Κρητική Λογοτεχνία (1453-1669)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η λογοτεχνική παραγωγή της Κρήτης κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας είναι πολύ αξιόλογη και σημαντική για την μετέπειτα πορεία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Όπως και όλη η παραγωγή της ίδιας περιόδου στην Ελλάδα, είναι αποκλειστικά έμμετρη. Η πλούσια παραγωγή οφείλεται στην οικονομική και πνευματική ανάπτυξη που παρατηρήθηκε στην Κρήτη κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας. Η ειρηνική διαβίωση και η επαφή με έναν ανεπτυγμένο πνευματικά και πολιτιστικά λαό ήταν οι παράγοντες που συνετέλεσαν στην άνθηση των γραμμάτων και στην εμφάνιση αξιόλογης λογοτεχνικής παραγωγής.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Περίοδοι της Κρητικής Λογοτεχνίας

Η παραγωγή χωρίζεται σε δύο περιόδους. Η πρώτη ξεκινά από τα μέσα του 14ου αι. και καταλήγει το 1590. Ονομάζεται "περίοδος της προετοιμασίας", γιατί η παραγωγή ακόμα δεν διαφοροποιείται από τη βυζαντινή παράδοση και τη δυτική λογοτεχνία του Μεσαίωνα. Η δεύτερη, 1590-1669 (άλωση της Κρήτης από τους Τούρκους), είναι η περίοδος της ακμής.

[Επεξεργασία] Περίοδος της προετοιμασίας

Ξεκινά με τα ποιήματα του Στέφανου Σαχλίκη (1330-1391 περίπου). Τα ποιήματα της περιόδου χωρίζονται στις εξής κατηγορίες:

  • διδακτικά. Εκπρόσωποι: Λεονάρδος Ντελλαπόρτας (1330-1420), Μαρίνος Φαλιέρος (1395-1474), Μπεργαδής (το έργο του "Απόκοπος εκδίδεται το 1509), Γεώργιος Χούμνος (τέλη 15ου αι.)
  • σατιρικά. Εκπρόσωποι και έργα: Σαχλίκης,ανώνυμα έργα όπως Γαδάρου, λύκου και αλουπούς διήγησις ωραία, Ο κάτης και οι ποντικοί κ.α.
  • ερωτικά. Εκπρόσωποι και έργα: Μαρίνος Φαλιέρος, Ιστορία και Όνειρο, Ερωτικό Ενύπνιον, ανώνυμο Ριμάδα κόρης και νιού.
  • ιστορικά. Έργα: Η συμφορά της Κρήτης, του Μανόλη Σκλάβου, Μάλτας Πολιορκία του Αντωνίου Αχέλη.

[Επεξεργασία] Περίοδος της ακμής

Χαρακτηριστικά:

  • καλλιέργεια του κρητικού ιδιώματος και εξύψωσή του σε λογοτεχνική γλώσσα
  • έμπνευση από ιταλικά κυρίως έργα της Αναγέννησης
  • όχι δουλική μίμηση των προτύπων αλλά δημιουργική αφομοίωση.
  • κυριότερα είδη: ειδύλλιο, έμμετρη μυθιστορία, δράμα (ποιμενικό, θρησκευτικό, τραγωδία, κωμωδία).

Κυριότεροι εκπρόσωποι και έργα:

  • Η Βοσκοπούλα, ειδύλλιο. Περίπου 1600
  • Ερωφίλη, τραγωδία του Γεωρ. Χορτάτση.
  • Βασιλεύς ο Ροδολίνος, τραγωδία του Ιωάννη - Ανδρέα Τρωίλου, 1647
  • Ζήνων, τραγωδία ανωνύμου
  • Κατζούρμπος, κωμωδία του Γεωργίου Χορτάτση, 1600 περίπου
  • Στάθης, κωμωδία ανωνύμου (ίσως του Χορτάτση)
  • Φορτουνάτος, κωμωδία του Μάρκου- Αντώνιου Φώσκολου, 1655
  • Γύπαρις ή Πανώρια, ποιμενικό δράμα του Χορτάτση, πριν το 1600
  • Θυσία του Αβραάμ, θρησκευτικό δράμα του Κορνάρου
  • Ερωτόκριτος, έμμετρη μυθιστορία του Κορνάρου

[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία

  • Κ.Θ.Δημαρά, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Ίκαρος, Αθήνα 1975
  • Λίνου Πολίτη, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, ΜΙΕΤ,Αθήνα 1978
  • Π.Δ.Μαστροδημήτρη, Η ποίηση του Νέου Ελληνισμού, Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, Αθήνα 2001
  • Π.Δ.Μαστροδημήτρη, Εισαγωγή στη νεοελληνική φιλολογία, εκδ.Δόμος, Αθήνα 2005