Μοναρχία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Βασιλεία

Η Βασιλεία είναι ο αρχαιότερος θεσμός διακυβέρνησης, όπου ο αρχηγός του κράτους είναι ο βασιλιάs. Αυτό που την χαρακτηρίζει είναι ότι ο αρχηγός του κράτους κρατά την θέση του ισόβια σε αντίθεση με τις αβασίλευτεs δημοκρατίες όπου οι πρόεδροι εκλέγονται για ένα ορισμένο χρόνο. Ο όρος βασιλεία χρησιμοποιείται επίσης για τα άτομα και τους θεσμούς που συγκροτούν τον βασιλικό θεσμό ή το βασίλειο όπου κυριαρχεί το πολίτευμα αυτό.

[Επεξεργασία] Ιστορική εξέλιξη

Η Βασιλεία υπήρχε ήδη από την εποχή της αρχαίας Αιγύπτου όπου ο Φαραώ λατρευόταν ως θεός.Το ίδιο ίσχυε και στην αρχαία Κίνα

[Επεξεργασία] Κληρονομική και εκλεκτορική βασιλεία

Η εκλεκτορική βασιλεία είναι πιο παλιά από την κληρονομική βασιλεία.Στην εκλεκτορική βασιλεία ο κίνδυνος επαναστάσεων και εξεγέρσεων ήταν πολύ μικρότερος.Παραδείγματα εκλεκτορικήs βασιλείαs είναι η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού έθνους και η Πολωνία, ενώ στο παρόν είναι η Μαλαισία και τα Αραβικά Εμιράτα.

Από τον Μεσαίωνα η Ευρώπη αρχίζει σιγά σιγά και κυριαρχείται από κληρονομικές βασιλείεs.Ο βασιλιάs βρίσκεται στην κορυφή ενός κτήματος.Το φεουδαρχικό σύστημα ήταν η βάση για την κληρονομική βασιλεία, αλλά αργότερα ο βασιλιάs προστάτευε τουs υπηκόουs του από τουs φεουδάρχεs.

[Επεξεργασία] Μορφές της βασιλείαs

Με την δημιουργία των σύγχρονων κρατών στην Ευρώπη μετά το 1500 εμφανίζονται 3 ειδη βασιλειών.

[Επεξεργασία] Απόλυτη μοναρχία

Η απόλυτη μοναρχία ή αλλίως απολυταρχία είναι το πιο συχνό φαινόμενο.Σε αυτήν την περίπτωση ο μονάρχης κατέχει όλη την δύναμη στο κράτος.Ο κλήρος και οι ευγενείς χάνουν την δύναμη τους.Το πιο γνωστό παράδειγμα για έναν απόλυτο μονάρχη είναι ο Βασιλιάς Ήλιος Λουδοβίκος ΙΔ΄.Σήμερα οι απόλυτες μοναρχίες είναι λίγες και αυτές είναι το Μπρούνει,το ΒατικανόΣαουδική Αραβία, το Μπουτάν, καθώςκαι άλλα αραβικα κράτη στον Περσικό κόλπο.

[Επεξεργασία] Πεφωτισμένη Δεσποτεία

Με τον όρο Πεφωτισμένη ΔεσποτείαΠεφωτισμένη Μοναρχία) περιγράφεται η διακυβέρνηση ορισμένων μοναρχών της Ευρώπης του 18-19ου αιώνα, που επηρεάστηκαν από τις ιδέες του Διαφωτισμού. Οι "Πεφωτισένοι Μονάρχες" υιοθετούσαν τις ιδέες του Διαφωτισμού και κυρίως έδιναν έμφαση στην Λογική με την οποία προσπαθούσαν να διακυβερνήσουν την χώρα τους. Υποστήριζαν την ανεξιθρησκία, την ελευθερία του λόγου και του τύπου και την κατοχύρωση της ιδιωτικής περιουσίας. Οι περισσότεροι ασχολούνταν με τις τέχνες, την επιστήμη και την εκπαίδευση γενικά.

[Επεξεργασία] Συνταγματική μοναρχία

Σε αυτό το πολίτευμα η δύναμη του μονάρχη δεν είναι πια απόλυτη,αλλά ρυθμίζεται από ένα σύνταγμα. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση ελέγχεται, τυπικά τουλάχιστον, από τον βασιλιά. Σήμερα, στην Ευρώπη το Λιχτενστάιν, η Βρετανία, η Ολλανδία και το Βέλγιο αποτελούν συνταγματική μοναρχία, ενώ παλαιότερα υπήρξε και η Γερμανία (1871-1918) και πολλά άλλα κράτη. Στις σύγχρονες Ευρωπαϊκές χώρες πάντως ο βασιλικός οίκος έχει περισσότερο διακοσμητικό/συναισθηματικό χαρακτήρα.

