Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το έμβλημα του ΠΑ.ΣΟ.Κ.
Το έμβλημα του ΠΑ.ΣΟ.Κ.

Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑ.ΣΟ.Κ.) είναι ελληνικό πολιτικό κόμμα. Ιδρύθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974 από τον Ανδρέα Παπανδρέου. Με βάση την ιδρυτική του διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη σκοπός της ίδρυσης του ήταν να επιφέρει στην χώρα Εθνική Ανεξαρτησία - Λαϊκή Κυριαρχία - Κοινωνική Απελευθέρωση, αρχές τις οποίες προωθούσαν ο ιδρυτής Ανδρέας Παπανδρέου και πολλά από τα ιδρυτικά στελέχη και οι οποίες βρίσκονταν σε κρίση λόγω της δικτατορίας των συνταγματαρχών που μόλις είχε πέσει.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Ο δρόμος προς την εξουσία

Το 1974 ο Ανδρέας Παπανδρέου καλεί σε αυτοοργάνωση τις λαϊκές δυνάμεις δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο το πρώτο μαζικό κόμμα εξουσίας στην περίοδο της μεταπολίτευσης. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. κατεβαίνει για πρώτη φορά σε εθνικές εκλογές το Νοέμβριο του 1974 , παίρνοντας ποσοστό 13,5%, εκλέγοντας 15 βουλευτές. Στις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 1977 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. διπλασιάζει το ποσοστό του και εκλέγει 92 βουλευτές. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. γίνεται πλέον Αξιωματική Αντιπολίτευση.

[Επεξεργασία] Τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης

Τον Οκτώβρη του 1981 το ΠΑ.ΣΟ.Κ., με το σύνθημα «Αλλαγή» και «Η Ελλάδα στους Έλληνες» κερδίζει τις βουλευτικές εκλογές με ποσοστό 48% και εκλέγει 173 βουλευτές. Σχηματίζεται η πρώτη αυτοδύναμη σοσιαλιστική κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Το 1ο Συνέδριο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. διεξάγεται 3 χρόνια μετά από την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας. Επανεκλέγεται ομόφωνα ο Ανδρέας Παπανδρέου ως Πρόεδρος του Κινήματος. Τον Ιούνιο του 1985, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 45%, εκλέγει 161 βουλευτές και σχηματίζει και πάλι αυτοδύναμη κυβέρνηση. Η αναπτυξιακή στρατηγική που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα από τις κυβερνήσεις ΠΑ.ΣΟ.Κ. την περίοδο 1984 μέχρι το 1993 (που καλύπτει τόσο τα Μ.Ο.Π. όσο και το Α΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης) χαρακτηρίστηκε κυρίως από τη μεγάλη διασπορά των διαθέσιμων πόρων σε μικρά έργα υποδομής σε ολόκληρη τη χώρα. Η πολιτική αυτή στήριξε την οικονομική δραστηριότητα και διευκόλυνε τη βελτίωση του επιπέδου ζωής στις αγροτικές και περιμετρικές περιοχές. Αναβάθμισε το επαρχιακό δίκτυο μεταφορών και ενίσχυσε τον εκσυγχρονισμό των μικρών γεωργικών επιχειρήσεων και την ίδρυση ξενοδοχείων μικρού και μεσαίου μεγέθους σε πολλές περιοχές.

[Επεξεργασία] Η κρίσιμη περίοδος της αντιπολίτευσης

Το 1989, περίοδο μεγάλης πολιτικής έντασης, λόγω του οικονομικού σκανδάλου Κοσκωτά, και με τον ιδρυτή του άρρωστο (καρδιακά προβλήματα) το ΠΑ.ΣΟ.Κ. χάνει τις εκλογές. Την περίοδο της συγκυβέρνησης Τζανή Τζανετάκη οι βουλευτές της Ν.Δ. και του Συνασπισμού παραπέμπουν τον ιδρυτή του κινήματος και πολλά από τα στελέχη του στο Ειδικό Δικαστήριο για τις κατηγορίες περί εμπλοκής τους στο Σκάνδαλο Κοσκωτά, αλλά και για υποκλοπές τηλεφωνικών συνδιαλέξεων από την Ε.Υ.Π. (Κ.Υ.Π.).Με τα στελέχη του υπόδικα και έπειτα από τρεις συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις το ΠΑ.ΣΟ.Κ. βρίσκεται στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

[Επεξεργασία] Τα τελευταία χρόνια της διακυβέρνησης

Τον Οκτώβριο του 1993 και μετά την απόφαση του ειδικού δικαστηρίου το οποίο έκρινε αθώο τον ιδρυτή του ΠΑ.ΣΟ.Κ., το κίνημα επανέρχεται στην εξουσία με ποσοστό 47%. Ο Ανδρέας Παπανδρέου σχηματίζει και πάλι κυβέρνηση. Τον Οκτώβριο του 1995 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. εισέρχεται σε κρίσιμη περίοδο εντάσεων και εσωκομματικών τριβών. Στην Κεντρική Επιτροπή παραιτείται ο Δημήτρης Τσοβόλας για να ιδρύσει αργότερα το Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα (ΔΗ.Κ.ΚΙ.). Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής εκλέγεται ο Κώστας Σκανδαλίδης μετά την είσοδο του Άκη Τσοχατζόπουλου στην κυβέρνηση. Λίγες μέρες μετά ο Ανδρέας Παπανδρέου εισέρχεται στο Ωνάσειο με νέα κρίση της υγείας του.

