Έκδυση
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Έκδυση γενικά σημαίνει τη απόρριψη του καλύμματος. Στη βιολογία ιδιαίτερα έκδυση εννοεί
- στά ερπετά τη αποβολή του δέρματος.
- στά αρθρόποδα τη αλλαγή του εξωσκελετού
Μερικοί καταλαβαίνουν με έκδυση όλη τη διαδικασία απο τις πρώτες προετοιμασίες μέχρι τη σκλήρυνση του καινούργιο περιβλήματος, άλλοι μόνο τη φάση της απορρίψεως.
[Επεξεργασία] στα ερπετά
Τα ερπετά στην πραγματικότητα δεν βγάζουν το δέρμα τους, βγάζουν μόνο το κεράτινο περίβλημα του δέρματος. Τα φίδια μπορεί να το βγάζουν ολόκληρο, άλλα σαύρα κομματιασμένο. Στη αρχή της έκδυσης τα μάτια θολώνουν, γιατί στα εξωτερικά στρωματά του δέρματος αρχίζει ο χωρισμός, και αυτό φαίνεται καλύτερα στα μάτια. Στο τεράριουμ ωφελεί να αυξάνουμε τη υγρασία και τη θερμοκρασία, για να γίνει η όλη διεργασία πιο γρήγορα και για να μη σκληραίνουν τα πια ξεχωρισμένα κομμάτια και κολλούν ξανά στο καινούργιο δέρμα.
[Επεξεργασία] στα αρθρόποδα
Μεταξύ δυο έκδυσεις δεν έχει διαιρέσεις στα κύτταρα του επιδέρματος. Το επίδερμα δεν μεγαλώνει. Αρχίζει η έκδυση με διαιρέσεις στο επίδερμα. Έτσι υπάρχει η δυνατότητα για να αυξάνονται οι διαστάσεις του, αρκεί να αποκολλάται απο το εξωστκελετό. Αυτό γίνεται με τη απορροφηση ενός μέρος του εξωσκελετού από τη βάση του. Αυτή η διάλυση γίνεται πολύ έντονο σε καθορισμένες γραμμές, που μετά γίνεται οι τόποι για τη ρήξη του παλιού καλύμματος. Σύγχρονος γίνεται έκκριση του νέου περιβλήματος. Διογκώνοντας μέρη του σώματος με αέρα ή αιμόλημφος, το ζώο σπάει τα υπόλοιπα του παλιού εξωσκελετού. Φαίνεται καθαρά πως το ζώο βγαίνει μόνο με δυσκολίες απο το παλιό περίβλημα. Τα απομεινάρια αυτού λέγονται έκδυμα. Όσο ακόμα ο νέος εξωσκελετός είναι μαλακός, το ζώο μόνο αυξάνει σε μέγεθος ή μεταμορφώνεται ή αμοιβαία. Η όλη διαδικασία είναι πολύ επικίνδυνο για το ζώο. Εάν είναι δυνατό, γίνεται σε απόκρυφα μέρη σε αλλαγές απο μακρές διακοπές και σπασμόδες κινήσεις.
Είναι γνωστά διάφορα ένζυμα που ρυθμίζουν τη έκδυση. Το πιο γνωστό είναι το εκδυσόνη, που παράγεται στο κεφάλι. Προκαλεί στα έντομα τις εκδύσεις απο προνύμφη σε πλαγγόνα και απο πλαγγόνα σε ακμαίο. Για να γίνει έκδυση απο προνύμφη σε προνύμφη, χρειάζεται και το Neotenin. Είναι επίσης γνωστό ένζυμο που καταπιέσει τη έκδυση στα δεκάποδα .
[Επεξεργασία] Πηγές
- Großes Lexikon der Tierwelt Lingen Verlag Köln
- dtv-Atlas zur Biologie Deutscher Taschenbuchverlag München ISBN 3-423-03011-9
- Grzimek's Animal Life Encyclopedia Vol. 3 Thomson Gale ISBN 0-7876-5779-4
- http://gym-dimits.ark.sch.gr/pdf/ergasies/arthropoda.pdf