Kategori tartışma:Doğa

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Doğa: RIO DEKLARASYONU (Türkçe)


Birleşmiş Milletler   A/CONF.151/26 (Cilt. I)

Genel Toplantı Dağıtım GENEL 12 Ağustos 1992  ORİJİNAL: İNGİLİZCE


 

            BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÇEVRE VE KALKINMA KONFERANSI RAPORU
                 (Rio de Janeiro, 3-14 Haziran 1992)


                              Ek I
                ÇEVRE VE KALKINMA RİO BİLDİRİSİ


   Rio de Janeiro'da 3-14 Haziran 1992'de toplanan Birleşmiş Milletler

Çevre ve Kalkınma Konferansı, 16 Haziran 1972'de Stokholm'de kabul edilmiş olan olan Birleşmiş Milletler Konferansı İnsan Çevresi Bildirisi'ni tekrarlayarak ve bunun üzerine inşa etme gayretiyle, devletler, toplumun ve insanların anahtar kesimleri arasında yeni işbirliği seviyeleri yaratarak yeni ve adil bir evrensel ortaklık kurmak amacıyla, evrensel çevrenin ve kalkınma sistemlerinin bütünlüğünü koruyan ve hepsinin yararlarına saygı gösteren uluslararası anlaşmalar yolunda çalışarak, Dünya'nın bütün ve birbirine bağlı doğasını göz önünde bulundurarak kuruluşumuz bildirmektedir ki:

                            İlke 1
   İnsanlar devam ettirilebilir kalkınma kaygılarının merkezindedir. 

Doğa ile uyumlu sağlıklı ve yaratıcı bir yaşam hakkına sahiptirler.

                            İlke 2
   Devletler, Birleşmiş Milletler Beyannamesi ve uluslararası kanun

ilkelerine göre, kendi çevre ve kalkınma politikalarına uygun olarak kendi kaynaklarını işletmek yüce hakkına ve kendi sınırları ve kontrol alanlarındaki faaliyetlerin diğer devletlerin veya ulusal sınırlar dışındaki alanların çevresine zarar vermeme sorumluluğuna sahiptirler.

                            İlke 3
   Kalkınma hakkı şimdiki ve gelecek nesillerin çevresel ve kalkınma 

gereksinimlerini adil olarak karşılayacak şekilde yerine getirilmelidir.

                            İlke 4
   Devam ettirilebilir kalkınma elde etmek için çevre koruması kalkınma 

sürecinin önemli bir parçasını teşkil etmeli ve bununla bir izolasyon içinde olduğu düşünülemez.


                            İlke 5
   Bütün devletler ve insanlar yaşam standardındaki eşitsizliği azaltmak 

ve dünya üzerindeki insanların çoğunluğunun ihtiyaçlarını daha iyi karşılamak için devam ettirilebilir gelişme için vazgeçilmez bir gereksinim olarak yoksulluğun yok edilmesi işinde işbirliği yapmalıdırlar.


                            İlke 6
   Gelişmekte olan ülkelerin, özellikle az gelişmiş ve çevresel olarak

zayıf olanların özel durum ve ihtiyaçlarına özel bir öncelik tanınacaktır.


                            İlke 7
   Devletler Dünya!nın ekosisteminin sağlık ve bütünlüğünü korumak,

kollamak ve iyileştirmek için evrensel ortaklık ruhunda işbirliği içinde olmalılar. Evrensel çevre bozulmasına değişik katkılarından dolayı devletler ortak fakat farklılaşmış sorumluluklara sahiptirler. Gelişmiş ülkeler kendi toplumlarının evrensel çevre üzerindeki etkileri ve idare ettikleri teknolojileri ve mali kaynaklarından dolayı devam ettirilebilir kalkınmanın uluslararası uğraşısında taşıdıkları sorumluluğu kabul ederler.


                            İlke 8
   Devam ettirilebilir kalkınma ve bütün insanlar için daha yüksek yaşam 

kalitesi elde etmek için devletler üretim ve tüketimin devam ettirilemez örneklerini azaltmalı ve ortadan kaldırmalı ve uygun nufüs politikalarını desteklemelidirler.


