Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti
Bayrak Amblem
Resim:LocationNorthKorea.png
Başkent Pyongyang
En kalabalık şehir Pyongyang
Resmi dil Korece
Yönetim
- Ulusal Defans Komisyonu Başkanı
- Parlamento Başkanı
Komünizm
Kim Jong-il
Kim Yong-nam
Yüzölçümü
- Toplam
Su(%)

120,540 km²(98.)
%4.87
Nüfus
- Toplam
- Yoğunluk

23,113,019(48.)
190/km²(41.)
GSMH
- Toplam
- Kişi Başına

40 milyar dolar(85.)
1,800 dolar(149.)
Para birimi Won
Saat dilimi
- Yaz saati
UTC+2
UTC+3
İnternet alan adı .kp
Telefon kodu +850

II. Dünya Savaşı'ndan sonra, Kore yarımadası, Kuzeyin Komünist hakimiyetine girmesi diğer taraftan Güneyin Batıya dönük politika izlemesi ve birçok şeyi batılılarla paylaşmasından, Kuzey ve Güney Kore olmak üzere ikiye parçalandı. Demokratik Kore Halk Cumhuriyeti 1948 yılında otoriter ve sosyalist bir hükümet olarak kurulmuştu.1994 yılında Kuzey Kore'nin ilk lideri olan I. Kim Jong'un ölümünden sonra, ülkeyi oğlu II. Kim Yong yönetmekte. Kuzey, uluslar arası yardımlara halkını beslemek ve yakıt gereksinimlerini karşılaması için güvenmekte ve onlara bel bağlamakta.


Konu başlıkları

[değiştir] Temel Veriler

Kuruluş: 15 Ağustos 1945


Etnik Gruplar: Az miktarda Japon ve Çinli dışında homojen ve Koreli.


Yaşam Oranı: 70 - 79 yıl.


Din: Budizm, Konfüçyüz Dini, Hristiyan ve Chondogyo

[değiştir] Askeri

Kore Halk Ordusu, kara kuvvetleri, deniz kuvvetleri ve hava kuvvetleri ile çevrelenmekle birlikte 1.08 milyon aktif ve 4.7 milyon yedek askeri gücüne sahiptir. Askeri giderler GDP nin giderlerinden yüzde 31,3 gibi bir miktar mal olmakta ve bu da Kuzey Kore'yi dünyanın en askerleşmiş devleti yapmakta. Hemen hemen her dört Kore vatandaşından biri herhangi bir askeri mevkide hizmet vermektedir. Kuzey Kore'nin geniş ve kapsamlı kimyasal silah programına sahip olduğu söylenmekte. Amerikan Bilim Adamları Birliğinin bir raporuna göre Kuzey Kore kimyasal silah programına yarayacak olan en azından 180-250 ton yedek silahlanma etmeni bulundurmaktadır. Aynı zamanda raporlara göre Kuzey Kore, Ulusal Savunma Araştırmaları ve Tıbbi Akademi esasına dayanarak Biyolojik Silah Programına sahip bulunmakta fakat bu program Kimyasal Silah programı kadar derin ve kapsamlı değildir. Kuzey Kore ayrıca nükleer silah programına sahiptir.

[değiştir] Kore tarihi

[değiştir] M.Ö. 2333: Korelilerin Kökenleri

Eski Koreliler, büyük bir olasılıkla Mançurya'dan (Kuzey Çin) ve Moğolistan'dan göç eden göçebe Üç Krallık Dönemi

M.S. 1. yüzyılda yerli Kore krallıkları bağımsızlıklarını ilan etmeye başladılar ve IV. Yüzyılın sonlarında üç adet yerli krallık Çinli kolonilerinin yerini aldı. Koguryo krallığı dağlık kuzeyi işgal etti. Bu dönemde Paekche ve Silla Krallıkları da güneydeki kıyısal düzlükleri bölüştüler. İlave olarak, Kaya adındaki 6 kabile güney bölgesini ele geçirerek Yamato adlı Japon devleti ile gevşek bir birlik kurdular. Bu üç krallık birbirleri karşısında avantaja ulaşmak amacıyla yarımadada Çin'e imkânlar oluşturmak pahasına Çin'le yakın bağlar kurdular.

[değiştir] 668

Birlekendi sınırları içerisine çekmeye çalışınca, Silla Krallığı desteğini Paekche ve Koguryo krallıları lehine kullandı ve üç devlet Çinlileri yarımadadan dışarı attılar. 668 yılında Silla Krallığı altında birleşen Kore, tek ulus haline geldi ve böylelikle kendi kültürünü ve dilini oluşturdu. Çin'den ise Siyaset Enstitülerini ödünç aldı. Sanat ve bilim büyük gelişme kaydetti, devletin dini ise Budizm oldu.

