Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bu sayfa yalın bir şekilde yaygın kullanılan veya zaman içinde önemli bir konuma getirilmiş Latince deyişlerin ("veni, vidi, vici") listesidir. Bu deyişlerden bir kısmı Yunanca deyişlerin Latince çevirileridir, bunun en büyük nedeni Yunanca'nın Antik Roma'da retorik ve edebiyat gelişmeden çok önceleri retorik ve edebiyat açısından gelişmiş olmasıdır.
Bu listede A harfinden E harfine kadarki Latince deyişler vardır. Ana liste için Latince deyişler listesine bakınız. Ayrıca diğer harflerle başlayan deyişler için de Latince deyişler listesi (F-O) ve Latince deyişler listesi (P-Z)'ye bakabilirsiniz.
Latince |
Çevirisi |
Notlar |
a bene placito |
"hoşnut edilmiş birisinden" |
Veya "arzuda", "birisinin hoşnutluğunda". Bu deyiş ve onun İtalyanca türevi beneplacito, daha ünlü olan ad libitum ("hoşnutlukta") ile eşanlamlıdır. |
a caelo usque ad centrum |
"gökyüzünden merkeze" |
Veya "cennetten dünyanın merkezine". Hukukta, artık kullanılmayan mülkiyet özdeyişi cuius est solum eius est usque ad coelum et ad inferos için kullanılabilir. |
a priori |
"önceki", "deneyden önce" |
A priori, genelde deneyle kanıtlanamayacak olgular için kullanılır. Bunun en temel örnekleri dinsel konular, ölüm ve hayatın başlangıcıdır. Bilimsel açıdan hiçbir önsel bilgi yoktur, zira bilimsel metod, bu tip bilgileri reddeder. |
a posteriori |
"sonraki", "deneyden sonraki" |
A posteriori deneyden sonra ve onun ürünü olarak elde edilendir. Deneyden önce ve ondan bağımsız olarak anlamını dile getiren Latince a priori deyimiyle birlikte kullanılır. Immanuel Kant’ın felsefesinde önemli yer tutar. |
ab antiquo |
"antikten" |
Antik zamanlardan. |
ab intra |
"içeriden" |
İçerden, içinden, içerisinden. Ab extra deyişinin zıddıdır. |
ad fontes |
"kaynaklara" |
Rönesans hümanizmi'nin sloganı. Protestan reformasyonu'nda da kullanılmıştır. |
ad lucem |
"ışığa" |
Işığa, ışığa (doğru) gibi anlamlarda. Lizbon Üniversitesi'nin sloganı. |
ad nauseam |
"mide bulantısına" |
Bir durumun "kusturacak kadar" uzun süredir devam ettiğini belirten bir Latince deyiştir. |
Agnus Dei |
"Tanrı Kuzusu" |
Yuhanna 1:36'da geçen ifadenin Latincesidir. Tanrı Kuzusu olarak tanımlanan İsa'dır. |
anno domini |
"tanrının yılında" |
AD veya A.D. olarak kısaltılır. Geleneksel olarak Nasıralı İsa'nın doğum yılı olarak kabul görmüş devri tanımlar. |
ante cibum
(a.c.) |
"yiyecekten önce" |
"Öğünlerden önce" anlamına gelen tıbbi steno. |
ante mortem |
"ölümden önce" |
Ayrıca post mortem`e ("ölümden sonra") göz atınız. |
alea jesta est |
" bugün dilimizde kullandığımız "ok yaydan çıktı" deyimi ile eş anlama gelen söz" |
Gaius Julius Ceasar tarafından dile getirilmiştir |
Latince |
Çevirisi |
Notlar |
carpe diem |
"günü yakala" |
|
carpe nocte |
"geceyi yakala" |
|
causa mortis |
"ölüm nedeni" |
|
casus belli |
"savaş nedeni" |
|
curriculum vitae |
"öz geçmiş" |
|
Latince |
Çevirisi |
Notlar |
ecce homo |
"İşte (bakın) İnsan" |
Dövülmüş, bağlanmış ve dikenlerle taçlandırılmış İsa'yı öfkeli ve nefretli kalabalığa sunan Pontius Pilatus tarafından İsa'yı kastederek söylenmiş vurgulu cümle. |
et cetera |
"ve diğerleri" |
Genellikle, bir tür tanımlar dizesinin mantıki açıdan devamını anlatmak için kullanılır. Örnek: Birçok sebzeye ihtiyacımız var: pırasa, ıspanak, kereviz, et cetera. |
et tu, brute? |
"Sen de mi Brutus?" |
Efsaneye göre Julius Sezar'ın son sözleridir. İnsanlar bu özdeyişi ihanete uğradıklarını hissetikleri zaman söylerler. |
ex libris |
"kitaplardan" |
Genellikle kitap kapağının iç tarafında veya ilk sayfalardan birinin üstünde bulunan kitap etiketin veya iyelik yazısında sıkça kullanılan Latince deyiştir. |
exempli gratia (e.g.) |
"örnek uğruna" |
Çoğunlukla "örnek olarak" diye çevrilir ve kullanılır. Kısaltması (e.g.) İngilizce'de örnek olarak, misalen anlamında sıklıkla kullanılır. |