Ermenistan
Vikipedi, özgür ansiklopedi
|
|||||
Ulusal moto: = Ermenice: Մեկ Ազգ , Մեկ Մշակույթ (Transliterasyon: Mek Azg, Mek Mshakouyt) (Tercüme: "Tek Ulus, Tek Kültür") | |
|||||
![]() |
|||||
Resmi dil: | Ermenice | ||||
Başkent: – Nüfus: – Koordinatlar: |
Erivan 1.103.488 (2001) - |
||||
En büyük şehir: | Erivan | ||||
Başbakan: | Andranik Markaryan | ||||
Cumhurbaşkanı: | Robert Koçaryan | ||||
Yüzölçümü: – Toplam: – Su %'si: |
Ülkeler arasında 138'inci 29.800 km² %4,7 |
||||
Nüfus: – Toplam: – Nüfus Yoğunluğu |
Ülkeler arasında 128'inci 3.326.448 (2003 tahmini) 112/km² |
||||
Bağımsızlık: – İlanı – Tanınması |
Sovyetler Birliği'nden ? 21 Eylül 1991 |
||||
Din: | Ermeni Apostolik | ||||
Hristiyanlaştırılması: | 301 | ||||
Para birimi: | Dram (AMD) = 100 louma | ||||
Saat dilimi: | UTC +4 | ||||
Milli marş: | Mer Hayrenik (Ermenice: Mer Hayrenik) |
||||
İnternet alan adı: | .am | ||||
Uluslararası telefon kodu: | +374 |
Ermenistan (Ermenice: Հայաստան, Hayastan, Hayq), Güney Kafkas Dağları ile Karadeniz ve Hazar Denizi arasında kalan bölgede denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan ve güneyinde İran bulunur. Başkenti Erivan'dır.
Konu başlıkları |
[değiştir] Ermenistan Adının Kökeni
Ermeniler kendilerini "Hayk" diye isimlendirir ve kendi ülkelerine "Hayastan" derler. Yaşadıkları topraklara neden Ermenistan denildiği hususunda kaynaklarda belgelenmiş herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.
Bazı Ermeni tarihçileri (örneğin Khorenli Moise) Ermenileri Urartular olarak kabul edip Ermenistan isminin de Urartu Kralı Aramu'dan geldiğini ileri sürmüşseler de bu görüş gerek günümüz Ermeni tarihçileri gerekse diğer tarih otoriteleri tarafından kabul görmemektedir.
[değiştir] İdari Bölgeler
Ermenistan 11 bölgeye ayrılmıştır:
- Aragatsotn (Արագածոտնի մարզ)
- Ararat İdari Bölgesi(Արարատի մարզ)
- Armavir İdari Bölgesi(Արմավիրի մարզ)
- Geğarkunik İdari Bölgesi(Գեղարքունիքի մարզ)
- Kotayk İdari Bölgesi(Կոտայքի մարզ)
- Lorri İdari Bölgesi(Լոռու մարզ)
- Şirak İdari Bölgesi(Շիրակի մարզ)
- Syunik İdari Bölgesi(Սյունիքի մարզ)
- Tavuş İdari Bölgesi(Տավուշի մարզ)
- Vayots Dzor İdari Bölgesi(Վայոց Ձորի մարզ)
- Erivan (Երևան)
[değiştir] Çağdaş Ermeni Tarihi
Ermeni milliyetçiliğinin gelişmesiyle başlayıp günümüze kadar uzanmaktadır.
- Osmanlı İdaresi (15. yüzyıl - 19. yüzyıl ortasında)
- Milli Felsefenin yapılandığı yıllar (1864 - 1918)
- Doğu Ermeni Devleti Yılları (1918 - 1920)
- Rusya Birligi Yılları(1920 - 1991)
- Ermeni Cumhuriyeti Yılları (1991)
[değiştir] Ermeni Millî Felsefesi
Ermeni millî felsefesinin gelişimini izlemek için üç ana hat altında olguları incelemek gerekmektedir.
- Ermeni Diasporası: Osmanlı İmparatorluğu vatandaşı olarak sınıflandığı halde hayatını ve öğrenimini Osmanlı topraklarının dışında geçiren bir grup.
- Osmanlı Ermeni Vatandaşları: Bu grubun gelişimi için iki ana alt grubu ayrıca incelemek gerekmektedir. Bunlar tehcir kanunun etkisi altında kalan ve İstanbul-Ege-Trakya üçgeninde yaşayan Osmanlı Ermeni vatandaşları.
- Kırım savaşı sonrası Rus tebasına geçen Ermeni vatandaşları. Bu grup Doğu Ermenistan Cumhuriyeti'nin temelini oluşturmaktadır.