[değiştir] 935-1392: Kore Hanedanlığı

889 yılında ülkede patlak veren ayaklanmalar yüzünden parçalanmalar meydana gelmişti. Bu parçalanmalar 935 yılında Wang Kon adında bir subayın kontrolü yeniden sağlayıp iki Kore'yi tekrar birleştirmesine kadar sürdü. Devletin yeni ismi Koryo olmuştu. Kore isminin kaynağı ise Koguryo'nun kısaltmasından meydana gelmektedir. Sanat ve derin bilginlik merkezileşmiş Çin modeli bir hükümet altında gelişse de Kore'ye özgü sınıfsal yapı, -aristokratlar, halk tabakasından olan insanları ve alt kısım (genelde kölelerin)- devam etti. Soylular arası düşmanlık ve Moğollar'ın saldırıları devleti zayıflattı. Nihayet Moğollar yarım adanın kuzeyini işgal ederek Koryo Hanedanını desteklediler.

[değiştir] 1392-1910: Hanedanlık ve altın dönem

1392 yılında Koryo Generali Yi Song-gye güç kazanarak Çin'le birlik oluşturdu. Meydana gelen Chosun Hanedanlığı beş asırdan fazla devam etti ve Konfiçyuzmu o kadar çok benimsedi ki Çin'den daha fazla Konfüçyen bir toplum haline geldi. Entelektüel alandaki gelişmeler ve başarılar devam etti. 1592 yılındaki Japon ve 1627 ila 1636 yılları arasındaki Mançurya saldırıları püskürtülse de savaş ülkenin dar görüşlü güç merkezi, Kore'nin ekonomisini epeyce yaraladı.

[değiştir] 1910-1945: Japonya Egemenliği

Japonya 1910 yılında Kore'yiilhak ederek kaynaklarını sömürmeye başladı. Bu arada Kore dilini, isimlerini ve ulusal kimliğini de yok etmeye çalışmaktaydı. 1919 yılında 1 Mart Eylemleri olarak bilinen geniş çaplı gösteriler gerçekleşti. 2 milyon Korelinin katıldığı eylemde Japon askerleri tarafından binlerce insan öldürüldü. Koreliler bir kez daha II. Dünya savaşı sıralarında Japonlar tarafından askeri amaçlı çalışmakta kullanılarak yeniden suiistimal edilmişlerdi. Savaşın bitiminde ülke 38. paralel'de ikiye bölünmüş, ABD güneyi ve SSCB de kuzeyi işgal etmişti. Soğuk Savaşın birleşmeyi önlediği sıralarda güneyde kapitalist demokrasi ve kuzeyde de Komünist bir hükümet yerleşmişti.

[değiştir] 1950-1953: Kore Savaşı

Bu alt başlığın ana maddesi: Kore Savaşı

Kuzey Kore başarısız bir birleşme ajitasyonundan sonra, 25 Haziran 1950 yılında Kore Savaşının patlak vermesine neden olan sürpriz Güney Kore saldırısını düzenledi. Saldırıyı geri püskürtmeleri için Birleşmiş Milletler Güney Kore'ye destek sağladı ve Kuzey Kore'yi Çin sınırına kadar sürükledi. Kuzey Kore'nin desteğine ise Çinliler yardım ettiler öyle ki Seul üç yıl içersisinde dört kez el değiştirmek mecburiyetinde bırakıldı. Temmuz 1953'te yaklaşık üç milyon insanın ölümünün ardından savaş sona erdi. Böylelikle dünyanın en sıkı denetlenen sınırı ile Kore ikiye ayrıldı.

[değiştir] 1953: Kuzeyde Stalinizm'in Rüzgarları

Eski gerilla lideri ve SSCB askeri olan Kuzey Kore'nin efsanevi lideri Kim Sung İl, Koreli rakiplerini saf dışı ettikten sonra, katı özyönetime sahip, askeri ve sıkı bir rejimle korunan Kuzey Kore toplumunu yaratarak kendisine adeta tanrı gibi tapınılan bir konum yarattı. Kendine bağımlılığı ile iddiada bulunan Kuzey Kore diğer taraftan Ekonomik ve Askeri yardımlar için SSCB ve Çin'e bel bağladı. GNP'nin yüzde 25'lik bir oranını Askeri Kuvvetlerine harcayan Kuzey Kore, dünyanın en büyük ordularından biri haline geldi. Kore yarımadasının bölünmesini kabullenemeyen Kuzey Kore, birkaç kez Güney Kore hükümetini yıkmak ve liderlerini öldürmeye çalıştı.

[değiştir] 1961: Park, iktidarı Ele Almakta

Kısa süren demokrasi döneminin ardından, Park Chung Hee adında eski bir General ve Japon Kraliyet Ordusu emeklisi başarılı bir hükümet darbesi düzenleyerek iktidarı ele alır. Park chabol sistemini yeniden canlandırarak, özelleştirilmiş firmaları çoğalttı ve ürettikleri ürünlerin kârı ile hükümet giderlerini karşılamaya başladı. Bu durum Kuzey Kore'yi bir zamanlar kötü ekonomiden Asya'nın en iyi ekonomisine sahip ülkeye konumuna getirdi.Fakat 1972 yılında hükümeti askeri kurallar ile yönetmeye başladı öyle ki yönetimi boyunca bir sürü gözde görülür yolsuzluk olayları meydana geldi.1979 yılında Grev dalgalarının ve Eylemlerin yoğunlaştığı bir zamanda Kore Merkezi Haber alma Teşkilatı Başkanı Tarafından suikast düzenlenerek öldürüldü.

