आ
From Wikipedia
आ
मराठी वर्णमालेतील आणि स्वरमालेतील दुसरे अक्षर.उच्चारस्थन : कंठ लांबट उच्चार आड ़हस्व उच्चार :आमचा -तोंड उघडे ठेवणे या अर्थाने -तीने आश्चर्याने 'आ' वासला -आ हा उपसर्ग (अव्यय) मर्यादा दर्शक आहे.उदा. आसमुद्र,आमरण,आजन्म,आकंठ -सामान्य रूपाचा प्रत्यय उदा. 'घरा'कडे (घर+आ) -पुल्लिंगी प्रत्यय उदा. घोडा( घोड+आ) .पण घोडदळ,घोडनवरा इत्यादी सामासिक शब्दात 'आ'चा लोप होतो -मोठे आकारमान या अर्थी प्रत्यय उदा. डबी-डबा,गोळी-गोळा(संदर्भ:प्रा.ग.ना.जोगळेकर) -शरण येणे भाग पाडणे उदा. नाक दाबले म्हणजे 'आ'वासतो. -विशिष्ट आवाज , उदा. 'गायकाच्या 'आ'कारान्त ताना विशेषत: लक्षात रहातात -आ॥ 'आशीर्वाद' शब्दाचा संक्षेप -कबुतरांना बोलवण्यासाठी हा शब्द मोठ्याने उच्चारतात -पुर्वी याचा उपयोग षष्ठीचा प्रत्यय म्हणून काव्यात करीत.उदा.'तंव तो धारा सिंचे तिंखटे। डोळे 'आ' उजू॥(भास्करभट।मराठी कोश) -स्पष्टीकरणार्थ ,आवश्यकता नसतानाही येणारा ऊपसर्ग उदा. आकांक्षा ,आकाश,आभाळ -ऑं- तो ती,ते या अर्थाने बखरीत वापर केला जात असे. -कृदंत प्रत्यय उदा. बोलता,चालता, _ऑं प्रश्नार्थक उद्गार ऑं काय म्हणालास? - 'आ' विसर्गयुक्त उद्गार विविध भाव दर्शक आहे जसे वेदना,वेदनाशमन, -द्न्यानेश्वरीतील उपयोग आ-ब्रम्ह,आ-प्लविजे,आ-पादकंचुकित,आ-पाद