Pasaka ya Kiyahudi

From Wikipedia

Pasaka ya Kiyahudi ni kati ya sikukuu muhimu zaidi ya dini ya Uyahudi. Sikukuu hii inakumbuka kutoka kwa Wanaisraeli kutoka utumwa walimokuwepo huko Misri.

Pasaka ya Kiyahudi imekuwa na athira kubwa juu ya sherehe ya Pasaka ya Kikristo kuhusu tarehe, liturgia na desturi mbalimbali.

Contents

[edit] Jina la Pasaka

Jina la Pasaka limetokana na neno la Kiebrania "פסח" (tamka: pasakh) lenya maana ya "kupita juu, kukaa juu ya (kama mlinzi)" katika kitabu cha Biblia cha Kutoka 12:23. Hapa imeandikwa ya kwamba Mungu "atapita" juu ya milango ya nyumba za Wanaisraeli huko Misri katika usiku kabla ya hawakutoka na kuzuia maovu ambayo Wamisri wanaathiriwa nayo.

Mesa ya Seder yaani Chakula cha Pasaka ya Kiyahudi ikionyesha vitabu vya Haggada
Enlarge
Mesa ya Seder yaani Chakula cha Pasaka ya Kiyahudi ikionyesha vitabu vya Haggada
Sahani ya Seder ya Pasaka ya Kiyahudi
Enlarge
Sahani ya Seder ya Pasaka ya Kiyahudi

[edit] Tarehe ya Pasaka ya Kiyahudi

Pasaka ina tarehe kamili katika kalenda ya kiyahudi inaanza Nisan 15. Inasheherekewa kwa siku saba yaani hadi Nissan 22. Siku ya kwanza na ya mwisho ni sikukuu hasa. Katika nchi ya Israel siku hizi mbili ni siku za kupumzika kazi. Wayahudi wengine hasa nje ya Israel husheherekea siku 8.

Kwa sababu kalenda ya kiyahudi ni kalenda ya mwezi tarehe zake hubadilika katika hesabu ya kalenda ya Grigori yaani kalenda ya kawaida ya kimataifa. Kwa jumla Pasaka ya Kiyahudi inasheherekewa wakati wa miezi Machi au Aprili kwa sababu Nisan ni mwezi wa majira ya kuchipua.

[edit] Asili ya Pasaka

Katika Biblia, kitabu cha Kutoka 12 kuna taarifa ya kutoka kwa Wayahudi katika Misri wakati wa Musa mnamo mwaka 1200 KK. Taarifa ni ya kwamba Musa alimtumwa na Mungu kuwaondoa Wanaisraeli katuka hali ya utumwa huko Misri na kuwaongoza kwenda nchi ya ahadi. Lakini mfalme wa Misri mwenye cheo cha Farao alikataa hivyo Mungu alituma mapigo dhidi ya Misri ili Farao alazimishwe kukubali. Pigo la mwisho tena la kali mno lilikuwa kifo cha kila aliyezaliwa kama mtoto wa kiume wa kwanza katika Misri. Hapo Wanaisraeli waliambiwa kuchincha kondoo na kupaka damu milangoni kwao ili malaika akipita kuua watoto wa kwanza asiguse watoto wa Wanaisraeli. Baada ya pigo hili Farao alikubali Wanaisraeli watoke.

Tendo hili la kuwaweka mababu yao huru inakumbukwa na Wayahudi kote duniani katika siku zinazoanza Nisan 15.

[edit] Sherehe ya Pasaka

Sherehe ya Pasaka inaanza masaa ya jioni kabla ya siku yenyewe kwa sababu katika kalenda ya kiyahudi mwanzo wa siku si usiku manane wala macheo lakini wakati wa machweo jioni inayotangulia. Maandalizi ya sikukuu ni pamoja na kufanya usafi kabisa katika nyumba. Hakuna kitu kilichochachuka kinachobaki katika nyumba kufuatana na Kut. 12:20 yaani kitu chochote chenye nafaka au unga yake ulioguswa na maji hata punje yake kama vile mkate, keki au spagetti. Tendo hili ni la kukumbuka jinsi Wanaisraeli walipaswa kukimbia Misri haraka bila muda wa kutengeneza mikate ya kawaida yaliyochachuka. Kwa hiyo wanawake wao walioka mikate yasiyochachuka ambayo yamekuwa chakula cha Pasaka hadi leo. Mikate hii huitwa "matze".

