देवप्रिया
From Wikipedia
देवप्रिया हे मराठी भाषेत फार मोठ्या प्रमाणात वापरले गेलेले वृत्त आहे. हे नावही श्री. माधव ज्युलियन यांनी दिलेले आहे.
मूळ उर्दू बहरचे नाव - रमल मुतदारिकुल आखिर सालिम मुरक्कब मुसम्मन' असे असून बहर-ए-रमल चे हे उपवृत्त समजले जाते.
याचे वजन पुढीलप्रमाणे-
गा ल गा गा ! गा ल गा गा ! गा ल गा गा ! गा ल गा २ १ २ २ २ १ २ २ २ १ २ २ २ १ २
रमलच्या शेवटच्या खंडात गा-ल-गा-गा वजनाऐवजी गा-ल-गा हे वजन घेतल्यास देवप्रिया होते.
खंड- ४, मात्रा २६ ( ७/७/७/५)
मराठी भाषेत या वृत्तात चपखल बसणार्या शब्दांचा फार मोठा खजिना आहे. प्रत्येक वृत्त प्रत्येक भाषेत चालतेच असे नाही.
उदाहरणार्थ, उर्दूतील हलन्त लघु असणारी वृत्ते मराठीत वापरता येत नाहीत. कारण आपल्याकडे ती पध्दत नाही. आपण शेवटचे अक्षर हे गुरूच मानतो. आटापिटा करून वापरल्यास ती शोभत नाहीत.
नऊवार नेसणार्या आजीबाईंनी जीन्स पॅन्ट घातली तर कसे वाटेल? तर ते असं आहे.
[संपादन] देवप्रियाची काही उदाहरणे
१)
कालच्या स्वप्नात माझ्या, येउनी गेलास तू वेदना माझ्या उशाला, ठेवुनी गेलास तू.. --- सुभाषचंद्र आपटे
२)
दाटलेल्या हुंदक्याला दाबणे नाही बरे आसवांना पापण्यांनी रोखणे नाही बरे... --- सुभाषचंद्र आपटे
३)
सांजवेळी सोबतीला सावली देऊन जा भैरवी गाईन मी तू, मारवा गाऊन जा... --- इलाही जमादार
[संपादन] काही इतर लोकप्रिय गीते
१) शुक्रतारा मंदवारा चांदणे पाण्यातुनी
२) त्या फुलांच्या गंधकोशी सांग तू आहेस का
३) चांदणे शिंपित जाशी चालता तू चंचले