Klaaifrysk
|
It Klaaifrysk is ien fan 'e fjouwer grutte dialekten fan it Frysk en wurdt sprutsen yn it noardwestlike part fan 'e provinsje Fryslân, rûchwei tusken de Fryske Marren yn it suden, Ljouwert en de Alde Feanen yn it easten, it Bilt yn it noarden, it Waad yn it noardwesten en de Iselmar yn it westen. It Klaaifrysk tanket syn namme oan syn taalgebiet, dêr't de grûn bestiet út fette seeklaai.
It Klaaifrysk wurdt sprutsen troch nei skatting likernôch 95.000 minsken yn 'e provinsje Fryslân; hoefolle Friezen om utens Klaaifrysk sprekke is net dúdlik.
Ynhâld |
[bewurkje seksje] Ferskillen tusken Klaaifrysk en Wâldfrysk
De ferskillen tusken it Klaaifrysk en it Wâldfrysk, it oare grutte Fryske dialekt, binne sa lyts, dat yn dit ferbân it wurd "dialekten" eins in te sterke term is; men soe better sprekke kinne fan "taalfarianten". Lykwols binne der in stikmannich - alteast foar Friezen - tige yn it each springende ferskillen, sawol op fonologysk as leksikaal mêd.
[bewurkje seksje] Fonologyske Ferskillen
Nei alle gedachten it bekendste ferskil tusken it Klaaifrysk en it Wâldfrysk wurdt foarme troch de wurden "my", "dy", "hy", "sy", "wy" en "by", dy't yn it Klaaifrysk útsprutsen wurde as "mij", "dij", "hij", "sij", "wij" en "bij" en yn it Wâldfrysk as "mi", "di", "hi", "si", "wi" en "bi".
Fierders bestiet der in hast like bekend ferskil yn 'e útspraak fan 'e twaklanken "ei", "ai" en "aai". Yn it Klaaifrysk wurde dy útsprutsen as "òi", resp. "òi" en "ôi", mar yn it Wâldfrysk as "ij" resp. "ai" en "aai". Mei oare wurden, yn it Klaaifrysk heart men yn 'e útspraak gjin ferskil tusken "ei" en "aai", wylst men yn it Wâldfrysk yn 'e útspraak gjin ferskil heart tusken "ei" en "ij".
Oare, minder bekende klankferskillen binne bygelyks:
|
Yn it Standertfrysk, dat nochal wat fariaasje talit, binne almeast beide foarmen tastien.
[bewurkje seksje] Leksikale Ferskillen
Tusken it Klaaifrysk en it Wâldfrysk komme mar njoggentjin leksikale ferskillen (dus ferskillen yn 'e wurdskat) foar. Foarbylden binne:
|
[bewurkje seksje] Boarnen
- Boelens, K., e.o., Twataligens - Ynlieding yn Underskate Aspekten fan de Twataligens, Ljouwert, 1981.
- Haan, G.J. de, Frisian Grammar, Grins, (sûnder jier).
- Jansma, K., Friesland en zijn 44 gemeenten, Ljouwert, 1981.