Avarlar

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Avarlar maddesi Türk kökenli Avarlar ile ilgilidir, Günümüzde Dağıstan da yaşıyan yerli Avarlar ile ilgili madde için Kafkasya Avarları sayfasına bakınız.


Avarlar, Orta Asya kökenli bir kavimdir. Önce 3.-6. yüzyıllar arasında Asya'da, ardından 6.-9. yüzyıllar arasında Doğu Avrupa'da devlet kurdular. Avrupalıların Avar adını verdiği bu kavmi Çinliler "Juan-Juan" (Cücen), Türkler "Apar" olarak adlandırıyordu.

Konu başlıkları

[değiştir] Tarih

Avarlar Orta Asya’da, çeşitli Türk boylarını da egemenliği altına aldılar. 200'lerde Asya’da kurulan Avar Devleti, 400 yıllarında sınırları İrtiş Irmağı'ndan Kore Yarımadası'na kadar uzanan güçlü bir imparatorluğa dönüştü. Çinliler ile sürekli bir çatışma içinde bulunan Avarlar 458'de giriştikleri savaşı yitirince kuzeye çekilmek zorunda kaldılar. 551'de Bumin Kağan önderliğinde ayaklanan Göktürkler, bağlı oldukları Avarları yenerek bu devletin Asya'daki varlığına son verdiler.

Göktürkler tarafından yerlerinden edilen Avarlar, önlerine çıkan Sibirleri sürerek Kafkasya bölgesine ulaştılar. Yerleşmek için Bizans’tan toprak istediyseler de bu istekleri kabul edilmedi. Bizans'a düşmanca bir tavır alan Avarlar daha sonra Slavları egemenlikleri altına aldılar. Avrupa içlerine kadar ilerleyerek akınlar düzenlediler.

565'te tahta çıkan Bayan Kağan döneminde Avarlar güçlerinin zirvesine ulaştılar. Bayan Kağan 568'de Macaristan'ın tümünü ele geçirdi. Burada yaklaşık 250 yıl ayakta kalacak olan Avar İmparatorluğu'nu kurdu. Belgrad'ı da alarak Tuna kıyılarını yağmaladı. Bugünkü Edirne yakınlarına kadar inerek Bizans'ı art arda yenilgiye uğrattı. Onun döneminde Avar İmparatorluğu’nun sınırları Elbe Irmağı ve Alp Dağları'ndan Don Irmağı'na kadar uzanıyordu.

Orta Avrupa'da 7. yüzyılda da üstünlüğünü sürdüren Avarlar, 617 ve 626 yıllarında iki kez Bizans’ın merkezi Konstantinopolis'i (İstanbul) kuşattılar. Ama bu kuşatmalardan bir sonuç alamadan döndüler.

8. yüzyılda egemenlikleri altındaki kavimlerin ayaklanmaları, Avarların zayıflamalarına yol açtı. Öte yandan Kutsal Roma-Germen İmparatoru Şarlman'ın saldırıları Avar Devleti’nin çöküşü hızlandırdı. Sonunda devlet bütünlüğünü yitiren Avarlar, Avrupa halklarıyla kaynaşıp tarihten silindiler.

[değiştir] Devlet yapısı ve ordu

Asya'dan göçebe bir kavim olarak Avrupa'ya gelip Macaristan ve Balkanlar'a yerleşen Avarlar'ın devlet yapısı kavimler birliğine dayanıyordu. Devletin başında kağan adı verilen bir hükümdar vardı. Avarlar kendilerine bağladıkları kavimleri sınır bölgelerine yerleştiriyorlardı.

Avarlarda devlet örgütlenmesi tümüyle askeri temellere dayanıyordu. Avar ordusu atlı ve yaya birliklerinden oluşuyordu. Atlı birlikleri Avarlardan, yaya birlikleri ise Avarlara bağlı Slavlar, Germenler gibi Avrupalı kavimlerden kurulmuştu. Avar orduları savaşlarda usta ve başarılıydılar.

Avarların savunma sistemi Avar halkalarına dayanıyordu. Avar halkaları, çember biçimindeki savunma duvarlarıydı. Bu duvarlar, yere çakılı yedi-sekiz metre yüksekliğinde direklerin arası taşlar ve benzeri maddelerle doldurularak yapılırdı. Avar halkalarının çapı bazen birkaç kilometreyi bulurdu. İç içe birkaç halkadan oluşan bu savunma düzeninin en iç halkasında kağanın konutu bulunurdu. Bu halkalara dar kapılardan girilirdi.

[değiştir] Ekonomi

Avarların geçim kaynağı hayvancılık ve savaş ganimetleriydi. Günlük yaşamda, savaşta ve göç sırasında kullanılan atın özel bir önemi vardı. Üzengiyi de Avarların bulduğu bilinmektedir. Avarlar kuyumculuk sanatında oldukça ileriydiler. Göçebe yaşam biçiminden ve bozkır kültürü geleneğinden gelen Avarlar, Macaristan'da yerleşik yaşama geçince Roma ve Bizans'ın yerleşik kültüründen etkilendiler. Asya ve Avrupa kültürünü birleştirerek yeni bir kültür yarattılar.

[değiştir] Din

Avarların dini, bir Türk inanışı olan Şamanlık'tı. Avarlar Frankların egemenliğine girdikten sonra Hıristiyanlığı benimsemişlerdir.