Almanya Türkleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Wikisource
VikiKaynak'ta bu konu ile ilgili metin bulunmaktadır:
Almanya Türkleri bayrağı
Büyüt
Almanya Türkleri bayrağı
Yeniçerilerin Türk Günü etkinliği kapsamında Brandenburg kapısı önündeki geçişi
Büyüt
Yeniçerilerin Türk Günü etkinliği kapsamında Brandenburg kapısı önündeki geçişi

Geçtiğimiz 40 yıl içerisinde Türkiye'den Almanya'ya 3 milyon civarında insan göç etmiştir. Ekonomik alanda olduğu gibi kültürel alanda da kendisini gösteren bu diasporaya Almanya Türkleri, Gurbetçiler ya da kullanımı artık pek yaygın olmayan çeşidiyle Almancılar denir. Avrupa'daki Türkler ya da Avrupalı Türkler ise genel terimiyle Türkiye'den Avrupa'ya göç eden insanlara denir.

Konu başlıkları

[değiştir] Sıfat

Almanya'daki Türk nüfusunun tanımı oldukça karmaşıktır. İlk başlarda Almancılar diye tanımlanan grup, bu sıfatı günümüzde aşağılayıcı bir anlam kazandığı için artık benimsememektedir. Gurbetçiler tanımı ise özellikle yeni kuşak tarafından benimsenmemektedir, çünkü yaşadıkları ülkede kalıcı konuma geçmiş, değişik meslekleri ifa eden ve bazıları yaşadıkları ülkenin yurttaşlığına geçen insanlardır. Almanya Türkleri kavramı ise, bu topluluğun anlamını en doğru biçimde karşılamaktadır, dolayısıyla Türkiye Cumhuriyeti'nin bu kavramı resmi olarak kullanması talep edilmektedir.

[değiştir] Tarih

1960'larda iş gücüne ihtiyaç duyan Almanya, daha önce İtalya, İspanya, Portekiz ve Yunanistan gibi ülkelere kapılarını açmış ve sonunda Türkiye'deki insanlara da göç imkanı tanımıştır. Esas olarak bu göçmenlerin Almanya'daki maddi durumları Türkiye'dekilere göre daha iyi bir konumdaydı ve hala da öyle. Amaçları çalışıp, para biriktirerek Türkiye'ye kısa bir süre içinde geri dönmek olan bu grubun çok az bir kısmı Türkiye'ye geri dönmüştür. Büyük bir çoğunluğu ailelerini Türkiye'den getirterek Almanya'da yaşamaya devam etmişlerdir. Ancak Almanya 1973'te göçmenlere kapılarını kapatmıştır. Buna rağmen Türkler, ya yasa dışı yollarla ya da barınma amacıyla ülkeye giriş yapmaya devam etmişlerdir. 1980'de Türkiye'ye geri dönmeleri amacıyla yapılan mali yardımlar da bir sonuç getirmemiş, göç sürmüştür. Almanya'daki göç sorununun en büyük sebebi olarak, Almanya'nın ABD ve Avustralya'nın aksine kendisini bir "göç ülkesi" olarak görmemesi ve de uyum için gerekli önlemleri önceden almaması gösterilmektedir.

Türkiye'den göç eden göçmenler Almanya'da kendilerini birçok alanda göstermiş, özellikle kültür ve ekonomi alanlarında etkin olmuşlardır. Anayurtlarına olan bağlarını Türkiye'ye yaptıkları yıllık tatillerle koparmamışlardır. Türk basınını ise gerek televizyondan gerekse gazetelerden izlemekte olup, birçoğu, Hristiyan yaşam biçiminin hakim olduğu Almanya'da, İslamî değerlere göre yaşamayı sürdürmektedir.

[değiştir] Nüfus

2006 Dünya Kupası için Berlin Neukölln'de elde hazırlanmış bir Alman-Türk bayrağı
Büyüt
2006 Dünya Kupası için Berlin Neukölln'de elde hazırlanmış bir Alman-Türk bayrağı


Almanya Türkleri 1960 ve sonrasında iş bulmak amacıyla gittikleri Almanya'da günümüze dek sayıları katlanarak yaşamışlardır ve şu anda 3'ncü nesile ulaşmışlardır. Almanya Türkleri heterojen bir gruptur. Türk Devleti bütün vatandaşlarını Türk olarak tanımladığı için, bu tanım içinde az da olsa farklı etnik kimlikleri de barındırır. Ancak bu grubun hemen hemen hepsi Türkçe'yi anadili olarak konuşur.