[değiştir] 1980: Kwangju Katliamı

1979 Aralık ayında Park Chung Hee'nin suikastından iki ay sonra ordu iktidara gelerek, öğrenci ve işçi eylemlerini bastırmaya çalıştı. 1980 Mayısında Kwangiu şehrinde eylemler doruk noktasına ulaştılar. Eylemciler şehri ele geçirdiklerinde, askerle karşılık vererek silahsız eylemcilere karşı ateş açtılar, birçok eylemciyi tutuklayıp dövdüler ve şiddet uyguladılar. Dokuz günlük ayaklanma süresince yüzlerce kişi yaralanmıştı ve resmi ölü sayısı ise 240 olarak bildirildi. İnsan hakları gurupları bu sayının daha fazla olduğuna inanmaktalar.

[değiştir] 1983 and 1987: Kuzey Kore'nin Hedefleri

1983 yılında, Burma'da aralarında dört kabine bakanı'nın da bulunduğu 17 kişilik delegasyonu yerleştirmiş oldukları bombanın patlaması sonucunda öldürdüler. Dört yıl sonra Kore Hava Yollarında patlayan bombanın ve 115 kişinin öldüğü olayın suçlularının da Kuzey Koreliler olduğu bildirildi.

[değiştir] 1991: Kuzey Kore'nin Çöküşü

1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla ve komünist bloğun çözülmesiyle birlikte, Kuzey Kore en büyük ticaret ve yardım kaynaklarından birini yitirmiş oldu. Buna rağmen komşularını alarma sürükleyen ve kaynaklarını askeri programa tüketen yatırımlar yapmaya devam etti. İzole edilmiş ve hızla küçülen ekonomisi ile Kuzey Kore ekonomik bataklığın içine girdi.

[değiştir] 1994: Efsanevi Liderin Ölümü

1994 yılında Kim Sung'un ölümünden sonra hiçbir kuvvet sarf etmeden iktidara oğlu Kim Jong geldi. Kuzey Kore'de toplumsal durum hızlı bir biçimde çöküş yaşamakta idi ve buna da toprağın verimsizliği ve kötü hava şartları da eklenince ekin yetersizliği ve dolayısıyla kıtlık meydana geldi. 1990'lı yıllarda tahminlere göre yaklaşık 2 milyon insan açlıktan hayatlarını kaybettiler, fakat diğer taraftan askeriyeye yapılan harcamalar ve balistik füzelere harcanan paralar da ülke kaynaklarını tüketmeye devam etti. Nevarki 1994 Ekim ayında Kuzey Kore, ABD'den gelecek olan yakıt ve gıda yardımı karşılığında nükleer programını dondurma kararı aldı

[değiştir] 1996: Başkanların Rüşvet Skandalları

1979 yılında hükümeti devirmek ve yüklü oranda rüşvet olayları yüzünden Başkanlar Chun Doo-Hwan ve Roh Tae-Woo 1996 yılında suçlu bulunarak paçayı ele verdiler. Rohl aynı zamanda Kwangiue Katliamından dolayı da suçlu bulunmuştu. Bir yıldan az bir süre zarfından sonra da Başkan Kim Young Sam bir skandal ile ilişkisi olduğu ortaya çıktı.

[değiştir] 1998-2000: Güneş Işığı ve Zirve

Eski muhalif Kim Dae-Jung 1998 yılında ekonomik reformlar, daha geniş demokrasi ve Kuzey Kore ile gönül alıcı siyaset izleyeceği sözlerinden sonra Güney Kore'nin Başkanı olarak seçildi. İzlediği "güneş ışığı" politikası, Kuzey Kore'nin Japonya adası Hosnhu üzerine fırlattığı füze ve Haziran 1999 yılında Kuzey ile Güney Kore savaş gemileri arsındaki çatışmaya rağmen yaşamını sürdürdü. Kuzey Kore lideri II. Kim Jong ile Güney Kore lideri Kim in arasında 2000 yılında düzenlenen zirvede yeni Kore siyaset ilişkilerinin sinyallerini verdi. Ağustos ayında, savaş zamanlarında dağılan yüz binlerce ailelerin birbirlerini yeniden görebilmeleri için geçici birleşme meydana gerçekleştirildi. Eylül ayında ise iki ülke lideri, Seul ve Piyongyan arası yeni trenyolu bağlantısını kurulması için anlaşmaya vardılar. Savunma bakanlarının da katıldığı, Bakanlar- arası görüşmeler de gerçekleştirildi.