Στο Νεπάλ η Συνταγματική μοναρχία κατέρρευσε τον Απρίλιο του 2006, ύστερα από 10ετή ένοπλο αγώνα που διεξήγαγαν οι μαοϊστές αντάρτες και που στοίχισε τη ζωή σε 15.000 άτομα. Σήμερα η μοναρχία του Νεπάλ τελεί υπό αναστολή και η τύχη της θα κριθεί από απόφαση της Συντακτικής Συνέλευσης που θα προκύψει από εκλογές, οι οποίες είναι προγραμματισμένες να διενεργηθούν τον Ιούνιο του 2007.

[Επεξεργασία] Βασιλευομένη Δημοκρατία

Η Βασιλευομένη Δημοκρατία είναι μια υποκατηγορία της συνταγματικής βασιλείαs στην οποία ο βασιλιάς δεν έχει καμία δικαιοδοσία στις υποθέσεις του κράτους (νομοθετική και εκτελεστική εξουσία). Αυτές ασκούνται από το κοινοβούλιο και την κυβέρνηση, η οποία απολαύει της εμπιστοσύνης του Κοινοβουλίου. Στον βασιλιά ανήκουν μόνο αντιπροσωπευτικές δικαιοδοσίες. Παραδείγματα τέτοιων βασιλειών είναι η Μεγάλη Βρετανία, η ΣουηδίαΔανία,το ΒέλγιοΝορβηγίαΙσπανία,το Λουξεμβούργο η Ολλανδία, η Ιαπωνία, η Νέα Ζηλανδία κ.α.

[Επεξεργασία] Ομοσπονδιακή συνταγματική βασιλεία

Η ομοσπονδιακή συνταγματική βασιλεία είναι πολιτειακό σύστημα που συνδυάζει την συνταγματική βασιλεία με τις αρχές της ομοσπονδιακής δημοκρατίας. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος αποτελείται από ομοσπονδιακά κρατίδια («πολιτείες», «επαρχίες», κ.λπ.) με δική τους κυβέρνηση και δικές τους εξουσίες, όπως π.χ. σε θέματα υγείας και παιδείας. Η κεντρική (ομοσπονδιακή) κυβέρνηση συνήθως διατηρεί τις κύριες εξουσίες της έξωτερικής πολιτικής και της άμυνας, καθώς και την διοίκηση της κεντρικής τράπεζας του κράτους. Κεφαλή της ομοσπονδίας, δηλ. ολοκλήρου του κράτους, είναι ο βασιλιάs, οι εξουσίες του οποίου καθορίζονται από το σύνταγμα της χώρας — συνήθως πρόκειται για εξουσίες μάλλον διακοσμητικές.

Τα πλέον γνωστά παραδείγματα ομοσπονδιακής συνταγματικής βασιλείαs είναι η Μαλαισία, ο Καναδάς και η Αυστραλία. Τα δύο τελευταία κράτη, μιας και πρόκειται για πρώην βρετανικές αποικίες, ως αρχηγό τους αναγνωρίζουν τον εκάστοτε βασιλιά της Αγγλίας.

[Επεξεργασία] Είδη σημερινών βασιλειών

Το 2006 υπηρχαν:

1 αυτοκρατορία

  • Ιαπωνία

34 βασίλεια

και τα μέλη της Κοινοπολιτείας

1 μεγάλο δουκατο

3 πριγηπάτα

2 σουλτανάτα

9 εμιράτα

  • Κατάρ
  • Κουβεϊτ
  • Τα 7 μέληκράτος που αποτελούν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

1 κράτος φύλαρχου

1 αυτόνομο παπικό κράτος


[Επεξεργασία] Επιχειρήματα κατά της βασιλείαs

  • Μεγάλο κόστος της μοναρχίας(φόροι)
  • Καταπάτηση της αυτονομίας του λαού



[Επεξεργασία] Επιχειρήματα υπέρ της βασιλείας

[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις

[Επεξεργασία] Βασιλικοί και αυτοκρατορικοί οίκοι

Μοναρχίες που δεν υπάρχουν πια σημειώνονται με ένα *