Μεγάλη Μητέρα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Μεγάλη Μητέρα (Great Mother), η αλλιώς Μητέρα Γη (Earth Mother) είναι ένα μητριαρχικό αρχετυπικό μοντέλο που επαναλαμβάνεται σε διάφορες μυθολογίες ανα τον κόσμο. Σύμφωνα με τη θεωρία του Γιουνγκ το αρχέτυπο της Μεγάλης Μητέρας - Θεάς είναι βαθιά ριζωμένο στον ανθρώπινο νου ακόμα και πριν την κύηση. Συνήθως τη συναντάμε σε τρεις βασικές μορφές - ως Παρθένο, ως Μητέρα και ως Γριά - και ανάλογα με τη μορφή που έχει συμβολίζει την αγνότητα, τη γονιμότητα, τη σοφία.

Πίνακας περιεχομένων

[Επεξεργασία] Η Μεγάλη Μητέρα στην προϊστορία

Σύμφωνα με τον Μίρτσεα Ελιάντε ως τις μέρες μας έχει φθάσει ένας σημαντικός αριθμός δοξασιών, μύθων, τελετουργικών και τέχνεργων σχετικών με τη γη, τις θεότητές της και το αρχέτυπο της μεγάλης μητέρας. Η Μεγάλη Μητέρα στις παραδόσεις του κοσμογονικού ζεύγους είναι η σύντροφος, η θηλυκή όψη που γονιμοποιείται με τρόπο θαυματουργό ή μη και γεννά, αποκαλύπτει τα σιτηρά, τους καρπούς και όλα τα γεννήματα της γης. Ο Τζέιμς Φρέιζερ ο συγγραφέας του Χρυσού Κλώνου και εκείνοι που επηρέασε, όπως ο Ρόμπερτ Γκρέιβς και η Μαρίγια Γκιμπούτας ανέπτυξαν τη θεωρία ότι όλες οι θεότητες της Ευρώπης και της αιγαιακής λεκάνης προήλθαν από μία προ-ινδοευρωπαϊκή ή πρωτο-ινδοευρωπαϊκή θεότητα της νεολιθικής μητριαρχίας. Ως θεμέλιο της θεωρίας της έθεσε την ανακάλυψη ειδωλίων με ασυνήθιστες υπερβολές σε διάφορους πολιτισμούς της προϊστορικής Ευρώπης, τα οποία εκείνη ονόμασε ειδώλια γονιμότητας και τους απέδωσε τις λειτουργίες της αναπαραγωγής, της γαλούχησης και της αύξησης της ζωής. Τα παραδείγματά της άντλησε τόσο από τον Πολιτισμό του Σέσκλου (Αχιλαία Φάση 3, Θεσσαλία), όσο και από τον πολιτισμό Βίνκα και τον πολιτισμό Στάρτσεβο.

Οι θεωρίες των Φρέιζερ, Γκρέιβς και κύριως της Γκιμπουτάς προκάλεσαν διχογνωμίες και αμφισβητήθηκαν εντόνως, ιδιαίτερα από τον Πήτερ Ούκο (Peter Ucko), καθηγητή της συγκριτικής αρχαιολογίας, ο οποίος χαρακτήρισε τα προϊστορικά ειδώλια θηλυκών θεοτήτων -όπως η Αφροδίτη του Βίλεντορφ- είτε παιδικά παιχνίδια ή φυλακτά συμπαθητικής μαγείας.

[Επεξεργασία] Το αρχέτυπο στους ιστορικούς χρόνους

[Επεξεργασία] Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

  • Mircea Eliade, Πραγματεία πάνω στην Ιστορία των Θρησκειών, Χατζηνικολής, (Αθήνα 1981)
  • Peter J. Ucko, Anthropomorphic figurines: Of predynastic Egypt and neolithic Crete with comparative material from the prehistoric Near East and mainland Greece, A. Szmidla (1968), ISBN:0950016403
  • Marija Gimbutas, Η επιστροφή της μεγάλης θεάς, Αρχέτυπο (Αθήνα 2001)

[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις

ειδώλια της αποκαλούμενης "Αφροδίτης

Άλλες γλώσσες