Pälzisch

From Wikipedia

Daer Ardickel baut der Palz iss in Pälzisch
Pfälzisch
Gschwetzt in: Pfalz, (Kurpfalz)
Schwetzer-Nummere: 1'000'000 (geschädzt)
Schtammbaam: Indo-Yuropee'enisch
  • Germanisch
    • Wescht Germanisch
      • Deitsch
        • Westmiddeldeitsch
          • Pälzisch
Codes
ISO 639-1
ISO 639-2(B) gem
SIL


P(f)älzisch is die Schprooch, wu in de Pfalz geredd werd. Es (Vorder)Pälzische unnerscheid sich nur minimal vum Pennsilfaanische.

[edit] Foneedig

Im Pälzische is die Hochdeitsch Lautverschiebung ned vorhande; charakteristisch sin die erhaldene p-Lautunge, wie im bekannde Schbruch: „In de Palz geht de Parre mid de Peif in die Kersch.“

Annere Besonnerheide vumm Pälzische, wu mer aach hert, wann en Pälzer Deitsch redd (im Vergleisch zum Deitsche):

  • Bei de Konsonande:
    • Tendenz zu de Schdimmhafdischkeid bei Plossive; im In- und Anlaut: /t/ → [d]; im Inlaut: /p; k/ → [b; g]
    • Riggverlacherung vum Ich-Laut; [ç] → [ʃ], ze Beischbiel ich; mich; durch → [iě; miě; duɐ̯ě/doɐ̯ě]), ned in de Siedpalz
    • Rhodazismus (bsonners bei äldere Leid un in Rischdung Saarland), ddes heest [d] → [ʀ] im Inlaut, ze Beischbiel guude → [guːʀɐ̯]
  • Bei de Vokaale:
    • Wern länger in ge'effnedder geredd, bsonders in de Weschdpalz [eː] → [ɛː] (Erde → [ɛːɐ̯d]), [u] → [ɔ] (Durst → [dɔɐ̯ʃd])
    • Verschleifung vum -er im Auslaut zu [a] odde [ă] viel schdärger als in de deitsch Umgangsschprooch.
    • ned iwwerall, awwer vorallem in de Vorderpalz die Nasalisierung: Land → [lɑ̃nd/lɔ̃nd] (oft gschriwwe als „Lånd“)
    • in de Siedpalz teilweisi Diphtongierung, ze Beisschbiel groß → grouß unn Vokalverschiewunge, ze Beischbiel Fraa → Free