Llyn Celyn
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Mae Llyn Celyn yn gronfa ddŵr fawr a adeiladwyd yn 1961 trwy adeiladu argae ar draws Afon Tryweryn yng ngogledd Cymru.
O ganlyniad i greu'r gronfa, boddwyd pentref Capel Celyn, rhywbeth fu'n achos llawer o ddicter yng Nghymru. Yr oedd y pentref yn un o gadarnleoedd y diwylliant Cymreig, tra roedd y gronfa wedi ei bwriadu i gyflenwi dŵr i Lerpwl a'r cyffiniau. Llwyddodd Cyngor Dinas Lerpwl i gael y ddeddf angenrheidiol trwy'r senedd er i 35 allan o 36 Aelod Seneddol Cymru bleidleisio yn erbyn y mesur. Bu hyn yn achos cynnydd sylweddol yn y gefnogaeth i Blaid Cymru. Ym mis Hydref 2005, cytunodd Cyngor Dinas Lerpwl i ymddiheuro'n gyhoeddus am y digwyddiad.
Adeiladwyd y gronfa i reoli llif Afon Dyfrdwy fel bod modd tynnu dŵr ohoni yn is i lawr.Mae dŵr yn cael ei ollwng o'r gronfa i Afon Tryweryn ac felly i Afon Dyfrdwy. Oherwydd fod modd rheoli'r llif, mae'r rhan o Afon Tryweryn islaw'r argae yn boblogaidd ar gyfer canwio.