Kuşkonmaz

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kuşkonmaz (Asparagus)
Büyüt
Kuşkonmaz (Asparagus)

Kuşkonmaz, biri sebze olarak yenen, öbürleri süs amacıyla yetiştirilen çeşitli bitki türlerine verilen addır. Hepsi de Asparagaceae familyasının cinsinde yer alan bu türlerin yabanilerine dünyanın ılıman bölgelerinde sıkça rastlanır.

Türkiye'de yetiştiği yerler, Marmara bölgesi, Ege, Akdeniz ve Orta Anadolu'dur.

Haziran-Temmuz ayları arasında yeşilimsi sarı renkli çiçekler açan, 50-150 cm boyunda, çok yıllık otsu bir bitki. Sulak, kumlu ve killi, kuvvetli topraklarda, ormanlık yerlerde yetişir. Kültürü de yapılmaktadır. Gövdeleri dik, yeşil düzgün yüzlü ve yaygın dallıdır. Dallar dalcıklara ayrılmış olup, ince, yeşil renkli, 3-6 tanesi bir aradadır. Yapraklar küçük ve zarımsıdır. Çiçekler teker teker veya çift olarak yaprakların koltuğunda bulunur. Erkek çiçekler 6 parçalı ve parçalar çan şeklinde birleşmişlerdir. Meyveleri kırmızı veya siyah renklidir. Kuşkonmaz tohum veya pençeden üretilir. İlkbaharda ekilir. Ancak ikinci yıl gelişen bitkiler kuvvetli olur. Bir kuşkonmaz tarlasından 20 yıl verim alınabilir.

Çok eskiçağlarda kendi doğal ortamından alınıp taze sürgünleri için yetiştirilmeye başlanan sebze kuşkonmaz Eski Yunan ve Romalılar'dan beri çok sevilen değerli bir besin kaynağıdır. Bugün en çok Fransa, İtalya, Çin ve ABD'de yetiştirilir. Türkiye'de taze üretimi gitgide artmaktadır. Istanbul'un Silivri ilçesinde kuşkonmaz bağları bulunmaktadır.

Kuşkonmaz A, B1, B2 ve C vitaminlerinin yanı sıra protein, şeker, yağ ve çeşitli mineralleri de içeren zengin bir üründür. Çorbası yapılır ya da garnitür ve salata olarak yenir.

Yeşil ve beyaz kuşkonmaz
Büyüt
Yeşil ve beyaz kuşkonmaz

Kuşkonmaz en iyi besince zengin, kumlu ve gevşek topraklarda yetişir. Üretimi tohumla ya da toprakaltı gövdelerinden kesilen parçalarla (çelikle) yapılır. Bitki gelişimini iki ile dört yıl arasında tamamlayarak sürgün vermeye başlar. Kuşkonmaz bitkisinin sebze olarak yenen bölümü bu taze sürgünlerdir. Bir bitki yalnızca bir kez değil, 15-20 yıl boyunca her yıl yeni sürgün vermeyi sürdürür. Sürgünler, henüz tepedeki yapraklar tomurcuk halindeyken, yani yaklaşık 25 santimetreyi aşmayan bir yüksekliğe eriştiğinde kesilerek hasat edilir. Sürgünlerin kesilme dönemi 6-8 hafta arasında değişir. Bu dönemin sonunda kesilmeyen sürgünler yumuşaklığını yitirerek sertleşir ve dallanmaya başlar. Bir tarlasından iyi bir bakım sonucu ortalama 15 yıl ürün alınabilir.

Eğer bir kuşkonmaz bitkisi hasat edilmeyip doğal haline bırakılacak olursa 170 santimetreye kadar boylanır. Dalları kaplayan ince, iğnemsi yaprakların ardından küçük, sarımsı çiçekler açar; çiçekler daha sonra kırmızı etli meyvelere döner.

Süs kuşkonmazları içinde en yaygınlarından biri olan tül kuşkonmazı tüy gibi incecik, hoş görünümlü yaprakları için yetiştirilen bir saksı bitkisidir. Bitkinin yaprakları çiçekçilikte buket hazırlamakta da kullanılır.tr:Kuşkonmaz