Ευρωπαϊκή Ένωση
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
|
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ή ΕΕ είναι διεθνής οργάνωση 25 ευρωπαϊκών κρατών που καθιερώθηκε με την Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (Συνθήκη του Μάαστριχτ). Η νομική της βάση βρίσκεται στην συνθήκη του Μάαστριχτ η οποία εφαρμόστηκε την 1η Νοεμβρίου 1993 και στις αναθεωρήσεις της στις συνθήκες του Άμστερνταμ (1997) και της Νίκαιας(1η Φεβρουαρίου 2003). Η ευρωπαϊκή ένωση είναι η ισχυρότερη διεθνής οργάνωση μέχρι τώρα στην ιστορία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πολλές δραστηριότητες η πιο σημαντική όμως είναι η δημιουργία της ενιαίας αγοράς που αποτελείται από την τελωνειακή ένωση, το ενιαίο νόμισμα (ακόμα και αν μερικές χώρες δεν έχουν υιοθετήσει το ευρώ), ενιαία αγροτική πολιτική και ενιαία Αλιευτική πολιτική. Επίσης υπάρχουν διάφορες πρωτοβουλίες που προσπαθούν να συντονίσουν ενέργεις στις διαφορες χώρες μέλη.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Κατάσταση
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο πιο ισχυρός περιφερειακός οργανισμός που έχει δημιουργηθεί μέχρι σήμερα. Σε μερικά ζητήματα, όπου τα κράτη μέλη έχουν μεταφέρει την εθνική τους κυριαρχία στην Ένωση (π.χ. νόμισμα, νομισματική πολιτική, εσωτερική αγορά, εξωτερικό εμπόριο), η Ε.Ε. αρχίζει να μoιάζει με ομοσπονδιακό κράτος. Όμως η Ένωση δεν είναι οργανωμένη σε ομοσπονδιακά πρότυπα αλλά στην βάση της αρχής της επικουρικότητας (ένας όρος που χρησιμοποείται για να περιγράψει την ιδιόμορφη κατανομή των αρμοδιοτήτων της Ένωσης). Επίσης, τα κράτη μέλη εξακολουθούν να θεωρούνται κύριοι των Συνθηκών και η Ένωση δεν έχει το δικαίωμα να μεταφέρει επιπρόσθετες αρμοδιότητες από τα κράτη μέλη στον εαυτό της. Με αυτή την μοναδική διάρθρωση, η Ευρωπαική Ένωση δεν είναι μόνο ένας διεθνής οργανισμός αλλά μία οντότητα sui generis (δηλ. οντότητα όπως καμία άλλη).
[Επεξεργασία] Τρέχοντα θέματα
Τα κύρια ζητήματα που απασχολούν την ΕΕ προς το παρόν περιλαμβάνουν την επέκταση της προς το νότο και ανατολικά (βλέπε πιό κάτω), το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα που προτάθηκε από τη Σύμβαση, η σχέση με τις ΗΠΑ και η συμμετοχή στο Ευρώ των χωρών που ακόμα δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη.
[Επεξεργασία] Μέθοδοι
Όσον αφορά μη οικονομικά θέματα, οι υποστηρικτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφωνούν στο ότι η ΕΕ είναι επίσης μια δύναμη ειρήνης και δημοκρατίας. Οι πόλεμοι, που ήταν περιοδικό στοιχείο της ιστορίας της Δυτικής Ευρώπης έχουν εκλείψει από τότε που δημιουργήθηκε η τότε ΕΟΚ. Στις αρχές του '70 στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία υπήρχε δικτατορία, όμως οι κοινότητες των επιχειρήσεων σε αυτές τις τρεις χώρες ήθελαν να ανήκουν στην ΕΕ και αυτό δημιούργησε μεγάλη θέληση για δημοκρατία.
