Χαρτί
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Οι πρώτοι χρήστες χαρτιού
Η παρασκευή χαρτιού είναι επινόηση των Κινέζων από την προ Χριστού εποχή. Είναι, όμως, βέβαιο ότι ο εφευρέτης της γραφικής αυτής ύλης ήταν ένας αξιωματούχος της αυτοκρατορικής αυλής της Κίνας, ο Κινέζος Τσάι Λουν ο οποίος έζησε κατά το 2ο αιώνα μ.Χ. στην επαρχία Χουνάν της Κίνας. Η πρώτη εμφάνιση του χαρτιού απ' αυτόν φέρεται ότι έγινε το 105 μ.Χ. και αποτελούνταν από συμπίλημα φυτικών ινών από κάνναβη, μπαμπού και μουριά με καθίζησή τους πάνω σε ένα ηθμό. Για πέντε περίπου αιώνες η μέθοδος αυτή παρασκευής χαρτιού κρατήθηκε μυστική και μόνο κατά τον 6ο αιώνα μεταδόθηκε στην Ιαπωνία. Την ίδια εποχή, η παραγωγή χαρτιού άρχισε να διαδίδεται και σε άλλες χώρες της Ασίας οι οποίες, εξαιτίας έλλειψης χλωρών φυτικών ινών, χρησιμοποιούσαν ράκη από κάνναβη και λινάρι. Για την παρασκευή του χαρτιού το φύλλο τοποθετούνταν ανάμεσα σε υφάσματα, συμπιεζόταν για να αποστραγγιστεί το νερό και, στη συνέχεια, απλωνόταν στον αέρα για να στεγνώσει. Μεταξύ του 4ο και 5ο αιώνα η βιομηχανία χαρτιού αναπτύχθηκε και στις χώρες του Τουρκεστάν και της Σαρμακάνδης. Όταν τον 8ο αιώνα οι 'Άραβες κατέλαβαν τη Σαρμακάνδη, παρέλαβαν την τέχνη παρασκευής του χαρτιού, την οποία τελειοποίησαν και μετέδωσαν, στη συνέχεια, στην Περσία, Αφρική, Αραβία, Συρία, Αίγυπτο, Κύπρο, Ισπανία, Μαρόκο, Αλγερία και Τυνησία. Στα τέλη του 8ου αιώνα και στις αρχές του 9 ου αιώνα, η Αίγυπτος ήταν ο σπουδαιότερος τόπος βιομηχανίας χαρτιού.
[Επεξεργασία] Το χαρτί εκτοπίζει τον πάπυρο
Το χαρτί άρχισε σιγά - σιγά να εκτοπίζει τον πάπυρο που χρησιμοποιούνταν από τους αρχαιότατους χρόνους στην Αίγυπτο και παρασκευαζόταν από ένα φυτό των ελωδών εκτάσεων του Νείλου ποταμού, της Παλαιστίνης και της Μεσοποταμίας. Η παρασκευή της γραφικής ύλης από τον πάπυρο γινόταν ως εξής: το φυτό κοβόταν σε πολύ λεπτές λωρίδες οι οποίες τοποθετούνταν η μια κοντά στην άλλη σε παράλληλη διάταξη. Στη συνέχεια, κατά τον ίδιο τρόπο, τοποθετούνταν και άλλες λωρίδες του φυτού πάνω από τις πρώτες και κάθετα προς αυτές. Τις δυο στρώσεις τις κατέβρεχαν με νερό και τις συμπίεζαν. Από την κόλλα, που έβγαζαν οι λωρίδες, οι δυο στρώσεις κολλούσαν και μετά ακολουθούσε στέγνωμα στον ήλιο και, στη συνέχεια, η επιφάνεια του παπύρου λειαινόταν με ελαφρόπετρα. Για την τελική παρασκευή του παπύρου κολλούσαν πολλά τέτοια φύλλα και τα τύλιγαν σε κύλινδρο. Το αραβικό χαρτί παρασκευαζόταν από ίνες λιναριού και κάνναβης και η επιφάνειά του επικαλυπτόταν με πολτό αλευριού για να γίνει λεία και επίπεδη. Το αιγυπτιακό χαρτί ήταν ξηρό, στεγανό, λείο και στιλπνό και είχε χρώμα κιτρινωπό. Παρασκευαζόταν σε δυο ποιότητες και η επιφάνειά του καλυπτόταν με πολτό αλεύρου καλής ποιότητας. Στην Αίγυπτο βρέθηκαν πολλοί κύλινδροι από χαρτί της εποχής αυτής. Ο αρχαιότερος χρονολογείται από το 800 μ.Χ.
