Westernijtsjerk
Westernijtsjerk wie in doarp yn de gemeente Ferwerderadiel. De namme Westernijtsjerk is dúdlik. It wie de nije tsjerke by Marrum en om gjin misferstân te krijen mei Easternijtsjerk yn Dongeradiel waard der Wester oan tafoege. Offisjeel brûkten de gritenij en de gemeente allinnich Nijtsjerk.
Yn 1744 wie it ynwennertal 98. No wurdt der skatten dat sa'n 50 minsken harren Westernijtserkster neame mei.
[bewurkje seksje] It ûnstean fan it doarp
It doarp is yn de Midsieuwen ûnstien op in kwelderwâl. As oarsaak fan de doarpsstifting wurdt in konflikt tusken de Jep(pe)ma's en de Ponga's beskôge. Jeppema hie syn besit oan de noardkant fan de Hege Hearrewei en besleat doe om sels mar in doarp te stiftsjen op wat syn eigendom wie. Hy krige it safier dat de biskop fan Utert him tastimming joech om in tsjerke te bouwen. Sa krige Westernijtsjerk syn doarpsstatus. De tsjerke waard boud op de grûn fan Jeppema-state. It liket der sels op dat de pastoar eins in húskapelaan fan de Jeppema's wie. Dat moast ta swierrichheden liede. Yn 1570 woe de geastlikheid ek mar besit fan Jeppema-state nimme. De Ljouwerter biskop Cunerus Petri hat doe bemiddelje moatten. De oplossing liket west hawwen dat de grêft fan Jeppema-state sa ferlein waard dat de tsjerke en it tsjerkhôf bûten it terrein fan Jeppema-state kamen te lizzen. Op de kaart fan Eekhoff út 1846 is dat noch dúdlik te sjen.
Nei de Jeppema's is Jeppema-state yn 't besit kommen fan de Roorda's en de famylje fan Grovestins. Om 1800 hinne is de, doe al ôfbrutsen state yn hannen de famylje Collet d'Escury út Leien kommen.
[bewurkje seksje] De tsjerke
De romaanske tsjerke yn de 13de ieu boud. De toer is út de 15de ieu. Yn 'e toer hingje twa klokken, ien út 1385 en de oare is fan 1405. It ynferieur is lykwichtich. De hearebank komt út de 17de ieu. Der stiet in barokke preekstoel en foaral de banken út de 16de ieu falle op. Der sit hiel moai snijwurk oan. Guon tinke dat de namme Jeppema yn 't snijwurk werom te finen is. Fan Marrum, wêr't Westernijtsjerk sûnt de Reformaasje kombinearre is, rint de Tsjerkeloane. Net sa lang lyn is dit tsjerkepaad wer in âlde steat brocht.