Βικιπαίδεια:Όχι πρωτότυπη έρευνα
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πολιτική Βικιπαίδειας |
---|
|
Όχι πρωτότυπη έρευνα είναι μία από τις τρεις βασικές πολιτικές της Βικιπαίδειας, μαζί με την ουδετερότητα και την επαληθευσιμότητα. Οι πολιτικές αυτές είναι συμπληρωματικές μεταξύ τους και συνθέτουν βασικά κριτήρια για την ποιότητα και αξιοπιστία των άρθρων.
Η Βικιπαίδεια δεν είναι δικτυακός τόπος με σκοπό την παρουσίαση πρωτότυπων ερευνών.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Τί είναι πρωτότυπη έρευνα;
Πρωτότυπη έρευνα είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται στη Βικιπαίδεια ως αναφορά σε υλικό που παρατίθεται σε άρθρα, και το οποίο δεν έχει ήδη δημοσιευτεί σε κάποια αξιόπιστη και ευρύτερα αποδεκτή πηγή. Σύμφωνα με αυτό τον ορισμό, καλύπτει τις περιπτώσεις αδημοσίευτων θεωρίων, δεδομένων, δηλώσεων, όρων ή ιδεών. Περιλαμβάνει ακόμα ερμηνείες, αναλύσεις ή συνθέσεις δημοσιευμένων πληροφοριών που σύμφωνα με τη δήλωση του ιδρυτή της Βικιπαίδειας Τζίμι Γουέιλς, αντιπροσωπεύουν "μυθιστορηματικές διηγήσεις ή ιστορική ερμηνεία".
[Επεξεργασία] Πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές
- Πρωτογενείς πηγές παρουσιάζουν πληροφορίες ή δεδομένα, και περιλαμβάνουν αρχαιολογικά ευρήματα, φωτογραφίες, ιστορικά ντοκουμέντα όπως ημερολόγια, απογραφές, δημόσια έγγραφα ή συνεντεύξεις, αποτελέσματα ερευνών, αρχεία μελετών.
- Δευτερογενείς πηγές παρουσιάζουν γενικεύσεις, αναλύσεις, συνθέσεις, ερμηνείες ή εκτιμήσεις δεδομένων ή πληροφοριών.
Πρωτότυπη έρευνα που οδηγεί στην δημιουργία μίας νέας πρωτογενούς πηγής δεν επιτρέπεται, ωστόσο έρευνα που συνίσταται στη συλλογή και οργάνωση πληροφοριών πρωτογενών ή δευτερογενών πηγών είναι αποδεκτή και ενθαρύνεται. Στην πραγματικότητα, κάθε άρθρο της Βικιπαίδειας θα πρέπει να στηρίζεται σε συλλογή πληροφοριών από πρωτογενείς ή δευτερογενείς πηγές. Αυτό δεν αποτελεί πρωτότυπη έρευνα, αλλά έρευνα βασισμένη σε πηγές και είναι θεμελιώδης αρχή για την δημιουργία ενός εγκυκλοπαιδικού άρθρου.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν σε ένα άρθρο (1) δηλώνεται κάποιο στοιχείο του οποίου η ακρίβεια είναι εύκολο να επαληθευτεί από τον καθένα, χωρίς να προαπαιτείται ειδική γνώση, και (2) δεν γίνεται καμία ανάλυση, σύνθεση ή αποτίμηση, τότε μπορεί να στηρίζεται αποκλειστικά σε πρωτογενείς πηγές.