[değiştir] 2002: Örtülü Program Suçlaması

ABD'li bir ziyaret delegesinin açıklamalarına göre Kuzey Koreli yetkililere, ülkelerinin iki adet örtülü nükleer silah programının var olduğunu ortaya çıkararak 1994 yılı zenginleştirilmiş uranyum antlaşmasının çiğnendiğini açıkladılar. Bu açıklamalardan sonra Kuzey Kore yetkilileri bu suçlamaları reddettiler. Kuzey Kore nükleer santrallerinin bulunduğu bölgelerde konuşlandırılmış bulunan gözlemci kameraları ve mühürleri çıkararak, bir aydan da kısa bir zaman zarfından sonra da Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması'ndan çekildi.

[değiştir] 2003: (Six-nation talks) Altı Ulus Görüşmeleri

Washington'un bildirinse göre altı-ulus görüşmelerinin nükleer krizin sona erdirilmesi için Beijing'te düzenleneceğini duyurdu. Görüşmelere ABD, Kuzey Kore, Çin, Japonya ve Rusya katılmaktadır. Kuzey Kore yetkilisi ise verdiği demeçte Washington'un Karşılıklı Saldırmazlık Antlaşmasını imzaladığını hatırlatarak, Kuzey Kore'nin Nükleer programını, ABD'nin Piyongyang'a yönelik "düşmanca politikalarının" sona ermemesi takdirinde parçalamayacağını da sözlerine ekledi.

[değiştir] 2005: Nükleer Silah İddiaları

ABD'nin Kuzey Kore'ye yönelik siyasal sitemini devirmek istediği ve bun yüzden de gözdağı verdiğini vurgulaması ardından, altı -ulus görüşmelerinden çekildiklerini ve "nükleer teçhizatını geliştirebileceğini" açıkladılar. Rapor aynı zamanda Kuzey Kore'nin nükleer silah varlığı hakkında yapmış olduğu ilk kamusal açıklama olma özelliğini de taşımaktadır.

[değiştir] Kuzey Kore Nükleer Tartışmasının Yakın Tarihçesi

Aşağıda Kuzey Kore'nin nükleer silah gelişimi ile alakalı bir kronoloji verilmiştir. Beş ülke - Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kore, Rusya, Çin ve Japonya, Piyongyang yönetimine nükleer silah gelişimi yönündeki hırsından vazgeçmesi için baskılarını artırmaktadır.

2005


Eylül: ABD'nin görüşmelerdeki temsilcisi Christopher Hill Kuzey Kore'ye ziyaretinin olduğunu belirtti. Yeni görüşmelerin Kasım ayında başlaması beklenmekteydi.


Eylül: Kuzey Koreli yetkililerin açıklamalarına göre, Kuzey Kore tam olarak nükleer silah geliştirme programına son vermesini kabul ediyor, fakat bunun için de ABD'den nükleer reaktörünü sivil enerji kullanımını sağlamasını talep etmekte. ABD ve Rusya bu talebi reddetmekteler.

Eylül: ABD Kuzey Kore'ye karşı eğer Kuzey Kore görüşmelerde nükleer programını sürdürme konusunu devam ettirmek isterse, varlığını ve her türlü ilişkilerini sona erdirme tehdidiyle gözdağı vermekte.


Eylül: Piyongyang yönetiminin sivil nükleer program yönündeki taleplerinden sonra, Kuzey Kore ve ABD arasında zıt görüşlülük devam etmekte.


Ağustos: ABD'nin görüşmelerdeki diplomatik temsilcisi Christopher Hill'in demecine göre, ABD, Kuzey ve Güney Kore, Çin Japonya ve Rus diplomatlarının birbiri ardına 13 günlük süren görüşmelerinden sonra görüşmelere ara verme kararı aldıkları ve Kuzey Kore'nin nükleer programı hakkındaki görüşmelerinde ve pazarlıklarda da belirsizliğin devam ettiğini belirttiği söylendi.

Temmuz: Kore yarım adasının nükleersizleşme doğrultusundaki isteğini belirterek, Kuzey Kore heyeti dördüncüsü düzenlenen altı-grup görüşmelerine katıldılar.


Temmuz: 25 Temmuz'da görüşülmesi beklenen altı-grup toplantılarının zamanında başlaması için Kuzey Kore nükleer programı hakkındaki toplantılara katılacağını belirtti.


Haziran: Görüşmelere katılacağını söylemesinin ardından da Kuzey Kore Yetkilileri yaptıkları açıklamalarda nükleer silah varlığına sahip olduklarını ve bunları da daha fazla geliştireceklerini açıkladılar.


Mayıs: Kuzey Kore iki yıl önceki bir demecine benzer demeçte, bir ay önce kapatılan Yongbyon reaktöründen 8.000 yakıt çubuğu çıkarmasını sona erdirdiğini bildirdiler.


Mart: ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice'ın demecine göre Kuzey Kore'nin nükleer programını sona erdirme yönündeki çabalarının sona erdiğini bu yüzden de uluslararası toplumun ve ABD'nin bu konuya dair "başka yollar" izleyeceğini söyledi.

