Malta sürgünleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Malta sürgünleri, İstanbul'un işgali sonrasında, 1919-1920 yıllarında işgal kuvvetlerince tutuklanarak bir İngiliz sömürgesi olan Malta'ya sürülen (veya gıyabında tutuklama kararı çıkarılarak sürgüne gönderilecekleri bildirilen) 145 Türk devlet adamı, asker, idareci ve aydın için kullanılan terimdir.

Tutuklama ve sürgünler, Mart 1919'da, Irak cephesinden çekilişi yürütmüş Ali İhsan Sabis Paşa ile başlamış ve Ekim 1920'ye kadar sürmüştür. Seçilen isimler, işgale karşı direnişi organize edilebilecek kadronun ve liderlik potansiyeli gösterebilecek olanların devreden çıkarılmak istendiğini akla getirmektedir. Ermeni Tehciri ile ilgili konular sürgün cezalarına sonradan monte edilmiştir. Ancak ellerinde rehin misali tuttukları sürgünlerin varlığı, bunlara karşı isnatların dayanaklarının zayıflığı zamanla İngilizlerin siyaseten aleyhine işlemeye başlamış, Mustafa Kemal de konuyu bir koz olarak kullanmaktan geri kalmamıştır. Sürgünlerin sonuncuları 1922 yılı içinde serbest bırakılmışlardır.


Flag of Turkey Malta sürgünleri Malta
İsmi (tarih sırası + aynı tarih içinde alfabetik sıra) Sürgün veya sürgün kararı tarihi Sürgün no. Rütbesi, görevi, mazisi Sürgün sonrası
Ali İhsan Sabis Paşa 29 Mart 1919 26 67 eski 6. Ordu komutanı Eylül 1921'de dönmüş (veya firar etmiş), Büyük Taarruz öncesine kadar Kurtuluş Savaşı'nda yer almıştır.
İbrahim Ahmet 29 Mart 1919 26 68 Ali İhsan Paşa'nın emir onbaşısı, tutuklanan komutanından ayrılmamış, gönüllü sürgüne gitmiştir
Mustafa Kemal Paşa (gıyabında) 28 Mayıs 1919 Ordu Komutanı
Abdülgani Bey 28 Mayıs 1919 26 95 Yarbay
Ahmet Bey 28 Mayıs 1919 27 24 eski Sivas Valisi
Ahmet Cevat Bey 28 Mayıs 1919 27 24 albay, İstanbul mevki kumandanı
Ahmet Haydar Bey 28 Mayıs 1919 27 08 binbaşı
Ahmet Muammer Bey 28 Mayıs 1919 27 19 eski Konya valisi
Ahmet Nesimi Bey 28 Mayıs 1919 27 19 eski Hariciye Nazırı
Ahmet Tevfik Bey 28 Mayıs 1919 26 80 albay
Ali Fethi Okyar 28 Mayıs 1919 26 80 eski Dahiliye Nazırı, Sofya sefiri
Atıf Bey 28 Mayıs 1919 27 02 Ankara mebusu
Celal Bey 28 Mayıs 1919 26 76 Albay
Cemal Efendi 28 Mayıs 1919 26 94 Yüzbaşı
Faik Bey 28 Mayıs 1919 27 37 eski Merzifon kaymakamı
Fazıl Berki Bey 28 Mayıs 1919 26 98 eski Çankırı mebusu
Ferit Bey 28 Mayıs 1919 27 03 İttihat ve Terakki katibi
Gani Bey 28 Mayıs 1919 27 23 İttihatçı
Habip Bey 28 Mayıs 1919 26 85 Bolu mebusu
Hacı Ahmet Paşa 28 Mayıs 1919 27 39 Enver Paşa'nın babası
Doktor Halil Bey 28 Mayıs 1919 26 99 Yüzbaşı
Hasan Fehmi Bey 28 Mayıs 1919 26 88 Sinop mebusu
Hayri Efendi 28 Mayıs 1919 27 34 Şeyhülislam
Hazım Bey 28 Mayıs 1919 26 78 binbaşı
Hilmi Bey 28 Mayıs 1919 27 89 Kırklareli Mutasarrıfı
Hoca Rıfat Efendi 28 Mayıs 1919 27 06 İttihat ve Terakki temsilcisi
Hüseyin Cahit Yalçın 28 Mayıs 1919 26 75 İstanbul mebusu, gazeteci
Hüseyin Kadri Bey 28 Mayıs 1919 27 05 Karesi mebusu
İbrahim Bedrettin Bey 28 Mayıs 1919 27 01 Diyarbakır Valisi
İbrahim Hakkı Bey 28 Mayıs 1919 27 10 binbaşı
İsmail Canbulat Bey 28 Mayıs 1919 26 92 eski Dahiliye Nazırı
Kemal Bey 28 Mayıs 1919 Belli değil Belli değil
Macit Bey 28 Mayıs 1919 27 04 Divan-ı Muhasebat Memuru
Mazlum Bey 28 Mayıs 1919 27 07 Binbaşı
Mehmet Sabit Bey 28 Mayıs 1919 26 86 eski Sivas Valisi
Mehmet Sabri Toprak Bey 28 Mayıs 1919 27 29 Saruhan Mebusu Tarım Bakanı (1925-1927)
Mehmet Tevfik Bey 28 Mayıs 1919 26 79 Yarbay, Kaymakam
Memduh Bey 28 Mayıs 1919 27 33 eski Musul Valisi
Mithat Bey 28 Mayıs 1919 26 93 İttihat ve Terakki Üyesi
Mustafa Asım bey 28 Mayıs 1919 27 11 eski Of Mutasarrıfı
Mümtaz Bey 28 Mayıs 1919 26 97 Emekli Yarbay
Nevzat Bey 28 Mayıs 1919 26 96 Yüzbaşı
Ömer Bey 28 Mayıs 1919 26 81 Binbaşı
Evrenosoğlu Rahmi Arslan Bey 28 Mayıs 1919 26 91 eski İzmir Valisi
Rıza Hamit Bey 28 Mayıs 1919 27 40 Bursa Mebusu
Saip İbrahim Pirzade 28 Mayıs 1919 27 35 Şura-ı Devlet Reisi, Nazır
Salah Cimcoz Bey 28 Mayıs 1919 27 28 İstanbul Mebusu
Sami Bey 28 Mayıs 1919 27 09 Albay
Doktor Süleyman Numan Paşa 28 Mayıs 1919 27 32 Ordu Sıhhiye Müfettişi
Süleyman Sudi Bey 28 Mayıs 1919 27 30 Tokat Mebusu, Lazistan mebusu olarak da görünmektedir.
Şerafettin Efendi 28 Mayıs 1919 26 77 Yüzbaşı
Şükrü Kaya Bey 28 Mayıs 1919 27 38 Mülkiye Müfettişi


