Χρήστης:Geraki/Γλωσσική αρτιότητα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

{{{1}}}

H ποιότητα της γλώσσας ενός κειμένου δεν είναι δευτερεύουσα σε σχέση με το περιεχόμενό του. Το μέσο ενός μηνύματος, η γλώσσα σε αυτή την περίπτωση, επιδρά στο περιεχόμενο του μηνύματος. Γι’ αυτό στα άρθρα της Βικιπαίδειας χρειάζεται προσοχή και η γλώσσα. Οι παρακάτω οδηγίες περιγράφουν αυτό που επιδιώκεται ως ιδανικό. Δεν αποσκοπούν στην αποθάρρυνση οποιουδήποτε χρήστη μπορεί να συμβάλει στη Βικιπαίδεια, ακόμα και αν τα κείμενά του δεν πληρούν αυτές τις γλωσσικές προϋποθέσεις. Άλλοι χρήστες μπορούν να βελτιώσουν γλωσσικά όσα άρθρα νομίζουν ότι χρειάζονται βελτίωση.

Η ιδανική γλώσσα ενός άρθρου έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

  • Είναι σαφής και κατανοητή όχι μόνο στους ειδικούς ενός θέματος αλλά και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό.

Σαφής και κοινά κατανοητή είναι η γλώσσα ενός άρθρου όταν χρησιμοποιεί ειδική επιστημονική ορολογία και ευρύτερα γνωστό λεξιλόγιο σε αρμονική αναλογία μεταξύ τους. Η Βικιπαίδεια δεν είναι βάση δεδομένων για ειδικούς. Είναι εγκυκλοπαίδεια που φιλοδοξεί να διαδώσει τη γνώση όσο ευρύτερα γίνεται. Γι’ αυτό η ειδική ορολογία πρέπει να ερμηνεύεται στο άρθρο και να μην θεωρείται γνωστή.

Σημειώνεται ότι η ερμηνεία ενός όρου δεν είναι απαραίτητο να αναγράφεται ως ορισμός διασπώντας τη ροή του κειμένου. Αν είναι αναγκαστικά μακροσκελής, μπορεί να αναγράφεται σε ιδιαίτερο λήμμα, στο οποίο θα παραπέμπεi εσωτερικός σύνδεσμος από τον ειδικό όρο μέσα στο αρχικό άρθρο. Συντομότερες ερμηνείες μπορούν να τοποθετούνται σε υποσημειώσεις ή ακόμα και μέσα στο κείμενο του άρθρου. Συχνά η ερμηνεία ενός όρου μπορεί να συνάγεται εύκολα από τα συμφραζόμενα, αν είναι κατάλληλα διατυπωμένα, ή από εποπτικό υλικό (εικόνες, διαγράμματα).

Άλλοι τρόποι για να ερμηνευθεί ένας ειδικός όρος χωρίς να διασπαστεί η ροή του κειμένου είναι:

Η επεξήγηση με κόμμα μετά τον ειδικό όρο:

Πυρήνας του ελληνικού ναού είναι ο σηκός, ένα κτήριο ορθογώνιας κάτοψης με είσοδο στην ανατολική στενή πλευρά

Η εναλλαγή του όρου και συνωνύμων του σε διαφορετικά σημεία του κειμένου:

Πυρήνας του ελληνικού ναού είναι ο σηκός, με είσοδο στην ανατολική στενή πλευρά. [...] Aυτό το κτήριο ορθογώνιας κάτοψης περιβάλλεται από κίονες.

Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει ο συντάκτης του κειμένου να χρησιμοποιεί την κατάλληλη διατύπωση, που θα οδηγεί τον αναγνώστη να συνδέσει τον ειδικό όρο με τα συνώνυμα ή την ερμηνεία του.

  • Είναι ξεκάθαρη, χωρίς διφορούμενα νοήματα ή υπαινιγμούς που μπορεί να οδηγήσουν σε παρανοήσεις.

Η αμφισημία χαρακτηρίζει τη συγκινησιακή γλώσσα της λογοτεχνίας, όχι την αναφορική χρήση της γλώσσας, όπως αυτή απαιτείται για ένα λήμμα εγκυκλοπαίδειας.

  • Βασίζεται στους καθιερωμένους κανόνες της ορθογραφίας, της γραμματικής και συντακτικού της νέας ελληνικής γλώσσας.
  • Είναι απόλυτα ουδέτερη και αμερόληπτη, χωρίς χρήση όρων που συνδέονται με συγκεκριμένες ιδεολογίες και απόψεις για το θέμα.
  • Είναι ακριβής και λιτή. Δεν περιέχει τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από όσα απαιτούνται για την πλήρη κάλυψη του θέματος που αναπτύσσεται.

Ο Φίλιππος Β', μονάρχης της Μακεδονίας, ... Προτιμότερο: Ο Φίλιππος Β', βασιλιάς της Μακεδονίας, ... (ακρίβεια)

Οι πολύνεκρες μάχες κατάφεραν ένα τρομακτικό πλήγμα στο έμψυχο δυναμικό του λαού

Προτιμότερο: Οι πολύνεκρες μάχες κατάφεραν ένα τρομακτικό πλήγμα στο λαό (λιτότητα)

  • Είναι φυσική και αβίαστη.