Bu arada Birleşmiş Milletlere bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) başkanı Muhammed El Baradey bir demecinde, Kuzey Kore'nin bulundurduğu nükleer silah programından dolayı İran'dan da tehlikeli olduğunu açıkladı. Çünkü bulundurduğu nükleer maddelerle şimdiden savaşa girebilme yeteneğinin olduğunu söyledi.


Şubat: Piyongyang ilk defa nükleer silah varlığı hakkındaki kamuya yönelik yaptığı açıklamada, Nükleer Silah Geliştirme programının olduğunu itiraf etti ve bunu da geliştireceğini söyledi. Bu tutumu ABD'nin Kuzey Kore yönetimini devirme çabasından dolayı olduğunu da açıkladılar.

2004

Eylül: Eylül ayında gerçekleştirilmesi öngörülen alt-ulus görüşmeleri, ABD ve Kuzey Kore'nin birbirini suçlamasından dolayı ileri bir tarihe ertelendi.


Ağustos: Kuzey Kore, Eylül ayında gerçekleştirilmesi öngörülen altı-ulus görüşmeleri çalışma toplantılarına katılmayacağını bildirdi. Yardımın devam etmesi, yaptırımların kaldırılması ve ABD'nin terör örgütlerine destek veren ülkeler listesinden çıkartılmasından sonra nükleer programını donduracağını belirtti. ABD ise Kuzey Kore'den tüm nükleer aktivitelerini bildirmesini ve denetleyicilerin çalışmalarına izin vermesini istedi.

Haziran: Kuzey Kore krizine yönelik görüşmelerde, ABD, Güney Kore, Kuzey Kore, Çin, Japonya ve Rusya devletleri yer almaktadırlar .

Şubat: Altı-ulus görüşmeleri devam etmekte ancak bir sonraki görüşmenin dışında mutabakata ulaşılamadı.

2003

Ağustos: Kuzey Kore krizine yönelik görüşmelerde, ABD, Güney Kore, Kuzey Kore, Çin, Japonya ve Rusya devletleri yer almaktadırlar .


Temmuz: Kıdemli ABD yetkilisinin haberine göre komünist ülkenin nükleer silah geliştirme yönündeki çabalarının, zayıflatılmış nükleer çubukların yeniden geliştirmeye başlayarak devam etmekte olduğunu açıklandı.

Mart: Kuzey Kore karadan-denize füze sistemini Japon denizinde denedi.

Şubat 26: ABD Kuzey Kore'nin Yongbyon'da bulunan beş megavatlık nükleer reaktörünü yeniden aktif hale getirdiğini açıkladı.

Şubat 24: Kore yarımadası ve Japon denizi arasında bulunan bölgede Kuzey Kore karadan - denize füze sisteminin deneme atışını gerçekleştirdi.

Şubat 12: 35 üyeli Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) idare heyeti Kuzey Kore'nin atom şemsiyesinde olduğunu açıklayarak durumu Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne rapor etti.

Şubat 5: Kuzey Kore resmi haber ajansının bir haberine göre nükleer güç imkanları yeniden harekete geçirildi.

Ocak 10: Kuzey Kore Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Atlaşması'ndan (NPT) geri çekildi.

2002

Aralık: Kuzey Kore, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) müfettişlerini ülkeden çıkarıp nükleer tesislerde yerleştirmiş oldukları kamera ve diğer denetleyici araçları yerlerinden söktü.

Kasım: 1994 yılında yapılan anlaşmaya göre Kuzey Kore'ye sağlanan petrol yardımı, ABD, Japonya ve Güney Kore tarafından durduruldu.

Ekim: Bush yönetimi, 1994 yılında Kuzey Kore ile yapılan antlaşmanın bozulduğunu, buna sebep olarak da Kuzey Kore'nin nükleer silah programını açıklamasını söylediler. Diğer taraftan ABD'li yetkililerin olayı kanıtlamalarından sonra Kuzey Koreli yetkililer haberi doğruladılar.

Ocak 29: Bush ulusa seslenişinde yaptığı konuşmasında Kuzey Kore, İran ve Irak'ı "şer ekseni" olarak tanımladı ve bu ülkelerin dünya için ciddi anlamda bir tehlike ve mezar oluşturduklarını beyan etti.

2001

Aralık: Bush, Irak ve Kuzey Kore'nin "ulusları terörize etmede kullanılabilecek" kitle imha silahları üretmekten sorumlu tutulabileceğini belirtti.

Temmuz: ABD Dışişleri Bakanlığının raporunda Kuzey Kore'nin uzun-menzilli füze sistemini geliştirmeye devam ettiği açıklandı. Bush yönetiminden bir resmi yetkilinin söylediğine göre Kuzey Kore yönetimi Taepodong-1 adında bir füzenin geliştirilmesine devam etmektedir.


