yn Copenhagen, Genefa, Den Haag (Yr Hâg), Prag a Warszawa (Warsaw).

[golygu] Aelodau

Mae 55 o wledydd Ewrop, Gogledd America, Cawcasws a Chanolbarth Asia yn aelod yr OSCE:

Albania, Yr Almaen, Andora, Armenia, Awstria, Aserbaijan, Belarws, Gwlad Belg, Bosnia a Hertsegofina, Bwlgaria, Canada, Casachstan, Croatia, Cyprus, Cyrgystan, Denmarc, y Deyrnas Unedig, Yr Eidal, Estonia, Dinas y Fatican, Y Ffindir, Ffrainc, Georgia, Gwlad Groeg, Hwngari, Gwlad yr Iâ, Yr Iseldiroedd, Iwerddon, Latfia, Liechtenstein, Lithwania, Lwcsembwrg, Cyn-weriniaeth Iwgoslafaidd Macedonia, Malta, Moldofa, Monaco, Norwy, Portiwgal, Gwlad Pwyl, Romania, Rwsia, San Marino, Sbaen, Serbia a Montenegro, Slofacia, Slofenia, Sweden, Y Swistir, Tajicistan, yr Unol Daleithiau America, Y Weriniaeth Tsiec, Twrci, Twrcmenistan, yr Wcrain, ac Wzbecistan.

[golygu] Hanes

Sefydlwyd OSCE ym 1973 fel Cynhadledd ar gyfer Diogelwch a Chydweithrediad yn Ewrop (CSCE). Roedd dadl am sefydliad diogelwch yn Ewrop yn cychwyn yn y 1950au, ond roedd hi'n anodd o achos y Rhyfel Oer.

Er hynny, dechreuwyd y CSCE yn Helsinki, y Ffindir ar 3 Gorffennaf, 1973 a roedd 35 o wledydd yn anfon cynrycholydd. Yn ystod y cynhadledd sydd yn parhau am 5 dyddiau roedd pawb yn cytuno dilyn y "Blue Book" a roedd yn cymeradwyo proses y dadl. Yr ail cynhadledd roedd yn Genefa. Roedd yn dechrau ar 18 Medi, 1973 ac yn goffen ar 21 Gorffennaf, 1975. Yn ystod y trydydd cynhadledd rhwng 30 Gorffennaf a 1 Awst, 1975 roedd y wledydd yn arwyddo Helsinki Final Act (-> Cymraeg?).

Er mwyn wella perthynas rhwng y wledydd a gweithredi'r Act (-> Cymraeg?) roedd nifer o gynhadleddau yn dilyn. Y rheini mawrach yw Belgrad (4 Hydref, 1977 - 8 Mawrth, 1978), Madrid (11 Tachwedd, 1980 - 9 Medi, 1983), a Fienna (4 Tachwedd, 1986 - 19 Ionawr, 1989).

Cwymp comiwnyddiaeth roedd yn golygu rôl newydd i'r CSCE. O ganlyniad, arwyddwyd Paris Charter for a New Europe (-> Cymraeg?) ar 21 Tachwedd, 1990 a newidwyd enw'r cynhadledd i OSCE ar 1 Ionawr, 1995.

Roedd cynhadledd OSCE yn Istanbwl ar 19 Tachwedd, 1999 er mwyn datrys y broblemau Chechnya (->Cymraeg?) a derbyn Charter for European Security (-> Cymraeg?).

[golygu] Gweler hefyd