Kiel

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Büyüt

Kiel, Almanya'nın kuzey kesiminde Schleswig-Holstein eyaletinin (Land) merkezi (1945) kent. Kiel Kanalı nın doğu ucunda, Baltık Denizindeki Kiel Fiyordunun (Kieler Förde) her iki yakasında toprakları olan bir liman kentidir.

Konu başlıkları

[değiştir] Tarihçe

10. yüzyıla ait kaynaklarda adı Kyle biçiminde geçer. "Fiyort" ya da "kaynak" anlamına gelen bu sözcüğün Anglosakson dilindeki kille’den (gemiler için güvenli yer) türediği sanılmaktadır. 1242'de kurulan kent, ortak bir ticari savunma anlaşması olan Lübeck Yasaları’nı kabul etti. 1284'te Hansa Birliği'ne katıldı ve 14. yüzyılda yeni ticaret ayrıcalıkları kazandı. 1773'te Danimarka'ya bağlandı. 1814'te burada imzalanan Kiel Antlaşması’yla Danimarka, Norveç'i İsveç'e bıraktı.

1866'da Schleswig-Holstein'ın geri kalan bölümüyle birlikte Prusya'ya geçen kent, 1871'den sonra deniz üssü olarak önem kazandı. 1917'de eyalet merkezi oldu. 1918'deki devrim Kiel'li denizcilerin ayaklanmasıyla başladı. II. Dünya Savaşı'nda kent, Müttefik kuvvetlerince yoğun biçimde bombalandı. Savaştan sonra yeniden inşa edilirken geniş yeşil alanlara yer verildi. Bu dönemde onarılan tarihsel yapılar arasında yaklaşık 1240'ta yapılmış Nikolaikirche (St. Nikolaus Kilisesi) ile Holstein-Gottorp düklerinin sarayı (y. 1280) sayılabilir; Çar III. Petro bu sarayda doğmuştur.

[değiştir] Eğitim ve Kültür

Kiel'deki Schleswig-Holstein Eyalet Meclis binası
Büyüt
Kiel'deki Schleswig-Holstein Eyalet Meclis binası

1665'te kurulmuş olan Kiel Christian Albrecht Üniversitesi'nde, dünya ekonomisi üzerine çalışmalarıyla ünlü bir enstitü vardır. Üniversitenin eski binalarının yakınında bir sanat galerisi ile Almanya'nın en eski botanik bahçeleri bulunur. Yeni yapılar arasında da Belediye Tiyatrosu (1907), Belediye Binası (1911), sergi ve kongre salonu Ostseehalle (1950) ve yeni üniversite binaları sayılabilir.

[değiştir] Ekonomi

Kiel Kanalı'nın 1895'te açılmış olan havuzları dışında kentte çok gelişmiş bir ticari liman ve yat tesisleri bulunur. Kentin doğu ve batı kıyıları arasında ulaşım sağlayan feribotlar, çevredeki balıkçı köyleri ile sayfiyelere de sefer yapar. Gemi ve makine yapımı başlıca sanayi kollarıdır. Ayrıca basımevleri, metal işleme tesisleri, bira ve tekstil fabrikaları vardır. Her haziranda düzenlenen Kieler Woche (Kiel Haftası) uluslararası bir yelken yarışı ve kültür şenliğidir. Kiel'in nüfusu, 31 Mart 2006 tarihi itibariyle 230.918'dir.


[değiştir] Ünlü Kielliler

[değiştir] Fahri hemşehrilik beratı verilenler

Kiel kent yönetimi, kronolojik sırada listelenen şu kişilere fahri hemşehrilik beratı vermiştir:

  • 1841: Dr. Georg Hanssen
  • 1843: Dr. Christoph Heinrich Pfaff
  • 1863: Prinz Carl von Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg
  • 1864: Georg Friedrich Witte
  • 1893: Christian Kruse
  • 1894: Werner Kraus
  • 1899: Dr. Klaus Groth
  • 1902: Dr. Friedrich von Esmarch
  • 1911: Prinz Heinrich von Preußen
  • 1911: Dr. Albert Hänel
  • 1914: Hans von Koester
  • 1933: Paul von Hindenburg
  • 1946: Dr. Otto Tschadek
  • 1947: Dr. Max Planck
  • 1950: Dr. Willy Anschütz
  • 1954: Prof. Theodor Heuss
  • 1974: Ida Hinz
  • 1982: Dr.-Ing. Rudolf Hell
  • 1996: Otto Schlenzka
  • 2004: Prof. Dr. h.c. mult. Berthold Beitz

Adolf Hitler ve Erich Raedere verilen fahri hemşehrilik beratı 1945'te geri alındı.

[değiştir] Kiel doğumlular

Kiel'de dünyaya gelmeyen, ancak uzun süre kentte yaşayıp üretimde bulunmuş ünlüler:

  • Claus Harms
  • Carl Loewe
  • Klaus Groth
  • Gustav Adolf Neuber
  • Ferdinand Tönnies
  • Alexander Behm
  • Hans Geiger
  • Adolf Remane
  • Rudolf Hell
  • Berte Bratt
  • Rötger Feldmann

[değiştir] Bağlantılar