Owain Gwynedd
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Owain Gwynedd (1100 - 28 Tachwedd, 1170) oedd tywysog Gwynedd o 1137 tan ei farwolaeth. Yn fab i Gruffudd ap Cynan, fu'n dywysog cryf ar Wynedd am 62 o flynyddoedd, etifeddodd Owain rhan o'r deyrnas yn 1137 gyda'i frodyr, ond wedi 1143 llywodraethodd ef y mwyafrif o ogledd Cymru, a llawer o'r de hefyd.
Roedd pethau yn mynd yn dda tan dechreuoedd y brenin Seisnig, Harri II, geisio goresgyn Gwynedd yn 1157, 1163 a 1165. Roedd y Pab yn cefnogi Harri am fod Owain wedi priodi ei gyfnither, Cristin, ac yn ogystal nid oedd Owain yn barod i adael Archesgob Caergaint rheoli'r eglwys yng Nghymru. Doedd Harri ddim yn llwyddianus.
Bu farw Owain Gwynedd ar yr 28ain Tachwedd 1170, a chafodd ei gladdu yn yr eglwys gadeiriol ym Mangor.
Tad Hywel ab Owain Gwynedd a tadcu Llywelyn Fawr.