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα άρθρα περιέχουν υλικό στη βάση της επαληθευσιμότητας (και όχι της αλήθειας). Αυτό σημαίνει πως γίνεται αναφορά σε ό,τι δημοσιεύεται από άλλες δευτερογενείς πηγές, ανεξάρτητα από το βαθμό με τον οποίο συμφωνούμε με αυτό. Για την αποφυγή πρωτότυπων ερευνών, καθώς επίσης και για την βελτίωση της ποιότητας των άρθρων, είναι θεμελιώδες να χρησιμοποείται πρωτογενές υλικό το οποίο έχει δημοσιευτεί από έναν αξιόπιστο εκδότη (π.χ αποκλείεται υλικό που δημοσιεύει αυτόνομα ένας ερευνητής) και υλικό το οποίο είναι προσβάσιμο είτε στο διαδίκτυο είτε σε κάποια δημόσια βιβλιοθήκη. Η παράθεση πηγών είναι πολύ σημαντική, ώστε οι αναγνώστες του άρθρου να είναι σε θέση ανατρέξουν οι ίδιοι σε αυτές προκειμένου να επιβεβαιώσουν κάποια πληροφορία ή ακόμα και να επιβεβαιώσουν την ίδια την πηγή.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να υπάρχει διχογνωμία ή διαμάχη γύρω από κάποιο θέμα αλλά και γύρω από την έννοια της αξιοπιστίας των σχετικών πηγών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Εφόσον δεν μπορεί να υπάρξει τελικά μία συμφωνία, το άρθρο θα πρέπει να πληροφορεί για την ύπαρξη της διχογνωμίας, προβάλλοντας τις διαφορετικές θέσεις, στα πλαίσια πάντα της πολιτικής της ουδετερότητας.
[Επεξεργασία] Γιατί αποφεύγεται η πρωτότυπη έρευνα;
Η πρωταρχική αιτία για την οποία έχει επιβληθεί η συγκεκριμένη πολιτική, είναι για την αντιμετώπιση ενός πραγματικού ζητήματος: άνθρωποι με προσωπικές θεωρίες οι οποίες γίνονται αποδεκτές από ελάχιστους, θα ήταν δυνατό να χρησιμοποιήσουν την Βικιπαίδεια προκειμένου να προωθήσουν τις απόψεις τους αλλά και τους ίδιους. Είναι σαφές πως τέτοιου είδους υλικό δεν ανήκει σε μία εγκυκλοπαίδεια, ωστόσο χωρίς αυτή την πολιτική θα ήταν αδύνατο να αποκλειστεί, καθώς οι συγκεκριμένοι άνθρωποι θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν αναφορές σε αυτόνομες δημοσιεύσεις που δεν διακρίνονται όμως από αποδοχή μιας ευρύτερης επιστημονικής ή άλλης κοινότητας. Θεωρίες ή άλλου τύπου πληροφορίες που στερούνται αξιοπιστίας και σοβαρότητας, δεν δημοσιεύονται σχεδόν ποτέ σε αξιόπιστες και ευρύτερα αποδεκτές εκδόσεις, γεγονός που αποτελεί και τη βάση της συγκεκριμένης πολιτικής.
Η πολιτική όχι πρωτότυπη έρευνα βοηθά επιπλέον στην εξασφάλιση της αξιοπιστίας με διάφορους τρόπους:
- Είναι υποχρέωση της Βικιπαίδειας απέναντι στους αναγνώστες της, οι πληροφορίες που παρέχει να είναι αξιόπιστες και έγκυρες. Για το λόγο αυτό βασιζόμαστε σε αξιόπιστες και έγκυρες πηγές που έχουν δημοσιευτεί.
- Έγκυρες πηγές, παρέχουν στους αναγνώστες υλικό που μπορούν να συμβουλευτούν περαιτέρω για την πραγματοποίηση μιας δικής τους έρευνας.
- Βασιζόμενοι σε δημοσιευμένες πηγές, μπορούν να παρουσιαστούν όλες οι απόψεις γύρω από ένα θέμα, προς εξασφάλιση της ουδετερότητας.
- Η χρήση έγκυρων πηγών μπορεί να ωθήσει τρίτα πρόσωπα στην επεξεργασία άρθρων. Για παράδειγμα αν κάποιος γνωρίζει μία πηγή που αποτυπώνει μία άποψη ή θέση που δεν περιέχεται σε κάποιο άρθρο, ενδεχομένως να προσθέσει μια σχετική αναφορά, χωρίς το φόβο της απομάκρυνσής του αφού θα βασίζεται σε μία έγκυρη πηγή.
