شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى
From Wikipedia
|
||
پايتەخت | ئۈرۈمچی | |
ئەڭ چوڭ شەھەر | توكيو | |
زۇڭتۇڭ | سماىلى ۋاندىىلىت | |
تىل | ئۇيغۇر تىلى | |
تەۋەلىك | ئۇيغۇر | |
يۈز | 1,660,000 km² | |
نوپۇس – زىچلىقى/km² |
19,630,000 11.8/km² |
|
پۇل | يىن (ياپونىيە پۇل بىرلىكى) | |
دۆلەت يىللىق ئىشلەپچىقىرىش مىقدارى | 220 مىليارد | |
تېلېفون قانۇن | +81 | |
ئىنتېرنېت TLD | .ug |
شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى (خەنزۇچە: 新疆维吾尔自治区) جۇڭگونىڭ يەر كۆلىمى ئەڭ چوڭ بولغان ئۆلكە ۋە ئاپتونوم رايون دەرىجىلىك بۆلىكى. ئۇيغۇر ئاپتونوم رايۇنىنىڭ جۇغراپىيىلىك تۈزۈلىشى تەھرىتاغلىرى تەرىپىدىن شىمالدا جوڭغارىيە ئويمانلىقى ۋە جەنۇپتا تارىم ئويمانلىقى دەپ ئىككىگە بۆلىنىدۇ.
ئاپتونوم رايۇندىكى ئەڭ تۆۋەن نۇقتا يەر يۈزىدىن 155 مىتىر تۆۋەن بولغان تۇرپان ئويمالىقىدۇر (تۇرپان ئويمانلىقى جوڭگۇ بويىچىمۇ ئەڭ تۆۋەن نۇقتا ۋە دۇنيادىكى ئۆلۈك دېڭىزدىن قالسا ئىككىنچى ئەڭ تۆۋەن نۇقتا بولۇپ ھىساپلىنىدۇ). ئەڭ ئېگىز نۇقتىسى بولسا يەر يۈزىدىن 8611 مىتىر ئېگىز بولغان پامىر چوققىسىدۇر.
شىنجاڭ-قىرغىزىستان چىگىرىسى تەڭرىتاغلىرىنىڭ ئۈستىگە توغرا كىلىدۇ. تورغا ئېغىزى (3752 مىتىر ئىگىزلىكتە) بۇ چىگىرىنىڭ ئۈستىگە جايلاشقان.
قاراقۇرۇم يۇقىرى سۈرەتلىك تاشيولى پاكىستاننىڭ ئىسلامئاباد شەھرى بىلەن قەشقەر شەھرىنى «خونجىراپ ئېغىزى» ئارقىلىق تۇتاشتۇرۇپ تۇرىدۇ.
خوشنىلىرى تۆۋەندىكىدەك:
ئۆلكىلەر: تىبەت (شىزاڭ)، گەنسۇ (كەڭسۇ)، چىڭخەي دۆلەتلەر: موڭغۇلىيە، روسسىيە، قازاقىستان، قىرغىزىستان، ئافغانىستان، پاكىستان، ھىندىستان.
Contents |
[تەھرىرلەش/Tehrirlesh] شەھەرلىرى
- ئۈرۈمچى
- قاراماي
- شىخەنزە
- مايتاغ
- ئالتاي
- تۇرپان
- قۇمۇل
- خوتەن
- ئاقسۇ
- قەشقەر
- قىزىلسۇ
- باينغولۇن
- سانجى
- بۆرتالا
- ئىلى
[تەھرىرلەش/Tehrirlesh] ۋىلايەتلىرى
- تۇرپان ۋىلايىتى
- قۇمۇل ۋىلايىتى
- خوتەن ۋىلايىتى
- ئاقسۇ ۋىلايىتى
- قەشقەر ۋىلايىتى
- تارباغاتاي ۋىلايىتى
- ئالتاي ۋىلايىتى
- ئىلى قازاق ئاپتونوم ئوبلاستى
- بايىنغولىن موڭغۇل ئاپتونوم ئوبلاستى
- سانجى بۆرتالا موڭغۇل ئاپتونوم ئوبلاستى
- بۆرتالا موڭغۇل ئاپتونوم ئوبلاستى
[تەھرىرلەش/Tehrirlesh] نوپۇس قۇرۇلمىسى (دېموگرافىيىسى)
شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايۇنى ئۇيغۇر، قازاق، قىرغىز قاتارلىق تۈرۈك تىل سىستېمىسىدىكى ۋە باشقا مىللەتلەرنىڭ ماكانىدۇر. يۇقىرىقى مىللەتلەردىن باشقا يەنە خەنزۇ، خۇيزۇ، ئۆزبېك، شىۋە، روس قاتارلىق مىللەتلەر ياشايدۇ. خەنزۇلارنىڭ نوپۇسى 1949 يىلىدىكى %6 دىن ھازىرقى %40 پىرسەنتكە كۆتۈرۈلۈپ، ئاپتونۇم رايۇندىكى نوپۇسى ئەڭ چوڭ بولغان مىللەتلەر قاتارىغا ئۆتتى.
شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىنىڭ نوپۇس ئەھۋالى، 2000-يىللىق مەلۇمات | ||
---|---|---|
مىللەتلەر | نوپۇس | پىرسەنتى |
ئۇيغۇر | 8,345,622 | 45.21 |
خەنزۇ | 7,489,919 | 40.58 |
قازاق | 1,245,023 | 6.74 |
خۇيزۇ | 839,837 | 4.55 |
قىرغىز | 158,775 | 0.86 |
مۇڭغۇل | 149,857 | 0.81 |
دوڭشىياڭ | 55,841 | 0.30 |
تاجىك | 39,493 | 0.21 |
خىبې | 34,566 | 0.19 |
مانجۇ | 19,493 | 0.11 |
تۇجىيا | 15,787 | 0.086 |
ئۆزبېك | 12,096 | 0.066 |
روس | 8935 | 0.048 |
مىياۋ | 7006 | 0.038 |
تىبەت | 6153 | 0.033 |
جۇاڭ | 5642 | 0.031 |
داغۇر | 5541 | 0.030 |
تاتار | 4501 | 0.024 |
سالار | 3762 | 0.020 |
[تەھرىرلەش/Tehrirlesh] ئۇلىنىشلار
جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى | ![]() |
||||||||||
|