Haziran: Kuzey Kore yönetimi, Bush yönetimi ikili ilişkileri normale dönüştürmezse moratoryum kararını gözden geçireceğini ve füze denemelerine devam edeceğini açıkladı.


2000


Temmuz: Kuzey Kore, nükleer tesislerin inşasının ertelenmesinden kaynaklanan elektrik kaybının ABD tarafından karşılanmaması durumunda, yeniden nükleer programını başlatacağını açıkladı.


1999


Aralık: ABD denetimindeki bir konsorsiyum, daha güvenli batı tipi iki hafif su nükleer santralinin Kuzey Kore'de inşa edilmesi için 4,6 miyar dolarlık bir antlaşma imzaladı.


Eylül 17: Başkan Clinton Kuzey Kore'ye karşı gerçekleştirilen ekonomik yaptırımları gevşettiğini açıkladı.


Eylül 13: Kuzey Kore uzun menzilli füze denemelerini donduracağının güvencesini verdi.


Mayıs: Eski Savunma Bakanı William Perry Kuzey Kore resmi gezisi sırasında silahsızlanma önerisinde bulundu.


1998


Kasım: ABD ve Kuzey Kore, Kuzey Kore'nin geliştirmekte olduğu şüpheli yeraltı nükleer faaliyetlerle ilgili ilk üst düzey yuvarlak masa görüşmelerini Piyongyang'da gerçekleştirdiler. ABD konuyla ilgili Kuzey Kore'de müfettişlerin konuşlandırılması talebinde bulundu.


Ağustos: Kuzey Kore Japonya'nın istediği herhangi bir şehrini ve bölgesini vurabilme kapasitesine sahip olduğunu kanıtlamak için, Japonya üzerinden Pasifik Okyanusuna iki adet füzeyi ateşledi.


1994

Kuzey Kore ve ABD, Piyongyangın nükleer silah programını dondurması karşılığında uluslararası yardımla iki adet elektrik gücü sağlayan nükleer santralin inşa edilmesini öngören bir anlaşma imzaladılar.


1993

Kuzey Kore yetkilileri yaptıkları açıklamada Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşmasından çekildiklerini açıkladılar ancak daha sonra bu karardan geri adım attılar.


Küresel Ölçekte Kilit Oyuncular

2003 yılından bu yana, Kuzey Kore'yi nükleer silah geliştirmekten vazgeçirmek ve karşılığında ekonomik ve diplomatik yardım sağlamak yönündeki ikna çabalarını görüşmek için ABD, Kuzey Kore, Güney Kore, Çin, Japonya ve Rusya arasında üç adet yuvarlak masa toplantısı gerçekleştirildi.

Bundan sonra yapılması gereken şey, altı-ulus görüşmelerinin (six-nation talks) Kuzey Kore'nin geleceğine yönelik nükleer hakkındaki tutumu ve her ülke için bunun ne anlama geldiğidir.


NÜKLEER TARİHİ

20. yüzyıl, teknolojik ilerleme ve başarı bakımından aynı zamanda uygarlaşmış milletlerin birbirlerine sarf ettikleri şiddet içerici suçlamalar bakımından dikkate değerdir. Birkaç saat içerisinde, hatta bir anda bile insanoğlunun tümünü yok edebilecek nükleer silahların icadı ve nükleer enerjinin gelişmesi, medeniyet ve tehdit kavramlarını hiçbir yerde birbirine bu kadar yaklaşmamıştı.

Aralık 1938

Fermi, Nükleer Bölünme ( atom çekirdeğinin parçalanması )

Enrico Fermi, doğal güçleri kullanarak, nükleer güç üretimindeki katkılarından dolayı Fizik Nobel ödülünü kazanıyor. Fermi ilk defa Atomu parçalara ayıran fizikçi oldu. Ondan sonraki araştırmaları, nükleer enerji üretimi için öncülük oldu.

Aynı zamanda 1938 yılında, Alman Fizikçiler Lise Meither ve Otto Frisch uranyum atomunu parçalara ayırmayı başardılar. Ünlü bilim adamları bu süreci "nükleer bölünme (atom çekirdeğinin parçalanması)" olarak adlandırdılar.

Ağustos 1939

Einstein'ın Mektubu

Ünlü Fizikçi Albert Einstein ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt'e bir mektup göndererek, Alman araştırmacılarının atom bombası üzerinde çalıştıkları uyarısını yapar. Uyarıdan sonra Roosevelt, askeri içeriğini yani etkisini hesaba katmak ve göz önünde bulundurmak için özel komisyon kurdurur.

Aralık 1941

Pearl Harbor

Japonya'nın Pearl Harbor saldırısından sonra, ABD II. Dünya Savaşına girer.

Eylül 1942

Manhattan Projesi

Almanlardan önce atomik silah üretmek amaçlı, Manhatten projesi kurulur.

Temmuz 1945

Üçlü Deneme

ABD New Mexico yakınlarında Alamogordo'da ilk atom aracını patlatır.