                            İlke 9
   Devletler, teknolojinin gelişmesini, transferini, adaptasyonunu ve 

yayılmasını yeni ve yenilik getirici teknolojileri de içerecek şekilde arttırarak ve bilimsel ve teknolojik bilgi değişimi yoluyla bilimsel anlayışı geliştirerek endojen kapasite inşasını güçlendirmek için işbirliği yapmalıdırlar.


                           İlke 10
   Çevre konuları tüm ilgili vatandaşların uygun seviyede katılımıyla 

ele alınabilir. Ulusal seviyede, her birey çevreye dair umumi makamlarca tutulan bilgilere zararlı maddelere dair bilgileri ve kendi topluluklarındaki faaliyetleri içerecek şekilde erişim hakkına ve karar verme süreçlerine katılım fırsatına sahip olmalıdır. Devletler bilgiyi geniş bir şekilde elde edilebilir yaparak ulusal bilinç ve katılımı kolaylaştırmak ve teşvik etmelidirler. Islah ve çareyi de içeren adli ve idari raporlara etkili erişim sağlanmalıdır.


                           İlke 11
   Devletler etkili çevre kanunları çıkarmalıdırlar. Çevre standartları,

idari amaçlar ve öncelikler uygulanacakları çevre ve kalkınma metnini yansıtmalıdırlar. Bazı ülkelerce özellikle gelişen ülkelerce uygulanan standartlar uygunsuz ve diğer ülkelere haksız ekonomik ve sosyal maliyettedirler.


                           İlke 12
   Çevresel bozulma problemini daha iyi adreslemek için devletler

ekonomik gelişme ve tüm ülkelerde devam ettirilebilir kalkınmaya yol açacak destekleyici ve açık uluslararası ekonomik sistem yerleştirmek için işbirliği yapmalıdırlar. Çevresel amaçlar için ticaret politika ölçümleri uluslararası ticarette keyfi veya haksız ayırım veya gizli kısıtlama vasıtası teşkil etmemelidir. İthalatçı ülke sınırları dışındaki çevresel itirazları ele almak için tek yanlı faaliyetlerden kaçınılmalıdır. Sınırlararası veya evrensel çevresel problemleri adresleyen çevresel ölçümler mümkün olduğunca uluslararası anlaşmalara dayanmalıdır.


                           İlke 13
   Devletler kirlilik kurbanları ve diğer çevresel hasarlar tazmini

tve mesuliyetine dair ulusal kanunlar geliştirmelidirler. Devletler ayrıca kendi sınırları ve kontrol alanları içinde ve dışındaki faaliyetlerin sebep olduğu çevresel hasarların olumsuz etkilerinin tazmin ve mesuliyetine dair kararlı ve çabuk daha ileri uluslararası kanun geliştirmek için işbirliği içinde olmalıdırlar.


                           İlke 14
   Devletler insan sağlığına zararlı bulunan veya ciddi çevresel

kirlenmeye sebep olan madde ve faaliyetlerin diğer devletlere nakli ve yerleşimini önlemek ve vazgeçirmek için etkili bir şekilde işbirliği içinde olmalıdırlar.


                           İlke 15
   Çevreyi korumak için ihtiyati yaklaşım devletlerin kendi kabiliyetlerine

göre geniş olarak uygulanacaktır. Ciddi ve geri dönüştürülemez hasar tehlikesi olan yerlerde tam bilimsel kesinlik eksikliği çevresel kirlenmenin önlenmesi için gecikmenin sebebi olarak kullanılamayacaktır.


                           İlke 16
   Ulusal yetkililer  çevresel maliyetlerin ve ekonomik vasıtaların

uluslararası hale getirilmesine kirletenin prensipte kirliliğin maliyetini halk çıkarına gerekli ilgiyi göstererek ve uluslararası ticaret ve yatırıma zarar vermeden karşılaması yaklaşımını değerlendirerek çaba sarfetmelidir.