Το 1996 η κεντρική επιτροπή με εισήγηση του Κώστα Σκανδαλίδη αποφασίζει τις διαδικασίες εκλογής του Πρωθυπουργού από την κοινοβουλευτική ομάδα του Κινήματος μετά την ιστορική παραίτηση του Ανδρέα Παπανδρέου στις 17 Ιανουαρίου. Την επόμενη μέρα η κοινοβουλευτική ομάδα εκλέγει ανάμεσα στους Κώστα Σημίτη, Άκη Τσοχατζόπουλο, Γεράσιμο Αρσένη και Γιάννη Χαραλαμπόπουλο, τον Κώστα Σημίτη ως νέο Πρωθυπουργό της χώρας. Τον Ιούνιο του 1996 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. χάνει τον ιδρυτή και ηγέτη του Ανδρέα Παπανδρέου και το 4ο Συνέδριο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. εκλέγει τον Κώστα Σημίτη πρόεδρο του κινήματος.

Με επί κεφαλής τον Κώστα Σημίτη το ΠΑ.ΣΟ.Κ. κερδίζει τις εθνικές εκλογές τον Σεπτέμβριο του 1996. Στις επόμενες εκλογές τον Απρίλιο του 2000, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. με επί κεφαλής τον Κώστα Σημίτη κερδίζει και πάλι τις εκλογές με ποσοστό 43,79% έναντι 42,73% της Ν.Δ., εκλέγοντας 158 βουλευτές. Τον Φεβρουάριο του 2004 με μια ασυνήθιστη για τα ελληνικά δεδομένα διαδικασία, εκλέγεται ο γιος του Α. Παπανδρέου, ο Γιώργος Παπανδρέου ως πρόεδρος του κόμματος με πανελλαδικό δημοψήφισμα – στη διαδικασία εκλογής του νέου προέδρου συμμετέχουν περισσότεροι από 1.000.000 πολίτες, μέλη και φίλοι του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Χαρακτηριστικό είναι πως ο Γιώργος Παπανδρέου εξελέγη χωρίς αντίπαλο στην «αναμέτρηση» αυτή.


Η ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ, με έμφαση στη σύγχρονη εποχή
Η ανασυγκρότηση του ΠΑΣΟΚ, με έμφαση στη σύγχρονη εποχή

[Επεξεργασία] Σήμερα

Στις εκλογές του Μαρτίου του 2004 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. έπειτα από 20 χρόνια διακυβέρνησης της χώρας αναδεικνύεται δεύτερο κόμμα με ποσοστό 40,55% και περνάει στο χώρο της αντιπολίτευσης. Παράλληλα αρχίζει μια βαθιά διαδικασία ανασυγκρότησης του κινήματος σε όλα τα επίπεδα και προσαρμογής της οργανωτικής του δομής στις απαιτήσεις της εποχής μας με έμφαση στη συμμετοχή του πολίτη, στην αποκέντρωση και τη χρήση νέων τεχνολογιών.

[Επεξεργασία] Κυβερνητικό έργο

Κατά τη διάρκεια διακυβέρνησης της χώρας από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. πραγματοποιήθηκαν διάφορες μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς του κράτους οι οποίες συντέλεσαν σημαντικά στην οργάνωση και τον εξευρωπαϊσμό του. Δημιουργήθηκαν θεσμοί όπως το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.), το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού του δημόσιου τομέα (Α.Σ.Ε.Π.), ο Συνήγορος του πολίτη, κατασκευάστηκαν κέντρα υγείας, περιφερειακά και νομαρχιακά νοσοκομεία, έγινε πράξη η δωρεάν παιδεία, κατοχυρώθηκε η αυτοδιοίκηση των Τριτοβάθμιων Ιδρυμάτων και ιδρύθηκαν τα Τ.Ε.Ι., το Ανοικτό Πανεπιστήμιο και το ολοήμερο σχολείο, αναγνωρίστηκε οριστικά η Εθνική Αντίσταση και τα δικαιώματα των αγωνιστών της στον αγώνα κατά των κατακτητών, άλλαξε ο ρόλος και τη λειτουργία του συνδικαλιστικού κινήματος και αναγνωρίστηκε το δικαίωμα της απεργίας. Αποποινικοποιήθηκε η απιστία στον γάμο και νομιμοποιήθηκε ο πολιτικός γάμος. Δόθηκαν πολλά πολιτικά, κοινωνικά και νομικά δικαιώματα στις γυναίκες. Κατασκευάστηκαν μικρά και μεγάλα έργα υποδομής στην περιφέρεια με κονδύλια των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων (Μ.Ο.Π.) που ξεκίνησαν το 1984 και ολοκληρώθηκαν το 1993. Αναβαθμίστηκε η τοπική αυτοδιοίκηση. Η Ελλάδα εντάχθηκε στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση (Ο.Ν.Ε.). Τα τελευταία χρόνια διακυβέρνησης του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και με τη βοήθεια των ευρωπαϊκών κονδυλίων (Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, Κ.Π.Σ.) κατασκευάστηκαν σημαντικά έργα υποδομής, τα λεγόμενα «μεγάλα έργα» όπως το μετρό της Αθήνας, το νέο αεροδρόμιο της Αθήνας, η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, η Αττική Οδός, η Εγνατία Οδός, τα ολυμπιακά έργα κ.ά. με τα οποία άλλαξε η εικόνα της χώρας.

[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις