Αδαμάντιος Λεμός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Αδαμάντιος Λεμός
Μεγέθυνση
Αδαμάντιος Λεμός

Ο Αδαμάντιος Λεμός (1916, Καρδαμυλα, Χίος - 2006) ήταν σημαντική φυσιογνωμία του νεοελληνικού θεάτρου, 60 χρόνια θεατρικός δημιουργός, ηθοποιός, θιασάρχης, σκηνοθέτης, θεατροδάσκαλος, σκηνογράφος και ενδυματολόγος. Πέρα από τη συμμετοχή του σε μεγάλους θιάσους στα πρώτα του βήματα («Θίασος Κοτοπούλη», «Θίασος Κατερίνας», «Θυμελικός Θίασος Λίνου Καρζή», «Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν») και τη δημιουργία του «Θιάσου Λεμού» (έτος ιδρύσεως 1944), ο σημαντικός σταθμός της θεατρικής του δραστηριότητας είναι η περίοδος 1947-1950, όπου ξεκινάει την πρώτη μεταπολεμική έρευνα και προβολή των νέων θεατρικών δυνάμεων. Επίσης στην Αμερική δημιουργεί το πρώτο μόνιμο ελληνικό θέατρο 1957-1967.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Ηθοποιΐα

Το ημερολόγιο ενός Τρελλού
Μεγέθυνση
Το ημερολόγιο ενός Τρελλού

Ο Αδαμάντιος Λεμός δηλώνει πως είναι ένας ηθοποιός με δύο επιρροές. Αυτό που λένε παλιά σχολή, όπου οι μαθητευόμενοι έπαιρναν τα μυστικά των παλαιών μαστόρων, που και εκείνοι τα έπαιρναν από τους προηγούμενους και όπου η θεατρική λειτουργία βασίζονταν στο ένστικτο, τη φαντασία, τον αυτοσχεδιασμό και την αστραφτερή παρουσία του ηθοποιού πάνω στη σκηνή με μέτρο το μάγεμα, τη δημιουργική μέθεξη και την παθητική συμμετοχή του θεατή στα δρώμενα, και από την άλλη, η πολυπλοκότητα των διαφόρων ρευμάτων και επιστημονικών θεωριών, θέμα ανεξάντλητο που δεν μπορεί να αναπτυχθεί εδώ βέβαια.

Δείγματα της ερμηνείας του σε μια ευρύτερη γκάμα δραματικού, τραγικού, κωμικού, με πληθώρα χαρακτήρες, αποκαλύπτονται στην παρουσίαση των εκατοντάδων έργων και παραστάσεων που ακολουθούν, με επισφράγιση τους σχολιασμούς και τις κρίσεις των επώνυμων θεατρικών κριτικών στον αθηναϊκό και περιοδικό Τύπο.





[Επεξεργασία] Διδασκαλία θεάτρου

Η ιστορία μάς λέει, πως όλες οι θεατρικές ανακατατάξεις ξεκίνησαν με βάση τα πρωτογενή, ανόθευτα στοιχεία που τα ανιχνεύεις σε ένα μαθητευόμενο ηθοποιό, να τον πούμε ερασιτέχνη με την πραγματική έννοια του όρου και όχι σ’ ένα διαμορφωμένο επαγγελματία ηθοποιό, δηλώνει ο Αδαμάντιος Λεμός. Μ’ αυτή την αρχή ο Λεμός, σαν έμπειρος θεατροδάσκαλος, μαζί με τη θεωρητική κατάρτιση των σπουδαστών του, επεδίωκε με επίμονες πρακτικές ασκήσεις, να βρει και να χρησιμοποιήσει, αυτά τα σπάνια πρωτογενή στοιχεία. Εντυπωσιακό και εκπληκτικό ήταν το αποτέλεσμα στις μακροχρόνιες θεατρικές διακονεύσεις του σ’ αυτόν τον τομέα, καθώς προέκυψε σε όλες τις περιπτώσεις, όπως στη «Δραματική Σχολή του Δημοτικού Ωδείου Λαρίσης». Σε τοπικές διδασκαλίες ερασιτεχνικών σχημάτων, αλλά και παλιότερα, στην Αίγυπτο, στην Κύπρο, στην Αμερική, όπου έπλασε και ανέδειξε ηθοποιούς. Για παράδειγμα στο «Θεατρικό Εργαστήρι» του Δήμου Ηλιούπολης (1979 – 1989), όπου σε παραστάσεις εφαρμογής πολλών έργων, ξεχωρίζουμε την τιμητική βράβευσή του με το πρώτο βραβείο και μαζί το χρυσό μετάλλιο της πόλεως των Αθηνών ανάμεσα σε είκοσι επελεγμένα θεατρικά συγκροτήματα στους «Πανελλήνιους Αγώνες Ερασιτεχνικής Θεατρικής Δημιουργίας», που οργάνωσε ο Δήμος της Αθήνας.

[Επεξεργασία] Πρωτοπόρος

« …ο Λεμός είναι ένας πρωτοπόρος, εμψυχωτής, που κατέχει την ιδιαίτερη ικανότητα – και σαν μαγική δύναμη - να μαγνητίζει το περιβάλλον του …», αναφέρει ο Άλκης Θρύλος («Νέα Εστία» Ιούνιος 1949). Αμέτρητες είναι οι πρωτοποριακές θεατρικές του ενέργειες και κατακτήσεις. Πρωτόβγαλτος ακόμη στο επάγγελμα, τολμά να στήσει θέατρο με νέους συναδέλφους του, σε μια προσφυγική φτωχογειτονιά, στη Δραπετσώνα (καλοκαίρι 1940). Το ίδιο πείραμα το επαναλαμβάνει μέσα στην Κατοχή ( καλοκαίρι 1941), σε μια άλλη απομακρυσμένη υποβαθμισμένη περιοχή στην «Νανά», Λεωφόρος Βουλιαγμένης. Το ίδιο πάλι στη Αίγυπτο τον καιρό του πολέμου, καλύπτοντας τις θεατρικές ανάγκες του ελληνισμού της Αιγύπτου. Στην Κύπρο βάζει τις ρίζες ανάπτυξης και εδραίωσης του πρώτου επαγγελματικού Κυπριακού Θεάτρου.

Ο Λεμός όπου βρεθεί ανακαλύπτει χώρους που τους μετατρέπει σε θέατρα. Ορμητικός, προκλητικός στις επιδιώξεις του, κατορθώνει να γοητεύει πρωτογενές παρθένο θεατρικό κοινό και να του προτείνει ανανεωτικές θεατρικές φόρμες, όπως παραστάσεις σε μορφή λαϊκού πανηγυριού. Ξεκίνημα «Αρχαίο θέατρο Άργους» 1955, με κορύφωμα την ιστορική πρωτοποριακή έρευνα για την ανακάλυψη και προβολή των νέων θεατρικών δυνάμεων στα «Διονύσια» της Καλλιθέας (1947 -1950) και βέβαια τη δημιουργία του «Οργανισμού Ελληνικού Θεάτρου Αμερικής» (1957-1967). Αυτά και άλλα παραλειπόμενα αναφέρονται αναλυτικά στη συνέχεια που ακολουθεί.

[Επεξεργασία] Σκηνοθέτης

Η λέξη σκηνοθέτης, σκηνοθεσία, ήταν για πάρα πολλά χρόνια άγνωστη στην Ελλάδα. Μετά τον ερχομό του θεατρικού αναμορφωτή Κωνσταντίνου Χρηστομάνου από την Ευρώπη το 1901, συναντάμε αραιά και πού μεταφρασμένη την ξενικής προέλευσης λέξη "Regisseur". Περίπτωση Θωμά Οικονόμου και Φώτου Πολίτη και αργότερα οι Ροντήρης, Μουζενίδης, Καραντινός και μετά Σαραντίδης, Κουν στο ελεύθερο θέατρο, για να σταθούμε στους παλαιότερους μέχρι το 1940, που παρουσιάστηκε γενικά ο όρος σκηνοθέτης.

Προηγούμενα την ιδιότητα αυτή, τη διανομή ρόλων, τη διδασκαλία, το στήσιμο της παράστασης και τις άλλες λεπτομέρειες την επωμίζονταν ο θιασάρχης, χωρίς αρχικά να χρησιμοποιείται ο όρος σκηνοθεσία. Η γενίκευση του όρου άρχισε τα τελευταία 50 χρόνια, όταν η ιδιότητα αυτή έγινε θεσμός.

Σε αυτή την κατηγορία ανήκει ο Λεμός με τα εκατοντάδες έργα που σκηνοθέτησε στα 60 χρόνια της θεατρικής του παρουσίας ως ηθοποιού και θιασάρχη και τελευταία, ως σκηνοθέτη, («Εθνικό Θέατρο», «ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Β. Αιγαίου») κτλ.

[Επεξεργασία] Σκηνογραφία

Δον Καμίλλο
Μεγέθυνση
Δον Καμίλλο

Αμέτρητες είναι οι σκηνογραφίες του Αδαμάντιου Λεμού, όχι μονάχα σε σχέδια και μακέτες, αλλά και σε κατασκευές, σε όποια πόλη και σε όποια εποχή ο Λεμός έστηνε θέατρο, όταν τύχαινε να μην υπάρχει ταλαντούχος και ονομαστός σκηνογράφος ή ακόμα αν τύχαινε να μην υπάρχει οικονομική επάρκεια. Μερικά δείγματα της δουλειάς του τα βλέπουμε σε φωτογραφικές απεικονίσεις έργων και παραστάσεων όλων των κατηγοριών, όπου από σεμνότητα σε πολλές περιπτώσεις δεν αναφέρεται το όνομά του ως σκηνογράφου.



.

[Επεξεργασία] Συγγραφέας

Η Ουτοπία του Θέσπη
Μεγέθυνση
Η Ουτοπία του Θέσπη

Ο θεατράνθρωπος Αδαμάντιος Λεμός υπηρετεί με το ίδιο πάθος και τη λογοτεχνία. Το μεγάλο σε όγκο βιβλίο του (600 σελίδες μεγάλου σχήματος), εκτός από την περίτεχνη γλαφυρή και λογοτεχνική του γραφή, είναι σπουδαίο και ως θεατρικό ιστόρημα με άγνωστα αποκαλυπτικά ντοκουμέντα, όπου ο θεατρικός κριτικός, Κ. Γεωργουσόπουλος, μεταξύ άλλων, επισημαίνει: «… πρόκειται για ένα σημαντικό οδυνηρό οδοιπορικό ενός τυραννισμένου θεατρανθρώπου, με τίτλο «Η Ουτοπία του Θέσπη».




Η θεια μου η Κυριακού τον παλιό εκείνο τον καιρό…
Μεγέθυνση
Η θεια μου η Κυριακού τον παλιό εκείνο τον καιρό…

Στον υπέροχο αυτόν τίτλο περικλείεται όλη η ηδονή και όλη η οδύνη της θεατρικής εμπειρίας». Ο ίδιος κριτικός επανέρχεται και με την παρουσίαση του δεύτερου βιβλίου του Λεμού, τονίζοντας: « … τώρα για άλλη μια φορά ο Λεμός μας ξαφνιάζει με το αφηγηματικό του ταλέντο. Το βιβλίο του «Η θεια μου η Κυριακού τον παλιό εκείνο τον καιρό…», είναι πολλαπλά πολύτιμο. Καταρχάς λαογραφικό, αφού διασώζει ήθη, έθιμα, συμπεριφορές, πλούσιο γλωσσικό υλικό ενταγμένο μέσα στη δομή, στη ροή και στη μουσική της ζωντανής λαϊκής λαλιάς. Η γυναικεία φιγούρα που αναδύεται μέσα από τα αφηγήματα του Λεμού είναι αυθεντική και γνήσια. Ο Λεμός, αυτός ο θαλερός έφηβος, συνεχώς μας προσφέρει ευκαιρίες για τέρψη και γνώση».

[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι

  • www.Lemostheater.org - Ιστότοπος με πληροφορίες για τον ηθοποιό
  • www.kathimerini.gr - Αδαμάντιος Λεμός, ζωή αφιερωμένη στο θέατρο
  • www.akel.org.cy - Ανακοίνωση για το θάνατο του Αδαμάντιου Λεμού