                           İlke 17
   Çevresel etki değerlendirilmesi, ulusal bir vasıta olarak, çevre

üzerine önemli olumsuz etkisi olması muhtemel ve ehil bir ulusal yetkilinin kararına maruz kalacak önerilmiş faaliyetler için kullanılacaktır.


                           İlke 18
   Devletler diğer devletleri meydana gelen, bu devletlerin çevreleri

üzerinde ani zararlı etkiler üretebilecek doğal afetlerden veya diğer acil durum hallerinden en kısa zamanda hberdar etmelidirler. Çok etkilenmiş devletlere yardım etmek için her tür çaba uluslararası toplum tarafından yapılacaktır.

                           İlke 19
   Devletler önemli olumsuz sınırlararası çevresel etkiye sahip

olabilecek faaliyetler üzerine muhtemelen etkilenmiş devletlere önceden ve tam zamanında haber ve ilgili bilgiyi sağlayacak ve bu devletlere erken bir aşamada ve güvenle başvuracaktır.


                           İlke 20
   Kadınlar çevresel idare ve gelişme üzerinde hayati bir role sahiptirler.

Devam ettirilebilir bir kalkınma için onların tam katkısı gereklidir.


                           İlke 21
   Dünya gençliğinin yaratıcılığı, idealleri ve cesareti devam ettirilebilir

kalkınmayı başarmak ve onlar için daha iyi bir gelecek sağlamak için evrensel bir ortaklığı ilerletmek için harekete geçirilmelidir.


                           İlke 22
   Yerli insanlar ve onların toplulukları ve diğer yöresel topluluklar 

bilgileri ve geleneksel tecrübelerinden dolayı çevresel idare ve gelişme üzerinde hayati bir role sahiptirler. Devletler onların kimliklerini, kültürlerini ve çıkarlarını farketmeli ve hakkıyla desteklemeli ve devam ettirilebilir kalkınmanın başarılmasında etkili katkılarını sağlamalıdır.


                           İlke 23
   Zulüm, tahakküm ve işgal altındaki insanların çevresi ve doğal

kaynakları korunacaktır.


                           İlke 24
   Savaş devam ettirilebilir gelişmenin kaçınılmaz olarak yıkıcısıdır.

Bu yüzden devletler silahlı çatışma zamanlarında çevreye koruma sağlayan uluslararası kanuna saygı duymalı ve gerekli olduğunda daha fazla geliştirilmesi için işbirliği içinde olmalıdırlar.


                           İlke 25
   Barış, gelişme ve çevresel koruma birbirine bağlı ve bölünemezdir.


                           İlke 26
   Devletler her türlü çevresel anlaşmazlıklarını barış içinde ve 

Birleşmiş Milletler Beyannamesi ile uyum içinde uygun yollarla çözeceklerdir.


                           İlke 27
   Devletler ve insanlar bu Bildiri'ye dahil olan ilkelerin yerine

getirilmesinde ve devam ettirilebilir kalkınma alanında uluslararası kanunun daha fazla geliştirilmesinde ortaklığın ruhuyla ve güven içinde işbirliği yapacaklardır.


  • * * * *
   a/ Birleşmiş Milletler Konferansı İnsan Çevresi Raporu, Stokholm,

5-16 Haziran 1972 (Birleşmiş Miletler yayını, Satış No. E.73.II.A.14), bölüm I


Bu döküman Birleşmiş Milletler Ekonomi ve Sosyal İşler Dairesi (DESA) tarafından online olarak postalanmıştır. Bu dökümanın elektronik ve/veya basılı olarak kopyalanması ve yayılması teşvik edilmektedir, sağlanan tasdik Birleşmiş Milletler'in bunun sağlanmasındaki rolünden meydana gelmiştir. Son güncelleme: 11 Kasım, 2002 by DESA/DSD Telif Hakkı © 1999 Birleşmiş Milletler [[Kategori:]]