Tahir Cevdet Bey 28 Mayıs 1919 26 90 eski Ankara Valisi
Tevfik Hadi Bey 28 Mayıs 1919 26 82 Siyasi Polis Müdürü
Ubeydullah Efendi 28 Mayıs 1919 27 31 İzmir Mebusu
Veli Necdet Bey 28 Mayıs 1919 26 87 Dahiliye Nazırlığı Müsteşarı
Yusuf Ziya Bey 28 Mayıs 1919 26 84 Emekli Binbaşı, İttihat ve Terakki Üyesi
Zekeriya Zihni Bey 28 Mayıs 1919 27 18 eski Edirne Valisi
Aziz Cihangiroğlu 2 Haziran 1919 Kars Şurası üyesi, Adalet Bakanı
Alibeyzade Mehmet Bey 2 Haziran 1919 27 16 Kars Şurası Üyesi, Kars Sivil Valisi
Hasan Han Cihangiroğlu 2 Haziran 1919 Kars Şurası üyesi, Savunma Bakanı
İbrahim Cihangiroğlu 2 Haziran 1919 27 17 Kars Şurası üyesi, Şura Başkanı
Mehmetoğlu Muhlis Bey 2 Haziran 1919 27 27 Kars Şurası Üyesi, PTT Genel Müdürü
Matroi Radjinski 2 Haziran 1919 27 25 Kars Şurası Rus Üyesi
Musa Salah Bey 2 Haziran 1919 27 20 Kars Şurası Üyesi, Polis Müdürü
Pavlo Camızev 2 Haziran 1919 27 14 Kars Şurası Rum Üyesi
Tauchitgin Memlejeff 2 Haziran 1919 27 22 Kars Şurası Üyesi, Emniyet Müdürü
Stefani Vafiades 2 Haziran 1919 27 26 Kars Şurası Rum Üyesi, Sosyal Yardım Bakanı
Yusufoğlu Yusuf Bey 2 Haziran 1919 27 21 Kars Şurası Üyesi, Gıda Bakanı
Abbas Halim Paşa 21 Eylül 1919 27 54 Prens, Eski Nafia Nazırı, Bursa valisi, Sadrazam Sait Halim Paşa’nın kardeşi. Malta'dan sonra İstanbul’a, sonra da Mısır’a gitti
Ahmet Ağaoğlu 21 Eylül 1919 27 64 Afyonkarahisar Mebusu, Darülfünün hocası, yazar
Ali Münif Bey 21 Eylül 1919 27 62 eski Nafia Nazırı
Hacı Adil Bey 21 Eylül 1919 27 57 mebus
Halil Menteşe Bey 21 Eylül 1919 27 60 İttihat ve Terakki üyesi
Hüseyin Tosun Bey 21 Eylül 1919 27 65 Milli Telgraf Ajansı sahibi ve müdürü
Kara Kemal Bey 21 Eylül 1919 27 61 eski İaşe Nazırı
Mahmut Kamil Paşa 21 Eylül 1919 27 58 eski 5. Ordu Komutanı
Mithat Şükrü Bleda Bey 21 Eylül 1919 27 56 eski Maarif Nazırı, Burdur Mebusu, İttihat ve Terakki Genel Sekreteri
Sait Halim Paşa 21 Eylül 1919 27 55 Prens, eski Sadrazam
Ziya Gökalp 21 Eylül 1919 27 59 Ergani-Maden Mebusu, Darülfünün hocası
Mehmet Arif Bey 28 Ocak 1920 Binbaşı
Nuri Bitlisi 28 Ocak 1920 Çavuş
Ahmet Faik Kaltakkıran 22 Mart 1920 27 80
Ahmet Şevket Bey 22 Mart 1920 27 80 İstanbul Müstahkem Mevki Komutanı
Mehmet Cemal Mersinli Paşa 22 Mart 1920 27 72
Çürüksulu Mahmut Paşa 22 Mart 1920 27 71
Hasan Tahsin Uzer 22 Mart 1920 27 71 eski Şam ve Erzurum valisi
Hüseyin Rauf Orbay 22 Mart 1920 27 76 eski Bahriye Nazırı, Sivas mebusu
İsmail Cevat Çobanlı Paşa 22 Mart 1920 27 73
Mehmet Esat Işık Paşa 22 Mart 1920 27 75 Hekim
Mehmet Şeref Aykut Bey 22 Mart 1920 27 79
Kara Vasıf - Mustafa Vasıf Karakol 22 Mart 1920 27 78
Köstenceli Numan Usta 22 Mart 1920 27 81 Zeytinburnu Fabrikasında Ustabaşı
Ahmet Emin Yalman 27 Mart 1920 27 87 Gazeteci
Ali Çetinkaya 27 Mart 1920 27 87 eski Afyon mebusu
Ali Sait Paşa 27 Mart 1920 27 82
Ali Seyyit Bey 27 Mart 1920 27 94
Celal Nuri İleri 27 Mart 1920 27 85
Ebüzziyazade Velit Paşa 27 Mart 1920 27 83
Enis Avni (Aka Gündüz) 27 Mart 1920 27 91
Hilmi Abdülkadir 27 Mart 1920 27 89
İslam Ali 27 Mart 1920 27 86
Mehmet Eczacıbaşı 27 Mart 1920 27 90 Eczacı, Şakir Eczacıbaşı'nın babası
Mehmet Muammer Bey 27 Mart 1920 27 88
Rafet Paşa (?) 27 Mart 1920 27 92
Süleyman Nazif Bey 27 Mart 1920 27 84 eski Musul ve Bağdat valisi, Sait Halim Paşa’nın oğlu, Faik Ali Ozansoy’un kardeşi
Acenta Mustafa Kırzade 20 Mayıs 1920 27 86 Tacir
Doktor Abdüsselami Paşa 20 Mayıs 1920 Emekli general, eski Yemen komutanı
Mehmet Kamil Bey 20 Mayıs 1920 Musullu gazeteci