Federal Almanya İstatistik Dairesinin 2002 sayılarına göre, Almanya'da yaşamakta olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sayısı 1.912.200 olarak verilmektedir. Bu sayılara 2002 sonuna kadar Alman vatandaşlığına geçmiş olan toplam 565.766 kişiyi de eklemek gereklidir. Bu durumda Almanya'daki Türk nüfusunun 2.477.966, buna istatiki bilgilerin güncel olmadığından yola çıkarak tahmini 100.000 daha eklersek, 2,5 milyondan fazla olduğu söylenebilir.

Almanya'ya ilk gittiklerinde 'misafir işçi' olarak adlandırılmışlarsa da, bu ülkede geçici olmadıklarını söylemek mümkündür. Halen 1 milyona yakın Almanya Türkü, Alman vatandaşlığına geçmiş durumdadır ve sayı her geçen gün artmaktadır.

Türkler Almanya'da hemen hemen her önemli şehirde yoğun bir şekilde yaşamakla birlikte, sanayi şehirlerindeki sayıları daha fazladır. Frankfurt, Berlin, Köln, Hamburg, Düsseldorf ve Münih Türk azınlığın yaşadığı Almanya şehirlerinin başlıcalarıdır.

İlk nesil madenler ve fabrikalarda çalışarak hayatlarını sürdürmüştür. Halen bu şekilde çalışanların sayısı az değildir. Ancak son dönemde ticaret ve hizmet sektörüne kayış görülmektedir.

[değiştir] Din

Almanya Türklerinin hemen hemen hepsi İslam dinine mensuptur. Bu grubun çoğu Sünni kalanı ise Alevidir.

[değiştir] Dil

Almandaki Türklerinin anadili Türkçe'dir ve Anadolu ağzından tutun da, Karadeniz ağzına kadar birçok farklı sivesi konuşulmaktadır. Türkiye Türkcesi her yerde büyük yer almakdadir eyitimde, televisionda, radyoda, gazetelerde , kitaplarda ve hayatin her yerinde. iyi eytim alanlar ve türk cemiasinda yasiyanlar yinede türkiye türkcesini konusurlar, türkce eytim almiyan ve türk cemiasinin icinde olmayanlar ise almanca kelimeler bazen kulanirlar. Almanya'ya göç edenlerin büyük çoğunluğun maddi ve eğitim düzeyi düşük olduğu için, çocuklarına yeterli derecede eğitim veremedikleri gibi Türkçeyi de tam anlamıyla öğretememişlerdir. Yeterli derecede Türkçe öğrenemeyen çocuklar Almanca öğrenmekte de sıkıntılar çekmiş, böylece hiçbir dile yeterince hakim olamamışlardır. Bunun sonucunda bugün "Almancı Türkçesi" diye yer yer eleştirilen, az bir miktarda Almanca kelimelerin ile Türkçe karışımından oluşan, farklıliklar doğmuştur(bunlar ise sive denilmiyecek kadar azdir).

Her iki dilin de diğerine göre daha kısa ve yerleşmiş sözleri olduğundan, insan aklı kendiliğinden en basit sözcüğe yönelir, yani en alışık olduğu sözcüğü telaffuz eder. Günlük hayatlarında karşılaştıkları kavramların pek çoğunun Türkçesini bilmemeleri ya da o an akıllarına gelmemeleri de bu deyisikliklere oluşumuna bir örnektir.

Bazı tipik örnekler:

Almanca Almanya Türkçesi Türkiye Türkçesi
İsimlerde: Ich warte im Bahnhof Bahnhof'ta bekliyorum Tren garında bekliyorum
Das Arbeitsamt ist heute geschlossen Arbeitsamt bugün kapalı İşçi bulma kurumu bugün kapalı
Fiil ve isimlerde: Ich kaufe ein Handy Handy satin alacagim Cep telefonu satın alacağım
Ich habe einen Vertrag abgeschlossen Vertrag yaptım Sözleşme yaptım

Bu lehçenin dikkat çekici bir diğer yanı da, Almanca cümleler ya da kelimeler doğrudan Türkçeye çevrildiğinde, Türkiye Türkçesine ters düşen terimler ortaya çıkabilmektedir:

Almanca Almanya Türkçesi Türkiye Türkçesi
Test schreiben Test yazmak sınava girmek
Gitarre spielen Gitar oynamak Gitar çalmak
weitergehen devam gitmek gitmeye devam etmek

Bu farklarin ortaya çıkmasında "değişik kültürde yetişme" ve "aile" faktörleri dışında bir diğer etken de, şüphesiz okulda Türkçe eğitiminin yetersiz kalmasıdır. Bazı ilkokul ve ortaokullarda Türkçe eğitim haftada bir ya da iki saat olmak suretiyle verilmesine karşın bu yetersiz kalmaktadır. Özellikle bu eğitimden dahi yoksun kalan Türk çocukları, konuştuklarını Türk yazı diline aktaramamaktadırlar. Böylece zaman zaman 'Ş' yerine 'Sch', 'z' yerine 's' gibi Alman alfabesinden harfleri kullanmaktadırlar.

Bavyera eyaletinin aldığı son karara göre Türkçe dersler bir ya da iki yıl içerisinde tamamen kaldırılacaktır. Berlin'de ise okullarda Türkçe konuşulması yasaklanmıştır. Almanya'nın "uyum" kisvesi altında uygulamaya koyduğu bu asimilasyon politikasıyla birlikte, dildeki biçimlenme şüphesiz hızla devam edecektir.

Ancak Türk televizyon ve gazeteleri sayesinde dildeki bu biçimlenmeden etkilenmeyen ya da daha az etkilenen insanlar da yok değildir. Özellikle eğitim seviyesi daha yüksek olanlar, gerek Türkçeyi gerekse Almancayı daha düzgün konuşabilmektedirler. Özellikle, "23 Nisan Çocuk Şenlikleri" kapsamında okunan Türkçe şiirler, söylenen Türkçe şarkılar da çocukların Türkçesini pekiştirmektedir.

[değiştir] Eğitim

Nüfuslarına rağmen eğitim alanında oldukça başarısız oldukları söylenebilir. Yeni kuşakta ise eğitime ilgi geçmişe oranla daha iyi bir durumdadır.

2002'de yapılan bir araştırmaya göre Almanyalı Türklerin eğitim düzeyi:

  • Ortaokul (Haupt- bzw. Volksschule): % 46
  • Orta dereceli lise (Mittlere Reife): % 25
  • Yüksek dereceli lise (Hoch- bzw. Fachhochschulreife): % 12
  • Üniversite / Yüksekokul (Uni/Hoch- bzw. Fachhochschule): % 7
  • Okul terk / Diplomasız (Kein Abschluss): % 11

[değiştir] Kültür ve Sanat

[değiştir] Film ve Dizi

Türk asıllı göçmenlerin sorunları şu sıralarda birçok filme konu olmaktadır. Buna önayak olan ilk kişilerden biri de "Angst essen Seele auf" (Korku ruhu yer) filmiyle Rainer Werner Fassbinder'dir.

1998 yılında Kutluğ Ataman'ın "Lola und Bilitikid" adındaki özellikle eşcinsel Türklerin sorunlarını işleyen film yayına girdi. 2000 yılında ise Lars Becker'in bir mafya filmi olan "Kanak Attack"ı gösterime girdi. Türk yönetmen Fatih Akın ise 1998'de "Kurz und schmerzlos" (Kısa ve acısız) ve 2004'te Berlin Altın Ayı ödülünü kazanan "Gegen die Wand" (Duvara Karşı) adlı filminde Türk göçmenlerin yaşadıkları sorunları işledi.

Bunun dışında son zamanlarda Alman televizyonlarının Türk nüfusuna olan ilgisi şaşırtıcı derecede artmıştır. Özellikle "Alle lieben Jimmy" ve sonrasında "Türkisch für Anfänger" dizileri ARD ve RTL'de yayımlanmaya başlamış, bazı basın yayın organlarınca yılın en iyi "televizyon olayı" olarak görülmüştür. Şüphesiz bu ilginin arkasındaki asıl sebep, Türkleri Alman kanallarını izlemeye teşvik ederek yüksek izlenme oranları sayesinde gelir sağlamaktır.

[değiştir] Tiyatro ve Komedi

Kaya Yanar, Erol Sander, Renan Demirkan, Haydar Zorlu, Serdar Somuncu, Hilmi Sözer, Bülent Ceylan ve Django Asül bu kategoride sıralanabilir.