[Επεξεργασία] Ιστορία
Οι προσπάθειες να ενωθούν τα ανόμοια έθνη της Ευρώπης προηγούνται των σύγχρονων εθνικών κρατών και έχουν εμφανιστεί επανειλημμένα σε όλη την ιστορία της Ευρώπης. Τρεις χιλιάδες έτη πριν, η Ευρώπη εξουσιάστηκε από τους Κέλτες, και έπειτα κατακτήθηκε και κυβερνήθηκε από την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Αυτές οι πρώτες ενώσεις δημιουργήθηκαν από τη δύναμη. Η φραγκική αυτοκρατορία του Καρλομάγνου και η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ένωσαν μεγάλες περιοχές κάτω από μια χαλαρή διοίκηση για εκατοντάδες έτη. Πιό πρόσφατα η τελωνειακή ένωση του 19ου αιώνα κάτω από τον Ναπολέοντα και οι κατακτήσεις της δεκαετίας του '40 της Γερμανίας είχαν μόνο παροδική ύπαρξη.
Λαμβάνοντας υπόψη το πλήθος των γλωσσών και τους πολιτισμούς της Ευρώπης, αυτές οι προσπάθειες περιέλαβαν συνήθως τη στρατιωτική υποταγή απρόθυμων εθνών, πράγμα που οδηγούσε στην αστάθεια, άλλες έχουν διαρκέσει εκατοντάδες ετών και μεγάλων περιόδων ειρήνης και οικονομικής και τεχνολογικής προόδου όπως στην Pax Romana της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μια από τις πρώτες προτάσεις για την ειρηνική ενοποίηση μέσω της συνεργασίας και της ισότητας της ιδιότητας μέλους έγινε από τον ειρηνόφιλο Βίκτωρα Ουγκό το 1851. Μετά από τις καταστροφές του Α' Παγκόσμιου Πολέμου και του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, η ώθηση για την ίδρυση αυτού που αργότερα θα γινόταν η Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκε πολύ, οδηγημένη από την αποφασιστικότητα να επανοικοδομηθεί η Ευρώπη και να αποβληθεί η δυνατότητα ενός άλλου πολέμου. Αυτό το συναίσθημα οδήγησε τελικά στο σχηματισμό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα από τη (Δυτική) Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και τις χώρες του Μπενελούξ. Αυτό ολοκληρώθηκε από τη Συνθήκη του Παρισιού, που υπογράφηκε τον Απρίλιο του 1951, και εφαρμόστηκε τον Ιούλιο του 1952. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τον πρωταρχικό ρόλο στην δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον έπαιξαν οι ΗΠΑ. Το όραμα των ΗΠΑ υπήρξε πολύ προωθημένο και περιελάμβανε τον Ευρωστρατό (EDC ή European Defense Community) και την πλήρη πολιτική ένωση της Ηπείρου ώστε η Ευρώπη να αναδειχθεί σε τρίτη ανεξάρτητη υπερδύναμη. Αυτός ο φιλόδοξος στόχος των ΗΠΑ δεν επετεύχθη διότι απορρίφθηκε από την Γαλλία.
Η πρώτη πλήρης τελωνειακή ένωση ήταν γνωστή αρχικά ως Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, που καθιερώθηκε από τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957 και εφαρμόστηκε την 1 Ιανουαρίου 1958. Αυτή άλλαξε αργότερα στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα που είναι τώρα ο «πρώτος στυλοβάτης» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΕ έχει εξελιχθεί από ένα εμπορικό σώμα σε μια οικονομική και πολιτική συνεργασία. Ως πρόεδρος της Συνθήκης σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης, ο πρώην Γάλλος Πρόεδρος Βαλερί Ζισκερ ντ'Εσταίν πρότεινε να αλλάξει το όνομα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε Ενωμένη Ευρώπη αλλά η πρότασή του δεν υιοθετήθηκε.
[Επεξεργασία] Κράτη μέλη και διαδοχικές διευρύνσεις
Από την 1 Μαΐου 2004, η Ευρωπαϊκή Ένωση απαρτίζεται από 25 κράτη μέλη.