Ağustos 1945

Hiroşima / Nagasaki

ABD üç günlük bir ara ile Japon şehirleri olan Hiroşima ve Nagasaki'ye atom bombalarını atar. Hesaplamalara göre,110.000 kişi meydana gelen şiddetli patlamadan ve oluşan esintiden sonra hemen ölürler. Radyasyon zehirlenmesinden aylar ve yıllar sonra da on binlerce insan hayatını kaybeder. Atom bombasının atılmasından birkaç gün sonra Japonya teslim olur böylelikle II. Dünya Savaşı sona ermiş olur.

Temmuz 1946

Bikini Mercanada

ABD Pasifik kıyılarındaki bikinili mercanadalarda atomik silah denemesi yapar. Denemeden dört gün sonra Paris Moda Gösteriminde kadın mayosu defilesi düzenlenir.

Ağustos 1949

Sovyet Bombası

Amerika'nın nükleer tekelini bitiren Sovyetler Birliği, ilk atom bombası denemesini gerçekleştirir.

Haziran 1950

Kore Savaşı Sovyetler Birliği destekli Kuzey Kore'nin Güney Kore'yi istilası ile Kore Savaşı başlar.

Kasım 1952

H Bombası

Amerika Birleşik Devletleri ilk Hidrojen bombasının denemesini gerçekleştirir.

Ocak 1954

Büyük Misilleme

ABD Devlet Bakanı John Foster Dulles ABD'nin Komünist meydan okumasına karşılık vermesinin gerektiğini bildirir. Bu çıkışı da " büyük misilleme " olarak adlandırır. Olası bir Büyük Sovyet saldırısının büyük nükleer sorumluluğu meydana çıkaracağını açıklar.

Eylül 1957

Yer altı Denemeleri

ABD, Las Vegas çölü yanında ilk yeraltı nükleer denemesini gerçekleştirir.

Ekim 1957

Sputnik

Sovyetler Birliği dünyanın ilk uzay aracı olan Sputnik'i uzaya fırlattırır. Aynı anda Britanya da bulunan Windscale nükleer reaktörde yangın çıkar ve akabinde radyasyon sızıntısı başlar.

Eylül 1961

Nükleer Saldırılardan Korunmak İçin Sığınaklar Yapılır

Life Magazin adlı dergide yayınlanan bir mektupta Başkan Kennedy Amerikan halkına sığınaklar yapmalarını önerir.

Ekim 1961

Sovyet Büyük - Bombası

Sovyetler Birliği o güne dek insanoğlunun gördüğü en büyük nükleer araç denemesini patlatır. 58 megaton ağırlığında olan bomba II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan tüm patlayıcılardan daha fazla bir patlama gücüne sahiptir.

Ekim 1961

Küba Çıkarması Krizi

Sovyetler Birliği Küba'ya nükleer çıkartmalar yapar. Çıkartmaların fark edilmesinden sonra ABD nükleer başlıkların çıkarılması beyanından bahseder. İki hafta süresince Dünya nükleer savaşın eşiğine gelir. Daha sonra Moskova nükleer füzeleri çekme kakarı alır.

Ağustos 1963

Deneme Yasaklama Antlaşması

ABD, Britanya ve Sovyetler Birliği atmosferde, sualtında ve karada yasaklanan Sınırlandırılmış Nükleer Deneme Antlaşmasını imzalarlar. 1963 yılından bu yana 100 ülkeden fazla ülke de bu antlaşmaya imza atmıştır.

Ekim 1964

Çin'in Bomba Sınavı

Çin Halk Cumhuriyeti ilk nükleer bombasını patlatır.

Ocak 1966

Yön Değişimi

ABD B-52 tipi bomba uçağı taşıdığı üç hidrojen bombası ile birlikte İspanya körfezinde yere çakılır. Bombalardan biri Akdeniz'e düşer, bombalardan şans eseri hiçbiri patlamaz fakat radyasyon İspanya toprakları üzerine dağılır bunun sonucunda da ABD'li askeri yetkililer ve askerler tarafından büyük oranda temizleme çalışmaları yürütülür. Bu olay ABD tarafından itiraf edilen tek olaydır. Ve yön değişimi olarak adlandırılır.

Temmuz 1968

Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması (NPT)

Büyük Britanya, ABD ve Sovyetler Birliği, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması'nı imzalarlar. Antlaşmada bulundurdukları nükleer güçleri başka devletlere nakletmeme ve başka devletlere nükleer program gelişiminde yardım sağlamama şartını getirirler. Antlaşma 1970 yılında yürürlüğe girer ve 1986 yılında ise 186 ülkeden fazla ülkenin imzası atılır.

Ekim 1969

SALT SALT (Strategic Arms Limitation Treaty) Stratejik Silahların Sınırlandırılması Antlaşması, görüşmelerinin ilki Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de düzenlendi. Bu görüşmelerin nihayetinde 1972 Mayıs'ında SALT I Antlaşması imzalandı.

Mayıs 1974

Hindistan'ın Bomba Denemesi Hindistan ilk 10-15 tonluk nükleer bombası olan bombayı Rajastan çölü altında patlatır.

