Ondokuzmayıs, Samsun
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ondokuzmayıs (eski adları Engiz ve Ballıca) Samsun ilinin bir ilçesidir. Ondokuzmayıs, Samsun- Sinop karayolu güzergahında olup Samsun il merkezinin 33 km. batisindadir. 22 köy ve 14 Mahalleye sahib olan 19 Mayıs ilçesinin nufusu 9683'dür.
Yüz ölcümü 363km2 olan 19 mayıs arazisi Bafra ovasının doğu ucunu oluşturur. Karadeniz ile canik dağlarının alçak tepesi arasında yer alır. Doğuda Samsun merkezi batıda Bafra ilçesi kuzeyde Karadeniz yer almaktadır. Tipik karadeniz ilkimi gösterir.
Konu başlıkları |
[değiştir] Tarih
15. yüzyılda çelebi Mehmet döneminde Osmanlı topraklarına katılmıştır. 19 Mayıs ilçesinin Osmanlı öncesi tarihinin Cenevizlilere dayandığı tesbit edilmiştir. 15. yüzyılda çelebi Mehmet tarafından Cenevizlilerden alınan beldede kurulan ilk medeniyet orta Asya'dan göç eden Türkmenler tarafından oluşturulmuş, daha sonra 1878 yılında dağıstan ve kuzey Kafkasya'dan gelen muhacirlerin yerletirilmeleriyle halen devam etmekde olan medeniyet temelleri atılmıştır.
Belediye tarihi 1878 yılından sonra dağıstan ve kuzey kafkasyadan gelen muhacirlerin devlet tarafından iskan edilmeleriyle Engiz ismini alarak yerleşim başlamıştır. Engizin Türkçe olmadığı gerekçesiyle 1961 yılında değiştirilmiş ve yeni ismi "Ballıca" olmuştur. Ballıca' da 1970 yılında belediye olmuştur. 1988 yılında ilçe olarak 19 mayıs ismini almistir.
M. Kemal Atatürk'ün 19 Mayıs 1919 da Samsun'a adım atmasıyla milli mücadelenin ilk hareketi burada başlamış olup bugün ilçe sınırlarının içinde bulunan Dağköy ' de etkin mücadeleler verilmiş "Fatma Çavuş" lakabıyla anılan bir kadın kahramanda ortaya çıkmıştır. Fatma Çavuş 1963 yılında vefat etmiş olup kabri dağköy köyünde bulunmaktadır.
Engiz daha sonra ballıca adını almıştır. 1988 yılında ilçe olmasıyla birlikte de ismi "19 Mayıs" olarak değiştirilmiştir. 19 Mayıs ismi ilçe konumu kazandıktan sonra ilçe belediye meclisi tarafından ortak bir kararla verilmiştir.
[değiştir] Turistik degeri
19 mayıs ilçesi önemli turistlik potansiyele sahiptir. İlçe sınırları içinde bulunan Balıklı göllere ve kızılırmak deltasının bir bölümü turizm açısından önemli yer tutmaktadır. Burada 305 adet kuş türü yaşamını sürdürmektedir.
Ondokuzmayis sahib oldugu 22 kilometrelik sahil şeridi, temiz kumsali, denizi ve güneşi ile yaz turizmine önemli ölçüde cevap verebilecek, nitelik taşımaktadır. İlçede yaz aylarında normal nufusun 3-4 katına çıkmakta çok sayıda yazlıkçı burada tatil yapmaktadır. Ayrıca çadır turizmide gelişmektedir.
Kasabanın güneyinde yemyeşil canik dağlari başlar. Ondokuzmayıs kasabasında bu dağlarda bulunan köylere giden Minibüsler kalkar. Ondokuzmayıs ilce merkezi ile Karadenizin arasında; yani ondokuzmayısın kuzeyinde çok geniş sazlıklar, bataklıklar ve göllerle kaplı olan Kızılırmak deltası vardır. Bu sulak bölgeye ve bu bölgenin içinde bulunan Balıklı göllere en rahat ondokuzmayıs kasabasından ulaşılır.
19 mayıs belediyesi tarafından yaz aylarında çeşitli şenlikler ve etkinlikler terrip edilmekte olup, yoğun ilği görmektedir.
Yörükler beldesinde bulunan tarihi hamam bölgenin tarihini yansıtan önemli eserlerden biridir.
İlçe merkezine 5km. uzaklıkta Ondokuzmayis barajı'nin inşaatı devam etmektedir. Ayrıca önemli bir yere sahip olan dereköy balıkçı limanıda Ondokuzmayista bulunmaktadır.
Ayrıca burada karadeniz bölgesinin tek sivil havacılık okuluda faaliyet yapmakta olup, 1998 yılından beri her yılın ağustos ayında havacılık panayırı yapılmaktadır. İlçede bulunan hava alanına küçük uçaklar inebilmektedir.
Ancak sahil şeridinde turistik tesislere olan ihtiyaç artmaktadır.
[değiştir] Beldeleri
- Dereköy
- Yörükler
[değiştir] Ekonomi
İlçe halkının büyük bir bölümü tarım ve hayvancılıkla geçimini sağlamaktadır. Son zamanlarda halk değişik iş kollarına yönelmeye başlamıştır.
19 Mayıs sahil-kumu ve bir kısmına sahip olduğu kızıl ırmak deltası ile meşhurdur.
Tütün-Buğday-Fındık-Mısır-Pirinç önemli tarım ürünleri arasındadır.
Türkiyenin en büyük ve teknik donanınlı Ballıca sigara fabrikası da ilçede bulunmaktadır.
19 Mayıs ilçesinde bulunan süt fabrikası var ise de kullanılmamaktadır.
Önemli sanayi ve iş kolları bulunmadığı için ilçede işsizlik ileri boyutlara ulaşmıştır. Ziraatla uğraşan halkın dışındaki vatandaşlar ilçe dışında iş aramaktadır.
İlçemizde belediyemiz tarafından 3 ayda bir yayınlanan, renkli ofset baskı bültenimizin yanı sıra 6 adet kartpostal ve kitaplarla tanıtımı yapılmakta zaman zaman yazılı görsel basında tanıtımı sürdürülmektedir.
Beldenin önemli sorunları;
Kanalizasyon son sistem yapılmış olup, Ancak merkezden arıtmaya ulaşacak tesisat kurulmamıştır.
![]() |
Samsun ilinin ilçeleri | ![]() |
---|---|---|
Samsun | Alaçam | Asarcık | Ayvacık | Bafra | Çarşamba | Havza | Kavak | Ladik | Ondokuzmayıs | Salıpazarı | Tekkeköy | Terme | Vezirköprü | Yakakent |