Portal:Coğrafya:Makale

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Amanos Dağları

Toros Dağları sisteminin en güneyindeki bölümünü oluşturur ve İskenderun Körfezi'nin doğusunda dik bir duvar gibi yükselir. Ancak, Amanos Dağları Alp Dağlarının uzantısı olan ve doğu-batı doğrultusunda denize yükselen Toros Dağları'nın çizgisinde değil, onlara dik bir konumda, kuzey-güney yönünde uzun bir kıyı şeridinde, İskenderun Körfezi'ne (Doğu Akdeniz) paralel uzanır. Hatay vilayetinde, Osmaniye ve Dörtyol arasında Daz Dağları üzerinde 2208 metrede Harmankaya Tepesi'ne kadar yükselir.

Amanos Dağları'nın iklim özelliği bu dağların özel jeolojik yapısından kaynaklanır. Ege kıyılarından iyi tanıdığımız meltem rüzgarlarının İç Anadolu'ya, Ege kıyılarına dik sıradağlar arasından sıyrılıp girmesi gibi, Akdeniz kıyılarında da Toros Dağları'na yaslanarak esen bir hava akımı oluşmaktadır. Ege'nin kuru rüzgarı, meltem, Toros Dağları'nın eteklerinden nem topayarak ve neredeyse muson rüzgarlarına dönüserek nemli kütleyi yağmur bulutları halinde doğuya doğru sürükler. Amanos Dağları Akdeniz'in doğu sahiline paralel olduğu için meltem rüzgarının önü burada kesilir ve yağmur bulutları bütün yüklerini 2150 metre yükseklikte Amanos'un eteklerine boşaltır. Sonuçta yaz mevsiminde Akdeniz kıyılarında Toros Dağları'nın eteklerindeki kuru iklimin tersi bir nemli iklim Amanos Dağları'nı tüm Akdeniz bölgesinden ayrı bir özelliğe kavuşturur. Akdeniz bölgesi kurak bir yaz geçirirken, bu bölge bol yağışlı ve rutubetlidir. Yaz mevsiminde batı ve güney-batıdan denizden karaya doğru esen serin meltemin etkisi bitki örtüsünün olağanüstü bir özellik göstermesine yol açar.

Amanos eteklerine düsen yağmur miktarı neredeyse Doğu Karadeniz bölgesinin yağış miktarına ulaşmaktadır. Kışın metre kare başına 150 gram, bahar aylarında 130 ve yazın bile hatırı sayılır bir miktar olan 100 gram yağmur bu bölgede toprağın sürekli ıslanmasını ve beslenmesini sağlar. Kış mevsiminde siklonlar, yaz mevsiminde ise meltem rüzgarları bölgede egemendir.

Bu yağış ve bu ılık iklim doğal olarak bitki örtüsüne de yansımaktadır. Amanos Dağları'nın orta ve yüksek bölgeleri Türkiye'nin Doğu Karadeniz Bölgesine, orta yükseklikler ise Balkanlar'in Karadeniz kıyıları ile benzerlik gösteren bir bitki örtüsüne sahiptir. Özellikle Batı Toroslar'ın aynı yüksekliklerdeki bitki örtüsü ile karşılaştırıldığında farklılık kolaylıkla anlaşılır. Kafkas ve Balkan bölgelerinde görülen doğu tipi kayın ormanları da Amanos Dağları'nin özelliklerinden biridir. Böylelikle Amanos bölgesi Avrupa ve Sibirya tipi vejetasyonun Doğu Akdeniz'de karşımıza çıktığı en güney ucu oluşturur.

Amanos Dağları'nin batı etekleri Avrupa ve Sibirya türü bir bitki örtüsüne sahiptir. Orman yapısı Güney Doğu Avrupa'nın ormanlarına benzer, Doğu Karadeniz'in ve Balkanlar'ın bitki örtüsü ile hemen hemen aynıdır.