Niyazi Berkes

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Niyazi Berkes (21 Ekim 1908 - 18 Aralık 1988), toplumbilimci.

[değiştir] Hayatı

21 Ekim 1908'de Kıbrıs’ın Lefkoşa kentinde doğdu, 18 Aralık 1988'de öldü. İstanbul Erkek Lisesi'nden sonra 1931'de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü bitirdi. Bir süre değişik işlerde çalıştı ve 1935'te İÜ Edebiyat Fakütesi'nde sosyoloji asistanı oldu. Aynı yıl Behice Boran'la birlikte ABD Chicago Üniversitesi'ne toplumbilimsel çalışmalar için gitti. 1939'da Türkiye'ye döndü, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde sosyoloji doçenti olarak göreve başladı. Özellikle o dönem içersinde "solculukla" ve "komünistlikle" suçlandı; baskılara dayanamayan Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel, Pertev Naili Boratav ve Behice Boran'la birlikte Niyazi Berkes'i de görevinden uzaklaştırdı. 1952'de Kanada McGill Üniversitesinde öğretim üyeliğine başladı. Emekli olduktan sonra (1975) İngiltere'ye yerleşti. Burada öldü.


[değiştir] Eserleri

Toplumbilimci Niyazi Berkes, Türkiye’nin Osmanlı döneminden günümüze dek geçirdiği değişimler üzerine araştırmalar, kuramsal toplumbilim üzerine çalışmalar yaptı. Berkes’in 1942’de yazdığı Bazı Ankara Köyleri Üzerine Araştırma adlı alan çalışması toplumbilim alanında Türkiye’ye yayımlanan ilk monogrofilerden biridir. Türkiye’de Çağdaşlaşma (1973) adlı çalışması ise toplumbilim alanında en önemli yapıtıdır. 100 Soruda Türkiye İktisat Tarihi adlı 2 ciltlik çalışmasında toplumun ekonomik düzenini devlet-toplum ilişkileri açısından ele almıştır. Niyazi Berkes’in diğer önemli yapıtları arasında Siyasi Partiler (1964), Batıcılık, Ulusçuluk ve Toplumsal Devrimler (1965), Arap Dünyasında İslamiyet, Milliyetçilik ve Sosyalizm (1969), Atatürk ve Devrimler (1982), Teokrasi ve Laiklik (1984) yer alır.