Lilith
Vikipedi, özgür ansiklopedi
|
Musevi felsefesi |
---|
İnanç esasları • Seçilmişlik • Alaha |
Tanrı • Kabala |
Mesih • Musevi ahlakı • Kader |
Kaşerut • Tevazu • Minyan • Tsedaka |
Dini metinler |
Tevrat/Tora • Tanah • Talmud • Zohar |
Humaş • Sidur • Mişna Tora • Arba Turim |
Şulhan Aruh • Tosefta • Mişna Berurah |
Tanya • Midraş • Piyutim |
Kutsal Şehirler |
Kudüs • Safed • Hebron • Tiberia |
Musevi Bayramları |
Şabat • Roşaşana • Yom Kippur • Sukot |
Simhat Tora • Hanuka • Asara BaTevet |
Tu Bişvat • Purim • Pesah |
Şavuot • 9 Av • Şaloş Regalim |
Önemli şahsiyetler |
Avraham • Moşe • Dvora • Rut • David |
Şlomo • Eliyahu • İlel • Şamay • Raşi |
İbn Ezra • Rif • Ramban • Gersonides |
Saadia Gaon • Rambam |
Baal Şem Tov • Tosafistçiler |
Yosef Alba • Yosef Karo • Ovadia Yosef |
Dini roller |
Kohen • Haham • Hazan • Mohel |
Dayan • Maşgiah • Roş yeşiva • Gabay |
Şohet • Menaker • Kabar • Tokea |
Dini binalar |
Tapınak • Sinagog • Mikve |
Musevi Ayin sistemi |
Musevi Ayinleri • Şahrit |
Minha • Ma'ariv (veya Arvit) • Avdala |
Musevi dilleri |
İbranice · Ladino · Yidiş |
Aramice · Yahudi Arapçası |
Musevi etnik bölünmeler |
Aşkenaz Museviler · Sefarad Museviler |
Parsim · Buhara Musevileri |
Doğulu Museviler · Temani |
Musevi mezhepleri |
Musevilik • Karaylar • Samaritler |
Tutucu musevilik • Ortodoks Musevilik |
Hasidizm • Beta Israel |
Reformist musevilik • Hümanist musevilik |
Yeniden yapılanmacı musevilik |
Musevilik ve Hristiyanlık inançlarında Âdem'in ilk karısıdır. Tevrat'ın ilk bölümü olan Yaradılış bölümünün 1. Bab'ında Âdem ile beraber bir dişi yaradıldığından, 2. Bölümde ise Âdem'in kaburga kemiğinden bir dişi yaratıldığı yazılıdır.
Tevrat'ta açıkça yeralmamasına rağmen; Bir çok Musevi dini kaynağı 2. Bölümde sözü geçen dişinin Âdem'in 2. karısı olduğu, Birinci bölümdekinin ise İlk karısı olan Lilith olduğuna inanırlar.
İnanışa göre Lilith, Âdem ile aynı zamanda ve aynı anda yaratıldıklarından Âdemin kendisine eşit olduğu görüşündedir (Tarihin ilk Feministi) bu sebeple de Âdem'e tabi olmayı şiddetle reddeder Tanrı'ya asi olur ve Cennetten uzaklaştırılır. Bundan sonra Tanrı Âdem'in kaburga kemiğinden Havva'yı yaratır Havva sonuçta erkeğinin bir parçasından yaratıldığından ona tabi olur.
Âdem ile Havva ilk günahı işleyip Cennetten kovulduktan sonra çocukları olur Lilith bunu kıskanır ve bundan sonra adem oğullarından doğacak her bebeği öldürmeye yemin eder.
İnanışa göre kötü bir ifrit haline gelen Lilith gece hava karanlıktan sonra yeni doğum yapmış evlere girerek lohusa kadınların bebeklerini boğmaktadır. Bu sebeple günümüzde bazı Museviler arasında bir adet olarak, Lohusa kadın akşamları evde yalnız bırakılmaz, ve akşamları çamaşır ipinde çocuk bezi bırakılmaz, çünkü bunları gören Lilith'in o evde çocuk olduğunu anlamasından endişe edilir.