Kene

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kene
Fossil range:

Bilimsel Sınıflandırma
Domain:
Üst alem:
Alem: Animalia
Alt alem:
Üst bölüm:
Üst şube:
Bölüm:
Şube: Arthropoda
Alt bölüm:
Alt şube:
İnfra şube:
Mikro şube:
Nanophylum:
Üst sınıf:
Sınıf: Arachnida
Alt sınıf:
İnfra sınıf:
Üst takım:
Takım: Acarina
Alt takım: Parasitiformes
İnfra takım:
Üst familya: Ixodoidea
Familya:
Alt familya:
Üst oymak:
Oymak:
Alt oymak:
Cins:
Alt cins:
Seksiyon:
Seri:
Tür:
Alt tür:
[[|Diversity]]
Binominal Adı

Trinominal Adı

Tip Türleri

Familyalar
Ixodidae

Argasidae
Nuttalliellidae

[[Resim: ]]
Sinonimler
Kanı emen kene orijinal halinden onlarca kat daha büyür
Büyüt
Kanı emen kene orijinal halinden onlarca kat daha büyür

Kene (Ixodoidea), eklem bacaklıların örümceğimsiler (Arachnida) sınıfından kan emici ve gözsüz bir dış parazittir. Insan, koyun, köpek, kedi, deve gibi canlıların derilerine yapışarak kanlarını emer. "Asıl kene" olarak bilinir. Ayrı eşeylidir ve yumurta ile çoğalır. Dişi yumurtalarını yaprak, çöp veya hayvan kılları arasına bırakır. Gelişimlerinde metamorfoz vardır. Yumurtalarından üç çift bacaklı larvalar çıkar. Bunlar bir pupa devresi geçirerek 8 bacaklı nimfalara (tam gelişmemiş yavrular) dönüşürler. Nimfalar da bir pupa safhası geçirdikten sonra ergin hale gelirler. Larva ve nimfalar genellikle kertenkeleler üzerinde, erginler ise insan, koyun, sığır, köpek gibi memeliler üzerinde parazit yaşarlar.

Vücutları başla kaynaşmış bir göğüs ve torba biçimli dişi 11-12 mm'ye kadar sişer. Erginlerinde dört çift bacak bulunur. Bacakların uçlarında çengeller ve vantuzlar vardır. Deriye rahatça yapışarak hortumlariyla kan emerler. İyice şiştikten sonra kendilerini yere atarak konaklarından uzaklaşır, ot veya ağaçlara tırmanırlar. Ön ayaklarının uçları dokunma ve koku alma için özelleşmiştir. Ormanlarda bulunduğu ağacın altından bir hayvan geçtiği takdirde üzerine düşüp derisine yapışır ve etine hortumunu sokarak kanını emer. İlk iki bacak çifti öne, son iki çifti geriye yönelmiştir. Bugün 17 bin'den fazla kene türü bilinmektedir. Kenelerin hepsi zararlı, parazit ve kör değildir. Sığır ve köpek kene türleri gözlüdür. Insan ve ehil hayvanlarda parazit yaşayanlar çeşitli hastalık mikroplarını bulaştırdıklarından sağlık bakımından zaralıdır.

Kan emen bir keneyi deriden söküp atmak tehlikelidir. Bu durumda hortum kopup deride kalır ve kaşıntı yapar. Kene ile temas durumunda kenenin ezilmemesi, çıkarılırken başının kopartılmaması, keneyi uzaklaştırmak için ısı uygulanmaması gereklidir. Keneler virüs, bakteri ile protozoon ve riketsia adlı parazitleri taşıyabilirler ve bu ciddi enfeksiyon etkenlerini kanını emdikleri insan ve hayvanlara aktarırlar (Ör: Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi). Kenenin üzeri yağlı bir pamuk ile 5 dakika kadar kapatılarak soluması engellenebilir. Daha sonra battığı yönün zıt tarafına ani ve tek bir hamle ile çekilmesi gereklidir. Ayrica son yıllarda Türkiye'de de görülmüş olan Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi adlı hastalık yüzlerce kişinin ölümüne neden olmuştur.

Ayrinitli bilgiler http://www.keneler.com

Wikimedia Commons'da
Kene
ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.