Ekim 1974

Nükleer Silah Kısıtlaması

ABD ve Sovyetler Birliği, Vladivostok görüşmelerinde, nükleer silah cephanelerinin sınırlandırılmalarında mutabakata varırlar. Her iki taraf da anlaşmada 2.400'den fazla stratejik füzelerinin (örn: saldırı füzeleri ve bombalar) ve 1.300 den fazla savaş başlığının bulundurulmaması yönünde anlaşırlar.


Mart 1979

Üç Mil Adaları

Harrisburg, Pensilvanya yakınlığında bulunan üç mil adalarında yer alan nükleer fabrikada, kısmi nükleer çekirdek erimesi fark edilir. Söylenenlere göre minimum seviyede radyoaktif maddeler sızmaktadır.

Mart 1979

Yıldız Savaşları

ABD Başkanı Ronald Reagan genelde yıldız Savaşları olarak da bilinen stratejik savunma üstünlüğünü açıklar. Uzaydan gelebilecek olan saldırılara karşı, uydu yardımı ile savaş başlıkları hedefini uzayda imha etme sistemi.

Ağustos 1985

Deneme Moratoryumu

Sovyetler Birliği nükleer deneme moratoryumunu açıklar.

Nisan 1986

Çernobil Faciası

Sovyetler Birliği devletlerinden biri olan Ukrayna'da bulunan Çernobil nükleer reaktöründe yangın oluşur ve radyoaktif sızıntı meydana gelir. Bu olayda Avrupa'nın birçok bölgesi ciddi anlamda hasar görür.

Aralık 1987

Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması Sovyetler Birliği Cumhurbaşkanı Mikhael Gorbachov ve ABD Başkanı Reagan tarafından Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması imzalanır, anlaşma aynı zamanda Moskova ve Washington arasında gerçekleştirilen ilk askeri mutabakatı teşkil eder.

Temmuz 1991

START

1982 yılında başlayan Stratejik Silahların Azaltılması Görüşmeleri Antlaşması, ABD ve Sovyetler Birliği devlet başkanları tarafından 1991 yılında imzalanır. İleriye dönük nükleer silahların azaltılmasını öngörmektedir. Eski Sovyetler birliği devletlerinden olan, Beyaz Rusya, Kazakistan ve Ukrayna'da antlaşmanın prensiplerine katılarak bir yıl sonra imza atarlar.


1992

Kuzey Kore

Nükleer genişleme programı yürüttüğünden şüphe duyulan Kuzey Kore,1993 yılında Nükleer Silahları sınırlandırma antlaşması görüşmelerinden çekildiklerini duyururlar, fakat daha sonra söylediklerinden vazgeçen Kuzey Kore yetkilileri görüşmelere tekrar katılma kararı alırlar ve ABD'yle görüşmelere otururlar.

1994 ABD çerçeve antlaşması altında nükleer silah geliştirme programından vazgeçen Kuzey Kore, ABD, Japonya ve Güney Kore'den yardım sözü alır. Bu arada uluslararası Piyongyang için, eski Sovyet Santralinin yerine geçmesi için toplum iki adet nükleer hidrosantral inşa etme kararına varır.

Mayıs 1995

Çin'in denemeleri

Çin iki yeraltı denemesinin ilki olan denemesini gerçekleştirir.

Ağustos 1995

ABD Deneme Yasağı

ABD nükleer silah denemelerine tamamıyla son verdiğini açıklar

Eylül 1995

Fransız Denemesi

Uluslararası protesto ve tepkilere rağmen, Fransa Güney Pasifik'te nükleer silah denemelerini sürdürür.

Eylül 1996

Kapsamlı Deneme Yasağı Antlaşması

Birleşmiş Milletler, laboratuar denemeleri dışındaki nükleer deneme patlamalarını yasaklayan Kapsamlı Deneme Yasağı Antlaşması'nı onaylar. Hindistan kusurlu olarak Antlaşmayı reddeder. Pakistan da Hindistan imzalamadıkça antlaşmayı imzalamayacağını beyan eder.

Mayıs 1998

Hindistan / Pakistan Denemeleri

Hindistan beş adet yeraltı nükleer denemesi gerçekleştirir. Birkaç gün sonra Pakistan yönetimi de kendine has nükleer dizini ile birkaç gün sonra Hindistan denemelerine kendi denemeleriyle cevap verir.

Ekim 2002

Kuzey Kore

Kuzey Kore, Ekim 2002 de Amerika'yla mutabakatını gölgeleyecek biçimde, Amerika'yı şüpheye düşürerek gizli nükleer silah programının varlığını açığa vurdu. Kıdemli ABD yetkilisi de yaptığı açıklamada, Kuzey Kore itirafını ancak en son iki silahının yapımında kullandığı uranyum esaslı program ve yeterince plütonyum'un varlığıyla yüzleştirildikten sonra açıklamak zorunda kaldığını söyledi.