[Επεξεργασία] Τί αποκλείεται;
Μία συνεισφορά ενός χρήστη αναγνωρίζεται ως πρωτότυπη έρευνα αν προτείνει νέες ιδέες ή επιχειρήματα. Πιο συγκεκριμένα αν:
- εισάγει μία θεωρία ή μέθοδο, ή
- εισάγει πρωτότυπες ιδέες ή
- ορίζει νέα ορολογία ή
- παρέχει νέους ορισμούς καθιερωμένων όρων ή
- εισάγει ένα επιχείρημα ή μία άποψη (χωρίς την παράθεση έγκυρων πηγών) που αντικρούει ή υποστηρίζει μία άλλη ιδέα, θεωρία ή θέση, ή
- εισάγει νεολογισμούς χωρίς αυτοί να είναι καταχωρημένοι σε αξιόπιστες πηγές, ή
- συνθέτει δεδομένα κατά τρόπο ώστε να ενισχύεται η θέση του συντάκτη, χωρίς όμως να παρατίθεται μια αξιόπιστη πηγή που να στηρίζει την σύνθεση αυτή.
Το γεγονός ότι αποκλείεται από τη Βικιπαίδεια κάποια πληροφορία, δεν σημαίνει πως αυτή είναι εσφαλμένη, απλώς η Βικιπαίδεια δεν είναι ο χώρος για να φιλοξενηθεί. Ακόμα και εργασίες ικανές να διεκδικήσουν βραβεία Νόμπελ θα αποκλείονταν αν γινόταν προσπάθεια να παρουσιαστούν πρώτα στη Βικιπαίδεια.
[Επεξεργασία] Αντιμετώπιση θεωριών
Ειδικότερα για άρθρα που αφορούν σε θεωρίες, θα πρέπει γενικά:
- να δηλώνονται οι βασικές έννοιες που είναι απαραίτητες για την κατανόηση τους,
- να δηλώνονται οι γνωστές και ευρύτερα αποδεκτές ιδέες και να καταδεικνύεται ποια είναι η επικρατέστερη άποψη. Θεωρίες που είναι αποδεκτές από εξαιρετικά μικρό αριθμό ανθρώπων δεν είναι αναγκαίο να αναφέρονται.
[Επεξεργασία] Σχόλια του ιδρυτή της Βικιπαίδειας
Ο ιδρυτής της Βικιπαίδειας, Τζίμι Γουέιλς, αναφερόμενος στην πολιτική όχι πρωτότυπη έρευνα έχει δηλώσει:
Ο όρος "πρωτότυπη έρευνα" προήλθε αρχικά στην προσπάθεια εύρεσης ενός πρακτικού τρόπου αντιμετώπισης "εκκεντρικών" θεωριών φυσικής, από τις οποίες υπάρχει πληθώρα στο διαδίκτυο. Η βασική ιδέα είναι η εξής: Μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο για εμάς να αποφανθούμε έγκυρα αν κάτι είναι σωστό ή όχι. Δεν επαφίεται σε μας να καθορίσουμε αν η ευφάνταστη θεωρία κάποιου είναι έγκυρη, στην πράξη δεν μπορούμε πραγματικά να το κάνουμε. Αυτό όμως που μπορούμε να κάνουμε, είναι να ελέγξουμε αν έχει δημοσιευτεί σε έγκυρα περιοδικά ή από αξιόπιστους εκδότες. Είναι λοιπόν αρκετά πρακτικό να αποφεύγουμε να κρίνουμε την εγκυρότητα κάποιων πραγμάτων, εμμένοντας απλά σε εκείνα που έχουν κριθεί ως έγκυρα από ανθρώπους που είναι κατάλληλοι να αποφασίσουν. Ακριβώς η ίδια αρχή ισχύει και για την ιστορία.[1]
[Επεξεργασία] Δείτε επίσης
[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Academic Publishing Wiki - ένα βίκι που καλωσορίζει την πρωτότυπη έρευνα
- Wikiresearch, πρόταση για ένα βίκι πρωτότυπης έρευνας.