Voting System
From Wikipedia
E tusa e faia faa-tasi i tausaga ta‘i tolu ona faatino Faigä Pälota Lautele a Niu Sila e filifilia ai se Palemene fou ma le Mälö. O faiga faapälota i lalo ifo o le MMP ua faatagaina ai tagata ta‘ito‘atasi uma ua tüsia faamauina faapälota e lafo ni a na pälota e lua. E tasi le pälota mo le Pätï e te ‘au i ai. O lau pälota lona lua, o se tagata e te mana‘o i ai ina ia avea ma Sui i le Palemene mo lou itümälö faipälota.
O le tuätusi o lou alaalafaga e filifilia ai poo lë fea le itümälö faipälota e te ‘auai. O loo i ai ia itümälö faipälota Lautele ma itümälö faipälota o Tagata Maori. Ua tofusia itümälö faipälota ta‘itasi ma faasologa o suafa tüsia faamau, poo se lisi o suafa o tagata ta‘ito‘atasi uma ua mae‘a ona tüsia faamauina o suafa ina ia pälota. Afai ua 18
tausaga o lou soifua poo le sili atu, ma ua talafeagai ona tüsia faamauina o lou suafa, fai mai le tuläfono, ua ao ina ia ë i ai i le faasologa o suafa tüsia faamau. Afai ua 17 tausaga o lou soifua, ua mafai ona tüsia faamauina faatagataga lou suafa. A mae‘a loa ona tüsia faamauina o lou suafa, ua tatau lava ona ë tausisi ina ia faafouina faamatalaga e uiga iä te ‘oe.
‘O le faia o lau pālota i le aso o Faiga Pālota o se mea faigofie tele. E ta‘ilua pālota a le tagata e to‘atasi:
- ‘O lau pālota mo le pātī, e fesoasoani e filifili ai le aofa‘i o nofoa o pātī ta‘itasi i totonu o le palemene. ‘ole‘ā fa‘atūina le mālō mai le pātī po‘o pātī e sili le tele o a lātou nofoa e maua, ma e manumālō ai i pālota tāua i e palemene.
- ‘O lau pālota fa‘aitūmālō e fesoasoani i le filifilia o Faipule fa‘aitūmālō. ‘O le sui e tele ana pālota, ‘o le sui lenā e manumālō.
E fuafua nofoa e maua e pātī e lalata i aofa‘i o pālota e maua e nā pātī.
Äfai ‘o ‘e nofo i se fale fa‘amälölö po‘o se falema‘i, e ‘auina atu e le Fai Pälota o lou itümälö se tagata e faia lau pälota.
‘Äfai e lë mafai ona ‘e o‘o atu i se fale e fai ai pälota talu ai ona ‘e te gasegase, tino vaivai pë lë ‘äto‘atoa lou soifua, e mafai ona maua se fesoasoani. Fa‘afeso‘ota‘i le Faipälota o lou itümälö.
E fä au filifiliga e mafai ona fai. E mafai ona ‘e:
- pälota ‘ae le‘i o‘o i le aso pälota, pe‘äfai e tatau ona ‘e i
Niu Sila i le tolu vaiaso ‘ae le‘i o‘o i le aso pälota.
- lolomi mai pepa pälota mai le ‘upega o feso‘ota‘iga http://www.elections.org.nz/languages/samoan.html (tolu vaiaso ‘ae le‘i o‘o i le aso pälota)
- talosaga mo le pälota e fa‘aui atu i le meli
- pälota i se atunu‘u i fafo