Osman Gazi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
![]() Osman Bey |
|
Padişahlık sırası | 1 |
---|---|
Saltanat süresi | 1299 – 1326 |
Önce gelen | Ertuğrul Gazi |
Sonra gelen | Orhan Gazi |
Doğumu | Sögüt, 1258 |
Ölümü | Bursa, 1326 |
Annesi | Hayme Hatun |
Babası | Ertuğrul Gazi |
Bakınız: Osmanlı Hanedanı soy ağacı |
Osman Bey, Osman Gazi ya da I. Osman, Ataman, (d. 1258, Söğüt – ö. 1326, Bursa). Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk Sultanı ve kurucusu olarak bilinmektedir. Osmanlı Beyliği'nin kurucusudur. Babası Ertuğrul Gazi, annesi ya da babaannesi, Hayma Ana'dır (Hayma veya Hayme Hatun). Çocukları Pazarlı Bey, Çoban Bey, Hamid Bey, Orhan Bey, Alaeddin Ali Bey, Melik Bey, Savcı Bey ve Fatma Hatun'dur
Yaşamının erken dönemleri hakkında güvenilir kayıtlar yoktur. Çağdaşı ünlü gezgin İbn-i Battuta, Osman Bey'in oğlu Orhan Bey'i, o dönemdeki başkent Bursa'da ziyaret etmiştir. Ünlü seyyahın eserinin bulunan en eski kopyasında Orhan Bey'in babasının adı Atman veya Ataman olarak geçmektedir. O çağdaki Bizans ve Venedik tarihçileri de Otaman veya Ottaman diye yazmaktadırlar. Moğollar'ın, Bursa'nın istilası sırasında, devlet arşivlerini yakmaları yüzünden, bu konuda yeterli yerli kaynak yoktur. Yakın tarihte bulunan Osman Bey adına bastırılmış bir sikkede de Osman kelimesini okumak imkansızdır.
1283'te babası Ertuğrul'un ölümü ile babasının yerine Anadolu Selçuklu Devleti'nin "uçbeyi" oldu. 1299'da Anadolu Selçuklu Devleti'nin "büyük uçbeyi" oldu. Bu tarih, aynı zamanda birçok tarihçi tarafından Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş tarihi olarak kabul edilir.
Osman Bey, büyük uçbeyi olduktan sonra Bizans yönündeki faaliyetlerine hız verdi. Çünkü o dönemlerde Bizans; isyanlar, kargaşalar ve taht kavgaları içindeydi. Osman Bey bu durumu fırsat bilerek, ilk olarak Karacahisar, Bilecik, Yarhisar, İnegöl ve Yenişehir'i aldı. 1288'de beyliğin başkentini Bilecik'e taşıdı.
Bizans ordusu ile yaptığı Koyunhisar Savaşı'nı kazandı. Koyunhisar Savaşı, Bizanslılar ile Osmanlılar arasındaki ilk savaştır. Bazı tarihçiler, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş tarihi olarak, Koyunhisar Savaşı'nın kazanıldığı 27 Temmuz 1302 tarihini gösterirler. Bu savaşla birlikte Osman Bey'in adı ve Osmanlı Beyliği, Anadolu çapında tanınmıştır. Bu zafer dolayısıyla Anadolu'dan gönüllüler Osman Bey'in safında savaşmak üzere Batı Anadolu'ya akın ettiler. Bu zaferle İznik ve İzmit'in fethi kolaylaştı. Bursa kuşatıldı, fakat alınamadı.
Osman Bey, sağlığının bozulması nedeniyle 1320'de beyliğin yönetimini oğlu Orhan Bey'e bıraktı. 1326'da Söğüt'te nikris hastalığından öldü. Türbesi Bursa'dadır.
Osman Gazi, babası Ertuğrul Gazi'den yaklaşık 5 bin km² olarak devraldığı Osmanlı toprağını oğluna 16 bin km² olarak devretmiştir. İlk Osmanlı parası olan "akçe", Osman Bey'in zamanında basılmıştır. Osmanlı padişahlarından II. Abdülhamit, Bilecik/Domaniç'in Çarşamba köyünde Osman Bey'in annesi veya babaannesi olan Hayma Ana'nın türbesini yaptırmıştır.
[değiştir] Kaynaklar
- Halil İnalcık: The Ottoman Empire. The Classical Age. New York: Aristide D.Caratzas, 1973.
- M.Fuad Köprülü: Osmanlı İmparatorluğu'nun Kuruluşu. İstanbul: Ötüken, 1981.
- Oktay Özel ve Mehmet Öz (derl.): Söğüt'ten İstanbul'a. Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu Üzerine Tartışmalar. Ankara: İmge, 2000.
- Elizabeth A.Zachariadou (editör): Osmanlı Beyliği (1300-1389). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1997.
![]() |
Osmanlı Hanedanı | ![]() |
Beylik öncesi: Süleyman Şah ve Ertuğrul Gazi | ||
Osmanlı Beyliği | ||
Osman Gazi | Orhan Gazi | I. Murat | Yıldırım Bayezid| Fetret Devri | I. Mehmet | II. Murat | ||
Osmanlı Devleti | ||
Fatih Sultan Mehmet | II. Bayezid | Yavuz Sultan Selim | Kanuni Sultan Süleyman | II. Selim | III. Murat | III. Mehmet | I. Ahmet | I. Mustafa | Genç Osman | I. Mustafa | IV. Murat | I. İbrahim | IV. Mehmet | II. Süleyman | II. Ahmet | II. Mustafa | III. Ahmet | I. Mahmut | III. Osman | III. Mustafa | I. Abdülhamit | III. Selim | IV. Mustafa | II. Mahmut | Abdülmecit | Abdülaziz | V. Murat | II. Abdülhamit | V. Mehmet | VI. Mehmet | ||
Son Halife: II. Abdülmecit |
Önce gelen: Ertuğrul Gazi |
Osmanlı Hanedanı 1281–1326 |
Sonra gelen: Orhan Gazi |