[değiştir] Güncel Ermenistan Politikası
Sovyet Rusya döneminde başlayan Dağlık Karabağ sorunu Ermeni halkında anti-emperyalist uyanışa neden oldu ve Petrosyan liderliğinde bağımsızlığını kazanıldı. 1999'da Petrosyan'ın yerine Koçaryan geldi. Koçaryan muhalefete tahammülü olmayan bir lider. Genel olarak liderlik vasıflarından yoksun olduğu söylenebilir. Ekonominin çok kötü durumda olması nedeniyle hükümet ekonomik bilgileri halka duyurmuyor. Bölgede Rus etkisi yüksek. Ermenistan sınırları (güçsüzlük nedeniyle) Rus askerleri tarafından korunuyor. Ayrıca Irak'a sembolik olarak asker gönderiyorlar (10 asker) ve bu şekilde Rusya ve Amerika ile olan ilişkilerini dengelemeye çalışıyorlar. Türkiye'nin Ermenistan ile olan sınırı hâlâ kapalıdır, ve iki ülke arasındaki tarihsel sorunlar nihayete ermeden de açılacak gibi gözükmemektedir.
[değiştir] Kaybedilen Topraklar (Dağlık Karabağ)
Ermenistan daha bağımsızlığını kazanmadan SSCB'nin yıkılacağını hissetmiş ve daha önce kendisinden zorla alınan toprakları geri almanın peşine düşmüştür. Bunun için Azerbaycan'ın Karabağ ve Nahçıvan bölgeleri ile Gürcistan'ın Ermenistan sınırında yer alan ve önemli bir Ermeni nüfusu barındıran Ahılkelek hedef seçilmiştir. Ermenistan bağımsızlığını toprak için riske atmak zorunda kalmıştır. Karabağ'da tek taraflı bağımsızlıklarını ilan eden Ermeniler, Karabağ'ın etrafında yer alan birçok kasaba ve şehri de geri almaya çalışmışlardır. Azerbaycan'ın Sovyetler sonrası karmaşayı yaşadığı bu dönemde Azerbaycan savaşı kaybetti. Bu savaşta Ruslar gayrıresmi olarak Ermenilerin yanında yer almıştır. Moskova bir yandan savaşı durdurması için taraflara çağrı yaparken, diğer taraftan Rus birlikleri Ermenistan'a yardımda bulunmuştur. Ermeni güçleri Türkiye ile sınırı bulunan Nahçıvan'a da saldırmış, ancak Türkiye'nin sert uyarısıyla geri çekilmek zorunda kalmıştır.
Bu savaş sonunda Ermenistan'ın Türkiye ve Azerbaycan ile olan ilişkisi kesilmiştir. Ayrıca bölgede güvenlik sorunları yaşayan Ermenistan, çevre ülkelerin düşman tutumu yüzünden diğer eski SSCB ülkelerinin aksine Moskova'ya daha fazla bağımlı hale gelmiştir.
Ermenistan'ın kaybedilen toprakları geri kazanma çabaları Ermeni nüfusunda gerilemeye neden olmuştur, Ermenistan'ın nüfusu 3 milyondan daha fazla iken 2006 yılı itibariyle 2,5 milyonun altına inmiştir. Resmi rakamlar hâlâ 3 milyon rakamının göstermektedir. 10 yıldan fazla bir süredir nüfusun resmi olarak artmaması, dış göçün ne kadar yoğun olduğunu kanıtlamaktadır.
[değiştir] İlgili Dış Bağlantılar
- CIA - The World Factbook -- Armenia (İngilizce)
- Ermenistan Konsoloslukları
- Turistik bilgiler
- Ermenistan Dışişleri Bakanlığı
- Ermenistan Devlet Televizyon Kanalı
- Ermenistan İstatistik Bürosu
- Ermenistan Sağlık Bakanlığı
- Ermenistan Merkez Bankası
- Ermenistan Anayasa Mahkemesi
- Ermenistan Başbakanlık
- Ermenistan Çevre Bakanlığı
- Ermenistan Parlamentosu
- Ermenistan Cumhurbaşkanlık
[değiştir] Ayrıca Bakınız
Azerbaycan •
Beyaz Rusya •
Ermenistan •
Gürcistan •
Kazakistan •
Kırgızistan •
Moldova •
Özbekistan •
Rusya •
Tacikistan •
Ukrayna
Gözlemciler: Türkmenistan
Beyaz Rusya •
Kazakistan •
Kırgızistan •
Özbekistan •
Rusya •
Tacikistan
Gözlemciler: Ermenistan •
Moldova •
Ukrayna
Arnavutluk •
Azerbaycan •
Bulgaristan •
Ermenistan •
Gürcistan •
Moldova •
Romanya •
Rusya •
Sırbistan Karadağ •
Türkiye •
Ukrayna •
Yunanistan
Gözlemciler: Almanya •
Amerika Birleşik Devletleri •
Beyaz Rusya •
Çek Cumhuriyeti •
Fransa •
Hırvatistan •
İsrail •
İtalya •
Polonya •
Slovakya •
Tunus