Familia na marifiki hukutana kwa chakula cha pekee wakizunguka meza ya Seder (seder = "utaratibu") yenye vyakula vya pekee. Kati ya vyakula hizi ni majani machungwa yanayokumbusha uchungu wa utumwa, matunda ya kupondwa yenye rangi ya kahawia-nyekundu yanayokumbusha udongo wa matofali Wanaisraeli walipaswa kutengeneza, maji ya chumvi ya kukumbuka machozi huko Misri, mayai kama ishara ya matumaini na mengine. Vyote huliwa katika utaratibu (=seder) maalumu pamoja na masomo na sala kutoka vitabu vya Haggada vinavyoshikwa na wote mezani.

[edit] Tarehe za Pasaka ya Kiyahudi (Passa) katika Kalenda ya Gregori 2005 - 2050

Tarehe za Pasaka ya Kiyahudi (Passa) katika Kalenda ya Gregori 2005 - 2050
Mwaka wa Kalenda ya Gregori Mwaka wa Kalenda ya kiyahudi Tarehe ya Pasaka huko Israel Tarehe ya Pasaka kwa Wayahudi wa Kiorthodoksi nje ya Israel
2004 5764 Aprili 6-12 Aprili 6-13
2005 5765 Aprili 24-30 Aprili 24-Mei 1
2006 5766 Aprili 13-19 Aprili 13-20
2007 5767 Aprili 3-9 Aprili 3-10
2008 5768 Aprili 20-26 Aprili 20-27
2009 5769 Aprili 9-15 Aprili 9-16
2010 5770 Aprili 5-11 Aprili 5-12
2011 5771 Aprili 19-25 Aprili 19-26
2012 5772 Aprili 7-13 Aprili 7-14
2013 5773 Machi 26-Aprili 1 Machi 26-Aprili 2
2014 5774 Aprili 15-21 Aprili 15-22
2015 5775 Aprili 4-10 Aprili 4-11
2016 5776 Aprili 23-29 Aprili 23-30
2017 5777 Aprili 11-17 Aprili 11-18
2018 5778 Machi 31-Aprili 6 Machi 31-Aprili 7
2019 5779 Aprili 20-26 Aprili 20-27
2020 5780 Aprili 9-15 Aprili 9-16
2021 5781 Machi 28-Aprili 3 Machi 28-Aprili 4
2022 5782 Aprili 16-22 Aprili 16-23
2023 5783 Aprili 6-12 Aprili 6-13
2024 5784 Aprili 23-29 Aprili 23-30
2025 5785 Aprili 13-19 Aprili 13-20
2026 5786 Aprili 2-8 Aprili 2-9
2027 5787 Aprili 22-28 Aprili 22-29
2028 5788 Aprili 11-17 Aprili 11-18
2029 5789 Machi 31-Aprili 6 Machi 31-Aprili 7
2030 5790 Aprili 18-24 Aprili 18-25
2031 5791 Aprili 8-14 Aprili 8-15
2032 5792 Machi 27-Aprili 2 Machi 27-Aprili 3
2033 5793 Aprili 14-20 Aprili 14-21
2034 5794 Aprili 4-10 Aprili 4-11
2035 5795 Aprili 24-30 Aprili 24-Mei 1
2036 5796 Aprili 12-18 Aprili 12-19
2037 5797 Machi 31-Aprili 6 Machi 31-Aprili 7
2038 5798 Aprili 20-26 Aprili 20-27
2039 5799 Aprili 9-15 Aprili 9-16
2040 5800 Machi 29-Aprili 4 Machi 29-Aprili 5
2041 5801 Aprili 16-22 Aprili 16-23
2042 5802 Aprili 5-11 Aprili 5-12
2043 5803 Aprili 25-Mei 1 Aprili 25-Mei 2
2044 5804 Aprili 12-18 Aprili 12-19
2045 5805 Aprili 2-8 Aprili 2-9
2046 5806 Aprili 21-27 Aprili 21-28
2047 5807 Aprili 11-17 Aprili 11-18
2048 5808 Machi 29-Aprili 4 Machi 29-Aprili 5
2049 5809 Aprili 17-23 Aprili 17-24
2050 5810 Aprili 7-13 Aprili 7-14