Biđonsámegiella

Wikipedias

Biđonsámegiella
Eará namma
Iežasgillii
Eaŋgalasgillii Pite Sami
Fránskkagillii sami de Pite
Dieđut
Guovlu Ruoŧŧa, Norga
Virggálaš
Hállit sullii 20
Sadji ii čuođi stuorámusa joavkkus
Alfabehta ii iežas girjegiella
Giellagáhtten
Gielladieđalaš klassifiseren
Giellagoddi Uralalaš gielat
Giellajoavku Suopmelaš-ugralaš gielat
Suopmelaš-permelaš gielat
Suopmelaš-volgalaš gielat
Suopmelaš-sápmelaš gielat
Sápmelašgielat
Oarjesápmelaš gielat
Giellakodat
ISO 639-1 -
ISO 639-2 smi (eará sámegielat)
SIL LPB

Biđonsámegiella lea uralalaš giella. Dat gullá oarjesápmelaš gielaid davvijoavkku oarjejoavkui ovttas julevsámegielain. Eará oarjesápmelaš gielat leat davvisámegiella, julevsámegiella ja davvisámegiella.

Sisdoallu

[edit] Guovlu

[edit] Jietnadatoahppa

[edit] Giellaoahppa

[edit] Nomenat

Nomenat sodjet kásusa ja logu (ol. ja ml.) dáfus. Biđonsámegielas leat 9 kásusa:

  • nominatiiva
  • akkusatiiva
  • genetiiva
  • inessiiva
  • illatiiva
  • elatiiva
  • komitatiiva
  • essiiva
  • abessiiva

[edit] Vearbbat

Vearbbat sodjet logu, persovnna, vuogi ja áiggi dáfus.

[edit] Lohku

Biđonsámegiela vearbbat sodjet golbma eará logu dáfus:

  • ovttaidlohku dahjege singulára
  • guvttiidlohku dahjege duála
  • maŋggaidlohku dahjege plurála

[edit] Persovdna

Biđonsámegiela vearbbat sodjet golbma eará persovvna dáfus:

  • 1. persovdna
  • 2. persovdna
  • 3. persovdna

[edit] Áigi

Biđonsámegiela vearbbat sodjet guovtte eará áiggi dáfus:

  • preseansa
  • preterihtta

[edit] Vuohki

Biđonsámegiela vearbbat sodjet vihttá eará vuogi dáfus:

  • indikatiiva
  • imperatiiva
  • konditionála
  • potientiála
  • optatiiva

[edit] Biehttalanvearba

Seamma go eará suopmelaš-ugralaš gielat biđonsámegielas lea biehttalanvearba, mii sodje vuogi (indikatiivva, imperatiivva ja optatiivva), persovvna (1., 2. ja 3.) ja logu (ovttaidlohku, guvttiidlohku ja maŋggaidlohku) dáfus:

   Ind. pres.                 Ind. pret.
   sg.  du.     pl.           sg.     du.        pl.      
1  iv   ien     iehp        1 ittjiv  iejmien    iejmieh    
                iep                   ittjijmen  ittjijmeh           
2  ih   iehpien iehpit      2 ittjih  iejtien    iejtieh    
        ehpien  ihpit                 ittjijtien ittjijteh                               
        ihpien
3  ij   iepaa   ieh         3 ittjij  iejkaan    ittjin     
        iepaan                        ittjijka                  

Go indikatiiva preseanssas lea eambbo go okta hápmi, nuppi lea Björkfjället-dialeavtta ja golmmas lea Svaipa-dialeavtta. Eará áigge máŋga hámi leat báldalashámit.

   Imperatiiva                 Optatiiva
   sg.    du.     pl.          sg.    du.      pl.                        
1  -      -       -         1  alluv  iellun   iellup
                                      allun    allup
2  ielieh iellien iellit    2  alluh  ielluten ielluteh
                                      alluten  alluteh
3  -      -       -         3  allus  ielluska ielluseh
                                      alluska  alluseh

[edit] Pronomenat

[edit] Persovdnapronomenat

[edit] Sátnevuorká

[edit] Čállingiella

Biđonsámegielas ii lea árbevirolaš čállingiella.

[edit] Historjá

[edit] Girjjálašvuohta

  • Lagercrantz, Eliel: Sprachlehre des Westlappischen nach der Mundart von Arjeplog. Helsinki: Suomalais-ugrilainen seura, 1926, ISSN 0355-0230.
  • Lehtiranta, Juhani: Arjeploginsaamen äänne- ja taivutusopin pääpiirteet. Helsinki: Suomalais-ugrilainen seura, 1992, ISBN 951-9403-55-8.



Uralalaš gielat
aitosašgárjilgiella | anárašgiella | aunusgárjilgiella | áhkkilsámegiella | biđonsámegiella | darjjesámegiella | davvisámegiella | enetsagiella | ersagiella | esttegiella | gárjilgiella | gielddasámegiella | inkeroisgiella | julevsámegiella | juratsagiella | kamassagiella | komigiella | komipermjakgiella | liivigiella | lullisámegiella | lyydigiella | marigiella | matorigiella | meängiella | mokšagiella | nenetsagiella | ngasanagiella | niitumarigiella | nuortalašgiella | selkupagiella | suomagiella | ubmisámegiella | udmurtagiella | ungárgiella | vatjagiella | vepsägiella | võrogiella