Παντόφλα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ζευγάρι από χειμερινές, ζεστές παντόφλες
Μεγέθυνση
Ζευγάρι από χειμερινές, ζεστές παντόφλες

Η παντόφλα είναι υπόδημα το οποίο χρησιμοποιείται συνήθως μέσα στο σπίτι. Οι παντόφλες έχουν προέλευση από την Ανατολή αλλά είναι τύπος υποδήματος ο οποίος υπάρχει από πολύ παλιά. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο αγγλικός όρος για τις παντόφλες (slippers) εμφανίστηκε το 1478. Ο όρος παντόφλα είναι αντιδάνειο: παντόφλα<pantofolla (ιταλικά)<παντόφελλος (όλη από φελλό). Στα ελληνικά έχει χρησιμοποιηθεί επίσης ο όρος εμβάς (σε σχέση με θρησκευτικά θέματα, "τίμια εμβάς" ή "ιερά εμβάς") και ευμαρίς.

Οι παντόφλες μπορεί να είναι καλοκαιρινές (ελαφρές) ή χειμερινές (ζεστές) και φτιάχνονται είτε από συνθετικά είτε από φυσικά υλικά όπως δέρμα. Σύνηθες χαρακτηριστικό τους είναι ότι δεν έχουν σκληρό πάτο όπως τα παπούτσια ή τα τσόκαρα. Δεδομένου ότι χρησιμοποιούνται στο σπίτι, το κάτω τους μέρος δεν καταπονείται όπως οι σόλες των παπουτσιών και συνεπώς δε χρειάζεται να είναι ανθεκτικό. Αποτέλεσμα είναι ότι χωρίς σόλες (ή έστω χωρίς ανθεκτικό πάτο), οι παντόφλες είναι πολύ πιο ελαφριές και άνετες. Μπορεί να φοριούνται όπως τα παπούτσια (από πάνω), αλλά συνήθως είναι ανοικτές από πίσω και φοριούνται σπρώχνοντας το πόδι από πίσω προς τα εμπρός ("με την φτέρνα έξω").

Σαν οικιακό αντικείμενο οι παντόφλες έχουν γίνει συχνά αντικείμενο αστείων σε γελοιογραφίες και ευθυμογραφήματα, με χρήση τους ως οικιακά όπλα από γυναίκες που απειλούν να χτυπήσουν ή χτυπούν τους άνδρες τους ή τα παιδιά τους. Χαρακτηριστικές είναι δημώδεις εκφράσεις όπως "θα τις φας με την παντόφλα" ή "θα φας μια παντοφλιά".

Οι παντόφλες είναι επίσης αγαπημένο αντικείμενο παιχνιδιού των σκύλων. Σε πολλές περιπτώσεις το παιχνίδι αυτό μπορεί να καταστρέψει τις παντόφλες. Σε κάποιες περιπτώσεις, εκπαιδευμένοι σκύλοι, έχουν μάθει να φέρνουν τις παντόφλες στα αφεντικά τους όταν αυτά μπαίνουν στο σπίτι.

[Επεξεργασία] Η παντόφλα σε διαφορετικές περιοχές

Ζευγάρι από παντόφλες για τη θάλασσα
Μεγέθυνση
Ζευγάρι από παντόφλες για τη θάλασσα
Γιαπωνέζικες παντόφλες τουαλέτας
Μεγέθυνση
Γιαπωνέζικες παντόφλες τουαλέτας

Παντόφλες θεωρούνται γενικά τα ελαφρά υποδήματα με ειδικές χρήσεις και για κάθε χώρα ή γενική γεωγραφική περιοχή η έννοιά τους μεταβάλλεται ελαφρά.


Παντόφλες θεωρούνται για παράδειγμα, τα πέδιλα για τη θάλασσα ή τις πισίνες, τα οποία είναι φτιαγμένα αποκλειστικά από συνθετικά υλικά για να μην απορροφούν νερό (δες φωτογραφία)..


.. ή παντόφλες που είναι ειδικές για την τουαλέτα (και προφανώς όχι για το υπόλοιπο σπίτι) στην Ιαπωνία (δες φωτογραφία).


Κινέζικες παντόφλες, σαγιονάρες
Μεγέθυνση
Κινέζικες παντόφλες, σαγιονάρες

Στην Κίνα, παντόφλες θεωρούνται τα υποδήματα που στην Ελλάδα θα αποκαλούσαμε σαγιονάρες οι οποίες παρουσιάζονται στη διπλανή εικόνα.






[Επεξεργασία] Χρήση της λέξης "παντόφλα" για άλλες έννοιες

  • Ως "παντόφλα" αναφέρεται επίσης σε κύκλους ραδιοερασιτεχνών, ο ενισχυτής σήματος.
  • Σε μια άλλη περίπτωση, τα παλαιά κινητά τηλέφωνα, τα αποκαλούσαν "παντόφλες" λόγω του μεγέθους τους.
  • Στην αργκό, "παντόφλα" ονομάζεται το πορτοφόλι (συνήθως το δερμάτινο), ιδίως από αυτούς που "τσιμπάνε τις παντόφλες", δηλαδή κλέβουν τα πορτοφόλια
  • Σε πλοία, "παντόφλες" ονομάζονται τα ποταμόπλοια ή γενικά τα πλοία με ρηχά ύφαλα, ενώ για εκείνα του Πολεμικού Ναυτικού "παντόφλες" ονομάζονται τα μικρά αποβατικά και συνήθως τα "οπλιταγωγά".

[Επεξεργασία] Προέλευση

Η προέλευση των παντοφλών από την Ανατολή, επιβεβαιώνεται και από το θεατρικό έργο Λυσιστράτη του Αριστοφάνη, στο όρκο που έδιναν οι γυναίκες να απέχουν από τις γενετήσιες σχέσεις με τους άνδρες τους μέχρι αυτοί να σταματήσουν τον πόλεμο:
"οὐ πρὸς τὸν ὄροφον ἀνατενῶ τὼ Περσικά"
"Τις Περσικές [παντόφλες μου] προς το ταβάνι δεν θα ιδή ποτέ του σηκωμένες"