Hasan Tahsin Uzer

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Hasan Tahsin Uzer (1920)
Büyüt
Hasan Tahsin Uzer (1920)

Hasan Tahsin Uzer I. Dünya Savaşı boyunca çeşitli valilik görevlerinde bulunmuş, Meclisi Mebusan'da ve Cumhuriyet'in kurulmasından sonra da T.B.M.M.'de milletvekilliği yapmış bir Osmanlı-Türk devlet ve siyaset adamıdır. Atatürk'ün çocukluk arkadaşıdır. İzmir'de 15 Mayıs 1919 günü çıkartma yapan Yunan işgal ordusuna ilk kurşunu atmış (ve Hasan Tahsin Uzer gibi Selanikli olan) gazeteci Hasan Tahsin ile karıştırılmamalıdır.

1878 yılında Selanik'te doğmuştur. Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'ın evladı gibi sevdiği Hasan Tahsin, Ulu Önder'in çocukluk arkadaşıdır.

1897'de Mülkiye'den mezun oldu. İlk memuriyete Pursiçan Bucak Müdürlüğüyle başlar. Daha sonra Çiç ve Alnus Bucak Müdürlüklerinde bulunmuş, 1902‘de Razlık, sonra da sırasıyla Gevgili, Florina ve Kesendire Kaymakamlığı yapmıştır.

İlk Valilik görevini 1913 yılında Van'da yapmıştır. 1914'te Erzurum Valisi'dir. Erzurum Valiliği sırasında (I.Dünya Savaşı dönemi) orduya yaptığı hizmetlerden dolayı Altın Liyakat Muharebe Madalyası ve fahri üsteğmen ve yüzbaşılık, bir yıl sonrada Harbiye Nezareti'nde yapılan bir törenle binbaşı rütbelerini almıştır.

İttihat ve Terakki'ye aşırı derecede bağlıydı. Annesi de İttahat Terakki üyesidir. 1916'da kendisini Suriye Valisi olarak görmekteyiz.

1918 yılında I.Dünya Savaşı yenilgisiyle İttihat ve Terakki iktidarı ortadan kalkınca, Uzer 9 Ocak 1918 tarihinde İzmir Valiliği'ne tayin edilmiştir. Valiliği sırasında I. Dünya Savaşı yenilgisinin dumura uğrattığı idari mekanizmayı yeniden düzenlemeye, rüşvetle mücadeleye önem vermiş, devlet dairelerinin halka açık olmasını sağlamıştır.

19 Ocak 1919'da İzmir Mebusu olarak Osmanlı Meclisi Mebusan'ına katılmıştır. İstanbul'un işgali üzerine Osmanlı Meclisi kapatılmış, Hasan Tahsin de tutuklanarak Malta'ya sürülmüştür.

Türkiye'ye dönüşünün ardından, 1924'te Ardahan, 1927'de Erzurum, 1933'te Konya Milletvekili olmuştur. 10 Aralık 1934 tarihinde “Uzer” soyadı kendisine bizzat Atatürk tarafından verilmiştir. 1919 yılında başlayan İzmir Milletvekilliği dahil, Malta'daki sürgün yılları çıkarıldığında 1935 yılına kadar milletvekili olarak kalmıştır. Resim:Uzersoyadı.JPG

Hasan Tahsin, 6 Eylül 1935'te Üçüncü Ordu Genel Müfettişliği'ne getirilmiştir. Bu görevdeyken 1939 yılında vefat etmiştir. Hasan Tahsin Uzer Maltada sürgündeyken anılarını kaleme almıştır daha sonra anıları oğlu İbrahim Celalettin Uzer(eski imar iskan bakanı) tarafından kitaba alınmıştır. Makedonya Eşkiyalık Tarihi ve Son Osmanlı Yönetimi adlı kitap işlenen hataları, çekilen çileleri, kurtuluş uğrunda dökülen kanları yansıtmaktadır. [1]



İzmir Valileri

Osmanlı Devleti son dönemi İzmir (ismen Aydın) Valileri:
Mehmet Sabri Paşa (1867-1868) | Hekim İsmail Paşa (1868-1869) | Veliüddin Paşa (1869-1870) | Mehmet Sadık Paşa (1870-1872) | Hüseyin Avni Paşa (1872-1872) | Mustafa Süreyya Paşa (1872-1873) | Hamdi Paşa (1873-1874) | Ahmet Rasim Paşa (1874-1875) | Ahmet Paşa (1875-1875) | Sakızlı Ahmet Esat Paşa (1875-1875) | Hurşit Paşa (1875-1876) | Sabri Paşa (1876-1880) | Ahmet Şefik Mithat Paşa (1880-1881) | Ali Paşa (1881-1882) | Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa (1883-1883) | Hacı Naşit Paşa (1883-1885) | Halil Rıfat Paşa (1885-1886) | Nafiz Paşa (1886-1889) | Halil Rıfat Paşa (1889-1891) | Abdurrahman Nurettin Paşa (1891-1893) | Hasan Fehmi Paşa (1893-1895) | Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa (1895-1907) | Faik Bey (1907-1908) | Şerif Mehmet Rauf Paşa (1908-1909) | Mehmet Galip Bey (1909-1909) | Avlonyalı Mehmet Ferit Paşa (1909-1909) | Müşir Kazım Paşa (1909-1909) | Mahmud Muhtar Paşa (Katırcıoğlu) (1909-1910) | Hüseyin Nazım Paşa (1910-1911) | Celal Bey (1911-1912) | Ahmet Reşit Rey (1912-1912) | Hüseyin Nazım Paşa (1913-1913) | Evrenosoğlu Rahmi Arslan (1913-1917) | Hasan Tahsin Uzer (1918-1918) | Ethem Bey (1918-1919) | Sakallı Nurettin Paşa (1919-1919) | Kambur İzzettin (1919-1919)
Yunan işgali dönemi: --'İyonya' Genel Valisi Aristidis Stergiadis (İstiryadis) (1919-1922)
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanı öncesi: --Abdülhalik Renda (1922-1923)
Türkiye Cumhuriyeti:
Hüseyin Aziz Akyürek (1923-1924) | İhsan Latif Paşa (1924-1926) | Kazım Dirik (1926-1935) | Fazlı Güleç (1935-1939) | İbrahim Ethem Aykut (1939-1940) | Fuat Tuksal (1940-1942) | Sabri Öney (1942-1943) | Refik Şefik Soyer (1944-1948) | Osman Sabri Adal (1948-1951) | Muzaffer Tuğsavul (1952-1952) | Osman Sabri Adal (1948-1951) | Muzaffer Göksenin (1953-1954) | Kemal Hadımlı (1954-1960) | Burhanettin Uluç (1960-1961) | Enver Saatçıgil (1962-1964) | Niyazi Dalokay (1964-1964) | Namık Kemal Şentürk (1964-1973) | Mehmet Raşit Bilgegürün (1973-1974) | Orhan Erbuğ (1974-1975) | Mustafa Uygur (1975-1975) | Turgut Eğilmez (1976-1977)| Necdet Calp (1978-1979) | Nazmi Çengelci (1979-1981) | Hüseyin Öğütçen (1981-1984) | Mehmet Vecdi Gönül (1984-1988) | Nevzat Ayaz (1988-1989) | Kutlu Aktaş (1990-1997) | Erol Çakır (1997-1998) | Kemal Nehrozoğlu (1998-2000) | Alaaddin Yüksel (2000-2003) | Yusuf Ziya Göksu (2003-2005) | Oğuz Kağan Köksal (2005- )