Αφύσικες είναι π.χ. οι διαδοχικές δευτερεύουσες προτάσεις, που εξαρτώνται κάθε μια από την προηγούμενη.

Το πρόγραμμα πήρε το όνομα του από τον εμπνευστή του, ο οποίος το ονόμασε Απόλλωνα, ο οποίος ήταν αρχαίος Έλληνας θεός.

Προτιμότερο: Το πρόγραμμα ονομάστηκε από τον εμπνευστή του με το όνομα του Απόλλωνα, του αρχαίου Έλληνα θεού.

  • Είναι συναρπαστική και επιβλητική, με εναλλαγές στη δομή και το μήκος των προτάσεων.
  • Δεν αναμειγνύει διαφορετικά είδη ύφους

Ανάμειξη ύφους έχουμε π.χ. όταν σε ένα κείμενο της Κοινής Νεοελληνικής εμφανίζονται χωρίς ιδιαίτερο λόγο τύποι της Καθαρεύουσας. Πριν χρησιμοποιήσετε ένα τύπο της Καθαρεύουσας, σκεφτείτε μήπως μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντίστοιχος δόκιμος τύπος στη Νέα Ελληνική χωρίς να αλλοιωθεί το νόημα. Η διασπορά αρχαϊσμών σε ένα κείμενο δεν το κάνει πιο σοβαρό, πυκνό ή επιστημονικό, μόνο δασκαλίστικο και κακόγουστο.

Οι φάλαγγες οπλιτών είχαν τοποθετηθεί στο κέντρο αμφότερων των πλευρών.

Προτιμότερο: Οι φάλαγγες οπλιτών είχαν τοποθετηθεί στο κέντρο των δύο πλευρών.

Οι λογαριασμοί είθισται να εξωφλούνται πριν το τέλος του μήνα

Προτιμότερο: Οι λογαριασμοί συνηθίζεται να εξωφλούνται πριν το τέλος του μήνα

Άλλη συχνή περίπτωση ανάμειξης διαφορετικών ειδών ύφους έχουμε όταν διασπείρονται σε γραπτά κείμενα της Κοινής Νεοελληνικής λέξεις ή εκφράσεις του καθημερινού προφορικού λόγου ή του ακραίου Δημοτικισμού.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Χρήση του κόμματος

Το κόμμα ( , ) χρησιμοποιείται στο γραπτό λόγο για τη δήλωση μιας μικρής διακοπής της φωνής, μιας «αναπνοής». Μπορεί να χωρίζει μεμονωμένους συντακτικούς όρους μιας πρότασης, παρενθετικές φράσεις ή ολόκληρες προτάσεις. Η χρήση του κόμματος αποτελεί σημαντικό υφολογικό εργαλείο, συχνά όμως επηρεάζει και το περιεχόμενο του μηνύματος που μεταδίδεται.

[Επεξεργασία] Μεταξύ συντακτικών όρων

Με κόμμα χωρίζονται δύο ή και περισσότεροι συντακτικά όμοιοι όροι ενός ασύνδετου σχήματος, όροι δηλ. που εμφανίζονται διαδοχικά στην ίδια θέση της πρότασης και δεν συνδέονται με συμπλεκτικούς ή διαχωριστικούς συνδέσμους (και, κι, ούτε, ή, είτε, μήτε). Οι όροι αυτοί δεν πρέπει απαραίτητα να είναι όμοιοι και γραμματικά ή να ανήκουν στο ίδιο μέρος του λόγου, αρκεί να έχουν την ίδια συντακτική λειτουργία. Η συνήθης μετάβαση από το ασύνδετο στο πολυσύνδετο σχήμα πριν τον τελευταίο όμοιο όρο δηλώνει ότι η απαρίθμηση των όμοιων όρων πλησιάζει στο τέλος της.

...

[Επεξεργασία] Παρενθετικές φράσεις

...

[Επεξεργασία] Μεταξύ προτάσεων

...

Οι αναφορικές προτάσεις που εισάγονται με που χωρίζονται με κόμμα μόνον όταν είναι προσθετικές, όταν δηλ. δεν αποτελούν απαραίτητο συμπλήρωμα του όρου που προσδιορίζουν ή αναφέρονται στο σύνολο των αντικειμένων που δηλώνει ο όρος. Στην αντίθετη περίπτωση δεν μπαίνει κόμμα πριν το που.

Τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρίσκονται στο μουσείο του Ναυπλίου μαρτυρούν την υψηλή στάθμη του Μυκηναϊκού Πολιτισμού (Αρχαιολογικά ευρήματα υπάρχουν σε πολλά μουσεία. Όσα από αυτά φυλάσσονται στο Μουσείο του Ναυπλίου, μαρτυρούν....)

Αυτά τα αρχαιολογικά ευρήματα, που βρέθηκαν στις τελευταίες ανασκαφές της Ακρόπολης, παρέχουν πληροφορίες για την οικονομία της αρχαίας Αθήνας. (Πιο πάνω γίνεται λόγος για τα αρχαιολογικά ευρήματα των τελευταίων ανασκαφών της Ακρόπολης. Όλα αυτά τα νέα ευρήματα παρέχουν πληροφορίες για την οικονομία της αρχαίας Αθήνας)

[Επεξεργασία] Κεφαλαίο αρχικό γράμμα

...