Το 1952/1958 τα έξι ιδρυτικά μέλη ήταν:
Δεκαεννέα ακόμα χώρες εισήχθησαν σε διαδοχικά κύματα διεύρυνσης:
- το 1973: Δανία, Ιρλανδία, και Ηνωμένο Βασίλειο
- το 1981: Ελλάδα
- το 1986: Πορτογαλία και Ισπανία
- το 1990: Η ενοποίηση της Γερμανίας (Ανατολική Γερμανία και Δυτική Γερμανία). Το μέγεθος της ΕΕ αυξάνεται γεωγραφικά και πληθυσμιακά.
- το 1995: Αυστρία, Φινλανδία Σουηδία
- το 2004: Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και Σλοβενία
Το 2007 η Βουλγαρία και η Ρουμανία θα γίνουν επίσης κράτη μέλη.
Για περισσότερες πληροφορίες για τις μελλοντικές συμφωνίες περαιτέρω διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης δείτε το άρθρο Διεύρυνση της ΕΕ.
Χώρες όπως το Μονακό και η Ανδόρρα, αν και δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ωστόσο έχουν συνάψει ειδικές συμφωνίες συνεργασίας με αυτήν.
Η συνολική έκταση των 25 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2004) είναι 3,892,685 km². Αν ήταν μια χώρα, θα ήταν η 7η μεγαλύτερη στον κόσμο σε έκταση. Ο αριθμός των κατοίκων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα 25 κράτη μέλη υπολογίζεται σε 453 εκατομύρια (Μάρτιος 2004). Στατιστικά, θα ήταν η τρίτη μεγαλύτερη στον κόσμο μετά την Ινδία και την Κίνα.
[Επεξεργασία] Όργανα και νομικό πλαίσιο
[Επεξεργασία] Όργανα της ΕΕ
Η λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποστηρίζεται από διάφορα όργανα:
- Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (732 μέλη 750 μέγιστο)
- Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ή «του Συμβουλίου των υπουργών») (25 μέλη)
- Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (25 μέλη)
- Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (που ενσωματώνει το Πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων) (25 δικαστές (& 25 δικαστές του CFI))
- Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (25 μέλη)
- Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (26 μέλη, 25 ηγέτες των κρατών μελών + ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) - του οποίου ο μοναδικός ρόλος ίσως περιγράφεται καλύτερα ως ενός «σχεδόν-οργάνου»
Υπάρχουν διάφοροι οικονομικοί οργανισμοί:
- Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (που παράλληλα με τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, συνθέτει το Ευρωπαϊκό Σύστημα των Κεντρικών Τραπεζών)
- Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Ταμείο Επενδύσεων)
Υπάρχουν επίσης διάφορες συμβουλευτικές επιτροπές στα όργανα:
- Επιτροπή των Περιφερειών που συμβουλεύει για τα περιφερειακά ζητήματα
- Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, που συμβουλεύει για την οικονομική και κοινωνική πολιτική (κυρίως σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων και των εργοδοτών)
- Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας, που καθιερώνεται στα πλαίσια της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, που ελέγχει και που συμβουλεύει για τα διεθνή ζητήματα της σφαιρικής ασφάλειας.
Υπάρχει επίσης ένας μεγάλος αριθμός οργανισμών, που οργανώνεται συνήθως από τη δευτεροβάθμια νομοθεσία, οι οποίοι υπάρχουν για να εφαρμόσουν τις ιδιαίτερες πολιτικές. Αυτές είναι οι αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παραδείγματα είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, η Ευρωπαϊκή Αντιπροσωπεία Ασφάλειας Αεροπορίας και το Γραφείο Εναρμόνισης στην Εσωτερική Αγορά.
Τελικά, ο Ευρωπαϊκός Διαμεσολαβητής ερευνά καταγγελίες κακής διαχείρησης από τα όργανα της ΕΕ.
