Sardinna/campidanesu
Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Sa Sardigna est un'ìsula de su Mari Meiderragnu ocidentali, posta a unus 200km de sa penìsula italiana, su matessi de sa Tunisia, unus 300km de sa Ligùria e 500 de sa Spagna. Sa terra prus acanta est sa Còrsica, feti 11km. Sa forma de s'ìsula est cussa de unu arretàngulu longu, de unus 260km in deretura NS e unus 120 in sa EO. Sa punta a N est sa bidda de Lungoni (Santa Teresa Gaddura), sa de S su Cabu Teulada. Is maris chi d'ingìriant funt su Mari Tirrenu a E e su Mari de Sardigna a O. Sa tirada est de ca. 24.000km², s'oru de mari de unus 2400 km.
Monti po su 13,5 %, montixeddu po su 68 % e pranu po su 18,5 %. Su monti prus artu tirat 1834m (Punta La Màrmora), in sa serra de su Gennargentu, in su mesu de s'ìsula.
Su tempus tirat a su sicu, in istadi e in s'ierru. Sa callentura mesana est de 14-18 °C, cun cambiamentus mannus intra de pranu e monti, istadi e ierru: si podit passai de is -2 o -3 a is 30 °C. Su bentu podit essi forti meda, spètzia su bentu estu (de NO). Proit pagus, 400-600mm a s'annu, cun diferèntzias mannas intra de monti e pranu, oru de mari e terra aintru.
Dui at feti unu lagu naturali, su lagu Baratz, in su NO de s'ìsula, acanta de Tàtari e de s'Alighera. Is frùminis (cambas de àcua sempri prenus) funt pagus: de N a S su Coghinas, su Mannu (de Tàtari), su Temu, su Cedrinu, su Tirsu, su Frumindosa, su Mannu e su Cixerri. Is atrus funt arrius, sicus in parti de s'annu. Su frùmini prus longu est su Tirsu, chi tirat 159km e isbucat in su Mari de Sardigna apustis de essi tocau sa tzitadi de Aristanis.