Eastmahorn

De haven fan Eastmahorn oan it Lauwersmar
Fergrutsje
De haven fan Eastmahorn oan it Lauwersmar

Eastmahorn of De Skâns, in buertskip fan Eanjum yn Dongeradiel, hat nea in doarp west. Dochs hat it altyd in libben plak west.

De namme Eastmahoarne kin ferklearre wurden as eastlike úthoeke. De namme De Skâns moat út de Spaanske tiid komme. Yn it jier 1576 seach de geus Bartold Entes kâns om dêr in fersterking op te rjochtsjen. De lutenantsteedhâlder Caspar di Robles koe dat net op him sitte litte. Der is doe swier fochten. Oan beide kanten foelen swiere ferliezen. Bartold Entes moast úteinlik de sterkte opjaan.

De kustfeart is lang útfierd troch lytse skippen. Foar de skippers wie de Noardsee te gefaarlik. Se sochten harren paad oer it Waad. Dy skippen, guon net folle grutter as skûtsjes, kamen út Hamburch, Denemarken en sels út plakken om de Eastsee hinne. Eastmahorn hie in feilige haven. Dêr waard faak better waar ôfwachte. Ek de Grinzer turfskippers leinen dêr om gaadlik waar ôf te wachtsjen. Dizze skippers gienen oer it Waad om tol en brêgejild yn Fryslân te besparjen.

Ek de fiskersfloat fan de Noardfryske doarpen lei yn 'e winter yn Eastmahorn.

Yn 1810 is yn Eastmahoarne in skâns tsjin de Ingelsken boud. De yn 'e dyk boude krûdkelder is der noch. Al is dy dan ek yn 1849 bûten gebrûk rekke.

Fan 1850 ôf farde de fearboat foar Skiermûntseach út Eastmahoarne wei. Ek wie der in rêdingsstasjon fan de Ken. NZHRM. Doe't yn 1969 de Lauwerssee Lauwersmar waard, binne de fearboat en de rêdingsboat nei Lauwerseach ta gien.

De ôfsluting fan de Lauwerssee wie it begjin fan in nij tiidrek. De wurkhaven fan de Lauwersseewurken is ree makke foar de wetterreäasje. Ek is der in fakânsjepark kommen.

[bewurkje seksje] Mees Toxopeus

Oan Eastmahorn bliuwt de namme fan Mees Toxopeus (1886 - 1974) ferbûn. Hy wie de skipper fan de rêdingsboat, earst fan de 'Hilda' en doe fan de 'Insulinde'. Hy wie in betûft seeman en hat 286 minsken rêden. Hy hie in grut tal binne- en bûtelânske ûnderskiedings. Hy wie sawol belutsen by de bou fan de 'Hilda' as de 'Insulinde'. De 'Insulinde' wie de earste rêdingsboat dy't as er omsloech sels wer oerein kaam.

De 'Insulinde is bûten tsjinst kommen. Eigner waard doe de durgsbaron Klaas Bruisma. Ien fan syn gasten wie Mabel Wisse Smit. Doe't se har yn 2003 ferlove mei prins Johan Friso kamen de kontakten mei Bruinsma yn 't nijs.

De earste krante-ynsammelaksje is yn 1949 troch de Ljouwerter Krante nei oanlieding fan de rêding fan 26 Poalen fan it skip 'De Kattowice' troch de Skylger rêdingsboat, begûn. Dat jier bestie de Keninklike NZHRM 125 jier. It doel wie om jild yn te sammeljen foar nije motors foar de 'Insulinde' De aksje is slagge, want der koe 50.000 gûne oan de rêdingsboat organisaasje oerdroegen wurde.

Oare talen