[Επεξεργασία] Έδρα των οργάνων της ΕΕ
Η ΕΕ δεν έχει καμία επίσημη πρωτεύουσα και τα όργανα της διαιρούνται μεταξύ διάφορων πόλεων:
- Βρυξέλλες, Βέλγιο - Θεωρείται de facto πρωτεύουσα της ΕΕ
- Έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- Τόπος συναντήσεως για τις συνεδριάσεις και τις μίνι-συνόδους των επιτροπών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
- Πόλη που υποδέχεται όλες τις συνόδους κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (από το 2004)
- Στρασβούργο, Γαλλία
- Έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τόπος συναντήσεως των δώδεκα ολομελειών διάρκειας μίας εβδομάδας κάθε έτους.
- Επίσης η έδρα δύο βασικών ευρωπαϊκών οργανώσεων - το Συμβούλιο της Ευρώπης και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων - που είναι διαφορετικά από την ΕΕ και έχουν ένα ευρύτερο πλήθος μελών από την ΕΕ.
- Πόλη του Λουξεμβούργου, Λουξεμβούργο
- Έδρα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και της Γραμματείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
- Έδρα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων
- Φρανκφούρτη, Γερμανία
- Έδρα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
- Χάγη, Κάτω Χώρες
- Έδρα της EUROPOL (η Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία)
[Επεξεργασία] Πολιτική
[Επεξεργασία] Οι τρεις πυλώνες
Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίζεται σε τρεις βασικούς τομείς που ονομάζονται πυλώνες.
- Ο πρώτος πυλώνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελείται από τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, ήτοι την Ευρωπαϊκή Κοινότητα (πρώην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, ΕΟΚ) και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕURΑΤΟΜ). Μέχρι το 2002 που καταργήθηκε, στον πρώτο πυλώνα ανήκε και η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα.
- Ο δεύτερος πυλώνας ή πυλώνας της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας' (ΚΕΠΠΑ) αφορά στην εξωτερική πολιτική και σε στρατιωτικά ζητήματα.
- Ο τρίτος πυλώνας ή πυλώνας 'Αστικής και Δικαστικής Συνεργασίας σε Ζητήματα Εγκληματικότητας' (PJCC) αφορά στη συνεργασία για την καταπολέμηση του εγκλήματος.
Στο πλαίσιο του κάθε πυλώνα υφίσταται διαφορετική ισορροπία μεταξύ των υπερεθνικών και των διακυβερνητικών αρχών. Ο υπερεθνικός χαρακτήρας είναι ισχυρότερος στον πρώτο πυλώνα ενώ οι άλλοι δυο πυλώνες έχουν περισσότερο διακυβερνητικό χαρακτήρα. Στην ΚΕΠΠΑ και την PJCC η εξουσία του Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σε σύγκριση με το Συμβούλιο είναι αρκετά περιορισμένη, χωρίς ωστόσο να είναι και μηδενική. Η ισορροπία που διέπει τον πρώτο πυλώνα συχνά αναφέρεται ως "κοινοτική μέθοδος", καθώς είναι εκείνη που εφαρμόζεται από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα.
[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις
Επίσημος ιστοχώρος της ΕΕ, europa.eu.int, στις επίσημες γλώσσες.
Μερικοί από τους υπο-χώρους:
- Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ
- EU Treaties
- EU Enlargement
- Σχέσεις της ΕΕ με την Κίνα (αγγλικά)
- European Commission - Χάρτες της Ευρώπης
- Διασκέψεις τύππου και ομιλίες (MP3 και RealAudio). (αγγλικά/γαλλικά)
[Επεξεργασία] Ιστοχώροι άλλων ιδρυμάτων της ΕΕ
- Η ΕΕ στις ΗΠΑ - Επίσημος χώρος της αντιπροσωπίας της ΕΕ στις ΗΠΑ
- Ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα - Πληροφορίες για την Ευρωζώνη
[Επεξεργασία] Άλλοι ιστοχώροι
- Dadalos Basic Course on the EU
- EU Observer - Newssite focusing on the EU
- Euronews - Multilingual public TV news channel run by ITN
- European Union Banknotes
- EU Insignia
- EUBusiness.com - Profile of the enlarged Union
![]() |
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο | Ευρωπαϊκή Επιτροπή | Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο | |
---|