[değiştir] Politik Yaşam

Almanya'daki Türkler seçme ve seçilme haklarını kullanabilmek için Alman vatandaşlığına geçmek zorundadırlar. Alman vatandaşlığına geçişin de hızla arttığı bu dönemde, her seçim döneminde etkilerini de arttırmaktadırlar. Son iki seçimde Türklerin SDP'nin aldığı oylardaki katkısı çok çarpıcı olmuştur.

Almanya Türkleri, Almanya siyaseti, medyası, ticareti vs. üzerinde fazlaca etkiye sahip değilken, yeni dönemde etkilerinde ciddi bir artış gözlenmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti'nin Almanya Türkleri üzerinde ciddi bir stratejisinin bulunduğu söylenemez. Düne kadar Almanya Türkleri sadece işçi olarak görülmüş ve getirdikleri döviz üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda işçiler kendi sorunlarını çözmek zorunda kalmışlar, daha doğrusu sorunları ile başbaşa bırakılmışlardır. İşçi dövizleri uzun yıllar Türkiye'nin döviz ihtiyacını karşılamıştır. Ancak son dönemde Almanya'daki Türkler kazançlarını Almanya'da değerlendirmeyi tercih etmektedirler. Her geçen yıl Türkiye'yi ziyaret eden Almanya Türkünün sayısı azalmaktadır. Geçmişte tatillerini düzenli olarak 'memleketlerinde' geçiren Türkler günümüzde daha çok Almanya'yı, ya da Türkiye'deki tatil yerlerini tercih etmektedirler.

[değiştir] Tanınmış Almanya Türkleri

Aşağıda gerek politikada, gerek bilimde, gerekse diğer dallarda başarılı olmuş bazı Almanya Türklerinin isimlerini bulabilirsiniz.

[değiştir] Bilim

  • Serap Çileli, Yazar
  • Ahmed Toprak, Eichstätt ve Passau üniversitelerinde eğitim görevlisi
  • Zümrüt Gülbay, FH Anhalt Yüksek Okulu'nda ekonomi hukuku alanında profesör
  • Aslı Bayram, Hukuk öğrencisi ve "Miss Germany" güzeli
  • Serdar Eren, Plastik cerrahide uzman doktor
  • Metin Çolpan, Mühendis ve Qiagen GmbH şirketinin kurucusu
  • Erdoğan Ercivan, "Parabilimci"
  • Necla Kelek, Sosyal bilimci ve kadın hakları savunucusu
  • Seyran Ateş, Kadın hakları savunucusu ve hukukçu

[değiştir] Ekonomi, Politika, Dernek

  • Vural Öger, İşadamı ve Avrupa Parlamentosu üyesi
  • Ozan Ceyhun, Avrupa Parlamentosu üyesi
  • Cem Özdemir, Avrupa Parlamentosu üyesi
  • Sevim Dağdelen, Alman Parlamentosu milletvekili
  • Ekin Deligöz, Alman Parlamentosu milletvekili
  • Lale Akgün, Alman Parlamentosu milletvekili
  • Hakkı Keskin, Alman Parlamentosu milletvekili
  • Hüseyin Kenan Aydın, Alman Parlamentosu milletvekili
  • Murat Günak, Volkswagen'in tasarım şefi
  • Kemal Şahin, İşadamı ve Türk-Alman ticaret odası başkanı
  • Gıyasettin Sayan, Politikacı ve sol partinin göç politikaları sözcüsü
  • Bülent Arslan, Nordrhein-Westfalen'de CDU'nun Alman-Türk Forumu'nun başkanı

[değiştir] Spor

[değiştir] Müzik

  • Tarkan, Pop şarkıcısı
  • Rafet El Roman, Pop şarkıcısı
  • Kool Savas, Rap şarkıcısı
  • Aziza A, Rap şarkıcısı
  • Bass Sultan Hengzt, Rap şarkıcısı
  • Eko Fresh, Rap şarkıcısı
  • Summer Cem, Rap şarkıcısı
  • Ercandize, Rap şarkıcısı
  • Muhabbet, Rap şarkıcısı
  • Fuat, Rap şarkıcısı

[değiştir] Ayrıca Bakınız

[değiştir] İlgili Kaynaklar

Diğer diller