Hacı Ahmet Bey 31 Mayıs 1920 Sivas İttihat ve Terakki Delegesi
Mustafa Reşat Bey 31 Mayıs 1920 İstanbul Siyasi Polis Müdürü
Agah Bey 7 Haziran 1920 27 86
Basri Bey 7 Haziran 1920 yarbay, Cevat Paşa'nın damadı
Mustafa Abdülhalik Renda Bey 7 Haziran 1920 eski Bitlis Valisi
Ali Cenani Bey 13 Haziran 1920 eski Halep ve Antep mebusu
Andavallı Mehmet Ağa 13 Haziran 1920
Murat Bey 13 Haziran 1920
Süleyman Faik Paşa 13 Haziran 1920
Yakup Şevki Subaşı Paşa 13 Haziran 1920 eski 9. Ordu Komutanı
Ali Nazmi Bey 6 Ağustos 1920
Hoca İlyas Sami Bey 19 Ağustos 1920 Muş mebusu
Mehmet Atıf Bey 19 Ağustos 1920
Mehmet Nazım Bey 19 Ağustos 1920
Süleyman Necmi Bey 19 Ağustos 1920
Sefer Bey 12 Eylül 1920
Burhanettin Hakkı Bey 20 Eylül 1920
Mehmet Nuri Bey 20 Eylül 1920
Mehmet Rıfat Bey 20 Eylül 1920
Cemal Oğuz Bey 5 Ekim 1920
Mehmet Ali Bey 5 Ekim 1920
Ahmet Şükrü Bey 27 63 eski Maarif Nazırı, mebusu
Cevat Bey İstanbul mevki kumandanı
Eşref Sencer Kuşçubaşı Teşkilatı Mahsusa
İlyas Sami Bey Muş Mebusu
İsmail Müştak Mayokan Yazar, Milletvekili
Kazım Bey Albay, Enver Paşa’nın kayınbiraderi
Mürsel Bakü Tümgeneral, Milletvekili İzmir’e giren Süvari Komutanı.
Sabit Bey eski Sivas Valisi
Şükrü Bey eski Maarif Nazırı
Galatalı Şevki Bey Miralay, Malta’ya sürgüne gönderilinceye kadar Karakol örgütünün başı
Yunus Nadi Abalıoğlu Bey Gazeteci, Yeni Gün gazetesi sahibi

[değiştir] Kaynakça

  • Malta sürgünleri (Bilal Şimşir)