[Επεξεργασία] Το χαρτί εκτοπίζει την περγαμηνή
Η διάδοση του χαρτιού άρχισε κατά τον 11ο αιώνα να εκτοπίζει την περγαμηνή η οποία ήταν σε χρήση από το 2ο αιώνα π.Χ. και χρησιμοποιήθηκε για συγγραφή βιβλίων τον 4ο αιώνα μ.Χ. Η χρησιμοποίηση της περγαμηνής διατηρήθηκε μέχρι το 16ο αιώνα, οπότε οριστικά εκτοπίστηκε από το χαρτί. Το 12ο αιώνα οι Νορμανδοί ηγεμόνες της Ιταλίας και Σικελίας χρησιμοποιούσαν για τα έγγραφά τους χαρτί που παρασκευαζόταν στις ανατολικές χώρες. Στο Βυζάντιο μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις χρησιμοποιούνταν το χαρτί ως γραφική ύλη. Όλα τα επίσημα έγγραφα των αυτοκρατόρων της Κωνσταντινούπολης γράφονταν σε περγαμηνή.
[Επεξεργασία] Οι πρώτες βιομηχανίες χαρτιού
Στις αρχές του 13ου αιώνα η βιομηχανία χαρτιού αναπτύσσεται στη Σικελία και Ιταλία. Το 1276 ιδρύεται στην πόλη Φαμπριάνο το πρώτο ιταλικό εργοστάσιο χαρτοποιίας, ονομαστό για την εκλεκτή ποιότητα του χαρτιού του. Στη συνέχεια, ιδρύθηκαν και σε άλλες πόλεις της Ιταλίας εργοστάσια χαρτοποιίας. Από εκεί προμηθευόταν χαρτί η Γερμανία μέχρι τις αρχές του 14ου αιώνα, οπότε ίδρυσε δικά της εργοστάσια χαρτοποιίας. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα πρώτα εργοστάσια χαρτοποιίας ήταν εγκαταστημένα μέσα σε υδρόμυλους, όπου χρησιμοποιούνταν η κινητήρια δύναμη του νερού για τη διάλυση και πολτοποίηση των ρακών και, στη συνέχεια, την παρασκευή της χαρτομάζας. Το 14ο αιώνα μεγάλος αριθμός εργοστασίων χαρτοποιίας υπάρχει στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία, Ολλανδία, Ελβετία. Κατά το 15ο αιώνα η Αγγλία που προμηθευόταν χαρτί από τη Γαλλία και Ιταλία απέκτησε δική της χαρτοβιομηχανία. Η ανακάλυψη της τυπογραφίας το 1450, επηρέασε σημαντικά την παραγωγή χαρτιού. Μέχρι και το 18ο αιώνα οι μέθοδοι παρασκευής χαρτιού παρέμειναν οι ίδιες Οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή χαρτομάζας ήταν το λινάρι, το καννάβι και τα ράκη. Οι ύλες όμως αυτές δεν επαρκούσαν και έτσι οι έρευνες στράφηκαν προς άλλες κατευθύνσεις για την ανακάλυψη νέων υλών για την παρασκευή χαρτιού, αλλά και για τη μηχανική παρασκευή του γιατί μέχρι τότε το χαρτί παρασκευαζόταν με το χέρι και η βραδεία αυτή μέθοδος ήταν οικονομικά ασύμφορη.
[Επεξεργασία] Χαρτί από ξυλοπολτό
Το 1765 ο ιερωμένος Σαίφρερ συνέστησε τη χρησιμοποίηση του ξύλου για την κατασκευή χαρτοπολτού. Πολλές νέες μέθοδοι παρασκευής χαρτοπολτού αναπτύχθηκαν στη συνέχεια, οι οποίες αντικατέστησαν τις παλιές μεθόδους. Οι μέθοδοι αυτοί διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: η πρώτη αφορούσε στο διαχωρισμό των ινών και των τεμαχίων ξύλων με τη βοήθεια μηχανικών μέσων. Στη δεύτερη μέθοδο το ξύλο εμβαπτιζόταν μέσα σε χημικά διαλύματα. Ο ξυλοπολτός, που κατασκευαζόταν με μηχανικά μέσα, περιείχε όλα τα συστατικά του ξύλου και έτσι δεν ήταν κατάλληλος για την παρασκευή χαρτιού λευκού και μεγάλης αντοχής. Αντίθετα, ο χημικός χαρτοπολτός χρησιμοποιήθηκε με ικανοποιητικά αποτελέσματα για την παρασκευή χαρτιού λευκού, μεγάλης διάρκειας και αντοχής σε όλες τις χρήσεις. Η πρώτη μηχανή παρασκευής χαρτιού επινοήθηκε το 1798 από το Γάλλο Robert, με πλέγμα κινούμενο με ιμάντα, το οποίο παραλάμβανε το χαρτοπολτό και σχημάτιζε ένα συνεχές φύλλο υγρού χαρτιού που διερχόταν από ένα ζεύγος κυλίνδρων όπου συμπιεζόταν για την αποστράγγιση του νερού. Η αρχή των σημερινών χαρτοποιητικών μηχανών βασίζεται στη μηχανή του Robert. Μεγάλη ώθηση, όμως, έλαβε η χαρτοποιητική μηχανή από τους Άγγλους μηχανικούς αδελφούς Fourdnier to 1807, οι οποίοι παρουσίασαν ένα βελτιωμένο τύπο. Δυο χρόνια αργότερα, ο Άγγλος Dickinson ανακάλυψε μια χαρτοποιητική κυλινδρική μηχανή, τον πρόδρομο των σημερινών χαρτοποιητικών μηχανών.