വൃത്തം: സ്രഗ്ദ്ധര

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.

സ്രഗ്ദ്ധര: ഒരു സം‍സ്കൃതവര്‍‍ണ്ണവൃത്തം. പ്രകൃതി എന്ന ഛന്ദസ്സില്‍ പെട്ട (ഒരു വരിയില്‍ 21 അക്ഷരങ്ങള്‍) സമവൃത്തം.

ഉള്ളടക്കം

[എഡിറ്റ്‌] ലക്ഷണം (വൃത്തമഞ്ജരി)

ഏഴേഴായ് മൂന്നു ഖണ്ഡം മരഭനയയയം സ്രഗ്ദ്ധരാവൃത്തമാകും.

വൃത്തശാസ്ത്രസങ്കേതമനുസരിച്ചു് “മ ര ഭ ന യ യ യ” എന്നീ ഗണങ്ങള്‍‍ 7, 14 എന്നീ അക്ഷരങ്ങള്‍‍ക്കു ശേഷം യതിയോടുകൂടി വരുന്ന വൃത്തമാണു സ്രഗ്ദ്ധര.

- - - - v - - / v v v v v v - / - v - - v - -

[എഡിറ്റ്‌] ഉദാഹരണങ്ങള്‍

  1. താരില്‍‍ത്തന്വീകടാക്ഷാഞ്ചല...

താരില്‍‍ത്തന്വീകടാക്ഷാഞ്ചലമധുപകുലാരാമ! രാമാജനാനാം
നീരില്‍‍ത്താര്‍‍ബാണ! വൈരാകരനികരതമോമണ്ഡലീചണ്ഡഭാനോ!
നേരെത്താതോരു നീയാം തൊടുകുറി കളകായ്കെന്നുമേഷാ കുളിക്കും
നേരത്തിന്നിപ്പുറം വിക്രമനൃവര! ധരാ ഹന്ത! കല്‌പാന്തതോയേ.

[എഡിറ്റ്‌] സാദൃശ്യമുള്ള മറ്റു വൃത്തങ്ങള്‍

  1. സ്രഗ്ദ്ധരയുടെ അഞ്ചു മുതല്‍ എട്ടു വരെയുള്ള അക്ഷരങ്ങള്‍ ഓരോ വരിയിലും ഉപേക്ഷിച്ചാല്‍ മന്ദാക്രാന്ത എന്ന വൃത്തം കിട്ടും.
  2. സ്രഗ്ദ്ധരയുടെ അഞ്ചു മുതല്‍ 14 വരെയുള്ള അക്ഷരങ്ങള്‍ ഓരോ വരിയിലും ഉപേക്ഷിച്ചാല്‍ ശാലിനി എന്ന വൃത്തം കിട്ടും.
  3. സ്രഗ്ദ്ധരയുടെ അവസാനത്തെ ഏഴു് അക്ഷരങ്ങള്‍ ചേര്‍‍ന്ന ഭാഗം (- v - - v - -) മറ്റു പല വൃത്തങ്ങളുടെയും അവസാനത്തിലുണ്ടു്.
    1. മന്ദാക്രാന്ത
    2. ശാലിനി
    3. മാലിനി
    4. മേഘവിഷ്‍ഭൂര്‍‍ജ്ജിതം

[എഡിറ്റ്‌] മറ്റു വിവരങ്ങള്‍

ദീര്‍‍ഘവൃത്തങ്ങളില്‍ ശാര്‍ദ്ദൂലവിക്രീഡിതം കഴിഞ്ഞാല്‍ ഏറ്റവുമധികം ശ്ലോകങ്ങള്‍ ഈ വൃത്തത്തിലാണുള്ളതു്. എല്ലാ ഭാവങ്ങളെയും പ്രകടിപ്പിക്കാന്‍ കഴിവുള്ള ഈ വൃത്തം അക്ഷരശ്ലോകപ്രേമികളുടെ ഒരു പ്രിയപ്പെട്ട വൃത്തമാണു്.