Φαναριώτες
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
[Επεξεργασία] Αρχές
Μετά την εγκατάσταση του Οικουμενικού Πατριαρχείου στον Άγιο Γεώργιο στον λόφο του Φαναρίου το 1601, γύρω του άρχισαν να συγκεντρώνεται ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων αστών και παλιών αρχοντικών οικογενειών, οι οποίοι συνέδεαν λίγο-πολύ τα συμφέροντά τους με αυτό. Γρήγορα λοιπόν η συνοικία του Φαναρίου κατέστη το κέντρο του υπόδουλου Ελληνισμού. Γρήγορα οι αστοί αυτοί κατάφεραν να συνδεθούν με την Οθωμανική κυβέρνηση καταλαμβάνοντας διάφορα αξιώματα στον διοικητικό μηχανισμό.
[Επεξεργασία] Ο ρόλος τους
Ο πρώτος σημαντικός εκπρόσωπος της ανερχόμενης τάξης είναι ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο οποίος κατάφερε να ηγηθεί της Οθωμανικής διπλοματίας κατά τα τέλη του 17ου αιώνα και αργότερα να καταλάβει τα αξιώματα του πρίγκηπα της Βλαχίας και της Μολδαβίας. Η σταδιοδρομία του υπήρξε πρότυπο για την τάξη των Φαναριωτών, που κατά την επόμενη εκατονταετηρίδα μονοπώλησαν τα αξιώματα του Δραγουμάνου της Υψηλής Πύλης (αντίστοιχο του σημερινού υφηπουργού εξωτερικών), του Δραγουμάνου του Στόλου (υφηπουργός ναυτικών), πρίγκηπα των Παραδουνάβιων ηγεμονιών ή του Καπού-Κεχαγιά (υπεύθυνος σχέσεων μεταξύ των ηγεμονιών και της οθωμανικής κυβέρνησης-υπουργός εξωτερικών των ηγεμονιών). Παράλληλα κατάφεραν να κυριαρχήσουν στη ζωή του Πατριαρχείου, ελέχγοντας τις εκλογές των Πατριαρχών, των μητροπολιτών και τη διαχείρηση των οικονομικών του.
[Επεξεργασία] Παρακμή
Με το ξέσπασμα της Ελληνικής επανάστασης στις Ηγεμονίες και στην Πελοπόνησσο, υπό την ηγεσία εκπροσώπων των σημαντικοτέρων φαναριωτικών οικογενειών σήμανε την καταστροφή αυτής της τάξης. Οι περιουσίες τους δημεύτικαν από τους Οθωμανούς και πολλοί από αυτούς που έμειναν στην Κωνσταντινούπολη εκτελέστηκαν ή δολοφονήθηκαν στα αντίποινα που εξαπέλησαν οι Οθωμανοί την περίοδο εκείνη. Η προδοσία τους έναντι της Οθωμανικής Κυβέρνησης δεν λησμονήθηκε ποτέ. Κανένας από τους Φαναριώτες θα καταλάβει ξανά κάποιο σημαντικό αξίωμα στην Υψηλή Πύλη. Παράλληλα η εφαρμογή από τα μέσα του 19ου αιώνα των Γενικών Κανονισμών από Πατριαρχείο και η μεταρρύθμιση στους κόλπους του Οθωμανικού κράτους θα τους στερήσει οριστικά τα τελευταία ερίσματα εξουσίας, δηλαδή τη διαχείρηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και το ρόλο του προνομιακού συνομιλητή με την Οθωμανική κυβέρνηση.